61984J0144

1 . Υπάλληλοι — Τόπος καταγωγής — Τόπος συνήθους κατοικίας πριν από την πρόσληψη — Διαφορετικές έννοιες — Καθορισμός του τόπου καταγωγής — Κριτήρια — Κέντρο συμφερόντων του υπαλλήλου

( Κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων , παράρτημα VII , άρθρο 7 , παράγραφος 3 )

2 . Υπάλληλοι — Τόπος καταγωγής — Κέντρο συμφερόντων — Καθορισμός — Κριτήρια — Μόνιμοι οικογενειακοί και περιουσιακοί δεσμοί

( Κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων , παράρτημα VII , άρθρο 7 , παράγραφος 3

1 . H έννοια του τόπου καταγωγής , που αναφέρεται στο άρθρο 7 , παράγραφος 3 , πρώτο εδάφιο , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης , είναι τεχνική έννοια η οποία χρησιμοποιείται για τον καθορισμό ορισμένων οικονομικών δικαιωμάτων του υπαλλήλου , επομένως δε ο τόπος καταγωγής του υπαλλήλου δεν συγχέεται με τον τόπο όπου ο υπάλληλος κατοικούσε μονίμως και ασκούσε την επαγγελματική του δραστηριότητα πριν από την πρόσληψή

ατά την προαναφερθείσα διάταξη , ο τόπος καταγωγής του υπαλλήλου καθορίζεται κατά την ανάληψη των καθηκόντων του , αφού ληφθεί υπόψη ο τόπος προσλήψεώς του ή ο τόπος όπου βρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων H τελευταία αυτή έννοια βασίζεται στη γενική αρχή του δικαίου της δημοσίας υπηρεσίας , κατά την οποία ο υπάλληλος πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διατηρεί τις σχέσεις που τον συνδέουν με τον τόπο όπου βρίσκονται τα κύρια συμφέροντά του , παρά την ανάληψη υπηρεσίας και την απόσταση μεταξύ του τόπου αυτού και του τόπου

2 . Για τον καθορισμό του κέντρου των συμφερόντων του υπαλλήλου , υπό την έννοια του άρθρου 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάτασης , δεν μπορεί να μη ληφθεί υπόψη , ως κύριος δεσμός οικογενειακής φύσεως , ο τόπος της πραγματικής συζυγικής και οικογενειακής στέγης των συζύγων πριν αναλάβουν , και οι δύο ή ο ένας από αυτούς , τα καθήκοντά Για τον ίδιο αυτό σκοπό , μπορούν να ληφθούν υπόψη μόνιμοι περιουσιακοί δεσμοί εκτός από εγγεγραμμένα σε δημόσια βιβλία εμπράγματα

Στην υπόθεση 144/84 ,

Claudia De Angelis , μόνιμη υπάλληλος της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , κάτοικος Βρυξελλών , εκπροσωπούμενη από τον Jean-Noel Louis , δικηγόρο Βρυξελλών , με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο το δικηγόρο Nicolas Decker , 16 , avenue Marie-Therese ,

προσφεύγουσα ,

κατά

Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , εκπροσωπούμενης από το νομικό της σύμβουλο Δημήτριο Γκουλούση και την Marie-Ann Coninsx , μέλος της νομικής της υπηρεσίας , με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Manfred Beschel , μέλος της νομικής της υπηρεσίας , κτίριο Jean Monnet , Kirchberg ,

καθής ,

που έχει ως αντικείμενο την απόφαση της Επιτροπής της 9ης Αυγούστου 1983 , η οποία απέρριψε ρητώς την αίτηση της προσφεύγουσας περί ορισμού της Ischia ως τόπου καταγωγής της ,

1 Με δικόγραφο που κατέθεσε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 7 Ιουνίου 1984 , η Claudia De Angelis , μόνιμη υπάλληλος της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , άσκησε προσφυγή , με την οποία ζητεί , κατ’ ουσία , την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής της 9ης Αυγούστου 1983 , η οποία απέρριψε την αίτηση της προσφεύγουσας περί ορισμού της Ischia ( Ιταλία ) ως « τόπου καταγωγής » της , ενόψει του καθορισμού των δικαιωμάτων τα οποία αναγνωρίζει , όσον αφορά τα ταξίδια και τις άδειες , ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης βάσει του τόπου καταγωγής του υπαλλήλου .

