Πράσινο βιβλίο σχετικά με τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα

Οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), φαινόμενο που αναπτύσσεται πάρα πολύ, δημιουργούν νέες σχέσεις μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Αυτό το πράσινο βιβλίο περιγράφει την κατάσταση όσον αφορά τις υφιστάμενες πρακτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την πλευρά του κοινοτικού δικαίου. Δίνοντας το λόγο στους συντελεστές, δίνει το έναυσμα για μια συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα επεξεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενός ειδικού νομικού πλαισίου.

ΠΡΑΞΗ

Πράσινο βιβλίο σχετικά με τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων και των συμβάσεων παραχώρησης [COM(2004) 327 τελικό].

ΣΥΝΟΨΗ

Ο όρος ΣΔΙΤ χαρακτηρίζει μια μορφή συνεργασίας των δημοσίων αρχών με τον κόσμο των επιχειρήσεων και αποσκοπούν στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης, της κατασκευής, της ανακαίνισης, της διαχείρισης ή της συντήρησης μιας υποδομής ή στην παροχή μιας υπηρεσίας. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας συνεργάζονται στους τομείς των μεταφορών, της δημόσιας υγείας, της παιδείας και της ασφάλειας, της διαχείρισης των αποβλήτων, της διανομής νερού ή ενέργειας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμβάλλουν στην υλοποίηση της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη και των διευρωπαϊκών δικτύων (ΔΕΔ).

Οι ΣΔΙΤ χαρακτηρίζονται από:

• τη διάρκεια της σχέσης μεταξύ των εταίρων·
• τον τρόπο χρηματοδότησης του σχεδίου·
• το ρόλο των εταίρων στον καθορισμό, τη μελέτη, την υλοποίηση, την εφαρμογή και τη χρηματοδότηση·
• την κατανομή των κινδύνων.

Το πράσινο βιβλίο διακρίνει δύο τύπους ΣΔΙΤ:

• οι ΣΔΙΤ καθαρά συμβατικού τύπου.Στην περίπτωση αυτή, η σύμπραξη βασίζεται σε αποκλειστικά συμβατικούς δεσμούς και μπορεί να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις ·
• οι ΣΔΙΤ θεσμοθετημένου τύπου.Αυτές οι ΣΔΙΤ συνεπάγονται συνεργασία στο πλαίσιο ενός άλλου φορέα και μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία φορέα ad hoc, ο οποίος ελέγχεται από κοινού από τον δημόσιο τομέα και τον ιδιωτικό τομέα, ή στην απόκτηση του ελέγχου ενός δημόσιου φορέα από έναν ιδιωτικό φορέα.

Ανάλυση των ΣΔΙΤ από την πλευρά του κοινοτικού δικαίου

Δεν υπάρχει ειδικό νομικό πλαίσιο για τις ΣΔΙΤ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σκοπός του πράσινου βιβλίου είναι συνεπώς να εξετάσει εάν η συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (συνθήκη ΕΚ) και το παράγωγο δίκαιο είναι κατάλληλα και επαρκή για τις ιδιαίτερες ανάγκες των ΣΔΙΤ. Η ανάλυση αυτή αφορά τόσο την επιλογή του ιδιωτικού εταίρου όσο και την εφαρμογή της σύμπραξης.

Κάθε πράξη με την οποία ένας δημόσιος φορέας αναθέτει την παροχή μιας οικονομικής δραστηριότητας σε τρίτο υπόκειται στους κανόνες και τις αρχές της συνθήκης ΕΚ. Όσον αφορά την ελευθερία εγκατάστασης και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών (άρθρα 43 έως 49), στις αρχές αυτές περιλαμβάνονται ιδίως οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης, της αναλογικότητας και της αμοιβαίας αναγνώρισης. Συνεπώς, η συνθήκη ΕΚ εφαρμόζεται στις ΣΔΙΤ.

Ορισμένες μορφές ΣΔΙΤ υπόκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Η νομοθεσία αυτή, που αναθεωρήθηκε το 2004, εισάγει κυρίως μια νέα διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων: τον «ανταγωνιστικό διάλογο». Ο διάλογος αυτός αποτελεί μια νομική βάση για ορισμένες μορφές ΣΔΙΤ στην περίπτωση ιδιαίτερα πολύπλοκων σχεδίων για τα οποία οι αρμόδιοι αναθέτοντες οργανισμοί έχουν ιδιαίτερες ανάγκες και αναζητούν με τις επιχειρήσεις την καλύτερη τεχνική λύση.

