ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.6.2023

COM(2023) 327 final

Σύσταση για

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σχετικά με την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ

1.1.Αιτιολόγηση και στόχοι της σύστασης

Στις 16 Αυγούστου 2022 οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (στο εξής: ΗΠΑ) θέσπισαν τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (στο εξής: IRA) 1 , ο οποίος τροποποιεί την παράγραφο 30D του κώδικα εσωτερικών εσόδων των Ηνωμένων Πολιτειών (όσον αφορά την πίστωση καθαρών οχημάτων). Η εν λόγω παράγραφος μετατράπηκε σε επιδότηση για την αγορά επιλέξιμων οχημάτων που λειτουργούν με μπαταρία ή κυψέλες καυσίμου με τη μορφή πίστωσης φόρου ύψους έως 7,500 δολαρίων ΗΠΑ (USD) ανά όχημα.

Για να είναι επιλέξιμο για το μέγιστο ποσό της επιδότησης, ένα όχημα πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι εξοπλισμένο με μπαταρία με ελάχιστο ποσοστό περιεκτικότητας σε κρίσιμα ορυκτά 40 % (50 % από το 2024, 60 % από το 2025, 70 % από το 2026, 80 % από το 2027):

1)τα οποία έχουν εξορυχθεί και υποβληθεί σε επεξεργασία στις ΗΠΑ ή σε χώρα με την οποία οι ΗΠΑ έχουν συνάψει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών· ή

2)έχουν προκύψει από ανακύκλωση στη Βόρεια Αμερική.

Ως εκ τούτου, η πίστωση καθαρών οχημάτων εξαιρεί όλο και περισσότερο από τις αλυσίδες εφοδιασμού των ΗΠΑ τα κρίσιμα ορυκτά και τα επεξεργασμένα υλικά για μπαταρίες αυτοκινήτων που προέρχονται από την ΕΕ. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις εισαγωγές κρίσιμων ορυκτών και επεξεργασμένων υλικών από εταίρους της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών των ΗΠΑ, όπως η Χιλή και η Κορέα, ή η Ιαπωνία, με την οποία οι ΗΠΑ συνήψαν συμφωνία για τα κρίσιμα ορυκτά στις 28 Μαρτίου 2023. Αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις στις εξαγωγικές δυνατότητες της ΕΕ προς τις ΗΠΑ.

Ως εκ τούτου, στις 10 Μαρτίου 2023 η πρόεδρος κ. von der Leyen και ο πρόεδρος κ. Biden εξέδωσαν κοινή δήλωση στην οποία διατύπωναν την πρόθεσή τους να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για μια στοχευμένη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ σχετικά με τα κρίσιμα ορυκτά (στο εξής: CMA) 2 , προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ορυκτά που εξορύσσονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία στην ΕΕ θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε οχήματα επιλέξιμα για την πίστωση καθαρών οχημάτων. Οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι η σύναψη CMA είναι απαραίτητη για τη χορήγηση στην ΕΕ καθεστώτος ισοδύναμου με εκείνο των εταίρων της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών των ΗΠΑ για τους σκοπούς της πίστωσης καθαρών οχημάτων.

Το 2022 η ΕΕ εξήγαγε στις ΗΠΑ συναφή κρίσιμα ορυκτά ύψους 8,3 δισ. EUR, ποσό που αντιπροσωπεύει το 16,3 % των συνολικών εξαγωγών των εν λόγω βασικών προϊόντων από την ΕΕ.

Εκτός από την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων στο πλαίσιο του IRA, η ΕΕ και οι ΗΠΑ, μέσω της σύναψης CMA, θα κάνουν επίσης ένα νέο βήμα προς την εμβάθυνση της ευρύτερης οικονομικής σχέσης τους και θα συμβάλουν στην οικοδόμηση βιώσιμων και ανθεκτικών διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού σε τομείς καίριας σημασίας για την ασφάλεια και τις αντίστοιχες μεταβάσεις σε μηδενικές καθαρές εκπομπές, συμπεριλαμβανομένης της αεροδιαστημικής και της άμυνας.

Οι ΗΠΑ διαβίβασαν πρόταση CMA στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στο εξής: Επιτροπή) στις 10 Μαρτίου. Η Επιτροπή διαβίβασε την πρόταση αυτή στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Συμβούλιο) και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 21 Μαρτίου 2023.

1.2.Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

1.3.Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

2.1.Νομική βάση

2.2.Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

2.3.Αναλογικότητα

2.4.Επιλογή της νομικής πράξης

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

3.1.Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

3.2.Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

Άνευ αντικειμένου.

