62001C0108

I - Εισαγωγή

1. Η παρούσα αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως αφορά το ζήτημα της εκτάσεως της προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας που παρέχεται με τη μορφή των προστατευόμενων ονομασιών προελεύσεως. Το συγκεκριμένο ζήτημα που τίθεται είναι αν η προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως «Prosciutto di Parma» («Ζαμπόν Πάρμας») επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση που το ζαμπόν τεμαχίζεται και συσκευάζεται επίσης στον τόπο παραγωγής. Οι εφεσείουσες στην κύρια δίκη ιταλικές επιχειρήσεις ζητούν να απαγορευθεί στους εφεσίβλητους να εμπορεύονται ζαμπόν που έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί στη Μεγάλη Βρετανία υπό την προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως «ζαμπόν Πάρμας».

ΙΙ - Νομικό πλαίσιο

1) Η κοινοτική νομοθεσία

α) Κανονισμός (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουλίου 1992, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων (στο εξής: κανονισμός 2081/92)

2. Με τον κανονισμό 2081/92 θεσπίζεται κοινοτική ρύθμιση για την προστασία ορισμένων γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, των οποίων τα χαρακτηριστικά τελούν σε άμεση σχέση με τη γεωγραφική προέλευσή τους.

3. Το άρθρο 2, παράγραφος 2, ορίζει τα εξής:

«Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, νοούνται ως:

α) "ονομασία προέλευσης": το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου:

- που κατάγεται από αυτή την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα αυτή και

- του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες, και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία λαμβάνουν χώρα στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή·

β) "γεωγραφική ένδειξη": το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου:

- που κατάγεται από την περιοχή αυτή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα αυτή και

- του οποίου μια συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορούν να αποδοθούν στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή ή/και η μεταποίηση ή/και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.»

4. Για να δικαιούται προστατευόμενης ονομασίας προελεύσεως (στο εξής: ΠΟΠ) ή προστατευόμενης γεωγραφικής ενδείξεως (στο εξής: ΠΓΕ ) ένα γεωργικό προϊόν ή ένα τρόφιμο πρέπει, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 2081/92, να ανταποκρίνεται σε προδιαγραφές. Η παράγραφος 2 του ίδιου αυτού άρθρου απαριθμεί τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνουν οι προδιαγραφές αυτές: μεταξύ αυτών καταλέγονται η περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει τα βασικά μεταποιηθέντα προϊόντα, η οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής, η περιγραφή της μεθόδου παραγωγής του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου και τα στοιχεία που αποδεικνύουν τον δεσμό με το γεωγραφικό περιβάλλον ή με τη γεωγραφική καταγωγή, καθώς και οι τυχόν προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται δυνάμει των κοινοτικών ή/και εθνικών διατάξεων.

5. Ο κανονισμός 2081/92 προβλέπει μια συνήθη και μια - κρίσιμη εν προκειμένω - απλοποιημένη διαδικασία για την καταχώριση των ΠΟΠ και των ΠΓΕ στο «Μητρώο προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων», το οποίο τηρεί η Επιτροπή. Οι δύο αυτές διαδικασίες διαφέρουν κυρίως κατά το ότι η απλοποιημένη διαδικασία δεν προβλέπει τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των ΕΚ των κυριότερων στοιχείων της αιτήσεως καθώς και των αναφορών στις εθνικές διατάξεις. Τα άρθρα 5 έως 7 ρυθμίζουν τη συνήθη διαδικασία. Εν συνόψει, το άρθρο 5 προβλέπει ότι η αίτηση υποβάλλεται, σε πρώτο στάδιο, σε εθνική αρχή και εξετάζεται από άποψη περιεχομένου από το κράτος μέλος. Εφόσον το κράτος μέλος κρίνει την αίτηση δικαιολογημένη, τη διαβιβάζει στην Επιτροπή. Κατά το άρθρο 6, η Επιτροπή εξετάζει κατά τους τύπους αν η αίτηση καταχώρισης περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που προβλέπονται στο άρθρο 4 και, εφόσον κρίνει ότι η ονομασία πληροί τις προϋποθέσεις προστασίας, δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα το όνομα και τη διεύθυνση του αιτούντος, το όνομα του προϊόντος, τα κυριότερα στοιχεία της αίτησης, τις αναφορές στις εθνικές διατάξεις που διέπουν την επεξεργασία, την παραγωγή ή την παρασκευή του και, εν ανάγκη, το σκεπτικό στο οποίο βασίστηκαν τα συμπεράσματά της. Αν δεν της υποβληθεί από κράτος μέλος ή από νομικό ή φυσικό πρόσωπο που θεωρεί ότι βλάπτονται τα έννομα συμφέροντά του ένσταση σύμφωνα με το άρθρο 7, η Επιτροπή καταχωρίζει την ονομασία στο «Μητρώο προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων» και τη δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

6. Κατά το άρθρο 8, οι ενδείξεις «ΠΟΠ» και «ΠΓΕ» δεν μπορούν να αναγράφονται παρά μόνον στα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα που ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του κανονισμού.

7. Το άρθρο 13, παράγραφος 1, ορίζει τα εξής:

«Οι καταχωρημένες ονομασίες προέλευσης προστατεύονται από:

α) οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση εμπορική χρήση μιας καταχωρημένης ονομασίας για προϊόντα που δεν καλύπτονται από την καταχώρηση, εφόσον τα προϊόντα αυτά είναι συγκρίσιμα με τα προϊόντα που έχουν καταχωρηθεί με την ονομασία αυτή ή εφόσον η χρήση αυτή αποτελεί εκμετάλλευση της φήμης της προστατευόμενης ονομασίας,

β) κάθε αντιποίηση, απομίμηση ή υπαινιγμό, ακόμη και αν αναφέρεται η πραγματική καταγωγή του προϊόντος ή εάν η προστατευόμενη ονομασία χρησιμοποιείται σε μετάφραση ή συνοδεύεται από εκφράσεις όπως: "είδος", "τύπος", "μέθοδος", "τρόπος", "απομίμηση" ή παρόμοιες,

γ) οποιαδήποτε άλλη ψευδή ή απατηλή ένδειξη τόσο όσον αφορά την προέλευση, την καταγωγή, τη φύση ή τις ουσιαστικές ιδιότητες του προϊόντος, αναγραφόμενη στη συσκευασία ή το περιτύλιγμα, στο διαφημιστικό υλικό ή σε έγγραφα που αφορούν το συγκεκριμένο προϊόν, καθώς και τη χρησιμοποίηση για τη συσκευασία του προϊόντος δοχείου που μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένη εντύπωση ως προς την καταγωγή του,

δ) οποιαδήποτε άλλη πρακτική ικανή να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά την πραγματική καταγωγή του προϊόντος.

[...]»

8. Κατά το άρθρο 15, η Επιτροπή επικουρείται κατά τη διαδικασία καταχωρίσεως από μια επιτροπή, την οποία συγκροτούν αντιπρόσωποι των κρατών μελών.

9. Το άρθρο 17 ρυθμίζει την απλοποιημένη διαδικασία καταχωρίσεως των ΠΟΠ και των ΠΓΕ. Η διαδικασία αυτή ίσχυε για τις υφιστάμενες εθνικές ονομασίες που προστατεύονταν ήδη πριν από την έναρξη της ισχύος του κανονισμού, όπως ήταν π.χ. η ονομασία «ζαμπόν Πάρμας». Το άρθρο 17 έχει ως εξής:

«1. Εντός προθεσμίας έξι μηνών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού , τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή ποιες από τις νομίμως προστατευόμενες ονομασίες τους ή, [...], ποιες από τις ονομασίες που έχουν καθιερωθεί με τη χρήση επιθυμούν να καταχωρήσουν δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

2. Η Επιτροπή καταχωρεί, με τη διαδικασία του άρθρου 15, τις ονομασίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 οι οποίες συμφωνούν με τα άρθρα 2 και 4. Το άρθρο 7 δεν εφαρμόζεται. [...]

3. [...]»

10. Αντίθετα επομένως από ό,τι η συνήθης διαδικασία, η απλοποιημένη διαδικασία δεν προβλέπει ή μάλλον δεν πρόβλεπε τη δημοσίευση των κυριότερων στοιχείων της αιτήσεως καθώς και των αναφορών στις εθνικές διατάξεις. Τέτοια πληροφοριακά στοιχεία υποβάλλονται μόνο στην επιτροπή που προβλέπεται στο άρθρο 15 του κανονισμού 2081/92.

β) Κανονισμός (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής, της 12ης Ιουνίου 1996, σχετικά με την καταχώρηση των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92 (στο εξής: κανονισμός 1107/96)

11. Η Επιτροπή, αφού εξέτασε κατά τους τύπους τις ονομασίες που της είχαν υποβάλει τα κράτη μέλη σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο 17 του κανονισμού 2081/92, εξέδωσε τον κανονισμό 1107/96. Το παράρτημα του κανονισμού αυτού περιλαμβάνει τον πίνακα των ονομασιών που καταχωρούνται ως ΠΟΠ και ΠΓΕ, μεταξύ των οποίων αναφέρεται και η ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» («ζαμπόν Πάρμας»).

12. Οι προδιαγραφές της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» αναφέρουν, στα κεφάλαια B.4 και C.2, ότι η συσκευασία του τεμαχισμένου ζαμπόν Πάρμας πρέπει να πραγματοποιείται εντός του τόπου παραγωγής που καθορίζεται στο κεφάλαιο C.1. Στο κεφάλαιο G παρατίθενται οι υποχρεώσεις του Consorzio, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι σχετικές με τη συσκευασία. Στο κεφάλαιο Η περιλαμβάνονται ορισμένες πρόσθετες απαιτήσεις σχετικές με τη σήμανση.

2) Η ιταλική νομοθεσία

13. Το Consorzio del Prosciutto di Parma (στο εξής: Consorzio), το οποίο ιδρύθηκε στις 18 Απριλίου 1963 από 23 αρχικά παραγωγούς ζαμπόν, κατέθεσε στην Ιταλία το ίδιο έτος - δηλαδή πολύ πριν από την έναρξη ισχύος των κοινοτικών κανονισμών το 1992 και το 1996 - το σήμα («trademark») «Prosciutto di Parma». Με τον νόμο 506, της 4ης Ιουλίου 1970, ρυθμίστηκαν για πρώτη φορά στο ιταλικό δίκαιο η παραγωγή του «ζαμπόν Πάρμας» και η προστασία της ονομασίας προελεύσεως . Με υπουργική απόφαση της 3ης Ιουλίου 1978 ανατέθηκε στο Consorzio η επίβλεψη της παραγωγής και της εμπορίας του «ζαμπόν Πάρμας». Με τον νόμο 26, της 13ης Φεβρουαρίου 1990, κωδικοποιήθηκαν οι ισχύουσες σήμερα διατάξεις του ιταλικού δικαίου . Με την υπουργική απόφαση 253, της 15ης Φεβρουαρίου 1993, και την υπουργική απόφαση της 12ης Απριλίου 1994, εξουσιοδοτήθηκε το Consorzio να επιβλέπει και να ελέγχει την τήρηση των κανόνων παραγωγής και μεταποιήσεως του «ζαμπόν Πάρμας» .

14. Το άρθρο 1 του νόμου 26 προβλέπει ότι η ονομασία «Prosciutto di Parma» δεν μπορεί να χρησιμοποιείται παρά μόνο για το ζαμπόν που φέρει χαρακτηριστικό σήμα το οποίο καθιστά διαρκώς δυνατή την αναγνώρισή του, έχει παραχθεί κατόπιν επεξεργασίας φρέσκων χοιρομεριών από ζώα που έχουν εκτραφεί και σφαγεί στο ηπειρωτικό τμήμα της Ιταλίας και έχει παραχθεί σύμφωνα με τις εφαρμοστέες διατάξεις και του οποίου η ωρίμανση έχει πραγματοποιηθεί επί ορισμένη ελάχιστη περίοδο, σε καθοριζόμενη στο άρθρο 2 περιοχή της επαρχίας της Πάρμας.

15. Το άρθρο 3 ορίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ζαμπόν Πάρμας, μεταξύ άλλων το βάρος, το χρώμα το άρωμα και τη γεύση.

16. Το άρθρο 6 του ιταλικού αυτού νόμου ορίζει τα ακόλουθα:

«1. Μετά την επίθεση του σήματος, το ζαμπόν Πάρμας μπορεί να πωληθεί αποστεωμένο και σε τεμάχια διαφόρων μεγεθών και διαφόρου βάρους ή μπορεί να τεμαχιστεί σε φέτες και να συσκευαστεί.

2. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1, αν δεν είναι δυνατό να διατηρηθεί το σήμα επί του προϊόντος, το σήμα πρέπει να τεθεί με ανεξίτηλη σφραγίδα, ώστε να μη μπορεί να σβηστεί από τη συσκευασία, υπό τον έλεγχο της αρμόδιας αρχής και σύμφωνα με τις μεθόδους που καθορίζουν οι σχετικές διατάξεις. Στις περιπτώσεις αυτές οι εργασίες συσκευασίας εκτελούνται στις ειδικές περιοχές παραγωγής, οι οποίες ορίζονται στο άρθρο 2.»

17. Το άρθρο 11 του ιταλικού νόμου εξουσιοδοτεί τους αρμόδιους υπουργούς να αναθέτουν σε μια κοινοπραξία παραγωγών την εποπτεία και τον έλεγχο της παραγωγής. Η κοινοπραξία εκτελεί αυτή την αποστολή από το 1978. Όπως προκύπτει από τους ισχυρισμούς της ίδιας της κοινοπραξίας, οι ελεγκτές της διαθέτουν ευρείες εξουσίες, ανάλογες με τις εξουσίες της αστυνομίας.

18. Με την προαναφερθείσα υπουργική απόφαση 253, της 15ης Φεβρουαρίου 1993, προβλέφθηκε επιπλέον ότι ο τεμαχισμός και η συσκευασία του «ζαμπόν Πάρμας» πρέπει να πραγματοποιούνται εντός της περιοχής παραγωγής του, σε επιχειρήσεις αναγνωρισμένες από την κοινοπραξία (άρθρο 25). Η εν λόγω απόφαση προβλέπει επίσης ότι κατά τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του «ζαμπόν Πάρμας» πρέπει να είναι παρόντες εκπρόσωποι της κοινοπραξίας (άρθρο 26). Τέλος, θεσπίστηκαν ρυθμίσεις για τη συσκευασία και τη σήμανση του προϊόντος (άρθρο 29).

19. Επομένως, κατά το ιταλικό δίκαιο, το τεμαχισμένο σε φέτες και συσκευασμένο «ζαμπόν Πάρμας» πρέπει να έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί στην περιοχή παραγωγής της Πάρμας, όπου πρέπει επίσης να έχει επικολληθεί ετικέτα με την ονομασία και το σήμα του παραγωγού ή της επιχείρησης συσκευασίας και του πωλητή, με τον τόπο της εγκατάστασης στην οποία έγινε η συσκευασία και την ημερομηνία παραγωγής, καθώς και με στοιχεία σχετικά με την επεξεργασία του προς τον σκοπό της διατήρησής του. Εντούτοις, επιτρέπεται - σε περίπτωση που το ζαμπόν παραδίδεται σε ενιαίο τεμάχιο ή σε μεγάλα τεμάχια - να τεμαχίζεται σε φέτες ενώπιον των αγοραστών στα καταστήματα λιανικής πώλησης ή ενώπιον των πελατών στα εστιατόρια.

ΙΙΙ - Τα πραγματικά περιστατικά, η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα

20. Η Asda Stores Limited (στο εξής: Asda) πωλεί στις υπεραγορές της στην Αγγλία πακέτα ζαμπόν με την ονομασία «ζαμπόν Πάρμας». Προμηθεύεται το εμπόρευμα αυτό από την Hygrade Foods Limited (στο εξής: Hygrade). Η δε Hygrade προμηθεύεται το ζαμπόν από την εγκατεστημένη στην Ιταλία εταιρία Cesare Fiorucci SpA. Το ζαμπόν εισάγεται στο Ηνωμένο Βασίλειο - χωρίς κόκαλα αλλά όχι τεμαχισμένο - και τεμαχίζεται και συσκευάζεται από την Hygrade στις εγκαταστάσεις της στο Corsham. Αφού τεμαχιστεί σε φέτες, συσκευάζεται και σφραγίζεται σε πακέτα, έκαστο των οποίων περιέχει πέντε φέτες ζαμπόν.

