25.8.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 248/81

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή στηρίζει σθεναρά και αποφασιστικά τη νέα μακροπεριφερειακή προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη δημιουργία μιας ενωσιακής στρατηγικής για τον Δούναβη σε αυτό το πλαίσιο. Ως θεσμική εκπρόσωπος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, ιδίως μέσω του Φόρουμ για την κοινωνία των πολιτών που προβλέπεται στο Σχέδιο Δράσης αυτής της στρατηγικής.

1.2

Το ενδιαφέρον της ΕΟΚΕ και η δέσμευση που έχει αναλάβει για την περιοχή του Δούναβη δεν είναι πρόσφατα. Πράγματι, η ΕΟΚΕ έχει υιοθετήσει πολυάριθμα έγγραφα στο παρελθόν, τα οποία αφορούν διάφορα θέματα, όπως οι μεταφορές ή το περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, μπορούμε να αναφερθούμε στη γνωμοδότηση ECO/277 στην οποία διατυπώνονται με σαφή τρόπο οι λόγοι για τους οποίους η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό το σχεδιασμό μιας στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη.

1.3

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι στο πλαίσιο της χάραξης της στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη πρέπει να ληφθεί υπόψη ο ρόλος του ποταμού στη διαμόρφωση κοινής συνείδησης και ταυτότητας στην περιοχή αυτή, στις οποίες κεντρική θέση έχουν ο διαπολιτισμικός διάλογος και η αλληλεγγύη. Πρόκειται για μια περιφερειακή συμβολή στην δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης.

1.4

Η ΕΟΚΕ ελπίζει ότι οι συστάσεις της αντικατοπτρίζουν επαρκώς το ενδιαφέρον της ίδιας και της οργανωμένης ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών για τη στρατηγική, καθώς και την ισχυρή στήριξη που της παρέχουν. Η ΕΟΚΕ προσδοκεί ότι η υλοποίηση της στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης, σε συνδυασμό με το σύστημα διακυβέρνησης σε ισχύ, θα συμβάλλουν πραγματικά στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας όλων των πολιτών της περιοχής του Δούναβη (την οποία θεωρεί καθρέφτη της Ευρώπης), καθώς και στη μείωση του χάσματος μεταξύ αυτής της περιοχής και των πιο ανεπτυγμένων περιοχών της Ένωσης. Η ΕΟΚΕ αναμένει επίσης ότι κατά την υλοποίηση της στρατηγικής θα ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, θα διασφαλιστεί η διατήρηση των υδάτινων πόρων και θα ενισχυθεί η προστασία του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής

1.5

Θα πρέπει να τονισθεί ότι ενώ οι πρόσφατες διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετέφεραν το γεωγραφικό επίκεντρό της προς τα ανατολικά, το οικονομικό κέντρο βάρους παραμένει στη Δυτική Ευρώπη. Η οικονομική, εδαφική και κοινωνική συνοχή, ως βασικά συστατικά της στρατηγικής για τον Δούναβη και του Σχεδίου Δράσης, παράλληλα με τις πρακτικές ιδέες που υποστηρίζουν την εφαρμογή τους, αποτελούν την κατάλληλη συμβολή για την αντιμετώπιση αυτής της ανισορροπίας. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η νέα μακροπεριφερειακή προσέγγιση θα μπορέσει να αποτελέσει πρότυπο για πολλές άλλες περιφέρειες της ΕΕ.

1.6

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης έχουν ανοικτό χαρακτήρα και δεν περιέχουν αποκλεισμούς ενώ λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές και αντικατοπτρίζουν σωστά τις συστάσεις των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η στρατηγική θα είναι αποτελεσματική στο μέτρο που θα δίνει προτεραιότητα συστηματικά ολοκληρωμένες και βιώσιμες προσεγγίσεις αντί των τομεακών. Η ΕΟΚΕ συνιστά η στρατηγική να συμβάλει στην εξασφάλιση ευνοϊκής μεταχείρισης των πλέον μειονεκτουσών κοινωνικών ομάδων και να ενσωματώσει τα μέσα αντιμετώπισης της φτώχειας.