3.3.Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Έχουν πραγματοποιηθεί σχετικές διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τα πιθανά οφέλη από τη διασφάλιση ότι τα κρίσιμα ορυκτά και τα επεξεργασμένα υλικά που προέρχονται από την ΕΕ θεωρούνται ότι προέρχονται από «χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών» κατά την εφαρμογή της πίστωσης καθαρών οχημάτων. Έχουν οργανωθεί πολλές ακροάσεις και συναντήσεις διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών. Τα ανωτέρω προστίθενται στις δημόσιες συζητήσεις που πραγματοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη της ΕΕ, ή που διοργανώνονται από αυτά.

3.4.Εκτίμηση επιπτώσεων

Λόγω της πολιτικής επιτακτικής ανάγκης να προχωρήσουμε γρήγορα προκειμένου να μειωθούν ή να αποφευχθούν οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ στον απόηχο του IRA, και προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ορυκτά που εξορύσσονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία στην ΕΕ θα συνυπολογίζονται στις πιστώσεις φόρου καθαρών οχημάτων στο πλαίσιο του IRA και των μέτρων εφαρμογής του, έχει αρθεί η επίσημη διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων.

3.5.Θεμελιώδη δικαιώματα

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

5.1.Διαδικαστικές πτυχές

Η Επιτροπή θα διαπραγματευθεί εξ ονόματος της ΕΕ συμφωνία που θα συναφθεί μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το άρθρο 218 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ, προτείνεται το Συμβούλιο να ορίσει την επιτροπή εμπορικής πολιτικής ως την επιτροπή σε διαβούλευση με την οποία πρέπει να διεξαχθούν οι διαπραγματεύσεις.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ενημερώνεται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 218 παράγραφος 10 της ΣΛΕΕ.

Η Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει την παρούσα σύσταση και το παράρτημά της αμέσως μετά την έγκρισή τους.

Η Επιτροπή συνιστά οι οδηγίες διαπραγμάτευσης να δημοσιοποιηθούν αμέσως μετά την έγκρισή τους από το Συμβούλιο.

Σύσταση για

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σχετικά με την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 218 παράγραφοι 3 και 4,

Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να αρχίσει διαπραγματεύσεις, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών.

Άρθρο 2

Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται με βάση τις διαπραγματευτικές οδηγίες του Συμβουλίου που παρατίθενται στο παράρτημα.

Άρθρο 3

Η Επιτροπή διεξάγει τις διαπραγματεύσεις σε διαβούλευση με την [η ονομασία της ειδικής επιτροπής εισάγεται από το Συμβούλιο].

Άρθρο 4

Η παρούσα απόφαση και το παράρτημά της θα δημοσιοποιηθούν αμέσως μετά την έγκρισή τους.

Άρθρο 5

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

(1)    PL 117-169, H.R.5376 — Νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού του 2022.

(2)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/statement_23_1613  

(3)    Άρθρο 21 παράγραφος 2 στοιχείο ε) της ΣΕΕ.

(4)     https://www.consilium.europa.eu/media/50758/eu-us-summit-joint-statement-15-june-final-final.pdf

(5)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/STATEMENT_21_4951

(6)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/statement_22_7516

(7)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/statement_22_7516

(8)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/statement_23_2992

(9)    Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την εξασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες (στο εξής: πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες) — βλ. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/IP_23_1661

(10)    Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου μέτρων για την ενίσχυση του οικοσυστήματος παραγωγής προϊόντων τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών της Ευρώπης (πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών) — βλ. https://single-market-economy.ec.europa.eu/publications/net-zero-industry-act_el

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.6.2023

COM(2023) 327 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

σύστασης για απόφαση του Συμβουλίου

για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σχετικά με την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ

Φύση και πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας

1.Η συμφωνία θα πρέπει να περιέχει διατάξεις για την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών και συναφών τομέων.    

2.Η συμφωνία θα πρέπει να συνάδει πλήρως με τη συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (στο εξής: ΠΟΕ) και άλλες διεθνείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της.

Στόχοι

3.Η συμφωνία θα πρέπει να ενισχύσει το εμπόριο και τη διαφοροποίηση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών και να προωθήσει την υιοθέτηση τεχνολογιών μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων μέσω της επισημοποίησης της κοινής δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να διευκολύνουν το εμπόριο, να προωθήσουν τον θεμιτό ανταγωνισμό και τους προσανατολισμένους στην αγορά όρους για το εμπόριο κρίσιμων ορυκτών, να διασφαλίσουν ισχυρά εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα που σχετίζονται με το εμπόριο στις αλυσίδες εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών και να συνεργαστούν σε προσπάθειες για τη διασφάλιση ασφαλών, βιώσιμων και ισότιμων αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών.

