1.

Λόγω της ενδεχόμενης αντισυνταγματικότητας ορισμένων διατάξεων νόμου που εκδόθηκε για την ευθυγράμμιση της ιταλικής έννομης τάξης προς την απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ ( 2 ), οι οποίες μπορεί να προσβάλλουν το δικαίωμα στην υγεία που κατοχυρώνεται στο ιταλικό Σύνταγμα, το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο, Ιταλία) υποβάλλει στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως για την ερμηνεία της εν λόγω απόφασης-πλαισίου.

2.

Η υπό κρίση αίτηση προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στο Δικαστήριο την ευκαιρία να αποφανθεί εκ νέου επί των λόγων άρνησης εκτέλεσης εντάλματος σύλληψης και παράδοσης (στο εξής: ΕΕΣ). Ειδικότερα, το Δικαστήριο θα πρέπει να διευκρινίσει αν η νομολογία που διαμορφώθηκε με την απόφαση της 5ης Απριλίου 2016, Aranyosi και Căldăraru ( 3 ), μπορεί να εφαρμοστεί κατ’ αναλογίαν στην εκτέλεση ΕΕΣ που μπορεί να συνεπάγεται σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του εκζητούμενου προσώπου.

3.

Εν τέλει, το Δικαστήριο θα κρίνει αν, και ενδεχομένως με ποιον τρόπο, πρέπει να προστεθεί στον κατάλογο των λόγων μη εκτέλεσης ΕΕΣ που προβλέπονται στα άρθρα 3, 4 και 4α της απόφασης-πλαισίου 2002/584 ο λόγος που απορρέει από την υποχρέωση τήρησης των άρθρων 3, 4 και 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης).

4.

Το άρθρο 3 («Δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου»), παράγραφος 1, ορίζει τα εξής:

«Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στη σωματική και διανοητική του ακεραιότητα.»

5.

Το άρθρο 4 («Απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων ή εξευτελιστικών ποινών ή μεταχείρισης») διακηρύσσει τα εξής:

«Κανείς δεν μπορεί να υποβληθεί σε βασανιστήρια ούτε σε απάνθρωπες ή εξευτελιστικές ποινές ή μεταχείριση.»

6.

Το άρθρο 35 («Προστασία της υγείας») προβλέπει τα εξής:

«Κάθε πρόσωπο δικαιούται να έχει πρόσβαση στην πρόληψη σε θέματα υγείας και να απολαύει ιατρικής περίθαλψης, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές. Κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας του ανθρώπου.»

7.

Η αιτιολογική σκέψη 10 διαλαμβάνει τα εξής:

«Ο μηχανισμός του [ΕΕΣ] βασίζεται σε υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών. Η εφαρμογή του εν λόγω μηχανισμού δύναται να ανασταλεί μόνον στην περίπτωση σοβαρής και διαρκούς παραβίασης από κράτος μέλος των αρχών που διατυπώνονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση [στο εξής: ΣΕΕ], η οποία διαπιστώνεται από το Συμβούλιο κατ’ εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 1 της εν λόγω συνθήκης με τις συνέπειες που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου.»

8.

Η αιτιολογική σκέψη 12 εξαγγέλλει τα εξής:

«Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από το άρθρο 6 [ΣΕΕ] και εκφράζονται στο[ν Χ]άρτη […], ιδίως δε στο κεφάλαιο VI αυτού. […].»

9.

Κατά την αιτιολογική σκέψη 13:

«Κανείς δεν μπορεί να απομακρυνθεί, να απελαθεί ή να εκδοθεί προς κράτος όπου διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να του επιβληθεί η ποινή του θανάτου ή να υποβληθεί σε βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη ή εξευτελιστική ποινή ή μεταχείριση.»

10.

Το άρθρο 1 («Ορισμός και υποχρέωση εκτέλεσης του [ΕΕΣ]») προβλέπει τα εξής:

«1.   Το [ΕΕΣ] είναι [απόφαση δικαστικής αρχής] η οποία εκδίδεται από κράτος μέλος προς το σκοπό της σύλληψης και της παράδοσης από άλλο κράτος μέλος προσώπου που καταζητείται για την άσκηση ποινικής δίωξης ή για την εκτέλεση ποινής ή μέτρου στερητικών της ελευθερίας.

2.   Τα κράτη μέλη εκτελούν κάθε [ΕΕΣ] βάσει της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης και σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης-πλαίσιο.

3.   H παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της υποχρέωσης σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των θεμελιωδών νομικών αρχών, όπως διατυπώνονται στο άρθρο 6 [ΣΕΕ].»

11.

Το άρθρο 15 («Απόφαση για την παράδοση») ορίζει τα εξής:

«1.   Η δικαστική αρχή εκτέλεσης αποφασίζει, εντός των προθεσμιών και υπό τους όρους που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση-πλαίσιο, για την παράδοση του προσώπου.

2.   Εάν η δικαστική αρχή εκτέλεσης κρίνει ότι οι πληροφορίες που διαβιβάσθηκαν από το κράτος μέλος έκδοσης του εντάλματος δεν αρκούν ώστε να της επιτρέψουν να αποφασίσει για την παράδοση, ζητεί την κατεπείγουσα προσκόμιση των απαραίτητων συμπληρωματικών πληροφοριών, ιδίως σε σχέση με τα άρθρα 3 έως 5 και το άρθρο 8, και μπορεί να τάξει προθεσμία για την παραλαβή τους, λαμβάνοντας υπόψη της ότι είναι αναγκαίο να τηρηθούν οι προθεσμίες που ορίζονται στο άρθρο 17.

3.   Η δικαστική αρχή έκδοσης του εντάλματος μπορεί να διαβιβάζει οποτεδήποτε στη δικαστική αρχή εκτέλεσης κάθε επιπλέον χρήσιμη πληροφορία.»

12.

Το άρθρο 23 («Προθεσμία παράδοσης του προσώπου») προβλέπει τα εξής:

«1.   Ο καταζητούμενος παραδίδεται το ταχύτερο δυνατόν σε ημερομηνία που συμφωνείται μεταξύ των ενδιαφερόμενων αρχών.

2.   Παραδίδεται το αργότερο δέκα ημέρες αφότου εκδόθηκε η [τελεσίδικη] απόφαση για την εκτέλεση του [ΕΕΣ].

