1.

Τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης (ΕΤΑ) αποτελούν καρπό διεθνών συμβάσεων ή συμφωνιών (1) που έχουν συναφθεί μεταξύ της Κοινότητας και των κρατών μελών της αφενός, και ορισμένων κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) αφετέρου, καθώς και αποφάσεων του Συμβουλίου για τη σύνδεση υπερπόντιων χωρών και εδαφών (ΥΧΕ).

1 έως 5.

Το ΕΤΑ αποτελεί πράγματι το κύριο μέσο παροχής αναπτυξιακής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις χώρες ΑΚΕ. Η Επιτροπή, μολονότι συμμερίζεται την άποψη του Συνεδρίου επί μιας σειράς σημείων, θα ήθελε να επισημάνει τους αυξημένους κινδύνους που συνδέονται με τη διαχείριση του Ταμείου και οι οποίοι οφείλονται:

—

στον σημαντικό όγκο των εκτελούμενων πράξεων,

—

στην ανεπάρκεια της διοίκησης ορισμένων χωρών-εταίρων,

—

σε μεγάλο αριθμό προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών αδυναμιών στον τομέα της διακυβέρνησης, στην πλειονότητα των δικαιούχων χωρών.

2.

Η Επιτροπή έχει αναλάβει τη διαχείριση της πλειονότητας των δαπανών των ΕΤΑ και είναι υπεύθυνη για αυτή. Η διαχείριση της επενδυτικής διευκόλυνσης του ETA ασκείται πλήρως, από την 1η Απριλίου 2003, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) (2). Η διευκόλυνση αυτή δεν καλύπτεται από τη δήλωση αξιοπιστίας του Συνεδρίου ή τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (3)  (4).

3.

Μετά την ολοκλήρωση του προγραμματισμού, οι πόροι των ΕΤΑ κινητοποιούνται σε δύο στάδια. Η Επιτροπή μετά την παραλαβή αιτήματος από ένα κράτος ΑΚΕ εκδίδει την απόφαση χρηματοδότησης (που καταχωρίζεται στους λογαριασμούς ως δημοσιονομική ανάληψη υποχρεώσεων). Στη συνέχεια, η Επιτροπή και το κράτος ΑΚΕ ορίζουν τους κανόνες για την εφαρμογή των εν λόγω αποφάσεων από τον εθνικό διατάκτη της οικείας χώρας, εντός του πλαισίου μιας σύμβασης χρηματοδότησης, ή απευθείας από την Επιτροπή. Ο εθνικός διατάκτης συνάπτει συμβάσεις (που καταχωρίζονται λογιστικά ως επιμέρους νομικές δεσμεύσεις) και εντέλλεται τις πληρωμές που θα ελέγχει και θα εκτελεί η Επιτροπή.

4.

Η δημοσιονομική στήριξη δεν υπόκειται σε αυτό το σύστημα διαχείρισης. Οι συμβάσεις χρηματοδότησης συνιστούν νομικές δεσμεύσεις και συνεπάγονται πληρωμές χωρίς τη σύναψη επιμέρους νομικών δεσμεύσεων. Η Επιτροπή, αφού ελέγξει κατά πόσο πληρούνται οι όροι της συμφωνίας Κοτονού και της σύμβασης χρηματοδότησης, προβαίνει σε μια πρώτη μεταφορά κεφαλαίων προς τον προϋπολογισμό της δικαιούχου χώρας. Τα εν λόγω κεφάλαια, μετά τη μεταφορά τους, συγχωνεύονται με τον προϋπολογισμό του κράτους ΑΚΕ, όπου χρησιμοποιούνται και ελέγχονται σύμφωνα με τους νόμους και τις διαδικασίες της δικαιούχου χώρας. Η Επιτροπή και οι λοιποί κύριοι διεθνείς χορηγοί χρηματοδοτικής βοήθειας αξιολογούν τόσο τις βελτιώσεις που επήλθαν στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών στις χώρες αυτές, όσο και τα αποτελέσματα όσον αφορά τη μείωση της φτώχειας. Η Επιτροπή, προτού προβεί σε περαιτέρω εκταμιεύσεις, ελέγχει κατά πόσο πληρούνταν οι όροι που καθορίστηκαν στη σύμβαση χρηματοδότησης.

5.

Στην Επιτροπή η διαχείριση των περισσοτέρων προγραμμάτων ΕΤΑ ασκείται από το Γραφείο συνεργασίας EuropeAid (καλούμενο στο εξής EuropeAid). Ένα μικρό ποσοστό των έργων ΕΤΑ (5) αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια και η διαχείρισή του τελείται από τη Γενική Διεύθυνση της Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ΓΔ ECHO).

6.

Ύστερα από το κλείσιμο του έκτου ΕΤΑ το 2006, το έβδομο, όγδοο και ένατο ΕΤΑ εκτελέστηκαν ταυτόχρονα το 2007. Σχεδιάζεται το κλείσιμο του έβδομου ΕΤΑ να πραγματοποιηθεί το 2008.

7.

Οι συνολικές συνεισφορές που ελήφθησαν το 2007 από τα κράτη μέλη ανήλθαν σε 2 679 εκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 39 εκατομμυρίων ευρώ από εθελοντικές συνεισφορές στο Μέσο Στήριξης της Ειρήνης στην Αφρική στο πλαίσιο της εντός ΑΚΕ συνεργασίας (6). Κατά τη διάρκεια του έτους η Επιτροπή άρχισε να απαιτεί συνεισφορές στα πλαίσια του ένατου ΕΤΑ καθώς εξαντλήθηκαν πλήρως οι οφειλόμενες για το όγδοο ΕΤΑ.

8.

Οι αναλήψεις υποχρεώσεων του δέκατου ΕΤΑ θα πραγματοποιηθούν κατά την περίοδο από το 2008 έως το 2013· προβλέπεται κοινοτική ενίσχυση στις χώρες ΑΚΕ ύψους 21 966 εκατομμυρίων ευρώ, πράγμα το οποίο αντιπροσωπεύει μια αύξηση κατά 62 % έναντι των χρηματοδοτήσεων του ένατου ΕΤΑ.

6 έως 8.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Monterrey και του Παρισιού, η Επιτροπή συνέχισε το 2007 τις προσπάθειες που καταβάλλει για να αυξήσει τη βοήθεια και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητά της. Το έτος 2007, όπως ακριβώς και το έτος 2006, υπήρξε λίαν ευνοϊκό για την εφαρμογή των ΕΤΑ, δεδομένου ότι το έτος αυτό καταγράφηκαν και πάλι επίπεδα ρεκόρ όσον αφορά την εκτέλεση των συμβάσεων και των πληρωμών, υπήρξε σημαντική μείωση των παλαιών και αδρανών αναλήψεων υποχρεώσεων και συντελέστηκε πρόοδος ενόψει του οριστικού κλεισίματος του 7ου ΕΤΑ. Ο στόχος που είχε τεθεί στα τέλη του 2007 ήταν η ανάληψη του συνόλου των πιστώσεων του 9ου ΕΤΑ, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη χρησιμοποίηση 15,9 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά την περίοδο 2003-2007, δηλαδή το 100 % των κεφαλαίων του 9ου ΕΤΑ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό στην ιστορία των ΕΤΑ.

9.

Οι πίνακες 1 και 2 παρουσιάζουν τη σωρευτική χρήση των πόρων των ΕΤΑ που διαχειρίστηκε η Επιτροπή και τη δημοσιονομική εκτέλεση. Οι γραφικές παραστάσεις 1 και 2 παρουσιάζουν τους σωρευτικούς πόρους και τις αποφάσεις ανά τομέα παρέμβασης. Τον Μάιο του 2005, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι τα κεφάλαια του ένατου ΕΤΑ έπρεπε να αναληφθούν πριν από τις 31 Δεκεμβρίου του 2007 (7). Σύμφωνα με την ονομαζόμενη αυτή «ρήτρα προθεσμίας» όλα σχεδόν τα κεφάλαια στα πλαίσια του ένατου ΕΤΑ είχαν αναληφθεί πριν από την ημερομηνία αυτή. Τούτο επιτεύχθηκε με τη σημαντική αύξηση στο 16,7 % των συνολικών αναλήψεων υποχρεώσεων οι οποίες ανήλθαν σε 3 172 εκατομμύρια ευρώ. Οι καθαρές πληρωμές αυξήθηκαν κατά 4,1 % και ανήλθαν σε 2 874 εκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο είναι κατά τι κατώτερο του αρχικού στόχου λόγω των περιορισμών της ταμειακής ροής κατά το τέλος του οικονομικού έτους.

9.

Είναι η πρώτη φορά που το σύνολο ενός ΕΤΑ καλύπτεται από ανάληψη υποχρέωσης πριν από την έναρξη ισχύος του επόμενου ΕΤΑ. Όταν τέθηκε σε ισχύ το 9ο ΕΤΑ τον Απρίλιο του 2003, σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ευρώ παρέμεναν χωρίς αντίστοιχες αναλήψεις υποχρεώσεων βάσει του 8ου ΕΤΑ.

10.

Κατά συνέπεια, οι εκκρεμείς πληρωμές αυξήθηκαν από 10 281 εκατομμύρια ευρώ κατά τα τέλη του 2006 σε 10 579 εκατομμύρια ευρώ κατά τα τέλη του 2007. Από το σύνολο των εκκρεμών πληρωμών, 903 εκατομμύρια ευρώ αφορούν κεφάλαια που αναλήφθηκαν περισσότερο από πέντε χρόνια πριν. Οι συνολικές αναλήψεις υποχρεώσεων για τις οποίες δεν αναλήφθηκε καμία επιμέρους νομική δέσμευση κατά τα τελευταία δύο έτη μειώθηκαν ωστόσο σημαντικά σε 100 εκατομμύρια ευρώ κατά τα τέλη του έτους. Το ποσοστό εκτέλεσης, όπως μετρήθηκε από τη σχέση μεταξύ των συνολικών κεφαλαίων που παρέμεναν αχρησιμοποίητα και των ετήσιων πληρωμών, παρέμεινε σταθερό σε 3,7 έτη.

10.

Οι επιδόσεις της Επιτροπής το 2007 υπήρξαν εξαιρετικές· οι πληρωμές αυξήθηκαν σημαντικά κατά 12 %, οι αναλήψεις υποχρεώσεων κατά 9 %, ενώ κατέστη δυνατό να περιοριστεί η αύξηση του «υπολοίπου προς εκκαθάριση» στο 2,8 %.

11.