21. Στα πακέτα αναγράφονται οι ακόλουθες ενδείξεις: «ASDA, Γεύση από Ιταλία, ΖΑΜΠΟΝ ΠΑΡΜΑΣ, Γνήσιο ιταλικό ζαμπόν Πάρμας» . Στο πίσω μέρος των πακέτων αναγράφεται: «ΖΑΜΠΟΝ ΠΑΡΜΑΣ, Όλα τα αυθεντικά προϊόντα κρέατος της Asda που προέρχονται από την ηπειρωτική Ευρώπη παρασκευάζονται με παραδοσιακές μεθόδους που εγγυώνται την αυθεντική γεύση και ποιότητά τους» και: «Παρασκευάζεται στην Ιταλία και συσκευάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο για την Asda Stores Limited» .

22. Το 1997 το Consorzio υπέβαλε στους Trading Standards Officers (δηλαδή την αρμόδια για την επιτήρηση της εφαρμογής των κανόνων του εμπορίου υπηρεσία) στο Wiltshire και West Yorkshire καταγγελίες για παράβαση των κανονισμών. Οι καταγγελίες αυτές απορρίφθηκαν.

23. Στις 14 Νοεμβρίου 1997 το Consorzio ζήτησε ενώπιον αγγλικών δικαστηρίων τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων κατά της Asda και της Hygrade. Με απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 1998 απορρίφθηκε η αίτηση του Consorzio.

24. Κατά της ανωτέρω αποφάσεως το Consorzio άσκησε έφεση ενώπιον του Court of Appeal. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής επιτράπηκε στην εταιρία Salumificio S. Rita S.p.A. (στο εξής: Salumificio Rita), που παράγει ζαμπόν Πάρμας και είναι μέλος του Consorzio, να παρέμβει υπέρ του Consorzio. Η έφεση απορρίφθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1998.

25. Το Consorzio και η Salumificio Rita άσκησαν ενώπιον του House of Lords αναίρεση κατά της αποφάσεως του Court of Appeal. Στο πλαίσιο της εκδικάσεως της αναιρέσεως αυτής το House of Lords υπέβαλε στο Δικαστήριο αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως επί του εξής ερωτήματος:

«Παρέχει ο κανονισμός (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου, σε συνδυασμό με τον κανονισμό (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής και τις προδιαγραφές για την ΠΟΠ "Prosciutto di Parma", έγκυρο κοινοτικό δικαίωμα, εναγώγιμο ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους, για απαγόρευση της λιανικής πωλήσεως υπό την ονομασία "Ζαμπόν Πάρμας" του τεμαχισμένου και συσκευασμένου ζαμπόν που προέρχεται από χοιρομέρι το οποίο εξήχθη από την Πάρμα σύμφωνα με τους όρους της ΠΟΠ, αλλά στη συνέχεια δεν τεμαχίστηκε ούτε συσκευάστηκε ούτε επισημάνθηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές;»

26. Το House of Lords δίδει ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με το ερώτημά του - τις οποίες διατυπώνει υπό μορφή ερωτημάτων - επισημαίνοντας ότι ενδιαφέρεται κυρίως για τη διασαφήνιση των εξής επίδικων ζητημάτων («issues»):

«1) Κατ' ορθή ερμηνεία των κανονισμών (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου και (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής καθώς και των σχετικών προδιαγραφών για το ζαμπόν Πάρμας, αντιβαίνει στα άρθρα 4 και/ή 8 και/ή 13 του κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου η επισήμανση και πώληση με την ονομασία "Ζαμπόν Πάρμας" του ζαμπόν από την Πάρμα το οποίο δεν τεμαχίστηκε σε φέτες ούτε συσκευάστηκε στην ειδική περιοχή παραγωγής και υπό την εποπτεία του Consorzio;

Το ζήτημα αυτό έχει δύο σκέλη. Πρώτον, αν η εκ των κανονισμών προστασία καλύπτει τις εργασίες τεμαχισμού και συσκευασίας. Δεύτερον, αν (και εφόσον οι κανονισμοί το επιτρέπουν) η αίτηση καταχωρίσεως περιελάμβανε και την προστασία των εργασιών τεμαχισμού και συσκευασίας.

2) Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο ερώτημα 1: Είναι έγκυρες οι σχετικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής; (Ζήτημα κύρους).

3) Μπορεί να επιδιωχθεί η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου σε αστικές υποθέσεις στην Αγγλία από πρόσωπα όπως οι αναιρεσείοντες (...); (Ζήτημα άμεσου αποτελέσματος.)»

IV - Παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο

1) Consorzio del Prosciutto di Parma και Salumificio Rita (στο εξής: αναιρεσείοντες)

27. Οι αναιρεσείοντες υποστηρίζουν ότι μόνο το ζαμπόν που έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί στην περιοχή παραγωγής του μπορεί να φέρει την ονομασία «ζαμπόν Πάρμας», διότι η προϋπόθεση αυτή αποτελεί μέρος των προδιαγραφών. Με τη ρύθμιση αυτή επιδιώκεται η παροχή εγγυήσεως για την αυθεντικότητα του προϊόντος. Η μόνη δυνατότητα παροχής στον καταναλωτή της εγγυήσεως ότι αγοράζει γνήσιο ζαμπόν Πάρμας έγκειται στην ύπαρξη μεθόδων ελέγχου και στη σφράγιση του προϊόντος, η οποία επιτρέπεται μόνο εφόσον οι παραγωγοί και οι επιχειρήσεις συσκευασίας συμμορφώνονται με τις αυστηρές προϋποθέσεις που έχει θέσει το Consorzio.

28. Κατά τους αναιρεσείοντες, ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν στην περιοχή παραγωγής έχει ουσιώδη σημασία για την απόκτηση των χαρακτηριστικών ιδιοτήτων του ζαμπόν Πάρμας. Κατά τη μεταποίηση του ζαμπόν Πάρμας, που περιλαμβάνει τον τεμαχισμό και τη συσκευασία, έχουν ουσιώδη σημασία τρεις παράγοντες: η επιλογή του ζαμπόν που θα μεταποιηθεί, ο έλεγχος της επιχειρήσεως μεταποιήσεως από άποψη εγκαταστάσεων και η παρουσία των ελεγκτών του Consorzio κατά τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν και κατά τη σφράγισή του. Η μεταποίηση αποτελεί μια περίπλοκη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει την αφαίρεση του οστού του ζώου, την προετοιμασία του σκεύους εντός του οποίου θα τεμαχιστεί το ζαμπόν, τον τεμαχισμό σε φέτες και στη συνέχεια τη συσκευασία του. Η ανώτερη ποιότητα του ζαμπόν Πάρμας εξασφαλίζεται μόνο με τον ταυτόχρονο έλεγχο του μεταποιούμενου ζαμπόν και του εκτελούντος τη μεταποίηση προσωπικού.

29. Κατά τους αναιρεσείοντες, ορισμένοι από τους αναγκαίους ελέγχους δεν μπορούν να πραγματοποιούνται παρά μόνο κατά τη μεταποίηση των χοιρομεριών που συνίσταται στον τεμαχισμό τους σε φέτες. Η διαπίστωση ορισμένων «κρυμμένων ελαττωμάτων», όπως είναι οι κηλίδες λόγω μικρών εσωτερικών αιμορραγιών, οι ανοιχτόχρωμες ζώνες στον μυϊκό ιστό ή το υπερβολικό ενδομυϊκό λίπος, δεν είναι δυνατή πριν από αυτό το στάδιο. Η διαπίστωση αυτών των ελαττωμάτων και η διενέργεια αποτελεσματικών ελέγχων απαιτούν ιδιαίτερη πείρα και σε βάθος γνώση του προϊόντος σε σχέση με κάθε φάση της όλης διαδικασίας μεταποιήσεώς του.

30. Η συνεχής παρουσία ελεγκτή κατά τη μεταποίηση είναι, κατά τους αναιρεσείοντες, αναγκαία για την προστασία της φήμης του ζαμπόν Πάρμας. Τα αναγκαία προσόντα για τη διεξαγωγή των ελέγχων έχουν μόνο όσοι είναι ενήμεροι για την εμπορία και για τις τεχνικές πλευρές του προϊόντος και της μεταποιήσεώς του. Ενήμεροι είναι δε οι επιθεωρητές του Consorzio και οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις παραγωγής. Οι αναιρεσείοντες φρονούν ότι οι γνώσεις αυτές, οι οποίες χαρακτηρίζουν τους επιθεωρητές του Consorzio, δεν υπάρχουν εκτός της περιοχής παραγωγής. Εξάλλου, η διενέργεια ελέγχων προβλέπεται από τον νόμο, και συγκεκριμένα από το άρθρο 6 του νόμου 26/1990 και από τα άρθρα 25 και 26 της υπουργικής αποφάσεως 253/1993.

31. Οι αναιρεσείοντες τονίζουν ότι θα ήταν επικίνδυνο για τη φήμη του ζαμπόν Πάρμας να επιτρέπεται ο τεμαχισμός και η συσκευασία του εκτός της περιοχής παραγωγής του. Οποιοδήποτε πρόβλημα που θα συναντούσαν οι καταναλωτές με την ποιότητα του ζαμπόν που θα είχε μεταποιηθεί εκτός της περιοχής παραγωγής του θα είχε αυτόματα, κατά τους αναιρεσείοντες, αντίκτυπο στη φήμη του ζαμπόν που μεταποιείται εντός της περιοχής παραγωγής του.

32. Οι αναιρεσείοντες, επικαλούμενοι την απόφαση Rioja , υποστηρίζουν ότι οι κανόνες για τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν Πάρμας αποσκοπούν στην προστασία της φήμης της ΠΟΠ, η οποία εξαρτάται κυρίως από την ποιότητά του. Η ποιότητα αυτή διασφαλίζεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο χάρη στις ιδαίτερες ικανότητες και το ήθος που χαρακτηρίζουν τους ελεγκτές που διενεργούν τους ελέγχους εντός της περιοχής παραγωγής.

33. Οι ενδοιασμοί που εκφράζουν οι αναιρεσίβλητες ως προς την έλλειψη δημοσιοιποιήσεως των προδιαγραφών δεν έχουν, κατά τους αναιρεσείοντες, καμία σημασία. Οι αναιρεσείοντες απαιτούν απλώς από την Asda ορισμένη παράλειψη στο μέλλον και όχι αποζημίωση για το παρελθόν. Επομένως, δεν έχει σημασία κατά πόσον στο παρελθόν η Asda είχε ή μπορούσε να λάβει γνώση των προϋποθέσεων χρήσεως της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας».

2) Asda και Hygrade (στο εξής: αναιρεσίβλητες)

34. Οι αναιρεσίβλητες αμφισβητούν ότι οι διατάξεις για τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής του μπορούν να προβληθούν κατ' αυτών. Κατά τις αναιρεσίβλητες, ούτε οι προδιαγραφές ούτε η καταχώριση της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» έχουν δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Οι αναιρεσίβλητες υποστηρίζουν ότι, αν επιτρεπόταν να τους αντιταχθεί ρύθμιση που δεν έχει δημοσιευθεί, θα παραβιάζονταν οι αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου.

35. Τούτο ισχύει, κατά τις αναιρεσείουσες, στην περίπτωση ιδίως που η οικεία ρύθμιση δεν έχει δημοσιευθεί στην επίσημη γλώσσα της χώρας του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου γίνεται επίκληση της ρυθμίσεως. Οι προδιαγραφές όμως έχουν συνταχθεί στα ιταλικά και δεν υπάρχει καμία, επίσημη τουλάχιστον, μετάφρασή τους στα αγγλικά.

36. Οι προδιαγραφές παραπέμπουν μεν στην ιταλική νομοθετική ρύθμιση στην οποία στηρίζεται η προϋπόθεση ότι ο τεμαχισμός και η συσκευασία πρέπει να πραγματοποιούνται εντός της περιοχής παραγωγής. Η εν λόγω ρύθμιση όμως δεν έχει προσαρτηθεί στις προδιαγραφές, οπότε οι αναιρεσίβλητες δεν έχουν καμία δυνατότητα να λάβουν γνώση των διατάξεών της.

37. Κατά τα λοιπά, οι αναιρεσίβλητες επισημαίνουν ότι το Consorzio δεν έχει εκ του νόμου καμία υποχρέωση να τους διαβιβάσει αντίγραφο της αιτήσεως καταχωρίσεως. Ούτε η Επιτροπή έχει τέτοια υποχρέωση βάσει της αποφάσεως 94/90/ΕΚΑΧ, EK, Ευρατόμ της Επιτροπής, της 8ης Φεβρουαρίου 1994, σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα της Επιτροπής , διότι η Επιτροπή δεν είναι ο συντάκτης των προδιαγραφών, δηλαδή του σχετικού εγγράφου.

38. Το μόνο που έχει δημοσιευθεί είναι ότι η ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» έχει καταχωριστεί και ότι το Consorzio αποτελεί την κατά το άρθρο 10 του κανονισμού 2081/92 αρμόδια αρχή για τους ελέγχους. Τούτο όμως δεν αρκεί για να μπορεί να τους αντιταχθεί η ρύθμιση σχετικά με τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής.

39. Οι αναιρεσείουσες υποστηρίζουν επίσης ότι η ρύθμιση που προβλέπει ότι ο τεμαχισμός και η συσκευασία πρέπει να πραγματοποιούνται εντός της περιοχής παραγωγής και υπό την επίβλεψη του Consorzio δεν αποτελεί μέρος της ονομασίας προέλευσης «Prosciutto di Parma», η οποία προστατεύεται σύμφωνα με τους κανονισμούς 2081/92 και 1107/96. Σύμφωνα με την απόφαση Pistre κ.λπ. , ο κανονισμός 2081/92 προστατεύει μόνο τις απαιτήσεις που διασφαλίζουν ότι το προϊόν προέρχεται από ορισμένη γεωγραφική περιοχή. Επομένως, η απαίτηση που περιέχεται στις προδιαγραφές πρέπει να αποβλέπει στην προστασία αυτού του ιδιαίτερου δεσμού. Μεταξύ της γεωγραφικής προελεύσεως του ζαμπόν και της μεταποιήσεως που συνίσταται στον τεμαχισμό και στη συσκευασία δεν υπάρχει όμως καμία απολύτως σχέση.

40. Κατά συνέπεια, οι αναιρεσίβλητες προτείνουν να ερμηνευθούν οι κανονισμοί 2081/92 και 1107/96 υπό την έννοια ότι δεν προστατεύουν την ΠΟΠ σε σχέση με τους κανόνες για τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν. Επικουρικά, προτείνουν να κηρυχθεί άκυρος ο κανονισμός 1107/96 κατά το μέρος κατά το οποίο προστατεύει τους κανόνες σχετικά με τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν Πάρμας εντός της περιοχής παραγωγής, διότι η προστασία αυτή δεν ανταποκρίνεται στο γράμμα και στο πνεύμα του κανονισμού 2081/92.

41. Οι αναιρεσίβλητες ισχυρίζονται επίσης ότι η ερμηνεία των κανονισμών 2081/92 και 1107/96 υπό την έννοια ότι προστατεύουν την απαίτηση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής αντιβαίνει στους κανόνες περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Συγκεκριμένα, ο παραγωγός του ζαμπόν που εμπορεύονται οι αναιρεσίβλητες, η εταιρία Cesare Fiorucci SpA, έχει θέσει το ζαμπόν σε ελεύθερη κυκλοφορία.

42. Επιπλέον, οι αναιρεσείοντες δεν έχουν προβάλει κανένα δικαιολογητικό λόγο για τον περιορισμό αυτό. Κατά τις αναιρεσίβλητες πάντα, ουδέποτε τέθηκε ζήτημα ποιότητας του ζαμπόν Πάρμας που έχει παραχθεί από μέλος του Consorzio σύμφωνα με τις εφαρμοστέες διατάξεις. Ούτε έχει άλλωστε προβληθεί το επιχείρημα ότι το ζαμπόν που εμπορεύονται οι αναιρεσίβλητες προκάλεσε σύγχυση στους καταναλωτές ή τους παραπλάνησε ή ότι έθιξε ποτέ τη φήμη των παραγωγών του ζαμπόν Πάρμας.

