7.6.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 141/17

1.

ενώ τα κράτη μέλη φέρουν πλήρως την ευθύνη για την οργάνωση και το περιεχόμενο των εγχώριων συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, η προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας είναι τομέας στον οποίο η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο μπορούν να ωφεληθούν από τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

2.

οι κοινοί ευρωπαϊκοί στόχοι της ποιότητας, της πρόσβασης και του ανοίγματος στον ευρύτερο κόσμο υποστηρίχθηκαν μέσω της αναζήτησης αποδοτικότητας και ισότητας στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010». Δεδομένου ότι η δημιουργικότητα και η ικανότητα καινοτομίας έχουν επίσης ζωτική σημασία για τη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ευρώπης, τα θέματα αυτά αξίζουν να τους δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο πλαίσιο της μελλοντικής ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης·

3.

όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορούν να συμβάλουν για δημιουργικότητα και καινοτομία υπό την προοπτική της διά βίου μάθησης: με τα αρχικά στάδια της εκπαίδευσης να επικεντρώνονται στη δημιουργία κινήτρων, στην ικανότητα εκμάθησης δεξιοτήτων και άλλων βασικών ικανοτήτων, και τα επόμενα στάδια να εστιάζονται σε πιο ειδικές δεξιότητες και στη δημιουργία, ανάπτυξη και εφαρμογή νέων γνώσεων και ιδεών.

1.

η δημιουργικότητα είναι η πρωταρχική πηγή καινοτομίας, η οποία με τη σειρά της αναγνωρίζεται ως κύριος μοχλός της οικονομικής αύξησης και της δημιουργίας πλούτου, θεμελιώδης για βελτιώσεις στον κοινωνικό τομέα και ουσιαστικό εργαλείο για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προβλημάτων όπως η αλλαγή του κλίματος, η υγειονομική περίθαλψη και η βιώσιμη ανάπτυξη·

2.

ολοένα μεγαλύτερη γίνεται η ανάγκη δράσης σε εθνικό επίπεδο καθώς και η συνεργασία σε επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να πραγματοποιηθεί η πιο φιλόδοξη αλλαγή που απαιτείται προκειμένου τα σχολεία να προετοιμάζουν επαρκώς τους μαθητές να αντιμετωπίσουν τις σημαντικές προκλήσεις και τα προβλήματα του γοργά εξελισσόμενου κόσμου μας·

3.

πέρα από τα βασικά τους καθήκοντα που αφορούν την απόκτηση των βασικών ικανοτήτων και την παροχή του «τριγώνου της γνώσης» μαζί με μια στέρεα βάση δεξιοτήτων, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορούν να διαδραματίσουν θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργίας και καινοτομίας ως βασικών παραγόντων για την ενίσχυση της μελλοντικής οικονομικής ανταγωνιστικότητας και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της ατομικής ευημερίας·

4.

αρχίζοντας από το επίπεδο του σχολείου, τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να συνδυάζουν την ανάπτυξη των ειδικών γνώσεων και δεξιοτήτων από κοινού με την ανάπτυξη γενικών ικανοτήτων συνδεδεμένων με τη δημιουργικότητα, όπως η περιέργεια, η διαίσθηση, η κριτική και η μη γραμμική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων, ο πειραματισμός, η ανάληψη κινδύνων και η ικανότητα αποκόμισης διδαγμάτων από τις αποτυχίες, η αξιοποίηση της φαντασίας και του υποθετικού συλλογισμού, καθώς και το επιχειρηματικό πνεύμα·

5.

οι οκτώ βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση που καθορίστηκαν στη σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2006 (1) αφορούν τις δεξιότητες που έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη δημιουργικότητα και την ικανότητα καινοτομίας. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η ανάγκη για δεξιότητες και ικανότητες οι οποίες να δίνουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ενστερνίζονται την κάθε αλλαγή ως νέα ευκαιρία, να παραμένουν δεκτικοί έναντι των νέων ιδεών και να σέβονται και να εκτιμούν τις αξίες των άλλων·

6.