Ο τομέας των κοινωνικών έργων υποδομής, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της υγείας, της ύδρευσης και της βασικής αποχέτευσης, ήταν ο κυριότερος αποδέκτης της κοινοτικής ενίσχυσης με 852 εκατομμύρια ευρώ (31 % των συνολικών πληρωμών) το 2007, ακολουθούμενος από τον τομέα των μεταφορών, επικοινωνιών και ενέργειας με 799 εκατομμύρια ευρώ (28 %). Οι συνολικές πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της ενίσχυσης αγαθών και της γενικής βοήθειας των προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της επισιτιστικής βοήθειας και της ασφάλειας των τροφίμων, ανήλθαν σε 557 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία 455 εκατομμύρια ευρώ (16 % των συνολικών πληρωμών) είχαν δαπανηθεί στα πλαίσια των προγραμμάτων γενικής δημοσιονομικής στήριξης. Η εφαρμογή της ενίσχυσης εξακολούθησε να χρειάζεται στενή συνεργασία με τους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών και την Παγκόσμια Τράπεζα (306,5 εκατομμύρια ευρώ ήτοι 10,7 % των πληρωμών).

12.

Ο δημοσιονομικός κανονισμός που εφαρμόζεται στο ένατο ΕΤΑ (8) ζητεί από την Επιτροπή να καταρτίζει έκθεση ετησίως σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση των ΕΤΑ. Το Συνέδριο πραγματοποίησε εξέταση της εν λόγω έκθεσης, προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσο περιγράφεται πιστά η επίτευξη των στόχων, η χρηματοοικονομική κατάσταση και τα περιστατικά που άσκησαν σημαντική επίδραση στις δραστηριότητες του οικονομικού έτους. Η εξέταση περιλάμβανε την επαλήθευση της ακρίβειας των δημοσιονομικών δεδομένων που παρουσιάζονται και την παρακολούθηση τόσο των παρατηρήσεων που είχε διατυπώσει προγενέστερα το Συνέδριο όσο και των συστάσεων στις οποίες είχε προβεί η αρμόδια για τη χορήγηση απαλλαγής αρχή.

13.

Κατά τη γνώμη του Συνεδρίου, στην έκθεση σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση παρουσιάζεται ακριβής περιγραφή της επίτευξης των στόχων για το οικονομικό έτος, της χρηματοοικονομικής κατάστασης και των περιστατικών που άσκησαν σημαντική επίδραση στις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν το 2007. Εντούτοις, η σύνοψη της συνέχειας που δόθηκε από την Επιτροπή στις παρατηρήσεις δεν παρέχει, σε αρκετές περιπτώσεις, επαρκείς πληροφορίες για τις ενέργειες που αναλήφθηκαν ή σχεδιάστηκαν· το Συνέδριο παρουσιάζει την ανάλυση της κατάστασης στον πίνακα 4 . Επιπλέον, τα πληροφοριακά στοιχεία που παρέχονται από τα κράτη ΑΚΕ, όσον αφορά τη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων Stabex (9) και τα τραπεζικά υπόλοιπα λογαριασμών που τηρούνται στις τράπεζες στα κράτη ΑΚΕ, παραμένουν μη αξιόπιστα λόγω της πολυπλοκότητας του μέτρου και του περιορισμένου ελέγχου από το EuropeAid, το οποίο είναι ενήμερο για την κατάσταση αυτή και είχε την πρόθεση να ελέγξει τα κεφάλαια Stabex σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες ΑΚΕ το 2007. Ωστόσο, οι έλεγχοι διενεργήθηκαν σε τέσσερις μόνο από τις 38 δικαιούχους χώρες.

13.

Η Επιτροπή αποδίδει μέγιστη σημασία στις συστάσεις του Συνεδρίου και έχει δώσει συνέχεια στο σύνολο των συστάσεων αυτών. Η Επιτροπή θεωρεί ότι, συνολικά, έχει αναληφθεί ικανοποιητική δράση σε σχέση με τις συστάσεις του Συνεδρίου, αλλά θα παράσχει πιο αναλυτικά στοιχεία για το θέμα αυτό στο μέλλον.

14.

Σκοπός των εργασιών σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών των ΕΤΑ είναι η συγκέντρωση κατάλληλων επαρκών αποδεικτικών στοιχείων προκειμένου να διατυπωθεί συμπέρασμα ως προς το κατά πόσον, αφενός, καταχωρίστηκε ορθά το σύνολο των εσόδων, των δαπανών και των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού και, αφετέρου, οι ετήσιοι λογαριασμοί αντικατοπτρίζουν πιστά τις οικονομικές θέσεις στο τέλος του έτους. Οι παρατηρήσεις σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών, που παρατίθενται στα σημεία VI και VII της δήλωσης αξιοπιστίας, βασίζονται σε έλεγχο των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων (14) και της ενοποιημένης έκθεσης σχετικά με τη δημοσιονομική εκτέλεση του έβδομου, όγδοου και ένατου ΕΤΑ (15). Ο έλεγχος περιλάμβανε κατάλληλη σειρά ελεγκτικών διαδικασιών, προορισμός των οποίων ήταν να εξεταστούν, σε δειγματοληπτική βάση, τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τα ποσά και τις πληροφορίες. Περιλάμβανε αξιολόγηση των λογιστικών αρχών που εφαρμόστηκαν, σημαντικές εκτιμήσεις στις οποίες είχε προβεί η διοίκηση, καθώς και τη συνολική παρουσίαση των ενοποιημένων λογαριασμών.

15.

Οι παρατηρήσεις σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων, που παρατίθενται στα σημεία VIII έως ΧI της δήλωσης αξιοπιστίας, βασίζονται στα εξής:

α)

σε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου στις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid και σε πέντε αντιπροσωπείες (Γκάνα, Γουινέα Μπισσάου, Νίγηρας, Μαδαγασκάρη και Σουδάν), που κάλυψε έξι χώρες·

β)

σε εξέταση, σε κάθε αντιπροσωπεία όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, στατιστικά επιλεγμένου δείγματος πράξεων, που κάλυψε όλους τους τομείς εκτός της δημοσιονομικής στήριξης. Ελέγχθηκαν συνολικά 90 πληρωμές και 15 επιμέρους νομικές δεσμεύσεις·

γ)

για τη δημοσιονομική στήριξη σε εξέταση 30 πληρωμών και 15 στατιστικά επιλεγμένων δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων. Η επιλογή αυτή αντιστοιχεί στο 46,0 % και στο 62,1 % των συνολικών πληρωμών δημοσιονομικής στήριξης και των δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων αντίστοιχα. Η εξέταση συνίστατο σε έλεγχο στοιχείων βάσει εγγράφων και, για 8 πληρωμές, σε επιπλέον ανάλυση σε τέσσερις χώρες όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη (Γκάνα, Γουινέα Μπισσάου, Νίγηρας και Μαδαγασκάρη)·

δ)

σε εξέταση 30 στατιστικά επιλεγμένων πληρωμών που εγκρίθηκαν από τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid·

ε)

σε εξέταση 30 στατιστικά επιλεγμένων πράξεων που είχαν ήδη υποβληθεί σε κατασταλτικό έλεγχο από τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid·

στ)

σε εξέταση 30 στατιστικά επιλεγμένων δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων·

ζ)

σε εξέταση της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων και της δήλωσης του γενικού διευθυντή του EuropeAid, καθώς και της διαδικασίας κατάρτισής τους.

16.

Όπως παρατήρησε ήδη το Συνέδριο στην ετήσια έκθεσή του για τα ΕΤΑ για το οικονομικό έτος 2006 (16), το λογιστικό σύστημα που χρησιμοποιείται για τα ΕΤΑ δεν διαθέτει το σύνολο των χαρακτηριστικών που είναι αναγκαία για την αποδοτική και αποτελεσματική παραγωγή οικονομικών πληροφοριών σε δεδουλευμένη βάση. Κατά συνέπεια, η μετατροπή των στοιχείων της λογιστικής ταμείου σε ετήσιες εγγραφές λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση για το ΕΤΑ απαιτεί εκτεταμένη χειρόγραφη επεξεργασία με την οποία αυξάνεται ο κίνδυνος σφαλμάτων. Επιπλέον, ο οικονομικός αντίκτυπος των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών δεν μπορεί να εντοπιστεί χωριστά από το λογιστικό σύστημα ούτε μπορεί να υπολογιστεί χειρόγραφα (17). Η ένταξη του ΕΤΑ στο λογιστικό σύστημα που ήδη χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την απόδοση των λογαριασμών σχετικά με τη δαπάνη του προϋπολογισμού είχε αρχικά προγραμματιστεί για το 2006 αλλά, λόγω τεχνικών δυσκολιών, ανεβλήθη επανειλημμένως και τώρα σχεδιάζεται για τις αρχές του 2009.

16.

Η καθιέρωση του νέου συστήματος λογιστικής από το 2009 θα επιτρέψει την υπερπήδηση των περιορισμών που υφίστανται σήμερα. Η διά χειρός διεκπεραίωση υποβάλλεται σε αυστηρούς ελέγχους με στόχο τον περιορισμό των κινδύνων. Το τρέχον σύστημα λογιστικής του ΕΤΑ δεν επιτρέπει την εξακρίβωση του δημοσιονομικού αντικτύπου των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών, αλλά παρ’ όλα αυτά το καθαρό αποτέλεσμα του οικονομικού έτους 2007 συμπεριλαμβάνει τα κέρδη και τις ζημίες που οφείλονται σε αποκλίσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

17.

Οι ετήσιοι λογαριασμοί περιλαμβάνουν πρόβλεψη για τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση, αλλά για τις οποίες δεν είχε διαβιβαστεί τιμολόγιο στο τέλος του έτους. Η εν λόγω πρόβλεψη εκτιμάται στατιστικά βάσει ενός αριθμού υποθέσεων και ανέρχεται σε 2 087 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι στο 83 % του συνόλου των στοιχείων παθητικού. Όπως παρατήρησε το Συνέδριο στην ετήσια έκθεσή του για το ΕΤΑ για το οικονομικό έτος 2006 (18), η εγκυρότητα της υπόθεσης σχετικά με το γραμμικό χαρακτήρα των δαπανών έργου δεν αποδείχθηκε από την Επιτροπή. Στην ανάλυση του Συνεδρίου (19) αναφέρεται ότι η μέθοδος που χρησιμοποίησε το EuropeAid μπορεί να οδηγήσει σε υποτίμηση των συσσωρευθεισών δαπανών. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ποσοτικά ο αντίκτυπος στον ενοποιημένο ισολογισμό στο τέλος του 2007.

17.