Περιεχόμενο της συμφωνίας

4.Η συμφωνία θα πρέπει να περιέχει διατάξεις για την ενίσχυση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών, προβλέποντας, συνεπώς, αμοιβαίες εμπορικές, εργασιακές και περιβαλλοντικές δεσμεύσεις.    

Πτυχές διευκόλυνσης του εμπορίου

5.Η συμφωνία θα πρέπει να διευκολύνει το εμπόριο, να διευρύνει την πρόσβαση σε πηγές κρίσιμων ορυκτών που είναι βιώσιμες, αξιόπιστες και απαλλαγμένες από εργασιακές καταχρήσεις, και να προωθήσει τον θεμιτό ανταγωνισμό και τους προσανατολισμένους στην αγορά όρους για το εμπόριο κρίσιμων ορυκτών. 

6.Η συμφωνία θα πρέπει να αποσκοπεί στη διαμόρφωση κοινής αντίληψης των στρεβλωτικών πολιτικών και πρακτικών που δεν σχετίζονται με την αγορά όσον αφορά τα κρίσιμα ορυκτά, καθώς και άλλους συναφείς τομείς, και στην ανάπτυξη συντονισμένης δράσης για την προώθηση της διαφοροποίησης της αλυσίδας εφοδιασμού, τη μείωση των τρωτών σημείων και τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων.

Πτυχές βιωσιμότητας

7.Η συμφωνία θα πρέπει να ενθαρρύνει τη συνεργασία στο πλαίσιο των εν εξελίξει εργασιών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα διεθνή πρότυπα για την αξιολόγηση του κύκλου ζωής, την εξόρυξη, την επισήμανση και την ανακύκλωση των κρίσιμων ορυκτών, με σκοπό τη στήριξη βιώσιμων αλυσίδων εφοδιασμού.

8.Η συμφωνία θα πρέπει να προωθεί υψηλά επίπεδα περιβαλλοντικής προστασίας όσον αφορά τα κρίσιμα ορυκτά και να προωθεί τη βελτίωση των επιπέδων περιβαλλοντικής προστασίας όσον αφορά τον κύκλο ζωής των κρίσιμων ορυκτών και το εμπόριο κρίσιμων ορυκτών.

9.Η συμφωνία θα πρέπει να υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες στην προστασία του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον κύκλο ζωής των κρίσιμων ορυκτών, καθώς και τη σημασία της εφαρμογής σχετικών πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών.

10.Η συμφωνία θα πρέπει να ενθαρρύνει μέτρα που προωθούν προσεγγίσεις κυκλικής οικονομίας και πιο αποδοτικές ως προς τη χρήση των πόρων, για τη μείωση της ζήτησης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της εξόρυξης κρίσιμων ορυκτών και των συναφών διαδικασιών.

Εργασιακές πτυχές

11.Η συμφωνία θα πρέπει να επιβεβαιώσει την πρόθεση και των δύο πλευρών να υιοθετήσουν και να διατηρήσουν τα εργασιακά δικαιώματα στη νομοθεσία και τις πρακτικές τους και να διατηρήσουν πολιτικές που θεωρούνται κατάλληλες για την προστασία των εργαζομένων στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών από κάθε διάκριση στην απασχόληση, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές και τα δικαιώματα στην εργασία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

12.Η συμφωνία θα πρέπει να αναγνωρίζει τη σημασία της συνεργασίας ως μηχανισμού για την προώθηση κοινών στόχων όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα στην εξόρυξη και επεξεργασία κρίσιμων ορυκτών.

13.Η συμφωνία θα πρέπει να αναγνωρίζει τη σημασία της διαβούλευσης με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με την εμπορική πολιτική που σχετίζεται με τις αλυσίδες εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιακών, περιβαλλοντικών και επιχειρηματικών οργανώσεων, των εκπροσώπων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Διεθνείς πτυχές

14.Η συμφωνία θα πρέπει να αναγνωρίζει τη σημασία των συνεχιζόμενων διμερών και πλειονομερών προσπαθειών για την ενίσχυση βιώσιμων και δίκαιων αλυσίδων εφοδιασμού μέσω κοινών προτύπων μεταξύ συμμάχων και εταίρων. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα συνεργαστούν διμερώς και σε πλειονομερή φόρουμ, κατά περίπτωση, όσον αφορά τις προσπάθειες για τη διασφάλιση ασφαλών, βιώσιμων και ισότιμων αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών.