27.11.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 286/1

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας από τους στόχους της Κοινότητας, βάσει του άρθρου 158 της Συνθήκης ΕΚ, είναι η προαγωγή της αρμονικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης του συνόλου της Κοινότητας και η μείωση των κοινωνικο-οικονομικών διαφορών μεταξύ μεμονωμένων περιοχών,

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι διαφορές ενδέχεται να προκύψουν τόσο στο εσωτερικό όσο και μεταξύ περιοχών,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και εδαφικών διαφορών μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων περιοχών παραμένει βασικός στόχος της πολιτικής συνοχής, και ότι συνεπώς το πεδίο εφαρμογής της δεν πρέπει να περιορίζεται στην εξυπηρέτηση των στόχων άλλων στρατηγικών, καθώς αυτό θα μπορούσε να παρεμποδίσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής έχει συμβάλει αποτελεσματικά μέχρι σήμερα στην υποβοήθηση των πλέον φτωχών περιοχών να καλύψουν την απόσταση που τις χωρίζει από τις κοινωνικο-οικονομικά ανεπτυγμένες περιοχές,

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ολόκληρες χώρες εξακολουθούν να είναι αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την ανάπτυξή τους και ότι δεν αναμένεται να υπάρξει σύγκλιση εντός του τρέχοντος πλαισίου 2007-2013,

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένα κράτη μέλη η οικονομική ανάπτυξη είναι συγκεντρωμένη γύρω από τις εθνικές και περιφερειακές πρωτεύουσες και τα μεγάλα αστικά κέντρα, αφήνοντας άλλες περιοχές, όπως αγροτικές, περιφερειακές, νησιωτικές και ορεινές περιοχές σε μη ομαλή κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και επιδεινώνοντας τον ευάλωτο χαρακτήρα κοινωνικών κοινοτήτων και ομάδων εντός αυτών των περιοχών,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρει την εδαφική συνοχή ως έναν από τους στόχους της ΕΕ και προβλέπει κοινή αρμοδιότητα της Ένωσης και των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα,

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έννοια «ευάλωτη κοινότητα» είναι πολύ ευρεία και ότι δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια για τον ορισμό της,

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές περιοχές εξακολουθούν να υφίστανται τις δυσμενείς συνέπειες του απόκεντρου χαρακτήρα και των γεωγραφικών μειονεκτημάτων τους και δεν διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές για την αξιοποίηση ευκαιριών για ουσιαστική ανάπτυξη ώστε να πλησιάσουν το μέσο αναπτυξιακό επίπεδο της ΕΕ,

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών και η πρόσβαση στις μεταφορές θα καταστήσει περισσότερο προσπελάσιμες τις απομονωμένες περιοχές, ενώ παράλληλα θα περιορίσει τον αποκλεισμό των κοινοτήτων και των ομάδων που ζουν σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση των υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος, ιδίως της εκπαίδευσης, θα βελτιώσει τη ζωή των ευάλωτων ομάδων και κοινοτήτων,

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλέον φτωχές χώρες και περιοχές στερούνται των αναγκαίων δημοσιονομικών πόρων ώστε να συμβάλουν στην κοινοτική χρηματοδότηση την οποία δικαιούνται, και επιπλέον πολύ συχνά δεν διαθέτουν τη διοικητική υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτούνται για την αποδοτική χρήση της χορηγούμενης χρηματοδότησης,

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω του ισχυρού της εδαφικού αντικτύπου, η πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου πρέπει να συντονισθεί καλύτερα με την περιφερειακή πολιτική προκειμένου να ενισχυθούν οι συνέργειες και η συμπληρωματικότητα μεταξύ των πολιτικών αυτών και να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της εκ νέου ενσωμάτωσης αυτών των πολιτικών,

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων και συγκρίσιμων στατιστικών δεδομένων στο μικροπεριφερειακό επίπεδο για τις περιφέρειες εκείνες της ΕΕ όπου ζουν ευάλωτες κοινότητες και ομάδες,