2 H προσφεύγουσα , ιταλικής ιθαγένειας , κάτοικος Βρυξελλών , διορίστηκε μόνιμη υπάλληλος της Επιτροπής την 1η Δεκεμβρίου 1982 και τοποθετήθηκε στις Βρυξέλλες . Από τις 22 Μα ΐου 1969 , είναι νυμφευμένη , κατά το γαμικό σύστημα της κοινοκτημοσύνης του ιταλικού δικαίου , με τον F . De Angelis , επίσης μόνιμο υπάλληλο των Ευρωπαϊκών οινοτήτων και που υπηρετεί στις Βρυξέλλες από 1ης Απριλίου Μέχρι την ημερομηνία αυτή , η προσφεύγουσα και ο σύζυγός της είχαν τη συζυγική τους στέγη στην Ischia της Ιταλίας .

3 Με υπηρεσιακό σημείωμα της 11ης Απριλίου 1983 , η προσφεύγουσα υπέβαλε , βάσει του άρθρου 90 , παράγραφος 1 , του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης , αίτηση στην αρμόδια για τους διορισμούς αρχή ( στο εξής : ΑΔΑ ), με την οποία ζητούσε να οριστεί ως τόπος καταγωγής της η Ischia αντί των Βρυξελλών , τόπου προσλήψεώς της . H αίτηση αυτή συνοδευόταν από δικαιολογητικά έγγραφα , και ειδικότερα από πιστοποιητικό της κοινότητας της Ischia , απο το οποίο προέκυπτε ότι οι σύζυγοι De Angelis , ήταν κύριοι ακινήτου στην περιφέρεια της εν λόγω κοινότητας .

4 H αίτηση αυτή στηριζόταν στο άρθρο 7 , παράγραφος 3 , πρώτο εδάφιο , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης , το οποίο αφορά τον καθορισμό του τόπου καταγωγής ή την αναθεώρησή του , και προβλέπει ότι :

« O τόπος καταγωγής του υπαλλήλου καθορίζεται κατά την ανάληψη των καθηκόντων του , αφού ληφθεί υπόψη ο τόπος προσλήψεώς του , ή ο τόπος όπου ευρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων O καθορισμός αυτός δύναται ακολούθως να αναθεωρηθεί για όσο χρόνο ο ενδιαφερόμενος ευρίσκεται εν ενεργεία και επ’ ευκαιρία της αποχωρήσεώς του από την υπηρεσία κατόπιν ειδικής αποφάσεως της αρμοδίας για τους διορισμούς αρχής . Εντούτοις , εφόσον ο ενδιαφερόμενος ασκεί τα καθήκοντά του , η απόφαση αυτή δύναται να ληφθεί μόνο σε εξαιρετική περίπτωση και κατόπιν προσκομίσεως από τον ενδιαφερόμενο στοιχείων που δικαιολογούν δεόντως την αίτησή »

5 Το άρθρο 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης , αποσαφηνίστηκε με την απόφαση της Επιτροπής , της 15ης Ιουλίου 1980 , περί των γενικών διατάξεων εφαρμογής του άρθρου 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης . Το άρθρο 2 της εν λόγω απόφασης προβλέπει ότι :

« 1 ) Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του υπαλλήλου , ως τόπος καταγωγής του θεωρείται καταρχάς ο τόπος προσλήψεως .

Κατόπιν αιτήσεως του υπαλλήλου , η οποία υποβάλλεται εντός έτους από της εισόδου του στην υπηρεσία , και βάσει δικαιολογητικών , ως τόπος καταγωγής του υπαλλήλου ορίζεται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων του , όταν ο τόπος αυτός δεν συμπίπτει με τον τόπο

2 ) Για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης λογίζονται :

— ως τόπος προσλήψεως , το μέρος όπου ο υπάλληλος είχε τη συνήθη διαμονή του κατά την πρόσληψή του . Δεν θεωρούνται ως συνήθης διαμονή οι τόποι προσωρινής διαμονής , ειδικότερα για σπουδές , εκπλήρωση στρατιωτικής θητείας , άσκηση , τουρισμό·

