Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52012IR0056

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ενεργός γήρανση: Καινοτομία — Έξυπνη υγεία — Καλύτερη ζωή»

ΕΕ C 225 της 27.7.2012, p. 46–51 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

27.7.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 225/46


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ενεργός γήρανση: Καινοτομία — Έξυπνη υγεία — Καλύτερη ζωή»

2012/C 225/05

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφενός, να προβεί στη θέσπιση ενός «Ευρωπαϊκού Συμφώνου των Δημάρχων για την δημογραφική αλλαγή» ως συμβολή στο «Ευρωπαϊκό Έτος 2012» με σκοπό να συγκεντρωθούν οι ΤΠΑ που ενδιαφέρονται να προωθήσουν λύσεις που βασίζονται στην καινοτομία, που προάγουν την λεγόμενη έξυπνη υγεία και που διασφαλίζουν μια καλύτερη ζωή, με σκοπό την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης, και, αφετέρου, να παράσχει διοικητική και δημοσιονομική στήριξη στο εν λόγω Σύμφωνο·

συμμερίζεται το όραμα των συντελεστών της σύμπραξης που συμμετέχουν στο «Ευρωπαϊκό Έτος 2012» να διαμορφωθεί μία κοινωνία στην οποία να συμμετέχουν όλες οι ηλικίες, η οποία να αναγνωρίζει σε κάθε άτομο το δικαίωμα να διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε αυτήν και να απολαύει ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών σε όλα τα στάδια της ζωής του, ανεξάρτητα από την ηλικία του, το φύλο, την φυλετική ή εθνοτική προέλευση, το θρήσκευμα ή τις πεποιθήσεις του, την κοινωνική ή οικονομική κατάσταση, τον γενετήσιο προσανατολισμό, την φυσική ή τη διανοητική κατάστασή του ή, ενδεχομένως, την ανάγκη του φροντίδας·

τονίζει τη σημασία της διαβούλευσης με τους ηλικιωμένους και της συμμετοχής των ίδιων και των ατόμων που τους φροντίζουν στην χαρτογράφηση των αναγκών τους, στην ανάπτυξη λύσεων και στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. Η συμμετοχική αυτή διαδικασία προωθεί την κοινωνική ένταξη και διασφαλίζει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν καλύτερα στις πραγματικές ανάγκες των ατόμων στα οποία παρέχονται·

προτείνει να προβλέψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ενεργότερη συμμετοχή των ΤΠΑ στην ευρωπαϊκή διαδικασία εκτίμησης του κοινωνικού αντίκτυπου των διαφόρων προτεραιοτήτων που θα τεθούν σε εφαρμογή με σκοπό την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο αντίκτυπος των σχετικών μέτρων στους ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες στις επιμέρους περιφέρειες θα εκτιμάται ορθά.

Γενικός εισηγητής

ο κ. Arnoldas ABRAMAVIČIUS (LT/EPP), Δήμαρχος και μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Zarasai

Έγγραφο αναφοράς

/

Ι.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της δανικής Προεδρίας για τη συμμετοχή και των αρχών του υποεθνικού επιπέδου στον διάλογο της ΕΕ σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης της δημογραφικής πρόκλησης και την μεγιστοποίηση των ευκαιριών ενός γηράσκοντος πληθυσμού. Όπως αναφέρθηκε ήδη στη γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της δημογραφικής γήρανσης στην ΕΕ» (1) και στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το «Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης (2012)» (2), σε πολλά κράτη μέλη οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) διαθέτουν ουσιαστικές αρμοδιότητες στους τρεις τομείς στους οποίους βασίζεται το «Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης και αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών»: απασχόληση, συμμετοχή στην κοινωνία και ανεξάρτητη διαβίωση·

2.

τονίζει ότι ένας από τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι η αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η γήρανση του πληθυσμού. Δεδομένου ότι οι ΤΠΑ βρίσκονται κοντά στις ανάγκες των πολιτών και έχουν την ευθύνη της παροχής του μεγαλύτερου μέρους των υπηρεσιών που τα ηλικιωμένα άτομα χρειάζονται προκειμένου να ζήσουν στα γεράματά τους με αξιοπρέπεια, έχει καίρια σημασία να διασφαλιστεί η άμεση συμμετοχή τους σε όλες τις σχετικές συζητήσεις που θα διεξαχθούν στο επίπεδο της ΕΕ, ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», πράγμα που θα συμβάλει στην αύξηση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής·

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την θέσπιση της «Ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση» (ΕΣΚ-ΕΥΓ), με την οποία επιδιώκεται η κινητοποίηση ενός ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων φορέων σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να αυξηθεί κατά δύο ο αριθμός των ετών υγιούς ζωής (δείκτης προσδόκιμου υγιούς ζωής) και υπενθυμίζει ότι οι ΤΠΑ διαθέτουν επίσης ουσιαστικές αρμοδιότητες στους τρείς πυλώνες της ΕΣΚ-ΕΥΓ: πρόληψη, προσυμπτωματικός έλεγχος και πρώιμη διάγνωση· περίθαλψη και θεραπεία· ενεργός γήρανση και ανεξάρτητη διαβίωση·

4.

συμμερίζεται το όραμα των συντελεστών της σύμπραξης που συμμετέχουν στο «Ευρωπαϊκό Έτος 2012» να διαμορφωθεί μία κοινωνία στην οποία να συμμετέχουν όλες οι ηλικίες, η οποία να αναγνωρίζει σε κάθε άτομο το δικαίωμα να διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε αυτήν και να απολαύει ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών σε όλα τα στάδια της ζωής του, ανεξάρτητα από την ηλικία του, το φύλο, την φυλετική ή εθνοτική προέλευση, το θρήσκευμα ή τις πεποιθήσεις του, την κοινωνική ή οικονομική κατάσταση, τον γενετήσιο προσανατολισμό, την φυσική ή τη διανοητική κατάστασή του ή, ενδεχομένως, την ανάγκη του φροντίδας·

5.