Το 2007, η Επιτροπή επέφερε περαιτέρω τελειοποίηση και βελτιώσεις στη μέθοδο που εφαρμόζει για τον υπολογισμό της προμήθειας, με την εφαρμογή ειδικού συντελεστή υλοποίησης για κάθε τύπο συμβάσεως (επιχορηγήσεις, έργα, υπηρεσίες και προμήθειες).

18.

Tο ποσό των εγγυήσεων που εμφαίνεται στη σημείωση 1.4 των οικονομικών καταστάσεων ανερχόταν σε 1 004 εκατομμύρια ευρώ κατά τα τέλη του 2007. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι το ποσό αυτό υπερεκτιμάται κατά 4,1 %.

18.

Κατά τη διάρκεια του 2007, η Επιτροπή κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες με στόχο την ενίσχυση της ποιοτικής στάθμης των στοιχείων που καταχωρίζονται στο σύστημα λογιστικής. Κατά τις εργασίες για το ετήσιο κλείσιμο των λογαριασμών, πραγματοποιήθηκαν πρόσθετες διασταυρώσεις και διορθώσεις ενόψει της κατάρτισης των ετήσιων λογαριασμών. Κατά συνέπεια, ο αντίκτυπος για τους ετήσιους λογαριασμούς παραμένει πολύ περιορισμένος και θεωρείται άνευ σημασίας.

19.

Η συμφωνία Κοτονού (20) ζητεί οι συμβάσεις χρηματοδότησης μεταξύ της Επιτροπής και του οικείου κράτους ή των οικείων κρατών ΑΚΕ να καταρτίζονται εντός 60 ημερών από την απόφαση της Επιτροπής. Με τον έλεγχο του Συνεδρίου αποκαλύφθηκε ότι σημαντικός αριθμός συμβάσεων χρηματοδότησης (οκτώ από τις 30 αποφάσεις της Επιτροπής που εξετάστηκαν) δεν είχε υπογραφεί από τη δικαιούχο χώρα εντός της εν λόγω προθεσμίας.

19.

Η Επιτροπή και οι δικαιούχες χώρες δεν παρέβησαν τον κανόνα των 60 ημερών, τον οποίο προβλέπει η συμφωνία Κοτονού, δεδομένου ότι ο κανόνας αυτός αφορά την κατάρτιση, αλλά όχι την υπογραφή των συμφωνιών χρηματοδότησης. Η προθεσμία για την υπογραφή των συμφωνιών χρηματοδότησης ορίζεται στις 31 Δεκεμβρίου του έτους N + 1, όπου έτος Ν είναι εκείνο κατά τη διάρκεια του οποίου ενεκρίθη η δημοσιονομική δέσμευση της Επιτροπής (άρθρο 54 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στο 9ο ΕΤΑ). Στο πλαίσιο συνετούς πρακτικής, η Επιτροπή όχι μόνο καταρτίζει αλλά και υπογράφει σχεδόν το σύνολο των συμφωνιών χρηματοδότησης εντός 60 ημερών από την έκδοση της απόφασής της.

20.

Διαπιστώθηκαν συχνά σφάλματα (πέντε σφάλματα τα οποία επηρέαζαν τέσσερις από τις 15 επιμέρους νομικές δεσμεύσεις που ελέγχθηκαν) σχετικά με τις τραπεζικές εγγυήσεις που απαιτεί η κανονιστική ρύθμιση προς υποστήριξη των διαγωνισμών και των συμβάσεων. Στην περίπτωση μιας επιμέρους νομικής δέσμευσης, πραγματοποιήθηκε παρέκκλιση των κανόνων διαγωνισμού μολονότι δεν είχε τηρηθεί ο νομικός όρος που επέτρεπε την παραίτηση αυτή.

20.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος είναι μηδενικός δεδομένου ότι καμία πληρωμή δεν πραγματοποιείται πριν από τη λήψη της σχετικής τραπεζικής εγγύησης.

21.

Από έντεκα πληρωμές σε οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών που επιλέχθηκαν, η νομιμότητα και η κανονικότητα δύο πληρωμών δεν μπορούσαν να εξεταστούν πλήρως επειδή το Συνέδριο δεν μπορούσε να λάβει από τους οικείους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών τα έγγραφα στα οποία βασίζονταν οι εν λόγω πληρωμές (21). Για το λόγο αυτό, το Συνέδριο δεν μπορεί να καταλήξει σε συμπέρασμα σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εν λόγω πράξεων. Επιπλέον, το Συνέδριο εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ο έλεγχος των υπολοίπων πράξεων ΗΕ παρεμποδίστηκε από ανεπαρκή συνεργασία με τους οργανισμούς ΗΕ και τελικά μπόρεσε μόνο να διενεργηθεί χάρις στην έγκαιρη παρέμβαση της Επιτροπής.

21.

Η Επιτροπή υποστηρίζει αμέριστα το αίτημα του Συνεδρίου σχετικά με τη διαβίβαση από μέρους των οργάνων του ΟΗΕ των απαραίτητων αποδεικτικών στοιχείων, και η αρχή αυτή είναι διατυπωμένη με σαφήνεια στη FAFA. Μόλις η Επιτροπή ενημερώθηκε από το Συνέδριο για τις δυσκολίες που είχαν ανακύψει ως προς το συγκεκριμένο θέμα, ήλθε σε επαφή με τους ομολόγους της στον ΟΗΕ προκειμένου να εξευρεθεί λύση και να διασφαλισθεί η υποβολή των απαραίτητων στοιχείων στο Συνέδριο.

22.

Με τον έλεγχο που διενέργησε το Συνέδριο στις πληρωμές οι οποίες εγκρίθηκαν από τις αντιπροσωπείες και τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid αποκαλύφθηκε σημαντικό ποσοστό σφαλμάτων (27 σφάλματα που επηρεάζουν 24 από τις 120 πράξεις που εξετάστηκαν) το οποίο επηρέαζε το ποσό των υποκειμένων πράξεων που ελέγχθηκαν. Τα περισσότερα από τα εν λόγω σφάλματα είναι σοβαρά (22) και αφορούν κυρίως:

—

την επιλεξιμότητα των δαπανών, όπως πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν εκτός της επιτρεπόμενης περιόδου, πληρωμή του ΦΠΑ, πληρωμή που υπερέβαινε τον επιτρεπόμενο προϋπολογισμό και πληρωμή τύπων δαπανών που δεν προβλέπονταν στη σύμβαση (17 σφάλματα που επηρεάζουν 15 από τις 120 εξετασθείσες πράξεις)·

—

την εκκαθάριση της προχρηματοδότησης μολονότι οι δαπάνες δεν είχαν ακόμη δημιουργηθεί (έξι σφάλματα που επηρεάζουν έξι από τις 120 εξετασθείσες πράξεις)·

—

πληρωμές λανθασμένων ποσών ως αποτέλεσμα σφαλμάτων υπολογισμού, πληρωμή για δηλωθείσες ποσότητες που δεν αντιστοιχούσαν στην πραγματικότητα και μη τήρηση τεχνικών όρων που αφορούσαν εργασίες (τρία σφάλματα που επηρεάζουν τρεις από τις 120 εξετασθείσες πράξεις).

22.

Το σύστημα ελέγχου που έχει συγκροτήσει η Επιτροπή με σκοπό την εξακρίβωση της νομιμότητας και της κανονικότητας των δαπανών βασίζεται στο έργο εξωτερικών ελεγκτών και φορέων εποπτείας, καθώς επίσης σε εσωτερικούς ελέγχους. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το σύστημα αυτό εμπεριέχει έναν κάποιον εναπομένοντα κίνδυνο σφάλματος. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη ότι είναι αδύνατη η επαλήθευση του συνόλου των πράξεων εξαιτίας του κόστους που συνεπάγονται τα μέτρα ελέγχου αυτού του είδους, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να βελτιώνει το σύστημά της με γνώμονα μία σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας η οποία να προσπορίζει εύλογη διαβεβαίωση.

23.

Η πλειονότητα των σφαλμάτων θα έπρεπε να είχε προληφθεί ή να είχε επισημανθεί και να είχε αντιμετωπιστεί από τους διατάκτες πριν από την εκκαθάριση των προχρηματοδοτήσεων ή την έγκριση των πληρωμών. Άλλα σφάλματα εξηγούνται με την ανεπάρκεια των ελέγχων που διενεργήθηκαν από τους επόπτες ή από τους ελεγκτές, γεγονός το οποίο δείχνει αδυναμίες στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου (βλέπε σημεία 32 έως 47). Ενώ οι έλεγχοι που προγραμμάτισε η Επιτροπή μπορεί να είχαν εντοπίσει και διορθώσει ορισμένα σφάλματα, το ποσοστό των εναπομενόντων σφαλμάτων παραμένει πιθανόν σημαντικό (βλέπε σημείο 39).

23.

Η πλειονότητα των περιπτώσεων που επισημάνθηκαν αφορούν είτε πληρωμές οι οποίες πραγματοποιήθηκαν επί τη βάσει έκθεσης ελέγχου και αναλυτικών λογαριασμών που είχαν καταρτισθεί από τον ανάδοχο του έργου, είτε εκκαθαρίσεις προκαταβολών που υπήρχε περίπτωση να αποτελέσουν αντικείμενο μεταγενέστερης διόρθωσης.

24.

Επίσης, με τον έλεγχο του Συνεδρίου αποκαλύφθηκαν άλλα επαναλαμβανόμενα σφάλματα που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο ποσό των υποκειμένων πράξεων, που αφορούν κυρίως τραπεζικές εγγυήσεις τις οποίες απαιτεί η κανονιστική ρύθμιση και οι απαιτήσεις των διαγωνισμών και της σύναψης συμβάσεων (16 σφάλματα που επηρεάζουν 15 από τις 120 εξετασθείσες πράξεις). Εντοπίστηκαν επίσης σφάλματα που δεν έχουν αντίκτυπο στο ποσό των υποκειμένων πράξεων, όπως οι πρόωρες πληρωμές, η έλλειψη ορατότητας που δόθηκε στη χρηματοοικονομική στήριξη του ΕΤΑ και οι δαπάνες που κατανεμήθηκαν στην εσφαλμένη εκτίμηση του προγράμματος (έξι σφάλματα που επηρεάζουν έξι από τις 120 εξετασθείσες πράξεις).

24.

Δύο περιπτώσεις αφορούν παρατάσεις εγγυήσεων οι οποίες κάλυπταν συμβάσεις σε τελικό στάδιο εκτέλεσης. Κατά συνέπεια, ο εναπομένων κίνδυνος ήταν μηδενικός. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, οι εγγυήσεις παρασχέθηκαν μεν μετά την υπογραφή της σύμβασης, αλλά καμία πληρωμή δεν αποδεσμεύτηκε πριν από τη λήψη των εγγυήσεων. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρξε χρηματοοικονομικός κίνδυνος.

