51996AR0129

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών για:

- την «Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προσαρμογή της απόφασης 1110/94/ΕΚ σχετικά με το Τέταρτο Πρόγραμμα πλαίσιο για τις δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (1994-1998)», και - την «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την προσαρμογή της απόφασης 94/268/EURATOM σχετικά με το πρόγραμμα πλαίσιο για τις δράσεις έρευνας και εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (1994-1998)»

(96/C 337/10)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

έχοντας υπόψη:

- την «Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προσαρμογή της απόφασης 1110/94/ΕΚ σχετικά με το Τέταρτο Πρόγραμμα πλαίσιο για τις δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (1994-1998)» και την «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την προσαρμογή της απόφασης 94/268/ΕURATOM σχετικά με το πρόγραμμα πλαίσιο για τις δράσεις έρευνας και εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (1994-1998)»

και το γεγονός ότι οι προτάσεις αυτές αποτελούν ενιαίο κείμενο (CΟΜ(96) 12 τελικό) () 7

- την απόφαση του Συμβουλίου της 29ης Μαρτίου 1996 να ζητήσει την γνώμη της για το ανωτέρω θέμα βάσει του άρθρου 198Γ, πρώτο εδάφιο της Συνθήκης ΕΚ 7

- την απόφαση της από 18 Ιουλίου, με την οποία ανέθεσε στην επιτροπή 2 «Ευρώπη των πολιτών, έρευνα, πολιτισμός, νεότητα και καταναλωτές» την κατάρτιση της παρούσας γνωμοδότησης 7

- το σχέδιο γνωμοδότησης της επιτροπής 7 (CDR 129/96 rιv.), με εισηγητή τον κ. Geisel, που υιοθετήθηκε ομόφωνα στις 23 Απριλίου 1996 7

- τα άρθρα 130στ, 130ζ και 130θ της Συνθήκης για την EK,

υιοθέτησε ομόφωνα κατά τη 13η σύνοδο ολομέλειας της 12ης και 13ης Ιουνίου (συνεδρίαση της 13ης Ιουνίου), την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Στόχος της Κοινότητας είναι η ενίσχυση των επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων της βιομηχανίας της Κοινότητας και η διευκόλυνση της ανάπτυξης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της, καθώς και η προώθηση των ερευνητικών δράσεων που κρίνονται αναγκαίες βάσει άλλων κεφαλαίων της παρούσας Συνθήκης.

1.2. Κατά την επιδίωξη των στόχων αυτών, η Κοινότητα αναλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις, οι οποίες συμπληρώνουν εκείνες που αναλαμβάνονται από τα κράτη μέλη:

- εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης, με προώθηση της συνεργασίας με τις επιχειρήσεις, τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια 7

- προώθηση της συνεργασίας με τις τρίτες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς στον τομέα της κοινοτικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

- διάδοση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων στον τομέα της κοινοτικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

- προώθηση της κατάρτισης και της κινητικότητας των ερευνητών της Κοινότητας.

1.3. Το σύνολο των δράσεων της Κοινότητας περιλαμβάνεται σε πολυετές πρόγραμμα πλαίσιο, το οποίο προσαρμόζεται ή συμπληρώνεται ανάλογα με την πορεία των πραγμάτων. Το πρόγραμμα πλαίσιο τίθεται σε εφαρμογή μέσω ειδικών προγραμμάτων που εκπονούνται για κάθε δράση και στα οποία διευκρινίζονται περαιτέρω λεπτομέρειες για την υλοποίησή του.

2. Γενικές παρατηρήσεις όσον αφορά την πολιτική έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

2.1. Η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη έχουν καθοριστική σημασία για την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο διεθνή χώρο, καθώς και για τις μελλοντικές αναπτυξιακές προοπτικές της. Η μείωση της ανεργίας, η διασφάλιση ενός ικανοιητικού επιπέδου απασχόλησης και η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης είναι εφικτές μόνο εφόσον ληφθούν καινοτόμα μέτρα που να προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας και να προάγουν την απασχόληση. Η διαπίστωση αυτή περιλαμβάνεται ήδη στο Λευκό Βιβλίο «Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και απασχόληση». Κατ'αυτόν τον τρόπο, η προώθηση της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης ισοδυναμεί με μια μελλοντική επένδυση.

