Συμμόρφωση με τους κανόνες σχετικά με την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρήση γενετικών πόρων και συναφών παραδοσιακών γνώσεων

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕE) αριθ. 511/2014 σχετικά με τα μέτρα συμμόρφωσης των χρηστών γενετικών πόρων και τον καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Ο παρών κανονισμός αφορά τη συμμόρφωση με τους κανόνες σχετικά την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους* και στις παραδοσιακές γνώσεις* που συνδέονται με τους εν λόγω γενετικούς πόρους, και τον καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρήση τους, όπως ορίζονται στο πρωτόκολλο της Ναγκόγια για την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους, το οποίο επισυνάπτεται στη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλομορφία.

Ο στόχος πρόσβασης και καταμερισμού οφελών (ABS) του πρωτοκόλλου της Ναγκόγια έγκειται στον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρήση ενός γενετικού πόρου με τη χώρα η οποία παρείχε τον εν λόγω γενετικό πόρο. Τα οφέλη που προκύπτουν θα πρέπει να συμβάλλουν στη βιώσιμη χρήση και διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Γενικός στόχος του κανονισμού είναι να διασφαλίζει ότι όσοι χρησιμοποιούν τους γενετικούς πόρους και τις συνδεόμενες συναφείς παραδοσιακές γνώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), το πράττουν σύμφωνα με τη νομοθεσία σχετικά με την ABS της χώρας-παρόχου.

Οι γενετικοί πόροι χρησιμοποιούνται για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς σε πολλούς τομείς όπως στην επιστημονική έρευνα, την καλλιέργεια φυτών, τα φάρμακα, τα καλλυντικά, τη βιομηχανία τροφίμων και ζωοτροφών και τη βιοτεχνολογία. Χρησιμοποιούνται από πανεπιστήμια και εταιρίες για τη διεξαγωγή έρευνας και/ή έρευνας και ανάπτυξης που οδηγεί στην εμπορία προϊόντων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Όλες οι χώρες (συμπεριλαμβανομένων των χωρών της ΕΕ) έχουν δικαιώματα επί των φυσικών πόρων τους, καθώς και την εξουσία να καθορίσουν την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους τους.

Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι χώρες-πάροχοι είναι η παρακολούθηση των γενετικών πόρων τους μετά την έξοδό τους από τη χώρα. Μια σημαντική προστιθέμενη αξία του πρωτοκόλλου της Ναγκόγια είναι η θέσπιση μέτρων συμμόρφωσης. Οι χώρες-«χρήστες» οφείλουν να λαμβάνουν μέτρα ώστε να διασφαλίζουν ότι η πρόσβαση στους γενετικούς πόρους που χρησιμοποιούνται στη χώρα τους, αποκτήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της χώρας-παρόχου σχετικά με την ABS (εξασφάλιση προηγούμενης συναίνεσης και θέσπιση αμοιβαίως αποδεκτών όρων). Στη συνέχεια, οι εν λόγω πληροφορίες διαβιβάζονται εκ νέου στη χώρα-πάροχο. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 511/2014 περιέχει τους κανόνες που διέπουν τα εν λόγω μέτρα συμμόρφωσης.

Η βασική απαίτηση του κανονισμού είναι η δέουσα επιμέλεια. Οι χρήστες γενετικών πόρων οφείλουν να αναζητούν, να διατηρούν και να διαβιβάζουν σε μεταγενέστερους χρήστες ένα σύνολο πληροφοριών που αφορούν γενετικούς πόρους και παραδοσιακές γνώσεις που συνδέονται με γενετικούς πόρους. Εάν οι χρήστες δεν διαθέτουν επαρκείς πληροφορίες για τη νομιμότητα πρόσβασης και χρήσης, πρέπει να αποκτήσουν άδεια, να καθορίσουν αμοιβαίως αποδεκτούς όρους ή να διακόψουν τη χρήση του πόρου.

