Εκσυγχρονισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [COM(2011) 567 τελικό] — ατζέντα για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ;

Θεσπίζει τις βασικές προτεραιότητες όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ. Η ατζέντα σχεδιάστηκε έτσι ώστε να επιτρέπει στα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να συνεισφέρουν περισσότερο στους στόχους της στρατηγικής για την ανάπτυξη Ευρώπη 2020.

Μετά από την ανακοίνωση ακολούθησαν 2 εκθέσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2013 και το 2014 σχετικά με τη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και της εκμάθησης στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη, και σχετικά με νέες μεθόδους διδασκαλίας και εκμάθησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η ανακοίνωση ορίζει 5 βασικούς τομείς δράσης από τις χώρες της ΕΕ και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και τα μέτρα που θα λάβει η ΕΕ για την υποστήριξη των εν λόγω προσπαθειών.

• 1.

  Αύξηση του μορφωτικού επιπέδου — ένας από τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι ότι μέχρι το 2020 το 40 % των νέων θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ακόμα, υπολογίζεται ότι θα ανοίξουν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας οι οποίες θα απαιτούν ερευνητικές δεξιότητες υψηλού επιπέδου.

• Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η ανακοίνωση συνιστά:
  • μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και προσέλκυση περισσότερων ατόμων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ειδικά μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης στο σχολείο και της οικονομικής υποστήριξης μαθητών από μειονεκτούσες ομάδες του πληθυσμού καθώς και ενηλίκων·
  • βελτίωση των συνθηκών που θα επιτρέψουν στη βιομηχανία να επενδύσει στην έρευνα και την καινοτομία, και εφοδιασμός του υπάρχοντος εργατικού δυναμικού με καλύτερες δεξιότητες έρευνας·
  • ανάπτυξη σαφούς πορείας προόδου από την επαγγελματική και λοιπή εκπαίδευση προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, και σαφή πορεία προόδου μετά τις σπουδές για τους ερευνητές.

Μια μελέτη του 2015 κατέγραψε τα ποσοστά ολοκλήρωσης και διακοπής σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη.

• 2.

  Βελτίωση της ποιότητας και της καταλληλότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

• Η ανακοίνωση συνιστά:
  • τα προγράμματα σπουδών καθώς και η εκπαίδευση ερευνητών να ανταποκρίνονται στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας μέσω προβλέψεων για τις δεξιότητες και την ανάπτυξη, καθώς και μέσω της συμμετοχής εργοδοτών και φορέων της αγοράς εργασίας στον σχεδιασμό και στην υλοποίησή τους·
  • οι νέες τεχνολογίες πρέπει να αξιοποιηθούν για πιο αποτελεσματικές ερευνητικές μεθόδους και πιο ευέλικτη και εξατομικευμένη διδασκαλία (π.χ. ηλεκτρονική μάθηση)·
  • καλύτερες συνθήκες εργασίας, καθώς και συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη και παροχή κινήτρων για την επιβράβευση της αριστείας ,ώστε τα ιδρύματα να προσελκύουν και να διατηρούν διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό υψηλής ποιότητας.

• 3.

  Προώθηση της κινητικότητας και της διασυνοριακής συνεργασίας — οι ευρωπαίοι υπουργοί παιδείας έχουν θεσπίσει ως στόχο να αυξηθεί ο αριθμός των φοιτητών που ολοκληρώνουν μια περίοδο σπουδών ή ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στο εξωτερικό σε ποσοστό μέχρι και 20 % μέχρι το 2020.

• Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η ανακοίνωση συνιστά:
  • συστηματική ενσωμάτωση της κινητικότητας στα προγράμματα σπουδών·
  • βελτίωση της αναγνώρισης διπλωμάτων και διδακτικών μονάδων ή της δυνατότητας μεταφοράς υποτροφιών μέσω συγκρίσιμης και συστηματικής χρήσης του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS) και του συμπληρώματος διπλώματος, καθώς και αντιστοιχία των δεξιοτήτων στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων·
  • βελτίωση της πρόσβασης, των όρων απασχόλησης και των ευκαιριών εξέλιξης για φοιτητές, ερευνητές και εκπαιδευτικούς από άλλες χώρες.