43. Τέλος, οι αναιρεσίβλητες υποστηρίζουν ότι η απαίτηση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής είναι δυσανάλογη. Το ιταλικό δίκαιο επιτρέπει να εξάγεται το ζαμπόν Πάρμας ολόκληρο ή σε τεμάχια και να τεμαχίζεται σε άλλο κράτος μέλος ενώπιον του καταναλωτή. Δεν υπάρχει κανείς λόγος να απαγορεύεται ο ίδιος τεμαχισμός εκτός της περιοχής παραγωγής, εφόσον δεν πραγματοποιείται ενώπιον του καταναλωτή.

3) Ηνωμένο Βασίλειο

44. Η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υποστηρίζει την άποψη ότι η απαίτηση περί τεμαχισμού και συσκευασίας του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής αποτελεί μέτρο που έχει αποτέλεσμα ισοδύναμο με ποσοτικό περιορισμό των εξαγωγών. Ο περιορισμός αυτός της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων δεν είναι δικαιολογημένος. Οι ρυθμίσεις των άρθρων 8 και 13 του κανονισμού 2081/92 αποσκοπούν στην παροχή της εγγυήσεως ότι το προϊόν προέρχεται από ορισμένη περιοχή και έχει ορισμένα χαρακτηριστικά. Επομένως, προστατεύουν μόνο τις απαιτήσεις που είναι αναγκαίες για την παροχή της εγγυήσεως σχετικά με τα χαρακτηριστικά αυτά.

45. Οι διάδικοι της κύριας δίκης συμφωνούν, κατά την Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ότι οι αναιρεσίβλητες μπορούν να εμπορεύονται με την ΠΟΠ «ζαμπόν της Πάρμας» τα ζαμπόν που εισάγουν σε ολόκληρα κομμάτια. Ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν αυτού δεν επηρεάζουν την ποιότητά του. Για τον λόγο αυτό, η παρούσα υπόθεση δεν μπορεί να συγκριθεί με την υπόθεση την οποία αφορούσε η υπόθεση Rioja.

46. Η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου συμφωνεί με την άποψη των αναιρεσιβλήτων σχετικά με το πρόβλημα της δημοσιοποιήσεως των προδιαγραφών. Από τη δέκατη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού 2081/92 συνάγεται ότι η καταχώριση στο μητρώο αποσκοπεί στην ενημέρωση των ενδιαφερομένων κύκλων και των καταναλωτών. Με τον κανονισμό 1107/96 γνωστοποιήθηκε απλώς ότι η ονομασία «ζαμπόν Πάρμας» προστατεύεται ως ΠΟΠ. Όταν ένας έμπορος αγοράζει ζαμπόν με την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας», έχει την εγγύηση ότι το ζαμπόν αυτό προέρχεται από την προβλεπόμενη για την παραγωγή ζαμπόν Πάρμας περιοχή και ανταποκρίνεται σε ορισμένες ποιοτικές προδιαγραφές. Η περίληψη των προδιαγραφών που υποβλήθηκε κατά την καταχώριση, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 17, δεν περιέχει τον όρο περί υποχρεωτικού τεμαχισμού και υποχρεωτικής συσκευασίας του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής του. Η περίληψη αυτή παραπέμπει βέβαια στην ιταλική νομοθεσία, η οποία προβλέπει ότι το ζαμπόν πρέπει να τεμαχίζεται και να συσκευάζεται εντός της περιοχής παραγωγής του. Εντούτοις, κάθε απαγόρευση χρησιμοποιήσως της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» πρέπει να είναι σαφής, ευνόητη και εύληπτη.

4) Γαλλική Δημοκρατία

47. Η Γαλλική Κυβέρνηση επισημαίνει ότι η απαίτηση τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής αποτελεί τμήμα των προδιαγραφών, οι οποίες υποβλήθηκαν μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας». Κατά συνέπεια, η απαίτηση αυτή προστατεύεται από το κοινοτικό δίκαιο, πράγμα που σημαίνει ότι το ζαμπόν που τεμαχίζεται και συσκευάζεται εκτός της περιοχής παραγωγής του δεν μπορεί να καλύπτεται από την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας».

48. Η Γαλλία θεωρεί ότι η απαίτηση αυτή συμβιβάζεται επίσης με τον κανονισμό 2081/92, διότι είναι αναγκαία για την εγγύηση ότι το ζαμπόν προέρχεται από ορισμένη περιοχή. Αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει με το ολόκληρο ζαμπόν, όταν το ζαμπόν εμφανίζεται σε τεμάχια, η ενημέρωση του καταναλωτή στηρίζεται μόνο στα στοιχεία που αναγράφονται επί της συσκευασίας, η οποία πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη του Consorzio.

49. Κατά τη Γαλλική Κυβέρνηση, ο κανονισμός 2081/92 συμβιβάζεται με τις διατάξεις περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Στο πλαίσιο της γεωργικής πολιτικής, ο νομοθέτης διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια. Ο κανονισμός 2081/92 εξισορροπεί τα συμφέροντα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, της προστασίας των καταναλωτών και της προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Αφού η χρήση της ΠΟΠ προστατεύεται σε όλα τα κράτη μέλη, ο κανονισμός αυτός εξυπηρετεί την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων.

5) Ιταλική Δημοκρατία

50. Η Ιταλική Κυβέρνηση παραπέμπει στην απόφαση Rioja. Κατ' αναλογία των όσων δέχθηκε το Δικαστήριο σχετικά με το κρασί, η αρχή ότι η μεταποίηση των ποιοτικά ανώτερων προϊόντων πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από ειδικούς ισχύει και για το επίμαχο εν προκειμένω ζαμπόν.

51. Η Ιταλική Κυβέρνηση παραθέτει το σημείο B.4 των προδιαγραφών και το άρθρο 12 της συνημμένης στις προδιαγραφές αυτές «οδηγίας», κατά το οποίο η χρησιμοποίηση της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» εξαρτάται από το αν το ζαμπόν έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί εντός της περιοχής παραγωγής του. Όλα τα στάδια της επεξεργασίας ελέγχονται αυστηρά από ιδιαίτερα εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο έχει μεγάλη πείρα σε σχέση με το ζαμπόν αυτό. Η επίβλεψη περιλαμβάνει επίσης την τεχνική καταλληλότητα των χρησιμοποιούμενων μηχανών και το αισθητικό αποτέλεσμα από την εμφάνιση του προϊόντος. Αν δεν διεξάγονταν οι έλεγχοι αυτοί, τότε η χειροτέρευση της ποιότητας θα παρέβλαπτε τη φήμη του προϊόντος.

52. Όσον αφορά το πρόβλημα της διαφάνειας και της προσβάσεως στις εφαρμοστέες διατάξεις, η Ιταλική Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι, κατά την υποβολή της αιτήσεως καταχωρίσεως, υπέβαλε επίσης στην Επιτροπή τις προδιαγραφές, στις οποίες περιλαμβανόταν η «οδηγία» και μεταξύ των οποίων καταλεγόταν η απαίτηση τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής. Εξάλλου, έχει επίσης υποβληθεί το κείμενο των εφαρμοστέων διατάξεων. Επί του ζητήματος αυτού τα κράτη μέλη ενημερώθηκαν, στις διάφορες επίσημες γλώσσες, στο πλαίσιο της επιτροπής που έχει συσταθεί κατά το άρθρο 15 του κανονισμού 2081/92, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει πρόσβαση στις εφαρμοστέες διατάξεις. Ο ενδιαφερόμενος επιχειρηματίας έχει την υποχρέωση να λάβει γνώση των κρίσιμων αυτών πληροφοριακών στοιχείων.

6) Βασίλειο της Ισπανίας

53. Η Ισπανική Κυβέρνηση επικαλείται επίσης την απόφαση Rioja. Σκοπός της ονομασίας προελεύσεως είναι η παροχή της εγγυήσεως ότι το προϊόν προέρχεται από ορισμένη περιοχή και έχει ορισμένα χαρακτηριστικά. Ο τεμαχισμός του ζαμπόν αποτελεί ένα ιδιαίτερο σημαντικό στάδιο της μεταποιήσεως. Μολονότι ο τεμαχισμός αυτός πραγματοποιείται μετά την κατά κυριολεξία παραγωγή, έχει όμως ουσιώδη σημασία για το ζαμπόν Πάρμας, διότι το ζαμπόν αυτό πωλείται κυρίως τεμαχισμένο.

54. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται εκτός της περιοχής παραγωγής δεν παρέχουν τις ίδιες εγγυήσεις για την ποιότητα και τη γνησιότητα του προϊόντος. Κατά συνέπεια, για την καλύτερη προστασία του καταναλωτή είναι αναγκαία η πραγματοποίηση του τεμαχισμού και της συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι οι σφραγίδες που έχουν τεθεί πάνω στο ολόκληρο χοιρομέρι αφαιρούνται κατά τον τεμαχισμό του.

7) Επιτροπή

55. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η απαίτηση τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής περιέχεται στις προδιαγραφές που υποβλήθηκαν μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως και οι οποίες επιπλέον παραπέμπουν στην εφαρμοστέα ιταλική ρύθμιση.

56. Όσον αφορά το κύρος της καταχωρίσεως σε σχέση με την προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής, η Επιτροπή παραπέμπει στην απόφαση Rioja. Ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν αποτελούν σύνθετη διαδικασία, η οποία απαιτεί την τήρηση ορισμένων κανόνων και ειδικές γνώσεις. Η διαδικασία αυτή επηρεάζει την ποιότητα του προϊόντος, η οποία είναι κρίσιμη για τη φήμη του.

57. Η προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως εγγυάται ότι το προϊόν προέρχεται από ορισμένη περιοχή και εμφανίζει ορισμένα χαρακτηριστικά. Για την παροχή της εγγυήσεως αυτής ενδείκνυνται κυρίως ο τεμαχισμός και η συσκευασία εντός της περιοχής παραγωγής. Εκτός της περιοχής αυτής δεν διεξάγονται ισοδύναμοι έλεγχοι από προσωπικό με εξειδικευμένες γνώσεις. Οι έλεγχοι που προβλέπουν οι προδιαγραφές και η ιταλική νομοθεσία αποσκοπούν στη διασφάλιση της ποιότητας του ζαμπόν Πάρμας και, επομένως, είναι δικαιολογημένοι.

58. Όσον αφορά το ζήτημα της απευθείας εφαρμογής του κανονισμού 2081/92, η Επιτροπή επισημαίνει καταρχάς ότι, κατά το άρθρο 249 ΕΚ, οι κανονισμοί έχουν απευθείας εφαρμογή. Επιπλέον, από την έβδομη και τη δωδέκατη αιτιολογική σκέψη, καθώς και από τα άρθρα 8 και 13, η Επιτροπή συνάγει ότι ο κανονισμός παρέχει δικαιώματα των οποίων είναι δυνατή η απευθείας επίκληση ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Τέλος, η Επιτροπή επικαλείται επίσης τον σκοπό του κανονισμού, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση της προστασίας εντός ολόκληρης της Κοινότητας των ονομασιών που προστατεύονταν προηγουμένως μόνο σε εθνικό επίπεδο.

59. Όσον αφορά τη δημοσιοποίηση των διατάξεων, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η διαδικασία του άρθρου 17 διασφαλίζει επίσης τη δημοσιοποίηση αυτή σε ορισμένο βαθμό. Η διαδικασία αυτή έχει διαμορφωθεί ως διαδικασία διεξαγόμενη μεταξύ των κρατών μελών, τα οποία ενημερώνονται στα πλαίσια της προβλεπόμενης από το άρθρο 15 επιτροπής για τις αιτήσεις καταχωρίσεως, καθώς και για τις σχετικές προδιαγραφές. Για παράδειγμα, η Βρετανική Κυβέρνηση ψήφισε, στο πλαίσιο της επιτροπής αυτής, κατά της προτάσεως κανονισμού, με το σκεπτικό, μεταξύ άλλων, ότι ορισμένοι περιορισμοί, π.χ. η υποχρέωση τεμαχισμού και συσκευασίας του ζαμπόν Πάρμας εντός της περιοχής παραγωγής, ήσαν υπερβολικά ευρείς.

V - Η άποψή μου επί της υποθέσεως

1) Ερμηνεία του προδικαστικού ερωτήματος

60. Το House of Lords έχει υποβάλει στο Δικαστήριο το ερώτημα αν ο κανονισμός 2081/92, σε συνδυασμό με τον κανονισμό 1107/96 και τις προδιαγραφές για την ΠΟΠ «Prosciutto di Parma», παρέχει άμεσα εναγώγιμο ενώπιον των δικαστηρίων των κρατών μελών δικαίωμα απαγορεύσεως της λιανικής πωλήσεως του ζαμπόν που δεν έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές εντός της περιοχής παραγωγής του. Από τη διάταξη περί παραπομπής προκύπτει ότι το αιτούν δικαστήριο ερωτά αφενός αν ο τεμαχισμός σε φέτες και η συσκευασία εντός της περιοχής παραγωγής επιτρέπεται κατ' αρχήν να προστατεύονται με τους κανονισμούς 2081/92 και 1107/96 και αφετέρου αν η αίτηση καταχωρίσεως για την ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» περιελάμβανε πράγματι αίτημα προστασίας του τεμαχισμού σε φέτες. Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στα δύο αυτά ερωτήματα, υποβάλλεται το ζήτημα του κύρους των δύο αυτών κανονισμών. Τέλος, το House of Lords ερωτά αν επιτρέπεται η ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων επίκληση της προστασίας που παρέχουν ενδεχομένως οι κανονισμοί αυτοί.

2) Πεδίο της προστασίας που παρέχει η ΠΟΠ «Prosciutto di Parma»

61. Καταρχάς πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον οι προδιαγραφές που υποβλήθηκαν μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» περιέχει τον όρο τεμαχισμού και συσκευασίας του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής του. Συναφώς επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 2, σημείο i, του κανονισμού 2081/92, οι προδιαγραφές μπορούν να αναφέρουν τις προϋποθέσεις που πρέπει ενδεχομένως να πληρούνται δυνάμει των κοινοτικών και/ή εθνικών διατάξεων. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή του κανονισμού, αρκεί οι προδιαγραφές να αναφέρουν τις ενδεχομένως κρίσιμες ιταλικές νομοθετικές διατάξεις.

62. Το αντίγραφο των προδιαγραφών, το οποίο αποτελεί παράρτημα των παρατηρήσεων που κατέθεσε το Consorzio, περιλαμβάνει στο κεφάλαιο B.4 την προϋπόθεση περί υποχρεωτικής συσκευασίας του ζαμπόν στην περιοχή παραγωγής, εφόσον το σήμα προελεύσεως δεν μπορεί να τεθεί επ' αυτού. Αυτό συμβαίνει με το τεμαχισμένο ζαμπόν. Επιπλέον, κατά το κεφάλαιο C.2, οι επιχειρήσεις τεμαχισμού και συσκευασίας πρέπει να είναι εγκατεστημένες στην περιοχή παραγωγής. Ο νόμος 26, της 13ης Φεβρουαρίου 1990, του οποίου το άρθρο 6, παράγραφος 2, θέτει την προϋπόθεση τεμαχισμού, συσκευασίας και σημάνσεως εντός της περιοχής παραγωγής, καθώς και η υπουργική απόφαση 253, της 15ης Φεβρουαρίου 1993, η οποία επαναλαμβάνει στο άρθρο 25 τις προϋποθέσεις αυτές, μνημονεύονται ρητά στους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες των εφαρμοστέων νομικών ρυθμίσεων, οι οποίοι βρίσκονται στο τέλος των κεφαλαίων B και C.

63. Από τα ανωτέρω συνάγεται συνεπώς το συμπέρασμα ότι οι προδιαγραφές που κατατέθηκαν μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως καλύπτουν την προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής. Επομένως, ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής εμπίπτουν στο πεδίο της προστασίας που παρέχει η ΠΟΠ «Prosciutto di Parma».

3) Συμβατό της ρυθμίσεως με τον κανονισμό 2081/92

64. Κατόπιν των ανωτέρω τίθεται το ερώτημα κατά πόσον η Επιτροπή είχε την εξουσία να καταχωρίσει την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» με αυτό το πεδίο προστασίας, δηλαδή κατά πόσον η καταχώριση της ΠΟΠ με τον κανονισμό 1107/96 συμβιβάζεται με τον κανονισμό 2081/92.