Οι χρήστες γενετικών πόρων υποχρεούνται επίσης να υποβάλλουν δήλωση δέουσας επιμέλειας. Η κατάθεση δήλωσης δέουσας επιμέλειας απαιτείται σε δύο στάδια στην ΕΕ:

• κατά το στάδιο χρηματοδότησης της έρευνας όταν η εν λόγω έρευνα συνεπάγεται τη χρήση γενετικών πόρων και παραδοσιακών γνώσεων που συνδέονται με τους πόρους αυτούς·
• κατά το τελικό στάδιο ανάπτυξης ενός προϊόντος.

Επομένως, υπάρχουν δύο σημεία ελέγχου στην ΕΕ. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από αυτά τα σημεία ελέγχου διαβιβάζονται στο κέντρο πληροφοριών για την ABS (το διεθνές εργαλείο ΤΠ για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των σχετικών φορέων, το οποίο συστάθηκε με το πρωτόκολλο της Ναγκόγια) και στις χώρες-παρόχους.

Οι χρήστες πρέπει να φυλάσσουν τις πληροφορίες πρόσβασης και καταμερισμού οφελών του πόρου για 20 έτη από τη διακοπή της χρήσης του.

Κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να ορίσει τουλάχιστον μία αρχή ως υπεύθυνη για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Η εν λόγω αρχή λαμβάνει τις δηλώσεις δέουσας επιμέλειας και είναι υπεύθυνη για τη διενέργεια ελέγχων ως προς τους χρήστες.

Υπάρχουν επίσης δύο προαιρετικά μέσα για τη στήριξη της συμμόρφωσης των χρηστών, το μητρώο συλλογών της ΕΕ και το μητρώο βέλτιστων πρακτικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από τις 12 Οκτωβρίου 2014, με εξαίρεση ορισμένα άρθρα τα οποία εφαρμόζονται από τις 12 Οκτωβρίου 2015.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το κύριο διεθνές πλαίσιο για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της βιολογικής ποικιλομορφίας, καθώς και για τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρήση γενετικών πόρων είναι η σύμβαση του 1993 για τη βιολογική ποικιλομορφία (βλέπε σύνοψη).

Το πρωτόκολλο της Ναγκόγια, που εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2010, βασίζεται στους κανόνες της σύμβασης που αφορούν την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον καταμερισμό των χρηματικών και μη χρηματικών οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση γενετικών πόρων.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Καταμερισμός των γενετικών πόρων της φύσης — ABS (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Πρόσβαση και καταμερισμός οφελών — Κανονισμός ABS της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 511/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, σχετικά με τα μέτρα συμμόρφωσης των χρηστών βάσει του πρωτοκόλλου της Ναγκόγια για την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους στην Ένωση (ΕΕ L 150 της 20.5.2014, σ. 59-71)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής - Έγγραφο καθοδήγησης όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής και τις βασικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 511/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα μέτρα συμμόρφωσης των χρηστών βάσει του πρωτοκόλλου της Ναγκόγια για την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους στην Ένωση (ΕΕ C 313 της 27.8.2016, σ. 1-19)

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/1866 της Επιτροπής, της 13ης Οκτωβρίου 2015, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 511/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά το μητρώο συλλογών, την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των χρηστών και τις βέλτιστες πρακτικές (ΕΕ L 275 της 20.10.2015, σ. 4-19)

Απόφαση 2014/283/ΕΕ του Συμβουλίου, της 14ης Απριλίου 2014, για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του πρωτοκόλλου της Ναγκόγια για την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους, το οποίο επισυνάπτεται στη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλομορφία (ΕΕ L 150 της 20.5.2014, σ. 231-233)

Απόφαση 93/626/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 1993, σχετικά με τη σύναψη της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλομορφία (ΕΕ L 309 της 13.12.1993, σ. 1-2)

τελευταία ενημέρωση 20.11.2020