1.7

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η στρατηγική αντικατοπτρίζει την υπό κατάρτιση νέα πολιτική της ΕΕ σε μακροπεριφερειακό επίπεδο και ως εκ τούτου, συμβάλει στον συντονισμό των εργασιών των συστημάτων συνεργασίας που ήδη υφίστανται στην περιοχή σε διάφορα επίπεδα και διάφορους τομείς, στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας τους και στην αποφυγή επικαλύψεων. Θα πρέπει ωστόσο να είναι πιο συνεπής με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής για τη συνοχή.

1.8

Για την ΕΟΚΕ, το σύστημα διακυβέρνησης της υλοποίησης της στρατηγικής πρέπει να είναι σαφές, απλό και διαφανές, και να επιτρέπει την πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων. Η ΕΟΚΕ προτίθεται να ευνοήσει την πληρέστερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει η Συνθήκη της Λισσαβώνας, εφαρμόζοντας με συνέπεια την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας και συμβάλλοντας με αποτελεσματικό τρόπο στην υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης. Σημαντικές προϋποθέσεις για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων μέσω της εφαρμογής της αρχής της εταιρικής σχέσης, η μέριμνα για την εξασφάλιση της απαραίτητης ευελιξίας και η τακτική επανεξέταση. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την δημιουργία ενός Φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών για τον Δούναβη, στο οποίο το Σχέδιο Δράσης προβλέπει έναν ρόλο κλειδί για την ΕΟΚΕ και τους ομολόγους της στα κράτη μέλη.

1.9

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η στρατηγική θα συνεισφέρει ουσιαστικά ως μακροπεριφερειακή αναπτυξιακή πολιτική στην εμβάθυνση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ιδίως στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (για ευφυή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη) και στην προώθηση της προσέγγισης με την ΕΕ των έξι κρατών της περιοχής που δεν αποτελούν μέλη της, υποστηρίζοντάς τα στις προσπάθειές τους για την επίτευξη του στόχου της ένταξης.

1.10

Η Επιτροπή καταρτίζει αυτή τη στρατηγική με το δεδομένο ότι η περιφέρεια δεν θα λάβει καμία ειδική μεταχείριση, ακόμα και αν η στρατηγική συμβάλει στην πρόοδο της μακροπεριφερειακής πολιτικής της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η στρατηγική δεν πρέπει να ακολουθήσει τον κανόνα των «τριών όχι», παρά τις ακόλουθες παρατηρήσεις:

2.1

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η περιοχή του Δούναβη έχει αλλάξει σημαντικά, καθώς η λεκάνη απορροής του ποταμού βρίσκεται σε μεγάλο μέρος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν λοιπόν νέες προοπτικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την εκμετάλλευση του δυναμικού της περιοχής. Είναι δυνατό να βελτιωθούν η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα, η περιβαλλοντική διαχείριση και η αποδοτική ως προς τους πόρους οικονομική μεγέθυνση, καθώς επίσης να εκσυγχρονιστούν η ασφάλεια και οι διάδρομοι μεταφορών.

2.2

Η στρατηγική (2) αποσκοπεί, μέσω της δημιουργίας ενός μακροπρόθεσμου πλαισίου συνεργασίας που αφορά ευρύ φάσμα πτυχών, να αναπτύξει τις κοινωνικές αξίες και το τεράστιο οικονομικό δυναμικό της περιοχής, καθώς και να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν.

2.3

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη βελτίωση των βιώσιμων μεταφορών, τη διασύνδεση των ενεργειακών συστημάτων, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων και την βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης ότι αυτή η στρατηγική θα φέρει νέα προστιθέμενη αξία, εξασφαλίζοντας τη συνοχή μεταξύ των διαφόρων πολιτικών τομέων και την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών και προσδιορίζοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης.