3.   Εάν η παράδοση του καταζητουμένου, εντός της προθεσμίας που προβλέπεται στην παράγραφο 2, αποδεικνύεται αδύνατη λόγω ανωτέρας βίας σε ένα από τα κράτη μέλη, η δικαστική αρχή εκτέλεσης και η δικαστική αρχή έκδοσης του εντάλματος επικοινωνούν αμέσως μεταξύ τους και συμφωνούν νέα ημερομηνία παράδοσης. Στην περίπτωση αυτή, η παράδοση διενεργείται εντός δέκα ημερών μετά τη συμφωνηθείσα νέα ημερομηνία.

4.   Η παράδοση μπορεί κατ’ εξαίρεση να αναστέλλεται προσωρινά για σοβαρούς ανθρωπιστικούς λόγους, εφόσον λ.χ. ευλόγως πιστεύεται ότι θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του καταζητουμένου. Η εκτέλεση του [ΕΕΣ] γίνεται μόλις παύσουν να υφίστανται οι λόγοι αυτοί. Η δικαστική αρχή εκτέλεσης ενημερώνει αμέσως σχετικά τη δικαστική αρχή έκδοσης του εντάλματος και συμφωνεί νέα ημερομηνία παράδοσης. Στην περίπτωση αυτή, η παράδοση διενεργείται εντός δέκα ημερών μετά τη συμφωνηθείσα νέα ημερομηνία.

5.   Κατά την παρέλευση των προθεσμιών που αναφέρονται στις παραγράφους 2 έως 4, εάν το πρόσωπο εξακολουθεί να κρατείται, απολύεται.»

13.

Το άρθρο 23, παράγραφος 3, του Legge 22 aprile 2005, n.o 69 ( 4 ), ορίζει τα εξής:

«Όταν συντρέχουν ανθρωπιστικοί λόγοι ή σοβαροί λόγοι για τους οποίους μπορεί να θεωρηθεί ότι η παράδοση θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του προσώπου, ο πρόεδρος του Corte di appello [εφετείου] ή ο διορισθείς από αυτόν δικαστής μπορεί, με αιτιολογημένη διάταξη, να αναστείλει την εκτέλεση της απόφασης παράδοσης, ενημερώνοντας αμελλητί τον Ministro della giustizia [Υπουργό Δικαιοσύνης]».

14.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2019 το Općinski sud u Zadru (πλημμελειοδικείο Ζαντάρ, Κροατία) εξέδωσε ΕΕΣ στο πλαίσιο ποινικής δίωξης κατά του E. D. L., κατηγορούμενου για την κατοχή ναρκωτικών ουσιών με σκοπό τη διακίνηση και πώληση, αδίκημα που διαπράχθηκε στο έδαφος της Κροατίας το 2014.

15.

Οι συνήγοροι υπεράσπισης του E. D. L. προσκόμισαν στο Corte d’appello di Milano (εφετείο Μιλάνου, Ιταλία) ιατρικά έγγραφα που βεβαίωναν ψυχιατρικές διαταραχές συνδεόμενες και με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών από το εκζητούμενο πρόσωπο στο παρελθόν. Από τη διενεργηθείσα πραγματογνωμοσύνη προέκυψε ότι ο E. D. L. πάσχει από ψυχωσική διαταραχή που χρήζει θεραπείας και ότι υφίσταται σοβαρός κίνδυνος αυτοκτονίας σε περίπτωση φυλάκισής του.

16.

Βάσει της προμνησθείσας πραγματογνωμοσύνης, το Corte d’appello di Milano (εφετείο Μιλάνου) έκρινε ότι η μεταφορά του E. D. L. στην Κροατία, σε εκτέλεση του ΕΕΣ, θα διέκοπτε τις δυνατότητες θεραπείας, τούτο δε θα συνεπαγόταν επιδείνωση της γενικής κατάστασής του και πραγματικό κίνδυνο για την υγεία του.

17.

Εντούτοις, το ως άνω δικαστήριο επισήμανε ότι η υποχρέωση εκτέλεσης ΕΕΣ περιορίζεται αποκλειστικά και μόνον από τους λόγους άρνησης που προβλέπονται εξαντλητικώς στα άρθρα 18 και 18-bis του νόμου 69/2005, στους οποίους δεν καταλέγεται η αποφυγή προσβολών των θεμελιωδών δικαιωμάτων του εκζητούμενου προσώπου, όπως είναι το δικαίωμα στην υγεία. Ως εκ τούτου, το Corte d’appello di Milano (εφετείο Μιλάνου) ανέστειλε τη διαδικασία και κίνησε διαδικασία ελέγχου συνταγματικότητας ενώπιον του Corte costituzionale (Συνταγματικού Δικαστηρίου, Ιταλία).

18.

Στο πλαίσιο αυτό, το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο) υπέβαλε στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει το άρθρο 1, παράγραφος 3, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 […], ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα των άρθρων 3, 4 και 35 του Χάρτη […], την έννοια ότι η δικαστική αρχή εκτέλεσης, όταν κρίνει ότι η παράδοση προσώπου που πάσχει από σοβαρές, χρόνιες και δυνητικά μη αναστρέψιμες παθήσεις θα μπορούσε να το εκθέσει σε κίνδυνο σοβαρής βλάβης της υγείας του, οφείλει να ζητήσει από τη δικαστική αρχή έκδοσης τις πληροφορίες βάσει των οποίων μπορεί να αποκλειστεί ένας τέτοιος κίνδυνος και υποχρεούται να αρνηθεί την παράδοση εάν δεν λάβει σχετικές διαβεβαιώσεις εντός εύλογου χρόνου;»

19.

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως περιήλθε στο Δικαστήριο στις 22 Νοεμβρίου 2021. Αποφασίστηκε δε η κατά προτεραιότητα εκδίκαση της υπόθεσης.

20.

Γραπτές παρατηρήσεις υπέβαλαν ο E. D. L., οι Κυβερνήσεις της Κροατίας, της Φινλανδίας, της Ιταλίας, των Κάτω Χωρών, της Πολωνίας και της Ρουμανίας και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

21.

Ο E. D. L., οι Κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Πολωνίας και της Ρουμανίας και η Επιτροπή παρέστησαν στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση της 27ης Σεπτεμβρίου 2022.

22.