συνιστά να υιοθετηθεί μία θετική προσέγγιση της γήρανσης και συμμερίζεται την ιδέα ότι η καινοτομία μπορεί να συμβάλει στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών στον γηράσκοντα πληθυσμό της Ευρώπης. Τονίζει, ωστόσο, ότι η καινοτομία δεν πρέπει να επιδιώκεται απλώς και μόνον διότι καθιστά δυνατή την προώθηση αλλαγών, αλλά θα πρέπει να αναγνωριστεί ως μία πολύτιμη κινητήρια δύναμη η οποία, σε μία περίοδο οικονομικής λιτότητας, βελτιώνει την ποιότητα και τη σχέση κόστους/ωφέλειας της ανταπόκρισης σε διαρκώς αυξανόμενες και εξελισσόμενες ανάγκες·

6.

φρονεί ότι η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την ανάγκη μιας εκ βάθρων αναθεώρησης του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία μας λειτουργεί και καταβολής προσπαθειών προκειμένου να παρασχεθεί σε όλους, νέους και ηλικιωμένους, η δυνατότητα ενεργού συμβολής στην αγορά εργασίας, συμμετοχής στην κοινότητα στην οποία ανήκουν και ανεξάρτητης διαβίωσης για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Η καλύτερη προσέγγιση της δημογραφικής γήρανσης είναι η προαγωγή κοινοτήτων φιλικών προς τους ηλικιωμένους, όπου οι δημόσιοι χώροι, οι μεταφορές, η στέγη και οι τοπικές υπηρεσίες διαμορφώνονται σύμφωνα με τις ανάγκες όλων μαζί των γενεών, ενώ ταυτόχρονα προάγεται η αλληλεγγύη και η συνεργασία μεταξύ των γενεών. Ο τύπος αυτός κοινοτήτων έχει, εξάλλου, την τάση να είναι πιο φιλικός προς το περιβάλλον, να βελτιώνει την κοινωνική συνοχή και να εξασφαλίζει την αποτελεσματικότερη συμμετοχή άλλων ευάλωτων ομάδων·

7.

τονίζει τη σημασία της διαβούλευσης με τους ηλικιωμένους και της συμμετοχής των ίδιων και των ατόμων που τους φροντίζουν στην χαρτογράφηση των αναγκών τους, στην ανάπτυξη λύσεων και στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. Η συμμετοχική αυτή διαδικασία προωθεί την κοινωνική ένταξη και διασφαλίζει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν καλύτερα στις πραγματικές ανάγκες των ατόμων στα οποία παρέχονται·

8.

επισημαίνει ότι, κατά την τελευταία δεκαετία, έκανε την εμφάνισή της σε διάφορα μέρη της Ευρώπης η έννοια της πολιάς οικονομίας, αυτό δε είχε ως αποτέλεσμα να επιδιώκεται πλέον η ανάπτυξη ενός ευρέος φάσματος προϊόντων και υπηρεσιών για τον ολοένα μεγαλύτερο αριθμό ηλικιωμένων με ανάγκες υγείας και φροντίδας, με μειωμένη κινητικότητα ή με περιορισμούς στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Η πολιά οικονομία επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς της αγοράς, όπως τα προϊόντα και οι υπηρεσίες προώθησης της ευεξίας και βελτίωσης της φυσικής κατάστασης, οι δραστηριότητες αναψυχής, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, η επικοινωνία, η διασκέδαση και οι νέες τεχνολογίες. Πολλές ΜΜΕ και ομάδες συνεργαζόμενων επιχειρήσεων (business clusters) σε αρκετά κράτη μέλη εξειδικεύονται επίσης σε καινοτόμους τεχνολογίες για τους ηλικιωμένους, π.χ. στον τομέα της αυτοματοποίησης της κατοικίας (home automation), ο οποίος παρουσιάζει εξαιρετικές δυνατότητες ανάπτυξης. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι, ενώ αναγνωρίζεται η ανάγκη ανάπτυξης εξειδικευμένων προϊόντων και υπηρεσιών για άτομα με συγκεκριμένες ανάγκες, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι προτιμούν να κάνουν χρήση κοινών αγαθών και υπηρεσιών. Συνεπώς, πρέπει να προωθηθεί μία ευρύτερη προσέγγιση που να βασίζεται στην έννοια «σχεδιασμός για όλους» —σύμφωνα με την οποία οι ανάγκες και οι προσδοκίες των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρίες ενσωματώνονται στις ανάγκες του γενικού πληθυσμού— σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εξειδικευμένων προϊόντων για εξειδικευμένες αγορές που να ανταποκρίνονται, ακριβώς, σε πολύ συγκεκριμένες ανάγκες·

9.

εφιστά την προσοχή των αρμοδίων στην τάση ολοένα και περισσότερων τοπικών και περιφερειακών αρχών να επιδιώκουν τη βελτίωση της ποιότητας και της σχέσης κόστους-ωφέλειας των υπηρεσιών τους στον τομέα της υγείας και της μακροχρόνιας μέριμνας, μέσω καινοτομιών στον κοινωνικό τομέα και λύσεων που βασίζονται σε ΤΠΕ, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, όπου λύσεις αυτού του είδους μπορούν να επιτρέψουν την παροχή βασικών υπηρεσιών σε ηλικιωμένους με κόστος που τα δημόσια και τα ιδιωτικά ταμεία μπορούν να καλύψουν. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες αυτού του είδους απαιτούν την πραγματοποίηση επενδύσεων και την ανάληψη δράσεων οι οποίες, στη συνέχεια, πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή από άλλα επίπεδα διακυβέρνησης, ώστε τα πιλοτικά σχέδια να μετατραπούν σε πρότυπα μεγάλης κλίμακας τα οποία να μπορούν να εφαρμοστούν στο εθνικό επίπεδο ή αλλού στην ΕΕ. Αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο οι ΤΠΑ χρειάζονται τη μεγαλύτερη δυνατή υποστήριξη τόσο από τις εθνικές κυβερνήσεις όσο και από την ίδια την ΕΕ·

10.

