Ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική

Η Επιτροπή παρουσιάζει σειρά μέτρων που στοχεύουν στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής που να βασίζεται σε μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και να επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προκλήσεις της μετανάστευσης.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 4ης Μαΐου 2011, με τίτλο «Ανακοίνωση για τη μετανάστευση» [COM(2011) 248 - Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Λόγω των αραβικών επαναστάσεων της άνοιξης του 2011, προέκυψε σημαντική εισροή μεταναστών προερχόμενων από τη νότια Μεσόγειο, οι οποίοι εισήλθαν παράνομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), προσεγγίζοντας τις ακτές της Ιταλίας και της Μάλτας. Η ΕΕ έλαβε μέτρα έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση. Ωστόσο, τα γεγονότα αυτά έδειξαν τα όρια των μέσων που διαθέτει η ΕΕ όσον αφορά τη μετανάστευση, καθώς και την ανάγκη για μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα.

Επομένως, η Επιτροπή παρουσιάζει πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, πιο κατάλληλης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης. Αυτή η πολιτική οφείλει να σέβεται την ευρωπαϊκή παράδοση του ασύλου και της προστασίας, εμποδίζοντας παράλληλα την παράνομη διέλευση των συνόρων.

Έτσι, θίγονται πολλές πτυχές του τομέα της μετανάστευσης:

• Διέλευση των συνόρων

Ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ πρέπει να είναι αποτελεσματικός και να επιτρέπει τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ασφάλειας, ενώ ταυτόχρονα διευκολύνει τη διέλευση των προσώπων που δικαιούνται να εισέλθουν στην ΕΕ. Η Επιτροπή προτίθεται να ενισχύσει τους υπάρχοντες κοινούς κανόνες. Συγκεκριμένα, εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού συστήματος συνοριοφυλάκων. Επίσης, επιμένει στη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών και της ανταλλαγής επιχειρησιακών πληροφοριών σε περίπτωση που προκύπτει γεγονός στα εξωτερικά σύνορα, ιδίως χάρη στο σύστημα EUROSUR. Οι επιχειρησιακές ικανότητες του Frontex πρέπει επίσης να ενισχυθούν.

Η αξιολόγηση της εφαρμογής των κανόνων Σένγκεν από τα κράτη μέλη πρέπει να διεξάγεται σε επίπεδο ΕΕ, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και του Frontex, με επικεφαλής την Επιτροπή. Επίσης, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο θέσπισης ενός μηχανισμού που επιτρέπει να αποφασιστεί, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η έκτακτη επανεισαγωγή εσωτερικών συνοριακών ελέγχων.

Τέλος, για την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, η Επιτροπή επιμένει στην ανάγκη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής επιστροφής (αποστολής στις χώρες τους παράνομων μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας) που να είναι ισορροπημένη και αποτελεσματική. Επιμένει όλα τα κράτη μέλη να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο την οδηγία για την επιστροφή σχετικά με τους κοινούς κανόνες και τις κοινές διαδικασίες στα κράτη μέλη όσον αφορά την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων μεταναστών, καθώς και την οδηγία που επιβάλλει κυρώσεις ενάντια στην εργασία των παράνομα διαμενόντων. Τέλος, αναγνωρίζει την αποτελεσματικότητα των συμφωνιών επανεισδοχής με τρίτες χώρες, αλλά εκτιμά ότι αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο των συνολικών σχέσεων της ΕΕ με τις ενδιαφερόμενες χώρες και να συνοδεύονται με κίνητρα που βοηθούν τις χώρες να τις υλοποιούν.

• Μετακίνηση και ζωή εντός του χώρου Σένγκεν

Η Επιτροπή στηρίζει μια καλύτερα οργανωμένη κινητικότητα που βασίζεται στη συνεργασία (μεταξύ των ευρωπαϊκών υπηρεσιών Frontex και Ευρωπόλ, και μεταξύ των εθνικών τελωνειακών και αστυνομικών αρχών) καθώς και στις νέες τεχνολογίες. Ένα ευρωπαϊκό σύστημα εισόδου/εξόδου θα επιτρέπει, κυρίως, να είναι προσβάσιμα για τις αρχές τα δεδομένα διέλευσης των συνόρων εκ μέρους υπηκόων τρίτων χωρών. Ένα πρόγραμμα καταχώρησης ταξιδιωτών θα επιτρέπει, με τη σειρά του, να αυτοματοποιηθεί ο συνοριακός έλεγχος για τα άτομα που ταξιδεύουν συχνά.