— ως κέντρο των συμφερόντων , ο τόπος όπου ο υπάλληλος διατηρεί :

α ) τους κύριους οικογενειακής φύσεως δεσμούς του , δηλαδή , εκτός εξαιρετικής περιπτώσεως δεόντως αιτιολογημένης , ο τόπος όπου διαμένουν :

— ο πατέρας και η μητέρα του , ή ο ένας από αυτούς , ή , ελλείψει αυτών , ο παππούς και η γιαγιά του ή ο ένας από αυτούς· ή , ελλείψει αυτών , τα πεθερικά του ή ο ένας από αυτά· ή , ελλείψει αυτών , οι αδελφοί και αδελφές του·

— τα τέκνα του , ή ένα ή περισσότερα τέκνα του·

β ) περιουσιακούς δεσμούς συνιστάμενους σε οικοδομημένα ακίνητα·

γ ) τα κύρια πολιτικής φύσεως συμφέροντά του , τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά .

Σε περίπτωση κατά την οποία κανένας τόπος δεν συγκεντρώνει και τα τρία κριτήρια που αναφέρονται υπό α ), β ) και γ ) το κέντρο των συμφερόντων του υπαλλήλου θεωρείται ότι βρίσκεται στον τόπο που συγκεντρώνει δύο τουλάχιστον από τα τρία αυτά κριτήρια , ή αν δεν υφίσταται τέτοιος τόπος , στον τόπο όπου ο υπάλληλος διατηρεί τους κύριους οικογενειακής φύσεως δεσμούς του , αποκλειστικά και μόνο , όμως , στην περίπτωση αυτή , στον τόπο όπου διαμένουν ο πατέρας , η μητέρα ή τα τέκνα του

3 ) Σε περίπτωση κατά την οποία δεν υφίσταται κέντρο συμφερόντων σύμφωνα με τα κριτήρια που απαρριθμούνται στην παράγραφο 2 , δεύτερη περίπτωση , ως τόπος καταγωγής του υπαλλήλου ορίζεται ο τόπος προσλήψεως .

6 Με υπηρεσιακό σημείωμα της 9ης Αυγούστου 1983 , ο προϊστάμενος του τμήματος « διοικητικά και οικονομικά δικαιώματα » , της Επιτροπής , υπό την ιδιότητά του ως ΑΔΑ , απέρριψε την αίτηση της προσφεύγουσας με τη σκέψη ότι ελλείψει προσκομίσεως νομίμου τίτλου κυριότητας , αποδεικνύοντος ότι το ακίνητο το οποίο δηλώνει η αιτούσα ότι διαθέτει στην Ischia της ανήκει , εν μέρει ή εξ ολοκλήρου , ήδη από της εισόδου της στην υπηρεσία , ως τόπος καταγωγής της δεν μπορεί να οριστεί η Ischia . Το απορριπτικό αυτό υπηρεσιακό σημείωμα αποσαφηνίστηκε στις 12 Οκτωβρίου 1983 με υπηρεσιακό σημείωμα του ιδίου προϊσταμένου τμήματος , κατά το οποίο « μόνο απόσπασμα του κτηματολογίου ή συμβολαιογραφική πράξη , από τα οποία να προκύπτει ότι ένα πρόσωπο είναι κύριος ακινήτου , μπορούν να αναγνωριστούν ως νόμιμοι τίτλοι υπό την έννοια των εν λόγω διατάξεων του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων » .

7 Με υπηρεσιακό σημείωμα που πρωτοκολλήθηκε στις υπηρεσίες της Επιτροπής στις 8 Νοεμβρίου 1983 , η προσφεύγουσα υπέβαλε ένσταση κατά του προαναφερθέντος υπηρεσιακού σημειώματος της 9ης Αυγούστου 1983 , με την οποία ζητούσε να οριστεί ως τόπος καταγωγής της η Ischia .

8 H Επιτροπή δεν απάντησε στην ένσταση της προσφεύγουσας εντός της προθεσμίας που ορίζει το άρθρο 90 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης .

9 H προσφεύγουσα υπενθυμίζει ότι το κέντρο των συμφερόντων του υπαλλήλου καθορίζεται από τους οικογενειακούς και περιουσιακούς δεσμούς του , καθώς και από τα πολιτικής φύσεως συμφέροντά του . H προσφεύγουσα επικαλείται , όσον αφορά τα πολιτικής φύσεως συμφέροντά της , την ιταλική ιθαγένειά της και την εγγραφή της στο δημοτολόγιο και τους εκλογικούς καταλόγους της κοινότητας της Ischia . Όσον αφορά τους οικογενειακούς δεσμούς της , η προσφεύγουσα επισημαίνει ότι ο σύζυγός της και η ίδια εγκατέστησαν με κοινή συμφωνία τη συζυγική και οικογενειακή τους στέγη στην Ischia , η οποία και ορίστηκε ως τόπος καταγωγής του συζύγου της .

10 Όσον αφορά τους περιουσιακούς δεσμούς , η προσφεύγουσα προβάλλει ότι έχει πράγματι δεσμούς , οι οποίοι συνίστανται σε ένα σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που αφορούν οικοδομημένο Ισχυρίζεται ότι , το 1975 , αυτή και ο σύζυγός της επεξέτειναν και διαμόρφωσαν ένα κτίριο στην Ischia , το οποίο είχε ανεγείρει ο σύζυγός της πριν από το γάμο τους . Τα έξοδα των εργασιών καλύφθηκαν με δάνειο που έλαβαν από κοινού κατά το γαμικό σύστημα περιουσιακών σχέσεων που τους διέπει . Επομένως , στην κοινή περιουσία των συζύγων συμπεριλαμβάνεται και απαίτηση επί του κτιρίου αυτού . H προσφεύγουσα προσθέτει ότι κατά την ιταλική νομοθεσία δικαιούται να κατοικεί και να χρησιμοποιεί το κτίριο αυτό καθώς και να εναντιωθεί στην εκποίησή του , πράγμα το οποίο αποτελεί μέρος του εμπραγμάτου δικαιώματος . H προσφεύγουσα τονίζει , τέλος , ότι κατά τον ιταλικό αστικό κώδικα κληρονομεί εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας .

11 H προσφεύγουσα αναφέρει , επιπλέον , ότι η άρνηση της Επιτροπής να ορίσει ως τόπο καταγωγής της την Ischia , η οποία έχει οριστεί ως τόπος καταγωγής του συζύγου της , επιβάλλει αδικαιολόγητο χωρισμό της οικογενείας λόγω του ότι η διάρκεια της αδείας του συζύγου της προσαυξάνεται με οδοιπορική άδεια πέντε ημερών . Είναι πράγματι αδιανόητο , δύο σύζυγοι οι οποίοι ζουν μαζί να εγκαθιστούν το κέντρο των συμφερόντων τους σε διαφορετικούς H συμπεριφορά της Επιτροπής είναι ακόμα περισσότερο αντιφατική αν ληφθεί υπόψη ότι χορήγησε στην προσφεύγουσα άδεια λόγω αποστάσεως για να της επιτρέψει να ασκήσει τα εκλογικά της δικαιώματα στην Ischia , αλλά αρνήθηκε να της χορηγήσει αυτήν την άδεια προκειμένου να μεταβεί στη συζυγική κατοικία της στην Ischia .