υπογραμμίζει ότι, μολονότι στο τοπικό επίπεδο υφίστανται πολλά παραδείγματα καινοτόμων μέτρων που υποστηρίζουν την ενεργό και υγιή γήρανση και οι τοπικές πρωτοβουλίες αποτελούν συχνά ένα είδος κοινωνικών «φυτωρίων» που βρίσκονται κοντά στις ανάγκες τις οποίες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, οι προσεγγίσεις που βασίζονται σε συγκεκριμένα σχέδια δεν επαρκούν πάντοτε για τη διασφάλιση της απαιτούμενης κρίσιμης μάζας και μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας. Απαιτείται ένα συνολικό στρατηγικό όραμα το οποίο να περιλαμβάνει ζητήματα διατομεακού χαρακτήρα, ώστε να καταστεί δυνατό να διαμορφωθούν υποστηρικτικά περιβάλλοντα χωρίς αποκλεισμούς. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η κοινωνική καινοτομία που προώθησε ο δήμος της Fredericia (DK) με την οποία επιδιώκεται, μέσω μηχανισμών πρόληψης και αποκατάστασης, τεχνολογικών λύσεων και δικτύωσης, η διατήρηση ή η αποκατάσταση των δυνατοτήτων αυτοβοήθειας των ηλικιωμένων που ζητούν βοήθεια για τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Η προσέγγιση αυτή βασίστηκε στην αλλαγή του τρόπου αντιμετώπισης των ηλικιωμένων, οι οποίοι από «ανήμποροι» ασθενείς έχουν πλέον μετατραπεί σε «πολίτες με ίδιους πόρους». Η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίχθηκε ως πιλοτικό σχέδιο από το Υπουργείο Οικονομικών της Δανίας και πρόκειται τώρα να καταστεί πρότυπο και άλλων δήμων της Δανίας·

11.

τονίζει ότι οι προκλήσεις που θέτει η γήρανση του πληθυσμού παρουσιάζουν έντονη τη διάσταση του φύλου και, συνεπώς, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις επιπτώσεις που οι δρομολογημένες μεταρρυθμίσεις και περικοπές στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και στις κοινωνικές υπηρεσίες (ιδιαίτερα αυτές που έχουν σχέση με την φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων) θα έχουν στην απασχολησιμότητα των γυναικών, στις αμοιβές και στις συντάξεις, όπου υφίστανται διαφορές ανάλογα με το φύλο, δεδομένου ότι το βάρος της φροντίδας για τους εξαρτώμενους συγγενείς θα αυξηθεί για τα άτομα που παρέχουν άτυπη φροντίδα —τα περισσότερα από τα οποία είναι γυναίκες— και τα οποία θα κληθούν, συνεπώς, στο μέλλον να αντιμετωπίσουν υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, εάν δεν υπάρξει καμία πρόβλεψη ρύθμισης αυτών των ανισοτήτων. Τα προβλήματα άγχους και άχθους στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, όπου εργάζονται κυρίως γυναίκες, μπορεί στο μέλλον να προκαλέσουν πρόσθετα προβλήματα στις γυναίκες αυτές σε μεγαλύτερη ηλικία·

ΙΙ.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕτΠ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

12.

φρονεί ότι απαιτείται καλύτερος συντονισμός των διαφόρων επιπέδων που συμμετέχουν στην ανάπτυξη λύσεων για την προώθηση της ενεργού και υγιούς γήρανσης και υπογραμμίζει ότι η διακυβέρνηση στον συγκεκριμένο τομέα πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερα επίπεδα. Οι ΤΠΑ δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απλώς ως εκτελεστικά όργανα, καθήκον των οποίων είναι η εφαρμογή των σχετικών μέτρων, αλλά να συμμετέχουν επίσης σε όλο το φάσμα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων·

13.

υποστηρίζει ότι θα προέκυπτε πραγματική προστιθέμενη αξία εάν η ΕΕ θέσπιζε ένα πλαίσιο το οποίο να επιτρέπει στις δημόσιες αρχές και τους φορείς όλων των επιπέδων να επωφελούνται αμοιβαία από τις διάφορες εμπειρίες, να συγκεντρώνουν στοιχεία που να καταδεικνύουν ποιές πρωτοβουλίες υπήρξαν επιτυχείς —οι δε αποτυχίες να μετατρέπονται σε μαθήματα, διότι με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθεί το ενδεχόμενο επανάληψης των λαθών— και να επενδύουν τους περιορισμένους τους πόρους σε καινοτόμους λύσεις που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές·

14.

συνιστά, αφενός, να προσκληθεί η Επιτροπή των Περιφερειών να συμμετάσχει στη διευθύνουσα ομάδα της «Ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση» (ΕΣΚ-ΕΥΓ), ώστε να διασφαλιστεί η επαρκής εκπροσώπηση των ΤΠΑ στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο της ΕΣΚ-ΕΥΓ και, αφετέρου, να δοθεί στην ΕτΠ η δυνατότητα να δρα ως πολλαπλασιαστής ικανός να κινητοποιεί ένα ευρύ φάσμα ΤΠΑ ώστε να συμμετέχουν στην εφαρμογή των μέτρων της ΕΣΚ-ΕΥΓ, δεδομένου ότι διαθέτουν αρμοδιότητα και στους έξι τομείς δράσης προτεραιότητας που όρισε η σύμπραξη·

15.

