22.5.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 143/78

1.1

Η πρόταση αναθεώρησης της Οδηγίας για τη Διαφάνεια αποτελεί μέρος ευρύτερης δέσμης μέτρων, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας της Επιτροπής για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ). Ταυτόχρονα, στόχο αποτελεί και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, καθώς και η σημασία της παροχής ποιοτικής ενημέρωσης στην αγορά. Καθώς η εν λόγω πρόταση αναθεώρησης βασίζεται σε συστάσεις ανεξάρτητης έκθεσης που κατήρτισε η συμβουλευτική εταιρία Mazars μετά από ακρόαση και διαβούλευση των ενδιαφερομένων μερών, στην έκθεση της Επιτροπής του Μαΐου 2010 και σε εκτίμηση αντικτύπου κάθε μίας εκ των προτεινόμενων επιλογών, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τους στόχους και το περιεχόμενο της πρότασης, αλλά επιθυμεί να διατυπώσει ορισμένες παρατηρήσεις.

1.2

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις, που αποσκοπούν στο να καταστεί ελκυστικότερη η αγορά στις ΜμΕ, θα έχουν καθολική εφαρμογή. Ο σημαντικότερος αντίκτυπος των απλουστεύσεων ενδέχεται να μην αφορά τους πραγματικούς αποδέκτες των αλλαγών αλλά τις μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά. Οι απαιτήσεις της Οδηγίας για τη διαφάνεια δε θεωρούνται γενικά εμπόδιο στην είσοδο των ΜμΕ στην αγορά, πράγμα που σημαίνει πως οι απλουστεύσεις αυτές δεν αποτελούν απαραίτητα καθοριστικό παράγοντα για αυτήν την απόφαση και πως ο αντίκτυπός τους στην ελκυστικότητα της αγοράς για τις ΜμΕ δεν θα είναι απαραίτητα σημαντικός. Ωστόσο, στο βαθμό που αυτές οι απλουστεύσεις, κατά την άποψη των ενδιαφερομένων μερών, δεν θίγουν την αξιοπιστία της αγοράς και την προστασία των επενδυτών, θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο ο οποίος μπορεί μεν να είναι μεγαλύτερος στις μεγάλες εταιρίες, ωστόσο θα επηρεάσει και τις ΜμΕ, όντας συνεπώς σημαντικός για τις πιο αντιπροσωπευτικές επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού ιστού.

1.3

Η δημοσίευση τριμηνιαίων εκθέσεων αποτέλεσε ήδη από το 2004 ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο ζήτημα, με αντιρρήσεις από διάφορους φορείς για την αντιμετώπιση του οποίου η ΕΟΚΕ συνέστησε σύνεση. Οι αρνητικές συνέπειες του υποχρεωτικού χαρακτήρα της δημοσίευσης οι οποίες επισημάνθηκαν τότε (αύξηση της ποσότητας και όχι της ποιότητας της ενημέρωσης, υψηλό κόστος, τόσο οικονομικό όσο και ευκαιριακό, υιοθέτηση βραχυπρόθεσμης προσέγγισης λόγω της ανάγκης να προβληθούν αποτελέσματα σε βάρος μιας πιο στρατηγικής μακροπρόθεσμης προσέγγισης) επιβεβαιώθηκαν. Η πίεση για την επίτευξη βραχυπρόθεσμων αποτελεσμάτων μπορεί μάλιστα να θεωρηθεί ένα από τα αίτια της τρέχουσας κρίσης, καθώς ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεχόταν πιέσεις να παρουσιάζει ολοένα καλύτερα αποτελέσματα κάθε τρίμηνο. Με την επιφύλαξη της σκόπιμης και θεμιτής διαφάνειας, και εφόσον η μετάδοση σημαντικών πληροφοριών διασφαλίζεται μέσω της συμμόρφωσης στις οδηγίες για το ενημερωτικό δελτίο και για την κατάχρηση αγοράς, η ΕΟΚΕ στηρίζει την κατάργηση του υποχρεωτικού χαρακτήρα αυτών των δημοσιεύσεων, αφήνοντας την απόφαση για την ποσότητα των αναγκαίων πληροφοριών στη διακριτική ευχέρεια της αγοράς.