Το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο), αρμόδιο για την αυθεντική ερμηνεία του ιταλικού Συντάγματος και, συγχρόνως, δικαστήριο κράτους μέλους που δεσμεύεται από την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης, εξέθεσε τα ζητήματα που ανακύπτουν στην υπόθεση που υποβλήθηκε στην κρίση του ως εξής:

23.

Προς αποφυγή της ανεπιθύμητης αναντιστοιχίας μεταξύ της εθνικής συνταγματικής τάξης και του δικαίου της Ένωσης, το αιτούν δικαστήριο ζητεί από το Δικαστήριο ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης χάρη στην οποία θα μπορέσει να σεβαστεί τις απαιτήσεις του ιταλικού Συντάγματος και να ασκήσει τη δική του αρμοδιότητα.

24.

Σε αυτό το πνεύμα συνεργασίας, το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο) προτείνει να δοθεί στο υποβαλλόμενο προδικαστικό ερώτημα απάντηση που θα επεκτείνει τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με την απόφαση-πλαίσιο 2002/584 στις περιπτώσεις στις οποίες, μολονότι δεν συντρέχει συγκεκριμένος λόγος άρνησης εκτέλεσης, η εκτέλεση ΕΕΣ έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων του καταζητουμένου.

25.

Ειδικότερα, το αιτούν δικαστήριο παραπέμπει στην απόφαση Aranyosi και Căldăraru σε σχέση με τον κίνδυνο η εκτέλεση ΕΕΣ να μπορεί να εκθέσει το εκζητούμενο πρόσωπο: i) σε απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ, λόγω συστημικών ή γενικευμένων πλημμελειών ή πλημμελειών που επηρεάζουν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ορισμένες ομάδες προσώπων ή ορισμένα κέντρα κράτησης ( 9 ), και ii) στον κίνδυνο να δικαστεί χωρίς να τηρηθούν οι εγγυήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 47 του Χάρτη, επίσης λόγω συστημικών και γενικευμένων πλημμελειών σε σχέση με την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ ( 10 ).

26.

Μέσω της καθιέρωσης ενός απλουστευμένου και αποτελεσματικού συστήματος παράδοσης των καταδικασθέντων ή υπόπτων για παραβάσεις της ποινικής νομοθεσίας, η απόφαση-πλαίσιο 2002/584 κατατείνει στη διευκόλυνση και στην επιτάχυνση της δικαστικής συνεργασίας. Τοιουτοτρόπως συμβάλλει στην επίτευξη του σκοπού η Ένωση να συγκροτήσει χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης επί τη βάσει του υψηλού βαθμού εμπιστοσύνης που πρέπει να υφίσταται μεταξύ των κρατών μελών ( 11 ).

27.

Ακρογωνιαίος λίθος του προμνησθέντος συστήματος είναι η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, η οποία αποτυπώνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 2, της απόφασης-πλαισίου 2002/584. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εκτελούν τα ΕΕΣ βάσει της εν λόγω αρχής και σύμφωνα με τις διατάξεις της απόφασης‑πλαισίου ( 12 ). Οι δικαστικές αρχές τους μπορούν, κατ’ αρχήν, να αρνούνται την εκτέλεση ΕΕΣ μόνον για τους λόγους που προβλέπονται εξαντλητικώς στην εν λόγω απόφαση-πλαίσιο ( 13 ).

28.

Επομένως, η εκτέλεση του ΕΕΣ συνιστά τον κανόνα, η δε άρνηση εκτέλεσης έχει προβλεφθεί ως εξαίρεση, η οποία πρέπει να ερμηνεύεται στενά ( 14 ).

29.

Εντούτοις, το Δικαστήριο αναγνωρίζει ότι οι αρχές της αμοιβαίας αναγνώρισης και εμπιστοσύνης μπορεί να περιορίζονται σε «εξαιρετικές περιστάσεις» ( 15 ). Το ίδιο έχει υπενθυμίσει ότι, κατά το άρθρο 1, παράγραφος 3, αυτής, η απόφαση-πλαίσιο 2002/584 «δεν μπορεί να συνεπάγεται την τροποποίηση της υποχρεώσεως σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως διατυπώνονται, μεταξύ άλλων, στον Χάρτη» ( 16 ).

30.

Στο πνεύμα αυτό, το Δικαστήριο «έχει αναγνωρίσει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τη δυνατότητα της δικαστικής αρχής εκτελέσεως να παύσει τη διαδικασία παραδόσεως που προβλέπει η απόφαση-πλαίσιο 2002/584, όταν η παράδοση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση του καταζητουμένου, υπό την έννοια του άρθρου 4 του Χάρτη» ( 17 ).

31.

Τούτο απορρέει από τον απόλυτο χαρακτήρα της απαγόρευσης της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, ο οποίος συνδέεται ευθέως με τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (άρθρο 1 του Χάρτη) ( 18 ) και, επομένως, δεν επιδέχεται εξαιρέσεις λαμβανομένων υπόψη των σκοπών στους οποίους ερείδεται η δικαστική συνεργασία ( 19 ).

32.

Ο κίνδυνος παράβασης του άρθρου 4 του Χάρτη μπορεί να δικαιολογεί κατ’ εξαίρεση την αναστολή ή την άρνηση παράδοσης του εκζητούμενου, βάσει ΕΕΣ, προσώπου. Πριν από την αναστολή ή την άρνηση παράδοσης, το δικαστήριο εκτέλεσης πρέπει να εξακριβώσει ότι συντρέχει όντως τέτοιος κίνδυνος στην υπόθεση που υποβάλλεται στην κρίση του.

33.

Η παράβαση του άρθρου 4 του Χάρτη (όπως και του άρθρου του 47) ( 20 ) έχει ανακύψει έως τώρα στο πλαίσιο συστημικών και γενικευμένων πλημμελειών στα κράτη μέλη έκδοσης του ΕΕΣ.

34.

Το Δικαστήριο έχει τονίσει ότι δεν αρκεί η διαπίστωση γενικού και αφηρημένου κινδύνου για την άρνηση εκτέλεσης ΕΕΣ ούτε, κατά μείζονα λόγο, για τη συστηματική μη εκτέλεση κάθε ΕΕΣ που προέρχεται από κράτος μέλος στο οποίο αποδίδονται οι εν λόγω συστημικές και γενικευμένες πλημμέλειες ( 21 ).

