EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52010AR0318

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα: «Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

ΕΕ C 166 της 7.6.2011, p. 9–17 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

7.6.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 166/9


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα: «Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

2011/C 166/03

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

υπενθυμίζει ότι η ΕΕ πρέπει να διαθέτει έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό, που να υπερβαίνει το 1 % του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ, προκειμένου να επιτύχει τους μεγάλους ευρωπαϊκούς στόχους σε συνάρτηση με τις ιδιαίτερες ανάγκες του εκάστοτε εδαφικού περιβάλλοντος και να ανταποκριθεί στις νέες αρμοδιότητες που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας·

αναγνωρίζει πλήρως τη σημασία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αλλά τονίζει ότι η σημασία που θα δοθεί στην εν λόγω στρατηγική δεν πρέπει ωστόσο να οδηγεί στην υποβάθμιση των άλλων στόχων, όπως αυτοί ορίζονται στις Συνθήκες, ιδίως δε εκείνων της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής·

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε την πρότασή της για παράταση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου σε δέκα χρόνια, με ουσιαστική ενδιάμεση αναθεώρηση («5 + 5»)· η ενδιάμεση αναθεώρηση πρέπει να περιορίζει το ύψος των πόρων που μπορούν να διατεθούν σε άλλες προτεραιότητες έτσι ώστε να πρόκειται για ένα πραγματικό δεκαετές πρόγραμμα και όχι για δύο πενταετή προγράμματα·

εκτιμά ότι είναι σκόπιμο να εξασφαλιστεί η ευελιξία του προϋπολογισμού, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αφενός στρατηγικού αναπροσανατολισμού στα μέσα της περιόδου προγραμματισμού, χάρη στο «αποθεματικό αναθεώρησης», και αφετέρου αντιμετώπισης απρόοπτων και έκτακτων συμβάντων, χάρη στο «αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας», επιδιώκοντας παράλληλα τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών δαπανών·

διαφωνεί έντονα με την πρόταση η μη συμμόρφωση ενός κράτους μέλους να έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή της χρηματοδότησης στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και της κοινής γεωργικής ή αλιευτικής πολιτικής, διότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες για την ανικανότητα των εθνικών θεσμικών οργάνων να τηρούν τα μακροοικονομικά κριτήρια ή να εφαρμόζουν ορθά τη νομοθεσία της ΕΕ·

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη εφαρμογής μιας πολιτικής συνοχής σε ολόκληρη την ΕΕ και επικροτεί την πρόταση για ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο που θα καλύπτει τα Διαρθρωτικά Ταμεία και τα λοιπά ταμεία εδαφικής ανάπτυξης· πιστεύει, συνεπώς, ότι μία πιθανή δομή των γραμμών του προϋπολογισμού θα πρέπει ειδικότερα να επιτρέπει τον εντοπισμό, στον ίδιο τίτλο, όλων των ταμείων που ανταποκρίνονται στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο·

πιστεύει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί η σημερινή δομή του προϋπολογισμού και συνιστά μια νέα πρακτική, ρεαλιστική, διαφανή και κατανοητή δομή που να αντικατοπτρίζει σαφώς την κατανομή των αρμοδιοτήτων σε μια προσέγγιση πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, ενώ δεν θεωρεί δικαιολογημένη τη μείωση του αριθμού των κεφαλαίων σε τρία κύρια κεφάλαια·

εκτιμά ότι έχει ύψιστη σημασία η δυνατότητα έκδοσης ευρωομολόγων για έργα υποδομής (EU project bonds) και, τέλος, είναι πεπεισμένη ότι, μακροπρόθεσμα, η αύξηση των υφιστάμενων ιδίων πόρων και/ή η εισαγωγή νέων ιδίων πόρων πρέπει να αποσκοπεί στην αντικατάσταση των εθνικών συνεισφορών στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Εισηγητές

:

η κ. Mercedes BRESSO (IT/PES), Μέλος του περιφερειακού συμβουλίου του Πεδεμοντίου

ο κ. Ramón Luis VALCÁRCEL SISO (ES/EPP), Πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης της Μούρθια

Έγγραφο αναφοράς

:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα εθνικά κοινοβούλια: Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ

COM(2010) 700 τελικό

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Εισαγωγή

1.

χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής για την επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ, επειδή παρουσιάζει μια σφαιρική εικόνα της μεταρρύθμισης, που καλύπτει τις δαπάνες και τα έσοδα και αποβλέπει σε μια πραγματική αλλαγή·

2.

επιθυμεί να εξασφαλίσει τη συνεκτικότητα και την εμβάθυνση των θέσεων και των προτάσεων που διατύπωσε στην προηγούμενή της γνωμοδότηση, που υιοθέτησε τον Απρίλιο του 2008 (1)· συνεπώς, υπενθυμίζει τα εξής:

η ΕΕ πρέπει να διαθέτει έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό, που να υπερβαίνει το 1 % του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ, προκειμένου να επιτύχει τους μεγάλους ευρωπαϊκούς στόχους σε συνάρτηση με τις ιδιαίτερες ανάγκες του εκάστοτε εδαφικού περιβάλλοντος και να ανταποκριθεί στις νέες αρμοδιότητες που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας·

ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και να συνεχίσει την επιδίωξη των στόχων της ολοκλήρωσης και της συνοχής επιδεικνύοντας πραγματική αλληλεγγύη·

οι περιορισμένοι δημόσιοι οικονομικοί πόροι των κρατών μελών καθιστούν αναγκαία τόσο την αναθεώρηση του συστήματος εξεύρεσης πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ όσο και τον καθορισμό προτεραιοτήτων και την επικέντρωση των προσπαθειών στους τομείς όπου η κοινοτική παρέμβαση, μόνη της ή συμπληρωματικά προς τις λοιπές βαθμίδες διακυβέρνησης, προσφέρει την καλύτερη προστιθέμενη αξία·

η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρει η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της ΕΕ· η εκπόνηση, ο προγραμματισμός, η συγχρηματοδότηση και η υλοποίηση των ευρωπαϊκών πολιτικών μπορούν να ωφεληθούν σημαντικά από τη συμβολή των τοπικών και περιφερειακών αρχών.

Αρχές που πρέπει να διέπουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ

3.

εκτιμά ότι η πολυετής εμπειρία σε θέματα εφαρμογής του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ειδικότερα δε της πολιτικής συνοχής, έχει καταδείξει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, όντας οι πλησιέστερες στους πολίτες, είναι εκείνες που εντοπίζουν τις κατά τόπους ανάγκες και ενεργούν πιο άμεσα στον τομέα αυτόν· γι’ αυτό ακριβώς, με κάθε ευκαιρία, η Ευρωπαϊκή Ένωση τονίζει τη σημασία της διαδικασίας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης για την εξασφάλιση της καλύτερης αξιοποίησης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού επειδή τη θεωρεί αποτελεσματικό εργαλείο που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας·

4.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, όσον αφορά το σύνολο των δημοσίων δαπανών εντός της ΕΕ, παρά τη χρηματοδοτική συνεισφορά και την αυξανόμενη ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, αυτή η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση δεν είναι εμφανής για τους τελικούς δικαιούχους· ζητά από την Επιτροπή να ενημερώνει στο εξής όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση των δημοσίων οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και να επιλέξει μια δομή του προϋπολογισμού που να ανταποκρίνεται καλύτερα στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση·

5.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι «το βάρος των δαπανών θα πρέπει να αντανακλά τις κύριες πολιτικές προτεραιότητες της EE» και συμπεραίνει ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στις έννοιες «οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή», καθώς και στο συμβιβάσιμο του προϋπολογισμού με την πρόβλεψη «οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας»·

6.