25.

Η συμφωνία Κοτονού αναφέρει ότι η άμεση ενίσχυση του προϋπολογισμού (δημοσιονομική στήριξη) χορηγείται στις περιπτώσεις όπου η διαχείριση των δημοσίων δαπανών χαρακτηρίζεται από επαρκή διαφάνεια, υποχρέωση λογοδοσίας και αποτελεσματικότητα (23). Η Επιτροπή ερμηνεύει τον όρο αυτό με δυναμικό τρόπο (24). Κατά την άποψή της, οι αδυναμίες που επηρεάζουν τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών κατά τη χρονική στιγμή της χρηματοδοτικής απόφασης δεν αποκλείουν την έναρξη ενός προγράμματος ενίσχυσης του προϋπολογισμού, με την προϋπόθεση να υφίσταται βούληση για μεταρρυθμίσεις και οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις να θεωρούνται ικανοποιητικές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έθεσε υπό αμφισβήτηση τη «δυναμική ερμηνεία» της Επιτροπής σχετικά με τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τη δημοσιονομική στήριξη και ανέφερε ότι η στήριξη αυτή θα πρέπει να αναλαμβάνεται μόνο σε χώρες οι οποίες τηρούν ήδη ένα ελάχιστο επίπεδο αξιόπιστης διαχείρισης δημόσιων οικονομικών (25).

25.

Η Επιτροπή γνωρίζει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει διατυπώσει επιφυλάξεις για τη μέθοδο της «δυναμικής ερμηνείας» στο πλαίσιο της εξέτασης της συνέχειας που δόθηκε στις συστάσεις της απαλλαγής του 2006, γεγονός που επισημαίνεται από το Συνέδριο στις παρατηρήσεις του. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή εξακολουθεί να πιστεύει ότι η μέθοδος αυτή είναι χρήσιμη και ενδεδειγμένη με βάση τη χώρα για την οποία πρόκειται κάθε φορά, διότι επιτρέπει στην Επιτροπή να στηρίζει καλύτερα βελτιώσεις που επέρχονται στα συστήματα διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών («συστήματα ΔΔΟ») και με τον τρόπο αυτό ενισχύει τη συνολική αναπτυξιακή επίδραση της δημοσιονομικής στήριξης προς όφελος του δικαιούχου. Εκτός από τις μεθοδολογικές δυσκολίες που ενέχει, ο εκ των προτέρων προσδιορισμός κριτηρίων αναφοράς για όλες τις χώρες θα άμβλυνε την ικανότητα της Επιτροπής να υποστηρίζει μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ΔΔΟ, τόσο σε περιπτώσεις μη εκπλήρωσης των εν λόγω κριτηρίων αναφοράς όσο και σε περιπτώσεις εκπλήρωσής τους. Επομένως, η μέθοδος της Επιτροπής εστιάζεται σε ολοκληρωμένο διαγνωστικό έλεγχο, με εφαρμογή της μεθοδολογίας που είναι γνωστή ως «Δημόσιες Δαπάνες και Δημοσιονομική Ευθύνη» (Public Expenditure and Financial Accountability — PEFA), στην αναγκαιότητα μιας αξιόπιστης και κατάλληλης στρατηγικής μεταρρυθμίσεων και στην παρακολούθηση της ικανοποιητικής υλοποίησής της. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚ, όπως και οι πλείστοι άλλοι χορηγοί βοήθειας (συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών του Bretton Woods), λαμβάνει υπόψη την αρχική διάγνωση στον τομέα της ΔΔΟ ως αφετηρία ως προς την οποία αξιολογείται η πρόοδος που συντελείται για την υλοποίηση της στρατηγικής μεταρρυθμίσεων. Μολονότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι αξιολογήσεις της αναφορικά με την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ΔΔΟ πρέπει να είναι περισσότερο διαρθρωμένες και τυποποιημένες, συγχρόνως επισημαίνει ότι ο αυξανόμενος όγκος αποδεικτικού υλικού, ως αποτέλεσμα της αύξησης του αριθμού των αξιολογήσεων PEFA, θα της επιτρέπει να αξιολογεί πιο εμπεριστατωμένα την κατάσταση κάθε χώρας και τον ρυθμό προόδου που τη χαρακτηρίζει. Τέλος, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η επιλεξιμότητα εξακριβώνεται σε όλες τις φάσεις του εκάστοτε προγράμματος και ότι, στην ειδική περίπτωση των χωρών με εύθραυστη κατάσταση, η Επιτροπή διαχειρίζεται τους κινδύνους που προκύπτουν απαιτώντας συνήθως την ύπαρξη προγράμματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) με το οποίο να αντιμετωπίζονται βασικά ζητήματα, όπως η διαχείριση ρευστών διαθεσίμων και ο έλεγχος των ταμειακών ροών.

26.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου αποδείχθηκε ότι σε πέντε από τις 15 αναλήψεις υποχρεώσεων που εξετάστηκαν (26), η δημοσιονομική στήριξη παρέχεται σε κράτη ΑΚΕ όπου δεν τηρούνται οι απαιτήσεις της συμφωνίας Κοτονού να χαρακτηρίζεται η διαχείριση των δημοσίων δαπανών από επαρκή διαφάνεια, υποχρέωση λογοδοσίας και αποτελεσματικότητα. Το Συνέδριο διαπίστωσε σοβαρές αδυναμίες στον εσωτερικό έλεγχο του προϋπολογισμού, στα λογιστικά συστήματα, στα μέτρα σύναψης δημοσίων συμβάσεων ή στα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Τα σημαντικά θέματα προβληματισμού είναι η μη έγκαιρη παρουσίαση λογαριασμών που έχουν ελεγχθεί και η αναποτελεσματικότητα του εξωτερικού ελέγχου τα οποία, όπως έχει ήδη υπογραμμίσει το Συνέδριο, είναι βασικά για την απόδειξη της διαφάνειας και της υποχρέωσης λογοδοσίας. Η παροχή δημοσιονομικής στήριξης υπό τους όρους αυτούς συνεπάγεται πολύ υψηλό πιστωτικό κίνδυνο. Το Συνέδριο, στην ετήσια έκθεσή του σχετικά με τα ΕΤΑ για το οικονομικό έτος 2006 (27), συνέστησε η συμμόρφωση με τη συμφωνία Κοτονού να συγκριθεί ως προς τις βασικές απαιτήσεις. Η εν λόγω σύσταση δεν ακολουθήθηκε από κάποιο αποτέλεσμα.

26.

Η Επιτροπή δεν συμφωνεί με την εκτίμηση του Συνεδρίου αναφορικά με τις υπόψη τέσσερις χώρες. Όπως επισημαίνεται στην παράγραφο 25, το σύνολο των υποχρεώσεων στα κράτη εκείνα των οποίων η κατάσταση κρίνεται εύθραυστη και τα οποία αναφέρει το Συνέδριο ανελήφθη έπειτα από εξακρίβωση του ότι είχε συντελεσθεί επαρκής θετική πρόοδος των συστημάτων τους στον τομέα της ΔΔΟ, πιστοποιούμενη από εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Οι οικείες χώρες εξακολούθησαν και στη συνέχεια να επιδεικνύουν προόδους στον τομέα της ΔΔΟ και να πληρούν τις προϋποθέσεις λήψης επιπλέον δημοσιονομικής στήριξης.

27.

Σε αρκετές περιπτώσεις (επτά από τις 33 χρηματοδοτικές συμβάσεις που εξετάστηκαν), οι διατάξεις των χρηματοδοτικών συμφωνιών για δημοσιονομική στήριξη ήταν ελλιπείς ή ασαφείς· δεν περιλάμβαναν τους γενικούς όρους της δημοσιονομικής στήριξης, ή δεν καθόριζαν με σαφήνεια τη μέθοδο υπολογισμού των ποσών που έπρεπε να εκταμιευθούν, ή αναφέρονταν σε υποχρεώσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση χωρίς να καθορίζει μια προθεσμία και τις συνέπειες της μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αυτών.

27.

Η Επιτροπή επικαλείται τη νομική εφαρμογή της συμφωνίας Κοτονού σε όλες τις ΣΧ που συνάπτει και στις αξιολογήσεις για την αποδέσμευση δόσεων. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι είναι προτιμότερη η ρητή αναφορά των κριτηρίων επιλεξιμότητας στις συμφωνίες χρηματοδότησης και στους γενικούς όρους που αυτές περιλαμβάνουν, όπως επιτάσσουν οι Κατευθυντήριες γραμμές για τον προγραμματισμό, την κατάστρωση και τη διαχείριση της γενικής δημοσιονομικής στήριξης (ΓΔΣ). Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα επιδιώξει την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των συμφωνιών χρηματοδότησης βάσει του 10ου ΕΤΑ. Σε ό,τι αφορά τον καθορισμό ημερομηνιών για την εξέταση της τήρησης των όρων εκταμίευσης, το χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνουν οι ΣΧ έχει απλώς ενδεικτικό χαρακτήρα.

28.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου που διενεργήθηκε στις πληρωμές δημοσιονομικής στήριξης αποκαλύφθηκε σημαντικό ποσοστό σφαλμάτων (τέσσερα σφάλματα που επηρεάζουν τέσσερις από τις 30 πληρωμές που εξετάστηκαν) το οποίο επηρεάζει το ποσό των υποκειμένων πράξεων που ελέγχθηκαν. Οι περιπτώσεις που επισημάνθηκαν αφορούν υπολογισμούς ποσών που πρέπει να εκταμιευθούν βάσει θετικής εκτίμησης όσον αφορά την πρόοδο που σημειώθηκε στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, η οποία δεν αντιστοιχεί στην υποκείμενη αξιολόγηση της κατάστασης· επίσης, αφορούν τη χρησιμοποίηση μιας μεθόδου υπολογισμού που δεν προβλέπεται στη συμφωνία χρηματοδότησης. Σε τρεις άλλες περιπτώσεις οι πληρωμές πραγματοποιήθηκαν χωρίς να είναι διαθέσιμες ενημερωμένες εκθέσεις για τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών. Τούτο συνεπάγεται τον κίνδυνο ότι δεν τηρήθηκαν οι όροι επιλεξιμότητας.

28.

Σε καθεμιά από τις τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες αναφέρεται το Συνέδριο, η Επιτροπή κατέβαλε προσπάθεια για τη λήψη εμπεριστατωμένης απόφασης με βάση αιτιολογημένη ερμηνεία των διατάξεων των σχετικών συμφωνιών χρηματοδότησης.