35.

Σε σχέση με την άποψη ότι ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να είναι μόνον εκείνος που αφορά, συγκεκριμένα και ειδικά, το εκζητούμενο πρόσωπο, το δικαστήριο εκτέλεσης πρέπει να διενεργήσει εξέταση σε δύο στάδια, προκειμένου να συμμορφωθεί με τη νομολογία Aranyosi και Căldăraru:

36.

Η διαπίστωση συστημικών και γενικευμένων πλημμελειών είναι κατά μείζονα λόγο αναγκαία καθότι, σε περίπτωση επίκλησης του ενδεχομένου προσβολής δικαιωμάτων στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ, ισχύει κατ’ αρχήν το τεκμήριο στο οποίο βασίζεται το σύστημα δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις στο σύνολό του, κατά το οποίο όλα τα κράτη μέλη σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα.

37.

Δυνάμει του ως άνω τεκμηρίου, τα λοιπά κράτη μέλη δεν έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να απαιτήσουν από κάποιο άλλο κράτος μέλος να εφαρμόσει εθνικό επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων υψηλότερο από το επίπεδο προστασίας που εγγυάται το δίκαιο της Ένωσης, αλλά επίσης, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, να ελέγχουν αν το άλλο κράτος μέλος έχει πράγματι σεβαστεί, σε συγκεκριμένη περίπτωση, τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνει η Ένωση ( 22 ).

38.

Επομένως, όσον αφορά ενδεχόμενες παραβάσεις για τις οποίες ισχύει το τεκμήριο ότι όλα τα κράτη μέλη σέβονται τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη, είναι αναγκαίο να εξακριβώνεται εξαρχής ότι στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ διαπιστώθηκαν γενικευμένες και συστημικές πλημμέλειες λόγω των οποίων μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση το βάσιμο του εν λόγω τεκμηρίου.

39.

Κατά τη γνώμη μου, η καλούμενη «εξέταση σε δύο στάδια» έχει πολύ σαφή προέλευση και λειτουργεί στο πλαίσιο για το οποίο διαμορφώθηκε. Η εν λόγω εξέταση έχει νόημα όταν ο κίνδυνος για τα δικαιώματα του εκζητούμενου προσώπου απορρέει από γενικευμένες περιστάσεις οι οποίες είναι θεωρητικώς αδύνατο να συντρέχουν σε ένα κράτος μέλος: πλημμέλειες στις συνθήκες κράτησης ή έλλειψη ανεξαρτησίας των δικαστηρίων του.

40.

Εντούτοις, εάν προβληθεί ο ισχυρισμός ότι οι ως άνω περιστάσεις συντρέχουν πραγματικά στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ, τα δικαστήρια εκτέλεσης δεν μπορούν μεν να τον αγνοήσουν, πλην όμως δεν μπορούν ούτε να δεχθούν την ύπαρξη τέτοιων περιστάσεων ελλείψει ελάχιστης τεκμηρίωσης, ήτοι ελάχιστης αληθοφάνειας. Εξάλλου, λόγω της φύσης των προβαλλόμενων περιστάσεων, θα πρέπει να διαπιστωθεί μια γενικευμένη κατάσταση πλημμελειών ως πλαίσιο εντός του οποίου οι εν λόγω περιστάσεις επηρεάζουν, ειδικότερα, τη συγκεκριμένη περίπτωση που αφορά το ΕΕΣ.

41.

Αντιθέτως, στην υπό κρίση υπόθεση, ο κίνδυνος για την υγεία του εκζητούμενου προσώπου:

42.

Προκειμένου να εκτιμηθούν το μέγεθος και η εμβέλεια του εν λόγω κινδύνου, εκτιμώ ότι δεν είναι απαραίτητο να εξεταστεί στο σύνολό του το σύστημα υγείας ή το σωφρονιστικό σύστημα του κράτους μέλους έκδοσης του ΕΕΣ. Σημασία έχει να εξακριβωθεί αν διασφαλίζεται η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη την οποία ενδέχεται να χρειαστεί το εκζητούμενο πρόσωπο. Προς τούτο, δεν είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, το σύστημα υγείας/σωφρονιστικό σύστημα στο σύνολό του, αλλά αρκεί να εκτιμηθούν οι δυνατότητες περίθαλψης που πρέπει να αναμένονται ευλόγως για το εκζητούμενο πρόσωπο.

43.

Υπογραμμίζω ότι το ζήτημα δεν είναι να αξιολογηθεί το σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ενός κράτους μέλους, αλλά να διερευνηθούν οι δυνατότητες παροχής περίθαλψης σε συγκεκριμένο πρόσωπο, έστω και αν η εν λόγω περίθαλψη μπορεί να του παρασχεθεί στο πλαίσιο ενός συστήματος κατά το μάλλον ή ήττον αποτελεσματικού.

44.

Είναι αληθές ότι η ενδεχόμενη ύπαρξη γενικευμένων και συστημικών πλημμελειών μπορεί να έχει σημασία: εφόσον υπάρχουν, είναι πιθανό ότι θα επηρεάσουν επίσης το εκζητούμενο πρόσωπο, στοιχείο το οποίο εξετάζεται κατά το δεύτερο στάδιο της μεθόδου που διαμορφώθηκε με την απόφαση Aranyosi και Căldăraru.

45.

Εντούτοις, αν ουδείς προέβαλε την ύπαρξη τέτοιων πλημμελειών, πρέπει να εκτιμηθεί η ύπαρξη συγκεκριμένου κινδύνου για το εκζητούμενο πρόσωπο (λαμβανομένων υπόψη της κατάστασής του, των δυσχερειών της μεταφοράς του στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ και των υγειονομικών συνθηκών που θα αντιμετωπίσει μετά την παράδοσή του).

46.

Επομένως, η συγκεκριμένη εκτίμηση αφορά το δεύτερο από τα στάδια της καλούμενης «μεθόδου σε δύο στάδια» και όχι ένα προηγούμενο και αυτοτελές πρώτο στάδιο, του οποίου η ανάλυση εκτιμώ ότι παρέλκει εν προκειμένω.

47.