2.4

Η περιοχή του Δούναβη είναι ένας ιστορικός, κοινωνικός και λειτουργικός χώρος, ο οποίος οριοθετείται από τη λεκάνη απορροής του ποταμού. Η στρατηγική διευρύνει αυτή την προσέγγιση με σκοπό την ολοκληρωμένη εξέταση των προτεραιοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια άρρηκτη σχέση μεταξύ των κατοίκων της περιοχής, των απόψεών τους και των αναγκών τους. Στον ορίζοντα 2020, όλοι οι πολίτες της περιοχής πρέπει να έχουν, επί τόπου, καλύτερες προοπτικές ανώτερης εκπαίδευσης και απασχόλησης, και μεγαλύτερη ευημερία. Με την τοποθέτηση της βιώσιμης ανάπτυξης στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων της, η στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη θα μπορέσει να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

2.5

Η ΕΟΚΕ ελπίζει ότι στο πλαίσιο του τρέχοντος οικονομικού έτους, εν τη απουσία νέας χρηματοδότησης για την υλοποίηση της στρατηγικής, μια μεγαλύτερη εναρμόνιση των προγραμμάτων που εγκρίνουν τα κράτη της περιοχής του Δούναβη θα συμβάλει στην ενίσχυση του αντικτύπου των 100 δις ευρώ που διατίθενται για την περιοχή. Για τον σκοπό αυτόν, είναι σημαντικό να προσδιοριστούν οι ενδεχόμενες συνέργειες και συμβιβασμοί, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη πράσινης τεχνολογίας αιχμής, η συνεργασία για καλύτερη ευθυγράμμιση μέτρων και χρηματοδότησης, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας αυτών των προγραμμάτων και την αποφυγή κατακερματισμού τους.

2.6

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στην ανάγκη επιλογής, ανάλογα με τις υφιστάμενες οικονομικές δυνατότητες, αφενός ενός περιορισμένου αριθμού σχεδίων σε μια προσπάθεια εξορθολογισμού, και αφετέρου τη διενέργεια μιας ανάλυσης αποτελεσματικότητάς τους. Για την ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής συνεργασίας, είναι απαραίτητο να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα και να εξασφαλιστούν κατάλληλα εχέγγυα μεταξύ των μερών.

2.7

Η ΕΟΚΕ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να χρειαστεί σε πολιτικό επίπεδο, να υλοποιηθεί η στρατηγική για τον Δούναβη υπό μορφή μιας διαδικασίας που προϋποθέτει, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής, ευελιξία και τακτική επανεξέταση αλλά επίσης χρηματοδοτικούς πόρους ή άλλη συμπληρωματική στήριξη.

2.8

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η συνοχή μεταξύ της νομοθεσίας και των δράσεων της Ένωσης βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής. Είναι αναγκαίο να καλυφθούν τα κενά στην υλοποίηση και να περιοριστούν οι πρακτικές και οργανωτικές δυσκολίες που επιδρούν αρνητικά στην απόδοση. Η «ενισχυμένη εδαφική διάσταση» θα συμβάλει στη συντονισμένη συνεργασία, στην ανάδυση αρχών οργάνωσης για τον συντονισμό των κανονισμών της Ένωσης και στην εφαρμογή των νομικών υποχρεώσεων της Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την ενιαία αγορά και το περιβάλλον. Θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την καθιέρωση μιας «ενισχυμένης συνεργασίας».

2.9

Η ΕΟΚΕ ζητά η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη να γίνει σκέλος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», η οποία αποτελεί την βασική δέσμευση της Ένωσης για μια καινοτόμο, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο για άλλες περιφερειακές στρατηγικές.

2.10

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η περιφερειακή συνεργασία συμβάλλει στην επίτευξη των πέντε πρωταρχικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», δηλαδή των στόχων: προώθηση της απασχόλησης, βελτίωση των συνθηκών για την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη (και ιδίως τη διάδοση των αναδυόμενων τεχνολογιών), επίτευξη των στόχων που αφορούν την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια, βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου και προαγωγής της κοινωνικής ένταξης, ιδίως μέσω της μείωσης της φτώχειας και της αντιμετώπισης των προκλήσεων της δημογραφικής γήρανσης.

3.1

Στην κεντρική Ευρώπη, τα γεγονότα του 1989 δρομολόγησαν μια διαδικασία ριζικής μεταβολής της κοινωνίας. Πρέπει να δοθεί η αρμόζουσα σημασία σε αυτή την κατάσταση, καθώς η περιοχή του Δούναβη περιλαμβάνει κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ένωση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, υποψήφιες χώρες και τρίτες χώρες. Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι η πλειονότητα αυτών των χωρών αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, αλλά δεν διαθέτουν τους ίδιους πόρους. Η ανταλλαγή καλών διοικητικών πρακτικών είναι σημαντική για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η προστασία της περιοχής, καθώς και για την μεγαλύτερη ενσωμάτωσή της στην Ένωση.