29.

Σε ένα σημαντικό αριθμό περιπτώσεων (έξι από 30 πληρωμές που εξετάστηκαν), η Επιτροπή δεν απέδειξε με επίσημο και ορθά διαρθρωμένο τρόπο αν τηρήθηκαν οι όροι πληρωμής σχετικά με τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών. Μεταξύ των καταστάσεων που διαπιστώθηκαν περιλαμβάνονται εκτιμήσεις προόδου αδικαιολόγητα αισιόδοξες ή βασιζόμενες σε παρωχημένα ή ακατάλληλα πληροφοριακά στοιχεία, συμπεράσματα που δεν στηρίζονται από υποκείμενα πληροφοριακά στοιχεία, εμπιστοσύνη στηριζόμενη σε μελλοντικά περιστατικά παρά σε γεγονότα που έλαβαν χώρα και μια εσφαλμένη εκτίμηση δεικτών.

29.

Η Επιτροπή συμφωνεί ότι είναι απαραίτητο να καταδεικνύεται κατά διαρθρωμένο και τυποποιημένο τρόπο ότι τηρούνται οι όροι πληρωμής που ισχύουν σε σχέση με τη ΔΔΟ.

30.

Η έκθεση δραστηριότητας από τον γενικό διευθυντή του EuropeAid παρουσιάζει τα επιτεύγματα της πολιτικής του, τη διαχειριστική απόδοση των υπηρεσιών και τα κύρια αποτελέσματα των ελέγχων. Επίσης, αντικατοπτρίζει τη συνέχεια που έδωσε η Επιτροπή στις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, της υπηρεσίας εσωτερικού ελέγχου (IAS) και του κλιμακίου εσωτερικού ελέγχου (IAC) του EuropeAid.

31.

Στην έκθεση δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται ειδικοί δείκτες που αφορούν τη νομιμότητα και την κανονικότητα (28). Ωστόσο, οι δείκτες δεν περιλαμβάνουν δημοσιονομικά στοιχεία, όπως την κάλυψη ελέγχων, τα ποσοστά σφαλμάτων που εντοπίζονται με διάφορους ελέγχους, το ποσό των ενταλμάτων είσπραξης που εκδίδονται και τα ποσά που εισπράττονται στην πραγματικότητα. Κατά συνέπεια, δεν είναι σαφές σε ποια βάση ο γενικός διευθυντής του EuropeAid δήλωσε ότι είχε αποκομίσει εύλογη διαβεβαίωση ότι οι ελεγκτικές διαδικασίες που εφαρμόστηκαν παρείχαν τις αναγκαίες εγγυήσεις σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων. Με τον έλεγχο του Συνεδρίου αποκαλύφθηκαν σημαντικό ποσοστό σφαλμάτων και αδυναμίες στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου.

31.

Η ΕΕΔ της EuropeAid για το 2007 και τα παραρτήματά της περιελάμβαναν δείκτες νομιμότητας και κανονικότητας, όπως π.χ. τα πορίσματα εκ των υστέρων ελέγχων και η εφαρμογή των ετήσιων σχεδίων ελέγχου. Ο γενικός διευθυντής είχε στη διάθεσή του τα αποτελέσματα των εργασιών ανάκτησης που είχαν διεξαχθεί από τις υπηρεσίες της EuropeAid καθώς και τα πορίσματα άλλων ελέγχων.

32.

Ύστερα από το σχέδιο δράσης της Επιτροπής προς ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου και τη σύσταση του Συνεδρίου (29) σχετικά με την καθιέρωση της συνολικής στρατηγικής ελέγχου του EuropeAid, η περιγραφή της βασικής διαχείρισης και των συστημάτων ελέγχου αναπτύχθηκε στα πρότυπα εσωτερικού ελέγχου που περιλαμβάνονται στην έκθεση δραστηριοτήτων του γενικού διευθυντή του EuropeAid. Ενώ το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική πρόοδο, δεν περιλαμβάνονται ακόμη σημαντικά στοιχεία, όπως βασικοί δείκτες για τη στήριξη της διαβεβαίωσης που πρέπει να επιτευχθεί, η κάλυψη ορισμένων ελέγχων και ο συντονισμός μεταξύ προληπτικών και κατασταλτικών ελέγχων.

32.

Η EuropeAid είναι αποφασισμένη να βελτιώσει την παρουσίαση των προαναφερθέντων στοιχείων της στρατηγικής ελέγχου την οποία εφαρμόζει.

33.

Ο αριθμός των υπαλλήλων της Επιτροπής μειώνεται σε σχέση με τις πιστώσεις που έχουν αναληφθεί (30). Επιπλέον, καμία σημαντική αύξηση του προσωπικού δεν προβλέπεται παρά την προοπτική μιας σημαντικής αύξησης των αναλήψεων υποχρεώσεων στα πλαίσια του δέκατου ΕΤΑ. Μολονότι, βέβαια, είναι εύλογο να διασφαλίζεται μια αποτελεσματική χρήση των ανθρωπίνων πόρων, υπάρχει κίνδυνος έλλειψης προσωπικού, ή μη ενδεδειγμένης κατανομής υπαλλήλων, ή έλλειψης ειδικών ικανοτήτων και γνώσεων με επίπτωση στην ποιότητα των ελέγχων, των επαληθεύσεων και της παρακολούθησης (31). Από την άποψη αυτή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε τις ανησυχίες του. Επιπλέον, η αύξηση της δημοσιονομικής στήριξης στα πλαίσια του ΕΤΑ δημιουργεί την ανάγκη για ειδικές ικανότητες και γνώσεις και το Συνέδριο παρατηρεί ότι το κλιμάκιο εσωτερικού ελέγχου του EuropAid συνέστησε, όσον αφορά τη δημοσιονομική στήριξη, να διαμορφωθεί μια πολιτική ανθρωπίνων πόρων στην οποία θα είχαν καθοριστεί στόχοι όσον αφορά τον αριθμό, τις ικανότητες και τις γνώσεις των υπαλλήλων.

33.

Η Επιτροπή συμφωνεί με το Συνέδριο για το ότι η επαρκής στελέχωση, τόσο από την άποψη του αριθμού όσο και από την άποψη των δεξιοτήτων, συνιστά πρόκληση.

34.

Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι μικροί οικονομικοί φορείς που διαχειρίζονται τις εκτιμήσεις των προγραμμάτων (32) και οι δικαιούχοι των χρηματοδοτικών συμφωνιών χαρακτηρίζονται συχνά από ανεπαρκή συστήματα εσωτερικού ελέγχου. Οι οικονομικοί αυτοί φορείς, παραδείγματος χάρη, δεν διαθέτουν πάντοτε κατάλληλο λογιστικό σύστημα για την καταχώριση των δαπανών των έργων. Επιπλέον, οι έλεγχοι που ανατέθηκαν από τους φορείς υλοποίησης συχνά δεν εντοπίζουν ζητήματα που επηρεάζουν τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων.

34.

Με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου των μονάδων διαχείρισης, η Επιτροπή εκπόνησε οδηγούς προς χρήση από τις μονάδες αυτές και οργανώνει σε τακτική βάση σχετικά μαθήματα επιμόρφωσης (22 χώρες το 2007). Εξετάζει επίσης τη δυνατότητα δημιουργίας εργαλείων γενικευμένης χρήσης για τη λογιστική και δημοσιονομική διαχείριση.

35.

Για τις σημαντικές συμβάσεις έργων, προμηθειών ή παροχής υπηρεσιών, ορίζεται εξωτερικός επόπτης για τη διεύθυνση ή/και την παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο έλεγχος του Συνεδρίου έδειξε ότι η ποιότητα των ελέγχων που διενεργούν οι επόπτες ήταν ανεπαρκής, γεγονός το οποίο επηρέασε τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων.

35.

Η Επιτροπή ζήτησε από τις αντιπροσωπείες της να ενισχύσουν τους ελέγχους με αντικείμενο το έργο των φορέων εποπτείας. Θα μελετήσει τη δυνατότητα θέσπισης μηχανισμού με τον οποίον, αφενός, θα διασφαλίζεται ότι η ποιοτική στάθμη των ελέγχων που διενεργούν οι φορείς εποπτείας ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις νομιμότητας και κανονικότητας των πράξεων και, αφετέρου, θα ενισχύεται η αποτελεσματικότητα των εργασιών εποπτείας.

36.

Η Επιτροπή συνέχισε τις προσπάθειές της για αύξηση της ικανότητας των διοικητικών αρχών που ασκούν καθήκοντα εθνικού διατάκτη παρέχοντας τεχνική συνδρομή, εξοπλισμό και εκπαίδευση, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο αποτελεσματικός έλεγχος των δαπανών των ΕΤΑ από τις διοικητικές αρχές που ασκούν καθήκοντα εθνικού διατάκτη. Εντούτοις, η έλλειψη συμμετοχής των κρατών ΑΚΕ σε πολλές περιπτώσεις σημαίνει ότι οι αντιπροσωπείες μπορούν να βασιστούν σε περιορισμένο μόνο βαθμό στους ελέγχους που διενεργούν οι διοικητικές αρχές οι οποίες ασκούν καθήκοντα εθνικού διατάκτη, με αποτέλεσμα βαρύτερο φόρτο εργασίας για το προσωπικό της αντιπροσωπείας προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια των ελέγχων.

36.

Η Επιτροπή συνεχίζει τις προσπάθειές της για την παροχή συνδρομής και επιμόρφωσης. Για το έτος 2007, 1 430 συμμετέχοντες από 22 χώρες ΑΚΕ έλαβαν ολοκληρωμένη επιμόρφωση σχετικά με τις δημοσιονομικές διαδικασίες και τις διαδικασίες συμβάσεων του ΕΤΑ.

37.

Το Συνέδριο διαπίστωσε αδυναμίες στην ποιότητα ορισμένων ελέγχων που διενεργήθηκαν από τους διατάκτες, κυρίως σε σχέση με την έγκριση εκκαθάρισης της προχρηματοδότησης και την εξέταση των εγγράφων που αιτιολογούσαν τις δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών των ελεγκτών και των αποτελεσμάτων, καθώς και στη συνέχεια που δόθηκε στις διαπιστώσεις του ελέγχου. Επίσης, υπάρχει ανεπαρκής παρουσία του προσωπικού της αντιπροσωπείας επιτόπου, παραδείγματος χάρη για την παρακολούθηση του έργου των εποπτών.

37.

