ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Στρασβούργο, 14.3.2023

COM(2023) 147 final

2023/0076(COD)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και (ΕΕ) 2019/942 με σκοπό τη βελτίωση της προστασίας της Ένωσης από τη χειραγώγηση της χονδρικής αγοράς ενέργειας

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

{SWD(2023) 58 final}

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

1.1.Πλαίσιο πολιτικής

Οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν σημαντικά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 και του 2022. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη μείωση της προμήθειας αερίου, ιδίως μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τη χρήση της ενέργειας ως όπλου, καθώς και στις εγχώριες ελλείψεις υδροηλεκτρικής και πυρηνικής ενέργειας. Οι αυξήσεις των τιμών οφείλονταν επίσης στην αυξημένη ζήτηση ενέργειας, καθώς η παγκόσμια οικονομία ανέκαμπτε μετά την πανδημία COVID-19. Αυτή η αύξηση τιμών έγινε γρήγορα αισθητή από τα νοικοκυριά, τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ οι κυβερνήσεις έλαβαν αμέσως μέτρα για τον μετριασμό της. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ΕΕ παρείχε ταχύτατα μια εργαλειοθήκη για τις τιμές της ενέργειας 1 με μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών, ιδίως για τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές (όπως εισοδηματική στήριξη, φορολογικές ελαφρύνσεις, μέτρα εξοικονόμησης και αποθήκευσης αερίου), καθώς και το σχέδιο REPowerEU 2 με περαιτέρω μέτρα και χρηματοδότηση για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ακολούθησε η δημιουργία ενός προσωρινού καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων 3 που θα επέτρεπε ορισμένα μέτρα για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών, ένα ισχυρό καθεστώς αποθήκευσης αερίου 4 , αποτελεσματικά μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου 5 και ηλεκτρικής ενέργειας 6 , ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δίκτυα 7 , και καθεστώτα περιορισμού των τιμών για την αποφυγή συγκυριακών υπερκερδών τόσο στην αγορά αερίου όσο και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας 8 .

Αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα βοήθησαν τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις άμεσες επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης. Ωστόσο, η κρίση κατέδειξε επίσης πόσο εκτεθειμένοι είναι οι καταναλωτές και οι βιομηχανίες, καθώς και την έλλειψη ανθεκτικότητάς μας στις εκτινάξεις των τιμών της ενέργειας. Ο αντίκτυπος της ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα στον καθορισμό των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας θεωρήθηκε υπερβολικός από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, ενώ η ικανότητα των κρατών μελών να αμβλύνουν τις βραχυπρόθεσμες τιμές με μακροπρόθεσμες συμβάσεις φαινόταν ανεπαρκής. Για τον λόγο αυτόν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσε στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2022 9 την ανάγκη ριζικής αναμόρφωσης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Ενώ η εσωτερική αγορά ενέργειας της ΕΕ αποφέρει τεράστια οφέλη και ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη, η πρόσφατη ενεργειακή κρίση κατέδειξε ότι η βραχυπρόθεσμη προοπτική του σχεδιασμού της αγοράς ενέργειας μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από γενικότερους, μακροπρόθεσμους στόχους. Η αντανάκλαση των βραχυπρόθεσμων τιμών στους λογαριασμούς των καταναλωτών οδήγησε σε απότομη άνοδο των τιμών, όπου οι λογαριασμοί ενέργειας πολλών καταναλωτών τριπλασιάστηκαν ή τετραπλασιάστηκαν, ακόμη και καθώς μειωνόταν το κόστος της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας· η αιφνίδια έκθεση σε ευμετάβλητες και υψηλές τιμές οδήγησε ορισμένους προμηθευτές σε χρεοκοπία· πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις σε ενεργοβόρους τομείς αναγκάστηκαν να κλείσουν. Ως εκ τούτου, η πρόταση περιλαμβάνει δέσμη μέτρων που αποσκοπούν στη δημιουργία ενός «αναχώματος» μεταξύ των βραχυπρόθεσμων αγορών και των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν οι καταναλωτές, ιδίως μέσω της παροχής κινήτρων για τη σύναψη πιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων, με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας των βραχυπρόθεσμων αγορών για την καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ενίσχυση του ρόλου της ευελιξίας, καθώς και την ενδυνάμωση και προστασία των καταναλωτών.

Η πρόσφατη αστάθεια των τιμών ανέδειξε επίσης την έλλειψη ευελιξίας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι τιμές καθορίζονται πολύ συχνά από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση αερίου, και δεδομένης της γενικής έλλειψης ευέλικτης προσφοράς με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, απόκρισης ζήτησης και αποθήκευσης ενέργειας. Καθώς στο σύστημα εισέρχεται περισσότερη αιολική και ηλιακή ενέργεια, θα χρειαστούν ευέλικτες τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών για την εξισορρόπηση της μεταβλητής προσφοράς με τη μεταβλητή ζήτηση. Παράλληλα με την παρούσα πρόταση, η Επιτροπή διατυπώνει συστάσεις για την προώθηση της καινοτομίας, των τεχνολογιών και της ισχύος αποθήκευσης.

Γενικότερα, η ευαισθησία της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας ως προς τις τιμές των ορυκτών καυσίμων ανέδειξε την ανάγκη να επιταχυνθεί η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε συνδυασμό με την ευελιξία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας για τον εκτοπισμό των ορυκτών καυσίμων. Το σχέδιο REPowerEU παρέχει μια τέτοια ώθηση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και, παράλληλα, μια ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας. Βασίζεται στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας να βελτιώσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα μέσω της καινοτομίας και της μετάβασης σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών και ευθυγραμμίζεται στενά με το βιομηχανικό σχέδιο της Επιτροπής για την Πράσινη Συμφωνία. Για να διευκολυνθούν οι επενδύσεις που απαιτούνται ενόψει της πρόσφατης αστάθειας των τιμών, των ασυντόνιστων ρυθμιστικών παρεμβάσεων και των δικτυακών και κανονιστικών φραγμών εισόδου, απαιτείται ριζική μεταρρύθμιση. Τέλος, στην έκθεση για τα τελικά αποτελέσματα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, οι πολίτες ζήτησαν από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να λάβουν μέτρα για να «ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και να επιτευχθεί η ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ» και για τη «μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από ξένους παράγοντες σε οικονομικά στρατηγικούς τομείς», συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας 10 .

1.2.Στόχοι της πρότασης

Η πρόταση λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες των καταναλωτών, της βιομηχανίας και των επενδυτών σχετικά με την έκθεση σε ασταθείς βραχυπρόθεσμες τιμές, λόγω των υψηλών τιμών των ορυκτών καυσίμων. Θα βελτιστοποιήσει τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπληρώνοντας τις βραχυπρόθεσμες αγορές με την ενίσχυση του ρόλου των πιο μακροπρόθεσμων μέσων, επιτρέποντας στους καταναλωτές να επωφελούνται από περισσότερες συμβάσεις σταθερής τιμής, και διευκολύνοντας τις επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες. Κατ’ επέκταση, αυτό σημαίνει ότι θα απαιτείται λιγότερη παραγωγή ορυκτών καυσίμων και θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές κατά τη διάρκεια της μελλοντικής κρίσης ορυκτών καυσίμων λόγω του χαμηλού λειτουργικού κόστους της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

Η πρόταση παρουσιάζει μέτρα που θα προστατεύουν τους καταναλωτές από την εν λόγω αστάθεια και θα τους παρέχουν μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής συμβάσεων και πιο άμεση πρόσβαση σε ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Για τη βελτίωση των επενδυτικών όρων για τις επιχειρήσεις, ιδίως για εκείνες που έχουν ως στόχο την απανθρακοποίηση, προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση της έκθεσης σε βραχυπρόθεσμες εκτινάξεις των τιμών μέσω συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και περισσότερων υποχρεώσεων προληπτικής εποπτείας για τους προμηθευτές ενέργειας. Προτείνει επίσης μέτρα για τη βελτίωση του τρόπου με τον οποίο ενσωματώνεται στη βραχυπρόθεσμη αγορά η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση της χρήσης της απόκρισης ζήτησης και της αποθήκευσης, μεταξύ άλλων μορφών ευελιξίας χωρίς ορυκτά καύσιμα. Η πρόταση βελτιώνει επίσης και αποσαφηνίζει την πρόσβαση σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις για τους φορείς ανάπτυξης (τόσο για τις υποστηριζόμενες από το κράτος συμβάσεις, όπως οι συμβάσεις επί διαφοράς, όσο και για τις ιδιωτικές, όπως οι συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας), προκειμένου να παρέχονται εξασφαλισμένα και σταθερά έσοδα για τους φορείς ανάπτυξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και από πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, και να μειωθεί ο κίνδυνος και το κόστος κεφαλαίου, αποφεύγοντας παράλληλα τα συγκυριακά υπερκέρδη σε περιόδους υψηλών τιμών.