1.4

Η πολυπλοκότητα του περιεχομένου των εκθέσεων επισημαίνεται από ορισμένους ως σημαντική αιτία ευκαιριακού κόστους και κόστους που σχετίζεται με την υπεργολαβία εμπειρογνωμόνων στο αντικείμενο. Αν και δεν είναι βέβαιο πως η κατάρτιση των προτύπων εκθέσεων από την Επιτροπή Ρυθμιστικών Αρχών των Αγορών Κινητών Αξιών (ΕΑΚΑΑ) θα έχει μεγάλο θετικό αντίκτυπο στη μείωση του κόστους, η πρωτοβουλία θα μπορούσε να μειώσει το κόστος για τις ΜμΕ οι οποίες, αξιοποιώντας την, θα αποφύγουν την πρόσληψη εξωτερικών συνεργατών για την κατάρτιση των εκθέσεων. Αξίζει τέλος να επισημανθεί η δυσκολία πρόβλεψης όλων των περιπτώσεων στα πρότυπα εκθέσεων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε απλουστεύσεις όσον αφορά τις παρεχόμενες πληροφορίες, ακόμα και σε μη μετάδοση άλλων σημαντικών πληροφοριών επειδή δεν περιλαμβάνονται στο πρότυπο.

1.5

Η διεύρυνση του ορισμού των χρηματοπιστωτικών μέσων που υπόκεινται σε κοινοποίηση πληροφοριών καταδεικνύει την πρόθεση επικαιροποίησης των κανόνων για την καινοτομία της αγοράς και κατά συνέπεια παρακολούθησης των εξελίξεων. Αυτή η αναθεώρηση ευθυγραμμίζει την Οδηγία για τη διαφάνεια με τα μέτρα που ήδη ελήφθησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Πορτογαλία και προετοιμάζονται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπόλοιπου κόσμου. Στη Γαλλία υπήρξε σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία απεδείχθη ανεπαρκής. Αν και ο κίνδυνος "κατακλυσμού" της αγοράς με περιττές πληροφορίες υφίσταται, η εμπειρία των χωρών όπου η νομοθεσία ήδη απαιτεί αυτό το είδος κοινοποίησης τον διαψεύδει, ενώ πολλά ενδιαφερόμενα μέρη προτείνουν την άντληση διδαγμάτων από την αγγλική εμπειρία.

1.6

Όσον αφορά τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού ενημέρωσης, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στις δυνητικές δυσκολίες για την ολοκλήρωση των υφισταμένων εθνικών βάσεων, λόγω προβλημάτων ασυμβατότητας μεταξύ των τεχνολογιών που χρησιμοποιούν οι διαφορετικές εθνικές βάσεις δεδομένων. Αν και πολυάριθμα ενδιαφερόμενα μέρη επισημαίνουν τη χρησιμότητα της δημιουργίας αυτού του μηχανισμού, ιδίως όσον αφορά την ενημέρωση των επενδυτών και των αναλυτών, πρέπει να μελετηθεί η σχέση κόστους/οφέλους της δημιουργίας και της διατήρησής του. Ωστόσο, πρόκειται για σημαντικό μέτρο για την ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς.

1.7

Όσον αφορά τη νέα διατύπωση του άρθρου 6 της οδηγίας σχετικά με τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της κατάρτισης έκθεσης για τις πληρωμές προς τις κυβερνήσεις, η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της διεύρυνσης της διάταξης. Η σημασία της δημοσίευσης των πληρωμών από τους εκδότες οι οποίοι δραστηριοποιούνται στους κλάδους της εξόρυξης ή της υλοτομίας από πρωτογενή δάση είναι αδιαμφισβήτητη, ωστόσο η διατύπωση του άρθρου θα μπορούσε να είναι πιο φιλόδοξη και να επεκτείνει την υποχρέωση σε ιδιωτικούς φορείς στους οποίους έχουν εκχωρηθεί δραστηριότητες κοινής ωφελείας όπως η εκμετάλλευση του δικτύου μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας ή τυχερών παιγνίων, μέσω απλής εκχώρησης ή σύναψης ΣΔΙΤ. Κάθε τέτοια συναλλαγή με τις δημόσιες αρχές, ανά χώρα και ανά έργο, πρέπει να κοινοποιείται. Δεδομένου ότι ο στόχος του μέτρου είναι η λογοδοσία των κυβερνήσεων για τη χρήση των εσόδων τους, δεν πρέπει να αγνοηθούν τα έσοδα που σχετίζονται με άλλες δραστηριότητες εκμετάλλευσης των πόρων και των υποδομών μιας χώρας, πέραν όσων ήδη περιλαμβάνονται στην οδηγία.