Θεωρητικώς, κανένα στοιχείο δεν εμποδίζει η παράβαση του άρθρου 4 του Χάρτη να απορρέει από τις συστημικές και γενικευμένες συνθήκες κράτησης και φυλάκισης στις οποίες μπορεί να εκτεθεί το εκζητούμενο πρόσωπο ( 23 ). Αντιθέτως, οι εν λόγω συνθήκες δεν απαιτείται να εκτιμηθούν όταν, όπως επισήμανε η Επιτροπή ( 24 ), ο κίνδυνος για την υγεία του εκζητούμενου προσώπου δεν απορρέει άμεσα από αυτές.

48.

Στο πνεύμα των προεκτεθέντων, επισημαίνω επίσης τα εξής:

49.

Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, στην υπό κρίση υπόθεση, η εξέταση του πρώτου εκ των δύο σταδίων της μεθόδου που διαμορφώθηκε με την απόφαση Aranyosi και Căldăraru είναι τόσο περιττή όσο και ανεπίτρεπτη.

50.

Η επίκληση του άρθρου 4 του Χάρτη θα μπορούσε θεωρητικά να γίνει δεκτή, εάν το εκζητούμενο πρόσωπο έπασχε από ένα σύνολο ιδιαιτέρως σοβαρών παθήσεων, με αποτέλεσμα η εκτέλεση του ΕΕΣ να συνεπάγεται αμέσως σοβαρή, σημαντική και ανεπανόρθωτη επιδείνωση της υγείας του ( 27 ) η οποία θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του.

51.

Σε μια τέτοια πραγματικά εξαιρετική περίπτωση, η παράδοση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απάνθρωπη μεταχείριση, ανάλογα με τις ιδιαίτερες περιστάσεις του ασθενούντος προσώπου ( 28 ), ανεξαρτήτως της ανυπαρξίας συστημικών ή γενικευμένων πλημμελειών στο κράτος έκδοσης του ΕΕΣ ( 29 ).

52.

Επομένως, ο εξαιρετικός χαρακτήρας δεν θα απορρέει τόσο από τις γενικευμένες συνθήκες κράτησης ή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ αυτές καθεαυτές όσο από την ίδια την παράδοση, στο μέτρο που είναι αφ’ εαυτής ικανή να θέσει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του εκζητούμενου προσώπου.

53.

Επαναλαμβάνω ότι, στην πραγματικότητα, τα προβλήματα που συνεπάγεται ο κίνδυνος για την υγεία στην υπό κρίση υπόθεση (ενδεχόμενο αυτοκτονίας σε σχέση με τη στέρηση της ελευθερίας) δεν συνδέονται με το κράτος μέλος στο οποίο θα πραγματοποιηθούν η κράτηση και η ενδεχόμενη μεταγενέστερη φυλάκιση, στο πλαίσιο του ΕΕΣ. Φρονώ επίσης ότι οι περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης δεν καθιστούν δυνατό τον χαρακτηρισμό της παράδοσης ως απάνθρωπης μεταχείρισης, δεδομένου ότι, έως τώρα, κανένα στοιχείο δεν υποδηλώνει ότι το εκζητούμενο πρόσωπο δεν θα τύχει της αναγκαίας ιατρικής περίθαλψης στο κράτος έκδοσης του ΕΕΣ.

54.

Εν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να επιδειχθεί μεγάλη προσοχή ώστε το πρόβλημα των ψυχιατρικών κινδύνων που συνδέονται με τη φυλάκιση (οι οποίοι είναι κοινοί σε όλα τα κράτη μέλη) να αντιμετωπιστεί με λύση διαφορετική από την άνευ ετέρου επίκληση του άρθρου 4 του Χάρτη ( 30 ).

55.

Ειδάλλως, η απάντηση του Δικαστηρίου θα μπορούσε να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αυτή καθεαυτήν η κράτηση ή η φυλάκιση προσώπων που διατρέχουν κίνδυνο αυτοκτονίας θα συνιστά απάνθρωπη μεταχείριση, ήτοι θα αντίκειται κατ’ αρχήν, λαμβανομένου υπόψη του απόλυτου χαρακτήρα της, στην απαγόρευση του άρθρου 4 του Χάρτη. Στο παρόν στάδιο εξέλιξης του δικαίου της Ένωσης φρονώ ότι τέτοια άποψη δεν μπορεί να γίνει δεκτή.

56.

Το αιτούν δικαστήριο επικαλείται, επιπλέον του άρθρου 4 του Χάρτη, το δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου (άρθρο 3 του Χάρτη) και το δικαίωμα στην προστασία της υγείας (άρθρο 35 του Χάρτη). Ορισμένοι μετέχοντες στη διαδικασία, όπως ο E. D. L. και οι Κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Φινλανδίας, προέβαλαν επιχειρήματα σε σχέση με τα τρία προμνησθέντα δικαιώματα. Αντιθέτως, η Κυβέρνηση των Κάτω Χωρών προέβαλε επιχειρήματα αποκλειστικά και μόνο σε σχέση με το άρθρο 4 του Χάρτη.

57.

Κατά τη γνώμη μου, το άρθρο 35 του Χάρτη δεν έχει εφαρμογή στην υπό κρίση υπόθεση, δεδομένου ότι εν προκειμένω δεν διακυβεύονται η πρόσβαση στην πρόληψη σε θέματα υγείας και στην ιατρική περίθαλψη, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές, με τις οποίες εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας του ανθρώπου.

58.

Όσον αφορά το άρθρο 3 του Χάρτη, θα μπορούσε, ενδεχομένως, να υπάρξει προσβολή του δικαιώματος στη σωματική ακεραιότητα, πλην όμως, και πάλι, όχι λόγω των υγειονομικών πλημμελειών ή των πλημμελειών στις συνθήκες κράτησης στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ, τις οποίες ουδείς επικαλέστηκε, αλλά λόγω της ενδεχόμενης έλλειψης κατάλληλης θεραπείας της ψυχιατρικής διαταραχής από την οποία πάσχει το εκζητούμενο πρόσωπο, κατά την πραγματογνωμοσύνη που προσκομίστηκε στο ιταλικό εφετείο.

59.

Οι παρατηρήσεις που προεξέθεσα, στο πλαίσιο αυτό, σχετικά με το άρθρο 4 του Χάρτη ισχύουν επίσης όσον αφορά το άρθρο 3 του Χάρτη.

60.