για να διευκολυνθεί η ταχεία δρομολόγηση των προσεχών προγραμμάτων, προτείνει να εξασφαλιστεί μια συνέχεια, ως έναν βαθμό, όσον αφορά τους κύριους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία τους, καθώς και η ουσιαστική πρόβλεψη, στο μέτρο του δυνατού, όλων των νομοθετικών και ρυθμιστικών παρεμβάσεων, με στόχο την απλούστευση·

α)   Προστιθέμενη αξία

7.

θεωρεί αναγκαίο και χρήσιμο να συμβάλει στη συζήτηση για τις ετήσιες διοργανικές διαδικασίες κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ, προκειμένου να τηρηθεί η αρχή της χρηστής διακυβέρνησης με βάση τη συζήτηση σε διάφορες βαθμίδες· η εισήγηση αυτή προβάλλει τις απόψεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τα κονδύλια του προϋπολογισμού για τα οποία είναι οι κύριοι δικαιούχοι·

8.

θεωρεί ότι η έννοια της προστιθέμενης αξίας αναφέρεται στο αποτέλεσμα μόχλευσης, ή στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, που παράγει η εφαρμογή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και εκτιμά, ως εκ τούτου, ότι ο όρος αυτός δεν μπορεί να νοείται υπό την καθαρά λογιστική του έννοια με την οποία λαμβάνονται υπόψη μόνο τα δημόσια οικονομικά. Πράγματι, θα πρέπει να λαμβάνεται επίσης υπόψη η προστιθέμενη αξία του προϋπολογισμού της ΕΕ για τους παράγοντες της ιδιωτικής οικονομίας και τους καταναλωτές, καθώς και η προστιθέμενη αξία των δαπανών της Ένωσης για την διακυβέρνηση· είναι εξάλλου της γνώμης ότι η εκτίμηση της προστιθέμενης αξίας του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει να βασίζεται σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, αξιολογούμενο σύμφωνα με συμπληρωματικούς προς το ΑΕγχΠ ΑΕΠ δείκτες οι οποίοι θα αντικατοπτρίζουν καλύτερα το επίπεδο ανάπτυξης κάθε περιφέρειας·

9.

λαμβάνει γνώση της δέσμευσης της Επιτροπής να υποβάλει πιο επίκαιρη ανάλυση του κόστους της λεγόμενης «μη-Ευρώπης», αλλά την προτρέπει να προβεί το συντομότερο δυνατό στην ανάλυση αυτή ώστε να μπορέσει να έχει αντίκτυπο στις διαπραγματεύσεις σχετικά με το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο·

10.

υπενθυμίζει ότι το αποτέλεσμα μόχλευσης του προϋπολογισμού της ΕΕ έχει διαρθρωτικό ρόλο για την κινητοποίηση πόρων υπέρ στρατηγικών στόχων της ΕΕ που ορίζονται από τη Συνθήκη, όπως η πολιτική συνοχής, καθώς και των ευρωπαϊκών στρατηγικών, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020», ότι έχει καθοριστική σημασία για την ενίσχυση των θεσμικών ικανοτήτων και ότι αποβαίνει εις όφελος όλων των ιδιωτικών και δημοσίων φορέων, των περισσότερο όσο και των λιγότερο προηγμένων, στα πλαίσια της ενιαίας αγοράς·

11.

πιστεύει ότι η προβολή των παρεμβάσεων της ΕΕ, εκείνων που αφορούν μεγάλες επενδύσεις ή άυλες επενδύσεις (έρευνα, κοινωνική ένταξη, κατάρτιση κλπ.) πρέπει να επιδιώκεται σε όλα τα επίπεδα, από τις αρχές λήψεως πολιτικών αποφάσεων έως τους διαχειριστές των προγραμμάτων, τους πολίτες και τους τελικούς δικαιούχους· η προβολή μπορεί να επιτευχθεί με διάφορες ευέλικτες μεθόδους, προσαρμοσμένες στην εκάστοτε περίπτωση, ώστε να αποφεύγεται δυσανάλογος διοικητικός φόρτος, θα πρέπει δε να εμπνέεται από τις πολυάριθμες υπάρχουσες ορθές πρακτικές και να στηρίζεται στις δυνατότητες της κάθε περιφέρειας·

12.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η ΕΕ καθιστά δυνατές τις «οικονομίες κλίμακας κατά τη διαχείριση των εκταμιεύσεων» και ότι «μπορεί να καλύπτει κενά που οφείλονται στην δυναμική των πολιτικών οι οποίες χαράσσονται σε εθνικό επίπεδο σε τομείς όπως οι υποδομές, η κινητικότητα, η εδαφική συνοχή ή η συνεργασία της EE στον τομέα της έρευνας»·

13.

τονίζει ότι απαιτείται να αναπτυχθεί μια δυναμική και μόνιμη στρατηγική επικοινωνίας, με «αντίκτυπο» σε τοπικό επίπεδο, σχετικά με τον απώτερο στόχο και τα επιτεύγματα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, επισημαίνοντας επ’ αυτού ότι είναι διατεθειμένη να καταρτίσει ένα αποκεντρωμένο σχέδιο δράσης·

β)   Αλληλεγγύη

14.

δηλώνει ότι η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των Ευρωπαίων πολιτών δεν συνιστά απλώς πολιτικό στόχο που συνάδει με τις ευρωπαϊκές αξίες, αλλά και παράγοντα οικονομικής αποτελεσματικότητας για το σύνολο της ΕΕ και, συνεπώς, οι δράσεις αλληλεγγύης πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι τόσο ως δαπάνη αλλά μάλλον ως επένδυση, η οποία θα επιτρέψει στην ΕΕ να αντιμετωπίσει τις σημερινές και τις μελλοντικές προκλήσεις·

Ένας προϋπολογισμός για το μέλλον: οι δαπάνες

15.

αναγνωρίζει πλήρως τη σημασία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια ανάπτυξη ευφυή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς, τονίζει δε, όπως και η Επιτροπή, ότι η επιτυχία της απαιτεί «την ανάπτυξη εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου»· υπογραμμίζει ότι η σημασία που θα δοθεί στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» δεν πρέπει ωστόσο να οδηγεί στην υποβάθμιση των άλλων στόχων, όπως αυτοί ορίζονται στις Συνθήκες, ιδίως εκείνων της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής·

16.