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια και ο αποκλεισμός έχουν έντονο εδαφικό χαρακτήρα,

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειονότητα των πλέον μειονεκτικών μικροπεριφερειών αντιμετωπίζει σύνθετα και πολυδιάστατα προβλήματα που άπτονται της απομακρυσμένης τους θέσης, της περιορισμένης δυνατότητας πρόσβασης σε αυτές, της έλλειψης βασικών υποδομών, της κοινωνικο-οικονομικής τους υπανάπτυξης, της τάσης αποβιομηχανοποίησης, των χαμηλών επιπέδων εκπαίδευσης και κατάρτισης, της έλλειψης διοικητικών ικανοτήτων, των υψηλών επιπέδων ανεργίας, των κακών συνθηκών στέγασης και διαβίωσης, της δύσκολης πρόσβασης σε υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, της έλλειψης συνθηκών για τεχνολογική ανάπτυξη και πρόοδο και του μεγάλου πληθυσμού περιθωριοποιημένων μειονοτήτων και ευάλωτων ομάδων,

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής χρειάζεται προϋπολογισμό ανάλογο των στόχων της και αποδοτικά μέσα που να επιτρέπουν στις περιφέρειες να ξεπεράσουν τις αναπτυξιακές ανισότητες και να αντιμετωπίσουν τις διάφορες εδαφικές προκλήσεις όπως, μεταξύ άλλων, η δημογραφική αλλαγή, η αστυφιλία, τα μεταναστευτικά ρεύματα, η παγκοσμιοποίηση, η αλλαγή του κλίματος και ο ενεργειακός εφοδιασμός,

1.

τονίζει ότι η εδαφική συγκέντρωση ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων και ο κοινωνικός αποκλεισμός που επηρεάζει τις πλέον υποανάπτυκτες περιφέρειες συνιστά μια ολοένα μεγαλύτερη πρόκληση για τη συνοχή στην ΕΕ· υπογραμμίζει δε ότι το εν λόγω φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο διαπεριφερειακά σε υποανάπτυκτες περιοχές αλλά ενδοπεριφερειακά, σε σημαντικό βαθμό, τόσο σε υπό ανάπτυξη όσο και σε ανεπτυγμένες περιοχές και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, διότι οι ευάλωτες αυτές κοινότητες και ομάδες τείνουν να χάνονται στο πλαίσιο μιας γενικότερης καλής εικόνας,

2.

καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν τα κριτήρια για τον ορισμό των ευάλωτων ομάδων και κοινοτήτων, ούτως ώστε να διαπιστωθούν καλύτερα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες κοινότητες και ομάδες·

3.

θεωρεί ότι η εδαφική διάσταση του κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της πολιτικής εδαφικής συνοχής·

4.

υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι οι μεμονωμένες δράσεις δεν αρκούν για την επίλυση των εδαφικών προβλημάτων του αποκλεισμού και συνιστά κατά συνέπεια στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ολιστική εδαφική αναπτυξιακή στρατηγική, υιοθετώντας πολιτική εξισορρόπησης, εφαρμόζοντας στην πράξη την ολοκληρωμένη διατομεακή προσέγγιση και εστιάζοντας στο δυναμικό όλων των περιοχών της ΕΕ·

5.

επισημαίνει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν, μέσω ολοκληρωμένης προσέγγισης, οι ελλείψεις όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών και η ενδεχόμενη συγκέντρωση των κοινωνικών συγκρούσεων σε υποανάπτυκτες περιοχές·

6.

σημειώνει, εν προκειμένω, ότι ευάλωτες ομάδες ενδέχεται να υπάρχουν σε όλες τις περιοχές, ακόμα και στις πλέον ευημερούσες, και ότι σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ομάδες αυτές·

7.