Η καλούμενη, χάριν απλούστευσης, «νομολογία Aranyosi και Căldăraru» συνιστά παράδειγμα δημιουργήματος της νομολογίας του Δικαστηρίου, το οποίο δικαιολογείται από την αναγκαιότητα καθιέρωσης ενός τρόπου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων του προσώπου, σε περιπτώσεις που δεν προβλέφθηκαν ρητώς από τον νομοθέτη του ΕΕΣ.

61.

Η απόφαση-πλαίσιο 2002/584 ορίζει ρητώς στο άρθρο της 1, παράγραφος 3, ότι «δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της υποχρέωσης σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των θεμελιωδών νομικών αρχών, όπως διατυπώνονται στο άρθρο 6 [ΣΕΕ]». Θεσπίζει, επομένως, μια ασφαλιστική δικλείδα για το σύστημα, επιπλέον των συγκεκριμένων εγγυήσεων για ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα που όντως προβλέπονται στην εν λόγω απόφαση-πλαίσιο ( 31 ).

62.

Λαμβανομένου υπόψη του τεκμηρίου κατά το οποίο όλα τα κράτη μέλη σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, ο Ευρωπαίος νομοθέτης δεν μπορούσε να προβλέψει το ενδεχόμενο γενικευμένων και συστημικών πλημμελειών δυνάμενων να έχουν ως αποτέλεσμα την προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων του εκζητούμενου προσώπου.

63.

Επομένως, δυνάμει του άρθρου 1, παράγραφος 3, της απόφασης‑πλαισίου 2002/584, υπήρξε αναπόφευκτη η κατ’ εξαίρεση θέσπιση λόγων άρνησης εκτέλεσης οι οποίοι σχετίζονται με τις παραβάσεις που μπορεί να απορρέουν από γενικευμένες και συστημικές πλημμέλειες.

64.

Εντούτοις, όπως επισημάνθηκε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η αποδοχή «νέου» λόγου άρνησης της εκτέλεσης του ΕΕΣ σχετιζόμενου με την υγεία θα μπορούσε να δημιουργήσει στην ευαίσθητη κατασκευή του συστήματος του ΕΕΣ ρήγμα, το οποίο θα κατέληγε σε πλήθος ισχυρισμών από τα επηρεαζόμενα πρόσωπα, εμποδίζοντας, επομένως, τη λειτουργία του συστήματος παράδοσης στο κράτος μέλος έκδοσης του ΕΕΣ.

65.

Εκτιμώ ότι παρέλκει παρέμβαση νομολογιακού χαρακτήρα η οποία θα διευρύνει τον κατάλογο των λόγων μη εκτέλεσης προκειμένου να προσθέσει τον λόγο που απορρέει από τους κινδύνους για την υγεία: δεν συντρέχει λόγος άρνησης εκτέλεσης του ΕΕΣ όταν αρκεί η αναστολή της παράδοσης του εκζητούμενου προσώπου. Αυτός ακριβώς είναι ο μηχανισμός που προβλέπεται στην απόφαση-πλαίσιο 2002/584 για περιπτώσεις όπως η επίμαχη στην υπό κρίση υπόθεση.

66.

Δυνάμει του άρθρου 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584, η παράδοση μπορεί κατ’ εξαίρεση να αναστέλλεται«για σοβαρούς ανθρωπιστικούς λόγους, εφόσον λ.χ. ευλόγως πιστεύεται ότι θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του καταζητουμένου».

67.

Η ως άνω διατύπωση γεννά δυσχέρειες, όπως επισήμανε το αιτούν δικαστήριο και όπως παρατήρησαν όλοι σχεδόν οι μετέχοντες στην παρούσα διαδικασία. Εντούτοις, κατά τη γνώμη μου, οι δυσχέρειες δεν είναι τόσες ώστε να μην μπορούν να ξεπεραστούν μέσω της σφαιρικής, και μη ευφάνταστης, ερμηνείας της διάταξης.

68.

Κατά το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο), στο μέτρο που προβλέπει μόνον «κατ’ εξαίρεση» αναστολή της παράδοσης για καταστάσεις αμιγώς προσωρινού χαρακτήρα, το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 δεν αφορά περιπτώσεις σοβαρών χρόνιων παθήσεων αόριστης διάρκειας ( 32 ).

69.

Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει επίσης ότι, άλλως, η αναστολή θα μπορούσε να καθυστερήσει επ’ αόριστον τη διαδικασία παράδοσης, στερώντας από αυτήν κάθε πρακτική αποτελεσματικότητα: οι διαδοχικές αναστολές για λόγους υγείας χρόνιου χαρακτήρα θα διατηρούσαν το εκζητούμενο πρόσωπο σε κατάσταση αβεβαιότητας ως προς την εξέλιξη της περίπτωσής του και θα αντέβαιναν στην ανάγκη διασφάλισης της εύλογης διάρκειας κάθε διαδικασίας που επηρεάζει την ατομική ελευθερία ( 33 ).

70.

Στο ίδιο πνεύμα, οι Κυβερνήσεις της Κροατίας, των Κάτω Χωρών και της Τσεχίας και η Επιτροπή παρατηρούν ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 αναστολή μπορεί να αποφασιστεί μόνο μετά τη συμφωνία επί της εκτέλεσης του ΕΕΣ, όχι όμως κατά τον χρόνο απόφασης της ίδιας της εκτέλεσης.

71.

Είναι αληθές ότι οι προεκτεθείσες θέσεις δεν στερούνται ερείσματος. Κατά τη γνώμη μου, όμως, οι ερμηνευτικές δυνατότητες της διάταξης βαίνουν πέραν αυτών που πρότειναν το αιτούν δικαστήριο και οι μετέχοντες στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση.

72.

Εκκινώ από την παραδοχή ότι η έλλειψη ρητού λόγου μη εκτέλεσης ΕΕΣ στην εθνική νομοθεσία ή στα άρθρα 3 και 4 της απόφασης-πλαισίου 2002/584 δεν προσκρούει στην επιταγή που περιέχεται στο άρθρο της 1, παράγραφος 3. Προκειμένου να συμμορφωθεί με την εν λόγω επιταγή, το επιφορτισμένο με την ερμηνεία της δικαστήριο πρέπει να αναζητεί, στο μέτρο του δυνατού, μια κατ’ ουσίαν ισοδύναμη λύση, χρησιμοποιώντας τα κανονιστικά στοιχεία που θέσπισε ο ίδιος ο νομοθέτης.

73.