αναμένει την πρόταση περί του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για να αναπτύξει λεπτομερώς τις απόψεις της σχετικά με τις δαπάνες, διατυπώνει όμως ήδη τις ακόλουθες παρατηρήσεις αρχής:

Έρευνα, καινοτομία, εκπαίδευση

17.

τονίζει ότι οι δημοσιονομικοί πόροι της ΕΕ που διατίθενται για την έρευνα και ανέρχονται μόλις στο 4 % των δημόσιων πόρων χρηματοδότησης της έρευνας στην Ευρώπη είναι ανεπαρκείς. Κρίνει λοιπόν αναγκαίο να βελτιωθεί η προσαρμογή των εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων και του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος πλαισίου προκειμένου να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας και να δημιουργηθεί κρίσιμη μάζα·

18.

διαφωνεί με τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η Ευρώπη «βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα άνευ προηγουμένου φάσμα κοινωνικών προκλήσεων, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με τη βοήθεια πολύ σημαντικών επιστημονικών και τεχνικών επιτευγμάτων», δεδομένου ότι το σκεπτικό αυτό υποτιμά την ικανότητα των πολιτικών οργανώσεων, των θεσμών και των πολιτών να αναμορφώσουν τις κοινωνίες μας, χωρίς να προσφύγουν κατ’ ανάγκη σε επιστημονικές ή τεχνολογικές λύσεις. Ωστόσο, πιστεύει ότι η καινοτομία συμβάλλει στην αντιμετώπιση των πλέον κρίσιμων κοινωνιακών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Συνεπώς, συμφωνεί πλήρως με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 4ης Φεβρουαρίου 2011 ότι η εμπειρογνωμοσύνη και οι πόροι της Ευρώπης πρέπει να κινητοποιηθούν με συνεπή τρόπο προωθώντας τις συνέργειες μεταξύ ΕΕ και κρατών μελών, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι καινοτομίες που είναι χρήσιμες για την κοινωνία εισάγονται ταχύτερα στην αγορά. Υπογραμμίζει επίσης τα οφέλη που θα προσφέρει η αναθεώρηση των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις με στόχο μια πιο κοινωνική και οικολογική καινοτομία·

19.

πιστεύει ότι η στήριξη της καινοτομίας έχει καίρια σημασία για τη μεταμόρφωση της ευρωπαϊκής οικονομίας και εκτιμά ότι η εμβληματική πρωτοβουλία «Ένωση καινοτομίας» πρέπει να ενθαρρύνει ιδιαίτερα τα κράτη μέλη να στηρίξουν και τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών συστημάτων και της επαγγελματικής κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και στον τόπο εργασίας, διότι η πρόοδος κάθε περιφέρειας εξαρτάται πρωτίστως από την ανάπτυξη του ανθρωπίνου κεφαλαίου της. Επιδοκιμάζει συνεπώς, το γεγονός ότι αυτή η εμβληματική πρωτοβουλία εκφράζει μια κατά βάση σταθερή πολιτική προσέγγιση, ότι ορίζεται με ευρύ τρόπο η έννοια «καινοτομία», ότι δίδεται έμφαση στις σημαντικές κοινωνικές προκλήσεις και συνεκτιμώνται οι δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Εξάλλου, η ΕτΠ υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να αναπτυχθούν οι ικανότητες στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας εντός της ΕΕ και να διαμορφωθούν στρατηγικές έξυπνης περιφερειακής εξειδίκευσης, ιδίως με τη βοήθεια των προγραμμάτων τεχνικής βοήθειας που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Επίσης, επισημαίνει ότι αυτές οι στρατηγικές πρέπει να σχεδιαστούν μετά από διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους και κυρίως με τις τοπικές και περιφερειακές επιχειρήσεις, για να αποφευχθεί η επιβολή δεσμευτικών προτύπων που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ούτε στις δυνατότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών ή που μπορεί να προκαλέσουν οικονομική και διοικητική επιβάρυνση·

20.

επικροτεί το γεγονός ότι, στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη συμβολή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών σε θέματα καινοτομίας, και αναγνωρίζοντας έτσι ότι είναι βασικοί παράγοντες. Πιστεύει δε ότι τούτο πρέπει να αντικατοπτρίζεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέσω ενός καλά χρηματοδοτούμενου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιηθεί προκειμένου να βελτιώσει τις συνέργειες και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για τη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα των δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της προτεραιότητας για τη δημιουργία ικανοτήτων έρευνας σε φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης. Επίσης, υφίσταται επιτακτική ανάγκη να εξεταστεί κατά πόσο είναι διαθέσιμα και ακριβή τα δεδομένα για την περιφερειακή συμμετοχή στο πρόγραμμα-πλαίσιο και σε άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα υπέρ της έρευνας και της καινοτομίας, έτσι ώστε να μπορέσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να συγκρίνουν τις επιδόσεις τους σε επίπεδο ΕΕ και να εντοπίσουν με ακρίβεια τις διαρθρωτικές αδυναμίες τους·

21.

θεωρεί ότι οι υφιστάμενες νέες τεχνολογίες, που επωφελούνται από χρηματοδότηση Ε&A, και είναι σε θέση να χρησιμοποιηθούν, πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως·

Υποδομές του μέλλοντος

22.

θεωρεί ότι η άρση των διασυνοριακών φραγμών σε στρατηγικά διακρατικούς άξονες των μεταφορών, επικοινωνιών και δικτύων ενέργειας θα έχει σημαντική προστιθέμενη αξία για την κοινωνία και θα εντάσσεται στο πνεύμα της νέας προσέγγισης της ΕΕ για την ανάπτυξη. Είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί μια κατάλληλη και υψηλής ποιότητας υποδομή και να εξαλειφθούν οι βασικοί φραγμοί στη γενικότερη προοπτική της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και της ισόρροπης και βιώσιμης ανάπτυξης.

23.

τονίζει ότι η χρηματοδότηση των υποδομών του μέλλοντος είναι απαραίτητη για δύο εξίσου σημαντικούς λόγους: βελτίωση της κινητικότητας και της εσωτερικής συνοχής της ΕΕ και αύξηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας έναντι τρίτων χωρών, όπως επισημαίνει ορθά η Επιτροπή· συνιστά να υιοθετηθεί μια λογική προσέγγιση, η οποία θα ξεκινά από τις πολιτικές επιλογές για τα σχέδια υποδομών, ενώ θα εντάσσεται σε συμφωνίες για τους σχετικούς διαύλους και μέσα χρηματοδότησης·

24.

επαναλαμβάνει την αντίθεσή της στη δημιουργία ενιαίου ταμείου που να τροφοδοτείται κυρίως με πόρους του Ταμείου Συνοχής και να συγκεντρώνει όλα τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ που χρησιμοποιούν στη χρηματοδότηση των υποδομών των μεταφορών. Πράγματι, η μεταφορά των πόρων θα μπορούσε να καταλήξει σε καθαρή απώλεια πόρων για την πολιτική μεταφορών αλλά και να θέσει υπό αμφισβήτηση την ένταξη στις περιφερειακές αναπτυξιακές στρατηγικές διαφόρων έργων στον τομέα των μεταφορών·

Ενέργεια και κλίμα

25.