65. Κατά το άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο α_, του κανονισμού 2081/92, η ονομασία προελεύσεως προορίζεται να χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από συγκεκριμένη περιοχή, συγκεκριμένο τόπο ή συγκεκριμένη χώρα και του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους φυσικούς και τους ανθρώπινους παράγοντες, και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία έχουν πραγματοποιηθεί στην εν λόγω γεωγραφική περιοχή. Ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση εντός της περιοχής παραγωγής υπό τον έλεγχο του Consorzio αποτελούν στάδια της μεταποιήσεως. Η σήμανση του συσκευασμένου προϊόντος εγγυάται ότι το τεμαχισμένο ζαμπόν αποτελείται από ζαμπόν που επιτρέπεται να διατίθεται στο εμπόριο με την ονομασία «ζαμπόν Πάρμας». Τέλος, ο έλεγχος του Consorzio εγγυάται την τήρηση των διατάξεων που ρυθμίζουν τη μεταποίηση του ζαμπόν Πάρμας.

66. Για να εξεταστεί η νομιμότητα μιας καταχωρίσεως, πρέπει να ληφθεί υπόψη η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, την οποία προβλέπει ο κανονισμός 2081/92. Όπως εξέθεσε το Δικαστήριο με την απόφαση Carl Kühne κ.λπ., η αίτηση καταχωρίσεως υποβάλλεται, σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού 2081/92, από κράτος μέλος. Το κράτος αυτό έχει την υποχρέωση να εξακριβώνει αν η αίτηση αυτή δικαιολογείται ενόψει των προϋποθέσεων που προβλέπει ο κανονισμός αυτός. Το κράτος αυτό διαβιβάζει την αίτηση στην Επιτροπή, μόνο εφόσον καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αίτηση είναι δικαιολογημένη. Στη συνέχεια η Επιτροπή προβαίνει απλώς σε τυπική εξέταση, σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 1, του κανονισμού 2081/92. Κατά την εξέταση αυτή ελέγχεται αν οι προδιαγραφές περιέχουν τα αναγκαία κατά το άρθρο 4 στοιχεία και αν η ονομασία πληροί, βάσει των προδιαγραφών, τις προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 2, στοιχείο α_ ή β_, του κανονισμού αυτού . Κατά τον έλεγχο αυτό η Επιτροπή εξετάζει απλώς αν η εκτίμηση του αρμόδιου κράτους μέλους δεν είναι προδήλως εσφαλμένη . Τούτο ισχύει τόσο για τη συνήθη όσο και για την απλοποιημένη διαδικασία . Το σύστημα αυτό κατανομής των αρμοδιοτήτων εξηγείται από το γεγονός ότι η εξέταση της αιτήσεως καταχωρίσεως απαιτεί, σε μεγάλο βαθμό, εκτεταμένη γνώση των ιδιαίτερων στοιχείων που συνδέονται με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος και των οποίων τη συνδρομή μπορούν να εξακριβώνουν καλύτερα οι αρμόδιες αρχές του κράτους αυτού .

67. Το ανωτέρω περιγραφέν σύστημα κατανομής αρμοδιοτήτων έχει συνέπειες και για τον έλεγχο εκ μέρους του κοινοτικού δικαστή των αποφάσεων της Επιτροπής σχετικά με τις καταχωρίσεις. Αντικείμενο του δικαστικού ελέγχου είναι συνεπώς μόνο το ζήτημα αν η Επιτροπή εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της ως προς τον έλεγχο και αν συντρέχουν οι ανωτέρω αναφερθείσες προϋποθέσεις κατά τα άρθρα 2 και 4 του κανονισμού .

68. Η Επιτροπή εξέτασε την αίτηση που διαβίβασε, κατά την απλοποιημένη διαδικασία, η Ιταλική Κυβέρνηση, καθώς και τις σχετικές προδιαγραφές. Από τις ανωτέρω διαπιστώσεις δεν προκύπτει - τουλάχιστον προδήλως - ότι οι προδιαγραφές δεν ήσαν πλήρεις ή ότι τα περιλαμβανόμενα στοιχεία, μεταξύ των οποίων η προϋπόθεση περί τεμαχισμού, συσκευασίας και σημάνσεως υπό την επίβλεψη του Consorzio εντός της περιοχής παραγωγής, δεν δικαιολογούσαν την καταχώριση ως ΠΟΠ. Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κατά τον κανονισμό 1107/96 καταχώριση δεν αντιβαίνει στον κανονισμό 2081/92.4) Συμβατό της ρυθμίσεως με το άρθρο 29 ΕΚ

69. Κατόπιν των ανωτέρω πρέπει να εξεταστεί το περαιτέρω ζήτημα αν η καταχώριση της ΠΟΠ με τον κανονισμό 1107/96, η οποία περιελάμβανε την προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής υπό τον έλεγχο του Consorzio, είναι ενδεχομένως άκυρη λόγω παραβάσεως του άρθρου 29 ΕΚ.

α) Ύπαρξη μέτρου αποτελέσματος ισοδύναμου με ποσοτικό περιορισμό των εξαγωγών

70. Κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το άρθρο 29 ΕΚ απαγορεύει όλα τα εθνικά μέτρα που έχουν ως σκοπό ή ως αποτέλεσμα να περιορίζουν ειδικώς τον ρου των εξαγωγών και να δημιουργούν διαφορά μεταχειρίσεως μεταξύ του εσωτερικού εμπορίου κράτους μέλους και του εξαγωγικού του εμπορίου, διασφαλίζοντας ιδιαίτερο πλεονέκτημα στην εθνική παραγωγή ή στην εσωτερική αγορά του ενδιαφερομένου κράτους . Ακόμη και οι κοινοτικές νομικές πράξεις πρέπει να συμβιβάζονται με τις διατάξεις περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων .

71. Υπέρ του συμπεράσματος ότι δεν πρόκειται για μέτρο ισοδύναμου αποτελέσματος με ποσοτικό περιορισμό των εξαγωγών συνηγορεί καταρχάς το γεγονός ότι η προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής πλήττει εξίσου τους εγχώριους και τους αλλοδαπούς επιχειρηματίες. Όπως ακριβώς η Asda και η Hygrade δεν μπορούν να τεμαχίζουν το ζαμπόν στη Μεγάλη Βρετανία και να το εμπορεύονται με την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας», έτσι ακριβώς και μια εγκατεστημένη στη Ρώμη επιχείρηση δεν μπορεί να το τεμαχίζει στη Ρώμη και να το εμπορεύεται με την ΠΟΠ αυτή.

72. Εντούτοις, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η προϋπόθεση τεμαχισμού και συσκευασίας του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής, από την τήρηση της οποίας εξαρτάται η δυνατότητα εμπορίας του υπό την ονομασία προελεύσεως «ζαμπόν Πάρμας», παρέχει ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα εντός της περιοχής παραγωγής, καθόσον μόνο αυτές μπορούν να τεμαχίζουν και να συσκευάζουν το ζαμπόν. Τη δραστηριότητα αυτή μπορούν να ασκούν μόνο οι βιομηχανικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες εντός της περιοχής παραγωγής.

73. Επιπλέον, η επίμαχη ρύθμιση ενδέχεται να καθιστά δαπανηρότερη την εξαγωγή του ζαμπόν προς άλλα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, πριν από την εξαγωγή πρέπει να διεξάγεται άλλη μία διαδικασία μεταποιήσεως. Η αύξηση της τιμής αυτή δυσχεραίνει την εξαγωγή του ζαμπόν Πάρμας. Οι λόγοι αυτοί συνηγορούν υπέρ του χαρακτηρισμού της ρυθμίσεως ως μέτρου αποτελέσματος ισοδύναμου με ποσοτικό περιορισμό των εξαγωγών.

74. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, η νομολογία με την οποία ερμηνεύθηκε το άρθρο 29 ΕΚ ανάγει σε κριτήριο το αν το επίμαχο μέτρο περιορίζει ειδικά τις εξαγωγές . Με τις αποφάσεις Delhaize και Rioja, το Δικαστήριο χαρακτήρισε ως ειδικό περιορισμό των εξαγωγών, υπό την έννοια του άρθρου 29 ΕΚ, τα μέτρα που εξαρτούν τη χρήση της ονομασίας προελεύσεως για τους οίνους Rioja από την εμφιάλωση των οίνων στην περιοχή παραγωγής . Με την απόφαση Rioja, το Δικαστήριο στήριξε την εκτίμησή του αυτή στο γεγονός ότι το κρασί επιτρέπεται να μεταφέρεται χύμα εντός της περιοχής παραγωγής, αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει με το εξαγόμενο .

75. Παρόμοια φαίνεται να είναι η κατάσταση στην προκειμένη περίπτωση. Κατά την επίμαχη ρύθμιση, απαιτείται απλώς ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν να πραγματοποιούνται εντός της περιοχής παραγωγής. Η προϋπόθεση αυτή τηρείται, εφόσον το ζαμπόν μεταφέρεται εντός της περιοχής παραγωγής από το σφαγείο σε άλλη επιχείρηση, στην οποία τεμαχίζεται και συσκευάζεται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες. Κατά συνέπεια, μπορεί και στην προκειμένη περίπτωση να συναχθεί το συμπέρασμα ότι πρόκειται για ειδικό περιορισμό των εξαγωγών.

β) Η προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας ως δικαιολογητικός λόγος για το μέτρο

76. Ανακύπτει συνεπώς το ερώτημα κατά πόσον το προκείμενο μέτρο μπορεί να δικαιολογηθεί από λόγους προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας υπό την έννοια του άρθρου 30 ΕΚ. Οι ονομασίες προελεύσεως ανήκουν στη βιομηχανική και εμπορική ιδιοκτησία, υπό την έννοια του άρθρου 30 ΕΚ . Οι απορρέοντες περιορισμοί του εμπορίου είναι δικαιολογημένοι, εφόσον είναι αναγκαίοι για να διασφαλιστεί η ειδική λειτουργία της ονομασίας προελεύσεως, η οποία συνίσταται στην παροχή της εγγυήσεως ότι το προϊόν που φέρει την ονομασία αυτή προέρχεται από συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και έχει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά . Επομένως, η προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής θα ήταν δικαιολογημένη, αν με τον τρόπο αυτό προσδίδονταν στο προερχόμενο από την περιοχή αυτή ζαμπόν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία είναι ικανά να το εξατομικεύουν, ή αν ο τεμαχισμός εντός της περιοχής παραγωγής ήταν αναγκαίος για τη διατήρηση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που είχε προσλάβει το ζαμπόν κατά την παραγωγή του. Εντούτοις, μόνο οι προϋποθέσεις, η τήρηση των οποίων είναι αναγκαία για την προστασία της φήμης της ΠΟΠ, μπορούν να θεωρηθούν ως περιορισμοί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων που ανταποκρίνονται στην αρχή της αναλογικότητας .

i) Ρύθμιση προς προστασία ενός ιδιαίτερου χαρακτηριστικού

77. Πρέπει επομένως να εξετασθεί το ζήτημα κατά πόσον ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής του προσδίδουν στο ζαμπόν Πάρμας ορισμένο χαρακτηριστικό ή συντελούν στη διατήρηση του χαρακτηριστικού αυτού, το οποίο έχει σημασία για την επιλογή από τον καταναλωτή, δηλαδή έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο.

78. Υπέρ του συμπεράσματος ότι πρόκειται για χαρακτηριστικό που έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο συνηγορεί καταρχάς το γεγονός ότι για τον τεμαχισμό απαιτούνται, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Consorzio και της Salumificio Rita, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Επιτροπής, ιδιαίτερες γνώσεις. Η επιλογή των ζαμπόν προς τεμαχισμό πραγματοποιείται από πρόσωπα έχοντα ειδικές γνώσεις στον τομέα αυτό. Επιπλέον, κατά τον τεμαχισμό πρέπει να τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, ώστε να μην αλλοιώνονται η ποιότητα του ζαμπόν, η εμφάνισή του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Consorzio και της Salumificio Rita, η τεχνογνωσία αυτή υπάρχει μόνο εντός της περιοχής παραγωγής.

79. Υπέρ του συμπεράσματος ότι πρόκειται για χαρακτηριστικό που έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο συνηγορεί περαιτέρω το επιχείρημα που επίσης προβάλλουν το Consorzio και η Salumificio Rita, η Ιταλία, η Ισπανία και η Επιτροπή, δηλαδή ότι οι ποιοτικοί έλεγχοι που διενεργεί το Consorzio ως προς τον τεμαχισμό και τη συσκευασία πραγματοποιούνται μόνο εντός της περιοχής παραγωγής. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των ανωτέρω, οι έλεγχοι αυτοί αποτελούν το μόνο μέσο για την εγγύηση μιας υψηλής πάντοτε και ενιαίας ποιότητας για το ζαμπόν Πάρμας που διατίθεται στο εμπόριο.

80. Θα ήθελα πάντως να επισημάνω ότι κανείς από όσους κατέθεσαν παρατηρήσεις στην παρούσα διαδικασία δεν ισχυρίστηκε, προβάλλοντας πειστικά επιχειρήματα, ότι ο τεμαχισμός του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής του αποτελεί διαδικασία που προσδίδει στο ζαμπόν αυτό ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή διαδικασία που είναι αναγκαία για τη διατήρηση των ειδικών χαρακτηριστικών που έχει προσλάβει το ζαμπόν αυτό κατά την παραγωγή του. Οι ιδιαίτερες γνώσεις που είναι αναγκαίες για την επιλογή των ζαμπόν προς τεμαχισμό και για τον τεμαχισμό του σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν σχετικά με την ΠΟΠ μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν εκτός της περιοχής παραγωγής. Είναι πιθανότατο ότι οι γνώσεις αυτές αποκτήθηκαν εντός της περιοχής παραγωγής για ιστορικούς λόγους. Εντούτοις, το Consorzio δεν προέβαλε κανένα επιχείρημα για να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό του ότι οι γνώσεις αυτές δεν μπορούν να υπάρξουν εκτός της περιοχής παραγωγής. Όσοι εργάζονται για την παραγωγή και τη μεταποίηση ενός προϊόντος μπορούν - κυρίως κατόπιν επιμορφώσεώς τους εντός της περιοχής παραγωγής - να αποκτήσουν τις αναγκαίες γνώσεις και τις αναγκαίες ικανότητες για την παραγωγή και μεταποίηση του προϊόντος. Ομοίως, όσοι έχουν αποκτήσει τις γνώσεις και τις ικανότητες αυτές μπορούν να φύγουν από την περιοχή παραγωγής. Κατά συνέπεια, πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι ανθρώπινες επεμβάσεις στο προϊόν είναι κατ' αρχήν ανεξάρτητες από την περιοχή παραγωγής.

81. Τα ίδια περίπου ισχύουν για την τήρηση των λοιπών προϋποθέσεων που τίθενται σχετικά με τον τεμαχισμό, συμπεριλαμβανομένου του τεχνολογικού εξοπλισμού των επιχειρήσεων στις οποίες έχει ανατεθεί ο τεμαχισμός. Δεν προβλήθηκε κανένα επιχείρημα που να στηρίζει τον ισχυρισμό ότι οι προϋποθέσεις αυτές δεν μπορούν να τηρούνται παρά μόνο εντός της περιοχής παραγωγής. Αν ληφθούν υπόψη οι δυνατότητες που παρέχει σήμερα η τεχνολογία, συνάγεται εύκολα το συμπέρασμα ότι οι προϋποθέσεις αυτές μπορούν να τηρούνται οποτεδήποτε και οπουδήποτε - π.χ. ως προς την ψύξη του ζαμπόν πριν από τον τεμαχισμό του - όσον αφορά π.χ. τον τεχνικό εξοπλισμό των επιχειρήσεων τεμαχισμού. Επομένως όμως, δεν υπάρχει κανείς λόγος να επιτρέπεται ο τεμαχισμός μόνο εντός της περιοχής παραγωγής.