12 H Επιτροπή δεν αμφισβητεί ότι η προσφεύγουσα συγκεντρώνει τα στοιχεία του κριτηρίου των πολιτικής φύσεως Θεωρεί , όμως , εσφαλμένη την ερμηνεία , κατά την οποία η έννοια των περιουσιακών δεσμών συμπεριλαμβάνει όλα τα είδη περιουσιακών δεσμών που μπορεί να έχει ο υπάλληλος με ορισμένο Αντιθέτως , κατά την Επιτροπή , ο όρος αυτός έχει την έννοια ότι ο υπάλληλος πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα επί του ακινήτου , όχι απαραιτήτως δικαίωμα κυριότητας , αλλά έστω δικαίωμα Εν πάση περιπτώσει , απλή απαίτηση που να αφορά κατά γενικό τρόπο το ακίνητο δεν Σύμφωνα με την άποψη της προσφεύγουσας επί του θέματος αυτού , θα έπρεπε να γίνει δεκτό ότι ο υπάλληλος μπορεί να συστήσει οποιοδήποτε περιουσιακό δεσμό με ορισμένη χώρα μέσω απαιτήσεως που θα δημιουργούσε ο H κατάσταση αυτή είναι ανεξέλεγκτη και απαράδεκτη . Επιπλέον , η Επιτροπή θεωρεί ότι τα κριτήρια της ύπαρξης διαρκών περιουσιακών δεσμών πρέπει να είναι αντικειμενικά , τα δε αντίστοιχα εμπράγματα δικαιώματα πρέπει να ορίζονται πλήρως και να είναι εγγεγραμμένα στα δημόσια βιβλία ( κτηματολόγια ) ώστε να υπάρχει στερεά βάση για τον έλεγχο των κριτηρίων αυτών . Κατά την Επιτροπή , δεν υπάρχει γενική αρχή η οποία να επιβάλλει να αντιμετωπίζονται κατά τον ίδιο τρόπο όλες οι διοικητικές καταστάσεις δύο υπαλλήλων συζύγων . Ακόμα και όταν , σε συγκεκριμένη περίπτωση , η ερμηνεία διατάξεως του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης συνεπάγεται χωρισμό της οικογενείας , η ερμηνεία αυτή πρέπει , εντούτοις , να γίνεται Τέλος , η ειδική άδεια για εκλογές δεν συγκρίνεται με την κανονική Δικαιολογείται πλήρως η χορήγηση αδείας λόγω αποστάσεως στην προσφεύγουσα , εφόσον η τελευταία δεν μπορεί να ασκήσει το εκλογικό της δικαίωμα παρά μόνο στην Ischia .

13 Ενώπιον αυτής της διαστάσεως απόψεων , υπενθυμίζεται , πρώτον , ότι , σύμφωνα με το άρθρο 7 , παράγραφος 3 , πρώτο εδάφιο , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης , ο τόπος καταγωγής του υπαλλήλου καθορίζεται κατά την ανάληψη των καθηκόντων του , αφού ληφθεί υπόψη ο τόπος προσλήψεώς του , ή ο τόπος όπου βρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων Παρατηρείται , δεύτερον , ότι ο όρος « τόπος καταγωγής » αποτελεί τεχνικό όρο ο οποίος χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τον τόπο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την ετήσια ή εξαμηνιαία κατ’ αποκοπή καταβολή στον υπάλληλο των εξόδων ταξιδίου από τον τόπο υπηρεσίας στον τόπο καταγωγής ( άρθρο 8 , παράγραφος 1 , του παραρτήματος VII ), για την επιστροφή των εξόδων ταξιδίου του/της συζύγου και των συντηρουμένων προσώπων από τον τόπο υπηρεσίας στον τόπο καταγωγής κατά την οριστική λήξη των καθηκόντων του ( άρθρο 7 , παράγραφος 1 , του παραρτήματος VII ), για τη διάρκεια της άδειας λόγω αποστάσεως , η οποία προστίθεται στη διάρκεια της κανονικής άδειας ( άρθρο 7 , εδάφιο 4 , του παραρτήματος V του κανονισμού υπηρεσιακής καταστάσεως ) και , σε περίπτωση θανάτου του υπαλλήλου , για την ανάληψη από το θεσμικό όργανο των αναγκαίων εξόδων για τη μεταφορά της σορού μέχρι τον τόπο καταγωγής ( άρθρο 75 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης ). Όπως προκύπτει ήδη από την απόφαση του Δικαστηρίου της 9ης Μαρτίου 1978 ( Herpels κατά Επιτροπής , 54/77 , Rec . σ . 585 ), η έννοια αυτή του τόπου καταγωγής διαφέρει από την έννοια του τόπου όπου ο υπάλληλος κατοικούσε μονίμως πριν από την ανάληψη υπηρεσίας ή ασκούσε την προηγούμενη δραστηριότητά του . Απ’ αυτό έπεται ότι πρέπει να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ του τόπου της συνήθους κατοικίας κατά την πρόσληψη και του κέντρου των συμφερόντων του υπαλλήλου . H τελευταία αυτή έννοια βασίζεται στη γενική αρχή του δικαίου της δημοσίας υπηρεσίας , κατά την οποία , ο υπάλληλος πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διατηρεί τις σχέσεις που τον συνδέουν με τον τόπο όπου βρίσκονται τα κύρια συμφέροντά του , παρά την ανάληψη υπηρεσίας και την απόσταση μεταξύ του τόπου αυτού και του τόπου υπηρεσίας .