με βάση στοιχεία που δείχνουν ότι η ποικιλομορφία και τα πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα μπορούν να κινητοποιήσουν τη δημιουργικότητα, οι χωρίς αποκλεισμούς εκπαιδευτικές πολιτικές που στοχεύουν στην επίτευξη ανοχής και αλληλοκατανόησης εμπεριέχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν την εντεινόμενη πολυπολιτισμικότητα των ευρωπαϊκών κοινωνιών σε προτέρημα όσον αφορά τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την οικονομική αύξηση·

7.

η συμμετοχή των σχολείων σε νέα και διαφορετικά δίκτυα, ιδίως όσα έχουν βάση την τοπική κοινότητα, μπορεί να τα βοηθήσει να επιτύχουν τους εκπαιδευτικούς στόχους τους, καθώς και να συμβάλουν στην προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Οι συνεργασίες μεταξύ της εκπαίδευσης, του εργασιακού κόσμου και της κοινωνίας των πολιτών εν γένει έχουν ζωτική σημασία για την πρόβλεψη των μεταβαλλόμενων αναγκών της επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής και την προσαρμογή σε αυτές: οι πρακτικές ασκήσεις, τα κοινά προγράμματα, η αλληλοδιδαχή ομολόγων και οι εκπαιδευτές που προέρχονται από χώρους εκτός της εκπαίδευσης μπορούν να γνωρίσουν νέες ιδέες στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές·

8.

οι εκπαιδευτικοί έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη γαλούχηση και την υποστήριξη του δημιουργικού δυναμικού κάθε παιδιού, και σε αυτό μπορούν να συμβάλουν προσφέροντας ως υπόδειγμα τη δημιουργικότητα της ίδιας της διδασκαλίας τους.

Στη συνάρτηση αυτή, οι πιο προσωποποιημένες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις με γνώμονα τον εκπαιδευόμενο, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τις δυνατότητες του καθενός, μεταξύ άλλων και όσων έχουν ιδιαίτερα ταλέντα, φαίνεται να συμβάλλουν περισσότερο στη δημιουργικότητα και —παρά τα όσα συνεπάγεται αυτό από άποψη πόρων και εσωτερικής οργάνωσης— στην ενίσχυση των κινήτρων και της εμπιστοσύνης των εκπαιδευομένων οι οποίοι επιδεικνύουν μάλλον πρακτικό ή καλλιτεχνικό προσανατολισμό·

9.

οι παιδαγωγικές σχολές έχουν επίσης να παράσχουν μια κρίσιμη συμβολή όσον αφορά την παροχή στο διδακτικό προσωπικό των γνώσεων και των ικανοτήτων που απαιτούνται για την αλλαγή, όπως είναι οι δεξιότητες για την προαγωγή των προσεγγίσεων με γνώμονα τον εκπαιδευόμενο, οι συνεργατικές μέθοδοι εργασίας και η χρήση των σύγχρονων εργαλείων μάθησης, ιδίως βάσει των ΤΠΕ. Η προαγωγή των δημιουργικών δυνατοτήτων και συμπεριφορών εντός του σχολείου απαιτεί επιπλέον την υποστήριξη οργανωτικής νοοτροπίας ανοικτής στη δημιουργικότητα και την εν γένει δημιουργία ενός περιβάλλοντος ευνοϊκού για την καινοτομία, καθώς επίσης αφοσιωμένη και φιλοπρόοδη ηγετική παρουσία σε όλα τα επίπεδα·

10.

δεδομένου ότι η παροχή μάθησης πραγματοποιείται όλο και περισσότερο στον εργασιακό χώρο, σε ανεπίσημο πλαίσιο και στον ελεύθερο χρόνο —συχνά μέσω νέων εργαλείων και μεθόδων εκμάθησης βασισμένων στις ΤΣΠ—, η ανάπτυξη των ικανοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας είναι σημαντική για όλες τις πτυχές της διά βίου μάθησης·

11.

περισσότερη έρευνα, υποστηριζόμενη με ανταλλαγή δεδομένων, απαιτείται επί των μεθόδων εντοπισμού, καθορισμού, μέτρησης και καταγραφής των αποτελεσμάτων της μάθησης στις μη τεχνικές εγκάρσιες δεξιότητες όπως η δημιουργικότητα και η ικανότητα καινοτομίας. Υφίσταται επίσης η ανάγκη να παρασχεθεί στους φορείς χάραξης της εκπαιδευτικής πολιτικής μια καλύτερα τεκμηριωμένη βάση για την προώθηση των ικανοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας μέσω της διά βίου μάθησης και να διερευνηθεί η πιθανή συμβολή που θα μπορούσε να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτή τη διαδικασία.