3.2

Όσον αφορά την περιοχή του Δούναβη, η ΕΟΚΕ δίνει μεγάλη προσοχή στις ακραίες αποκλίσεις που την χαρακτηρίζουν στον οικονομικό, κοινωνικό τομέα και σε εδαφικό επίπεδο . Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των πιο ανταγωνιστικών περιοχών και αυτών σε απόλυτη ένδεια, μεταξύ των εξειδικευμένων ατόμων και αυτών με χαμηλότερη εκπαίδευση, καθώς και μεταξύ των υψηλότερων και των χαμηλότερων επιπέδων διαβίωσης.

3.3

Οι περιθωριοποιημένες κοινότητες (ιδίως οι Ρομά, η πλειονότητα των οποίων ζουν στην περιοχή) πρέπει να ωφεληθούν από τις δυνατότητες που προσφέρει η στρατηγική «Ευρώπη 2020». Οι διαφορές στην εκπαίδευση και την απασχόληση μπορούν να μειωθούν. Η περιοχή μπορεί να γίνει ασφαλέστερη και τα προβλήματα που σχετίζονται με τις συγκρούσεις, την περιθωριοποίηση και το έγκλημα να αντιμετωπισθούν ικανοποιητικά. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια άρρηκτη σχέση μεταξύ των κατοίκων της περιοχής, των απόψεών τους και των αναγκών τους. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη συστήσει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη» (3) τη δημιουργία ενός «Επιχειρηματικού Φόρουμ του Δούναβη», το οποίο θα περιλαμβάνει κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς και ενδεχομένως θα αποτελέσει σημαντικό μέσο για τη συνεργασία και την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή στην περιοχή του Δούναβη.

3.4

Τα βασικά μηνύματα της πρότασης στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη είναι τα ακόλουθα:

3.5

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη πρέπει να αντιμετωπίσει κατά προτεραιότητα τις κύριες προκλήσεις που τίθενται:

—   Κινητικότητα: η περιοχή του Δούναβη είναι, από μόνη της, ένας σημαντικός διάδρομος διευρωπαϊκών μεταφορών (TEN-T). Ωστόσο, το δυναμικό της δεν αξιοποιείται επαρκώς. Ειδικότερα, είναι απαραίτητο να εξεταστεί περαιτέρω πως μπορούν να αρθούν τα γνωστά εμπόδια τεχνικού και οργανωτικού χαρακτήρα (Σύμβαση του Βελιγραδίου) όσον αφορά τις μεταφορές στο Δούναβη, λαμβάνοντας υπόψη εθνικές αποφάσεις (μεταξύ άλλων την απόφαση του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου της Γερμανίας) και την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και της φύσης. Εξάλλου, πρέπει να ληφθούν μέτρα για μεγαλύτερη πολυτροπικότητα και εκσυγχρονισμό και επέκταση της υποδομής σε κόμβους μεταφορών. Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι πρέπει οπωσδήποτε να βελτιωθούν οι συνθήκες κινητικότητας των εργαζομένων.

—   Ενέργεια: σε αυτή την περιοχή οι τιμές είναι υψηλές, ενώ ο κατακερματισμός των αγορών έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους και τη μείωση του ανταγωνισμού. Το επίπεδο ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής είναι χαμηλό. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της εξοικονόμησης ενέργειας και της εξασφάλισης περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έχει κρίσιμη σημασία. Τα κράτη που συμμετέχουν στην υλοποίηση της στρατηγικής πρέπει να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο σχεδιασμό της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας.