υποστηρίζει την πρόταση που υπέβαλε η «Ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση» να συσταθεί ένα «Ευρωπαϊκό δίκτυο για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τους ηλικιωμένους» και επιδοκιμάζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν η πλατφόρμα «AGE για την Ευρώπη» και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας για την θέση σε λειτουργία αυτού του δικτύου. Η ΕτΠ συνιστά να διατεθούν πόροι για την κατάλληλη ανάπτυξη του δικτύου αυτού στο επίπεδο της ΕΕ, σε συνεργασία με την ΠΟΥ·

16.

συνιστά στην Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στη συλλογή γνώσεων σχετικά με τους υπερήλικες, μια ομάδα που εμφανίστηκε πρόσφατα και για την οποία διάφοροι φορείς χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες. Είναι απαραίτητο να γίνουν έρευνες προκειμένου να αξιολογηθούν η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα του κόστους των προσπαθειών που καταβάλλονται για την προώθηση της υγείας και την πρόληψη σε όλο τον κύκλο της ζωής, αλλά κυρίως κατά το τελευταίο μέρος του κύκλου αυτού. Πρέπει επίσης να ενισχυθούν οι έρευνες όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι απομονωμένοι ηλικιωμένοι μπορούν να παρακινηθούν να αλλάξουν τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής τους. Στοιχεία για τους υπερήλικες πρέπει να περιλαμβάνονται στις στατιστικές και τις έρευνες. Τα πορίσματα των ερευνών πρέπει να διαδίδονται σε όσους ασχολούνται επαγγελματικά με τους ηλικιωμένους·

17.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφενός, να προβεί στη θέσπιση ενός «Ευρωπαϊκού Συμφώνου των Δημάρχων για την δημογραφική αλλαγή» ως συμβολή στο «Ευρωπαϊκό Έτος 2012» με σκοπό να συγκεντρωθούν οι ΤΠΑ που ενδιαφέρονται να προωθήσουν λύσεις που βασίζονται στην καινοτομία, που προάγουν την λεγόμενη έξυπνη υγεία και που διασφαλίζουν μια καλύτερη ζωή, με σκοπό την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης, και, αφετέρου, να παράσχει διοικητική και δημοσιονομική στήριξη στο εν λόγω Σύμφωνο·

18.

σημειώνει ότι ενώ αρμόδια στον τομέα της ενεργού γήρανσης είναι, καταρχήν, τα κράτη μέλη και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δυνατότητα να νομοθετεί για θέματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, να αίρει τα εμπόδια που τίθενται στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, να προάγει την ελευθερία παροχής υπηρεσιών και να διασφαλίζει την επαρκή προστασία των καταναλωτών. Η κύρωση εκ μέρους της ΕΕ της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες δημιουργεί νέες νομικές υποχρεώσεις στην ΕΕ, όπως να διασφαλίζει ότι τα άτομα με αναπηρίες και οι ηλικιωμένοι με προβλήματα μπορούν να απολαύουν του δικαιώματός τους να κυκλοφορούν ελεύθερα και να συμμετέχουν πλήρως στην οικονομική και κοινωνική ζωή των κοινοτήτων τους, όπως όλοι οι άλλοι πολίτες. Αυτό καθιστά απαραίτητη την ανάληψη δράσης στο επίπεδο της ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί ότι το ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό/τοπικό επίπεδο θα αντιμετωπίσουν το ζήτημα κατά τρόπο συντονισμένο. Επιπλέον, η ΕΕ θα μπορούσε να διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ κρατών μελών και να προωθήσει την υιοθέτηση ήπιων μέτρων, όπως οι κώδικες ορθών πρακτικών, για την υποστήριξη της βέλτιστης εφαρμογής των θεμελιωδών ελευθεριών που αναγνωρίζουν οι Συνθήκες της ΕΕ·

19.

διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να υποβάλει μία πρόταση «Πράξης για την προσβασιμότητα» και τονίζει ότι είναι απαραίτητο να θεσπιστεί ένα νομικό πλαίσιο στο επίπεδο της ΕΕ προκειμένου η δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες να μπορέσει να γίνει πραγματικότητα σε όλη την έκταση της ΕΕ και να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι άσκησης δραστηριότητας σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ. Η πρόταση αυτή θα πρέπει να είναι ισορροπημένη και να μην συνεπάγεται πρόσθετη γραφειοκρατική επιβάρυνση για τις ΜΜΕ. Η υιοθέτηση προτύπων που να ισχύουν σε όλη την έκταση της ΕΕ θα ενίσχυσε επίσης τη βιομηχανία και θα δημιουργούσε μία αποτελεσματική, «σχεδιασμένη για όλους» αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Θα ήταν σκόπιμο να καθιερωθεί ένα σύστημα εποπτείας, ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή της νομοθεσίας, το οποίο να συνδυάζεται με σχέδια δράσης για τις εθνικές, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές, καθώς και με μέτρα παροχής στήριξης των τοπικών φορέων και των ΜΜΕ·

20.