δεν υποστηρίζει την επιλογή της δημιουργίας ειδικών ταμείων μεγάλης κλίμακας με αποκλειστικό σκοπό την πραγματοποίηση επενδύσεων στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος, προτιμά δε την ιεράρχηση και την περαιτέρω ενσωμάτωση των πολιτικών αυτών προτεραιοτήτων σε όλα τα σχετικά πολιτικά πεδία, όπου η κοινή διαχείριση με συμμετοχή όλων των επιπέδων διακυβέρνησης θα εξασφαλίζει την αποδοτικότητα και την προβολή της ευρωπαϊκής δράσης. Θα μπορούσε πάντως να γίνει χρήση ειδικών ομολογιακών δανείων της ΕΤΕπ για διακρατικά ή διασυνοριακά έργα εστιασμένα στην παραγωγή καθαρής ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση, στο πλαίσιο των στόχων για την ενεργειακή ασφάλεια και την άμβλυνση της αλλαγής του κλίματος·

Κοινή γεωργική πολιτική

26.

αναγνωρίζει την προστιθέμενη αξία της μοναδικής κοινής πολιτικής της ΕΕ και επικροτεί την προοπτική ελέγχου των δαπανών της κοινής γεωργικής πολιτικής, έτσι ώστε να προσανατολιστεί περισσότερο προς τον στόχο της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής –μεταξύ άλλων και από άποψη προϊόντων– προς την πράσινη ανάπτυξη και προς μια μεγαλύτερη συνέργεια με τις λοιπές πολιτικές της ΕΕ·

27.

υπενθυμίζει τη σημασία της ΚΓΠ για τη διατήρηση του ιστού των αγροτικών κοινοτήτων σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία συμβάλλει έτσι στην ευρύτερη επιδίωξη της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Σημειώνει επίσης τη συμβολή της στην ευρύτερη κοινωνία όσον αφορά τη διάθεση τροφίμων υψηλής ποιότητας, τη διαχείριση της υπαίθρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη συμβολή στις προσπάθειες για καταπολέμηση και περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Υπογραμμίζει ότι η κοινή γεωργική πολιτική μπορεί να συμβάλει τα μάλα στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

28.

εκτιμά ότι η ΚΓΠ, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις για εξισορρόπηση μεταξύ της ανάγκης για παραγωγή ανταγωνιστικών και υψηλής ποιότητας τροφίμων στην Ευρώπη και των απαιτήσεων της κοινωνίας όσον αφορά το περιβάλλον, το κλίμα, τη διαχείριση των υδάτων και τη βιοποικιλότητα, καθώς και τη διατήρηση δυναμικών αγροτικών περιοχών, πρέπει να βασίζεται τόσο στον πρώτο όσο και στον δεύτερο πυλώνα για να είναι αποτελεσματική. Αναγνωρίζει την ανάγκη για περαιτέρω μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για επαρκείς πόρους του προϋπολογισμού ώστε να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες προτεραιότητες της ΕΕ. Επαναλαμβάνει, ωστόσο, ότι θα οι μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει να είναι σταδιακές, και ότι χρειάζεται μία μετάβαση προς ένα δικαιότερο σύστημα κατανομής των άμεσων πληρωμών σε ολόκληρη την ΕΕ και των πόρων στα πλαίσια του Πυλώνα 2 (αγροτική ανάπτυξη) μεταξύ των κρατών μελών. Ειδικότερα, η απλούστευση και η αποτελεσματικότητα πρέπει να αποτελέσουν βασικές προτεραιότητες για την επόμενη φάση της μεταρρύθμισης·

Πολιτική συνοχής

29.

συγχαίρει την Επιτροπή για τη μελέτη του αντίκτυπου που έχει η πολιτική της συνοχής στην ευρωπαϊκή οικονομία και για την ανάλυση των σημαντικών σωρευτικών αποτελεσμάτων της στο ΑΕγχΠ των διαφόρων χωρών, θεωρεί δε ότι η πολιτική συνοχής αποτελεί ένα από τα πλέον επιτυχή εργαλεία για την παροχή αλληλεγγύης και τη στήριξη των ασθενέστερων περιφερειών που να συμβάλλει στη δημιουργία ανάπτυξης και ευημερίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, χάρη κυρίως στις εμπορικές συναλλαγές και στις εξαγωγές·

30.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη εφαρμογής μιας πολιτικής συνοχής σε ολόκληρη την ΕΕ και, συνεπώς, σε όλες τις περιοχές προκειμένου να προωθήσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αρμονική ανάπτυξη της ΕΕ στο σύνολό της με έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Τονίζει ωστόσο ότι, κατά το σχεδιασμό της μελλοντικής πολιτικής συνοχής, απαιτείται να γίνουν σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών. Για τον λόγο αυτό ενδείκνυται στο μέλλον να διατίθεται σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών και στην άρση των εμποδίων που δυσχεραίνουν την ανάπτυξή τους·

31.

επικροτεί την πρόταση για ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο που θα καλύπτει τα Διαρθρωτικά Ταμεία και τα λοιπά ταμεία εδαφικής ανάπτυξης, όπως το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ) θεωρεί δε ότι τέτοιες προσεγγίσεις απλοποίησης πρέπει στο μέλλον να καλύπτουν και άλλα ταμεία· υποστηρίζει την έννοια των συμβάσεων-πλαισίων εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων, η οποία αποτελεί τη συγκεκριμένη δημοσιονομική έκφραση των εδαφικών συμφώνων που η ίδια προωθεί για τα εθνικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα· τέτοιες συμβάσεις πρέπει να αναπτύσσονται σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και όχι μόνο μεταξύ κρατών μελών και Επιτροπής, όπως προτείνεται στην πέμπτη έκθεση για τη συνοχή, με βάση τις αρχές της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης· υποστηρίζει, επίσης, την ιδέα να επεκταθεί η διαχείριση της πολιτικής συνοχής και σε άλλες πολιτικές, καθώς εκτιμά ότι η εμπειρία απέδειξε ότι πρόκειται για την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη μέθοδο·

32.

ελπίζει ότι η εδαφική, κυρίως αγροτική, θαλάσσια και εξόχως απόκεντρη, διάσταση θα βρει τη θέση που αξίζει στη μελλοντική πολιτική συνοχής και ότι θα υπάρχει καλύτερη διάρθρωση και μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ των προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης που υποστηρίζονται από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το ΕΓΤΑΑ·

33.