Η πολιτική θεωρήσεων είναι ένα ακόμα σημαντικό μέσο όσον αφορά την κινητικότητα. Προκειμένου να αποφευχθούν καταχρήσεις του καθεστώτος ελευθέρωσης των θεωρήσεων, η Επιτροπή προτείνει την εισαγωγή ρήτρας διασφάλισης που θα επιτρέπει την προσωρινή επανεισαγωγή της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες τρίτης χώρας που επωφελούνται του εν λόγω καθεστώτος.

Συγχρόνως, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι μετανάστες αποτελούν ανθρώπινο δυναμικό απαραίτητο για την ΕΕ, ως λύση για την έλλειψη εργαζομένων σε ορισμένους τομείς, αλλά και ως ανθρώπινο δυναμικό με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης. Επομένως, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τα προσόντα τους και να καταστήσουμε πιο εύκολες τις διοικητικές διαδικασίες. Η Επιτροπή ελπίζει να σημειωθεί πρόοδος στο εγχείρημα της ενιαίας άδειας που επιτρέπει στους αλλοδαπούς να διαμένουν και να εργάζονται σε ένα κράτος μέλος, και καλεί τις χώρες της ΕΕ να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο την οδηγία για την ευρωπαϊκή μπλε κάρτα που διευκολύνει την πρόσληψη προσώπων με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης. Επίσης, παρουσίασε προτάσεις σχετικά με τους εποχιακούς εργάτες και τα ενδοεπιχειρησιακά μετατιθέμενα άτομα. Προκειμένου να παρέχονται σαφείς και πρακτικές πληροφορίες στους μετανάστες, η Επιτροπή θέτει φέτος σε λειτουργία τη δικτυακή πύλη της ΕΕ για τη μετανάστευση.

Τέλος, η ένταξη των μεταναστών στην ευρωπαϊκή κοινωνία πρέπει να πραγματοποιείται τηρώντας την ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων των μεταναστών και των νόμων και του πολιτισμού των χωρών υποδοχής. Απαιτεί προσπάθεια τόσο από την πλευρά των μεταναστών όσο και από την πλευρά των χωρών υποδοχής. Η επιτυχημένη ένταξη είναι σημαντική για τη μέγιστη αξιοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών πλεονεκτημάτων υπέρ των προσώπων αλλά και των κοινωνιών. Η Επιτροπή παρουσίασε τον Ιούλιο του 2011 την Eυρωπαϊκή Ατζέντα για την Ένταξη των Υπηκόων Τρίτων Χωρών.

• Κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου

Η θέσπιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2012. Το εν λόγω σύστημα στοχεύει στη μείωση των διαφορών μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά τα αποτελέσματα των αιτήσεων ασύλου, και στη διασφάλιση ενός κοινού συνόλου δικαιωμάτων και διαδικασιών καθώς και της συμμόρφωσης με τη σύμβαση της Γενεύης περί του καθεστώτος των προσφύγων. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο θα ενισχύσει τη συνεργασία στον εν λόγω τομέα.

Η Επιτροπή επιμένει να καταστεί η επανεγκατάσταση των προσφύγων (μόνιμη επανεγκατάσταση σε κράτος μέλος ενός πρόσφυγα που έχει λάβει προστασία σε τρίτη χώρα) αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου.

• Σχέσεις με τρίτες χώρες

Τα ζητήματα σχετικά με τη μετανάστευση πρέπει να ενσωματωθούν στις παγκόσμιες εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Πρέπει να βρεθεί καλύτερη ισορροπία μεταξύ της οργάνωσης της νόμιμης μετανάστευσης, της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και της μεγιστοποίησης των αμοιβαίων οφελών της μετανάστευσης για την ανάπτυξη. Η ανθρώπινη διάσταση πρέπει να ενισχυθεί χάρη στην υιοθέτηση μιας προσέγγισης που επικεντρώνεται στο μετανάστη.

Όσον αφορά τις χώρες της νότιας Μεσογείου, η Ένωση τους πρότεινε διαρθρωμένο διάλογο για τη μετανάστευση με σκοπό να θεσπίσει εταιρικές σχέσεις κινητικότητας που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της πρόσβασης των υπηκόων τους στο έδαφος της ΕΕ σε αντάλλαγμα της συνεργασίας τους στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Επίσης, η Επιτροπή θα αναθεωρήσει την πολιτική γειτνίασής της με τις εν λόγω χώρες.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 09.10.2011