Παρότι ο σημερινός σχεδιασμός της αγοράς έχει οδηγήσει εδώ και πολλές δεκαετίες σε μια αποτελεσματική, ολοένα και πιο ενοποιημένη αγορά, η ενεργειακή κρίση έχει αναδείξει ορισμένες αδυναμίες που σχετίζονται με τα εξής: i) ανεπαρκή εργαλεία για την προστασία των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, από υψηλές βραχυπρόθεσμες τιμές· ii) την υπερβολική επιρροή των τιμών των ορυκτών καυσίμων στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και το γεγονός ότι η ανανεώσιμη ενέργεια χαμηλού κόστους και η ενέργεια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών δεν αντικατοπτρίζονται επαρκώς στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας· iii) τον αντίκτυπο της ακραίας αστάθειας των τιμών και των ρυθμιστικών παρεμβάσεων στις επενδύσεις· iv) την έλλειψη επαρκούς ευελιξίας χωρίς ορυκτά καύσιμα (όπως η αποθήκευση ή η απόκριση ζήτησης) η οποία θα μπορούσε να μειώσει την εξάρτηση από την παραγωγή ενέργειας με χρήση αερίου· v) την περιορισμένη επιλογή των τύπων συμβάσεων με προμηθευτές· vi) τις δυσκολίες άμεσης πρόσβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσω της κοινής χρήσης της ενέργειας· και vii) την ανάγκη για αυστηρή παρακολούθηση της αγοράς ενέργειας με σκοπό την καλύτερη προστασία από καταχρηστικές πρακτικές στην αγορά.

Για την προστασία των καταναλωτών από την αστάθεια των τιμών, η πρόταση θα προβλέπει το δικαίωμα σύναψης συμβάσεων σταθερής τιμής, αλλά και συμβάσεων δυναμικής τιμολόγησης, καθώς και το δικαίωμα σύναψης πολλαπλών συμβάσεων και παροχής καλύτερων και σαφέστερων πληροφοριών για τις συμβάσεις. Στους καταναλωτές θα προσφέρεται ποικιλία συμβάσεων που θα ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν καλύτερα στις ανάγκες τους. Με τον τρόπο αυτόν, οι καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των μικρών επιχειρήσεων, μπορούν να εξασφαλίσουν εγγυημένες, μακροπρόθεσμες τιμές για τον μετριασμό των επιπτώσεων από ξαφνικές εκτινάξεις των τιμών και/ή μπορούν να επιλέξουν να συνάψουν συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης με τους προμηθευτές, εάν επιθυμούν να επωφεληθούν από τη μεταβλητότητα των τιμών για τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας όταν αυτή είναι φθηνότερη (π.χ. για τη φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή τη χρήση αντλιών θερμότητας). Ένας τέτοιος συνδυασμός δυναμικής και σταθερής τιμολόγησης επιτρέπει τη διατήρηση των κινήτρων της αγοράς για τους καταναλωτές ώστε να προσαρμόσουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα παρέχει μεγαλύτερη βεβαιότητα και σε όσους επιθυμούν να επενδύσουν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (για παράδειγμα, ηλιακούς συλλέκτες στέγης), καθώς και σταθερότητα του κόστους. Εκτός από το υφιστάμενο πλαίσιο προστασίας για τους ενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές, η πρόταση θα παρέχει επίσης πρόσβαση σε ρυθμιζόμενες τιμές λιανικής για τα νοικοκυριά και τις ΜΜΕ σε περίπτωση κρίσης και θα σταθεροποιήσει τον κλάδο εφοδιασμού, επιβάλλοντας στους προμηθευτές την υποχρέωση να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για την προστασία από τις εκτινάξεις των τιμών, με μεγαλύτερη χρήση προθεσμιακών συμβάσεων με τους παραγωγούς (κατοχύρωση μελλοντικών τιμών), και θα απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν καθεστώς ύστατου προμηθευτή. Η πρόταση θα δώσει μεγαλύτερη δύναμη τους καταναλωτές, δίνοντάς τους το δικαίωμα να μοιράζονται απευθείας την ανανεώσιμη ενέργεια, χωρίς να χρειάζεται να δημιουργούν ενεργειακές κοινότητες. Η αύξηση της κοινής χρήσης της ενέργειας (π.χ. κοινή χρήση με γείτονες της πλεονάζουσας ηλιακής ενέργειας από ηλιακούς συλλέκτες στέγης ) μπορεί να βελτιώσει τη χρήση ανανεώσιμης ενέργειας χαμηλού κόστους και να εξασφαλίσει μεγαλύτερη πρόσβαση στην άμεση χρήση ανανεώσιμης ενέργειας για καταναλωτές οι οποίοι διαφορετικά δεν θα είχαν αυτή την πρόσβαση.

Για να ενισχύσει τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα του κόστους της ενέργειας, και κατ’ επέκταση την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με εξαιρετικά ασταθείς τιμές, η πρόταση αποσκοπεί στην ενίσχυση της πρόσβασης της αγοράς σε πιο σταθερές μακροπρόθεσμες συμβάσεις και αγορές. Οι συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΑΗΕ) —μακροπρόθεσμες ιδιωτικές συμβάσεις μεταξύ παραγωγού (συνήθως από ανανεώσιμες πηγές ή πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών) και καταναλωτή— μπορούν να προστατεύσουν από την αστάθεια των τιμών, αλλά επί του παρόντος διατίθενται ως επί το πλείστον μόνο σε μεγάλους καταναλωτές ενέργειας σε πολύ λίγα κράτη μέλη. Ένας φραγμός στην ανάπτυξη αυτής της αγοράς είναι ο πιστωτικός κίνδυνος ότι ο καταναλωτής δεν θα είναι πάντα σε θέση να αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα μέσα για τη μείωση των χρηματοοικονομικών κινδύνων που συνδέονται με την αθέτηση πληρωμών από τους αγοραστές στο πλαίσιο των ΣΑΗΕ, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων εγγυήσεων σε τιμές αγοράς, είναι προσβάσιμα για τις εταιρείες που αντιμετωπίζουν φραγμούς εισόδου στην αγορά των ΣΑΗΕ και δεν αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες. Για να ενθαρρυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη της αγοράς για τις εν λόγω συμβάσεις, οι φορείς ανάπτυξης έργων παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών οι οποίοι συμμετέχουν σε διαγωνισμό δημόσιας στήριξης θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν μερίδιο της παραγωγής προς πώληση μέσω ΣΑΗΕ. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν σε ορισμένους από αυτούς τους διαγωνισμούς κριτήρια αξιολόγησης, ώστε να παρέχουν κίνητρα για την πρόσβαση των πελατών που αντιμετωπίζουν φραγμούς εισόδου στην αγορά ΣΑΗΕ. Τέλος, η υποχρέωση των προμηθευτών να προβαίνουν σε κατάλληλη αντιστάθμιση κινδύνου μπορεί επίσης να τονώσει τη ζήτηση για ΣΑΗΕ (οι οποίες αποτελούν μέσο κατοχύρωσης των μελλοντικών τιμών).