εκτιμά ότι οι θεσμικές και χρηματοπιστωτικές ικανότητες του δημόσιου τομέα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και ότι η πολιτική συνοχής οφείλει να συνεχίσει τον καίριο ρόλο της για την ενίσχυσή τους· ζητά επίσης διευκρινίσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση των μέτρων που προτείνονται στο πλαίσιο των επτά εμβληματικών πρωτοβουλιών των διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ·

34.

χαιρετίζει την πρόθεση να διευρυνθεί η προβολή και το πεδίο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), με μεγαλύτερη επικέντρωση στην κοινωνική ένταξη· ανανεώνει επίσης τη στήριξή της στη διατήρηση του ΕΚΤ στους κόλπους της πολιτικής συνοχής· υπογραμμίζει ότι η προβολή του ΕΚΤ και η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών του μπορεί να διασφαλισθεί μόνο με την υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο, τις υποδομές, την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία·

35.

χαιρετίζει θερμά το ενδιαφέρον της Επιτροπής για τη στήριξη νέων επιχειρήσεων, ιδίως ΜΜΕ οι οποίες αναμένεται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη βελτίωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας· συνεπώς, τάσσεται υπέρ ενός πιο εμφανούς ορθολογισμού των φιλικών προς τις ΜΜΕ πολιτικών στο σύνολο του προϋπολογισμού της ΕΕ, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες επιχειρηματίες·

36.

εκτιμά ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των δαπανών, αποδοκιμάζει όμως την ιδέα του «αποθεματικού επίδοσης» σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

37.

προτείνει, επιπλέον, να σχεδιαστεί για τα Διαρθρωτικά Ταμεία ένας ειδικός μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο σχέσεων, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβουλεύει τις αρχές διαχείρισης όσον αφορά το ποσοστό εκτέλεσης δαπανών και τις δυνατότητες ανάληψης υποχρεώσεων, εφόσον το ποσοστό εκτέλεσης και τα αποτελέσματα δεν ανταποκρίνονται στους στόχους που έχουν τεθεί·

38.

εκτιμά, τέλος, ότι στο μέλλον οι πιστώσεις που θα καθορίζονται ετησίως από αυτόν τον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης –και για τις οποίες υπάρχει κίνδυνος να μην διατεθούν λόγω των δυσχερειών που αντιμετωπίζουν οι περιφέρειες και οι διαχειριστικές αρχές– πρέπει να επιστρέφονται στον γενικό προϋπολογισμό και να τροφοδοτούν ένα «αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας», με πιο συγκεκριμένο στόχο να αποθαρρυνθούν τα κράτη μέλη από πρακτικές που συνίστανται στην παρακράτηση των μεριδίων συγχρηματοδότησης σχεδίων προκειμένου να ανακτήσουν κατόπιν τα αχρησιμοποίητα ποσά·

39.

ζητά να ενταχθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ το ταμείο προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση, ιδίως με σκοπό να επιταχυνθεί η κινητοποίηση πόρων και να υπάρξει αποτελεσματικότερη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», προκειμένου να προαχθεί η απασχόληση και να μειωθεί η ανεργία, να καταπολεμηθεί ο αποκλεισμός από την αγορά εργασίας, να βελτιωθεί η ποιότητα, η παραγωγικότητα και η ελκυστικότητα των θέσεων εργασίας και να ενισχυθεί η κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή·

Ένας αποτελεσματικός προϋπολογισμός

Νέοι χρηματοδοτικοί πόροι

40.

τάσσεται υπέρ της εξέτασης άλλων δυνατοτήτων ευρωπαϊκής στήριξης, πέραν των επιδοτήσεων, αλλά με πλήρη σεβασμό στην αρχή της επικουρικότητας και κατά περίπτωση, σε συνάρτηση με το είδος των δαπανών και με την οικονομική κατάσταση των δικαιούχων· οι μηχανισμοί χρηματοοικονομικής στήριξης πρέπει να θεωρούνται ως πολύτιμο συμπλήρωμα των επιδοτήσεων και όχι ως εναλλακτική λύση·

41.

τονίζει ωστόσο ότι συνιστάται μεγάλη σύνεση κατά την επινόηση και την αύξηση του αριθμού των νέων χρηματοδοτικών μέσων· εκτιμά ότι η κρίση ανέδειξε την ανάγκη ρύθμισης σε επίπεδο ΕΕ, η απουσία της οποίας έχει θέσει μερικές φορές σε κίνδυνο τη δημοσιονομική ισορροπία των τοπικών και περιφερειακών αρχών· τονίζει ότι η ικανότητα λογοδοσίας έναντι των πολιτών και η όσο το δυνατόν μικρότερη απομάκρυνση από την πραγματική οικονομία αποτελούν αναγκαιότητα·

42.

υποστηρίζει παράλληλα το αίτημα περί συσχετισμού μεταξύ του ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ) και του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να διασφαλισθεί ότι ο ΕΜΧΣ δεν θα χρηματοδοτείται μετά το 2013 μόνον σε διακυβερνητική βάση και με μη δεσμευμένους πόρους, αλλά ότι θα περιλαμβάνει –σύμφωνα με τις επιταγές της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης– τους κοινοτικούς δημοσιονομικούς μηχανισμούς που προβλέπονται από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας·

43.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να εξοπλιστούν καλύτερα οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ώστε να παράγουν αποτελέσματα, ιδίως όταν θεσπίζονται νέοι μηχανισμοί χρηματοδότησης (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων – ΕΤΕ, συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, ευρωομόλογα έργων υποδομής) που απαιτούν υψηλά επίπεδα εμπειρογνωσίας·

44.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει εάν είναι εφικτή η ιδέα των «ομολόγων για τους πολίτες» (τοπικά κονδύλια με συμμετοχή των πολιτών τα οποία αποσκοπούν στην τοπική ανάπτυξη), με τα οποία οι πολίτες θα μπορούσαν να επενδύσουν στην ανάπτυξη των κοινοτήτων ή των περιφερειών τους και να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες επενδύσεις για τη δημιουργία υποδομών και την υλοποίηση μεγάλων ενεργειακών έργων με πολυετή ορίζοντα·

45.

παροτρύνει, εντούτοις, την Επιτροπή να θέσει φιλόδοξους στόχους για την αποτελεσματική ενεργοποίηση του αποτελέσματος μόχλευσης που μπορεί να έχει η δέσμευση των τοπικών και περιφερειακών αρχών υπέρ των πολιτικών προτεραιοτήτων· τονίζει το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα των τοπικών και περιφερειακών δημόσιων προϋπολογισμών, ακόμη και έναντι ιδιωτικών εταίρων, και τον ρόλο συσπείρωσης που μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ·

46.

εκτιμά ότι έχει ύψιστη σημασία η δυνατότητα έκδοσης ευρωομολόγων για έργα υποδομής (EU project bonds), με στόχο τη χρηματοδότηση έργων μεγάλης εμβέλειας, ο οικονομικός αντίκτυπος των οποίων έχει μεσοπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ο μηχανισμός αυτός αναμένεται να αυξήσει την προβολή των παρεμβάσεων της ΕΕ, κυρίως όμως την αποτελεσματικότητά τους. Θα είχε, επίσης, άκρως ευεργετικό αποτέλεσμα μόχλευσης στη δυναμική της εσωτερικής αγοράς και θα ενίσχυε την εδαφική συνοχή. Εντάσσεται σαφώς στην προσπάθεια εξορθολογισμού των δαπανών της ΕΕ και επικέντρωσης στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·

47.