Για να διασφαλίζεται η τήρηση των διατάξεων του δημοσιονομικού κανονισμού σχετικά με την εκκαθάριση των δαπανών από τον αρμόδιο διατάκτη, η Επιτροπή χρησιμοποιεί χρηματοδοτικά κυκλώματα και καταλόγους σημείων ελέγχων τα οποία είναι τυποποιημένα για κάθε κατηγορία πράξεων, πράγμα που συμβάλλει στην εναρμόνιση και στην ποιοτική στάθμη των εκτελούμενων πράξεων.

38.

Οι έλεγχοι δαπανών που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία των αντιπροσωπειών και των κεντρικών υπηρεσιών του EuropeAid και με τους οποίους επιφορτίζονται κυρίως ιδιωτικές εταιρείες ελέγχου αποτελούν ένα από τα βασικά στοιχεία των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου της Επιτροπής και αποβλέπουν να συμβάλουν στην παροχή διαβεβαίωσης όσον αφορά τις δαπάνες των ΕΤΑ.

39.

Στο ετήσιο σχέδιο ελέγχων περιλαμβάνονται υποχρεωτικοί έλεγχοι και έλεγχοι που βασίζονται σε ανάλυση κινδύνων. Λόγω ελλιπούς τεκμηρίωσης για την ανάλυση κινδύνων, η διαδικασία υλοποίησης της ανάλυσης κινδύνων δεν είναι σαφής και είναι δύσκολο να εξακριβωθεί αν οι αντιπροσωπείες την εφαρμόζουν με συνέπεια. Το γενικό ποσοστό εκτέλεσης του ετήσιου σχεδίου των ελέγχων, ιδιαίτερα στις αντιπροσωπείες, είναι χαμηλό, ήτοι στο 55 % του συνόλου των προγραμματισθέντων ελέγχων που ξεκίνησαν εντός του έτους, ενώ οι υπόλοιποι αναβλήθηκαν ή μερικές φορές ακυρώθηκαν. Τούτο οφείλεται εν μέρει στην περιορισμένη ικανότητα των αντιπροσωπειών να οργανώνουν και να παρακολουθούν ελέγχους. Επιπλέον, ακόμη κι όταν ξεκινούσαν οι έλεγχοι, ο κύκλος ήταν βραδύς με τις οριστικές εκθέσεις να καταρτίζονται αρκετό χρόνο μετά τη δημιουργία των δαπανών. Οι αδυναμίες αυτές του συστήματος μπορεί να βλάπτουν το γενικό επίπεδο βεβαιότητας που μπορεί να επιτευχθεί σε σχέση με εκείνο που είχε προβλεφθεί.

39.

Η διαδικασία βάσει της οποίας διεξάγονται οι αναλύσεις κινδύνου προσδιορίζεται με σαφήνεια στις επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές για το ετήσιο σχέδιο ελέγχου και την ανάλυση κινδύνου. Η Επιτροπή συμφωνεί ότι επιβάλλεται να ενισχυθεί η διαδικασία τεκμηρίωσης της ανάλυσης κινδύνου.

40.

Η Επιτροπή πραγματοποίησε σημαντικό βήμα προς τον τομέα των ελέγχων εκδίδοντας τον Οκτώβριο του 2007 νέους όρους εντολής που εφαρμόζονται σε όλους τους ελέγχους. Μολονότι τα αποτελέσματα των όρων εντολής δεν είναι ακόμη ορατά λόγω της πολύ πρόσφατης εφαρμογής τους, υπάρχουν θετικές ενδείξεις που δείχνουν ότι αυτοί οι όροι εντολής θα μπορούσαν να δίνουν τη δυνατότητα στους ελεγκτές να καταρτίζουν συνεκτικότερες εκθέσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μορφή της ελεγκτικής γνώμης που παρέχεται και το όριο σημαντικότητας που εφαρμόζεται.

41.

Το κύριο εργαλείο παρακολούθησης των αντιπροσωπειών είναι οι εκθέσεις διαχείρισης εξωτερικής συνδρομής (ΕΔΕΣ), εξαμηνιαίες εκθέσεις διαχείρισης που καταρτίζουν οι αντιπροσωπείες. Αυτές αποτελούν πηγή περιοδικών πληροφοριών, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στις αποκεντρωμένες αντιπροσωπείες να διαβιβάζουν στις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid τα σημαντικότερα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με την εσωτερική οργάνωση, την υλοποίηση των σχεδίων και τους εξωτερικούς ελέγχους. Στη συνέχεια, οι κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid παρέχουν στις αντιπροσωπείες ανατροφοδότηση. Τα θέματα για τα οποία καταρτίζουν συχνά εκθέσεις οι αντιπροσωπείες αφορούν την έλλειψη ικανότητας και πόρων στις διοικητικές αρχές που ασκούν καθήκοντα εθνικού διατάκτη (βλέπε σημείο 36), καθώς και την έλλειψη προσωπικού (βλέπε σημείο 33).

42.

Δεν υπάρχουν κεντρικές πληροφορίες διαχείρισης σχετικά με την κάλυψη και τα αποτελέσματα των ελέγχων που δρομολογήθηκαν το 2007 από τις αντιπροσωπείες. Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο βεβαιότητας που μπορεί να προκύψει από τους εν λόγω ελέγχους είναι κατά πολύ μειωμένο σε σύγκριση με αυτό που θα μπορούσε να αποκομισθεί εάν βρισκόταν σε ισχύ ένα εύρωστο σύστημα πληροφοριών διαχείρισης. Ένα υπάρχον μηχανογραφικό εργαλείο, το CRIS Audit, τροποποιήθηκε προκειμένου να διευκολυνθεί η χρήση του η οποία κατέστη υποχρεωτική τον Ιανουάριο του 2008. Η πρόσφατη αυτή εφαρμογή δεν έδωσε ακόμη τη δυνατότητα να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητά του, οι ενδείξεις όμως ότι θα αποδειχθεί χρήσιμο ως σύστημα παρακολούθησης της προόδου είναι θετικές. Χρειάζεται ακόμη να γίνουν ορισμένες βελτιώσεις για να μπορεί να αξιολογηθεί η κάλυψη των ελέγχων στον τομέα των δαπανών και για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί το σύστημα αυτό κατά την αντιπαραβολή, την ανάλυση και το συνυπολογισμό των ευρημάτων ελέγχου και των συστάσεων ώστε να είναι δυνατή μια συνεχής αξιολόγηση των ζητημάτων και να διασφαλιστεί, ενδεχομένως, η άμεση και έγκαιρη λήψη μέτρων.

42.

Η EuropeAid έχει αναπτύξει κατάλληλα εργαλεία για τη διενέργεια διαχειριστικών ελέγχων, ενώ μια σειρά μηχανισμών συμβάλλει στον έλεγχο της ποιότητάς τους καθώς και στην παγίωση και χρήση των πορισμάτων συστημικών ελέγχων.

43.

Επί έτη, οι έλεγχοι που ανέθεταν οι κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid υπόκεινταν σε αυστηρό έλεγχο και κάθε χρόνο καταρτίζεται μια συνοπτική έκθεση για την αντιπαραβολή πληροφοριακών στοιχείων από τους ελέγχους αυτούς με σκοπό, αν χρειαστεί, την εισαγωγή βελτιώσεων στα συστήματα. Μια παρόμοια διαδικασία εφαρμόστηκε κατά το 2007 για την εξέταση των ελέγχων που είχαν ανατεθεί από τις αντιπροσωπείες και που αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των ελέγχων. Η μέθοδος που υιοθετήθηκε είναι μεθοδική και καλύπτει τους κυριότερους τομείς ενδιαφέροντος, όπως την τήρηση των όρων εντολής. Η καταρτισθείσα έκθεση περιλάμβανε πολυάριθμες πραγματικές πληροφορίες που αφορούσαν αριθμητικά στοιχεία και την κατάταξη των διαπιστώσεων.

44.

Οι επαληθεύσεις από τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid περιλαμβάνουν αποστολές για την επαλήθευση της λειτουργίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου των αντιπροσωπειών, των εκ των υστέρων ελέγχων των πράξεων και των ελέγχων που δρομολογήθηκαν από τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid.

45.

Το 2007 οι κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid πραγματοποίησαν μια αποστολή παρακολούθησης σε μια αντιπροσωπεία, η οποία περιλάμβανε εξέταση της θέσπισης και της λειτουργίας των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου. Η αποστολή ήταν καλά σχεδιασμένη και παρείχε πρακτικές συστάσεις για βελτιώσεις στα συστήματα ελέγχου, είναι όμως η μόνη αποστολή αυτού του είδους που έχει πραγματοποιηθεί. Το 2007 το EuropeAid ανέπτυξε μια τυποποιημένη μεθοδολογία για τις εν λόγω αποστολές. Κατά τη διαδικασία αυτή, πραγματοποιήθηκαν δύο πιλοτικές αποστολές κατά τη διάρκεια των οποίων δόθηκε προτεραιότητα σε λειτουργικά ζητήματα παρά στη λειτουργία των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου.

45.

Η EuropeAid υιοθέτησε τυποποιημένη μεθοδολογία για τις αποστολές αυτές τον Μάρτιο του 2008.

46.

Με το σύστημα των εκ των υστέρων ελέγχων των πράξεων του ΕuropeAid παρέχεται ένας αποτελεσματικός μηχανισμός για τον εντοπισμό σφαλμάτων που επηρεάζουν τις τυπικές πτυχές των πράξεων, το σύστημα όμως αυτό είναι λιγότερο αποτελεσματικό κατά την εξακρίβωση σφαλμάτων τα οποία έχουν αντίκτυπο στο ποσό των πληρωμών. Όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση για το οικονομικό έτος 2006, ο κατασταλτικός έλεγχος σχετικά με τις πράξεις μπορεί να έχει περιορισμένη μόνο συνεισφορά στη γενική διαβεβαίωση όσον αφορά τα συστήματα και τις διαδικασίες, καθώς και τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων. Επίσης, με την εξέταση που πραγματοποίησε το Συνέδριο σ'ένα δείγμα πράξεων στις οποίες είχε διενεργηθεί κατασταλτικός έλεγχος αποκαλύφθηκε ότι οι έλεγχοι, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είχαν τεκμηριωθεί κατάλληλα, ότι ορισμένα σφάλματα δεν είχαν εντοπιστεί και ότι για τις διαπιστώσεις ελέγχου δεν γινόταν πάντοτε έγκαιρη παρακολούθηση όπως θα μπορούσε να γίνει.

46.