14 Στα πλαίσια αυτά , ορθώς το άρθρο 2 της απόφασης της Επιτροπής της 15ης Ιουλίου 1980 ορίζει , κατά γενικό τρόπο , το κέντρο των συμφερόντων ως τον τόπο όπου ο υπάλληλος διατηρεί σωρευτικώς α ) τους κύριους οικογενειακής φύσεως δεσμούς του , β ) τους περιουσιακούς δεσμούς του και γ ) τα κύρια πολιτικής φύσεως συμφέροντά του , τόσο ενεργητικά όσο και παθητικά .

15 Όσον αφορά τους περιουσιακούς δεσμούς , το άρθρο αυτό της απόφασης αποσαφηνίζει ότι πρέπει να « [ συνίστανται ] σε οικοδομημένα ακίνητα » . Στην υπό κρίση υπόθεση η Επιτροπή ερμήνευσε την εν λόγω διευκρινιστική διάταξη υπό την έννοια ότι , για να υπαχθεί ο υπάλληλος σ’ αυτή τη διάταξη , πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου , εγγεγραμμένο στα δημόσια βιβλία ( κτηματολόγια ) και όχι μόνο απλή απαίτηση , αναφερόμενη κατά γενικό τρόπο στο οικοδομημένο ακίνητο .

16 H ερμηνεία αυτή δεν μπορεί να γίνει δεκτή . H απόφαση της Επιτροπής της 15ης Ιουλίου 1980 δεν αποτελεί , στην πραγματικότητα , παρά ερμηνεία και αποσαφήνιση του άρθρου 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII , το οποίο αναφέρεται , για τον καθορισμό του τόπου καταγωγής του υπαλλήλου , στον τόπο όπου βρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων Ούτε , όμως , το άρθρο 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης ούτε η απόφαση της Επιτροπής της 15ης Ιουλίου 1980 αποκλείουν το ενδεχόμενο να χρησιμεύσουν επίσης , ως κριτήρια για τον καθορισμό του κέντρου των συμφερόντων του υπαλλήλου , και άλλοι μόνιμοι περιουσιακοί δεσμοί εκτός από εγγεγραμμένα σε δημόσια βιβλία εμπράγματα

17 Στην προκειμένη περίπτωση , η προσφεύγουσα απέδειξε ότι έχει πράγματι περιουσιακούς δεσμούς που αφορούν οικοδομημένο ακίνητο : το 1975 , κατόπιν κοινής συμφωνίας με το σύζυγό της , επεξέτεινε και διαμόρφωσε το κτίριο της Ischia , το οποίο οι σύζυγοι θεωρούν ως συζυγική και οικογενειακή τους στέγη . Τα έξοδα των εργασιών αυτών καλύφθηκαν με κοινό δάνειο κατά το γαμικό σύστημα της κοινοκτημοσύνης , πράγμα που κατά την προσφεύγουσα , την οποία δεν αντέκρουσε η Επιτροπή , γεννά για την κοινή περιουσία των συζύγων απαίτηση επί του ακινήτου αυτού . Επιπλέον , η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι ο ιταλικός νόμος της αναγνωρίζει το δικαίωμα , αφενός , να εναντιωθεί στην εκποίηση του ακινήτου αυτού και , αφετέρου , να κατοικεί σ’ αυτό και να το χρησιμοποιεί , πράγμα το οποίο αποτελεί μέρος των εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί του ακινήτου .

18 Πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι δεσμοί αυτοί μπορούν να μαρτυρούν την ύπαρξη μόνιμου δεσμού , τον οποίο πρέπει να εξετάζει κατά περίπτωση το ενδιαφερόμενο κοινοτικό όργανο . Οι εν λόγω δεσμοί είναι επαρκώς αντικειμενικοί ώστε να ελέγχονται από το όργανο , και δεν επιτρέπουν περισσότερο από o , τι τα εγγεγραμμένα σε δημόσια βιβλία εμπράγματα δικαιώματα , την ενδεχόμενη καταστρατήγηση των διατάξεων του κανονισμού υπηρεσιακής Στην προκειμένη περίπτωση , η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη της τους δεσμούς αυτούς και έκρινε , σύμφωνα με το υπηρεσιακό σημείωμα της 12ης Οκτωβρίου 1983 , ότι « μόνο απόσπασμα του κτηματολογίου ή συμβολαιογραφική πράξη , από τα οποία να προκύπτει ότι ένα πρόσωπο είναι κύριος ακινήτου , μπορούν να αναγνωριστούν ως νόμιμοι τίτλοι , υπό την έννοια των εν λόγω διατάξεων του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων » .

19 Από τα προαναφερθέντα έπεται ότι ως προς το σημείο αυτό η επίδικη απόφαση είναι προφανώς νομικώς πεπλανημένη .

20 Πρέπει να προστεθεί ότι , για τον καθορισμό του κέντρου των συμφερόντων υπό την έννοια του άρθρου 7 , παράγραφος 3 , του παραρτήματος VII , ο τόπος της συζυγικής και οικογενειακής στέγης του υπαλλήλου , εφόσον μπορεί να χαρακτηριστεί από τους κύριους δεσμούς οικογενειακής φύσεως , δεν είναι δυνατό να μη ληφθεί υπόψη στο μέτρο που οι σύζυγοι πράγματι εγκατέστησαν μονίμως την κατοικία τους στον τόπο αυτό πριν αναλάβουν , και οι δύο ή ο ένας από αυτούς , τα καθήκοντά τους . Πράγματι , όταν το άρθρο 2 , παράγραφος 2 , δεύτερη περίπτωση , στοιχείο α ), της απόφασης της 15ης Ιουλίου 1980 προβλέπει ότι ως κέντρο των συμφερόντων μπορεί να θεωρηθεί ο τόπος όπου ο υπάλληλος διατηρεί , μεταξύ άλλων , τους κύριους οικογενειακής φύσεως δεσμούς του , δηλαδή ελλείψει των γονέων του και του παππού και της γιαγιάς του , ο τόπος όπου διαμένουν τα πεθερικά του ή ο ένας από αυτούς ( στα δανικά : svigerforaeldrene eller en af disse · στα γερμανικά : Schwiegereltern oder einen Schwiegerelternteil · στα αγλλικά : parents-in-law , or either parent-in-law · στα ολλανδικά : zijn schoonouders of een van beiden ), δεν είναι λογικό να αποκλείεται ο τόπος όπου ο σύζυγος , με τον οποίο οι οικογενειακής φύσεως δεσμοί είναι οπωσδήποτε στενότεροι , έχει ο ίδιος το κέντρο των συμφερόντων του .

21 Στην προκειμένη περίπτωση , η Επιτροπή , απορρίπτοντας την αίτηση της προσφεύγουσας περί ορισμού της Ischia ως τόπου καταγωγής της , δεν έλαβε προφανώς υπόψη και το γεγονός ότι η Ischia έχει οριστεί ως τόπος καταγωγής του συζύγου της προσφεύγουσας και ότι οι σύζυγοι , με κοινή συμφωνία , εγκατέστησαν τη συζυγική τους στέγη στον τόπο αυτό πριν από την είσοδό τους στην υπηρεσία των κοινοτικών

22 Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι η απόφαση της Επιτροπής της 9ης Αυγούστου 1983 πρέπει να ακυρωθεί και η υπόθεση να αναπεμφθεί στην Επιτροπή , προκειμένου να επανεξετάσει η τελευταία τον καθορισμό του τόπου καταγωγής της προσφεύγουσας σύμφωνα με τα προαναφερθέντα

Επί των δικαστικών εξόδων

23 Κατά το άρθρο 69 , παράγραφος 2 , του κανονισμού διαδικασίας , ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα . Επειδή η Επιτροπή ηττήθηκε , πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ( δεύτερο τμήμα )

αποφασίζει :

1 ) Ακυρώνει την απόφαση της Επιτροπής της 9ης Αυγούστου 1983 .

2 ) Αναπέμπει την υπόθεση στην Επιτροπή για την έκδοση νέας αποφάσεως .

3 ) Καταδικάζει την Επιτροπή στο σύνολο των δικαστικών εξόδων .