1.8

Όσον αφορά τις κυρώσεις, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι, εκτός της θέσπισης ανώτατων ορίων για τις προβλεπόμενες κυρώσεις, πρέπει να επιβληθούν ελάχιστα όρια, πράγμα που θα αποτρέψει την ατιμωρησία ή την επιβολή μη αποτρεπτικών κυρώσεων ή κυρώσεων που δε θα τιμωρούν αποτελεσματικά τις παράνομες συμπεριφορές. Παράλληλα θα πρέπει να εναρμονιστούν οι πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών.

1.9

Δεδομένης της σημερινής συγκυρίας, δεν είναι πιθανή η απότομη αύξηση της ζήτησης. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στον κίνδυνο η πρόταση απλούστευσης των διατάξεων της Οδηγίας για τη διαφάνεια σε συνδυασμό με άλλες διατάξεις για την αύξηση της ελκυστικότητας της αγοράς να οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των συναλλαγών, με αντίκτυπο στη λειτουργία της αγοράς που δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί. Ταυτόχρονα, η αυξημένη προβολή των ΜμΕ και η αυξημένη ελκυστικότητά τους για τους επενδυτές μπορεί να ενισχύσει τις υφιστάμενες ελλείψεις κατάρτισης των καταναλωτών οι οποίες τους εμποδίζουν να ερμηνεύσουν τις διαθέσιμες πληροφορίες και να λάβουν, κατά συνέπεια, συνειδητές αποφάσεις.

2.1

Στο πλαίσιο του άρθρου 33 της Οδηγίας για τη Διαφάνεια (Οδηγία 2004/109/ΕΚ (1)) η Επιτροπή παρουσίασε ενημερωτική έκθεση για την εφαρμογή της οδηγίας τα χρόνια που ακολούθησαν την υιοθέτησή της. Η έκθεση καταλήγει στη σημασία των διατάξεών της που αφορούν την κατάλληλη και αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς για την πλειονότητα των ενδιαφερομένων μερών.

2.2

Η παρούσα πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας υποβάλλεται λαμβανομένης υπόψη της πολιτικής προτεραιότητας της Επιτροπής όσον αφορά τη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για τις ΜμΕ, έχει δε ως στόχο να καταστήσει τις υποχρεώσεις των εισηγμένων ΜμΕ λιγότερο δυσανάλογες χωρίς ωστόσο να υπονομεύει την προστασία των επενδυτών. Η πρόταση αναθεώρησης αποσκοπεί επίσης στην επίτευξη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μέσω της διασφάλισης της διαφάνειας στις οικονομικές εξαγορές εταιριών και της εμπιστοσύνης των επενδυτών, ενώ ενθαρρύνει την έμφαση στα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Τέλος, όσον αφορά τη βελτίωση της πρόσβασης σε ρυθμιζόμενες πληροφορίες στο επίπεδο της Ένωσης, αποσκοπεί στην αύξηση της λειτουργικής ολοκλήρωσης των ευρωπαϊκών αγορών κινητών αξιών και στη διασφάλιση μεγαλύτερης διασυνοριακής προβολής των εισηγμένων ΜμΕ.

2.3

Αξίζει να τονιστεί ότι η εν λόγω πρόταση αναθεώρησης βασίζεται σε ανεξάρτητη μελέτη της συμβουλευτικής εταιρίας Mazars, στόχος της οποίας ήταν να συγκεντρωθούν ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία για τη στήριξη της Επιτροπής στην κατάρτιση της έκθεσης που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, όπως προβλέπεται στο άρθρο 33 της Οδηγίας που αφορά την εφαρμογή της. Ελήφθησαν επίσης υπόψη οι εκθέσεις που έχει δημοσιεύσει η Επιτροπή Ρυθμιστικών Αρχών των Αγορών Κινητών Αξιών (ΕΑΚΑΑ) και η Ομάδα εμπειρογνωμόνων των ευρωπαϊκών αγορών κινητών αξιών (ESME).

2.4

Δύο σημεία χρήζουν βελτίωσης: το γεγονός ότι η οδηγία, απαιτώντας ελάχιστη εναρμόνιση, επιτρέπει στα κράτη την υιοθέτηση πιο περιοριστικών μέτρων που δημιουργούν προβλήματα στην εφαρμογή της και αυξάνουν το κόστος της και η απουσία ηπιότερων μέτρων για τις ΜμΕ, ένα βήμα που κρίνεται αποθαρρυντικό για την είσοδό τους στην αγορά. Παράλληλα, ζητούνται διευκρινίσεις όσον αφορά ορισμένες έννοιες που απαντώνται συχνά στην οδηγία καθώς και περισσότερη συνοχή και σαφήνεια όσον αφορά τη χρήση, στο κείμενο του εγγράφου, ορισμένων όρων με συναφή σημασία. Τέλος, τονίζεται η ανάγκη εισαγωγής βελτιώσεων στις διατάξεις περί κοινοποίησης.

2.5

Αναλύθηκε επίσης ο αντίκτυπος διάφορων προτάσεων, πράγμα που οδήγησε στις ακόλουθες επιλογές:

2.6

Οι κύριες αλλαγές που εισάγονται και αποσκοπούν είτε στη διευκόλυνση της πρόσβασης των ΜμΕ στην αγορά είτε στη σαφήνεια του κειμένου της οδηγίας είναι οι ακόλουθες:

3.1

Η παρούσα αναθεώρηση της Οδηγίας για τη διαφάνεια έχει στόχο, μεταξύ άλλων, να συμβάλει στην ελκυστικότητα των ρυθμιζόμενων αγορών για μικρούς και μεσαίους εκδότες. Η ενίσχυση της ελκυστικότητας της αγοράς για τις ΜμΕ έχει θεμελιώδη σημασία για την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση της αγοράς. Οι αλλαγές που προτείνονται στην Οδηγία για τη διαφάνεια αποτελούν θετική πρωτοβουλία που θα επιτρέψει την απλούστευση ορισμένων διαδικασιών, χωρίς να θίγεται η ποιότητα των πληροφοριών που απαιτούνται για τη λήψη αποφάσεων από τους επενδυτές και για την ερμηνεία από τους αναλυτές της αγοράς. Αυτές οι απλουστεύσεις θα έχουν αναμφίβολα θετικό αντίκτυπο στο κόστος όλων των εισηγμένων εταιριών, ενδέχεται δε να έχουν αυξημένο αντίκτυπο στις ΜμΕ.

3.2

Ωστόσο, παρά τις απλουστεύσεις, πρόκειται για έναν τομέα όπου οι κανόνες και η ορολογία είναι δυσνόητοι για τον καταναλωτή. Παρά την πολυπλοκότητα της γενικευμένης κατάρτισης του πληθυσμού σε αυτόν τον τομέα, η προστασία των καταναλωτών από τη χρήση τεχνικής ορολογίας μέσω της κατάρτισης και της ενημέρωσης που θα είναι διαθέσιμη είτε από τις εποπτικές αρχές είτε από τις κυβερνήσεις έχει μεγάλη σημασία και πρέπει να αποτελέσει ζήτημα προβληματισμού σε μελλοντικές πρωτοβουλίες.

3.3

Η προβλεπόμενη κατάρτιση προτύπων αφηγηματικών εκθέσεων ενδέχεται να συμβάλει στη διευκόλυνση της ερμηνείας των πληροφοριών και στην αύξηση της συγκρισιμότητας μεταξύ τους. Παρά την πολυπλοκότητα της κατάρτισης των προτύπων και τον κίνδυνο είτε υπερβολικής απλούστευσης είτε μη κάλυψης όλων των περιπτώσεων, η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κόστους, ιδίως για τις ΜμΕ, και να επιτρέπει στους καταναλωτές να ερμηνεύουν ευκολότερα τα δεδομένα.

3.4

Αξίζει επίσης να τονιστεί η σημασία της κατάργησης του υποχρεωτικού χαρακτήρα της δημοσίευσης τριμηνιαίων εκθέσεων. Η αντιμετώπιση της βραχυπρόθεσμης λογικής που κυριαρχεί στην αγορά (στην οποία θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό αυτό το μέτρο), κατέχει ζωτική σημασία για τη διατηρήσιμη ανάπτυξη της αγοράς. Μόνο η μακροπρόθεσμη λογική επιτρέπει την καινοτομία, βασικό παράγοντα της διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης η οποία εντάσσεται στις προτεραιότητες της Στρατηγικής "Ευρώπη 2020".