2.2. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή των Περιφερειών επιθυμεί να τονίσει ακόμα μία φορά τη σημασία που έχει για την Ευρωπαϊκή Ένωση η προαγωγή της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

2.3. Στις αποφάσεις της 23ης Απριλίου 1994, το Συμβούλιο προβλέπει την αξιολόγηση του Τετάρτου Προγράμματος-πλαίσιο για τις δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1994-1998), καθώς και του Προγράμματος-πλαίσιο της Euratom (1994-1998). Mε βάση τα κριτήρια που ορίστηκαν με τις αποφάσεις αυτές, τα ανώτατα ποσά που διατίθενται για το Τέταρτο κοινοτικό Πρόγραμμα πλαίσιο μπορούν να αυξηθούν σε 11 641 εκατ. Ecu, δηλαδή κατά 595 εκατ. Ecu, και τα ανώτατα ποσά του Προγράμματος-πλαίσιο για την Euratom σε 1 359 εκατ. Ecu, δηλαδή κατά 105 εκατ. Ecu.

2.4. Λόγω της προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει προβλεφθεί η αύξηση των χρηματοδοτικών κατά 6,5 %, η οποία αν προστεθεί στο ποσό που αναφέρθηκε προηγουμένως, αντιστοιχεί σε πρόσθετη αύξηση κατά 745 εκατ. Ecu.

2.5. Ωστόσο, λόγω της δημοσιονομικής στενότητας, η Επιτροπή προτείνει μια συνολική αύξηση των πόρων του Τετάρτου Προγράμματος-πλαίσιο και του προγράμματος της Εuratom που αντιστοιχεί σε 700 εκατ. Ecu.

3. Ειδικές παρατηρήσεις για την αύξηση των πόρων που προβλέπονται για το Τέταρτο Ερευνητικό Πρόγραμμα πλαίσιο και το Πρόγραμμα πλαίσιο της Εuratom

3.1. Mε βάση τις πρώτες προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων, μεταξύ Δεκεμβρίου 1994 και Μαρτίου 1995, έγινε δυνατή για το 1995 η ανάληψη του 99 % των προβλεπόμενων πόρων.

3.2. Οι πρώτες τάσεις που περιγράφονται από την Επιτροπή είναι η μεγάλη ανταπόκριση στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων, η ενισχυμένη συμμετοχή της βιομηχανίας στα περισσότερα προγράμματα, η σαφής βελτίωσης της ποιότητας, η γενική αύξηση του αριθμού και του εύρους των προτάσεων, καθώς και η εντονότερη κινητοποίηση των επιχειρήσεων για την εκτέλεση προγραμμάτων που υπόσχονται πολλά.

3.3. Ένα από τα προβλήματα που περιγράφονται από την Επιτροπή αφορά τη σημερινή ανεπάρκεια των διαθέσιμων πόρων για τη χρηματοδότηση ποιοτικών προτάσεων υψηλής προτεραιότητας. Έτσι, το ποσοστό χρηματοδότησης των προτάσεων, παραδείγματος χάρη, στον τομέα της βιοϊατρικής ανήλθε μόνο σε 9 % και στον τομέα της πληροφορικής και των εφαρμογών τηλεματικής - παρά την αύξηση - μόνο σε 20 %.

3.4. Μία περαιτέρω κριτική παρατήρηση της Επιτροπής αφορά τη γενική τάση προς την «αρχή της επιλογής» που παρατηρείται στο χώρο της ενίσχυσης ερευνητικών δράσεων, με πολύ συχνή συνέπεια να εκτελούνται προγράμματα που δεν έχουν το απαραίτητο μέγεθος. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή θεωρεί ότι η διασύνδεση της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης, αφενός, και της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης, αφετέρου, αποτελούν κίνητρο για τη σύσταση «ομάδων δράσης» που θα διαδραματίσουν ρόλο συντονισμού των ερευνητικών προγραμμάτων σύμφωνα με τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.