Ορισμένες μορφές δημόσιας στήριξης εγγυώνται στους παραγωγούς ενέργειας μια ελάχιστη τιμή από την κυβέρνηση, αλλά τους επιτρέπουν να κερδίσουν παρ’ όλα αυτά την πλήρη τιμή της αγοράς ακόμη και όταν αυτή η τιμή είναι πολύ υψηλή. Δεδομένων των πρόσφατων υψηλών τιμών, μεγάλο μέρος (φθηνής) δημόσια στηριζόμενης ενέργειας λαμβάνει αυτές τις υψηλές τιμές αγοράς. Για να περιοριστεί αυτό το γεγονός και έτσι να σταθεροποιηθούν οι τιμές, η στήριξη των επενδύσεων θα πρέπει να διαρθρωθεί ως «αμφίδρομη» (διμερής σύμβαση επί διαφοράς), η οποία καθορίζει μια ελάχιστη τιμή αλλά και μια μέγιστη τιμή, ώστε τυχόν έσοδα που υπερβαίνουν το ανώτατο όριο να επιστρέφονται. Η πρόταση θα εφαρμόζεται σε νέες επενδύσεις για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες περιλαμβάνουν επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, επενδύσεις που αποσκοπούν στην αντικατάσταση εξοπλισμού υφιστάμενων εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής, επενδύσεις που αποσκοπούν στην επέκταση υφιστάμενων εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής ή στην παράταση του χρόνου ζωής τους. Επιπλέον, η πρόταση θα απαιτεί τα ποσά αυτά να διοχετεύονται στη συνέχεια για τη στήριξη όλων των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας κατ’ αναλογία προς την κατανάλωσή τους, ώστε να μετριάζονται οι επιπτώσεις των υψηλών τιμών.

Ένα ακόμη μέσο προστασίας έναντι των ασταθών τιμών είναι η χρήση μακροπρόθεσμων συμβάσεων που κατοχυρώνουν συγκεκριμένες μελλοντικές τιμές («προθεσμιακές συμβάσεις»). Η αγορά αυτή παρουσιάζει χαμηλή ρευστότητα σε πολλά κράτη μέλη, αλλά θα μπορούσε να τονωθεί σε ολόκληρη την ΕΕ, έτσι ώστε περισσότεροι προμηθευτές ή καταναλωτές να μπορούν να προφυλάσσονται από την υπερβολική αστάθεια των τιμών για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Η πρόταση θα δημιουργήσει περιφερειακές τιμές αναφοράς μέσω ενός κόμβου για την αύξηση της διαφάνειας των τιμών και θα υποχρεώσει τους διαχειριστές των συστημάτων να επιτρέπουν δικαιώματα μεταφοράς για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, έτσι ώστε, εάν υπάρχει προθεσμιακή σύμβαση μεταξύ μερών σε διαπεριφερειακό ή διασυνοριακό επίπεδο, να μπορούν να διασφαλίσουν τη μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας.

Τέλος, για να διασφαλιστεί ότι οι αγορές συμπεριφέρονται ανταγωνιστικά και οι τιμές καθορίζονται με διαφάνεια, θα ενισχυθεί η ικανότητα των ρυθμιστικών αρχών να παρακολουθούν την ακεραιότητα και τη διαφάνεια της αγοράς ενέργειας.

Ο τρίτος στόχος είναι η τόνωση των επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η χρήση αυτού του είδους της ενέργειας θα τριπλασιαστεί, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί εν μέρει με τη βελτίωση των αγορών για μακροπρόθεσμες συμβάσεις. Οι συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι συμβάσεις επί διαφοράς δεν παρέχουν μόνο σταθερές τιμές στους καταναλωτές, αλλά παρέχουν και αξιόπιστα έσοδα στους προμηθευτές ανανεώσιμης ενέργειας. Με τον τρόπο αυτόν, μειώνεται ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος που διατρέχουν, ενώ μειώνεται σημαντικά και το κόστος κεφαλαίου τους. Κατά συνέπεια, δημιουργείται ένας «ενάρετος» κύκλος όπου τα σταθερά έσοδα μειώνουν το κόστος και τονώνουν τη ζήτηση ανανεώσιμης ενέργειας.

Η ανανεώσιμη ενέργεια αποτελεί επίσης καλύτερη επένδυση όταν η ικανότητά της να παράγει ενέργεια δεν παρεμποδίζεται λόγω τεχνικών περιορισμών στο σύστημα. Όσο πιο ευέλικτο είναι το σύστημα (παραγωγή που μπορεί να ξεκινήσει ή να διακοπεί ταχύτατα, αποθήκευση που μπορεί να απορροφήσει ή να μεταφέρει ενέργεια στο σύστημα, ή άμεσα ανταποκρινόμενοι καταναλωτές που μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας), τόσο πιο σταθερές μπορεί να είναι οι τιμές και τόσο μεγαλύτερη μπορεί να είναι η ανανεώσιμη ενέργεια που μπορεί να ενσωματώσει το σύστημα. Για τον λόγο αυτόν, η πρόταση απαιτεί από τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν τις ανάγκες τους για ευελιξία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας και να θέσουν στόχους για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Τα κράτη μέλη μπορούν να σχεδιάσουν ή να επανασχεδιάσουν μηχανισμούς ισχύος προκειμένου να προωθήσουν την ευελιξία από πηγές χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Επιπλέον, η πρόταση παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να θεσπίσουν νέα καθεστώτα στήριξης για ευελιξία χωρίς ορυκτά καύσιμα, όπως η απόκριση από την πλευρά της ζήτησης και η αποθήκευση.

Οι διαχειριστές συστημάτων θα πρέπει επίσης να διαδραματίσουν ενισχυμένο ρόλο στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στο δίκτυο, εν μέρει αυξάνοντας τη διαφάνεια όσον αφορά τη διαθεσιμότητα της δυναμικότητας σύνδεσης στο δίκτυο. Πρώτον, αυτές οι σαφέστερες πληροφορίες θα ενισχύσουν την ικανότητα των φορέων ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας να αναπτύσσουν ανανεώσιμες μορφές ενέργειας σε περιοχές όπου το δίκτυο παρουσιάζει μικρότερη συμφόρηση. Δεύτερον, η ανανεώσιμη ενέργεια μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συναλλαγών και να εξισορροπηθεί πιο αποτελεσματικά στο σύστημα, εάν οι συναλλαγές μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά μπορούν να πραγματοποιούνται πιο κοντά στον «πραγματικό χρόνο». Εάν οι προσφορές για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας γίνονται λεπτά πριν από την κατανάλωση και όχι ώρες πριν από την κατανάλωση, οι προσφορές των παραγωγών αιολικής και ηλιακής ενέργειας είναι πιο ακριβείς, μπορεί να καταναλωθεί περισσότερη αιολική και ηλιακή ενέργεια και μειώνεται το «κόστος ανισορροπίας» του συστήματος. Ως εκ τούτου, οι προθεσμίες των εμπορικών συναλλαγών θα προσεγγίσουν περισσότερο τον πραγματικό χρόνο.

Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Η προτεινόμενη πρωτοβουλία συνδέεται στενά και είναι συμπληρωματική προς τις νομοθετικές προτάσεις που υποβάλλονται στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ενώ παράλληλα επιταχύνει την επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης που ορίζονται στο σχέδιο REPowerEU, ιδίως όσον αφορά την πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (στο εξής: RED II), η οποία αποτελεί το κύριο μέσο της ΕΕ για την προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας. Η προτεινόμενη πρωτοβουλία είναι συμπληρωματική, με την έννοια ότι έχει ως στόχο να καταστήσει δυνατή την επιτάχυνση της χρήσης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Η πρόταση επιδιώκει να εξασφαλίσει σταθερότερες μακροπρόθεσμες πηγές εσόδων για την αποδέσμευση περαιτέρω επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια και σε ενέργεια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, βελτιώνοντας παράλληλα τη λειτουργία των βραχυπρόθεσμων αγορών, οι οποίες είναι καίριας σημασίας για την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, η πρόταση επιδιώκει να καταστήσει δυνατή την κοινή χρήση της ενέργειας, ώστε να δοθεί στους καταναλωτές η δυνατότητα να συμμετέχουν στην αγορά και να επιταχυνθεί η διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης.

Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας μέσω των μηνυμάτων των τιμών, μέτρων ενεργειακής απόδοσης ή εθελοντικών προσπαθειών, μπορεί συχνά να είναι ο φθηνότερος, ασφαλέστερος και καθαρότερος τρόπος για να μειωθεί η εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, να στηριχθεί η ασφάλεια εφοδιασμού και να μειωθούν οι λογαριασμοί ενέργειας. Η πρόταση θα διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά και την ανάπτυξη της απόκρισης ζήτησης. Θα επιτρέψει επίσης στην ευελιξία χωρίς ορυκτά καύσιμα, όπως είναι η ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης και η αποθήκευση, να συμμετέχουν επί ίσοις όροις στον ανταγωνισμό, ώστε να μειωθεί σταδιακά ο ρόλος του φυσικού αερίου στη βραχυπρόθεσμη αγορά όσον αφορά την παροχή ευελιξίας. Ως εκ τούτου, η πρόταση συνάδει με την προτεινόμενη αύξηση του στόχου για την ενεργειακή απόδοση στο 13 % με ορίζοντα το 2030, όπως ορίζεται στις προτεινόμενες τροποποιήσεις των οδηγιών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και την ενεργειακή απόδοση 11 που συνοδεύουν το σχέδιο REPowerEU 12 .

Υπάρχει επίσης σημαντική σύνδεση μεταξύ της πρότασης και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, η οποία αποτελεί το κύριο μέσο της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων που αφορούν τα κτίρια και τις ανακαινίσεις, όπως ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η πρόταση συνδέεται στενά ιδίως με διατάξεις σχετικά με την τοπική μέτρηση και την απόκριση ζήτησης, επιπλέον της πρότασης της Επιτροπής, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και εκφράζεται στην ανακοίνωση σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια, όσον αφορά τη σταδιακή υποχρεωτική ενσωμάτωση των ηλιακών φωτοβολταϊκών προκειμένου τα δημόσια, εμπορικά και οικιστικά κτίρια να καταστούν κλιματικά ουδέτερα.

•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Οι στόχοι της πρότασης για την προστασία και την ενδυνάμωση των καταναλωτών, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ και την τόνωση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και σε ενέργεια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών συνάδουν πλήρως με το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και είναι συνεκτικές και συμπληρωματικές προς τις τρέχουσες πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης της νομοθετικής πρότασης για μια «πράξη για τη βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών», η οποία βρίσκεται παράλληλα σε διαδικασία έγκρισης. Απαντά στα ζητήματα που προσδιορίστηκαν στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών», η οποία εκδόθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2023 13 , , και συγκεκριμένα στο γεγονός ότι η ανταγωνιστικότητα πολλών εταιρειών έχει αποδυναμωθεί σε μεγάλο βαθμό από τις υψηλές τιμές της ενέργειας και ότι οι μακροπρόθεσμες τιμολογιακές συμβάσεις θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ώστε οι χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας να επωφεληθούν από το πιο προβλέψιμο και χαμηλότερο κόστος της ανανεώσιμης ενέργειας. Τέλος, η νομοθετική πρόταση συμπληρώνει την υπό εξέλιξη αναθεώρηση των σχετικών κανονισμών για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως ο κανονισμός για την κατάχρηση της αγοράς 14 . Η πρόταση βασίζεται επίσης στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα, βάσει της οποίας τα κράτη μέλη καλούνται να συνεχίσουν την κινητοποίηση δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδοτικής στήριξης για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις στον τομέα της κινητικότητας και να προωθούν ευκαιρίες εξοικονόμησης κόστους που συνδέονται με την κυκλική οικονομία 15 .

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

Η πρόταση βασίζεται στο άρθρο 194 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το οποίο παρέχει τη νομική βάση για την εισήγηση μέτρων που αποσκοπούν, μεταξύ άλλων, στη διασφάλιση της λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και της εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και στην ανάπτυξη νέων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας 16 . Στον τομέα της ενέργειας, η ΕΕ έχει συντρέχουσα αρμοδιότητα σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 στοιχείο θ) της ΣΛΕΕ.

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας) 

Η ανάγκη για δράση σε επίπεδο ΕΕ

Η άνευ προηγουμένου κρίση στις τιμές της ενέργειας έφερε στο προσκήνιο τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Παρά το αυξανόμενο μερίδιο ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού κόστους από ανανεώσιμες πηγές σε ολόκληρη την ΕΕ, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα εξακολουθεί να επηρεάζει συνολικά τους λογαριασμούς ενέργειας. Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ βίωσαν εκτόξευση των τιμών της ενέργειας κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Πρόκειται για ζήτημα ενωσιακής κλίμακας, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ. Η αυξημένη ενοποίηση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ απαιτεί καλύτερο συντονισμό μεταξύ των εθνικών φορέων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της παρακολούθησης και της εποπτείας της αγοράς. Οι εθνικές πολιτικές παρεμβάσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν άμεσο αντίκτυπο στα γειτονικά κράτη μέλη λόγω της ενεργειακής αλληλεξάρτησης, των διασυνδέσεων του δικτύου και της υπό εξέλιξη ενοποίησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Για να διαφυλαχθεί η λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας και του εμπορίου και των επενδύσεων σε διασυνοριακό επίπεδο, αλλά και για να επιταχυνθεί, με συντονισμένο τρόπο, η ενεργειακή μετάβαση προς ένα πιο ενοποιημένο και ενεργειακά αποδοτικότερο ενεργειακό σύστημα που θα βασίζεται στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, απαιτείται κοινή προσέγγιση.

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις προβλέπουν μια ισορροπία μεταξύ των υποχρεώσεων και της ευελιξίας που παρέχεται στα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο επίτευξης των κύριων επιδιωκόμενων στόχων, δηλαδή να διασφαλιστεί ότι το χαμηλότερο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα αποτυπώνεται στους λογαριασμούς των καταναλωτών και να ενισχυθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας.

Επιπλέον, ο στόχος των προτεινόμενων μέτρων μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ και όχι σε επίπεδο μεμονωμένων κρατών μελών, δεδομένου ότι η προτεινόμενη δράση απαιτεί αλλαγές στο υφιστάμενο ενωσιακό πλαίσιο για τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/943 για την ηλεκτρική ενέργεια και στην οδηγία (ΕΕ) 2019/944 για την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και στο υφιστάμενο πλαίσιο REMIT.