3.5

Η διεύρυνση του ορισμού των μέσων που υπόκεινται σε υποχρέωση κοινοποίησης αποτελεί καθοριστικό σημείο της αναθεώρησης στην Οδηγία για τη διαφάνεια. Μέσω της χρηματοπιστωτικής καινοτομίας δημιουργήθηκαν νέοι τύποι μέσων οι οποίοι πρέπει να αποκτήσουν πλαίσιο διαφάνειας. Με την εν λόγω αναθεώρηση αναμένεται η εξάλειψη των υφιστάμενων κενών όσον αφορά την απαίτηση κοινοποίησης σχετικά με σημαντικές κατοχές δικαιωμάτων ψήφου και την απαίτηση κοινοποίησης σημαντικών συμμετοχών, πράγμα που θα αποτρέψει την απόκρυψη απόκτησης μετοχών και την ανακοίνωση μεγάλων συμμετοχών στην αγορά χωρίς πρότερη ειδοποίηση, πράγμα που έχει ήδη συμβεί.

3.6

Ο στόχος της δημιουργίας ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού αποθήκευσης, που θα διασφαλίζει την αποθήκευση των ρυθμιζόμενων πληροφοριών σε επίπεδο Ένωσης είναι φιλόδοξος και πρέπει να επιδιωχθεί. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε αναμφίβολα σημαντικό βήμα προς την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς, εφόσον ληφθεί υπόψη η σχέση κόστους/οφέλους της δημιουργίας και της συντήρησής του.

3.7

Η Οδηγία για τη διαφάνεια εξετάζει επίσης τις πληρωμές των εκδοτών που δραστηριοποιούνται στον εξορυκτικό τομέα προς τις κυβερνήσεις των χωρών όπου δραστηριοποιούνται. Αυτή η πρόταση της Επιτροπής είναι καινοτόμος και αναδεικνύει το χρηματοπιστωτικό αντίκτυπο που έχει η δραστηριότητα μιας επιχείρησης στη χώρα όπου δραστηριοποιείται, αυξάνοντας τη διαφάνεια. Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη πως το μέτρο θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο φιλόδοξο εάν περιελάμβανε σε αυτήν την υποχρέωση κοινοποίησης των πληροφοριών άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με το δημόσιο συμφέρον και εκχωρούνται σε ιδιώτες ενώ διαθέτουν σημαντικό κύκλο εργασιών, και συγκεκριμένα όσον αφορά τα δίκτυα μεταφορών, τηλεπικοινωνιών και ενέργειας και τα τυχερά παιχνίδια.

3.8

Στην πρόταση αναθεωρείται επίσης το καθεστώς κυρώσεων, με την ενίσχυση των εξουσιών των αρμόδιων αρχών και τον εμπλουτισμό των μέσων που διαθέτουν μέσω του δικαιώματος κατάργησης του δικαιώματος ψήφου και δημοσίευσης των κυρώσεων. Αξίζει να τονιστεί πως παρότι θεσπίστηκαν ανώτατα όρια για τις χρηματικές ποινές δεν συνέβη το ίδιο με τα κατώτατα όρια, η θέσπιση των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό αποτρεπτικό μέτρο.

3.9

Η απλούστευση των διατάξεων και η επιδιωκόμενη ελκυστικότητα των αγορών ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των συναλλαγών με άγνωστο αντίκτυπο στην ομαλή λειτουργία των χρηματαγορών και των ρυθμιστικών αρχών· απλώς, προσδοκάται πως αυτές θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην απότομη αύξηση του αριθμού των συναλλαγών.

3.10

Αν και δεν πρόκειται για ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με την Οδηγία για τη διαφάνεια, η ΕΟΚΕ δράττεται της ευκαιρίας για να τονίσει έναν από τους μείζονες φραγμούς στη διεύρυνση της αγοράς - το υψηλό κόστος που επιβάλλουν οι Αγορές Αξιών. Πράγματι, τόσο το κόστος εισαγωγής όσο και το ετήσιο κόστος παραμονής στην αγορά, αμφότερα σημαντικά, θεωρούνται από τις εταιρίες αποτρεπτικοί παράγοντες για την εισαγωγή τους στην αγορά. Προς τούτο κάθε σχετική ενέργεια θα μπορούσε να διευκολύνει σημαντικά την απόφαση εισαγωγής στην αγορά.