3.5. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή προχώρησε τα τελευταία χρόνια στη σύσταση ενός αριθμού «ομάδων δράσης», που λειτουργούν ως εστίες συντονισμού των ερευνητικών προγραμμάτων με τις ανάγκες της οικονομίας και της βιομηχανίας και ασχολούνται, ειδικά, με προβλήματα τα οποία θα αντιπετωπισθούν στο μέλλον από την Κοινότητα στους τομείς της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

Η Επιτροπή προτείνει να διανεμηθεί το πρόσθετο ποσό των 700 εκατ. Ecu στις ακολουθες ομάδες δράσης:

3.5.1. Ομάδα δράσης «Αεροναυτική» (165 εκατ. Ecu)

Η αεροναυπηγική βιομηχανία επιχειρεί να αποκτήσει στην κατοχή της πολλές τεχνολογίες αιχμής και τεχνογνωσία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλους τομείς. Η επίδειξη και η εφαρμογή βασικών τεχνολογιών στους κόλπους ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού προγράμματος μπορεί, κατ'αυτόν τον τρόπο, να επιδράσει αποφασιστικά στην πορεία της αεροναυπηγικής βιομηχανίας, η επιβίωση της οποίας εξαρτάται από τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Επιτροπή συνιστά να προτιμηθεί μια επιλεκτική ανάπτυξη και να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση της συνέργιας ορισμένων μέτρων που αφορούν το πρώτο πεδίο δράσης του προγράμματος-πλαίσιο.

3.5.2. Ομάδα δράσης «Εκπαιδευτικό λογισμικό με πολυμέσα» (125 εκατ. Ecu)

Εκτός από τη συνηθισμένη αποστολή του, το σύστημα γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στην κοινωνία των πληροφοριών πρέπει να προετοιμάζει τους πολίτες να υποδεχθούν την εφαρμογή νέων μέσων επικοινωνίας. Για την εφαρμογή της διαθέσιμης τεχνογνωσίας και των τεχνολογικών καινοτομιών στην παραγωγή προϊόντων, είναι απαραίτητο να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης. Αυτό που προέχει είναι να αντιμετωπισθούν οι ανταγωνιστικές πιέσεις, να αξιοποιηθεί η πολιτισμική και η γλωσσική πολυμορφία της Ευρώπης και να προετοιμασθεί έως την αλλαγή του αιώνα, μια νέα γενιά προϊόντων και υπηρεσιών με την εφαρμογή πολυμέσων. Το κέντρο βάρους περιέρχεται στο συντονισμό των κοινοτικών προγραμμάτων, τα οποία θα πρέπει να συμπληρώνουν τις πρωτοβουλίες των επιμέρους κρατών μελών.

3.5.3. Ομάδα δράσης «Αυτοκινητοβιομηχανία» (130 εκατ. Ecu)

Η παραγωγή λιγότερο ρυπογόνων οχημάτων θα πρέπει να οδηγήσει στον περιορισμό της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από βλαβερές ουσίες και αέρια που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς και άλλων κινδύνων που οφείλονται στην κυκλοφορία. Η αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί έναν από τους βασικότερους κλάδους της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία πρέπει να επινοήσει αμέσως τεχνολογικές λύσεις που ανταποκρίνονται, αφενός, στις προσδοκίες των πολιτών της Ένωσης όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη εξασφάλιση της κινητικότητας και, αφετέρου, επιτρέπουν την αύξηση του μεριδίου που καταλαμβάνει στην αγορά η αυτοκινητοβιομηχανία. Η ενίσχυση των προσπαθειών στους τομείς της έρευνας και του συντονισμού στην Ευρώπη θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για την απασχόληση και των εκπαίδευση.

3.5.4. Ομάδα δράσης «Συνδυασμένες μεταφορές και διαλειτουργικότητα» (90 εκατ. Ecu)

Η διασύνδεση των διαφόρων μέσων μεταφοράς δεν είναι σήμερα καθόλου ικανοποιητική. Παράλληλα με την εφαρμογή καθαρών τεχνολογιών στις μεταφορές προσώπων και εμπορευμάτων, πρέπει να αυξηθεί η χρησιμοποίηση φιλοπεριβαλλοντικών και λιγότερο ρυπογόνων μέσων μεταφοράς, κυρίως του σιδηροδρόμου. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητη η καλύτερη διασύνδεση των διαφόρων μέσων μεταφοράς. Για να αξιοποιηθούν οι τεράστιες δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα στο χώρο της αγοράς, πρέπει να βελτιωθεί η πληροφόρηση σχετικά με τη διαθέσιμη τεχνολογία για την ολοκλήρωση του συστήματος μεταφορών και να βελτιωθεί ο συντονισμός της τεχνογνωσίας και των ερευνητικών εργασιών που εκτελούνται σήμερα. Παράλληλα, πρέπει να επιτευχθούν απτά αποτελέσματα, τα οποία θα περιορίσουν την υπερφόρτιση του συστήματος μεταφορών και θα συμβάλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

