61981J0075

Ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων — Ποσοτικοί περιορισμοί — Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος — Απαγόρευση προσφοράς , πρός επιτόπια κατανάλωση , ορισμένων οινοπνευματωδών ποτών στούς προσιτούς στό κοινό χώρους — Απαγόρευση κατοχής τών οινοπνευματωδών ποτών στούς συνεχομένους χώρους τού προσιτού στό κοινό καταστήματος — Επιτρεπτή

( Συνθήκη ΕΟΚ άρθρο 30 )

Ο ορος μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , πού αναφέρεται στό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , έχει τήν έννοια οτι δέν εμπίπτει στήν προβλεπομένη από τήν εν λόγω διάταξη απαγόρευση ενα εθνικό μέτρο , τό οποίο εφαρμόζεται αδιακρίτως επί εθνικών καί εισαγομένων προϊόντων καί απαγορεύει τήν κατανάλωση , τήν πώληση ή τήν προσφορά , έστω καί εκ χαριστικής αιτίας , οινοπνευματωδών ποτών ορισμένης περιεκτικότητος σέ αλκοόλη πρός επιτόπια κατανάλωση , σέ ολα τά προσιτά στό κοινό μέρη , καθώς καί τήν κατοχή τέτοιων ποτών τόσο στούς χώρους οπου γίνονται δεκτοί οι καταναλωτές , οσο καί στά άλλα μέρη τής εγκαταστάσεως καί στήν συνεχόμενη κατοικία , καί κατά τό μέτρο πού η εν λόγω απαγόρευση εμφανίζεται ως παρεπομένη τής απαγορεύσεως τής καταναλώσεως επί τόπου .

Δεδομένου οτι ενα τέτοιο εθνικό μέτρο δέν αφορά τίς άλλες μορφές διαθέσεως στό εμπόριο τών εν λόγω οινοπνευματωδών ποτών καί οτι οι περιορισμοί τούς οποίους επιβάλλει δέν έχουν ως αποτέλεσμα τήν δημιουργία οποιασδήποτε διακρίσεως αναλόγως πρός τήν φύση ή τήν προέλευση τών ποτών , τό μέτρο αυτό δέν συνδέεται στήν πραγματικότητα μέ τίς εισαγωγές προϊόντων καί κατά συνέπεια δέν ειναι ικανό νά παρεμβάλει εμπόδια στό εμπόριο μεταξύ Κρατών μελών .

Στήν υπόθεση 75/81 ,

πού έχει ως αντικείμενο αίτηση τού δευτέρου τμήματος τού Cour de cassation τού Βελγίου πρός τό Δικαστήριο , κατ’ εφαρμογή τού άρθρου 177 τής συνθήκης ΕΟΚ μέ τήν οποία ζητείται στό πλαίσιο τής διαφοράς πού εκκρεμεί ενώπιον τού αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

JOSEPH HENRI THOMAS BLESGEN , ξενοδόχου , κατοίκου Beverce , rue Mont 1 , κατηγορουμένου , πού έχει συνήγορο τόν Jean Materne , δικηγόρο Λιέγης , καί ο οποίος ήσκησε αναίρεση κατ’ αποφάσεως εκδοθείσης τήν 4η Νοεμβρίου 1980 από τό Cour d’appel Λιέγης ( ποινικό τμήμα ),

καί

ΒΕΛΓΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ , εκπροσωπουμένου από τόν υπουργό οικονομικών , Βρυξέλλες , rue de la Loi 14 , επισπεύσει καί επιμελεία τού διευθυντού τελωνείων καί φόρων καταναλώσεως τών επαρχιών Λιέγης καί Λουξεμβούργου , Λιέγη , rue Louvrex 43 , επισπεύδοντος διαδίκου , εκπροσωπουμένου από τόν Antoine de Bruyn , δικηγόρο στό Cour de cassation ,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως πρός τήν ερμηνεία τών άρθρων 30 καί 36 τής συνθήκης ΕΟΚ εν σχέσει πρός τήν βελγική εθνική νομοθεσία , η οποία απαγορεύει τήν κατοχή καί κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών , τών οποίων η περιεκτικότης σέ αλκοόλη υπερβαίνει τούς 22 βαθμούς , σέ ολα τά προσιτά στό κοινό μέρη καί στίς συνεχόμενες κατοικίες ,