Η καθιέρωση συστήματος εκ των υστέρων ελέγχου των πράξεων και ο καθορισμός των χαρακτηριστικών του βασίζονται αμφότερα σε εκτίμηση των εναπομενόντων κινδύνων και της αλληλεπίδρασης με τους άλλους παράγοντες του συστήματος ελέγχου. Οι εκ των υστέρων έλεγχοι των πράξεων παρέχουν συμπληρωματικό επίπεδο εγγύησης για την αξιολόγηση των στοιχείων που υποβάλλονται σε τέτοιο έλεγχο.

47.

Οι έλεγχοι βάσει ανάλυσης κινδύνου, οι οποίοι δρομολογήθηκαν από τις κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid, εξακριβώνουν ένα υψηλό επίπεδο σφαλμάτων. Η τεκμηρίωση της ανάλυσης κινδύνου δεν είναι επαρκής ώστε να αποδειχθεί ότι το EuropeAid επέλεξε όλα τα υψηλού κινδύνου θέματα ελέγχου.

47.

Η Επιτροπή συμφωνεί με το ότι είναι σκόπιμο να ενισχυθεί η διαδικασία τεκμηρίωσης της ανάλυσης κινδύνου.

48.

Κύριος στόχος του IAC του EuropeAid είναι η εκτίμηση και η αξιολόγηση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου. Η λειτουργία του IAC είναι αποτελεσματική. Το Συνέδριο παρατηρεί ωστόσο ότι στην ανάλυση κινδύνου του IAC δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη το μητρώο κινδύνου του EuropeAid και ότι το πρόγραμμα ελέγχου δεν είναι αρκετά ελαστικό ώστε να προσαρμόζεται χρονικά στις τροποποιήσεις του διαβλεπόμενου κινδύνου. Το 2007, το IAC ολοκλήρωσε τους ελέγχους σχετικά με τη δημοσιονομική στήριξη, την ομαδική χρηματοδότηση και τα καταπιστευματικά κεφάλαια, τη διαδικασία εξακρίβωσης, την επιλογή προτύπων εσωτερικού ελέγχου σε επιλεχθείσες αντιπροσωπείες, τη διαχείριση κινδύνων σε αντιπροσωπείες, καθώς και σχετικά με ορισμένους ελέγχους παρακολούθησης. Κατά γενικό κανόνα, τα συμπεράσματα του IAC είναι συνεκτικά με τις διαπιστώσεις του Συνεδρίου.

48.

Η ανάλυση κινδύνου του IAC συνιστά τη βάση για την κατάρτιση του δικού του ετήσιου σχεδίου ελέγχου. Επιπλέον, οι κίνδυνοι που περιλαμβάνονται στο μητρώο κινδύνων της EuropeAid εξετάζονται σε συνάρτηση με τις συνέπειές τους στον τομέα που πρόκειται να ελεγχθεί. Ακόμη και αν το μητρώο κινδύνων του IAC χαρακτηρίζει ενδεχομένως έναν τομέα ως υψηλού κινδύνου, ο τομέας αυτός μπορεί να μην εμφαίνεται στο σχέδιο ελέγχου ενός συγκεκριμένου έτους λόγω του ότι η επιχειρησιακή διαδικασία δεν αποτελεί ακόμη στοιχείο της πρακτικής εργασίας της ΓΔ ή του κύκλου διαχείρισης ορισμένων προγραμμάτων. Το μητρώο κινδύνων του IAC επικαιροποιείται περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια ενός έτους, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη τυχόν αποδείξεις για αλλαγές του περιβάλλοντος κινδύνου της EuropeAid.

49.

Η υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου (IAS) της Επιτροπής διενέργησε έλεγχο σε δραστηριότητες εκ των υστέρων ελέγχων (33) στο EuropeAid. Τα συμπεράσματά της επιβεβαιώνουν τις διαπιστώσεις του Συνεδρίου σχετικά με τη γενική στρατηγική ελέγχου (βλέπε σημείο 32) και τον προγραμματισμό, καθώς και την παρακολούθηση των ελέγχων (βλέπε σημεία 38 και 42).

49.

Ο έλεγχος των IAS διενεργήθηκε σε χρονική στιγμή κατά την οποία η στρατηγική ελέγχου βρισκόταν υπό κατάστρωση ενόψει της επίσημης θέσπισής της. Τα συμπεράσματά του δεν ήταν δυνατό να λάβουν υπόψη μεταγενέστερες εξελίξεις.

50.

Επίσης, η IAS διενήργησε οριστικό έλεγχο παρακολούθησης σχετικά με τη χρηματοδότηση των ΜΚΟ στο EuropeAid και έναν έλεγχο της επιλεξιμότητας των δαπανών βάσει της χρηματοδοτικής και διοικητικής συμφωνίας-πλαίσιο (FAFA) με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Με τον τελευταίο έλεγχο επιβεβαιώθηκε ότι ο σχεδιασμός της FAFA είναι κατάλληλος, αλλά επίσης ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαία η αποτελεσματική και περαιτέρω εφαρμογή των μηχανισμών ελέγχου, τόσο σε επίπεδο έργου όσο και σε επίπεδο εταίρων, π.χ. με την ενίσχυση των ελέγχων πληρωμών και με τη διασφάλιση κατάλληλης κάλυψης των αποστολών επαλήθευσης (34).

50.

Η EuropeAid πραγματοποίησε αξιόλογες προόδους μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων των IAS που διενεργήθηκαν το 2006 και στις αρχές του 2007 με αντικείμενο τη FAFA:

—

πραγματοποιήθηκε τυπική ανάλυση της συμμόρφωσης των οργανισμών του ΟΗΕ με τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα (ποσοστό κάλυψης 97 %),

—

εκ παραλλήλου με την αύξηση των ποσών συνεισφοράς της Επιτροπής στον ΟΗΕ, ο αριθμός αποστολών επαλήθευσης σε σχέση με τον ΟΗΕ αυξήθηκε σημαντικά (39 το 2007 έναντι 7 την περίοδο 2005-2006),

—

ο προγραμματισμός των εν λόγω επαληθεύσεων γίνεται σε ετήσια βάση,

—

τα πορίσματά τους ενοποιούνται,

—

η Επιτροπή και ο ΟΗΕ υπέγραψαν κοινές οδηγίες για το θέμα της υποβολής εκθέσεων με σκοπό τη βελτίωσή της.

51.

Το Συνέδριο, βάσει των εργασιών ελέγχων του, συμπεραίνει ότι οι λογαριασμοί των ΕΤΑ για το οικονομικό έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου του 2007 είναι, ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές τους, αξιόπιστοι· εφιστά όμως την προσοχή στην παρατήρηση του σημείου 17 που αφορά την πρόβλεψη για τις δημιουργηθείσες δαπάνες.

52.

Το Συνέδριο, βάσει των εργασιών ελέγχων του, συμπεραίνει ότι:

α)

εκτός από τα αποτελέσματα των ζητημάτων που περιγράφονται στα σημεία 19, 20 και 27, οι πράξεις στις οποίες βασίζονται τα έσοδα και οι αναλήψεις υποχρεώσεων των ΕΤΑ είναι απαλλαγμένες από κάθε σημαντικό σφάλμα. Επιπλέον, το Συνέδριο εφιστά την προσοχή στον υψηλό πιστωτικό κίνδυνο για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στα σημεία 25 και 26·

β)

οι πράξεις στις οποίες βασίζονται οι πληρωμές των ΕΤΑ επηρεάζονται από σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων.

53.

Η εκτίμηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου στην οποία προέβη το Συνέδριο για τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης συνίσταται στο ότι είναι εν μέρει αποτελεσματικά. Στον πίνακα 3 παρουσιάζεται μια συνοπτική εικόνα της εκτίμησης των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου του EuropeAid (35) στην οποία προέβη το Συνέδριο.

53.

Με γνώμονα τους υλικούς, δημοσιονομικούς και ανθρώπινους πόρους που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή θεωρεί ότι έχει συγκροτήσει συστήματα ελέγχου που επιτρέπουν την παροχή εύλογης διαβεβαίωσης.

54.

Το EuropeAid συνέχισε να διορθώνει ορισμένες ελλείψεις που ανέφερε το Συνέδριο στις προηγούμενες ετήσιες εκθέσεις του. Το EuropeAid ανέπτυξε νέους όρους εντολής για τους ελέγχους και εφάρμοσε ένα σύστημα πληροφοριών διαχείρισης, το CRIS audit, σχετικά με την κάλυψη και τα αποτελέσματα των ελέγχων. Το Συνέδριο χαιρετίζει τις προσπάθειες που κατέβαλε το EuropeAid για την ανάπτυξη στρατηγικής ελέγχου, παραμένει όμως μια ασάφεια ως προς ορισμένα σημαντικά στοιχεία, ιδιαίτερα όσον αφορά την κάλυψη ορισμένων ελέγχων, τον συντονισμό μεταξύ προληπτικών και κατασταλτικών ελέγχων και τους βασικούς δείκτες για τη στήριξη της συνολικής διαβεβαίωσης η οποία πρέπει να παρασχεθεί από τον γενικό διευθυντή.

54.

Η Επιτροπή χαιρετίζει την αναγνώριση από μέρους του Συνεδρίου της διαρκούς προόδου που έχει συντελεσθεί κατά τα προηγούμενα έτη.

55.

Είναι αναγκαίο να συνεχιστεί να καταβάλλονται προσπάθειες για τη βελτίωση του σχεδιασμού και/ή της εφαρμογής ορισμένων συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθες συστάσεις:

55.

α)

η στρατηγική ελέγχου του ΕuropeAid πρέπει να περιλαμβάνει βασικούς δείκτες για τη στήριξη της διαβεβαίωσης που πρέπει να παρασχεθεί από τον γενικό διευθυντή, την κάλυψη ορισμένων ελέγχων, τον συντονισμό μεταξύ προληπτικών και κατασταλτικών ελέγχων, καθώς και τους απαιτούμενους ανθρώπινους πόρους·

α)

Η EuropeAid είναι αποφασισμένη να βελτιώσει την παρουσίαση των προαναφερθέντων στοιχείων της στρατηγικής ελέγχου την οποία εφαρμόζει.

β)

θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εξέταση για την εκτίμηση αν οι κεντρικές υπηρεσίες του EuropeAid και οι αντιπροσωπείες διαθέτουν το επίπεδο και τον τύπο των απαιτουμένων ανθρωπίνων πόρων για τη διασφάλιση της ποιότητας των ελέγχων·

β)

Η Επιτροπή συμφωνεί με το Συνέδριο για το ότι η επαρκής στελέχωση, τόσο από την άποψη του αριθμού όσο και από την άποψη των δεξιοτήτων, συνιστά πρόκληση και είναι πρόθυμη να προβεί στη σχετική επανεξέταση.

