Αντιμετώπιση των κινδύνων που ενέχουν οι χημικές ουσίες (σύμβαση της Στοκχόλμης)

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Σύμβαση της Στοκχόλμης περί έμμονων οργανικών ρύπων

Απόφαση 2006/507/ΕΚ — Σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης της Στοκχόλμης

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ;

• Η παγκόσμια συνθήκη επιδιώκει να προστατεύσει την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από τις επιζήμιες επιπτώσεις των έμμονων οργανικών ρύπων* (POP). Περιορίζει, και εν τέλει εξαλείφει, την εκούσια ή ακούσια παραγωγή, χρήση, εμπορική συναλλαγή, απελευθέρωση και αποθεματοποίησή τους.
• Με την απόφαση του Συμβουλίου παρέχεται η νομική έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη σύμβαση.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η σύμβαση απαιτεί από τα συμβαλλόμενα μέρη:

• να καταπολεμήσουν την εκούσια παραγωγή και χρήση των POP:
  • εξαλείφοντας την παραγωγή, χρήση, εισαγωγή και εξαγωγή των χημικών ουσιών που αναφέρονται στο παράρτημα Α·
  • περιορίζοντας την παραγωγή και χρήση των χημικών ουσιών που αναφέρονται στο παράρτημα Β·
  • διασφαλίζοντας ότι οι χημικές ουσίες που αναφέρονται στα παραρτήματα Α και Β εισάγονται μόνο για εγκεκριμένη χρήση και υπόκεινται σε περιβαλλοντικά ορθή διάθεση·
  • διατηρώντας μητρώο, διαθέσιμο στο κοινό, το οποίο περιέχει όλες τις εθνικές εξαιρέσεις στους γενικούς περιορισμούς και απαγορεύσεις που προβλέπονται στα δύο παραρτήματα·
• να αντιμετωπίσουν την ακούσια παραγωγή και χρήση των POP:
  • αναπτύσσοντας ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης, εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της σύμβασης, για να ελαχιστοποιηθεί, και εν τέλει να εξαλειφθεί, η χρήση των χημικών ουσιών που αναφέρονται στο παράρτημα Γ·
• να περιορίσουν ή να εξαλείψουν τα αποθέματα και τα απόβλητα:
  • αναπτύσσοντας στρατηγικές για τον εντοπισμό αποθεμάτων που περιέχουν χημικές ουσίες που αναφέρονται στο παράρτημα Α ή Β, καθώς και προϊόντων και αντικειμένων σε χρήση που περιέχουν ή είναι ρυπανθέντα με χημική ουσία που αναφέρεται και στα 3 (Α, Β και Γ) παραρτήματα·
  • διαχειριζόμενοι τα αποθέματα κατά τρόπο ασφαλή, αποτελεσματικό και περιβαλλοντικά ορθό·
  • διασφαλίζοντας ότι τα απόβλητα, στο σύνολό τους, διαχειρίζονται, συλλέγονται, μεταφέρονται και αποθηκεύονται κατάλληλα·
  • διαθέτοντας τα απόβλητα ώστε όλοι οι ρύποι είτε να καταστρέφονται είτε να μην μπορούν να επαναχρησιµοποιούνται ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, η διάθεσή τους να πραγματοποιείται με τον πιο φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο·
• να καταρτίσουν προγράμματα εφαρμογής (τα οποία επικαιροποιούνται όταν χρειάζεται), εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της σύμβασης. Τα εν λόγω προγράμματα ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα συμβαλλόμενα μέρη θα τηρούν τις δεσμεύσεις τους, θα συνεργάζονται με εταίρους, συμπεριλαμβανομένων παγκόσμιων, εθνικών, περιφερειακών και υποπεριφερειακών οργανισμών, καθώς και θα συμβουλεύονται τους εθνικούς ενδιαφερόμενους φορείς·
• να ανταλλάσσουν σχετικές πληροφορίες, μέσω της γραμματείας της σύμβασης, για τη μείωση ή εξάλειψη των POP και για πιθανές βιώσιμες εναλλακτικές·
• να προάγουν την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των φορέων που λαμβάνουν αποφάσεις και του κοινού, ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών, καθώς και να διευκολύνουν την επιμόρφωση του βασικού προσωπικού·
• να ενθαρρύνουν ή να διεξάγουν ενδεδειγμένη εθνική και διεθνή έρευνα, ανάπτυξη, παρακολούθηση και συνεργασία σχετικά με τους POP·
• να παρέχουν έγκαιρη και ενδεδειγμένη τεχνική βοήθεια, και εάν είναι απαραίτητο και οικονομική στήριξη, σε αναπτυσσόμενες χώρες και σε χώρες με μεταβατικές οικονομίες·
• να προβούν σε παροχή κινήτρων και επαρκούς χρηματοδότησης για την επίτευξη των εθνικών δεσμεύσεων·
• να υποβάλλουν αναφορά στους λοιπούς υπογράφοντες (στη διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών —βλέπε κατωτέρω) σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν, και τον αντίκτυπο των εν λόγω μέτρων, για την εφαρμογή των δεσμεύσεων της σύμβασης·
• να παρέχουν περιοδικά στη γραμματεία της σύμβασης:
  • στοιχεία, ή εύλογη εκτίμηση των εν λόγω στοιχείων, για τις συνολικές ποσότητες παραγωγής, εισαγωγής και εξαγωγής καθεμίας από τις χημικές ουσίες του παραρτήματος Α και Β·
  • κατάλογο των χωρών από τις οποίες ή προς τις οποίες εισάγεται ή εξάγεται καθεμία από τις χημικές ουσίες.