1 Μέ απόφαση τής 18ης Μαρτίου 1981 , η οποία περιήλθε στό Δικαστήριο τήν 7η Απριλίου 1981 , τό Cour de cassation Βελγίου υπέβαλε , δυνάμει τού άρθρου 177 τής συνθήκης ΕΟΚ , δύο προδικαστικά ερωτήματα ως πρός τήν ερμηνεία τών άρθρων 30 καί 36 τής συνθήκης ΕΟΚ ωστε νά δυνηθεί νά εκτιμήσει άν συμβιβάζονται πρός τό κοινοτικό δίκαιο ορισμένες διατάξεις τού βελγικού νόμου τής 29ης Αυγούστου 1919 περί τού καθεστώτος τών αλκοολών .

2 Τά ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στό πλαίσιο ποινικής διώξεως ασκηθείσης από τίς βελγικές αρχές κατά εστιάτορα , ο οποίος εδιώχθη διότι , κατά παράβαση τών άρθρων 1 , 2 καί 14 τού προαναφερθέντος νόμου , ως πωλητής ποτών πρός επιτόπια κατανάλωση , κατείχε καί επώλει στό κατάστημά του οινοπνευματώδη ποτά , τών οποίων η περιεκτικότης σέ αλκοόλη υπερβαίνει τούς 22 βαθμούς σέ θερμοκρασία 15 βαθμών Κελσίου .

3 Τόσο ενώπιον τού Cour de Cassation οσο καί στίς παρατηρήσεις πού κατέθεσε στό Δικαστήριο , ο κατηγορούμενος υπεστήριξε οτι , έστω καί άν εφαρμόζονται αδιακρίτως επί εθνικών καί εισαγομένων προϊόντων οι κανόνες τών άρθρων 1 καί 2 τού νόμου τής 29ης Αυγούστου 1919 συνιστούν μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών οινοπνευματωδών ποτών , αντίθετα πρός τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ . Τά μέτρα αυτά , εξ άλλου , δέν δύνανται νά δικαιολογηθούν μέ κανέναν από τούς λόγους πού απαριθμούνται στό άρθρο 36 τής συνθήκης καί ιδίως εκ λόγων προστασίας τής υγείας καί τής ζωής τών προσώπων , εφ’ οσον δέν παρουσιάζουν , από τήν άποψη αυτή , βέβαιο καί ενεστώτα χαρακτήρα αναγκαιότητος , ο οποίος θά ηδύνατο νά γίνει δεκτός σέ ολη τήν έκταση τής Κοινότητος .

4 Εκτιμώντας οτι η διαφορά εγείρει προβλήματα ερμηνείας τού κοινοτικού δικαίου , τό Cour de cassation τού Βελγίου υπέβαλε στό Δικαστήριο τά ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα :

«1 . Ο ορος μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , πού αναφέρεται στό άρθρο 30 τής συνθήκης τής Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος , έχει μήπως τήν έννοια οτι περιλαμβάνονται στήν προβλεπομένη από τήν διάταξη αυτή απαγόρευση :

α ) νομοθετικά μέτρα πού απαγορεύουν τήν κατανάλωση , τήν πώληση ή τήν προσφορά , ακόμη καί εκ χαριστικής αιτίας , οινοπνευματωδών ποτών ( δηλαδή ποτών τών οποίων η περιεκτικότης σέ αλκοόλη υπερβαίνει τούς 22 βαθμούς σέ θερμοκρασία 15 βαθμών Κελσίου ) πρός επιτόπια κατανάλωση σέ ολα τά μέρη πού ειναι προσιτά στό κοινό , ιδίως στά ποτοπωλεία , ξενοδοχεία , εστιατόρια , τόπους διασκεδάσεως , καταστήματα , παραπήγματα , πλοία , σιδηροδρόμους , τροχιοδρόμους , σταθμούς , εργαστήρια ή εργοτάξια , καθώς καί σέ δημόσιο δρόμο , ακόμα καί άν η απαγόρευση αυτή εφαρμόζεται αδιακρίτως στά εθνικά καί στά εισαγόμενα προϊόντα καί δέν αποσκοπεί στήν προστασία τής εθνικής παραγωγής ;