υπενθυμίζει ότι έχει καθοριστική σημασία να υφίσταται ένα άρτιο νομικό πλαίσιο που να διέπει τις δημόσιες συμβάσεις σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα μπορούν όλοι να έχουν πρόσβαση στις δημόσιες επενδύσεις. Ταυτόχρονα, η προσβασιμότητα πρέπει να αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την λήψη επιδοτήσεων από την ΕΕ (όπως διαρθρωτικές ενισχύσεις, χρηματοδότηση σχεδίων ή ερευνών), ενώ πρέπει επίσης να χορηγηθεί βοήθεια στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, ώστε να μπορέσουν να συμμορφωθούν προς την νομοθεσία και τα πρότυπα της ΕΕ. Πρέπει να εξεταστεί η περίπτωση παροχής οικονομικών κινήτρων με σκοπό την βελτίωση της προσβασιμότητας, κυρίως μάλιστα για τις δημόσιες αρχές, ώστε να μπορέσουν να αναβαθμίσουν την κτηριακή υποδομή τους και να υποστηρίξουν τις επενδύσεις σε καινοτόμες λύσεις·

21.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να προβλεφθούν εκστρατείες ευαισθητοποίησης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, των κατασκευαστών, των προμηθευτών, των φορέων παροχής υπηρεσιών και των πολιτών γενικότερα, οι οποίες να συνοδεύσουν τα κύρια νομικά μέτρα και να λειτουργήσουν ως «ξύπνημα στην πραγματικότητα». Οι εκπαιδευτικές πολιτικές και οι πολιτικές κατάρτισης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην βελτίωση και στην στήριξη της προσβασιμότητας: κύρια προϋπόθεσή τους πρέπει να είναι να εξασφαλίζουν ότι οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, οι σχεδιαστές ιστοσελίδων, οι κατασκευαστές, οι πολεοδόμοι κλπ. θα καταρτίζονται κατάλληλα, ώστε να εντάσσουν το ζήτημα της προσβασιμότητας στο έργο τους·

22.

επαναλαμβάνει ότι η διά βίου μάθηση και ο εθελοντισμός αποτελούν βασικές κινητήριες δυνάμεις για την διασφάλιση της ενεργού και υγιούς γήρανσης. Η εκπαίδευση των ενηλίκων και ο εθελοντισμός των ηλικιωμένων πρέπει να υποστηρίζονται από το ευρωπαϊκό, εθνικό το και τοπικό επίπεδο με σκοπό την παράταση του επαγγελματικού βίου, την προώθηση της ενεργού συνταξιοδότησης και την προαγωγή της ανεξάρτητης διαβίωσης·

23.

συνιστά, συνεπώς, οι στόχοι του «Ευρωπαϊκού έτους ενεργού γήρανσης και αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών (2012)» και της «Ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση» να ληφθούν υπόψη σε όλα τα αντίστοιχα μελλοντικά χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των Διαρθρωτικών Ταμείων, και οι σχετικές διαδικασίες που ισχύουν για τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς να απλοποιηθούν. Επιδοκιμάζει τη διοργάνωση της Ευρωπαϊκής Ημέρας Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών, που είναι ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους 2012 και συμβάλλει στην υλοποίηση διαγενεακών προγραμμάτων μεταξύ μαθητών και ηλικιωμένων πολιτών προσφέροντας έτσι μία ουσιαστική συμβολή στον διάλογο μεταξύ των γενεών·

24.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η «καινοτομία για υγιή διαβίωση και ενεργό γήρανση» αναγνωρίζεται ως ένα από τα θέματα προτεραιότητας, το 2014, των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας (ΚΓΚ) και συνιστά στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΚΤ) να καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε οι τοπικοί/περιφερειακοί φορείς να συμμετάσχουν στην υλοποίηση του στόχου αυτού·

25.

προτείνει να προβλέψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ενεργότερη συμμετοχή των ΤΠΑ στην ευρωπαϊκή διαδικασία εκτίμησης του κοινωνικού αντίκτυπου των διαφόρων προτεραιοτήτων που θα τεθούν σε εφαρμογή με σκοπό την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο αντίκτυπος των σχετικών μέτρων στους ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες στις επιμέρους περιφέρειες θα εκτιμάται ορθά·

26.

υπενθυμίζει ότι η ενεργός και υγιής γήρανση αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους του «Ευρωπαϊκού Έτους 2012» και υποστηρίζεται από διάφορες εμβληματικές πρωτοβουλίες («Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας», «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας», «Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη»), καθώς και από ένα ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών μέσων, διαθέσιμο στις ΤΠΑ, όπως αναφέρει το φυλλάδιο που κατάρτισαν από κοινού η Επιτροπή των Περιφερειών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η πλατφόρμα «AGE για την Ευρώπη» με τίτλο «Τρόποι προώθησης της ενεργού γήρανσης στην Ευρώπη – Η ΕΕ υποστηρίζει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές» και δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2011 ως συμβολή της ΕτΠ στο «Ευρωπαϊκό Έτος 2012» (3)·

27.

συμπεραίνει, συνεπώς, ότι δεν φαίνεται να υφίσταται πρόβλημα όσον αφορά την συμμόρφωση των προτεινόμενων πρωτοβουλιών προς την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, όπως αυτές ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ·

ΙΙΙ.   ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

28.

υπενθυμίζει ότι πιστεύεται ότι ο πληθυσμός των νέων στην ΕΕ των 27 θα μειωθεί κατά 9 % (4) έως το 2060 και ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (15-64) κατά 15 %. Συν τοις άλλοις, ο αριθμός των ηλικιωμένων αναμένεται να αυξηθεί σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό: 79 %. Οι δημογραφικές αυτές αλλαγές είναι αποτέλεσμα μιας σειράς φαινομένων, όπως χαμηλό επίπεδο γονιμότητας, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, καθαρή μετανάστευση και γήρανση όσων γεννήθηκαν κατά τη μεταπολεμική έκρηξη των γεννήσεων (baby boom). Είναι προφανές ότι οι δημογραφικές αυτές αλλαγές θα έχουν σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και δημοσιονομικό αντίκτυπο στο εθνικό και περιφερειακό/τοπικό επίπεδο. Η μελέτη της ΕτΠ Ενεργός γήρανση: τοπικές και περιφερειακές λύσεις  (5) αναλύει τις επιπτώσεις αρκετά καλά καθώς αναφέρει ότι: «η προσφορά εργατικού δυναμικού και απασχόλησης θα συρρικνωθεί, πράγμα που θα αποτελέσει πρόκληση για την οικονομική ανάπτυξη, ενώ θα αυξηθεί η ζήτηση υπηρεσιών εκ μέρους του γηράσκοντος πληθυσμού». Επιπλέον, οι δημόσιες δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν, δεδομένου ότι θα χρειαστεί να καλυφθεί η ανάγκη της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών στον γηράσκοντα πληθυσμό, ενώ παράλληλα θα πρέπει να χρηματοδοτούνται η υγειονομική περίθαλψη και οι συντάξεις για έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, οι ΤΠΑ έχουν υποστεί δραστική μείωση των δημοσιονομικών τους πόρων, πράγμα που έχει ήδη δυσχεράνει σημαντικά την παροχή δυναμικών και σύγχρονων κοινωνικών υπηρεσιών ικανοποιητικού επιπέδου·

29.