—   Περιβάλλον: Η περιοχή του Δούναβη είναι διεθνής υδρολογική λεκάνη και οικολογικός διάδρομος μεγάλης σημασίας. Απαιτεί λοιπόν μια περιφερειακή και συνολική προσέγγιση ως προς την προστασία της φύσης, τη χωροταξία και τη διαχείριση των υδάτων. Πρέπει να δοθεί προσοχή στις κοινωνικές απαιτήσεις και να εξεταστεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των μεταφορικών δικτύων, της τουριστικής ανάπτυξης και των νέων μέσων παραγωγής ενέργειας. Πρέπει να ληφθεί υπόψη το πρόγραμμα Natura 2000. Τα ναυτικά αθλήματα και ο βιώσιμος τουρισμός σε παραποτάμιες περιοχές, καθώς και η εκπαίδευση για το σεβασμό του ύδατος και της φύσεως είναι σημαντικά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό των πράσινων διαδρόμων. Οι κίνδυνοι είναι πολλοί: σε ένα πλαίσιο στο οποίο οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και η βιομηχανική ρύπανση είναι πολύ συχνά φαινόμενα, η πρόληψη, η ετοιμότητα και η πραγματική δυνατότητα αποτελεσματικής αντίδρασης απαιτούν μεγάλο βαθμό συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών.

—   Κοινωνικοοικονομικά θέματα: η περιοχή του Δούναβη χαρακτηρίζεται από μεγάλη πολιτισμική και γλωσσική ποικιλία, αλλά και από σημαντικές κοινωνικοοικονομικές διαφορές. Στην περιοχή βρίσκονται μερικές από τις πιο επιτυχημένες αλλά και τις πιο φτωχές περιφέρειες στην ΕΕ. Ειδικότερα, υπάρχει συχνά έλλειψη επαφών και συνεργασίας, τόσο σε χρηματοοικονομικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο. Το ποσοστό των ατόμων με σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μικρότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 και η διαφορά είναι πολύ έντονη. Αυτοί που έχουν τα περισσότερα προσόντα συχνά εγκαταλείπουν την περιοχή.

—   Ασφάλεια, σοβαρές μορφές εγκληματικότητας και οργανωμένο έγκλημα: εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα. Η σωματεμπορία και η λαθραία διακίνηση εμπορευμάτων αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα σε αρκετές χώρες της περιοχής αυτής. Εξαιτίας της διαφθοράς δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο κράτος και παρεμποδίζεται η ανάπτυξη.

3.6

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι προσφέρονται σημαντικές προοπτικές στην περιφέρεια του Δούναβη, σε επίπεδο εμπορικών σχέσεων, ανάπτυξης του δυναμικού του εκπαιδευτικού συστήματος που στηρίζεται σε ισχυρές δημοτικές υποδομές και θα ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας, ή ακόμα εκμετάλλευσης αυτού του τεράστιου δυναμικού που απορρέει από τον πολιτιστικό, εθνικό και κοινωνικό πλούτο της περιοχής. Κανένας άλλος ποταμός δεν συγκεντρώνει στις όχθες του τόσες θαυμαστές πρωτεύουσες. Η περιφέρεια διαθέτει εξαιρετικά τουριστικά πλεονεκτήματα. Αυτό ισχύει επίσης όσον αφορά τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η πλούσια περιβαλλοντική κληρονομιά της περιοχής του Δούναβη απαιτεί να δοθεί κεντρικός ρόλος στο κριτήριο της βιωσιμότητας σε κάθε σχέδιο ανάπτυξης.

3.7

Οι εργασίες για την καινοτομία, τον τουρισμό, την κοινωνία της πληροφορίας, τις θεσμικές ικανότητες και τις περιθωριοποιημένες κοινότητες θα έχουν θετικά αποτελέσματα αν πραγματοποιηθούν παράλληλα. Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι για να είναι αποτελεσματικές οι βελτιώσεις απαιτείται συντονισμός στον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση.

3.8

Υπάρχουν εμφανέστατες δυσλειτουργίες της αγοράς, λόγω εξωγενών επιδράσεων, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στην έλλειψη επενδύσεων σε διασυνοριακό επίπεδο. Τα μεγάλα έργα πρέπει να προσδιοριστούν και να υλοποιηθούν με τρόπο βιώσιμο και αποδοτικό, με από κοινού ανάληψη του κόστους αλλά και συμμετοχή στα οφέλη.