επισημαίνει ότι τα φαινόμενα της φτώχειας και του αποκλεισμού δεν περιορίζονται στις αστικές περιοχές αλλά πλήττουν επίσης τις αγροτικές ζώνες, έστω και αν σε αυτές μπορεί να προσλαμβάνουν ειδικές μορφές, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι, στο αγροτικό περιβάλλον, στον κοινωνικό αποκλεισμό έρχεται να προστεθεί και ο γεωγραφικός και ότι στους χώρους που είναι αποκλεισμένοι από την οικονομική ανάπτυξη θίγονται όλες οι κοινωνικές ομάδες που ζουν εκεί·

8.

τονίζει τη σημασία του να καταστεί προτεραιότητα, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, η ανάπτυξη ενός υγιούς περιβάλλοντος σε επίπεδο Κοινότητας, κρατών μελών και περιφερειών, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της πολιτικής συνοχής, όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, η καλή υγεία των πολιτών και η καλύτερη ποιότητα ζωής σε όλες τις περιοχές, στόχοι που έχουν κρίσιμη σημασία για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή στην ΕΕ·

9.

υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των περιφερειακών και τοπικών αρχών καθώς και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και των συναφών ΜΚΟ στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών και τη σημασία της υποστήριξης των πρωτοβουλιών που ξεκινούν από τη βάση·

10.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαθέσουν τους πόρους μεταξύ των ανεπτυγμένων πόλεων και των απομονωμένων περιφερειών, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών περιοχών, κατά τρόπο που να είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες τους, και να εκπονήσουν ειδικά μακροπρόθεσμα προγράμματα για συγκεκριμένες ευάλωτες κοινότητες και ομάδες, με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών, των συναφών κοινωνικών και οικονομικών εταίρων και εκπροσώπων των σχετικών ομάδων πληθυσμού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και εφαρμογής τέτοιων προγραμμάτων προκειμένου οι ανάγκες τους να αντιμετωπιστούν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο και να εξευρεθούν ουσιαστικές λύσεις για την εξάλειψη του αποκλεισμού και των συνεπειών του·

11.

κάνει έκκληση για τη διατήρηση αποδοτικών παραγωγικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές, πράγμα που προϋποθέτει ότι θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκμεταλλεύσεις οικογενειακού τύπου καθώς και στις μικρές και μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ιδίως μέσω της αναθεώρησης της ΚΑΠ, ώστε αυτή να καταστεί δικαιότερη, αλλά επίσης στις μη γεωργικές επιχειρηματικές δραστηριότητες που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες απαραίτητα για τη διατήρηση και την υποδοχή νέων πληθυσμών·

12.

εξαίρει τη σημασία των γεωργικών και μη γεωργικών οικονομικών δραστηριοτήτων (όπως της κατεργασίας γεωργικών προϊόντων και της άμεσης διάθεσής τους στην αγορά, του τουρισμού και των υπηρεσιών, των μικρομεσαίων βιομηχανιών) στις αγροτικές περιοχές για την δημιουργία απασχόλησης και την πρόληψη της φτώχειας και της εγκατάλειψης της υπαίθρου· ζητεί, συνεπώς, βελτίωση των δυνατοτήτων για περαιτέρω επαγγελματική κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές, προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάπτυξη επιχειρήσεων·

13.

παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνέργειες και τη συμπληρωματικότητα των διαφόρων διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης, το πρόγραμμα κοινοτικής δράσης για τη δημόσια υγεία και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη, προκειμένου να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία τους·

14.

καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή, στόχο και σαφή ορισμό της εδαφικής συνοχής, τα κριτήρια που την προσδιορίζουν, τα θεσμικά της όργανα, και τα διαθέσιμα μέσα για την επίτευξη των εδαφικών στόχων·

15.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παραγάγουν συγκρίσιμα στατιστικά δεδομένα για το μικροπεριφερειακό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση στους κοινωνικούς δείκτες, όπως ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης που έχει θεσπισθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, προκειμένου να αντιμετωπισθεί με τα κατάλληλα μέτρα η κατάσταση στις περιοχές που βρίσκονται οι πλέον ευάλωτες κοινότητες και ομάδες και τα προβλήματα που αυτές αντιμετωπίζουν·

16.