82. Οι καταθέσαντες παρατηρήσεις άλλωστε δεν ισχυρίστηκαν ούτε ότι ο ορθός τεμαχισμός εκτός της περιοχής της Πάρμας μπορεί, καθεαυτός, να επηρεάσει αρνητικά την πασίγνωστη ποιότητα του ζαμπόν Πάρμας. Ειδάλλως δεν θα ήταν κατανοητό για ποιο λόγο το ζαμπόν πωλείται ολόκληρο ή σε τεμάχια προς τεμαχισμό από τον ίδιο τον καταναλωτή ή από εμπόρους λιανικής πωλήσεως ή εστιάτορες οι οποίοι, κατά κανόνα, δεν έχουν την εκπαίδευση των ασχολούμενων με τη μεταποίηση του ζαμπόν εντός της περιοχής της Πάρμας. Από την άποψη αυτή η προκειμένη υπόθεση διαφέρει επίσης από την υπόθεση Rioja, στην οποία η χύδην μεταφορά του οίνου και η εμφιάλωσή του σε άλλες περιοχές θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα ποιοτικές αλλοιώσεις. Άλλωστε, το κύριο επιχείρημα των αναιρεσειόντων αφορά λιγότερο την πιθανότητα ποιοτικών αλλοιώσεων του ζαμπόν και περισσότερο τους ελέγχους, η μη διεξαγωγή των οποίων θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τον τεμαχισμό ζαμπόν χαμηλής ποιότητας και να επηρεάσει αρνητικά τη φήμη του προϊόντος. Ανεξάρτητα από το ότι ούτε στην περίπτωση του τεμαχισμού του ζαμπόν από τον καταναλωτή ή από τον έμπορο λιανικής πωλήσεως ή από τον εστιάτορα δεν διεξάγονται τέτοιοι έλεγχοι, θα ήθελα να επισημάνω ότι οι έλεγχοι αυτοί θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται ακόμη και εκτός της περιοχής της Πάρμας από προσωπικό που θα είχε την κατάλληλη εκπαίδευση.

83. Αν ληφθούν υπόψη τα ανωτέρω και το γεγονός ότι ούτε από τη διάταξη περί παραπομπής ούτε από τις παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο προκύπτουν αντίθετα στοιχεία, δεν είναι τουλάχιστον προφανές ότι το ζαμπόν Πάρμας θα έχανε οπωσδήποτε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, τα οποία αποκτά κατά τη διαδικασία της παραγωγής του, αν τεμαχιζόταν εκτός της περιοχής παραγωγής του - είναι αυτονόητο ότι για τον τεμαχισμό πρέπει να τηρούνται όλες οι λοιπές προϋποθέσεις, ιδίως όσον αφορά την αποκλειστική χρησιμοποίηση ζαμπόν Πάρμας και την τήρηση των τεχνικών προϋποθέσεων που θέτουν οι προδιαγραφές. Ήδη επιτρέπεται η εξαγωγή του ζαμπόν ολόκληρου ή σε τεμάχια και ο τεμαχισμός του από τον τελικό καταναλωτή. Όπως επιβεβαιώνει δε το Consorzio, το ζαμπόν που έχει εξαχθεί ολόκληρο ή ως τμήμα ολόκληρου επιτρέπεται επίσης να τεμαχίζεται από τον έμπορο λιανικής πωλήσεως ή στα εστιατόρια ενώπιον του καταναλωτή, χωρίς το ζαμπόν να χάνει την ποιότητά του ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, έστω και αν παραμένει τεμαχισμένο ορισμένο χρονικό διάστημα πριν από τη χρησιμοποίησή του (πράγμα που εξάλλου αποδεικνύει την υψηλή ποιότητα του ζαμπόν Πάρμας). Δεν μπορώ να πεισθώ ότι είναι λογικό να επιτρέπεται ο ανωτέρω τεμαχισμός, αλλά όχι ο τεμαχισμός του ζαμπόν με βιομηχανικές μεθόδους και η συσκευασία του αμέσως μετά τον τεμαχισμό του.

84. Η προβαλλόμενη αντίρρηση ότι ο καταναλωτής, στην περίπτωση τεμαχισμού του ζαμπόν από τον έμπορο λιανικής πωλήσεως ή από τον εστιάτορα ενώπιόν του, βλέπει το σήμα προελεύσεως και, επομένως, ενημερώνεται για την προέλευση του ζαμπόν είναι εν μέρει μόνο ορθή. Συγκεκριμένα, το μηχάνημα κοπής του ζαμπόν δεν βρίσκεται συνήθως πάνω στον πάγκο του καταστήματος, οπότε ο καταναλωτής σπάνια μπορεί να δει το ζαμπόν από κοντά, ώστε να διακρίνει και να αναγνωρίσει την ποιοτική σφραγίδα. Εξάλλου, η σφραγίδα δεν έχει τεθεί σε κάθε πλευρά του ζαμπόν, πράγμα που σημαίνει ότι, ανάλογα με τον τρόπο που έχει κοπεί το ζαμπόν, το τμήμα του ζαμπόν με τη σφραγίδα δεν θα υπάρχει πλέον ή θα υπάρχει εν μέρει μόνο ή, έστω, δεν θα είναι πλέον ορατό για τον καταναλωτή, ενόσω το ζαμπόν θα τεμαχίζεται ενώπιόν του. Κατά την επ' ακροατηρίου συζήτηση το ίδιο το Consorzio ομολόγησε ότι ο καταναλωτής δεν απαιτεί κατά κανόνα να βλέπει τη σφραγίδα πριν από τον τεμαχισμό του ζαμπόν σε φέτες. Επομένως, πρόκειται για θεωρητική περισσότερο δυνατότητα ελέγχου του αν το ζαμπόν προέρχεται πράγματι από την περιοχή παραγωγής.

85. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να διατυπώσω την εξής παρατήρηση. Με την απόφαση Rioja, το Δικαστήριο κατέληξε ότι η εμφιάλωση εντός της περιοχής παραγωγής αποτελεί δικαιολογημένο περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, διότι αποτελεί τον καλύτερο τρόπο εγγυήσεως της ποιότητας του εμφιαλωμένου κρασιού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εμφιάλωση εντός της περιοχής παραγωγής αποτελεί ιδιότητα ουσιώδους σημασίας για το εμπόριο, διότι το κρασί αγοράζεται από τον καταναλωτή κυρίως σε φιάλες. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το ζαμπόν. Ο καταναλωτής αγοράζει το ζαμπόν είτε σε φέτες - φρεσκοκομμένο από τον έμπορο λιανικής πωλήσεως ή συσκευασμένο ήδη - είτε σε ολόκληρο κομμάτι είτε μάλιστα ως ολόκληρο χοιρομέρι. Επομένως, καθίσταται σαφές ότι η σημασία του τεμαχισμού του ζαμπόν δεν είναι συγκρίσιμη με τη σημασία της εμφιαλώσεως του κρασιού. Άρα, ούτε ο τόπος του τεμαχισμού επηρεάζει αποφασιστικά την επιλογή του καταναλωτή. Τα ανωτέρω συνηγορούν υπέρ του συμπεράσματος ότι ο τεμαχισμός εντός της περιοχής παραγωγής δεν αποτελεί χαρακτηριστικό ή ιδιότητα που έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο.

86. Το προσωρινό συμπέρασμά μου είναι επομένως ότι ο τεμαχισμός και η συσκευασία του ζαμπόν Πάρμας εντός της περιοχής παραγωγής του δεν αποτελούν μέτρα για την προστασία των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ζαμπόν. Πράγματι, δεν αποδείχθηκε ούτε ότι προσδίδουν στο ζαμπόν κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ούτε ότι ο τεμαχισμός και η συσκευασία εντός της περιοχής παραγωγής είναι αναγκαία για τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που έχει προσλάβει κατά τη διαδικασία της παραγωγής του. Οι ίδιοι οι διάδικοι έχουν προσδώσει λιγότερη σημασία στο στοιχείο αυτό από ό,τι στους ελέγχους και στη φήμη του προϊόντος, η οποία εξαρτάται από τους ελέγχους αυτούς.

ii) Διεξαγωγή των ποιοτικών ελέγχων εντός της περιοχής παραγωγής

87. Αν η ανωτέρω εκτεθείσα άποψη γίνει δεκτή, η εξέταση του ζητήματος της διεξαγωγής των ελέγχων του τεμαχισμού προς διασφάλιση της ποιότητας του ζαμπόν Πάρμας είναι, υπό στενή έννοια περιττή. Αν δηλαδή ο τεμαχισμός εντός της περιοχής παραγωγής δεν αποτελεί χαρακτηριστικό που έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο, τότε δεν μπορεί να έχει αποφασιστική σημασία ούτε το γεγονός ότι διεξάγονται έλεγχοι εντός της περιοχής παραγωγής.

88. Για τον λόγο αυτό, το επιχείρημα αυτό θα εξετασθεί κατωτέρω συμπληρωματικά και μόνο. Η εξέταση αυτή είναι αναγκαία μόνο για την περίπτωση κατά την οποία το Δικαστήριο δεν δεχθεί την ανωτέρω ανάλυση. Πρώτον, η εξέταση του επιχειρήματος αυτού ενδείκνυται για τον λόγο ότι οι διάδικοι που υποστηρίζουν ότι η κρίσιμη προϋπόθεση είναι νόμιμη έχουν στηριχθεί κυρίως στο επιχείρημα αυτό, επικαλούμενοι συναφώς την απόφαση Rioja. To Consorzio, η Salumificio Rita, η Ιταλία, η Ισπανία και η Επιτροπή ισχυρίζονται ότι χρειάζονται ειδικές γνώσεις και πρέπει να τηρούνται οι ιδιαίτερες προϋποθέσεις που προβλέπονται στις προδιαγραφές, προκειμένου το ζαμπόν Πάρμας να τεμαχίζεται κατά τρόπο ώστε να μη θίγονται κατά τον τεμαχισμό η ποιότητά του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Κατά την άποψή τους, το στοιχείο αυτό είναι κρίσιμο για να εξακολουθήσει να υπάρχει ο κύκλος καταναλωτών που έχει ήδη σχηματιστεί και για να προστατευθεί η οικονομική αξία της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma». Μόνο οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται συστηματικά εντός της περιοχής παραγωγής από τις αρμόδιες συναφώς υπηρεσίες εγγυώνται την τήρηση των αποφασιστικών εν προκειμένω κριτηρίων. Τέλος, η εξέταση του ζητήματος των ελέγχων είναι επίσης αναγκαία για τον λόγο ότι ο τεμαχισμός εκτός της περιοχής παραγωγής πρέπει, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, να πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τη χρήση της ΠΟΠ. Ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να έχει αποφασιστική σημασία ο τρόπος διασφαλίσεως της τηρήσεως των διατάξεων αυτών. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω εκ προοιμίου ότι το ζήτημα που τίθεται εν προκειμένω αφορά μόνο τους ελέγχους του τεμαχισμού. Πράγματι, το ζαμπόν που τεμαχίζεται εκτός της περιοχής παραγωγής του υπόκειται μέχρι τον χρόνο του τεμαχισμού του στους ίδιους ακριβώς ελέγχους όπως και το ζαμπόν που τεμαχίζεται εντός της περιοχής παραγωγής του.

89. Η διενέργεια ελέγχων συμβάλλει στη διατήρηση της ποιότητας και, επομένως, στην προστασία επίσης της φήμης του τεμαχισμένου ζαμπόν Πάρμας. Συναφώς, θα μπορούσε να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η προϋπόθεση τεμαχισμού και συσκευασίας του ζαμπόν εντός της περιοχής παραγωγής και υπό τον έλεγχο του Consorzio είναι δικαιολογημένη προς τον σκοπό της προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

90. Η ορθότητα του συμπεράσματος αυτού αναιρείται όμως από το γεγονός ότι η δυνατότητα διενέργειας ελέγχων δεν υφίσταται κατ' αρχήν μόνο εντός της περιοχής παραγωγής, αλλά και εκτός της περιοχής αυτής. Το Consorzio θα μπορούσε είτε να αποστέλλει ελεγκτές είτε να εκπαιδεύει εντός της οικείας περιοχής ελεγκτές, στους οποίους να αναθέτει τη διενέργεια του ελέγχου.

91. Με την απόφαση Rioja, το Δικαστήριο αποφάνθηκε βέβαια ότι οι διενεργούμενοι κατά το κοινοτικό δίκαιο έλεγχοι εκτός της περιοχής παραγωγής παρείχαν λιγότερες εγγυήσεις για την ποιότητα και το ανόθευτο του κρασιού από ό,τι οι διενεργούμενοι εντός της περιοχής παραγωγής έλεγχοι. Όπως όμως τόνισα ανωτέρω, ο τεμαχισμός του ζαμπόν δεν μπορεί να συγκριθεί με την εμφιάλωση των κρασιών. Ο καταναλωτής αγοράζει το ζαμπόν Πάρμας είτε σε φέτες (φρεσκοκομμένο ή ήδη συσκευασμένο) είτε σε ολόκληρα κομμάτια, ενώ αγοράζει το κρασί κατά κανόνα εμφιαλωμένο. Γι' αυτόν τον λόγο και μόνο δεν μπορεί να αποδοθεί η ίδια αξία στους ελέγχους του τεμαχισμού όπως στον έλεγχο της εμφιαλώσεως.

92. Το πρόβλημα που θέτουν το Consorzio, η Salumificio Rita, η Ισπανία και η Επιτροπή, δηλαδή ότι εκτός της περιοχής παραγωγής δεν διεξάγονται ποιοτικοί έλεγχοι ή τουλάχιστον δεν διεξάγονται ισοδύναμοι ποιοτικοί έλεγχοι, εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα της εφαρμογής των κανόνων εντός αλλοδαπών εννόμων πράξεων. Αν οι κανόνες για τη χρήση της ΠΟΠ προβλέπουν τη διεξαγωγή αντίστοιχων ελέγχων, οποιοσδήποτε επιχειρηματίας που θα ήθελε να χρησιμοποιεί την ΠΟΠ αυτή θα ήταν υποχρεωμένος επίσης να πραγματοποιεί τους ελέγχους αυτούς, εφόσον τεμάχιζε το ζαμπόν εκτός της περιοχής παραγωγής. Σε αντίθετη περίπτωση, θα παραβίαζε τις διατάξεις για τη χρήση της ΠΟΠ και δεν θα είχε το δικαίωμα να τη χρησιμοποιεί.

93. Λόγω ακριβώς των αξιώσεων για παράλειψη, τις οποίες παρέχουν τα άρθρα 8 και 13 του κανονισμού 2081/92, είναι δυνατή η διασφάλιση της εφαρμογής σε ολόκληρη την Κοινότητα των κανόνων για τη χρήση της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας», συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για την πραγματοποίηση ενδεχομένως ελέγχων.

94. Η διενέργεια των ελέγχων εντός της περιοχής παραγωγής δεν φαίνεται να είναι αναγκαία ούτε από την άποψη της σημάνσεως του προϊόντος. Αν ο τεμαχισμός και η συσκευασία μπορούν να ελέγχονται και εκτός της περιοχής παραγωγής, τότε είναι επίσης δυνατόν να διασφαλιστεί με τους ελέγχους αυτούς ότι θα τεμαχίζεται μόνο το ζαμπόν που επιτρέπεται να κυκλοφορεί με την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας».

95. Επομένως, δεν φαίνεται πειστική ούτε η προβαλλόμενη αντίρρηση ότι ο καταναλωτής μπορεί να έχει τη βεβαιότητα ότι αγοράζει ζαμπόν Πάρμας μόνο εφόσον το ζαμπόν έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί εντός της περιοχής παραγωγής υπό την επίβλεψη του Consorzio. Με τον τρόπο αυτό βέβαια διασφαλίζεται ότι χρησιμοποιούνται μόνο χοιρομέρια τα οποία φέρουν την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας». Με την προβολή της αντιρρήσεως αυτής όμως θεωρείται έμμεσα δεδομένο ότι οι επιχειρήσεις που μεταποιούν ζαμπόν Πάρμας εκτός της περιοχής παραγωγής του χρησιμοποιούν πιθανώς χοιρομέρια που δεν επιτρέπεται να διατίθενται στο εμπόριο με την ΠΟΠ αυτή και στη συνέχεια εμπορεύονται εντούτοις το τεμαχισμένο ζαμπόν υπό την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας». Έμμεσα δηλαδή κατηγορούνται ανεπίτρεπτα οι ανταγωνιστές ότι επιδεικνύουν παράνομη συμπεριφορά, για τον λόγο δε αυτό η εν λόγω αντίρρηση πρέπει να απορριφθεί.