β)νομοθετικά μέτρα πού απαγορεύουν στούς πωλητές ποτών πρός επιτόπια κατανάλωση νά κατέχουν οιαδήποτε ποσότητα οινοπνευματωδών ποτών ( κατά τήν έννοια πού διευκρινίζεται ανωτέρω ) τόσο εντός τών οικημάτων οπου γίνονται δεκτοί οι καταναλωτές , καθώς καί στά άλλα μέρη τού καταστήματος καί στήν συνεχόμενη κατοικία , ακόμη καί άν η απαγόρευση εφαρμόζεται αδιακρίτως καί στά εθνικά καί στά εισαγόμενα προϊόντα καί δέν αποσκοπεί στήν προστασία τής εθνικής παραγωγής;»

2.Σέ περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στό πρώτο ερώτημα «πρέπει νά δοθεί στά μέτρα ‛‛πού δικαιολογούνται από λόγους προστασίας τής υγείας καί τής ζωής τών ανθρώπων’’ , τά οποία αναφέρονται στό άρθρο 36 τής συνθήκης τής Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος , η έννοια οτι μέτρα , οπως τά περιγραφόμενα υπό τά στοιχεία α ) καί β ) τού ερωτήματος Ι , δύνανται ή πρέπει νά θεωρούνται ως δικαιολογούμενα από τούς λόγους πού αναφέρονται ανωτέρω στό παρόν διατακτικό;»

Επί τού πρώτου ερωτήματος

5 Μέ τό πρώτο ερώτημα ζητείται νά διευκρινισθεί άν η έννοια τών μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς , οπως αναφέρεται στό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , αφορά επίσης τά μέτρα , τά οποία απαγορεύουν τήν κατανάλωση εξ επαχθούς ή χαριστικής αιτίας ( στοιχείο α ) τού 1ου ερωτήματος ) καί τήν κατοχή ( στοιχείο β ) σέ ολους τούς προσιτούς στό κοινό χώρους , στά άλλα μέρη τής εγκαταστάσεως καί στήν συνεχόμενη κατοικία , οινοπνευματωδών ποτών , τών οποίων η περιεκτικότης σέ αλκοόλη υπερβαίνει τούς 22 βαθμούς , ακόμη καί άν η απαγόρευση αυτή εφαρμόζεται αδιακρίτως στά εθνικά καί στά εισαγόμενα προϊόντα καί δέν αποσκοπεί στήν προστασία τής εθνικής παραγωγής .

6 Κατά τήν βελγική κυβέρνηση , ο εν λόγω νόμος δέν εμπίπτει στήν απαγόρευση τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ διότι δέν έχει περιοριστικό αποτέλεσμα επί τού ενδοκοινοτικού εμπορίου , ελλείψει κάθε διακρίσεως μεταξύ εισαγομένων καί εθνικών προϊόντων . Ο στόχος τού νόμου τής 29ης Αυγούστου 1919 ειναι γενικός καί εντάσσεται στό πλαίσιο τής πάλης κατά τού αλκοολισμού . Η βελγική κυβέρνηση διατείνεται οτι η απαγόρευση κατοχής καί επιτοπίου καταναλώσεως ορισμένων οινοπνευματωδών ποτών στούς προσιτούς στό κοινό χώρους αποσκοπεί στήν καταπολέμηση τού αλκοολισμού καί τής εξαπλώσεώς του καί , ειδικώς , στήν προστασία τής νεότητος από τά νοσηρά του αποτελέσματα , τόσο από ατομικής οσο καί από κοινωνικής απόψεως . Αποτελεί , επομένως , θεμιτή επιλογή κοινωνικής πολιτικής , σύμφωνη πρός τούς στόχους γενικού συμφέροντος πού επιδιώκονται από τήν συνθήκη . Η έλλειψη κοινοτικής ρυθμίσεως επί τού θέματος δικαιολογεί τίς εθνικές ενέργειες κατά τό μέτρο πού θεωρούνται αναγκαίες γιά τήν ικανοποίηση επιτακτικών αναγκών , οι οποίες , εν πάση περιπτώσει , υπερισχύουν τών επιταγών τής ελεύθερης κυκλοφορίας τών εμπορευμάτων .