Κατά τη γνώμη μου, το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης‑πλαισίου 2002/584 παρέχει τα αναγκαία στοιχεία για την εν λόγω κατ’ ουσίαν ισοδύναμη λύση. Το περιεχόμενό του επιδέχεται ερμηνεία η οποία, ακόμη και αν είναι ευρεία και φιλόδοξη, θα είναι, σε κάθε περίπτωση, πιο συνεπής προς τη βούληση του νομοθέτη από τη δημιουργία μέσω της νομολογίας μιας νέας περίπτωσης άρνησης εκτέλεσης του ΕΕΣ. Εν τέλει, είναι προτιμότερη η προσαρμογή του περιεχομένου και της εμβέλειας της εν λόγω θετικής διάταξης από τη δημιουργία, στο περιθώριο αυτής, ενός νέου κανόνα, δημιουργήματος της νομολογίας.

74.

Επαναλαμβάνω ότι, ερμηνευόμενο στο πλαίσιο της απόφασης‑πλαισίου 2002/584, το άρθρο της 23, παράγραφος 4, μπορεί να παράσχει τη λύση που απαιτεί το άρθρο της 1, παράγραφος 3, σε περιπτώσεις όπως η επίμαχη στην υπό κρίση υπόθεση.

75.

Ένα επιχείρημα υπέρ της καταλληλότητας του άρθρου 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 για την εκπλήρωση της απαίτησης του άρθρου της 1, παράγραφος 3, είναι ότι περιέχει ρητή μνεία σε «παράδοση […] [που] θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή ή την υγεία του καταζητουμένου».

76.

Η ως άνω μνεία εισάγει μια σημαντική διαφορά σε σχέση με τα άρθρα 3, 4 και 4α της απόφασης-πλαισίου 2002/584. Οι λόγοι υποχρεωτικής ή προαιρετικής μη εκτέλεσης που προβλέπονται στα συγκεκριμένα άρθρα αφορούν αντικειμενικά στοιχεία, ήτοι τις αξιόποινες πράξεις λόγω των οποίων εκδόθηκε το ΕΕΣ ή τις δυσχέρειες των ποινικών διαδικασιών που ανέκυψαν ή μπορεί να ανακύψουν από τις εν λόγω αξιόποινες πράξεις ( 34 ).

77.

Η ενσωμάτωση στον κατάλογο του άρθρου 3 της απόφασης‑πλαισίου 2002/584 ενός πρόσθετου λόγου μη εκτέλεσης (που θα πρέπει κατ’ ανάγκην να είναι υποχρεωτική, λόγω του χαρακτήρα του θεμελιώδους δικαιώματος), βασισμένου σε κίνδυνο παράβασης των άρθρων 3 ή 4 του Χάρτη, δημιουργεί προφανείς δυσχέρειες σε ένα καθεστώς μη εκτέλεσης το οποίο στηρίζεται στη νομική σύνδεση των ποινικών συστημάτων όλων των κρατών μελών.

78.

Εάν δεν υπήρχε άλλη θεραπεία, πιθανολογώ ότι οι εν λόγω δυσχέρειες δεν θα επαρκούσαν για να εμποδιστεί η εισαγωγή, μέσω της νομολογίας, ενός νέου λόγου μη εκτέλεσης, όπως συνέβη στις προεκτεθείσες περιπτώσεις με την απόφαση Aranyosi και Căldăraru. Αντιθέτως, στην υπό κρίση υπόθεση, υπάρχει η θεραπεία του άρθρου 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584. Επιπλέον, η εν λόγω θεραπεία είναι αποτελεσματική, ειδικότερα, καθόσον:

79.

Φρονώ ότι το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 είναι ικανό να δώσει απάντηση στις ανησυχίες που εξέφρασε το αιτούν δικαστήριο.

80.

Κατά πρώτον, θεσπίζει κριτήριο για τον ορισμό του «ελάχιστου βαθμού» σοβαρότητας του κινδύνου («κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία») σε σχέση με τα άρθρα 3 και 4 του Χάρτη ( 35 ).

81.

Κατά δεύτερον, η διάταξη προβλέπει δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των δικαστικών αρχών έκδοσης και εκτέλεσης του ΕΕΣ, σε σχέση με την οποία το αιτούν δικαστήριο προβληματίζεται.

82.

Μολονότι, κατά την εν λόγω διάταξη, η επικοινωνία μεταξύ των δύο δικαστικών αρχών δεν αφορά την ύπαρξη λόγων μη εκτέλεσης του ΕΕΣ, αλλά την ημερομηνία παράδοσης του εκζητούμενου προσώπου, φρονώ ότι κανένα στοιχείο δεν εμποδίζει την πραγματοποίηση της εν λόγω επικοινωνίας σε προγενέστερο στάδιο, ήτοι όταν η δικαστική αρχή εκτέλεσης πρέπει να αποφασίσει αν θα αναστείλει την παράδοση.

83.

Μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, η δικαστική αρχή εκτέλεσης μπορεί να λάβει εξηγήσεις από τη δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ όσον αφορά τη διαθέσιμη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στα κέντρα κράτησης ή φυλάκισης, η οποία ανταποκρίνεται στις ιατρικές ανάγκες του εκζητούμενου προσώπου.

84.

Επίσης ως αποτέλεσμα του ως άνω διαλόγου, και λαμβανομένων υπόψη των προβλημάτων υγείας του εκζητούμενου προσώπου τα οποία η δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ αγνοούσε έως τότε, η εν λόγω αρχή πρέπει να επανεξετάσει αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήσεως της δικαστικής αρχής εκτέλεσης τη σκοπιμότητα του ΕΕΣ, εφόσον το κρίνει χρήσιμο, λαμβάνοντας υπόψη έναν (νέο) παράγοντα ο οποίος έχει συνέπειες στην αξιολόγηση του αναλογικού χαρακτήρα ( 36 ).

85.

Συγκεκριμένα, στη στάθμιση των περιστάσεων βάσει των οποίων εκτιμάται ο αναλογικός χαρακτήρας (μεταξύ άλλων παραγόντων, αν το ΕΕΣ εκδόθηκε στο πλαίσιο ποινικής δίωξης ή για την έκτιση ποινής και η σοβαρότητα των αξιόποινων πράξεων) θα προστεθεί η στάθμιση που αφορά την υγεία του εκζητούμενου προσώπου. Από την εν λόγω στάθμιση μπορεί να προκύψει η (προσωρινή ή οριστική) ανάκληση του ΕΕΣ, αλλά και η διατήρησή του, εάν η δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ αποφασίσει ότι, εν πάση περιπτώσει, η διαδικασία παράδοσης πρέπει να συνεχιστεί.

86.

Εκτιμώ ότι, στις περιπτώσεις αυτές, το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 επιτρέπει ένα σύστημα επικοινωνίας μεταξύ δικαστηρίων ανάλογο με εκείνο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, βάσει του άρθρου 15 της απόφασης-πλαισίου 2002/584, προτού ληφθεί απόφαση εκτέλεσης του ΕΕΣ.

87.

Είναι αληθές ότι οι πληροφορίες που έχουν σημασία για τους σκοπούς του άρθρου 15 της απόφασης-πλαισίου 2002/584 είναι, κατά το γράμμα της εν λόγω διάταξης, αυτές που είναι απαραίτητες για «να αποφασίσει για την παράδοση» η δικαστική αρχή εκτέλεσης, ήτοι για την πραγματοποίηση ή μη της παράδοσης ανάλογα με το αν πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται ειδικότερα στα άρθρα 3 έως 5 της απόφασης-πλαισίου 2002/584 ( 37 ).

88.

Κατά τη γνώμη μου, όμως, τίποτε δεν εμποδίζει την ανταλλαγή πληροφοριών, όταν αυτή ενδείκνυται προκειμένου να εκτιμηθεί ο κίνδυνος από τον οποίο εξαρτάται η αναστολή της παράδοσης, ακόμη και όταν η παράδοση έχει συμφωνηθεί, εφόσον συντρέχουν σοβαροί ανθρωπιστικοί λόγοι ( 38 ).

89.

Επομένως, για την προστασία των δικαιωμάτων του εκζητούμενου προσώπου, καθώς και του έννομου συμφέροντος της Ένωσης για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας, που συνιστά, ειδικότερα, σκοπό του μηχανισμού του ΕΕΣ ( 39 ), η δικαστική αρχή εκτέλεσης πρέπει να λάβει απόφαση σχετικά με την ενδεχόμενη αναστολή της παράδοσης έχοντας στη διάθεσή της όλα τα απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να κρίνει μετά λόγου γνώσεως.

90.

Εάν η συγκεκριμένη γνώση απαιτεί άμεση και ανεμπόδιστη επικοινωνία με τη δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ, θα είναι σκόπιμη η χρησιμοποίηση του μηχανισμού του άρθρου 15, παράγραφος 2, της απόφασης-πλαισίου 2002/584, ακόμη και όταν η εκτέλεση έχει ήδη συμφωνηθεί.

91.

Επομένως, η αναστολή θα μπορεί να εφαρμοστεί σε σχέση με εκτέλεση η οποία έχει ήδη διαταχθεί αφού διαπιστώθηκε ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι μη εκτέλεσης που προβλέπονται στα άρθρα 3, 4 και 4α της απόφασης-πλαισίου 2002/584. Ο σοβαρός κίνδυνος για την υγεία μετατρέπεται τοιουτοτρόπως σε λόγο από τον οποίο εξαρτάται η έγκριση της εκτέλεσης του ΕΕΣ και ο οποίος δικαιολογεί την απόφαση αναστολής της εν λόγω εκτέλεσης.

92.

Όσον αφορά τη χρονική διάρκεια του μέτρου, το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584 προβλέπει ότι η εκτέλεση αναστέλλεται «προσωρινά», η δε εκτέλεση του ΕΕΣ πραγματοποιείται «μόλις παύσουν να υφίστανται οι [σοβαροί ανθρωπιστικοί] λόγοι» που τη δικαιολόγησαν.

93.

Επομένως, ο προσωρινός χαρακτήρας της αναστολής θα πρέπει να συσχετίζεται με το αν εξακολουθούν να υφίστανται οι ανθρωπιστικοί λόγοι που τη δικαιολογούν. Οι ανθρωπιστικοί λόγοι μπορεί να εξαλειφθούν ή να διορθωθούν με διάφορους τρόπους (μεταξύ άλλων, λόγω της εξέλιξης της κατάστασης του εκζητούμενου προσώπου).

94.

Εν πάση περιπτώσει, και όπως πρότεινε το αιτούν δικαστήριο ( 40 ), σε περίπτωση που η αναστολή πρέπει να παραταθεί, τίποτε δεν εμποδίζει την αναζήτηση άλλων συγκεκριμένων λύσεων στο πλαίσιο του συνεχούς διαλόγου μεταξύ των εμπλεκόμενων δικαστικών αρχών ( 41 ).

95.

Η δικαστική αρχή εκτέλεσης ( 42 ) δεν θα προβεί στην παράδοση στην οποία είχε συμφωνήσει μόνον εάν, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των περιστάσεων, η αναστολή πρέπει να παραταθεί πέραν χρονικού διαστήματος του οποίου ο εύλογος χαρακτήρας θα πρέπει να διαπιστωθεί στο πλαίσιο διαλόγου με τη δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ.

96.

Εν κατακλείδι, προτείνω τα εξής:

97.

Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο προδικαστικό ερώτημα που υπέβαλε το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο, Ιταλία) ως εξής:

«Το άρθρο 1, παράγραφος 3, και το άρθρο 23, παράγραφος 4, της απόφασης-πλαισίου 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299/ΔΕΥ, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, ερμηνευόμενα υπό το πρίσμα των άρθρων 3, 4 και 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

έχουν την έννοια ότι:

εάν η δικαστική αρχή εκτέλεσης κρίνει ότι η παράδοση εκζητούμενου προσώπου που πάσχει από σοβαρές παθήσεις χρόνιου και δυνητικά μη αναστρέψιμου χαρακτήρα μπορεί να το εκθέσει στον κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη της υγείας του, πρέπει να ζητήσει από τη δικαστική αρχή έκδοσης του ΕΕΣ πληροφορίες βάσει των οποίων μπορεί να αποκλείσει τον εν λόγω κίνδυνο και, ενδεχομένως, να αναστείλει, κατ’ εξαίρεση και προσωρινά, την παράδοση του εν λόγω προσώπου για όσο διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται ο εν λόγω σοβαρός κίνδυνος.»