•Ενωσιακή προστιθέμενη αξία

Η δράση της ΕΕ για την αντιμετώπιση των αδυναμιών στον υφιστάμενο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας προσδίδει προστιθέμενη αξία, διότι είναι πιο αποδοτική και αποτελεσματική από τις δράσεις των μεμονωμένων κρατών μελών, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται μια αποσπασματική προσέγγιση. Τα μέτρα που προτείνονται για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίστηκαν θα είναι πιο φιλόδοξα και αποδοτικά από άποψη κόστους εάν καθοδηγούνται από ένα κοινό νομικό και πολιτικό πλαίσιο. Επιπλέον, η ανάληψη δράσης σε επίπεδο κρατών μελών θα ήταν εφικτή μόνο υπό τους περιορισμούς του υφιστάμενου ενωσιακού πλαισίου για τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ορίζεται στον κανονισμό για την ηλεκτρική ενέργεια και στην οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και στον κανονισμό REMIT, και δεν θα ήταν σε θέση να επιτύχει τις αναγκαίες αλλαγές στο εν λόγω πλαίσιο. Κατά συνέπεια, οι στόχοι της παρούσας πρωτοβουλίας δεν μπορούν να επιτευχθούν μόνο από τα ίδια τα κράτη μέλη, και σε αυτό ακριβώς το σημείο παρέχει προστιθέμενη αξία η δράση σε επίπεδο ΕΕ.

•Αναλογικότητα

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια, της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια, του κανονισμού REMIT και του κανονισμού για τον ACER θεωρούνται αναλογικές.

Τα προτεινόμενα μέτρα για την παροχή κινήτρων όσον αφορά τη χρήση μακροπρόθεσμων συμβάσεων, όπως οι συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι διμερείς συμβάσεις επί διαφοράς, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του διοικητικού κόστους και του φόρτου για τις επιχειρήσεις και τις εθνικές διοικητικές αρχές. Ωστόσο, οι προβλεπόμενες οικονομικές επιπτώσεις είναι αναγκαίες και αναλογικές για την επίτευξη του στόχου της παροχής κινήτρων για τη χρήση των εν λόγω μακροπρόθεσμων συμβάσεων και της διασφάλισης ότι οι λογαριασμοί ενέργειας των ευρωπαϊκών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, καθώς και τα έσοδα από τεχνολογίες με χαμηλό μεταβλητό κόστος που δεν χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, εξαρτώνται σε μικρότερο βαθμό από τη διακύμανση των τιμών σε βραχυπρόθεσμες αγορές και, ως εκ τούτου, διατηρούνται πιο σταθερά για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.

Τα μέτρα που προβλέπονται για τη βελτίωση της ρευστότητας και της ενοποίησης των αγορών ενδέχεται επίσης να έχουν βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις, δεδομένου ότι αυτές θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες ρυθμίσεις για τις εμπορικές συναλλαγές. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά θεωρούνται αναγκαία προκειμένου να επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι στόχοι που αφορούν τη διασφάλιση καλύτερης ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και της ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα για ευελιξία και, εν τέλει, την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ένωση με χαμηλότερο κόστος για τους καταναλωτές. Είναι επίσης αναλογικά προς τους στόχους αυτούς, δεδομένου ότι ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις φαίνεται ελάχιστος σε σύγκριση με το ισχύον πλαίσιο, ενώ τα οικονομικά οφέλη της μεταρρύθμισης θα υπερβούν σε μεγάλο βαθμό κάθε βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διοικητική αναδιοργάνωση.

Είναι επίσης αναλογικό προς τους επιδιωκόμενους στόχους να μην προβλέπονται μέτρα για την τροποποίηση των υφιστάμενων διατάξεων του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια και της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια, όταν τυχόν ζητήματα που εντοπίζονται σε σχέση με υφιστάμενες διατάξεις μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω του τρόπου εφαρμογής ή υλοποίησής τους. Μια τέτοια περίπτωση σχετίζεται με τα μέτρα που αφορούν την επάρκεια των πόρων στο κεφάλαιο IV του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια, ιδίως τη διαδικασία θέσπισης μηχανισμών ισχύος από τα κράτη μέλη, οι οποίοι θα μπορούσαν να απλουστευθούν χωρίς τροποποίηση των σχετικών διατάξεων.

Τα μέτρα που προβλέπονται για την ενίσχυση της θέσης, των δικαιωμάτων και της προστασίας των καταναλωτών θα διευρύνουν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους προμηθευτές και στους διαχειριστές δικτύων. Ωστόσο, ο πρόσθετος φόρτος είναι αναγκαίος και αναλογικός για την επίτευξη των στόχων που αφορούν τη διασφάλιση της πρόσβασης των καταναλωτών σε καλύτερη πληροφόρηση και ποικιλία προσφορών, την απεξάρτηση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας από τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στις αγορές ενέργειας και την επανεξισορρόπηση του κινδύνου μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών.

Τα μέτρα που προβλέπονται για τη βελτίωση του πλαισίου του κανονισμού REMIT ενδέχεται να αυξήσουν τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων για τους συμμετέχοντες στην αγορά λόγω του ευρύτερου πεδίου εφαρμογής του κανονισμού REMIT. Τα μέτρα αυτά είναι αναγκαία για την επίτευξη του στόχου της αύξησης της διαφάνειας και των ικανοτήτων παρακολούθησης και της εξασφάλισης αποτελεσματικότερης διερεύνησης των διασυνοριακών υποθέσεων στην ΕΕ και επιβολής της νομοθεσίας, ώστε οι καταναλωτές και οι συμμετέχοντες στην αγορά να έχουν εμπιστοσύνη στην ακεραιότητα των αγορών ενέργειας, οι τιμές να αντικατοπτρίζουν μια δίκαιη και ανταγωνιστική αλληλεπίδραση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και να μην μπορούν να αντληθούν κέρδη από κατάχρηση της αγοράς. Είναι επίσης αναλογικά προς τον εν λόγω στόχο, δεδομένου ότι τα οφέλη όσον αφορά την ποιότητα της παρακολούθησης και της εποπτείας της αγοράς θα υπερβαίνουν τυχόν βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες διοικητικές δαπάνες.

Τέλος, η συνολική προτεινόμενη δέσμη μέτρων θεωρείται κατάλληλη δεδομένης της πρωταρχικής επιτακτικής ανάγκης να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα με το ελάχιστο δυνατό κόστος για τους καταναλωτές, και παράλληλα να υπάρχει εγγυημένη ασφάλεια εφοδιασμού.

•Επιλογή της νομικής πράξης

Η πρόταση θα τροποποιήσει τον κανονισμό για την ηλεκτρική ενέργεια, την οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια, τον κανονισμό REMIT, τον κανονισμό για τον ACER και την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Δεδομένου ότι η πρόταση αποσκοπεί στην προσθήκη περιορισμένου αριθμού νέων διατάξεων και στην τροποποίηση περιορισμένου αριθμού υφιστάμενων διατάξεων στις εν λόγω πράξεις, η προσφυγή σε τροποποιητική πράξη είναι επαρκής. Για τον ίδιο λόγο, κρίνεται επίσης σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί τροποποιητικός κανονισμός για την εισαγωγή τροποποιήσεων τόσο στους υφιστάμενους κανονισμούς όσο και στις υφιστάμενες οδηγίες.

3.ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της παρούσας πρωτοβουλίας, η Επιτροπή διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση από τις 23 Ιανουαρίου 2023 έως τις 13 Φεβρουαρίου 2023. Η διαβούλευση ήταν ανοικτή σε όλους.

Η Επιτροπή έλαβε 1 369 απαντήσεις στο πλαίσιο αυτής της διαβούλευσης. Πάνω από 700 από αυτές προέρχονται από πολίτες, περίπου 450 από επιχειρήσεις και επιχειρηματικές ενώσεις, περίπου 40 από εθνικές ή τοπικές διοικήσεις ή από εθνικές ρυθμιστικές αρχές και περίπου 70 από διαχειριστές δικτύων. Επίσης, συμμετείχαν περίπου 20 ενεργειακές κοινότητες, 15 συνδικαλιστικές οργανώσεις και 20 οργανώσεις καταναλωτών. Απαντήσεις επίσης υποβλήθηκαν από σημαντικό αριθμό ΜΚΟ, ομάδων προβληματισμού και ερευνητικών ή άλλων ακαδημαϊκών οργανισμών. Μια επισκόπηση των απόψεων των ενδιαφερόμενων μερών είναι διαθέσιμη στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία.