γ)

η διαχείριση των φορέων υλοποίησης θα πρέπει να στηρίζεται καλύτερα. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μεγαλύτερη παρουσία του προσωπικού των αντιπροσωπειών επιτόπου, υποστήριξη των λογιστικών συστημάτων και των δράσεων κατάρτισης ιδιαίτερα για έργα που εφαρμόζονται με εκτιμήσεις προγραμμάτων·

γ)

Η EuropeAid θα αναπτύξει σειρά εργαλείων με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης από πλευράς φορέων υλοποίησης και θα καθιερώσει νέους όρους εντολής για τον διαχειριστικό έλεγχο νέων εκτιμήσεων σχετικά με προγράμματα.

δ)

οι έλεγχοι που διενεργούν οι αντιπροσωπείες προτού ενταλθούν τις πληρωμές πρέπει να αναλύουν καλύτερα τις αιτήσεις πληρωμής και να εστιάζουν εντατικότερα στην πραγματικότητα, την επιλεξιμότητα και την ακρίβεια των δαπανών. Η ποιότητα των εργασιών που πραγματοποιούν οι επόπτες και οι ελεγκτές πρέπει να παρακολουθείται καλύτερα·

δ)

Για να διασφαλίζεται η τήρηση των διατάξεων του δημοσιονομικού κανονισμού σχετικά με την εκκαθάριση των δαπανών από τον αρμόδιο διατάκτη, η Επιτροπή χρησιμοποιεί χρηματοδοτικά κυκλώματα και καταλόγους σημείων ελέγχων τα οποία είναι τυποποιημένα για κάθε κατηγορία πράξεων, πράγμα που συμβάλλει στην εναρμόνιση και στην ποιοτική στάθμη των εκτελούμενων πράξεων.

ε)

η εφαρμογή του CRIS Audit θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης της κάλυψης και των αποτελεσμάτων του ελέγχου. Οι ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με τις συστάσεις που διατυπώνονται και τις βελτιώσεις που θα πρέπει να επέλθουν για τον συνυπολογισμό των διαπιστώσεων είναι ζωτικής σημασίας ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη των τελικών στόχων ανάθεσης ελέγχων·

ε)

Η θέση σε ισχύ της νέας λειτουργικής μονάδας CRIS-Audit την 1η Ιανουαρίου 2008 συνδέει το ποσό της ελεγκτέας σύμβασης με το ελεγχόμενο ποσό και με τον τρόπο αυτό διευκολύνει τον υπολογισμό της κάλυψης των ελέγχων, αλλά και την ανάλυση των πορισμάτων των ελέγχων με κριτήριο την τυπολογία τους.

Η Επιτροπή συμφωνεί με τη σύσταση του Συνεδρίου και προβαίνει κάθε χρόνο σε συμπίληση και ανάλυση των πορισμάτων των ελέγχων προκειμένου να αντλεί διδάγματα και να επιφέρει τις κατάλληλες βελτιώσεις.

στ)

οι εκ των υστέρων έλεγχοι των πράξεων θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια καλύτερη εξέταση των δικαιολογητικών εγγράφων ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πράξεις δεν επηρεάζονται από σφάλματα επιλεξιμότητας και εμφάνισης καθώς και για να ελεγχθεί κατά πόσο ήταν επαρκείς οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν πριν από την έγκριση της πληρωμής·

στ)

Η Επιτροπή καταβάλλει άοκνες προσπάθειες για την περαιτέρω βελτίωση του συστήματός της και θα αποδώσει ειδική προσοχή στο ζήτημα της λεπτομερειακότητας των δικαιολογητικών που τεκμηριώνουν τις εκτιμήσεις σχετικά με προγράμματα.

ζ)

η τυποποιημένη μεθοδολογία για τις αποστολές παρακολούθησης θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και ο αριθμός των εν λόγω αποστολών να αυξηθεί. Η νέα μεθοδολογία θα πρέπει να εξακολουθήσει να επικεντρώνεται στην εξέταση της θέσπισης και της λειτουργίας των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου.

ζ)

Η EuropeAid υιοθέτησε τυποποιημένη μεθοδολογία για τις αποστολές αυτές τον Μάρτιο του 2008 και σχεδιάζεται αύξηση του αριθμού των αποστολών παρακολούθησης.

56.

Όσον αφορά τη δημοσιονομική στήριξη, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθες συστάσεις:

56.

α)

η συμμόρφωση με τη συμφωνία Κοτονού πρέπει να συγκρίνεται σε σχέση με βασικές απαιτήσεις, όπως η διαθεσιμότητα έγκαιρα δημοσιευθέντων και ελεγχθέντων λογαριασμών, απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιούνται πριν από τη χορήγηση της δημοσιονομικής ενίσχυσης·

α)

Όπως επισημαίνεται στην παράγραφο 25, στο πλαίσιο της δυναμικής μεθόδου, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη την αρχική διάγνωση στον τομέα της ΔΔΟ και το οικείο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων ως αφετηρία ως προς την οποία αξιολογείται η πρόοδος που συντελείται στην εκάστοτε χώρα και δεν θεωρεί ενδεδειγμένο τον καθορισμό κοινών ελάχιστων προτύπων τα οποία θα εφαρμόζονται κατά τρόπο ενιαίο ως προς όλες τις χώρες.

β)

οι χρησιμοποιούμενοι δείκτες απόδοσης πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα να προκύπτουν σαφή αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την πρόοδο στον τομέα της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών όπου αυτό απαιτείται. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την ενίσχυση των δεικτών με τους οποίους μπορεί να μετρηθεί η πρόοδος των αποτελεσμάτων με την πάροδο του χρόνου, σε συνδυασμό με δείκτες προόδου που αφορούν μοναδικά γεγονότα·

β)

Σε σύγκριση με άλλους τομείς, είναι πιο δύσκολο και περίπλοκο να καθορισθούν δείκτες επιδόσεων για τη ΔΔΟ. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή προωθεί τη χρήση δεικτών επιδόσεων, οσάκις είναι διαθέσιμοι, οι οποίοι προσμετρούν την επίδραση των μεταρρυθμίσεων, αλλά επιπλέον χρησιμοποιεί μεθοδολογικούς δείκτες και μέτρα για την παρακολούθηση της προόδου που πραγματοποιείται σε σχέση με την υλοποίηση προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων.

γ)

προκειμένου να διατυπώνει τα συμπεράσματά της με ορθά διαρθρωμένο τρόπο, όσον αφορά την πρόοδο στον τομέα της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίζει ότι τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται ως βάση για τις αποφάσεις εκταμίευσης είναι αξιόπιστα και στηρίζονται περισσότερο σε μετρήσεις γεγονότων που έχουν ήδη λάβει χώρα παρά σε προβλέψεις για μελλοντικά συμβάντα·

γ)

Κατά την εκτίμηση της επιλεξιμότητας, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τον συσχετισμό μεταξύ παρελθουσών επιδόσεων και μελλοντικών δεσμεύσεων. Συγχρόνως, η Επιτροπή συμφωνεί με το ότι, για την εκτίμηση εκταμιεύσεων, πρέπει να αποδίδεται έμφαση στην κατάδειξη των επιτευγμάτων.

δ)

πριν από την έναρξη ενός προγράμματος δημοσιονομικής στήριξης, το EuropeAid θα πρέπει να εξακριβώνει αν υπάρχει σαφής και πλήρης αξιολόγηση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών και αν η δικαιούχος χώρα διαθέτει αξιόπιστο και συναφές μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση όλων των σημαντικών αδυναμιών σε ένα προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα·

δ)

Η Επιτροπή συμφωνεί ότι πριν από την παροχή δημοσιονομικής στήριξης πρέπει να αξιολογούνται τα συστήματα ΔΔΟ, και η Επιτροπή προτιμά να προβαίνει στην αξιολόγηση αυτή στο πλαίσιο της μεθοδολογίας PEFA. Σε όλες τις χώρες που λαμβάνουν δημοσιονομική στήριξη από το ΕΤΑ, αναμένεται να έχουν πραγματοποιηθεί αξιολογήσεις PEFA πριν από τη λήξη του 2008. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις των οικείων χωρών έχουν ήδη θεσπίσει προγράμματα μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ΔΔΟ, τα οποία ίσως χρειαστεί να προσαρμοσθούν με βάση τα πορίσματα. Σε περίπτωση που απαιτηθεί η κατάστρωση νέων προγραμμάτων, η Επιτροπή πρέπει να έχει πεισθεί για τη δέσμευση της οικείας κυβέρνησης ότι θα επεξεργασθεί και θα εφαρμόσει τα αναγκαία μεταρρυθμιστικά μέτρα στον τομέα της ΔΔΟ ως προαπαιτούμενο για την παροχή δημοσιονομικής στήριξης.

ε)

η ποιότητα των χρηματοδοτικών συμφωνιών θα πρέπει να βελτιωθεί με τη συμπερίληψη γενικών όρων σε όλες τις περιπτώσεις, ευκρινών διατάξεων και σαφών απαιτήσεων σχετικά με την ενίσχυση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών·

ε)

Η Επιτροπή θα επιδιώκει να διασφαλίζει ότι οι συμφωνίες χρηματοδότησης θα συμπεριλαμβάνουν γενικούς όρους και ότι η εκτίμηση της επιλεξιμότητας στον τομέα της ΔΔΟ θα γίνεται κατά τρόπο διαρθρωμένο και τυποποιημένο. Οι ειδικοί δείκτες επιδόσεων για τη ΔΔΟ στο πλαίσιο μεταβλητών δόσεων πρέπει να είναι ευκρινείς και επακριβείς ούτως ώστε να επιτρέπουν την επιμέτρηση της προόδου που συντελείται σε βάθος χρόνου.

στ)

θα πρέπει να διαμορφωθεί μια πολιτική ανθρωπίνων πόρων βάσει μιας ανάλυσης των ικανοτήτων και των γνώσεων που είναι αναγκαίες για τη διαχείριση της δημοσιονομικής στήριξης έχοντας υπόψη την αυξανόμενη σημασία της.

στ)

Εκτός από την προσαρμογή της πρόσληψης προσωπικού στις ειδικές ανάγκες των προγραμμάτων δημοσιονομικής στήριξης, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής υλοποιούν σημαντικό αριθμό μαθημάτων επιμόρφωσης για το προσωπικό των ΕΚ τόσο στις αντιπροσωπείες όσο και στις κεντρικές υπηρεσίες επί ειδικών θεμάτων δημοσιονομικής στήριξης (ΔΔΟ, μακροοικονομία, μέτρηση επιδόσεων, επιμέρους τομείς, κ.ο.κ.).