• 4.

  Ενίσχυση του «τριγώνου της γνώσης» που συνδέει εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία

• Η ανακοίνωση συνιστά:
  • οι δημόσιες πολιτικές να ενθαρρύνουν τη σύμπραξη μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και επιχειρήσεων μέσω:
    • προγραμμάτων ανταμοιβής καθώς και κινήτρων για περιφερειακή συνεργασία,
    • διεπιστημονικής συνεργασίας,
    • δια-οργανωτικής συνεργασίας και
    • μείωσης των κανονιστικών και διοικητικών κωλυμάτων στις συμπράξεις μεταξύ φορέων από διαφορετικούς τομείς·
  • τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα έρευνας και καινοτομίας στα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρουν για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη επιχειρηματικών, δημιουργικών και καινοτόμων δεξιοτήτων.

• 5.

  Βελτίωση της διακυβέρνησης και της χρηματοδότησης:

• Η ανακοίνωση συνιστά:
  • αύξηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας των δημόσιων επενδύσεων στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συνδέοντας τη χρηματοδότηση με την απόδοση μέσω του στοιχείου του ανταγωνισμού·
  • αύξηση της επένδυσης στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης, και διευκόλυνση της πρόσβασης σε εναλλακτικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένης της ιδιωτικής χρηματοδότησης·
  • επένδυση στην επαγγελματική διαχείριση·
  • πιο ευέλικτα συστήματα χρηματοδότησης και διακυβέρνησης για μεγαλύτερη αυτονομία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν τη δική τους στρατηγική κατεύθυνση.

Συνεισφορά της ΕΕ

Η ΕΕ σκοπεύει να υποστηρίξει τις προσπάθειες των εθνικών αρχών και ιδρυμάτων σε αυτούς τους 5 τομείς:

• παρακολουθώντας της στρατηγική «Ευρώπη 2020» και
• εξασφαλίζοντας ότι το δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 καθιστά δυνατές τις διαφορετικές πολιτικές σχετικά με την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Μεταξύ των δράσεων που θα αναλάβει η Επιτροπή είναι οι εξής:

• να επιτρέψει στους φοιτητές να κάνουν ορθές επιλογές χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο κατάταξης (U-Multirank) των πανεπιστημίων με βάση την απόδοσή τους σε 5 τομείς·
• να βελτιώσει την αναγνώριση των σπουδών που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό ενισχύοντας το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS)·
• να θεσπίσει ένα πρόγραμμα για εγγύηση δανείων (Master Loan Erasmus+) για φοιτητές που κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές σε άλλη χώρα της ΕΕ·
• να υιοθετήσει ένα στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας·
• να διαμορφώσει ένα ποιοτικό πλαίσιο πρακτικής άσκησης με τη δημιουργία πλατφόρμας για προσφορές πρακτικής άσκησης στην Ευρώπη·
• να αναπτύξει σχέσεις με ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ (βλ. ανακοίνωση του 2013 σχετικά με την ευρωπαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση στον κόσμο)·
• να τροποποιήσει τις οδηγίες που αφορούν φοιτητές και ερευνητές από τρίτες χώρες με σκοπό να καταστήσει την ΕΕ πιο ελκυστική.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για

• «δραστηριότητες της ΕΕ στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης».

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης — ένα θεματολόγιο για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ευρώπης [COM(2011) 567 τελικό της 20.9.2011]

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου: Μια βασική συμβολή στην ατζέντα «Ευρώπη 2020» [COM(2011) 18 τελικό της 31.1.2011]

Σύσταση του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 2011, σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (ΕΕ C 191 της 1.7.2011, σ. 1-6)

Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και την προώθηση της σχολικής επιτυχίας (ΕΕ C 417 της 15.12.2015, σ. 36-40)

τελευταία ενημέρωση 14.06.2016