χαιρετίζει τη δημόσια διαβούλευση που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με θέμα τα ομόλογα σχεδίων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής και πιστεύει ότι, σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα, την ενίσχυση της εδαφικής συνοχής· εκφράζει , ωστόσο, τις αμφιβολίες της σχετικά με τη σκοπιμότητα περιορισμού της χρήσης των ευρωομολόγων έργων υποδομής μόνο σε διευρωπαϊκά έργα τεχνικής υποδομής, από τη στιγμή που είναι πιθανό και άλλα έργα υποδομής με περιφερειακή διάσταση να έχουν προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης, θεωρεί ότι είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί η σχέση μεταξύ των ευρωομολόγων έργων υποδομής και των ευρωπαϊκών ενισχύσεων και εκτιμά ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για να διασφαλιστεί η πρόσβαση των τοπικών και περιφερειακών αρχών στα νέα χρηματοδοτικά μέσα·

48.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πραγματοποιήσει πιο λεπτομερή ανάλυση της προτεινόμενης έκδοσης ευρωομολόγων τα οποία, με τη συγκέντρωση ορισμένων δημόσιων χρεών, θα επιτρέψουν σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης να δανείζονται με τα καλύτερα δυνατά επιτόκια της αγοράς, θα περιορίσουν την κερδοσκοπία στον εθνικό δανεισμό και θα βελτιώσουν τον συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών·

49.

πιστεύει ότι ένας αξιόπιστος προϋπολογισμός αποτελεί μία από τις λύσεις, καθώς συνιστά μοχλό οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής ανάπτυξης στην τρέχουσα οικονομική κρίση·

Διάρθρωση των δαπανών

50.

πιστεύει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί η σημερινή δομή του προϋπολογισμού και συνιστά μια νέα πρακτική, ρεαλιστική, διαφανή και κατανοητή δομή που να αντικατοπτρίζει σαφώς την κατανομή των αρμοδιοτήτων σε μια προσέγγιση πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και όπου τα διάφορα κονδύλια για δαπάνες να ορίζονται σε συνάρτηση με τον συγκεκριμένο τρόπο καταβολής των πληρωμών και υλοποίησης των πολιτικών· δεν θεωρεί δικαιολογημένη τη μείωση του αριθμού των κεφαλαίων σε τρία κύρια κεφάλαια (εσωτερικές δαπάνες, εξωτερικές δαπάνες και διοικητικές δαπάνες). Λίγα μείζονος σημασίας κεφάλαια συνεπάγονται μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης και, κατά συνέπεια, αντίστοιχη απώλεια πληροφοριών. Τα μείζονος σημασίας κεφάλαια θα πρέπει να υποδιαιρούνται με σαφέστερες υποκατηγορίες. Η πρόταση αυτή κάθε άλλο παρά συμβάλλει στη διαφάνεια·

51.

κρίνει ότι οι τρεις πτυχές της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (ευφυΐα, βιωσιμότητα, ένταξη) και οι επτά εμβληματικές της πρωτοβουλίες, παρότι συνιστούν καθοριστική δύναμη πολιτικής κινητοποίησης, δεν μπορούν να χρησιμεύσουν για τον προσδιορισμό της δομής του προϋπολογισμού. Δεδομένου ότι καμία από τις τρεις πτυχές δεν θα μπορούσε από μόνη της να καλύψει ορισμένες πολιτικές, όπως λ.χ. την πολιτική συνοχής ή την ΚΓΠ, η δομή που προτείνει η Επιτροπή θα οδηγούσε σε ατέρμονες διαπραγματεύσεις κατά την κατανομή των πόρων και την εκτέλεση του προϋπολογισμού·

52.

εκτιμά, ειδικότερα, ότι θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε η μελλοντική δομή του προϋπολογισμού να περιλαμβάνει ρητή αναφορά στην πολιτική συνοχής, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την ενίσχυση της νομικής βάσης της συνοχής (οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής) δυνάμει της Συνθήκης της Λισσαβώνας·

53.

πιστεύει, συνεπώς, ότι μία πιθανή δομή των γραμμών του προϋπολογισμού θα πρέπει ειδικότερα να επιτρέπει τον εντοπισμό, στον ίδιο τίτλο, όλων των ταμείων που ανταποκρίνονται στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο (δηλαδή, ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής, ΕΓΤΑΑ και Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας). Η δομή αυτή θα μπορούσε θα μπορούσε να βασίζεται:

1)

σε πολιτικές υπέρ των εδαφικών ενοτήτων (πολιτική συνοχής, δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ, κοινή αλιευτική πολιτική, εδαφικός αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής και μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομών, έρευνα και καινοτομία για την εδαφική ισορροπία)·

2)

σε πολιτικές υπέρ του βιώσιμου μέλλοντος (πρώτος πυλώνας της ΚΓΠ, κλιματική αλλαγή, ενέργεια, έρευνα)

3)

στην ευρωπαϊκή ιθαγένεια (πολιτισμός, νέα γενιά, επικοινωνία, χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης κ.ά.)·

4)

σε εξωτερικές δράσεις (εξωτερική πολιτική, πολιτική γειτονίας και πολιτική ανάπτυξης)·

5)

στο αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας και στο αποθεματικό αναθεώρησης·

6)

σε διοικητικές δαπάνες·

Διάρκεια του δημοσιονομικού πλαισίου

54.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε την πρότασή της για παράταση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου σε δέκα χρόνια, με ουσιαστική ενδιάμεση αναθεώρηση («5 + 5»), καθώς πρόκειται για έναν εφικτό συμβιβασμό μεταξύ σταθερότητας, ευελιξίας και κοινοβουλευτικού δημοκρατικού ελέγχου των ευρωπαϊκών δημόσιων δαπανών· η ενδιάμεση αναθεώρηση πρέπει να περιορίζει το ύψος των πόρων που μπορούν να διαθέτουν άλλες προτεραιότητες έτσι ώστε να πρόκειται για ένα πραγματικό δεκαετές πρόγραμμα και όχι για δύο πενταετή προγράμματα, τα οποία είναι λιγότερο επιθυμητά από τα ισχύοντα επταετή προγράμματα·

55.

τονίζει ότι οι επενδυτικές και αναπτυξιακές πολιτικές, όπως η πολιτική συνοχής, χρειάζονται τουλάχιστον επταετή περίοδο προγραμματισμού. Ως εκ τούτου, η παράταση σε δέκα χρόνια προσφέρει επαρκή διάρκεια και σταθερότητα, ενώ παράλληλα παρέχει πραγματική ευελιξία στα μέσα της περιόδου, την οποία δεν διαθέτει σήμερα ο προϋπολογισμός της ΕΕ·

56.