1.

να εξετάσουν πώς θα προωθήσουν στενότερη συνέργεια μεταξύ των γνώσεων και των δεξιοτήτων αφενός και της δημιουργικότητας αφετέρου, καθώς επίσης ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος προαγωγής, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δημιουργικότητας και της ικανότητας καινοτομίας, σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης·

2.

να ενθαρρύνουν τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν τον επαγγελματικό τους ρόλο ως συντελεστές μάθησης και υποστηρικτές της δημιουργικότητας και να βοηθήσουν τις παιδαγωγικές σχολές να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, παραδείγματος χάριν προωθώντας συνεργατικές προσεγγίσεις με γνώμονα τον εκπαιδευόμενο, καινοτόμα μαθησιακά περιβάλλοντα και τη χρήση ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων·

3.

να προωθήσουν τη νοοτροπία της μάθησης μέσω της ανάπτυξης ευρύτερων μαθησιακών κοινοτήτων, με τη διευκόλυνση και την υποστήριξη δικτύων και συνεργασιών —με συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων— μεταξύ της εκπαίδευσης και των συναφών τομέων, όπως ο πολιτισμός αφενός και ο κόσμος της εργασίας αφετέρου.

1.

να εξετάσουν το ενδεχόμενο να συμπεριλάβουν την προαγωγή της δημιουργικότητας και της ικανότητας καινοτομίας μεταξύ των στόχων παρούσας και μελλοντικής ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ως συμπληρωματική στην προώθηση και την υποστήριξη της υλοποίησης της σύστασης του 2006 σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης· και να αναζητήσουν τα κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα σε ευρωπαϊκό επίπεδο —όπως η αλληλοδιδαχή ομολόγων— προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους αυτούς σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης και με την προοπτική της διά βίου μάθησης·

2.

να προαγάγουν την πολιτιστική παραγωγή, το διαπολιτισμικό διάλογο και συνεργασία σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο με στόχο να αναπτυχθούν περιβάλλοντα που θα συμβάλλουν ιδιαίτερα στη δημιουργικότητα και την καινοτομία·

3.

να δημιουργήσουν συνέργειες προς υποστήριξη της προαγωγής της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της ενεργού συνεργασίας με σχετικούς διεθνείς οργανισμούς, ειδικότερα το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Unesco και τον ΟΟΣΑ, σε θέματα όπως η διαπολιτισμική εκπαίδευση, η δημοκρατία, η ανοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα (το δικαίωμα συμμετοχής όλων των κρατών μελών στις εργασίες αυτές θα πρέπει να είναι διασφαλισμένο)·

4.

να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν την ανάπτυξη, την ανταλλαγή και τη διάδοση της ορθής πρακτικής στην εκπαιδευτική πολιτική που είναι τεκμηριωμένη και σχετίζεται με την προώθηση των δεξιοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας στην Ευρώπη·

5.

να προβούν στην κατάλληλη αξιοποίηση των ενωσιακών προγραμμάτων και μέσων προκειμένου να προαγάγουν και να υποστηρίξουν τη δημιουργικότητα και την ικανότητα καινοτομίας σε όλα τα στάδια της διά βίου μάθησης, καθώς και στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία.

1.

να υποστηρίξει τη σχετική έρευνα και επίσης να αναλύσει και να ανταλλάξει στοιχεία, τόσο σε επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στο εσωτερικό των κρατών μελών —σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά και διεθνή ερευνητικά ιδρύματα— για την προώθηση και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης·

2.

στη διαδικασία σχεδιασμού ενός νέου στρατηγικού πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση πέραν του 2010, να συνεχίσει τις προσπάθειες βελτίωσης του επιπέδου κατανόησης σχετικά με τα θέματα που αφορούν την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της ικανότητας καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο συνολικό πλαίσιο μιας ενωσιακής πολιτικής ευρείας βάσης για την καινοτομία.