Η σύμβαση ιδρύει:

• τη διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών, η οποία περιλαμβάνει όλα τα υπογράφοντα μέρη. Η εν λόγω διάσκεψη:
  • συνεδριάζει τακτικά και συνέρχεται εκτάκτως εάν χρειαστεί·
  • τηρεί υπό συνεχή εξέταση την εφαρμογή της σύμβασης·
  • μπορεί να συστήνει υποομάδες εφόσον το κρίνει απαραίτητο·
  • συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς και διακυβερνητικά και μη κυβερνητικά όργανα·
  • συστήνει επιτροπή ανασκόπησης έμμονων οργανικών ρύπων, αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες που θα ορίζονται από τις κυβερνήσεις·
  • αποφασίζει για το εάν θα αποδεχτεί πρόταση προσθήκης μιας χημικής ουσίας στους καταλόγους των παραρτημάτων Α, Β ή Γ·
  • αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της σύμβασης για πρώτη φορά τέσσερα έτη αφότου τεθεί σε ισχύ, και περιοδικά στη συνέχεια·
  • εγκρίνει μέτρα για τον προσδιορισμό και το χειρισμό περιπτώσεων μη συμμόρφωσης και τυχών προτεινόμενων τροποποιήσεων της σύμβασης·
• γραμματεία, της οποίας τις διοικητικές λειτουργίες εκτελεί ο εκτελεστικός διευθυντής του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον.

Κάθε υπογράφον κράτος δύναται να αποχωρήσει από τη σύμβαση, τρία έτη αφότου αυτή τεθεί σε ισχύ, εφόσον καταθέσει γραπτή προειδοποίηση ενός έτους.

Η ΕΕ τηρεί τις δεσμεύσεις της που απορρέουν από τη σύμβαση με την έγκριση των κατωτέρω:

• προγράμματα εφαρμογής (2007, 2014, 2019, ενώ καταρτίζεται και ένα τέταρτο)·
• Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1021 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (βλέπε σύνοψη).

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στις 17 Μαΐου 2004.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Το πρωτόκολλο της σύμβασης του 1979 για τη διασυνοριακή ατµοσφαιρική ρύπανση μεγάλης απόστασης, που οφείλεται στους έµµονους οργανικούς ρύπους, υπήρξε η πρώτη νομικά δεσμευτική συνθήκη για τη μείωση και εξάλειψη των POP. Τέθηκε σε ισχύ στις 17 Μαΐου 2004.
• H σύμβαση της Στοκχόλμης κάλυπτε αρχικά 12 POP. Έκτοτε έχουν προστεθεί νέες χημικές ουσίες και πλέον αναφέρονται 22 στο παράρτημα Α το οποίο απαγορεύει την παραγωγή ή χρήση τους, εκτός εάν υφίστανται γενικές ή ειδικές εξαιρέσεις. Το παράρτημα Β περιορίζει σημαντικά την παραγωγή και χρήση του DDT, φυτοφαρμάκου που χρησιμοποιείται σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
• Η σύμβαση άνοιξε προς υπογραφή στη Στοκχόλμη στις 23 Μαΐου 2001. Έως τον Μάιο του 2017 είχε κυρωθεί από 181 μέρη.
• Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
  • Έμμονοι οργανικοί ρύποι (POP) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
  • Ευρωπαϊκή Ένωση και Σύμβαση της Στοκχόλμης — φυλλάδιο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
  • Σύμβαση της Στοκχόλμης (Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Σύμβαση της Στοκχόλμης περί έμμονων οργανικών ρύπων (ΕΕ L 209 της 31.7.2006, σ. 3-29)

Απόφαση 2006/507/ΕΚ του Συμβουλίου, της 14ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (ΕΕ L 209 της 31.7.2006, σ. 1-2)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1021 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 169 της 25.6.2019, σ. 45-77)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2019/1021 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Σχετικά με την αναθεώρηση και την επικαιροποίηση του δεύτερου σχεδίου εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 850/2004 για τους έμμονους οργανικούς ρύπους [COM(2018) 848 final της 4.1.2019]

Πρωτόκολλο στη σύμβαση του 1979 για τη διασυνοριακή ατμοσφαιρική ρύπανση μεγάλης απόστασης που οφείλεται στους έμμονους οργανικούς ρύπους (ΕΕ L 81 της 19.3.2004, σ. 37-71)

Απόφαση 2004/259/ΕΚ του Συμβουλίου, της 19ης Φεβρουαρίου 2004, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, του πρωτοκόλλου της σύμβασης του 1979 για τη διασυνοριακή ατμοσφαιρική ρύπανση μεγάλης απόστασης που οφείλεται στους έμμονους οργανικούς ρύπους (ΕΕ L 81 της 19.3.2004, σ. 35-36)

τελευταία ενημέρωση 04.09.2020