3.5.5. Ομάδα δράσης «Περιβάλλον και νερό» (85 εκατ. Ecu)

Τα θέματα που απασχολούν αυτή την ομάδα δράσης επικεντρώνονται σε ποιοτικά και ποσοτικά ερωτήματα που αφορούν τους υδάτινους πόρους. Αναμένεται ότι η διεθνής αγορά ύδατος θα αναπτυχθεί στο τριπλάσιο κατά τα 15 επόμενα χρόνια. Από τις πρώτες έρευνες των αναγκών προκύπτει ότι απαιτείται να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες και να βελτιωθεί η στρατηγική που εφαρμόζεται στο χώρο της διεθνούς συνεργασίας. Παρόλο που η αγορά ύδατος αποτελεί κυρίως τοπική υπόθεση, υπάρχουν ορισμένοι τομείς γενικού ενδιαφέροντος όπου, σύμφωνα με την άποψη της Επιτροπής, θα ήταν ενδεδειγμένο να αναληφθούν ευρωπαϊκές δράσεις με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας.

3.5.6. Ομάδα δράσης «Πυρηνική ασφάλεια» (105 εκατ. Ecu)

Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό λόγω των κινδύνων που συνεπάγεται για το περιβάλλον, οι οποίοι ιδιαίτερα άμεσοι στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και στην ΚΑΚ. Στον τομέα αυτό η Ευρώπη διαθέτει μια εξαιρετικά προηγμένη τεχνογνωσία. Ωστόσο, απαιτείται ο καλύτερος συντονισμός των ερευνητικών εργασιών σε ορισμένους τομείς. Κατά τη γνώμη της Επιτροπής, ένα σημαντικό μέρος των κονδυλίων θα πρέπει να διατεθεί στη βελτίωση της πυρηνικής ασφάλειας στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και την ΚΑΚ.

3.6. Για τρεις άλλες ομάδες δράσεις η Επιτροπή προβλέπει μόνο συντονιστικά καθήκοντα, τα οποία θα πρέπει να εκπληρωθούν χωρίς τη διάθεση περαιτέρω πόρων:

3.6.1. Ομάδα δράσης «Βιοεπιστήμες: Εμβόλια και ιογενείς ασθένειες»

Για την ανάπτυξη εμβολίων πρέπει να καθορισθούν κατευθυντήριες γραμμές, να αξιοποιηθούν διεθνείς πόροι και να αναπτυχθούν πολυκλαδικές θεωρίες στο χώρο των βιοεπιστημών. Η αναδιάρθρωση της αγοράς εμβολίων, ο σκληρός ανταγωνισμός εκ μέρους των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας και η εμφάνιση νέων παραγωγών, συνιστούν μια πρόκληση για την Ευρώπη, η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με την ουσιαστική ανάπτυξη των δυνατοτήτων που διαθέτει στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης. Η βιομηχανία φαρμάκων ήταν και παραμένει ένας βασικός κλάδος της ευρωπαϊκής οικονομίας.

3.6.2. Ομάδα δράσης «Το τραίνο του μέλλοντος»

Οι προσπάθειες που καταβάλλονται έχουν ως στόχο την καλύτερη κάλυψη των αναγκών των χρηστών. Πρέπει να καλυφθούν οι ελλείψεις της αγοράς και να υπερνικηθούν τα εμπόδια για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού που προσφέρει αυτό το μεταφορικό μέσο. Ο περιορισμός του κόστους μεταφοράς και η αναδιάταξη της βιομηχανίας εφοδιασμού θα οδηγήσουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.

3.6.3. Ομάδα δράσης «Ναυτικά συστήματα»

Ο κλάδος των θαλάσσιων βιομηχανιών είναι εκτεθειμένος σε ένα σκληρό διεθνή ανταγωνισμό. Τα παρελθόντα έτη, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κατόρθωσαν να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους μέσω της συνεργασίας και της τεχνολογικής εξέλιξης. Όσον αφορά τις προοπτικές αυτού του κλάδου, που έχει εξαιρετική σημασία για την Ευρώπη, αποφασιστική είναι η σημασία της τεχνολογικής προόδου.