καλεί, εν προκειμένω, την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά σε ποιο βαθμό πρέπει να χρησιμοποιηθούν νέοι ποσοτικοποιήσιμοι αναπτυξιακοί δείκτες, παράλληλα με το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, όπως π.χ. οι κοινωνικοί δείκτες, για τον εντοπισμό των πλέον ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων και της θέσης τους, την ανάδειξη των ανισοτήτων μεταξύ και εντός των περιφερειών, την αξιολόγηση της εφαρμογής των μέτρων και της αποδοτικότητας των πολιτικών, καθώς και ως γνώμονες για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό·

17.

παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει, στο πλαίσιο της Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή, εάν το επίπεδο NUTS 4 θα ήταν κατάλληλο για την επιδίωξη διαφοροποιημένης πολιτικής με σκοπό την επίτευξη του στόχου της εδαφικής συνοχής·

18.

τονίζει την ανάγκη να εξεταστούν οι δημογραφικές τάσεις συγκέντρωσης του πληθυσμού στις πόλεις και μαζικής εξόδου από τις αγροτικές περιοχές καθώς και ο εδαφικός αντίκτυπος αυτών· καλεί ως εκ τούτου τα κράτη μέλη να εκπονήσουν στρατηγικές για την αναγέννηση των ευάλωτων περιοχών αναπτύσσοντας υποδομές, παρέχοντας ουσιαστικές ευκαιρίες ανάπτυξης ανάλογα με τις εκάστοτε οικονομικές δυνατότητες των εν λόγω περιφερειών, παρέχοντας υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, μέσω ενίσχυσης των τοπικών διοικητικών ικανοτήτων και της αποκέντρωσης του δημόσιου τομέα, προσφέροντας κατάλληλη κατάρτιση και δυνατότητες απασχόλησης, βελτιώνοντας τις συνθήκες στέγασης και διαβίωσης και καθιστώντας τις περιοχές αυτές πιο ελκυστικές για τους επενδυτές· εκτιμά ότι, ταυτόχρονα, οι πόλεις χρειάζονται υποστήριξη στις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση των δυσχερειών που σχετίζονται με το αστικό περιβάλλον·

19.

θεωρεί ότι πράγματι στο παρελθόν η έξοδος προς τα αστικά κέντρα λειτούργησε ως δικλείδα ασφαλείας για τους αγρότες που αποκλείονταν από την αρχική τους δραστηριότητα, αλλά αυτό δεν ισχύει πλέον, διότι η ανεργία πλήττει τώρα τα ανειδίκευτα άτομα και, ως εκ τούτου, οι βιομηχανικές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στην ύπαιθρο βρίσκονται ανάμεσα στα πρώτα θύματα των αναδιαρθρώσεων και των μετεγκαταστάσεων, με αποτέλεσμα την ανάλογη μείωση των δυνατοτήτων πολλαπλής απασχόλησης, στις οποίες οι μικροκαλλιεργητές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες μπορούσαν άλλοτε να υπολογίζουν για τη συμπλήρωση του αγροτικού εισοδήματός τους, γεγονός που επιταχύνει την εξαθλίωσή τους·

20.

τονίζει ότι πρέπει όχι μόνο να διατηρηθούν οι διαρθρωτικές πολιτικές και μετά το 2013 αλλά επιπλέον η δημοσιονομική αναθεώρηση να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για να εξασφαλιστεί η διάθεση των αναγκαίων πόρων προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή μεταξύ περιφερειών και χωρών της ΕΕ στο μέλλον·

21.

συνιστά την ένταξη του στοιχείου του εθελοντισμού στο πλαίσιο των πολιτικών δράσεων για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη μεγαλύτερη δραστηριοποίηση των ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων·

22.

καλεί την Επιτροπή να καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για πιο ρεαλιστική και συγκεκριμένη διαχείριση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες κοινότητες και ομάδες, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού αποκλεισμού·

23.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.