Οι ΣΔΙΤ μπορούν να αποτελέσουν το αντικείμενο παραχωρήσεων έργων και υπηρεσιών. Η διαφορά μεταξύ αυτών και των δημοσίων συμβάσεων έγκειται στο ότι η αμοιβή του επιχειρηματία προέρχεται τουλάχιστον εν μέρει από την εκμετάλλευση του έργου ή της υπηρεσίας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι συμβάσεις παραχώρησης είναι εν μέρει, ή εξ ολοκλήρου στην περίπτωση των παραχωρήσεων υπηρεσιών, εκτός του πεδίου εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. Η ερμηνευτική ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις συμβάσεις παραχώρησης στο κοινοτικό δίκαιο [Επίσημη Εφημερίδα C 121 της 29ης Απριλίου 2000] διευκρινίζει τις υποχρεώσεις που βαρύνουν τις δημόσιες αρχές κατά την επιλογή των υποψηφίων.

Είναι αναγκαίο ένα ειδικό νομικό πλαίσιο για τις ΣΔΙΤ σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Οι επαγγελματικοί κύκλοι καταγγέλλουν την έλλειψη νομικής σαφήνειας στο κοινοτικό δίκαιο, γεγονός που εμποδίζει την ανάπτυξη των ΣΔΙΤ.

Το πράσινο βιβλίο αποσκοπεί στο να δώσει το έναυσμα για μια συζήτηση σχετικά με την εξεύρεση του καλύτερου δυνατού τρόπου που θα εξασφαλίσει ότι οι ΣΔΙΤ μπορούν να αναπτυχθούν μέσα σε ένα πλαίσιο αποτελεσματικού ανταγωνισμού και νομικής σαφήνειας. Το πράσινο βιβλίο θέτει μια σειρά από 22 ερωτήσεις που αφορούν τα ακόλουθα θέματα:

• η ρύθμιση των διαδικασιών επιλογής του εταίρου του ιδιωτικού τομέα·
• η σύσταση μιας ΣΔΙΤ ιδιωτικής πρωτοβουλίας·
• το συμβατικό πλαίσιο και οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης μιας ΣΔΙΤ·
• η υπεργολαβία·
• η πρόκληση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην περίπτωση των ΣΔΙΤ θεσμοθετημένου τύπου.

Η Επιτροπή δεσμεύεται να αναλύσει και να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα των εισηγήσεων που θα υποβληθούν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης. Η Επιτροπή θα αναλάβει, ενδεχομένως, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για το θέμα αυτό. Υπάρχουν πολλοί δυνατοί τρόποι, δεν αποκλείεται κανείς: δεσμευτική νομοθετική πράξη, ερμηνευτική ανακοίνωση, καλύτερος συντονισμός των εθνικών ενεργειών, ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών.

Πλαίσιο

Όπως είχε ανακοινώσει στη στρατηγική της για την εσωτερική αγορά 2003-2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσίευε ένα πράσινο βιβλίο σχετικά με τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).

Εδώ και δεκαπέντε περίπου χρόνια οι ΣΔΙΤ αναπτύσσονται πάρα πολύ. Οι δημόσιες αρχές τις χρησιμοποιούν όλο και πιο συχνά λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν. Κατά τον τρόπο αυτό επωφελούνται από την τεχνογνωσία του ιδιωτικού τομέα. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι οι ΣΔΙΤ επιτρέπουν να επιτευχθούν οικονομίες επειδή ενσωματώνουν όλες τις φάσεις ενός σχεδίου, από τη μελέτη έως την εκμετάλλευσή του. Γενικότερα, οι ΣΔΙΤ συμβάλλουν επίσης στην κοινοτική συζήτηση σχετικά με τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας (ΥΚΩ). Η αύξηση των ΣΔΙΤ αντανακλά την ανάπτυξη του ρόλου του κράτους στον οικονομικό τομέα, ένα κράτος το οποίο έχει στο εξής περισσότερο ένα ρόλο οργανωτή, ρυθμιστή και ελεγκτή και λιγότερο άμεσου φορέα.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on Public-Private Partnerships and Community Law on Public Procurement and Concessions [COM(2005) 0569 final - Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα] (Δεν υπάρχει ελληνική μετάφραση).

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 02.01.2006