3.7. Παράλληλα με τις προτάσεις της Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανάπτυξε, επίσης, ιδέες που αφορούν τη σύσταση ομάδων δράσης. Εκτός από τα θέματα στα οποία αναφέρεται η Επιτροπή, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην έρευνα για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας, και, ιδιαιτέρως, της φωτοβολταϊκής ενέργειας.

4. Συμπεράσματα

4.1. Γενικά συμπεράσματα όσον αφορά την πολιτική έρευνας και ανάπτυξης

4.1.1. Αναγνωρίζοντας ότι είναι σημαντικό να διατεθούν κονδύλια για την προαγωγή της έρευνας που θα αποτελέσει τη βάση μιας προσανατολισμένης προς το μέλλον οικονομικής συμπεριφοράς, η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί απαραίτητη την αύξηση των πόρων που διατίθενται για την έρευνα και την ανάπτυξη. Από την άποψη αυτή, επισημαίνει ότι ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διατεθεί 6 % των πόρων του προϋπολογισμού δεν επιτυχάνεται ούτε και με την προτεινόμενη αύξηση. Περαιτέρω, η ΕΤΠ θεωρεί αναγκαίο όπως η Επιτροπή διεξάγει μια αξιολόγηση της μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενης πολιτικής για την έρευνα όσον αφορά το περιεχόμενό της και τα περιφερειακά ουσιαστικά στοιχεία της και υποδείξει τις συνέπειες για το 5ο Γενικό Πρόγραμμα.

4.1.2. Έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου, η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο να αξιολογηθούν όλες οι δράσεις που έχουν εκτελεσθεί μέσω του Τέταρτου Προγράμματος-πλαίσιο για την έρευνα και ζητεί να υποβληθούν χωρίς καθυστέρηση οι σχετικές εκθέσεις. Η Επιτροπή των Περιφερειών παραπέμπει, ιδιαιτέρως, στην αύξηση των πόρων του Τρίτου Προγράμματος-πλαίσιο του 1993, το οποίο συνοδεύτηκε, επίσης, από έκθεση περί της χρηματοδότησης των επιμέρους ειδικών προγραμμάτων.

4.1.3. Ανεξάρτητα από την αξιολόγηση των επιμέρους δράσεων του Τέταρτου Προγράμματος-πλαίσιο για την έρευνα, η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει την προσπάθεια της Επιτροπής να μην προβεί σε γραμμική μεταβίβαση των πόρων στα υφιστάμενα ερευνητικά προγράμματα, αλλά να προβλέψει τη συγκέντρωσή τους σε θέματα καθοριστικής σημασίας. Κατ'αυτή την έννοια, η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει τη σύσταση «Ομάδων δράσης», οι οποίες θα πρέπει, κατά τη γνώμη της, να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στις πτυχές που αφορούν την έρευνα και όχι την αγορά. Ταυτόχρονα με την αξιολόγηση της προσπάθειας που καταβάλλεται με τις ομάδες δράσεις θα αξιολογηθεί, επίσης, και η καταλληλότητα αυτών για το Πέμπτο Πρόγραμμα-πλαίσιο στον τομέα της έρευνας, χωρίς ωστόσο να προδικαστεί η πορεία των πραγμάτων. Η ΕΤΠ καλεί την Επιτροπή όπως στο μέλλον κατά τον καθορισμό του περιεχομένου των προγραμμάτων έρευνας και των καθηκόντων των ομάδων δράσης ζητεί εγκαίρως τη γνώμη της και επιζητεί το διάλογο με τους περιφερειακούς και τοπικούς οργανισμούς, τις ανώτατες σχολές, ανάλογα επιστημονικά ερευνητικά ιδρύματα και βιομηχανίες, ιδιαίτερα των μεσαίων τάξεων.

4.1.4. Η Επιτροπή των Περιφερειών κρίνει, ωστόσο, ότι ένα μέρος των πρόσθετων πόρων έπρεπε να διατεθεί για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας των προγραμμάτων που εκτελούνται ήδη. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών παραπέμπει ιδιαιτέρως στο πρόγραμμα ΕΚΕ (Προαγωγή της εκπαίδευσης και της κινητικότητας των ερευνητών), με το οποίο προωθείται η ανταλλαγή και συνεργασία ερευνητών και καταβάλλεται μια προσπάθεια για την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας.