πιστεύει ότι, λαμβανομένων υπόψη των νέων διαδικασιών και των νέων χρηματοδοτικών μηχανισμών που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, η ουσιαστική αναθεώρηση μπορεί να επιτευχθεί με βάση έναν μηχανισμό δύο επιπέδων:

σε πρώτο, γενικότερο, επίπεδο, μπορεί να δημιουργηθεί ένα «αποθεματικό αναθεώρησης», που θα ανέρχεται στο 5 % του συνολικού ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τη δεύτερη πενταετία της περιόδου προγραμματισμού. Η ακριβής διάθεση του ποσού αυτού θα αποτελεί αντικείμενο των διαπραγματεύσεων στα μέσα της περιόδου προγραμματισμού: θα μπορεί είτε να καταλήγει σε επιβεβαίωση των αποφάσεων που ελήφθησαν στην αρχή της περιόδου, με κατανομή των πιστώσεων μεταξύ των κατηγοριών και κεφαλαίων του προϋπολογισμού, των κρατών μελών κλπ. σύμφωνα με την ίδια αναλογία, είτε σε μια νέα κατανομή, σε συνάρτηση με την εξέλιξη των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων ή της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής συγκυρίας. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το «αποθεματικό αναθεώρησης» θα προστίθεται στο «αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας» που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα πλαίσια των νέων μηχανισμών ευελιξίας·

σε δεύτερο επίπεδο, στην κατηγορία του προϋπολογισμού που αφορά την πολιτική συνοχής και τις λοιπές πολιτικές εδαφικής ανάπτυξης που περιλαμβάνονται στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο, θα μπορούσε να δοθεί η ευχέρεια στα κράτη μέλη, σε συμφωνία με τις περιφέρειες, να αναπρογραμματίζουν ένα ποσοστό έως 25 % των πιστώσεων που έχουν εγκριθεί για τις συμβάσεις σύμπραξης στον τομέα των επενδύσεων και της ανάπτυξης. Ο προγραμματισμός αυτός θα μπορούσε να γίνεται μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερομένων ταμείων, δηλ. του Ταμείου Συνοχής, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του ΕΚΤ, του ΕΓΤΑΑ και του ΕΤΑ·

Αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων συνθηκών – ευελιξία και μεταφορές πιστώσεων

57.

εκτιμά ότι είναι σκόπιμο να εξασφαλιστεί η ευελιξία του προϋπολογισμού, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αφενός στρατηγικού αναπροσανατολισμού στα μέσα της περιόδου προγραμματισμού, χάρη στο «αποθεματικό αναθεώρησης», και αφετέρου αντιμετώπισης απρόοπτων και έκτακτων συμβάντων, χάρη στο «αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας», επιδιώκοντας παράλληλα τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών δαπανών·

58.

χαιρετίζει τις προτάσεις της Επιτροπής, τονίζει όμως ότι η ευελιξία δεν πρέπει να προσφέρει πρόσχημα για την υποτίμηση των δημοσιονομικών αναγκών των πολιτικών της ΕΕ· τονίζει επίσης ότι το υποχρεωτικό ποσοστό, που προτείνει η Επιτροπή να ανέρχεται σε 5 %, θα πρέπει να είναι ενδεικτικό, δεδομένου ότι τα περιθώρια ευελιξίας εξαρτώνται εξ ορισμού από παράγοντες που εξαρτώνται από την πολιτική και οικονομική συγκυρία·

59.

υπογραμμίζει ότι το «αποθεματικό ευελιξίας και ευρωπαϊκής ωφέλειας» δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιείται για επιβράβευση των καλύτερων επιδόσεων απορρόφησης των πιστώσεων, αλλά να αυξάνει την ικανότητα καλύτερης ανταπόκρισης της ΕΕ σε νέες προκλήσεις ή σε απρόβλεπτους κλονισμούς, να υποστηρίζει νέες προτεραιότητες ή να προωθεί τη συνεργασία και τον πειραματισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διάθεση του αποθεματικού αυτού δεν θα πρέπει να είναι αποφασισμένη εκ των προτέρων, αλλά να αποτελεί αντικείμενο ρητής απόφασης της δημοσιονομικής αρχής. Θα μπορούσε να επιβραβεύει την αριστεία για ορισμένες γραμμές του προϋπολογισμού, που θα αξιολογούνται από άποψη αντικτύπου και αποτελεσμάτων·

60.

εξάλλου, πιστεύει ότι η ευελιξία όσον αφορά τους μη χρησιμοποιηθέντες πόρους του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού θα πρέπει να επιτρέπει την νέα διάθεσή τους σε συνάρτηση με ένα αντικειμενικό κριτήριο άριστης διαχείρισης, και να μην χρησιμοποιείται σε καμία περίπτωση για άλλους σκοπούς·

61.

πιστεύει ότι η δυνατότητα ανακατανομής που επιτρέπει μεταφορές μεταξύ κονδυλίων για ένα δεδομένο έτος, έτσι όπως τη διατυπώνει η Επιτροπή, είναι απαραίτητη διότι το ισχύον σύστημα αποδείχτηκε πολύ άκαμπτο. Η απλούστευση των μεταφορών αυτών εντός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) θα πρέπει να διερευνηθεί, διασφαλίζοντας παράλληλα τον πλήρη σεβασμό της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικής πειθαρχίας·

62.

κρίνει θετική την πρόταση να υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς των μη χρησιμοποιηθέντων περιθωρίων από το ένα έτος στο άλλο –ώστε να μην διατίθενται αυτοδικαίως εκ νέου στα κράτη μέλη– καθώς και την ελευθερία συγκέντρωσης των δαπανών στην αρχή ή στο τέλος της περιόδου, μέσα στο πλαίσιο πολυετούς χρηματοδότησης ενός συγκεκριμένου κεφαλαίου του προϋπολογισμού·

63.

υπενθυμίζει την ανάγκη ευελιξίας σε όλα τα επίπεδα, ώστε οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να διαθέτουν περιθώρια ελιγμών για την ανακατανομή των πόρων και την αναθεώρηση των προτεραιοτήτων και των δαπανών, εφόσον χρειάζεται·

Αποδοτικότητα

64.

χαιρετίζει το αίτημα της Επιτροπής για αύξηση της αποδοτικότητας κατά τη διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ, δεδομένου ότι αποδοτικότερη διαχείριση των δαπανών σημαίνει βελτίωση των αποτελεσμάτων και προτρέπει την Επιτροπή να το θέσει πάραυτα σε εφαρμογή·

65.