96. Κατά συνέπεια, επιβάλλεται τελικά η διαπίστωση ότι η προϋπόθεση που επιβάλλεται με τις προδιαγραφές δεν αποσκοπεί στην προστασία ενός χαρακτηριστικού που έχει ουσιώδη σημασία για το εμπόριο. Κατά συνέπεια, ο διαπιστωθείς περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένος από λόγους προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας κατά το άρθρο 30 ΕΚ.

γ) Λόγοι διαρθρωτικής πολιτικής ως δικαιολογητικοί λόγοι για το μέτρο

97. Ο νομοθέτης έχει γενικά την τάση να τονίζει την ποιότητα των προϊόντων, στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής, ώστε να βελτιώνεται η φήμη τους. Τον σκοπό αυτό εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, η χρήση ονομασιών προελεύσεως . Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται με τις αιτιολογικές σκέψεις 2 έως 6 του κανονισμού 2081/92. Τη νομική βάση του κανονισμού αυτού αποτελεί ευλόγως το άρθρο 37 ΕΚ, το οποίο ανήκει στο κεφάλαιο «Γεωργία» της Συνθήκης. Συναφώς, ο νομοθέτης δεν επιδιώκει μόνο την προστασία της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων, αλλ' επίσης, όπως προκύπτει από τη δεύτερη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού, την εξυπηρέτηση κυρίως αναγκών διαρθρωτικής πολιτικής. Επιδιώκεται να βοηθηθούν οι γεωργικές περιοχές μέσω της βελτιώσεως του γεωργικού εισοδήματος και της παροχής κινήτρων για τη μη εγκατάλειψη της υπαίθρου. Όπως εξέθεσα κατά την εξέταση του άρθρου 29 ΕΚ, η προϋπόθεση για τον τεμαχισμό και τη συσκευασία του ζαμπόν Πάρμας εντός της περιοχής παραγωγής του παρέχει στις εγκατεστημένες εκεί επιχειρήσεις ορισμένο όφελος. Η διαπίστωση αυτή θα μπορούσε να συνηγορεί υπέρ του συμπεράσματος ότι η προϋπόθεση περί τεμαχισμού και συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής συμβιβάζεται με το κοινοτικό δίκαιο.

98. Ένα πρώτο στοιχείο κατά του συμπεράσματος ότι οι λόγοι διαρθρωτικής πολιτικής μπορούν να δικαιολογούν περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων αποτελεί το ίδιο το γράμμα του άρθρου 30 ΕΚ. Μεταξύ των δικαιολογητικών λόγων των περιορισμών της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων που απαριθμούνται στο άρθρο αυτό δεν υπάρχει καμία κατηγορία «λόγοι διαρθρωτικής πολιτικής» ή «γεωργική πολιτική». Κατά τη νομολογία όμως, η απαρίθμηση των εξαιρέσεων στο άρθρο 30 ΕΚ είναι περιοριστική .

99. Επιπλέον, το άρθρο 30 ΕΚ, ως εξαίρεση από την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, πρέπει, σύμφωνα με τους γενικούς ερμηνευτικούς κανόνες, να ερμηνεύεται στενά . Το στοιχείο αυτό συνηγορεί επίσης υπέρ του συμπεράσματος ότι τα περιθώρια για να θεωρηθούν δικαιολογημένοι οι ποσοτικοί περιορισμοί των εισαγωγών ή τα μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος είναι πολύ στενά. Όσον αφορά τις ονομασίες προελεύσεως, είναι εκ πρώτης όψεως δικαιολογημένο να θεωρούνται νόμιμοι οι περιορισμοί που οφείλονται σε φυσικές επιδράσεις επί του προϊόντος, διότι συνδέονται στενά με την περιοχή παραγωγής. Αυτό όμως δεν ισχύει για την τεχνογνωσία, η οποία μπορεί κατ' αρχήν να χρησιμοποιείται επίσης εκτός της περιοχής παραγωγής.

100. Επιπλέον, θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν είναι σκόπιμη εκ πρώτης όψεως η ευρεία ερμηνεία του άρθρου 30 ΕΚ, κυρίως όσον αφορά την εξέταση των περιορισμών των εξαγωγών, υπό την έννοια του άρθρου 29 ΕΚ. Όπως εξέθεσα ήδη ανωτέρω, οι προϋποθέσεις του άρθρου 29 ΕΚ έχουν συγκεκριμενοποιηθεί νομολογιακά υπό την έννοια ότι το άρθρο αυτό δεν απαγορεύει κάθε περιορισμό των εξαγωγών, αλλά μόνο τα μέτρα τα οποία εμποδίζουν ειδικά την εξαγωγή των εμπορευμάτων. Με τη νομολογία αυτή έχουν τεθεί πολύ στενότερα όρια στο πεδίο εφαρμογής της απαγορεύσεως των περιορισμών των εξαγωγών από ό,τι στο πεδίο εφαρμογής των περιορισμών των εισαγωγών κατά το άρθρο 28 ΕΚ. Σύμφωνα με τη νομολογία Dassonville, το άρθρο 28 ΕΚ απαγορεύει κάθε μέτρο που είναι ικανό να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα, πραγματικά ή δυνητικά, το ενδοκοινοτικό εμπόριο . Αν όμως το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 29 ΕΚ είναι στενότερο από ό,τι του άρθρου 28 ΕΚ, τότε αντενδείκνυται κατά μείζονα λόγο η ευρεία ερμηνεία των εξαιρέσεων που προβλέπει το άρθρο 30 ΕΚ σε σχέση με το άρθρο 29 ΕΚ. Κατά συνέπεια, στο πλαίσιο της ερμηνείας του άρθρου 30 ΕΚ, πρέπει να θεωρούνται δικαιολογημένα μόνο τα μέτρα εκείνα, τα οποία είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της προελεύσεως και της ποιότητας του προϊόντος που προστατεύεται με την ΠΟΠ.

101. Τέλος, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το ακόλουθο στοιχείο. Στο πλαίσιο της ερμηνείας των διατάξεων περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, το Δικαστήριο επιδιώκει πάντοτε να διασφαλίσει την εφαρμογή της θεμελιώδους αυτής ελευθερίας έναντι των εθνικών μέτρων τα οποία, όπως το επίμαχο εν προκειμένω μέτρο, επιδιώκουν, μεταξύ άλλων, την προστασία της εγχώριας παραγωγής. Οι διαφορές που ανέκυψαν στο πλαίσιο αυτό αφορούσαν πολύ συχνά τρόφιμα, των οποίων οι πρώτες ύλες συνίσταντο κυρίως σε γεωργικά προϊόντα. Τέτοιο γνωστό παράδειγμα είναι η απόφαση για τον γερμανικό νόμο περί καθαρότητας του ζύθου , ο οποίος ανατρέχει σε αντίστοιχο βαυαρικό κανόνα δικαίου του 1516. Άλλα παραδείγματα αποτελούν οι υποθέσεις για τα ιταλικά ζυμαρικά , για την ελάχιστη περιεκτικότητα του τυριού Edam σε λιπαρές ουσίες και για την εμπορία υπερκατεψυγμένης γιαούρτης . Επί του παρόντος εκκρεμούν δύο υποθέσεις σχετικά με τη σοκολάτα .

102. Είναι πιθανό ότι η νομολογία η σχετική με την ερμηνεία του άρθρου 28 ΕΚ οδήγησε τους παραγωγούς να καταφύγουν σε δικαιώματα προστασίας, δηλαδή να προσπαθήσουν να αντισταθμίσουν, με τη δημιουργία νέων δικαιωμάτων προστασίας, όπως είναι οι προστατευόμενες ονομασίες προελεύσεως και οι προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, την απώλεια της προστασίας που τους παρείχαν οι εθνικές νομοθετικές διατάξεις έναντι των ανταγωνιστών τους. Την τάση αυτή αποδεικνύει σαφέστατα η μπύρα. Αφού το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι είναι ασυμβίβαστος με το άρθρο 28 ΕΚ ο βαυαρικός/γερμανικός κανόνας περί καθαρότητας της μπύρας, σύμφωνα με τον οποίο η χρήση της ονομασίας «ζύθος» ή «μπύρα» επιτρεπόταν μόνο για το προϊόν της ζυμώσεως που είχε ορισμένα συγκεκριμένα συστατικά, επιτρέπεται η εμπορία στη Γερμανία με την ονομασία «μπύρα» ακόμη και των ζύθων που παράγονται σε άλλα κράτη μέλη χωρίς να ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του κανόνα περί καθαρότητας. Αρχικά οι γερμανικές ζυθοποιίες προσπάθησαν, διαφημίζοντας τα προϊόντα τους π.χ. με την αναγραφή στην ετικέτα της φράσης: «παράγεται σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο περί καθαρότητας», να αντισταθμίσουν την οικονομική ζημία που θα τους προκαλούσε το άνοιγμα της γερμανικής αγοράς στα ανταγωνιστικά προϊόντα από τα άλλα κράτη μέλη. Στη συνέχεια όμως καταχωρίστηκε στο τηρούμενο από την Επιτροπή μητρώο, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 17 του κανονισμού 2081/92, η προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη «Bayerisches Bier» . Αν δηλαδή το Δικαστήριο, στο πλαίσιο της αναγνωρίσεως δικαιωμάτων προστασίας, ενεργεί γενναιόδωρα και αναγνωρίζει ως νόμιμες ορισμένες διατάξεις που αντικειμενικά δεν είναι αναγκαίες για την εγγύηση της προελεύσεως του προϊόντος από ορισμένη περιοχή και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, δημιουργεί τον κίνδυνο να αναιρέσει, στο πλαίσιο του άρθρου 29 ΕΚ, την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και το άνοιγμα των εθνικών αγορών που επέβαλε στο πλαίσιο της ερμηνείας του άρθρου 28 ΕΚ.

103. Η σχέση μεταξύ των άρθρων 28 ΕΚ, 29 ΕΚ και 30 ΕΚ, η οποία περιγράφηκε με τα τελευταία δύο επιχειρήματα, καθώς και οι συνέπειες της σχετικής με το άρθρο 28 ΕΚ νομολογίας του Δικαστηρίου, το οποίο τάσσεται πάντοτε υπέρ της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, συνηγορούν οπωσδήποτε υπέρ της στενής ερμηνείας των εξαιρέσεων που δικαιολογούνται κατά το άρθρο 30 ΕΚ.

104. Κατά συνέπεια, όσον αφορά τις προδιαγραφές που πρέπει να υποβάλλονται, σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού 2081/92, μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως, πρέπει να γίνονται δεκτές μόνο οι διατάξεις εκείνες οι οποίες είναι απολύτως αναγκαίες για την εγγύηση της προελεύσεως και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προϊόντος και όχι οι διατάξεις εκείνες οι οποίες αποσκοπούν αποκλειστικά και μόνο στην παροχή στις τοπικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες εντός της περιοχής παραγωγής του αποκλειστικού δικαιώματος να μεταποιούν το προϊόν.

105. Κατά συνέπεια, επιβάλλεται το συμπέρασμα ότι οι σκοποί διαρθρωτικής πολιτικής, τους οποίους επιδιώκει επίσης ο κανονισμός 2081/92 στον τομέα της γεωργικής πολιτικής, δεν είναι ικανοί να δικαιολογήσουν τον διαπιστωθέντα περιορισμό των εξαγωγών κατά το άρθρο 30 ΕΚ.

δ) Αναλογικότητα

106. Όπως εξέθεσα στο εισαγωγικό μέρος των προτάσεών μου, κατά το άρθρο 30 ΕΚ επιτρέπονται μόνο οι περιορισμοί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων οι οποίοι είναι αναγκαίοι για την προστασία της φήμης της ΠΟΠ, δηλαδή οι περιορισμοί που δεν είναι δυσανάλογοι . Για την περίπτωση κατά την οποία το Δικαστήριο δεν κάνει δεκτή την ανωτέρω εκτεθείσα ανάλυση και θεωρήσει ότι ο περιορισμός είναι δικαιολογημένος κατά το άρθρο 30 ΕΚ, πρέπει επομένως να εξεταστεί κατά πόσον ο περιορισμός αυτός δεν είναι δυσανάλογος.

107. Η προϋπόθεση τεμαχισμού του ζαμπόν Πάρμας εντός της περιοχής παραγωγής ενδείκνυται, αν ληφθούν ιδίως υπόψη οι ποιοτικοί έλεγχοι τους οποίους διενεργεί το Consorzio, για την παροχή της εγγυήσεως ότι το τεμαχισμένο ζαμπόν αποτελείται μόνο από ζαμπόν Πάρμας, προέρχεται από την περιοχή παραγωγής και τεμαχίζεται και συσκευάζεται σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται για τη χρήση της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma», κανόνες που διέπουν επίσης τη σήμανση του προϊόντος. Είναι πάντως αμφίβολο κατά πόσον η ρύθμιση αυτή αποτελεί το ηπιότερο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού της εντιμότητας των εμπορικών συναλλαγών και της ενημερώσεως των καταναλωτών για την προέλευση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος ή υπάρχουν άλλα μέσα, με τα οποία μπορεί εξίσου να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός και τα οποία όμως παρεμποδίζουν λιγότερο την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων.

108. Ένα από αυτά τα μέσα θα ήταν η κατάλληλη σήμανση του προϊόντος. Στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσε να επικολλάται επί του προϊόντος ετικέτα με την ένδειξη «Prosciutto di Parma, τεμαχισμένο στη Μεγάλη Βρετανία» ή με ανάλογο περιεχόμενο που να μη δημιουργεί διακρίσεις.

109. Στην υπόθεση Rioja το Δικαστήριο δεν ακολούθησε την ανωτέρω λύση. Κατά το Δικαστήριο, η συνύπαρξη δύο διαφορετικών διαδικασιών εμφιαλώσεως εντός και εκτός της περιοχής παραγωγής, με και χωρίς τους συστηματικούς ελέγχους που διενεργεί η κοινοπραξία των παραγωγών, θα μπορούσε να βλάψει τη φήμη που έχει η ονομασία «denominación de origen calificada» μεταξύ των καταναλωτών, οι οποίοι πιστεύουν ότι όλα τα στάδια της παραγωγής ενός φημισμένου οίνου ποιότητας που παράγεται εντός καθορισμένων περιοχών τελούν υπό τον έλεγχο και την ευθύνη της κοινοπραξίας των παραγωγών .

110. Η προκειμένη υπόθεση μπορεί να συγκριθεί με την ανωτέρω σε περιορισμένο μόνο βαθμό. Πρώτον, όπως εξέθεσα ήδη, ο τεμαχισμός του ζαμπόν δεν τελεί, από την άποψη του καταναλωτή, σε τόσο στενή σχέση προς το προϊόν όσο η εμφιάλωση του κρασιού. Δεύτερον, αντίθετα απ' ό,τι στην υπόθεση Rioja, στην προκειμένη υπόθεση οι διάδικοι δεν ισχυρίστηκαν ότι οι καταναλωτές δεν θα μπορούσαν να κάνουν διάκριση μεταξύ του «Prosciutto di Parma» που έχει τεμαχιστεί εντός της περιοχής παραγωγής και αυτού που έχει τεμαχιστεί εκτός της περιοχής αυτής ή ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν δύο διαφορετικές αγορές, μία για το τεμαχισμένο εντός της περιοχής παραγωγής «Prosciutto di Parma» και μία για το ίδιο προϊόν που τεμαχίζεται εκτός της περιοχής παραγωγής.