4.1.5. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η κατανομή των μέσων που προβλέπονται για τις επιμέρους ομάδες δράσης στα διάφορα ειδικά προγράμματα και δράσεις του Τετάρτου Προγράμματος-πλαίσιο δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί. Έτσι, δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να εξακριβωθεί πώς κατανέμονται στις επιμέρους ομάδες δράσεις οι πόροι που προβλέπονται για την εφαρμογή της τηλεματικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Επιτροπή να προβεί σε αναλυτική παρουσίαση της κατανομής των πόρων, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια.

4.1.6. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή των Περιφερειών διερωτάται κατά πόσον η σύσταση ομάδων δράσης εναρμονίζεται, από μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη άποψη, με τη σημερινή διάρθρωση του προγράμματος. Το θέμα αυτό πρέπει να εξετασθεί ιδιαιτέρως από την άποψη της κατανομής των πόρων των ομάδων δράσης στα διάφορα προγράμματα.

4.2. Αξιολόγηση των ομάδων δράσης

4.2.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών επικροτεί το γεγονός ότι με την πρόταση της Επιτροπής συγκεκριμενοποιείται η έννοια των ομάδων δράσης, μέσω των οποίων επιτρέπεται να δοκιμασθεί ένα νέο μέσο της πολιτικής της Ένωσης στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης. Η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει ιδιαιτέρως το στόχο που επιδιώκεται με τη σύσταση των ομάδων δράσης και που αφορά τη στοχοθετημένη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τη συγκέντρωση των προσπαθειών που καταβάλλονται από την Κοινότητα στον τομέα της έρευνας.

4.2.2. Η Επιτροπή των Περιφερειών διαπιστώνει ότι η επιλογή των θεμάτων με τα οποία θα ασχοληθούν κατ'αρχάς οι ομάδες δράσης έγινε από την Επιτροπή, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως θα έπρεπε να έχει συμβεί με την κατάρτιση των προγραμμάτων-πλαίσιο, καθώς και των ειδικών προγραμμάτων.

4.2.3. Ωστόσο, η Επιτροπή των Περιφερειών αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή συνεκτιμά στην πρότασή της την προστασία και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Αυτό ισχύει, ιδιαιτέρως, για τις ομάδες δράσης «Αεροναυπηγική», «Αυτοκίνητα οχήματα» και «Διαλειτουργικότητα των μεταφορών». Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών συμφωνεί να διατεθούν στις εν λόγω ομάδες εργασίας οι πόροι που προτείνονται από την Επιτροπή.

4.2.4. Η Επιτροπή των Περιφερειών αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο θέμα της «Πυρηνικής ασφάλειας», με στόχο την προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος και ιδιαιτέρως μάλιστα όσον αφορά τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και τις ΚΑΚ. Ωστόσο, κρίνει ότι θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί κατά πόσον θα ήταν δυνατόν να διατεθεί ένα μέρος των πόρων σε άλλους τομείς, όπως η έρευνα στό χώρο της μη πυρηνικής ασφάλειας.

4.2.5. Λόγω της σημασίας που έχει για τη βιομηχανία και τη δημόσια υγεία, η Επιτροπή των Περιφερειών αποδίδει μεγαλύτερη σημασία απο ό,τι η Επιτροπή στον τομέα «Βιοτεχνολογία/Εμβόλια και ιογενείς ασθένειες». Για το λόγο αυτό, προτείνει, κατ'εφαρμογή της πρότασης της Επιτροπής, να ενισχυθεί ο τομέας αυτός, όχι μόνο με την εντατικοποίηση των συντονιστικών δραστηριοτήτων, αλλά και με την παροχή πόρων από τα πρόσθετα κονδύλια που προβλέπονται.