7 Κατά τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , απαγορεύονται οι ποσοτικοί περιορισμοί επί τών εισαγωγών , καθώς καί ολα τά μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος στό εμπόριο μεταξύ Κρατών μελών . Από αυτό επεται οτι κάθε εθνικό μέτρο ικανό νά εμποδίσει αμέσως ή εμμέσως , πραγματικώς ή δυνητικώς , τό ενδοκοινοτικό εμπόριο πρέπει νά θεωρείται ως μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς . Όπως εδέχθη τό Δικαστήριο μέ τήν απόφαση του τής 10ης Ιουλίου 1980 ( 152/78 , Επιτροπή κατά Γαλλικής Δημοκρατίας , Rec . σ . 2299 ), μία νομοθεσία περί τής διαθέσεως τών προϊόντων στό εμπόριο , ακόμα καί άν δέν αφορά αμέσως τό καθεστώς τών εισαγωγών , δύναται , κατά τίς περιστάσεις , νά επηρεάζει τίς δυνατότητες εισαγωγής προϊόντων άλλων Κρατών μελών καί νά εμπίπτει εξ αυτού τού λόγου στήν απαγόρευση τού άρθρου 30 τής συνθήκης .

8 Εξ άλλου , κατά τό άρθρο 3 τής οδηγίας 70/50 τής Επιτροπής , τής 22ας Δεκεμβρίου 1969 ( JO L 13 , 19 . 1 . 1970 , σ . 29 ), περί καταργήσεως τών μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , τά οποία δέν αντιμετωπίζονται από άλλες διατάξεις , ληφθείσες δυνάμει τής συνθήκης ΕΟΚ , εμπίπτουν επίσης στήν απαγόρευση τού άρθρου 30 τής συνθήκης τά εθνικά μέτρα , πού διέπουν τήν διάθεση τών προϊόντων στό εμπόριο ακόμα καί άν εφαρμόζονται αδιακρίτως στά εθνικά καί τά εισαγόμενα προϊόντα , οταν τά περιοριστικά τους αποτελέσματα επί τής ελευθέρας κυκλοφορίας τών εμπορευμάτων βαίνουν πέραν τού πλαισίου τών αποτελεσμάτων πού ειναι κατάλληλα γιά μιά κανονιστική ρύθμιση τού εμπορίου .

9 Αυτό εν τούτοις δέν συμβαίνει μέ μία νομοθετική διάταξη , η οποία δέν αφορά παρά μόνον τήν πώληση πρός επιτόπια κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών υψηλής περιεκτικότητος σέ αλκοόλη σέ ολους τούς προσιτούς στό κοινό χώρους καί η οποία δέν αφορά τίς άλλες μορφές διαθέσεως στό εμπόριο τών ποτών αυτών . Πρέπει νά σημειωθεί , επί πλέον , οτι οι περιορισμοί πού επιβάλλονται στήν πώληση τών εν λόγω οινοπνευματωδών ποτών δέν έχουν αποτέλεσμα τήν δημιουργία οιασδήποτε διακρίσεως αναλόγως πρός τήν φύση ή τήν προέλευση τών ποτών . Επομένως , ενα τέτοιο νομοθετικό μέτρο δέν συνδέεται στήν πραγματικότητα μέ τίς εισαγωγές προϊόντων καί , γιά τόν λόγο αυτό , δέν ειναι ικανό νά παρεμβάλει εμπόδια στό εμπόριο μεταξύ Κρατών μελών .