υπογραμμίζει ότι υπάρχουν τεράστιες ανισότητες μεταξύ χωρών και περιφερειών όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής των ανδρών και γυναικών, τους δείκτες προσδόκιμου υγιούς ζωής, την ενδιάμεση ηλικία και τους δείκτες εξάρτησης. Γήρανση του πληθυσμού προβλέπεται ότι θα υπάρξει και στις 281 περιφέρειες της ΕΕ των 27, ενώ αναμένεται ότι, έως το 2030, η ενδιάμεση ηλικία μάλλον δεν θα αυξηθεί σε μόλις 7 περιφέρειες: τη Βιέννη (Αυστρία), το Αμβούργο και την Trier (Γερμανία), την Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο (Ελλάδα) και τις περιφέρειες των Δυτικών Midlands και της Βορειοανατολικής Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο (6). Το 2008, η απόκλιση μεταξύ των δεικτών εξάρτησης ήταν τριπλάσια (από 9,1 % έως 26,8 %). Το 2030, η απόκλιση αυτή θα έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί (από 10,4 % έως 37,7 %) (7). Αυτό σημαίνει ότι οι περιφέρειες δεν είναι ίσες από την άποψη της δημογραφικής γήρανσης και το γεγονός αυτό, συνδυαζόμενο με την τρέχουσα οικονομική κρίση, επηρεάζει τις ΤΠΑ περισσότερο από άλλους·

30.

τονίζει ότι υφίστανται επίσης τεράστιες διαφορές μεταξύ κρατών και περιφερειών όσον αφορά το δημόσιο χρέος, ορισμένες δε περιφέρειες πιθανόν να χρειαστεί να υποστούν εξαιρετικά σοβαρές δημοσιονομικές περικοπές, πράγμα που ενδέχεται να περιορίσει την δυνατότητά τους να επωφελούνται από επιδοτήσεις της ΕΕ, μέσω των διαρθρωτικών ταμείων ή κοινών προγραμμάτων για την γήρανση·

31.

υπενθυμίζει, όπως αναφέρεται στη γνωμοδότησή της με τίτλο «Επαρκή, βιώσιμα και ασφαλή ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα» (8), ότι οι ΤΠΑ θα παραμείνουν ο μεγαλύτερος εργοδότης του δημόσιου τομέα και, κατά συνέπεια, οι συντάξεις του δημοσίου τομέα θα εξακολουθήσουν να διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Οι δημόσιες συντάξεις, ωστόσο, θα υφίστανται ολοένα περισσότερο τις συνέπειες των δημοσιονομικών μέτρων και μεταρρυθμίσεων. Για το λόγο αυτό, η ικανότητα των ΤΠΑ να αντισταθμίζουν αυτό το αποτέλεσμα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για να είναι, στη συνέχεια, σε θέση οι ΤΠΑ να παρέχουν σε όλους τους ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες ικανό εισόδημα, καθώς και βοήθεια και υπηρεσίες περίθαλψης σε είδος. Η Επιτροπή των Περιφερειών πρότεινε η μακροοικονομική εποπτεία να συμπεριλάβει και την κοινωνική διάσταση, προκειμένου να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών·

32.

ανέφερε στη γνωμοδότησή της με τίτλο «Η ευγηρία στην κοινωνία της πληροφορίας» (9) ότι οι λύσεις ΤΠΕ μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, εάν προσαρμοστούν κατάλληλα στις ανάγκες των ηλικιωμένων, και υπενθυμίζει ότι οι ΤΠΑ θα πρέπει να συμμετέχουν στις έρευνες που διεξάγονται σε ευρωπαϊκή και εθνική κλίμακα με σκοπό την εξεύρεση λύσεων ΤΠΕ για την αντιμετώπιση της γήρανσης, δεδομένου ότι οι εν λόγω αρχές θα είναι συχνά οι κατεξοχήν χρήστες των λύσεων που θα προκύψουν·

33.

υπενθυμίζει, εντούτοις, ότι οι ΤΠΑ δεν μπορούν να υποστηρίξουν τον στόχο της ενεργού και υγιούς γήρανσης μόνες τους. Για να σημειώσει το έργο τους επιτυχία, χρειάζεται ένα υποστηρικτικό νομικό, δημοσιονομικό και διαρθρωτικό περιβάλλον το οποίο να προβλέπει ότι η δράση θα αναλαμβάνεται στο εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα, για να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη των πρωτοβουλιών ΤΠΕ υπέρ της προώθησης της καινοτομίας, της προαγωγής της έξυπνης υγείας και της διασφάλισης μιας καλύτερης ζωής σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, χρειάζονται, αφενός, διαρθρωτικές επενδύσεις στο επίπεδο της ΕΕ και των κρατών μελών, ώστε να επεκταθεί η ευρυζωνική πρόσβαση, και, αφετέρου, μία ευρωπαϊκή νομοθεσία για την εναρμόνιση των κριτηρίων προσβασιμότητας και των προτύπων διαλειτουργικότητας·

34.