Επιπλέον, στις 15 Φεβρουαρίου 2023 η Επιτροπή διοργάνωσε διαδικτυακή στοχευμένη συνεδρίαση διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, στην οποία συμμετείχαν περίπου 70 παράγοντες της αγοράς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, διαχειριστές δικτύων, ο ACER και εθνικές ρυθμιστικές αρχές, ομάδες προβληματισμού και πανεπιστημιακοί. Η διαβούλευση κατέδειξε συνολικά ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούν ότι:

–Οι βραχυπρόθεσμες αγορές και ο μηχανισμός τιμολόγησης που βασίζεται στην τιμολόγηση με βάση το οριακό κόστος θα πρέπει να διατηρηθούν, καθώς λειτουργούν καλά και παρέχουν τα σωστά μηνύματα τιμών. Οι βραχυπρόθεσμες αγορές (επόμενης ημέρας και ενδοημερήσια) είναι καλά ανεπτυγμένες και προκύπτουν από πολυετή εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για την ενέργεια.

–Οι βραχυπρόθεσμες αγορές πρέπει να συμπληρωθούν με μέσα που θα παρέχουν κίνητρα για πιο μακροπρόθεσμα μηνύματα τιμών, όπως αυτά που αναφέρονται σε διαβούλευση με την Επιτροπή, ιδίως με συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΑΗΕ), συμβάσεις επί διαφοράς και βελτιωμένες προθεσμιακές αγορές. Θα πρέπει να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ των διαφόρων εργαλείων. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπάρχουν υποχρεωτικά συστήματα, ενώ επίσης θα πρέπει να διατηρηθεί η ελευθερία επιλογής των σχετικών συμβάσεων.

–Αναγνωρίστηκαν τα οφέλη των λύσεων ευελιξίας χωρίς ορυκτά καύσιμα, όπως η απόκριση ζήτησης και η αποθήκευση, ιδίως στο πλαίσιο του αυξανόμενου μεριδίου των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Η συμμετοχή τους στην αγορά θα πρέπει να διευκολυνθεί.

–Οι προθεσμιακές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να προσαρμοστούν στο υψηλό μερίδιο των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην τοπική διάσταση και στην ανάπτυξη των δικτύων. Οι προκλήσεις αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τις λύσεις που παρουσιάστηκαν στη δημόσια διαβούλευση.

–Η προστασία των καταναλωτών είναι απαραίτητη, όπως και η οικονομική προσιτότητα της ενέργειας, αλλά η διατήρηση των μηνυμάτων για την απόκριση ζήτησης είναι εξίσου σημαντική. Θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα εφαρμογής αναδυόμενων λύσεων, όπως οι ενεργειακές κοινότητες, η αυτοκατανάλωση και η κοινή χρήση της ενέργειας, και να δοθούν σχετικά κίνητρα.

•Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής

Δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα της πρωτοβουλίας, καταρτίστηκε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής αντί εκτίμησης επιπτώσεων. Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής στο οποίο βασίζεται η παρούσα πρόταση παρουσιάζει την επεξήγηση και το σκεπτικό των προτάσεων της Επιτροπής για διαρθρωτική αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, και για την εξασφάλιση ασφαλούς, καθαρής και οικονομικά προσιτής ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στο μέλλον, ενώ παράλληλα παρουσιάζει τα διαθέσιμα στοιχεία που αποδεικνύουν τη συνάφεια των προτεινόμενων μέτρων.

Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η δέσμη προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά τη δομή και τη λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Αποτελεί ένα ακόμη δομικό στοιχείο για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας ενώ, επιπλέον, καταγράφει τις αδυναμίες που έφερε στο προσκήνιο η ενεργειακή κρίση και επιδιώκει να τις αντιμετωπίσει.

Το έγγραφο αποδεικνύει ότι η μεταρρύθμιση θα συμβάλει στην προστασία και την ενδυνάμωση των καταναλωτών που σήμερα βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλές και ασταθείς τιμές, δημιουργώντας ένα «ανάχωμα» μεταξύ αυτών και των βραχυπρόθεσμων αγορών. Η παρούσα πρόταση θα αποσυνδέσει τις υψηλές τιμές των τεχνολογιών ορυκτών καυσίμων που λειτουργούν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τους λογαριασμούς ενέργειας των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Οι πιο μακροπρόθεσμες ευκαιρίες σύναψης συμβάσεων με τη μορφή ΣΑΗΕ, συμβάσεων επί διαφοράς και προθεσμιακών αγορών θα διασφαλίσουν ότι το μέρος του λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας που εκτίθεται σε βραχυπρόθεσμες αγορές μπορεί να μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον, η επιβολή της υποχρέωσης αντιστάθμισης για τους προμηθευτές και της υποχρέωσης να προσφέρουν επίσης συμβάσεις σταθερής τιμής θα αυξήσει σημαντικά τις επιλογές για τη μείωση της έκθεσης στην αστάθεια των τιμών για τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι καταναλωτές θα έχουν επίσης καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με τις προσφορές προτού τις υπογράψουν, ενώ τα κράτη μέλη θα έχουν την υποχρέωση να ορίσουν ύστατους προμηθευτές. Επιπλέον, μπορούν να καταστήσουν δυνατή την πρόσβαση σε ρυθμιζόμενες τιμές λιανικής σε περίπτωση κρίσης. Το δικαίωμα κοινής χρήσης της ενέργειας είναι ένα νέο χαρακτηριστικό που θα ενδυναμώσει τους καταναλωτές και θα στηρίξει την αποκεντρωμένη ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς παρέχει στους καταναλωτές μεγαλύτερο έλεγχο επί των λογαριασμών ενέργειάς τους.

Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η μεταρρύθμιση αυτή θα ενισχύσει επίσης την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ κατά τρόπο πλήρως συμπληρωματικό προς την πράξη για τη βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη αγορών ΣΑΗΕ, εξασφαλίζοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη πρόσβαση της βιομηχανίας σε οικονομικά προσιτή και καθαρή ηλεκτρική ενέργεια. Οι βελτιώσεις στις προθεσμιακές αγορές θα εξασφαλίσουν πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση σε διασυνοριακές ανανεώσιμες μορφές ενέργειας για τις βιομηχανίες και τους προμηθευτές έως και τρία έτη νωρίτερα, γεγονός που αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με σήμερα. Συνολικά, τα καθεστώτα δημόσιας στήριξης για την ανανεώσιμη ενέργεια θα αυξήσουν την ενεργειακή ανεξαρτησία στα κράτη μέλη και τη διείσδυση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στο σύστημα, ενώ παράλληλα θα στηρίξουν τις τοπικές θέσεις εργασίας και δεξιότητες.

Το έγγραφο καταδεικνύει ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα επιταχύνει την ανάπτυξη των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και θα αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες των λύσεων σταθερής ισχύος παραγωγής και ευελιξίας που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να ενσωματώσουν ακόμη υψηλότερα επίπεδα ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να αξιολογήσουν την ανάγκη τους για ευελιξία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας και να επιτρέψουν την εισαγωγή νέων καθεστώτων στήριξης για την απόκριση ζήτησης και την αποθήκευση. Η πρόταση εισάγει επίσης πρόσθετες δυνατότητες για πραγματοποίηση των εμπορικών συναλλαγών ανανεώσιμης ενέργειας πιο κοντά στον πραγματικό χρόνο σε διασυνοριακό και εθνικό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτόν, η αγορά μπορεί να στηρίξει καλύτερα την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και την επιχειρηματική σκοπιμότητα λύσεων ευελιξίας που μπορούν να συμβάλουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού.