3.9

Οι καλές διασυνδέσεις είναι κλειδί για την περιοχή του Δούναβη, είτε εσωτερικά είτε με άλλες ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές περιοχές. Κανένα τμήμα της περιοχής αυτής δεν πρέπει να μείνει στο περιθώριο. Η βελτίωση του άξονα βορρά-νότου και η δημιουργία πρόσβασης μεσόγειων κρατών στη λεκάνη της Μεσογείου θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών της περιοχής. Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει για το σκοπό αυτό σχετικό αίτημα που είχε υποβάλει παλαιότερα στην μικτή συμβουλευτική επιτροπή με την Ρουμανία (2002, 2005) και την ΠΓΔΜ (2010) Οι υποδομές των μεταφορών και της ενέργειας παρουσιάζουν πολλά κενά και ελλείψεις λόγω της ανεπαρκούς χωρητικότητας, της χαμηλής ποιότητας ή της κακής συντήρησης. Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές αρχές να καταρτίσουν προτάσεις με τη βοήθεια της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τρόπους κάλυψης αυτών των ελλείψεων και γεφύρωσης των κενών. Χρειάζονται επίσης στενότερες σχέσεις μεταξύ των κατοίκων της περιοχής, ιδίως μέσω πολιτιστικών και τουριστικών δραστηριοτήτων.

3.10

Οι περιβαλλοντικοί πόροι είναι κοινοί, πέρα από τα σύνορα, και ξεφεύγουν από τα συμφέροντα των κρατών της περιοχής. Η ανθρώπινη δραστηριότητα ασκεί αυξανόμενη πίεση σε αυτούς τους πόρους. Η συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας, διαφορετικά η καλή εργασία σε ένα μέρος ακυρώνεται γρήγορα από την αμέλεια κάπου αλλού. Οι υφιστάμενες δομές συνεργασίας πρέπει να ενισχυθούν.

3.11

Η στρατηγική (4) προτείνει ένα Σχέδιο Δράσης  (5) για το οποίο πρέπει να δεσμευτούν αποφασιστικά οι χώρες και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στην στρατηγική, δίνεται έμφαση σε μια ολοκληρωμένη τοποκεντρική προσέγγιση στην οποία σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι καλές ζεύξεις μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Η ισότιμη πρόσβαση στις υποδομές και τις υπηρεσίες και οι παρόμοιες συνθήκες διαβίωσης θα προωθήσουν την εδαφική συνοχή, η οποία αποτελεί πλέον σαφή στόχο της ΕΕ

3.12

Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη, επέλεξε εκείνες τις δράσεις (6) οι οποίες θα αποφέρουν άμεσα και απτά οφέλη στους κατοίκους της περιοχής και θα έχουν αντίκτυπο σε επίπεδο μακροπεριφέρειας (ή σε σημαντικό τμήμα αυτής).

3.13

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι δράσεις θα πρέπει να προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη και να καλύπτουν αρκετές περιοχές και χώρες, ότι θα πρέπει να συνδυάσουν συνοχή και συνέργειες για τη δημιουργία λύσεων επωφελών για όλους και τέλος ότι πρέπει να είναι ρεαλιστικές (τεχνικώς εφικτές και με αξιόπιστη χρηματοδότηση).

3.14

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την ταξινόμηση των σημαντικών ερωτημάτων σε τέσσερις πυλώνες που αντιστοιχούν σε τομείς προτεραιότητας και διακριτά πεδία δράσης. Πρόκειται για τους εξής:

3.15

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η περιοχή του Δούναβη που αναπτύσσεται και γίνεται πλουσιότερη πρέπει να επιδιώκει τη συντονισμένη ανάπτυξη των μεταφορικών συνδέσεων βορρά-νότου, των υποδομών που παρουσιάζουν ελλείψεις και των διασυνδεδεμένων δικτύων, αιτιολογώντας αυτή την επιλογή με μακροπεριφερειακά συμφέροντα. Η ΕΟΚΕ συνιστά ωστόσο τη δημιουργία ενός σχεδίου διάσωσης της λεκάνης απορροής και των παραποτάμων του Δούναβη σε περίπτωση ανάπτυξης του ποταμού, ακόμα και ως άξονα μεταφορών. Η στρατηγική προτείνει επίσης τη δικτύωση των ΜΜΕ των συμμετεχόντων κρατών της περιοχής του Δούναβη, ενώ θέτει ως στόχο την εξάλειψη των εμποδίων στη συνεργασία, με βάση την πράσινη οικονομία, τα δίκτυα ερευνητών και την κατάρτιση, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η επαγγελματική κατάρτιση.