4.2.6. Όσον αφορά την ομάδα δράσης «Εκπαιδευτικό λογισμικό με πολυμέσα», η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει ότι την αρμοδιότητα της κατάρτισης των προγραμμάτων σχολικής και ακαδημαϊκής εκπαίδευσης διαθέτουν τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητεί να εφαρμοσθεί αυστηρά η αρχή της επικουρικότητας στον τομέα αυτό και παροτρύνει την Επιτροπή να ελέγξει αν, λαμβανομένης υπόψη αυτής της πτυχής, οι προβλεπόμενοι πόροι για το σκοπό αυτό είναι αναγκαίοι. Όσον αφορά την επαγγελματική κατάρτιση, η Επιτροπή των Περιφερειών τάσσεται υπέρ της συμμετοχής των αρμόδιων φορέων των κρατών μελών και των περιφερειών και θεωρεί ότι οι ενέργειες στον τομέα αυτό πρέπει να συντονιστούν με άλλα κοινοτικά προγράμματα. Εξάλλου, ο τομέας των πολυμέσων συμπεριλαμβάνεται ήδη στο ειδικό πρόγραμμα που εκτελείται σήμερα στον τομέα της πληροφορικής.

4.2.7. Η σύσταση της ομάδας δράσης «Περιβάλλον και νερό» που προτείνεται από την Επιτροπή, βρίσκεται σήμερα στο αρχικό της στάδιο, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να αναμένονται απτά αποτελέσματα. Κατά συνέπεια, από τις μέχρι τούδε παρατηρήσεις της Επιτροπής δεν μπορεί να εξακριβωθεί κατά πόσον υπάρχουν πραγματικά ερευνητικές ανάγκες στον τομέα αυτό, που να δικαιολογούν την αύξηση των χρηματοδοτικών αναγκών. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή των Περιφερειών κρίνει ότι θα ήταν σκόπιμο να υπάρξει μια στοχοθετημένη πρόωθηση των ερευνών, ιδιαιτέρως στον τομέα της παροχής ύδατος σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας. Από την προσπάθεια αυτή θα επωφελούνται ιδιαιτέρως οι χώρες της Μεσογείου.

4.2.8. Η Επιτροπή των Περιφερειών λαμβάνει γνώση του γεγονότος ότι η Επιτροπή κρίνει ότι έχουν αυξηθεί οι ανάγκες συντονισμού όσον αφορά την περαιτέρω εξέλιξη της έρευνας των σιδηροδρομικών μεταφορών και των συστημάτων ναυσιπλοΐας, καθώς και ότι έχει συστήσει στους κόλπους της ομάδες δράσης για το σκοπό αυτό.

4.3. Χρηματοδοτικές προβλέψεις:

4.3.1. Δεδομένου ότι το θέμα της χρηματοδότησης εξακολουθεί να μην έχει διευκρινισθεί και ιδιαιτέρως επειδή δεν είναι βέβαιο κατά πόσον οι προβλεπόμενοι πόροι είναι δυνατόν να ανευρεθούν με βάση τις σημερινές δημοσιονομικές προβλέψεις, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητεί να διευκρινισθεί πρώτα το θέμα της κατανομής των πόρων, καθώς και ποια κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση και με ποιο τρόπο.

4.3.2. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι σε άλλους δημοσιονομικούς τομείς, όπως, παραδείγματος χάρη, στο γεωργικό τομέα, έχει επιτευχθεί σημαντική μείωση των δαπανών, η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει απερίφραστα τη μεταφορά πόρων για την κατά προτεραιότητα υποστήριξη του τομέα της έρευνας. Κατ'αυτόν τον τρόπο, θα προκύψει σαφώς πόσο σημαντικές είναι για όλους οι επενδύσεις στο μέλλον. Ακριβώς γι'αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών δεν μπορεί να κατανοήσει για ποιο λόγο η Επιτροπή προβλέπει μια μείωση των πρόσθετων κονδυλίων από 745 σε 700 εκατ. Ecu.

4.3.3. Σε περίπτωση που, παρά τις προσπάθειες για την αύξηση των πόρων, τα τελικά ποσά που θα διατεθούν επιπλέον στο Τέταρτο Πρόγραμμα-πλαίσιο, καθώς και στο πρόγραμμα της Euratom θα είναι πολύ χαμηλότερα λόγω της δημοσιονομικής κατάστασης, η Επιτροπή των Περιφερειών προτείνει όπως οι πιστώσεις διατεθούν σε ορισμένες ομάδες δράσης.

Βρυξέλλες, 13 Ιουνίου 1996.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Pasqual MARAGALL i MIRA

() ΕΕ αριθ. C 115 της 19. 4. 1996, σ. 1/13.