Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1056 για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Θεσπίζει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), που αποσκοπεί στη στήριξη των ατόμων, των οικονομιών και του περιβάλλοντος των περιοχών που αντιμετωπίζουν σοβαρές κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις λόγω της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Το ΤΔΜ αποσκοπεί να συμβάλει στον ενιαίο ειδικό στόχο του να δοθεί η δυνατότητα στις περιφέρειες και στους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές, εργασιακές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μετάβασης προς τους στόχους της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα για το έτος 2030 και προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία της Ένωσης έως το 2050, βάσει της συμφωνίας του Παρισιού (βλέπε σύνοψη).
• Είναι ο πρώτος πυλώνας του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, παράλληλα με το πρόγραμμα InvestEU και τη δανειακή διευκόλυνση του δημόσιου τομέα.
• Είναι βασικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (βλέπε σύνοψη).

Πεδίο εφαρμογής

Το ΤΔΜ στηρίζει τις βιώσιμες επενδύσεις σε:

• μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των πολύ μικρών επιχειρήσεων και των νεοφυών επιχειρήσεων·
• δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας, μεταξύ άλλων από πανεπιστήμια και δημόσιους ερευνητικούς οργανισμούς·
• ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση·
• έξυπνη και βιώσιμη τοπική κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένης της απαλλαγής του τομέα των τοπικών μεταφορών και των υποδομών του από τις ανθρακούχες εκπομπές·
• εκσυγχρονισμό των δικτύων τηλεθέρμανσης·
• ψηφιακή καινοτομία και ψηφιακή συνδεσιμότητα·
• αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων εκτάσεων και στις πράσινες υποδομές·
• επανειδίκευση για τους εργαζόμενους και τα άτομα που αναζητούν εργασία·
• εκπαίδευση και κοινωνική ένταξη, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε υποδομές για τους σκοπούς των κέντρων κατάρτισης, των εγκαταστάσεων φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων.

Δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση των παρακάτω:

• του παροπλισμού ή της κατασκευής πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας·
• των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με προϊόντα καπνού·
• των επενδύσεων που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα·
• προβληματικών επιχειρήσεων, εκτός αν αυτό επιτρέπεται βάσει προσωρινών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις που έχουν θεσπιστεί για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστάσεων.

Πόροι

• Το ΤΔΜ διαθέτει πόρους ύψους 8,4 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2021–2027. Το κύριο ποσό μπορεί να αυξηθεί, κατά περίπτωση, από εκούσιες μεταφορές κονδυλίων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+).
• 10,8 δισ. ευρώ θα προέρχονται από το μέσο ανάκαμψης της ΕΕ NextGenerationEU, πέρα από τους προγραμματισμένους πόρους:
  • 2 δισ. ευρώ το 2021
  • 4 δισ. ευρώ το 2022
  • 2 δισ. ευρώ το 2023.
• Οι κοινοί κανόνες της ΕΕ για ταμεία κοινωνικοοικονομικής πολιτικής και πολιτικής συνοχής καθορίζονται στον (ΕΕ) κανονισμό 2021/1060 (βλέπε σύνοψη).

Πρόσβαση σε χρηματοδότηση

• Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση του ΤΔΜ εξαρτάται από τη δέσμευση των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.
• Μόνο το 50 % των εθνικών κονδυλίων που έχουν κατανεμηθεί θα διατίθενται στα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα δεσμευτεί για αυτόν τον στόχο.

Μηχανισμός οικολογικής επιβράβευσης

• Αν οι πόροι του ΤΔΜ αυξηθούν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2024, οι πρόσθετοι πόροι θα απονέμονται στα κράτη μέλη με βάση έναν μηχανισμό «οικολογικής επιβράβευσης».
• Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με γρηγορότερο ρυθμό θα λάβουν πρόσθετα κονδύλια.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2021.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Πόροι χρηματοδότησης για τη δίκαιη μετάβαση (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβαση (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΕΕ L 231 της 30.6.2021, σ. 1–20).

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1056 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων (ΕΕ L 231 της 30.6.2021, σ. 159–706).

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΕΕ L 57 της 18.2.2021, σ. 17–75).

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/1129 της Επιτροπής για τον καθορισμό της ετήσιας κατανομής, ανά κράτος μέλος, των διαθέσιμων κονδυλίων από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΕΕ L 244 της 9.7.2021, σ. 4–9).

Κανονισμός (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την κρίση της νόσου COVID-19 (ΕΕ L 433I της 22.12.2020, σ. 23–27).

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Επενδυτικό Σχέδιο «Βιώσιμη Ευρώπη» — Επενδυτικό Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας [COM(2020) 21 final της 14.1.2020].

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία [COM(2019) 640 final της 11.12.2019].

Συμφωνία του Παρισιού (ΕΕ L 282 της 19.10.2016, σ. 4–18).

Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32–46).

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 28.10.2021