4.1

Με την παρούσα στρατηγική αναζητείται η βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πόρων με συντονισμένες προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά τους τομείς δράσης και τη χρηματοδότηση. Οι ενέργειες είναι συμπληρωματικές. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Από την ενισχυμένη εδαφική διάσταση θα προκύψει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, θα ενισχυθεί ο καλύτερος συντονισμός των τομεακών πολιτικών και θα βελτιωθεί η δημιουργία και η ανάπτυξη Ευρωπαϊκών Ομίλων Διασυνοριακής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) σε μακροπεριφερειακό επίπεδο.

4.2

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου που θα συσταθεί για να θεσπίσει τη νομοθεσία και να προσδιορίσει τα κύρια ερωτήματα μπορεί να ενσαρκώσει, μαζί με τους υπεύθυνους συντονιστές των διάφορων θεμάτων, αυτή τη νέα μορφή θεσμικής συνεργασίας σε μακροπεριφερειακό επίπεδο, η οποία ενδέχεται να υποστηριχθεί επίσης από τις αναγκαίες νομοθετικές τροποποιήσεις που θα θεσπιστούν, αν κριθεί αναγκαίο, στην περιοχή.

4.3

Η υλοποίηση της στρατηγικής βασίζεται, λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό πλαίσιο, ενδεχομένως στην κινητοποίηση και την ευθυγράμμιση ως προς τους στόχους, των υπαρχόντων πόρων. Ήδη διατίθενται αρκετοί πόροι μέσω πληθώρας προγραμμάτων της ΕΕ (π.χ. 100 δισ. ευρώ από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της περιόδου 2007-2013, καθώς και σημαντικά κεφάλαια από τον μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας και τον ευρωπαϊκό μηχανισμό γειτονίας και εταιρικής σχέσης).

4.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει σχετικά ότι η ανακατανομή των πόρων πρέπει να γίνει μόνο στη βάση μιας ανάλυσης αποτελεσματικότητας η οποία θα αποδεικνύει ότι οι πόροι που διοχετεύονται από άλλους τομείς ωφελούν το σύνολο της κοινωνίας.

4.5

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον συνδυασμό επιχορηγήσεων και δανείων. Μπορούν επίσης να κινητοποιηθούν εθνικοί, περιφερειακοί και τοπικοί πόροι. Πράγματι, πρέπει να τονισθεί ότι έχει μεγάλη σημασία η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και ο συνδυασμός των διαφόρων πηγών της, ιδίως από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές πέραν του επιπέδου της ΕΕ. Εκτός από την προσπάθεια εξασφάλισης αποδοτικότερης χρήσης των πόρων, πρέπει να δοθεί η απαραίτητη προσοχή στην κατανομή των κινδύνων όσον αφορά τη χρηματοδότηση.

4.6

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο συντονισμός σε επίπεδο πολιτικής υπάγεται στην αρμοδιότητα της Επιτροπής και ότι τα κράτη μέλη, μετά από διαβούλευση με την Επιτροπή και τους σχετικούς φορείς και περιφερειακά όργανα της ΕΕ, έχουν καθήκον να συντονίσουν κάθε τομέα προτεραιότητας.

4.7

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η υλοποίηση των ενεργειών είναι ευθύνη όλων, σε επίπεδο χώρας, περιφέρειας, αστικού κέντρου και τοπικής κοινότητας. Οι ενέργειες (που δηλώνουν το στόχο προς επίτευξη) πρέπει να μετουσιωθούν σε συγκεκριμένα, λεπτομερή έργα τα οποία θα διαχειρίζεται ένας υπεύθυνος υλοποίησης, και για τα οποία θα προβλεφθούν το απαραίτητο χρονοδιάγραμμα και η απαραίτητη χρηματοδότηση).

4.8

Η ΕΟΚΕ ελπίζει ότι η στρατηγική θα παράσχει ένα βιώσιμο πλαίσιο για ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση και συνεκτική ανάπτυξη στην περιοχή του Δούναβη, οριοθετώντας τις ενέργειες προτεραιότητας που απαιτούνται για να αποτελέσει η περιοχή μέρος της ΕΕ τον 21ο αιώνα. Πρέπει να συνοδεύεται από επαρκή πληροφόρηση και δημοσιότητα ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι στόχοι της θα γίνουν ευρύτερα γνωστοί και θα εφαρμοστούν στην πράξη.