εξαίρει το γεγονός ότι ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός προϋποθέσεων, λογιστικών και δημοσιονομικών διαδικασιών, καθώς και διαδικασιών λογιστικού ελέγχου που απαιτούνται για την πρόσβαση σε επιδοτήσεις των διαρθρωτικών ταμείων, έχει ως αποτέλεσμα ένας ολοένα μεγαλύτερος αριθμός σχεδίων να εστιάζεται σε μετρήσιμα αποτελέσματα, πράγμα που αποβαίνει εις βάρος των καινοτόμων και προσανατολισμένων στους κινδύνους σχεδίων τα οποία, εκ των πραγμάτων, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να φέρουν θετικά αποτελέσματα, αξιολογούνται δε δυσκολότερα. Στην πράξη, η κοινωνική καινοτομία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με εμπόδια που, στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλονται σε μη συμβατές αντιλήψεις περί λογιστικού ελέγχου ή ρύθμισης. Το ζήτημα μάλιστα αυτό δεν αφορά μόνον τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, αλλά και τη χρήση πολλών άλλων ευρωπαϊκών και εθνικών χρηματοδοτικών μέσων·

35.

διαπιστώνει, ωστόσο, ότι χρειάζεται να γίνουν τροποποιήσεις στον τρόπο εφαρμογής των διαρθρωτικών ταμείων, ώστε να ισχύουν πλέον και οι προϋποθέσεις βάσει αποδεικτικών στοιχείων, προκειμένου να μην υπονομεύονται οι προσπάθειες αύξησης της προστιθέμενης αξίας και της αποδοτικότητας των πόρων της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα. Η Δανία και η Σουηδία διαθέτουν τέτοιες διαδικασίες βάσει αποδεικτικών στοιχείων για την παρακολούθηση των επιδόσεων με τη βοήθεια μιας σειράς δεικτών: τροφοδοτούν τα συστήματα παρακολούθησης με τα νέα στοιχεία ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η ποιότητα και η σχέση κόστους-ωφελείας των υπηρεσιών που παρέχουν και χρηματοδοτούν. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου καθιέρωσε πρόσφατα τα «ομόλογα κοινωνικού αντίκτυπου», με τα οποία επιδιώκει να προσελκύσει «νέες επενδύσεις γύρω από συμβάσεις που βασίζονται στα αποτελέσματα οι οποίες ωφελούν τα άτομα και τις επιμέρους κοινότητες. Χάρη στα ομόλογα κοινωνικού αντίκτυπου, οι ιδιωτικές επενδύσεις χρησιμοποιούνται για την κάλυψη του κόστους των παρεμβάσεων που εφαρμόζονται από φορείς παροχής υπηρεσιών με αποδεδειγμένο ιστορικό. Ο δημόσιος τομέας αποδίδει στους επενδυτές τα κέρδη εφόσον υπάρχει βελτίωση των κοινωνικών αποτελεσμάτων. Εάν τα αποτελέσματα δεν βελτιωθούν, τότε οι επενδυτές δεν ανακτούν την επένδυσή τους» (10)·

IV.   ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

36.

παρατηρεί ότι χώρες με υψηλά πρότυπα προσβασιμότητας στο δομημένο περιβάλλον, τις μεταφορές και τις ΤΠΕ είναι οι χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης ηλικιωμένων ανδρών και γυναικών και αυτές με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τους δείκτες προσδόκιμου υγιούς ζωής. Είναι, επίσης σε αυτές τις χώρες που τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών και των ατόμων με αναπηρίες είναι τα υψηλότερα και όπου οι δείκτες ισότητας των φύλων επιδεικνύουν τα καλύτερα αποτελέσματα (διαφορά στο εισόδημα λόγω φύλου, διαφορά στη σύνταξη λόγω φύλου, κλπ). Αυτό καταδεικνύει ότι η προώθηση κατά τρόπο δυναμικό ενός τοπικού περιβάλλοντος φιλικού προς τους ηλικιωμένους δεν θέτει εμπόδια στην οικονομία, παρά αντίθετα σε γενικές γραμμές ωφελεί την κοινωνία και την οικονομία. Τα περιβάλλοντα αυτού του είδους διευκολύνουν τη ζωή όλων και υποστηρίζουν την συμμετοχή στην αγορά εργασίας των γυναικών, των ηλικιωμένων εργαζομένων και των ατόμων με αναπηρίες, καθώς επίσης και την παραγωγική συμμετοχή των συνταξιούχων στην κοινότητά τους. Εξάλλου, υποστηρίζουν και τους παρέχοντες άτυπη φροντίδα και τους επιτρέπουν να συμβιβάζουν ευκολότερα τις επαγγελματικές με τις οικογενειακές υποχρεώσεις τους·

37.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι εκατοντάδες ΤΠΑ σε όλη την ΕΕ συμμετέχουν ήδη στο πρόγραμμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας «Πόλεις φιλικές προς τους ηλικιωμένους» και, μάλιστα, ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν προωθήσει εθνικά προγράμματα για την στήριξη των ΤΠΑ που επιθυμούν, ακριβώς, να ενταχθούν στο δίκτυο του εν λόγω προγράμματος της ΠΟΥ·

38.

δεδομένου ότι ο αριθμός των ηλικιωμένων που πάσχουν από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας αυξάνεται συνεχώς, επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία που έλαβαν ορισμένες ΤΠΑ να δημιουργήσουν περιβάλλοντα φιλικά προς τους πάσχοντες από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, ώστε να προωθηθεί η καλύτερη ένταξη των ηλικιωμένων ατόμων με άνοια, καθώς και των ατόμων που τους παρέχουν φροντίδα, στην κοινότητά τους·

39.