10 Οι ίδιες σκέψεις ισχύουν επίσης οσον αφορά τήν απαγόρευση κατοχής τών επιδίκων ποτών εντός τών χώρων , οι οποίοι γειτνιάζουν μέ τήν προσιτή στό κοινό εγκατάσταση . Κατά τό μέτρο πού η διάταξη αυτή εμφανίζεται ως παρεπομένη τής διατάξεως περί απαγορεύσεως τής καταναλώσεως επί τόπου δέν δύναται νά έχει ως αποτέλεσμα τόν περιορισμό τών εισαγωγών τών προϊόντων καταγωγής τών άλλων Κρατών μελών .

11 Στό πρώτο ερώτημα προσήκει , επομένως , η απάντηση οτι ο ορος μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , πού αναφέρεται στό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , έχει τήν έννοια οτι δέν εμπίπτει στήν προβλεπομένη από τήν εν λόγω διάταξη απαγόρευση ενα εθνικό μέτρο , τό οποίο εφαρμόζεται αδιακρίτως επί εθνικών καί εισαγομένων προϊόντων καί απαγορεύει τήν κατανάλωση , τήν πώληση ή τήν προσφορά , έστω καί εκ χαριστικής αιτίας , οινοπνευματωδών ποτών ορισμένης περιεκτικότητος σέ αλκοόλη πρός επιτόπια κατανάλωση , σέ ολα τά προσιτά στό κοινό μέρη , καθώς καί τήν κατοχή τέτοιων ποτών τόσο στούς χώρους οπου γίνονται δεκτοί οι καταναλωτές , οσο καί στά άλλα μέρη τής εγκαταστάσεως καί στήν συνεχόμενη κατοικία , καί κατά τό μέτρο πού η εν λόγω απαγόρευση εμφανίζεται ως παρεπομένη τής απαγορεύσεως τής καταναλώσεως επί τόπου .

Επί τού δευτέρου ερωτήματος

12 Εφ’ οσον τό δεύτερο ερώτημα υπεβλήθη μόνον γιά τήν περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στό πρώτο ερώτημα , δέν χρειάζεται νά εξετασθεί .

Επί τών δικαστικών εξόδων

13 Τά έξοδα , στά οποία υπεβλήθησαν οι κυβερνήσεις τού Βασιλείου τού Βελγίου , τής Γαλλικής Δημοκρατίας καί τού Ηνωμένου Βασιλείου , καθώς καί η Επιτροπή τών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , πού κατέθεσαν παρατηρήσεις στό Δικαστήριο , δέν αποδίδονται . Δεδομένου οτι η παρούσα διαδικασία έχει ως πρός τούς διαδίκους τής κυρίας δίκης τόν χαρακτήρα παρεμπίπτοντος , πού ανέκυψε ενώπιον τού εθνικού δικαστηρίου , σ’ αυτό εναπόκειται νά αποφανθεί επί τών δικαστικών εξόδων .

Διά ταύτα

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

κρίνει καί αποφασίζει :

Ο ορος μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος πρός ποσοτικούς περιορισμούς επί τών εισαγωγών , πού αναφέρεται στό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , έχει τήν έννοια οτι δέν εμπίπτει στήν προβλεπομένη από τήν εν λόγω διάταξη απαγόρευση ενα εθνικό μέτρο , τό οποίο εφαρμόζεται αδιακρίτως επί εθνικών καί εισαγομένων προϊόντων καί απαγορεύει τήν κατανάλωση , τήν πώληση ή τήν προσφορά , έστω καί εκ χαριστικής αιτίας , οινοπνευματωδών ποτών ορισμένης περιεκτικότητος σέ αλκοόλη πρός επιτόπια κατανάλωση , σέ ολα τά προσιτά στό κοινό μέρη , καθώς καί τήν κατοχή τέτοιων ποτών τόσο στούς χώρους οπου γίνονται δεκτοί οι καταναλωτές , οσο καί στά άλλα μέρη τής εγκαταστάσεως καί στήν συνεχόμενη κατοικία , καί κατά τό μέτρο πού η εν λόγω απαγόρευση εμφανίζεται ως παρεπομένη τής απαγορεύσεως τής καταναλώσεως επί τόπου .