ενθαρρύνει θερμά τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να ενισχύσουν τις τεχνικές και τις ανθρώπινες ικανότητές τους, ενώ συγχρόνως θεωρεί σκόπιμο να περιοριστούν οι πολύπλοκες απαιτήσεις που τίθενται για τη χρηματοδότηση έργων από την ΕΕ, κυρίως ως προς τον διοικητικό φόρτο και τη γραφειοκρατία· στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και των επακόλουθων σημαντικών περικοπών στους δημόσιους προϋπολογισμούς, και με επιδίωξη την αποτελεσματική χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ, τονίζει την ανάγκη για κατάλληλα επίπεδα χρηματοδότησης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές θα είναι σε θέση να λάβουν μέρος σε μεγάλα έργα που χρηματοδοτούνται μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων·

66.

επικροτεί, επίσης, την πρόταση να επικεντρωθούν οι δαπάνες σε συγκεκριμένες προτεραιότητες, εν γνώσει του γεγονότος ότι οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να θέτουν περισσότερες προτεραιότητες· προτείνει, συνεπώς, να μην διευρύνεται υπερβολικά το φάσμα των στόχων, δεδομένου, ότι με τις διαδοχικές διευρύνσεις έχουν επίσης αυξηθεί οι ανισότητες στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

67.

παρατηρεί ότι η αποδοτικότητα κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, δηλαδή η αποδοτικότητα των δαπανών, απαιτεί συντονισμό, συνεκτικότητα και συνεργασία, τόσο μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης όσο και μεταξύ των Ταμείων· ως εκ τούτου, φαίνεται αντιφατικό να επανερχόμαστε –όπως έχει ήδη γίνει– στον προγραμματισμό ανά ταμείο, ο οποίος απαιτεί στη συνέχεια τη θέσπιση νέων μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των ταμείων για την αποτροπή επικαλύψεων, καθώς οι δικαιούχοι χρηματοδότησης καλούνται στην πραγματικότητα να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες τις οποίες ενδέχεται να δημιουργήσει η έλλειψη συντονισμού που απαιτείται για τη βελτίωση της διαχείρισης·

Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός και η οικονομική διακυβέρνηση της Ένωσης

68.

επαναλαμβάνει την προειδοποίησή της στο ενδεχόμενο να συναρτώνται οι χορηγήσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων με την τήρηση, εκ μέρους των κρατών μελών, του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης εκφράζει δε τις σοβαρές ανησυχίες της σχετικά με τους όρους που προτείνεται να επιβάλλονται στο τοπικό και στο περιφερειακό επίπεδο διακυβέρνησης, κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διακυβέρνησης και ευθύνης κάθε βαθμίδας·

69.

διαφωνεί έντονα με την πρόταση η μη συμμόρφωση ενός κράτους μέλους να έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή της χρηματοδότησης στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και της κοινής γεωργικής ή αλιευτικής πολιτικής, διότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες για την ανικανότητα των εθνικών θεσμικών οργάνων να τηρούν τα μακροοικονομικά κριτήρια ή να εφαρμόζουν ορθά τη νομοθεσία της ΕΕ, ενώ ένα τέτοιο μέτρο ενέχει τον κίνδυνο να πληγούν εντονότερα οι περιφέρειες που παρουσιάζουν αναπτυξιακή υστέρηση και στις οποίες τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα είναι απαραίτητα για να αντιμετωπιστούν οι εγγενείς αδυναμίες τους·

70.

για να ενισχυθεί περισσότερο ο προτρεπτικός ρόλος, ζητά τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών από τις αρχικές φάσεις ανάλυσης της κατάστασης και εξεύρεσης λύσεων·

71.

δηλώνει διατεθειμένη να συνεργαστεί με τα λοιπά θεσμικά όργανα για τη διαμόρφωση ενός πραγματικού συστήματος πολλαπλής συμμόρφωσης όσον αφορά την καταβολή των πιστώσεων, με στόχο την απλούστευση των καθαρά τυπικών διαδικασιών ελέγχου·

72.

ζητά τη συνολική αναθεώρηση του Δημοσιονομικού Κανονισμού της ΕΕ ώστε να απλουστευθούν οι δημοσιονομικές ρυθμίσεις τόσο ως προς την εφαρμογή όσο και την επιβολή, με στόχο την περαιτέρω ενθάρρυνση δυνητικών δικαιούχων να υποβάλλουν προσφορές·

Μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης

73.

επαναλαμβάνει ότι το νέο σύστημα χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει να βασίζεται στη διαφάνεια και σε νέους ίδιους πόρους, και να αποκλείει κάθε είδους δημοσιονομικές διορθώσεις και εξαιρέσεις·

74.

εκτιμά ότι η διαπραγμάτευση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αποκλειστικά από την οπτική της καθαρής συνεισφοράς των κρατών μελών έρχεται σε αντίφαση με την ίδια τη φιλοσοφία της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»· μια τέτοια προσέγγιση ενέχει τον κίνδυνο αιτημάτων για επανεθνικοποίηση των πολιτικών, με την οποία η ΕτΠ είναι κατηγορηματικά αντίθετη·

75.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τις ιδέες που προτείνει η Επιτροπή σχετικά με τον προσδιορισμό ενός μηχανισμού χρηματοδότησης βάσει ιδίων πόρων. Σημειώνει ότι οι επιλογές αυτές δεν έχουν όλες τον ίδιο αντίκτυπο στο εδαφικό επίπεδο και ότι ορισμένες από τις προτεινόμενες λύσεις εφαρμόζονται ήδη από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε ορισμένα κράτη μέλη·

76.

προτίθεται να προβεί σε προσεκτική αξιολόγηση του αντίκτυπου της εκάστοτε επιλογής στο εδαφικό επίπεδο, με ιδιαίτερη προσοχή σε όσες εξ αυτών συνδέονται περισσότερο με τη θεματολογία της βιώσιμης ανάπτυξης, υπό τον όρο ότι οι πόροι που θα προκύψουν θα διοχετεύονται εν συνεχεία άμεσα σε έργα που αποσκοπούν, σε εδαφικό επίπεδο, στην βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη κινδύνων ή την παρέμβαση σε περιπτώσεις σοβαρών καταστροφών·

77.

είναι πεπεισμένη ότι, μακροπρόθεσμα, η αύξηση των υφιστάμενων ιδίων πόρων και/ή η εισαγωγή νέων ιδίων πόρων πρέπει να αποσκοπεί στην αντικατάσταση των εθνικών συνεισφορών στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Συνεπώς, τονίζει τα ακόλουθα:

πρέπει να πραγματοποιείται εμπεριστατωμένη μελέτη σκοπιμότητας και αξιολόγηση αντικτύπου πριν από κάθε συμφωνία για νέους ιδίους πόρους·

κάθε νέα πηγή εσόδων πρέπει να είναι σταθερή και να μην υπόκειται σε απρόβλεπτες μεταβολές·

78.

τονίζει ότι η χρήση των εν λόγω χρηματοδοτικών πόρων θα πρέπει να υποστηριχθεί με την εφαρμογή ευέλικτων διοικητικών διατυπώσεων.

Βρυξέλλες, 31 Μαρτίου 2011

Η Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Mercedes BRESSO


(1)  CdR 16/2008 fin.


Top