τονίζει ότι τα περιβάλλοντα που έχουν σχεδιαστεί για όλους και υποστηρίζουν την ανεξάρτητη διαβίωση των ηλικιωμένων ατόμων με αναπηρίες ή με περιορισμούς στις δραστηριότητές τους έχουν αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικά. Η σουηδική εμπειρία καταδεικνύει ότι η μειωμένη ζήτηση βοήθειας τα τελευταία 15 χρόνια στη χώρα αυτή δεν εξηγείται με όρους βελτίωσης της υγείας, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η υγεία στη Σουηδία βελτιώθηκε κατά την εν λόγω περίοδο. Η πλέον πιθανή εξήγηση για τη μείωση της ζήτησης βοήθειας είναι το γεγονός ότι έχουν βελτιωθεί τα πρότυπα προσβασιμότητας στη στέγαση και στις μεταφορές, καθώς και η πρόσβαση σε τεχνολογίες υποβοήθησης, πράγμα που αυξάνει τις πιθανότητες των ηλικιωμένων να μην χρειάζονται βοήθεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σουηδία έχει τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης ηλικιωμένων εργαζομένων και γυναικών από όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ·

40.

υπογραμμίζει, εντούτοις, ότι μολονότι οι ΤΠΑ έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν ως καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών, κυρίως μέσω των δημοσίων συμβάσεων, και συνεπώς μπορούν να δρουν στο πολιτικό επίπεδο ως κινητήριες δυνάμεις προώθησης μιας θετικής προσέγγισης της γήρανσης, πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του κατακερματισμού των υφιστάμενων και των ανερχόμενων αγορών που προτείνουν καινοτόμες λύσεις οι οποίες υποστηρίζουν την ενεργό και υγιή γήρανση, ώστε να δημιουργηθεί μία πραγματικά ενιαία αγορά για την πολιά οικονομία και να καταστεί δυνατό οι υποβάλλοντες προσφορά στο πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων και οι καταναλωτές να διασφαλίζουν οικονομίες κλίμακας. Με την υπό κατάρτιση «Πράξη για την προσβασιμότητα» θα επιδιωχθεί η άρση των εμποδίων που τίθενται στη δημιουργία μιας αγοράς, στο επίπεδο της ΕΕ, στην οποία οι καινοτόμες λύσεις που αναπτύσσονται στο τοπικό/περιφερειακό επίπεδο, θα μπορούν να σχεδιάζονται ευκολότερα και να διαδίδονται σε ευρύτερη κλίμακα και σε άλλες περιφέρειες της ΕΕ. Οι ΜΜΕ βρίσκονται συχνά στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και είναι πιο κοντά στις τοπικές αγορές. Συχνά προτείνουν εξατομικευμένες υπηρεσίες και προσαρμόζονται στις ανάγκες των καταναλωτών. Η ύπαρξη σαφών κανόνων και προτύπων θα ωφελούσε τις ΜΜΕ, καθώς θα τους επέτρεπε να έχουν πρόσβαση στην αγορά ολόκληρης της ΕΕ και θα διευκόλυνε την διαλειτουργικότητα με άλλα αγαθά και υπηρεσίες, χάρη στην οποία επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα·

V.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

41.

συμπεραίνει ότι η ανάπτυξη ενός προσβάσιμου και υποστηρικτικού τοπικού περιβάλλοντος που θα βασίζεται στην έννοια του «σχεδιασμού για όλους» θα βοηθήσει τους ηλικιωμένους εργαζόμενους και τις γυναίκες να εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα περιορίσει τη ζήτηση υπηρεσιών μέριμνας και βοήθειας εκ μέρους των ολοένα πιο πολυάριθμων ηλικιωμένων ατόμων. Η ΕτΠ έχει την πεποίθηση ότι η ανάληψη δράσης σε κλίμακα ΕΕ με σκοπό την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης θα συμβάλει στην ενίσχυση της καινοτομίας και του δυναμικού ανάπτυξης σε όλη την έκταση της ΕΕ, αποφέροντας οφέλη τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιωτικούς φορείς στο τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο·

42.

είναι σύμφωνη με την προσέγγιση που υιοθέτησε η δανική Προεδρία έναντι της γήρανσης και τονίζει ότι για να μπορέσει να αξιοποιηθεί η κοινωνική καινοτομία με σκοπό την αντιμετώπιση του ζητήματος της γηράσκουσας κοινωνίας έχει εξαιρετική σημασία η ΕΕ να θεσπίσει ένα κοινό πλαίσιο που να καθιστά, ακριβώς, δυνατή στο μέλλον την πλήρη αξιοποίηση του κοινωνικού δυναμικού. Πράγματι, ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο που να υποστηρίζει την κοινωνική καινοτομία θα επέτρεπε στους παράγοντες καινοτομίας σε όλη την έκταση της ΕΕ να ασκούν δραστηριότητα, να λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις, να δικτυώνονται και να κλιμακώνουν τις επιχειρήσεις τους.

Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2012

Η Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Mercedes BRESSO


(1)  CdR 212/2009.

(2)  Kastler, P7_TA(2011) 0332.

(3)  http://bibli.reseauope.net/opac_css/index.php?lvl=author_see&id=264 (πρωτότυπος τίτλος: How to promote active ageing in Europe: EU support to local and regional actors).

(4)  Πηγή: Στατιστικές Eurostat για τη διάρθρωση και τη γήρανση του πληθυσμού.

(5)  www.cor.europa.eu/COR_cms/ui/ViewDocument.aspx?siteid=default&contentID=a18962c0-1f8f-44e9-9f3d-bfa7955830db.

(6)  Eurostat, περιφερειακές προβλέψεις της EUROPOP, 2008.

(7)  Ό.π.

(8)  CdR 319/2010.

(9)  CdR 84/2007.

(10)  http://www.socialfinance.org.uk/work/sibs.


Top