111. Ούτε άλλωστε είναι προφανές ότι η ενδεχομένως αρνητική αξιολόγηση του «Prosciutto di Parma» που τεμαχίζεται εκτός της περιοχής παραγωγής θα επηρέαζε κατ' ανάγκη το τεμαχιζόμενο εντός της περιοχής παραγωγής ζαμπόν. Ειδικότερα, αν προβλεφθεί η ανάλογη σήμανση του προϊόντος, ώστε η διάκριση μεταξύ των δύο προϊόντων να είναι σαφής, ο προσεκτικός και ενημερωμένος καταναλωτής, ο οποίος αποτελεί τον τύπο καταναλωτή που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνο στο πλαίσιο του άρθρου 28 ΕΚ , αλλά και στο πλαίσιο του άρθρου 29 ΕΚ, θα μπορούσε επίσης να σχηματίσει χωρίς δυσκολία την πεποίθηση ότι το τεμαχισμένο εντός της περιοχής της Πάρμας ζαμπόν διαφέρει από το ζαμπόν που έχει τεμαχιστεί εκτός της περιοχής αυτής. Πρόκειται για δύο διαφορετικές μορφές εμπορίας του ζαμπόν Πάρμας. Εφόσον ο καταναλωτής καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το τεμαχιζόμενο εκτός της περιοχής παραγωγής ζαμπόν δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που έχει για το «Prosciutto di Parma», μπορεί να αποφασίσει να αγοράζει, αντ' αυτού, «Prosciutto di Parma» που έχει τεμαχιστεί εντός της περιοχής παραγωγής. Δεν έχει αποδειχθεί ότι ο καταναλωτής, εφόσον δεν του αρέσει η μία από τις μορφές με τις οποίες εμφανίζεται το προϊόν, θα επιλέξει αμέσως ένα διαφορετικό είδος τεμαχισμένου ζαμπόν.

112. Επιπλέον, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι επιτρέπονται ο τεμαχισμός του ζαμπόν εκτός της περιοχής παραγωγής του, εφόσον πραγματοποιείται ενώπιον του καταναλωτή, και η πώλησή του υπό την ΠΟΠ «Prosciutto di Parma». Εφόσον όμως επιτρέπεται αυτό, δεν υπάρχει λόγος να μη γίνει δεκτό ότι η ανάλογη σήμανση του προϊόντος, από την οποία να προκύπτει ότι το ζαμπόν έχει τεμαχιστεί εκτός της περιοχής παραγωγής, προστατεύει εξίσου την ποιότητα και τη φήμη της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» όπως και ο περιορισμός της χρήσης της ΠΟΠ για το ζαμπόν μόνο που τεμαχίζεται και συσκευάζεται εντός της περιοχής παραγωγής. Πράγματι, ο τεμαχισμός του ζαμπόν ενώπιον του καταναλωτή δεν ενδείκνυται, για τους ανωτέρω εκτεθέντες λόγους, για τη διασφάλιση της ενημερώσεως του καταναλωτή σχετικά με την προέλευση του ζαμπόν. Επιπλέον, ακόμη και στην περίπτωση αυτή δεν διασφαλίζεται ότι το ζαμπόν τεμαχίζεται σύμφωνα με τους κανόνες του Consorzio και ότι επομένως αποκτά έτσι ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή ότι διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει αποκτήσει κατά την παραγωγή του.

113. Η ανωτέρω προτεινόμενη λύση της κατάλληλης σημάνσεως του προϊόντος βρίσκει επίσης έρεισμα στον κανονισμό 2081/92. Η πέμπτη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού αυτού προβλέπει ρητά ότι οι κανόνες για τις προστατευόμενες ονομασίες προελεύσεως και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις αποτελούν απλώς συμπλήρωση των γενικών διατάξεων για τη σήμανση των προϊόντων, και συγκεκριμένα συμπληρώνουν απλώς τους κανόνες που περιέχει η οδηγία 79/112/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Σεπτεμβρίου 1978, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων .

114. Επιπλέον, θα ήθελα να επισημάνω ότι ακόμη και ο κανονισμός 2081/92, σε περίπτωση συγκρούσεως συμφερόντων, επιζητεί τη λύση με τη χρησιμοποίηση της κατάλληλης σημάνσεως. Κατά το άρθρο 12, παράγραφος 2, του κανονισμού αυτού, στις περιπτώσεις στις οποίες η κοινοτική προστατευόμενη ονομασία είναι ομόηχη με μια ονομασία τρίτης χώρας, η ονομασία μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο εφόσον η χώρα καταγωγής του προϊόντος αναγράφεται στην ετικέτα ευκρινώς και προφανώς. Αν όμως προσδοκάται ότι ο καταναλωτής, στις περιπτώσεις αυτές ομόηχων ονομασιών, θα κάνει διάκριση μεταξύ των δύο προϊόντων χάρη στην αναγραφή της χώρας καταγωγής πάνω στην ετικέτα, τότε δεν φαίνεται να υπάρχει κανείς λόγος να μη γίνει δεκτό ότι ο ίδιος καταναλωτής θα μπορεί να κάνει διάκριση μεταξύ των δύο προϊόντων όταν οι τόποι μεταποιήσεως αναγράφονται στην ετικέτα.

115. Το συμπέρασμα είναι συνεπώς ότι υπάρχει ηπιότερο μέσο από τον περιορισμό της χρήσεως της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma» για το ζαμπόν Πάρμας μόνο που έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί εντός της περιοχής παραγωγής του. Η κατάλληλη σήμανση του προϊόντος μπορεί να εξασφαλίσει εξίσου αποτελεσματική προστασία της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma», της ποιότητας του προϊόντος και της φήμης του μεταξύ των καταναλωτών. Επομένως, οι προδιαγραφές βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου και είναι συνεπώς δυσανάλογες.

5) Συμβατό του μέτρου με τις γενικές αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου

116. Στην κύρια δίκη τίθεται το ερώτημα κατά πόσον η προϋπόθεση τεμαχισμού και συσκευασίας, η οποία περιλαμβάνεται στις προδιαγραφές, μπορεί να αντιταχθεί έναντι των Asda και Hygrade, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι προδιαγραφές αυτές δεν έχουν δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και δεν υπάρχει, επίσημο τουλάχιστον, κείμενό τους σε άλλη γλώσσα πλην της ιταλικής.

α) Δημοσίευση των προδιαγραφών

117. Η Asda και η Hygrade βάλλουν κατά του γεγονότος ότι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στις προδιαγραφές, διότι δεν έχουν δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και δεν μπορούν να αξιώσουν από την Επιτροπή ή το Consorzio να τους δοθεί πρόσβαση στις προδιαγραφές.

118. Αποτελεί θεμελιώδη αρχή της κοινοτικής έννομης τάξης το ότι μια πράξη της δημόσιας αρχής δεν μπορεί να αντιτάσσεται στον πολίτη, πριν του δοθεί η δυνατότητα να λάβει γνώση της πράξης αυτής . Τα άρθρα 8 και 13 του κανονισμού 2081/92, σε συνδυασμό με τον κανονισμό 1107/96, επιβάλλουν την κοινοτικού δικαίου απαγόρευση εμπορίας, υπό την ΠΟΠ «Prosciutto di Parma», του ζαμπόν του οποίου ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση δεν έχει πραγματοποιηθεί εντός της περιοχής παραγωγής του. Η απαγόρευση αυτή έχει πάντως δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα, κατά το μέρος μόνο κατά το οποίο προκύπτει από τους κανονισμούς 2081/92 και 1107/96 ότι υφίσταται η ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας». Οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπεται να χρησιμοποιείται η ΠΟΠ εκτίθενται λεπτομερώς στις προδιαγραφές που κατατέθηκαν με την αίτηση και δεν δημοσιεύτηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα.

119. Η διαβίβαση μιας περιλήψεως των προδιαγραφών στην επιτροπή του άρθρου 15 του κανονισμού 2081/92 έχει βέβαια ως αποτέλεσμα, όπως ισχυρίζεται και η Επιτροπή, μια μορφή δημοσιοποιήσεως των προδιαγραφών. Πρόκειται όμως μόνο για ενημέρωση των κρατών μελών. Το στοιχείο αυτό δεν επιλύει επομένως το πρόβλημα της γνωστοποιήσεως των προδιαγραφών προς τους πολίτες ή τους επιχειρηματίες, όπως είναι η Asda και η Hygrade.

120. Ούτε το γεγονός που αναφέρει η Επιτροπή, δηλαδή ότι ακόμη και στη συνήθη διαδικασία των άρθρων 5 έως 7 του κανονισμού 2081/92 οι προδιαγραφές δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα συνοπτικά, αρκεί, κατά τη γνώμη μου, για την αντίκρουση των επιχειρημάτων των Asda και Hygrade. Κατά τη συνήθη διαδικασία παρατίθενται τουλάχιστον οι εθνικές διατάξεις που πρέπει να τηρούνται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας», στην οποία ο επίμαχος εν προκειμένω περιορισμός βασίζεται επίσης στην εθνική νομοθεσία.

121. Η δημοσίευση ολόκληρου του κειμένου των προδιαγραφών στην Επίσημη Εφημερίδα θα ανταποκρινόταν στην αρχή της ασφάλειας δικαίου. Εντούτοις, η δημοσίευση αυτή δεν φαίνεται να είναι εφικτή στην πράξη, αφενός λόγω του ιδιαίτερα τεχνικού χαρακτήρα του εγγράφου αυτού και αφετέρου λόγω του μεγάλου όγκου του. Επιπλέον, δεν λαμβάνεται συναφώς υπόψη ότι οι ονομασίες προελεύσεως που καταχωρίστηκαν κατά το άρθρο 17 του κανονισμού 2081/92 αποτελούσαν προστατευόμενες ονομασίες που υφίσταντο ήδη κατά το εθνικό δίκαιο κατά την έναρξη της ισχύος του κανονισμού. Οι διατάξεις περί προστασίας των ονομασιών αυτών συνεπώς έχουν ήδη δημοσιευθεί μία φορά, στην περίπτωση δε του ζαμπόν Πάρμας έχουν δημοσιευθεί στην ιταλική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Επομένως, έχουν τηρηθεί οι προϋποθέσεις δημοσιότητας εντός του οικείου κράτους. Αν απαιτούνταν μια νέα δημοσίευση σε κοινοτικό επίπεδο, θα επρόκειτο για διπλή δημοσίευση. Άρα η μέθοδος αυτή δεν θα ελάμβανε υπόψη επαρκώς την ιδιαιτερότητα της διαδικασίας καταχωρίσεως που προβλέπει το άρθρο 17 του κανονισμού 2081/92.

122. Με την καταχώριση ολοκληρώνεται μια διοικητική διαδικασία, η οποία αρχίζει με την υποβολή στο οικείο κράτος μέλος της αιτήσεως καταχωρίσεως, η οποία συνοδεύεται από τις σχετικές προδιαγραφές. Όπως διαπίστωσε το Δικαστήριο με την απόφαση Carl Kühne κ.λπ., αν ληφθεί υπόψη η κατανομή αρμοδιοτήτων που προβλέπει ο κανονισμός 2081/92, στα κράτη μέλη απόκειται να εξετάζουν τη συνδρομή των αντικειμενικών προϋποθέσεων για την καταχώριση μιας ΠΟΠ ή μιας ΠΓΕ. Κατά συνέπεια, στα εθνικά δικαστήρια επίσης απόκειται να αποφαίνονται αν συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις της καταχωρίσεως . Όπως προκύπτει από το σκεπτικό της αποφάσεως εκείνης, παρόμοιες αντιρρήσεις είχαν προβληθεί και σε εθνικό επίπεδο . Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το πρόβλημα της προσβάσεως στις προδιαγραφές, από τις οποίες προκύπτουν οι όροι χρησιμοποιήσεως μιας ΠΟΠ, αποτελεί ζήτημα που πρέπει κατ' αρχήν να επιλύεται στο πλαίσιο του εθνικού δικαίου. Όπως επίσης προκύπτει από την απόφαση Carl Kühne κ.λπ. , τούτο ισχύει και για την απλοποιημένη διαδικασία που εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού 2081/92.

123. Αν ληφθεί υπόψη η ανωτέρω νομολογία, τίθεται ήδη το ερώτημα αν η δημοσίευση σε κοινοτικό επίπεδο μπορεί καν να θεωρηθεί αναγκαία. Η διαδικασία καταχωρίσεως που προβλέπει ο κανονισμός 2081/92 αποτελεί διαδικασία που απαιτεί τη συμμετοχή τόσο εθνικών όσο και κοινοτικών αρχών. Δεδομένου ότι η συνδρομή των προϋποθέσεων της καταχωρίσεως πρέπει να εξετάζεται από τα κράτη μέλη και οι αντιρρήσεις κατά της νομιμότητας να προβάλλονται εντός του κράτους μέλους, η δημοσίευση των προδιαγραφών σε κοινοτικό επίπεδο δεν φαίνεται να είναι απόλυτα αναγκαία.

124. Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι, με την καταχώριση στο μητρώο των προστατευόμενων ονομασιών προελεύσεως, η προστασία που παρεχόταν προηγουμένως μόνο εντός του κράτους μέλους στην ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» προσέλαβε τον χαρακτήρα προστασίας ισχύουσας σε ολόκληρη την Κοινότητα. Η καταχώριση έχει διαπλαστικό χαρακτήρα για τη γένεση του δικαιώματος προστασίας που στηρίζεται στο κοινοτικό δίκαιο. Δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συμβιβάζεται με την αρχή της ασφάλειας δικαίου η απονομή ενός νέου δικαιώματος προστασίας χωρίς ορισμένη δημοσιοποίηση των κανόνων που πρέπει να τηρούνται, δημοσιοποίηση που πρέπει επίσης να διασφαλίζεται σε κοινοτικό επίπεδο.

125. Το κοινοτικό δίκαιο διασφαλίζει πράγματι στην πράξη ορισμένη δημοσιότητα των προδιαγραφών. Κατά τη δωδέκατη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού 2081/92, σκοπός της καταχωρίσεως στο μητρώο που τηρεί η Επιτροπή για τις προστατευόμενες ονομασίες προελεύσεως και για τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις είναι η ενημέρωση των ενδιαφερόμενων κύκλων. Από την καταχώριση αυτή μπορούν οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, όπως είναι η Asda και η Hygrade, να ενημερώνονται κατ' αρχήν για την ύπαρξη της ΠΟΠ «Prosciutto di Parma».

126. Εξάλλου, από το άρθρο 4 του κανονισμού 2081/92 προκύπτει ότι η αίτηση καταχωρίσεως μιας ΠΟΠ ή μιας ΠΓΕ πρέπει να συνοδεύεται από το κείμενο των προδιαγραφών. Από το άρθρο 6 του κανονισμού συνάγεται επίσης ότι η αίτηση διαβιβάζεται στην Επιτροπή και ότι η Επιτροπή τηρεί το μητρώο των ΠΟΠ και των ΠΓΕ. Επομένως οι επιχειρηματίες γνωρίζουν όχι μόνο ότι υπάρχει μια ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας», αλλά επίσης, λόγω της δημοσιεύσεως αυτής, ότι υπάρχουν προδιαγραφές, οι οποίες τηρούνται από την Επιτροπή.

127. Σύμφωνα με τη νομολογία, όποιος έχει λάβει γνώση της υπάρξεως νομικής πράξεως που δεν του έχει κοινοποιηθεί έχει την υποχρέωση να ζητήσει από το οικείο κοινοτικό όργανο το πλήρες κείμενο της νομικής πράξεως που τον αφορά . Τούτο ισχύει ακόμα και στην περίπτωση της συνοπτικής δημοσιεύσεως της επίμαχης νομικής πράξης . Η νομολογία αυτή στηρίζεται προφανώς στην αντίληψη ότι, πέρα από την υποχρέωση κοινοποιήσεως που προβλέπεται στο άρθρο 254 ΕΚ, υφίσταται επίσης υποχρέωση του πολίτη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως να ενημερώνεται, όταν αυτό είναι αναγκαίο.

128. Οι επιχειρηματίες έχουν ενημερωθεί για την ύπαρξη της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» χάρη στη δημοσίευση του κανονισμού 1107/96 στην Επίσημη Εφημερίδα. Οι επιχειρηματίες αυτοί γνωρίζουν, αφού έχουν λάβει γνώση του δημοσιευθέντος κανονισμού 2081/92, ότι η καταχώριση πραγματοποιείται μόνο εφόσον υπάρχουν οι ανάλογες προδιαγραφές. Επιπλέον, γνωρίζουν ότι η αίτηση καταχωρίσεως διαβιβάζεται στην Επιτροπή από το κράτος μέλος και ότι η Επιτροπή τηρεί το μητρώο των καταχωρισμένων προστατευόμενων ονομασιών προελεύσεως. Επομένως, γνωρίζουν πού πρέπει να αποταθούν για να ενημερωθούν για τις προδιαγραφές. Βάσει της παρατεθείσας νομολογίας τεκμαίρεται συνεπώς ότι οι επιχειρηματίες ενημερώνονται ενδεχομένως για τις προδιαγραφές που τους ενδιαφέρουν υποβάλλοντας σχετική αίτηση στην Επιτροπή.

129. Από το γεγονός ότι το μητρώο τηρείται από την Επιτροπή και εξυπηρετεί την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων κύκλων, καθώς και από το γεγονός ότι η αίτηση καταχωρίσεως διαβιβάζεται στην Επιτροπή, μαζί με τις προδιαγραφές, από το αρμόδιο κράτος μέλος συνάγεται εκ του εναντίου το τεκμήριο ότι η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να διασφαλίζει την πρόσβαση των ενδιαφερόμενων κύκλων στις προδιαγραφές που έχει στην κατοχή της. Η Επιτροπή επιτελεί ταυτόχρονα, όσον αφορά τα βασικά στοιχεία της καταχωρίσεως, τη λειτουργία ενός συμβολαιογράφου ή θεματοφύλακα, στον οποίο έχουν κατατεθεί τα έγγραφα βάσει των οποίων έχει πραγματοποιηθεί η καταχώριση. Φρονώ ότι η αποδοχή του τεκμηρίου αυτού είναι αναγκαία όχι μόνο για λόγους ασφάλειας δικαίου, αλλά επίσης και κυρίως ενόψει του άρθρου 255 ΕΚ, το οποίο παρέχει στον πολίτη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως αξίωση προσβάσεως στα έγγραφα της Επιτροπής. Παράλληλα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το άρθρο 21, τρίτο εδάφιο, ΕΚ. Το άρθρο αυτό παρέχει επίσης σε κάθε πολίτη το δικαίωμα να απευθύνεται στην Επιτροπή και να ζητεί πληροφορίες.

130. Το γεγονός ότι οι προδιαγραφές δεν έχουν καταρτισθεί από την Επιτροπή δεν θα πρέπει να εμποδίζει την άσκηση του δικαιώματος προσβάσεως στο εν λόγω έγγραφο. Η Επιτροπή προβαίνει στην καταχώριση στο μητρώο των προστατευόμενων ονομασιών προελεύσεως. Δεδομένου ότι η προστασία που παρέχεται με την καταχώριση καλύπτει, σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 13 του κανονισμού 2081/92, και τους περιεχόμενους στις προδιαγραφές όρους της χρησιμοποιήσεως της ΠΟΠ ή της ΠΓΕ, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η Επιτροπή έχει εγκρίνει τα προβλεπόμενα στις προδιαγραφές. Τέλος, η Επιτροπή είναι το όργανο που εξέδωσε τον κανονισμό 1107/96, τη νομική πράξη δηλαδή με την οποία παρέχεται στην ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» προστασία, της οποίας η έκταση προσδιορίζεται από τις προδιαγραφές. Επομένως, η Επιτροπή πρέπει να θεωρηθεί είτε ως το όργανο που εξέδωσε την πράξη ή τουλάχιστον να εξομοιωθεί με τον συντάκτη της.

131. Κατά τα λοιπά, πρέπει να τονιστεί ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μα_ου 2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής , ο οποίος εκδόθηκε κατ' εφαρμογή του άρθρου 255 ΕΚ (βλ. την τέταρτη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού), παρέχεται δικαίωμα προσβάσεως σε όλα τα έγγραφα εις χείρας θεσμικού οργάνου, δηλαδή σε όσα συντάσσονται ή παραλαμβάνονται από αυτό και βρίσκονται στην κατοχή του, σε όλους τους τομείς δραστηριότητας της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Οι προδιαγραφές αφορούν την καταχώριση στο μητρώο των ΠΟΠ και ΠΓΕ, δηλαδή τομέα δραστηριότητας της Ένωσης. Οι προδιαγραφές έχουν περιέλθει στην Επιτροπή και βρίσκονται στην κατοχή της. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να διασφαλίζει την πρόσβαση στο έγγραφο αυτό.

132. Ως προσωρινό συμπέρασμα επιβάλλεται επομένως να γίνει δεκτό ότι η μη δημοσίευση των προδιαγραφών στην Επίσημη Εφημερίδα δεν αντιβαίνει στις αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας δικαίου. Οι επιχειρηματίες οφείλουν να υποβάλουν αίτηση στην Επιτροπή, προκειμένου να ενημερώνονται για τις προδιαγραφές και τους προβλεπόμενους από τις προδιαγραφές όρους χρησιμοποιήσεως μιας ΠΟΠ.

β) Ύπαρξη των προδιαγραφών σε μία μόνο επίσημη γλώσσα

133. Απομένει συνεπώς να εξετασθεί το ζήτημα κατά πόσον η επίμαχη ρύθμιση δεν μπορεί να αντιταχθεί στην Asda και στη Hygrade για τον λόγο ότι υποβλήθηκε στην Επιτροπή στα ιταλικά μόνο και δεν υπάρχει καμία, επίσημη τουλάχιστον, αγγλική μετάφραση των προδιαγραφών για την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας».

134. Ανακύπτει συνεπώς το ερώτημα αν μια απαγόρευση που επιβάλλει το κοινοτικό δίκαιο, όπως είναι η επιβαλλόμενη μέσω των άρθρων 8 και 13 του κανονισμού 2081/92 απαγόρευση χρησιμοποιήσεως της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» για το ζαμπόν που δεν έχει τεμαχιστεί εντός της περιοχής παραγωγής του, είναι έγκυρη μόνο εφόσον έχει δημοσιευθεί ή είναι προσιτή σε όλες τις επίσημες γλώσσες.

135. Το ζήτημα κατά πόσον οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται κατά το κοινοτικό δίκαιο στον πολίτη πρέπει να περιέρχονται στη γνώση του στη μητρική του γλώσσα, εφόσον τουλάχιστον η μητρική του γλώσσα αποτελεί επίσημη γλώσσα της Κοινότητας, αποτελεί ζήτημα αρχής. Το άρθρο 290 ΕΚ δεν ρυθμίζει το ζήτημα των γλωσσών, αλλά αναθέτει τη ρύθμισή του στο Συμβούλιο. Από τη διάταξη αυτή πάντως δεν συνάγεται καμία αξίωση των πολιτών να είναι διαθέσιμες όλες οι πράξεις του κοινοτικού δικαίου σε όλες αναγκαστικά τις επίσημες γλώσσες .

136. Σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5 του κανονισμού υπ' αριθ. 1 του Συμβουλίου, της 15ης Απριλίου 1958, περί καθορισμού του γλωσσικού καθεστώτος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας , οι κανονισμοί και τα άλλα κείμενα γενικής ισχύος συντάσσονται στις επίσημες γλώσσες και δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα. Όπως εξέθεσα ανωτέρω, οι επίμαχες εν προκειμένω προδιαγραφές αποτελούν τμήμα της καταχωρίσεως στο μητρώο ονομασιών προελεύσεως, η οποία πραγματοποιήθηκε με τον κανονισμό 1107/96. Επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ως τμήμα του κανονισμού. Αν ληφθεί όμως υπόψη η απαγόρευση που προβλέπουν τα άρθρα 8 και 13 του κανονισμού 2081/92, αποτελούν τουλάχιστον «άλλο κείμενο γενικής ισχύος», διότι προβλέπουν λεπτομερώς τις προϋποθέσεις χρησιμοποιήσεως της ΠΟΠ. Αυτό θα μπορούσε να αποτελεί στοιχείο που να συνηγορεί υπέρ της υποχρεώσεως μεταφράσεως των προδιαγραφών σε όλες τις επίσημες γλώσσες.

137. Το ίδιο επιχείρημα θα μπορούσε να προβληθεί βάσει του άρθρου 21, τρίτο εδάφιο, ΕΚ. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, κάθε πολίτης μπορεί να απευθύνεται στην Επιτροπή και να λαμβάνει απάντηση στην επίσημη γλώσσα που έχει επιλέξει με την αίτησή του. Αν δηλαδή, σύμφωνα με τη λύση που πρότεινα ανωτέρω, η Asda και η Hygrade απευθυνθούν στην Επιτροπή στα αγγλικά, για να ζητήσουν πληροφορίες για τις προδιαγραφές, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η Επιτροπή οφείλει να κοινοποιήσει τις προδιαγραφές στα αγγλικά.

138. Η λύση αυτή εξυπηρετεί ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη την ανάγκη υπάρξεως ασφάλειας δικαίου. Με τη λύση αυτή δεν λαμβάνεται πάντως υπόψη το γεγονός ότι η διαδικασία καταχωρίσεως αποτελεί μικτή, εθνική/κοινοτική, διαδικασία, ενώ επιβάλλει στην Επιτροπή σημαντικό μεταφραστικό φόρτο.

139. Όπως εξέθεσα ήδη, η αίτηση παροχής έννομης προστασίας κατά μιας καταχωρίσεως πρέπει να υποβάλλεται, σύμφωνα με τη νομολογία, στα εθνικά δικαστήρια . Επομένως, ο επιχειρηματίας που ενδιαφέρεται για την εμπορία προϊόντος που προστατεύεται από ΠΟΠ έχει οπωσδήποτε την υποχρέωση να χρησιμοποιήσει την επίσημη γλώσσα στην οποία έχει συνταχθεί η αίτηση καταχωρίσεως. Στην προκειμένη περίπτωση δηλαδή θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει την ιταλική.

140. Αν ληφθούν υπόψη τα ανωτέρω, δεν φαίνεται άδικο να υποχρεώνεται όποιος ζητεί από την Επιτροπή πληροφορίες για προδιαγραφές να λαμβάνει τις πληροφορίες αυτές στην επίσημη γλώσσα στην οποία έχουν συνταχθεί οι προδιαγραφές που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή μαζί με την αίτηση καταχωρίσεως.

141. Το συμπέρασμα αυτό δικαιολογείται επίσης κυρίως από το γεγονός ότι όποιος ασχολείται με την εμπορία αλλοδαπών εμπορευμάτων, όπως είναι η Asda ή η Hygrade, διαθέτει κατά κανόνα τις γλωσσικές γνώσεις που είναι αναγκαίες για την εισαγωγή του εμπορεύματος ή, έστω, διαθέτει τα ανάλογα μέσα για την επίλυση των συναφών γλωσσικών προβλημάτων. Επομένως, είναι επίσης εύλογο να προσδοκάται ότι και αυτός ο επιχειρηματίας θα υπερνικήσει τα εμπόδια που οφείλονται στην ύπαρξη των προδιαγραφών στη γλώσσα του πρωτοτύπου και μόνο.

142. Εκτός από τα επιχειρήματα αυτά, θα μπορούσα επίσης να αναφερθώ στην πρακτική που ακολουθείται στο δίκαιο του ανταγωνισμού. Στον τομέα του δικαίου αυτού ισχύει η αρχή ότι, όταν πρόκειται για απόφαση που αφορά σύμπραξη, η γνωστοποίηση αιτιάσεων αποστέλλεται μεν στον αποδέκτη στην επίσημη γλώσσα του, αλλά η δυνατότητα προσβάσεως στα έγγραφα που θεμελιώνουν την εκτίμηση της Επιτροπής και κοινοποιούνται ως παραρτήματα της γνωστοποιήσεως αιτιάσεων ή για τα οποία ισχύει το δικαίωμα προσβάσεως δεν παρέχεται παρά μόνο στη γλώσσα του πρωτοτύπου. Δεν χρειάζεται καμία μετάφραση . Στην παρούσα περίπτωση πρόκειται επίσης για έγγραφα επί των οποίων η Επιτροπή στηρίζει την απόφασή της. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ομοίως ότι η Επιτροπή στηρίζει την απόφασή της σχετικά με την καταχώριση μιας ονομασίας προελεύσεως στα στοιχεία της αιτήσεως καταχωρίσεως, και ειδικότερα στις προδιαγραφές, και ότι συνεπώς η δυνατότητα προσβάσεως στις προδιαγραφές αρκεί να παρέχεται μόνο στη γλώσσα του πρωτοτύπου.

143. Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το γεγονός ότι οι προδιαγραφές δεν είναι διαθέσιμες στα αγγλικά δεν εμποδίζει την απευθείας εφαρμογή των άρθρων 8 και 13 σε σχέση με την ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας».

144. Θα ήθελα συμπληρωματικά να τονίσω ότι το εξεταζόμενο εν προκειμένω πρόβλημα αφορά μόνο τις καταχωρίσεις που πραγματοποιούνται σύμφωνα με την απλοποιημένη διαδικασία. Για τις ονομασίες που καταχωρίζονται σύμφωνα με τη συνήθη διαδικασία, δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα, άρα σε όλες τις επίσημες γλώσσες, μια περίληψη της αιτήσεως καταχωρίσεως, η οποία περιλαμβάνει επίσης περίληψη των προδιαγραφών και την αναφορά των εθνικών διατάξεων που πρέπει ενδεχομένως να τηρούνται. Οι συνέπειες της ερμηνείας που προτείνω εδώ είναι επομένως περιορισμένες. Η ερμηνεία αυτή αφορά μόνο τις καταχωρίσεις των ονομασιών που υφίσταντο ήδη κατά την έκδοση του κανονισμού 2081/92, και μάλιστα μόνο εφόσον οι ονομασίες αυτές ανακοινώθηκαν στην Επιτροπή εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού αυτού. Από την άποψη αυτή, η προτεινόμενη εδώ ερμηνεία ανταποκρίνεται κατ' αρχήν στις ιδιαιτερότητες της διαδικασίας του άρθρου 17 του κανονισμού 2081/92.

145. Το συμπέρασμα συνεπώς είναι ότι πρέπει να γίνει δεκτό ότι η καταχώριση της ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» συμβιβάζεται επίσης με τις αρχές της ασφάλειας δικαίου και της διαφάνειας.

VI - Ανακεφαλαίωση

146. Το συμπέρασμα θα μπορούσε συνεπώς να διατυπωθεί ως εξής: Η περιλαμβανόμενη στις προδιαγραφές προϋπόθεση ότι η ΠΟΠ «ζαμπόν Πάρμας» επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για το τεμαχισμένο ζαμπόν μόνο εφόσον ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση του ζαμπόν έχουν πραγματοποιηθεί εντός της περιοχής παραγωγής του υπό τον έλεγχο του Consorzio del Prosciutto di Parma αποτελεί μέτρο αποτελέσματος ισοδύναμου με ποσοτικό περιορισμό των εξαγωγών, υπό την έννοια του άρθρου 29 ΕΚ. Το μέτρο αυτό δεν δικαιολογείται για λόγους προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας υπό την έννοια του άρθρου 30 ΕΚ. Ούτε μπορεί να γίνει δεκτό ότι είναι δικαιολογημένο, κατά το άρθρο 30, για λόγους διαρθρωτικής πολιτικής. Εξάλλου, το μέτρο αυτό είναι δυσανάλογο. Κατά συνέπεια, ο κανονισμός 1107/96 πρέπει να κηρυχθεί ανίσχυρος κατά το μέρος κατά το οποίο προβλέπει ότι η προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως «Prosciutto di Parma» επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο για το τεμαχισμένο ζαμπόν του οποίου ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση έχουν πραγματοποιηθεί εντός της περιοχής παραγωγής του υπό την επίβλεψη του Consorzio del Prosciutto di Parma.

VII - Πρόταση

147. Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο προδικαστικό ερώτημα ως εξής:

«1) Ο κανονισμός (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου, σε συνδυασμό με τον κανονισμό (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής και τις προδιαγραφές για την προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως "Prosciutto di Parma", δεν παρέχει καμία άμεσα εναγώγιμη αξίωση για παράλειψη της χρήσεως της προστατευόμενης ονομασίας προελεύσεως "Prosciutto di Parma" για το ζαμπόν Πάρμας του οποίου ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση δεν έχουν πραγματοποιηθεί εντός της περιοχής παραγωγής του.

2) Ο κανονισμός (ΕΚ) 1107/96 της Επιτροπής, της 12ης Ιουνίου 1996, σχετικά με την καταχώρηση των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92 του Συμβουλίου, είναι ανίσχυρος κατά το μέρος κατά το οποίο προβλέπει ότι η προστατευόμενη ονομασία προελεύσεως "Prosciutto di Parma" επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μόνο για το τεμαχισμένο ζαμπόν του οποίου ο τεμαχισμός, η συσκευασία και η σήμανση έχουν πραγματοποιηθεί εντός της περιοχής παραγωγής του υπό την επίβλεψη του Consorzio del Prosciutto di Parma.»