Τέλος, το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η παρούσα πρόταση ανταποκρίνεται στο αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αξιολογηθούν τρόποι βελτιστοποίησης της λειτουργίας του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο της ενεργειακής κρίσης. Αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών, δημιουργώντας ένα «ανάχωμα» μεταξύ αυτών και των βραχυπρόθεσμων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω πιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων, και στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των εν λόγω βραχυπρόθεσμων αγορών για λύσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ευελιξίας, με καλύτερη ρυθμιστική εποπτεία. Η παρούσα πρόταση διασφαλίζει ότι οι κανόνες της αγοράς παραμένουν κατάλληλοι για τον επιδιωκόμενο σκοπό, ώστε να προωθηθεί η οικονομικά αποδοτική απανθρακοποίηση του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και να αυξηθεί η ανθεκτικότητά του στην αστάθεια των τιμών της ενέργειας.

•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας 

Η προετοιμασία της παρούσας νομοθετικής πρότασης και του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής βασίζεται σε μεγάλο όγκο υλικού, το οποίο αναφέρεται στις υποσημειώσεις του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, καθώς και στις απαντήσεις στη δημόσια διαβούλευση.

•Θεμελιώδη δικαιώματα 

Η παρούσα πρόταση ενδέχεται να έχει αντίκτυπο σε ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα που προβλέπονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, ιδίως: στην επιχειρηματική ελευθερία (άρθρο 16) και στο δικαίωμα ιδιοκτησίας (άρθρο 17). Ωστόσο, όπως εξηγείται ανωτέρω, στον βαθμό που τα προτεινόμενα μέτρα περιορίζουν την άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων, οι επιπτώσεις αυτές θεωρούνται αναγκαίες και αναλογικές για την επίτευξη των στόχων της πρότασης και, ως εκ τούτου, συνιστούν θεμιτούς περιορισμούς των εν λόγω δικαιωμάτων οι οποίοι επιτρέπονται βάσει του Χάρτη.

Αφετέρου, η πρόταση ενισχύει την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως ο σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής (άρθρο 7), το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (άρθρο 8), η απαγόρευση των διακρίσεων (άρθρο 21), η πρόσβαση στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος (άρθρο 36), η ενσωμάτωση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος (άρθρο 37) και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής (άρθρο 47), ιδίως μέσω σειράς διατάξεων που αφορούν την ενδυνάμωση, τα δικαιώματα και την προστασία των καταναλωτών.

•Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια, του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια, του κανονισμού REMIT και του κανονισμού για τον ACER επικεντρώνονται σε ό, τι θεωρείται αναγκαίο για την αντιμετώπιση των αδυναμιών του τρέχοντος σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο της ενεργειακής κρίσης και για τη συμβολή τους στους φιλόδοξους στόχους της Ένωσης για το κλίμα με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Δεν συνιστούν πλήρη αναθεώρηση των εν λόγω πράξεων.

Η πρόταση μπορεί να αυξήσει τις διοικητικές απαιτήσεις για τις εθνικές διοικητικές αρχές και τις επιχειρήσεις, έστω και με αναλογικό τρόπο, όπως εξηγείται ανωτέρω. Για παράδειγμα, τα προτεινόμενα μέτρα για την παροχή κινήτρων όσον αφορά τη χρήση μακροπρόθεσμων συμβάσεων, όπως οι συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι διμερείς συμβάσεις επί διαφοράς, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του διοικητικού κόστους και του φόρτου για τις επιχειρήσεις και τις εθνικές διοικητικές αρχές. Ωστόσο, οι προβλεπόμενες οικονομικές επιπτώσεις θα ωφελήσουν οπωσδήποτε τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

Τα μέτρα που προβλέπονται για τη βελτίωση της ρευστότητας και της ενοποίησης των αγορών ενδέχεται επίσης να έχουν βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις, δεδομένου ότι αυτές θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες ρυθμίσεις για τις εμπορικές συναλλαγές. Ωστόσο, θεωρούνται ελάχιστες σε σύγκριση με το ισχύον πλαίσιο, ενώ τα οικονομικά οφέλη της μεταρρύθμισης θα υπερβούν σε μεγάλο βαθμό κάθε βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διοικητική αναδιοργάνωση.

Τα μέτρα που προβλέπονται για ενδυνάμωσης, την ενίσχυση των δικαιωμάτων και της προστασίας των καταναλωτών θα διευρύνουν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους προμηθευτές και τους διαχειριστές δικτύων με στόχο τη βελτίωση των επιλογών, την αύξηση της προστασίας και τη διευκόλυνση της ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών, ιδίως των νοικοκυριών, στην αγορά. Ωστόσο, οι πρόσθετες επιβαρύνσεις είναι ελάχιστες, καθώς τα εν λόγω πλαίσια έχουν ήδη δρομολογηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και, ως εκ τούτου, απαιτείται εξορθολογισμός των κανόνων.

Τα μέτρα που προβλέπονται για τη βελτίωση του πλαισίου του κανονισμού REMIT ενδέχεται να αυξήσουν τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων για ορισμένους συμμετέχοντες στην αγορά, αλλά με αναλογικό τρόπο. Ωστόσο, θεωρούνται ελάχιστες σε σύγκριση με το ισχύον πλαίσιο, δεδομένου ότι τα οφέλη όσον αφορά την ποιότητα της παρακολούθησης και της εποπτείας της αγοράς θα υπερβαίνουν τυχόν βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες διοικητικές δαπάνες.

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις που συνδέονται με την πρόταση για τη βελτίωση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ αφορούν τους πόρους του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της ΓΔ Ενέργειας, οι οποίοι περιγράφονται στο νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο που συνοδεύει την πρόταση. Ουσιαστικά, για τα νέα καθήκοντα που θα αναλάβει ο ACER θα απαιτηθούν 4 επιπλέον ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) για τον ACER από το 2025 και μετά, καθώς και οι αντίστοιχοι χρηματοδοτικοί πόροι. Ο φόρτος εργασίας της ΓΔ Ενέργειας θα αυξηθεί κατά 3 ΙΠΑ.

Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις που συνδέονται με την πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού REMIT αφορούν τους πόρους του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της ΓΔ Ενέργειας, οι οποίοι περιγράφονται στο νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο που συνοδεύει την πρόταση.  Ουσιαστικά, τα νέα καθήκοντα που θα αναλάβει ο ACER, ιδίως όσον αφορά τις ενισχυμένες εξουσίες έρευνας, απαιτούν τη σταδιακή εισαγωγή 25 πρόσθετων ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) στον ACER από το 2025, καθώς και των αντίστοιχων χρηματοδοτικών πόρων, παρότι το μεγαλύτερο μέρος του πρόσθετου προσωπικού θα χρηματοδοτείται από τέλη. Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να προσαρμοστεί η απόφαση (ΕΕ) 2020/2152 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τα τέλη που πρέπει να καταβάλλονται στον ACER για τα καθήκοντα που αυτός αναλαμβάνει στο πλαίσιο του κανονισμού REMIT. Ο φόρτος εργασίας της ΓΔ Ενέργειας θα αυξηθεί κατά 2 ΙΠΑ.

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και τη συμμόρφωση των κρατών μελών και άλλων φορέων με τα μέτρα που τελικά θα θεσπιστούν, και θα λάβει μέτρα επιβολής εφόσον και όταν απαιτείται. Για σκοπούς παρακολούθησης και εφαρμογής, η Επιτροπή θα υποστηρίζεται κυρίως από τον ACER, ιδίως σε σχέση με τον κανονισμό REMIT. Η Επιτροπή θα συνεργάζεται επίσης με τον ACER και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές σε σχέση με τον κανονισμό για την ηλεκτρική ενέργεια και την οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια.

Επιπλέον, για να διευκολυνθεί η εφαρμογή, η Επιτροπή θα είναι διαθέσιμη για διμερείς συναντήσεις και κλήσεις με τα κράτη μέλη σε περίπτωση συγκεκριμένων ζητημάτων.

•Επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης  

Οι τροποποιήσεις που αφορούν τον κανονισμό για την ηλεκτρική ενέργεια παρέχουν διευκρινίσεις σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και το αντικείμενο του κανονισμού, τονίζοντας τη σημασία των μη στρεβλωμένων μηνυμάτων της αγοράς για την παροχή αυξημένης ευελιξίας, καθώς και τον ρόλο των μακροπρόθεσμων επενδύσεων για τον μετριασμό της αστάθειας των βραχυπρόθεσμων τιμών της αγοράς στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των ενεργοβόρων βιομηχανιών, των ΜΜΕ και των νοικοκυριών. Αποσαφηνίζει ορισμένες βασικές αρχές για τις συναλλαγές στην αγορά επόμενης ημέρας και στην ενδοημερήσια αγορά. Προβλέπει νέους κανόνες σχετικά με την προμήθεια απόκρισης ζήτησης από τους ΔΣΜ με τη μορφή προϊόντος εξομάλυνσης αιχμών, καθώς και κανόνες που επιτρέπουν στους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς και στους διαχειριστές συστημάτων διανομής να χρησιμοποιούν δεδομένα από ειδικές συσκευές μέτρησης. Θεσπίζει νέους κανόνες σχετικά με τις προθεσμιακές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, με σκοπό τη βελτίωση της ρευστότητάς τους. Περιλαμβάνει νέους κανόνες που αποσκοπούν στην αποσαφήνιση και την παροχή κινήτρων για τον ρόλο και τη χρήση πιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων με τη μορφή συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και διμερών συμβάσεων επί διαφοράς. Προβλέπει νέους κανόνες σχετικά με την αξιολόγηση των αναγκών ευελιξίας από τα κράτη μέλη, τη δυνατότητά τους να θεσπίζουν καθεστώτα στήριξης της ευελιξίας και αρχές σχεδιασμού για τα εν λόγω καθεστώτα στήριξης της ευελιξίας. Εισάγει επίσης νέες απαιτήσεις διαφάνειας για τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς όσον αφορά τη διαθέσιμη δυναμικότητα για νέες συνδέσεις στο δίκτυο.

Οι τροποποιήσεις που αφορούν την οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια προβλέπουν νέους κανόνες για την προστασία και την ενδυνάμωση των καταναλωτών. Η τροποποίηση σχετικά με την ελεύθερη επιλογή του προμηθευτή εισάγει νέες απαιτήσεις προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πελάτες είναι σε θέση να έχουν περισσότερους από έναν προμηθευτές στις εγκαταστάσεις τους, μέσω της δυνατότητας χρήσης πολλαπλών μετρητών (οι οποίοι ενίοτε καλούνται επιμέρους μετρητές) για ένα μόνο σημείο σύνδεσης.

Οι τροποποιήσεις σχετικά με την ενδυνάμωση και την προστασία των καταναλωτών διασφαλίζουν ότι στους πελάτες προσφέρεται ποικιλία συμβάσεων που ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες τους, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλοι οι πελάτες έχουν τουλάχιστον μία προσφορά καθορισμένης διάρκειας και σταθερής τιμής. Επιπλέον, στους πελάτες πρέπει να παρέχονται σαφείς προσυμβατικές πληροφορίες σχετικά με τις εν λόγω προσφορές.

Θεσπίζεται επίσης νέο δικαίωμα για τα νοικοκυριά και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να συμμετέχουν σε κοινή χρήση της ενέργειας — δηλαδή η αυτοκατανάλωση από ενεργούς πελάτες της ανανεώσιμης ενέργειας που παράγεται ή αποθηκεύεται εκτός εγκαταστάσεων, από εγκαταστάσεις τις οποίες είτε έχουν στην κατοχή τους, είτε τις μισθώνουν, είτε ενοικιάζουν το σύνολο ή μέρος τους, ή τους έχουν μεταβιβαστεί από άλλον ενεργό πελάτη.

Θεσπίζονται επίσης σημαντικές νέες μορφές προστασίας για τους πελάτες, ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής παροχή ηλεκτρικής ενέργειας —συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης για τα κράτη μέλη να ορίζουν ύστατους προμηθευτές οι οποίοι θα αναλαμβάνουν την ευθύνη για τους πελάτες των προμηθευτών που αδυνατούν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους— και η προστασία των ευάλωτων πελατών από πιθανή αποσύνδεσή τους. Οι προμηθευτές θα υποχρεούνται επίσης να εφαρμόζουν συστήματα διαχείρισης κινδύνου για τον περιορισμό του κινδύνου αθέτησης υποχρεώσεων, εφαρμόζοντας κατάλληλες στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου. Αυτές οι στρατηγικές θα εποπτεύονται από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές.

Οι τροποποιήσεις της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια εισάγουν νέες απαιτήσεις διαφάνειας για τους διαχειριστές συστημάτων διανομής όσον αφορά τη διαθέσιμη δυναμικότητα για νέες συνδέσεις στο δίκτυο. Αποσαφηνίζεται ο ρόλος των ρυθμιστικών αρχών όσον αφορά τον ενιαίο μηχανισμό κατανομής που θεσπίστηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/1719.

Οι τροποποιήσεις που αφορούν τον κανονισμό REMIT προσαρμόζουν το πεδίο εφαρμογής του στις τρέχουσες και εξελισσόμενες συνθήκες της αγοράς, διευρύνοντας, μεταξύ άλλων, το πεδίο εφαρμογής της υποβολής δεδομένων στις νέες αγορές εξισορρόπησης ηλεκτρικής ενέργειας και στις συζευγμένες αγορές, καθώς και στις αλγοριθμικές συναλλαγές. Εξασφαλίζεται ισχυρότερη, πιο εδραιωμένη και τακτική συνεργασία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας και των χρηματοπιστωτικών ρυθμιστικών αρχών, συμπεριλαμβανομένου του ACER και της ESMA όσον αφορά τα παράγωγα ενεργειακά προϊόντα χονδρικής. Θα βελτιωθεί επίσης η διαδικασία συλλογής προνομιακών πληροφοριών και η διαφάνεια της αγοράς με την ενίσχυση της εποπτείας του ACER και την προσαρμογή του ορισμού των προνομιακών πληροφοριών. Οι τροποποιήσεις του κανονισμού REMIT ενισχύουν την εποπτεία των μερών που υποβάλλουν δεδομένα, όπως οι εγγεγραμμένοι μηχανισμοί αναφοράς και τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν συναλλαγές. Οι τροποποιήσεις βελτιώνουν τις δυνατότητες κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ του ACER, των αρμόδιων εθνικών αρχών και της Επιτροπής. Η τροποποίηση του κανονισμού REMIT προβλέπει ενίσχυση του ρόλου του ACER στις έρευνες σημαντικών διασυνοριακών υποθέσεων για την καταπολέμηση των παραβιάσεων του κανονισμού REMIT. Θέτει επίσης το πλαίσιο για την εναρμόνιση των προστίμων που καθορίζουν οι ρυθμιστικές αρχές σε εθνικό επίπεδο.

Οι τροποποιήσεις που αφορούν τον κανονισμό για τον ACER αποσκοπούν στην αποσαφήνιση του ρόλου του ACER όσον αφορά τον ενιαίο μηχανισμό κατανομής που θεσπίστηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/1719 και όσον αφορά τους νέους κανόνες που θεσπίστηκαν στον κανονισμό για την ηλεκτρική ενέργεια σχετικά με τις προθεσμιακές αγορές και τα καθεστώτα στήριξης της ευελιξίας. Αποσαφηνίζουν επίσης τον ρόλο και τις αρμοδιότητες του ACER σύμφωνα με την τροποποίηση του κανονισμού REMIT. Η τροποποίηση της οδηγίας RED II αποσκοπεί στην αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής των κανόνων σχετικά με τα είδη των καθεστώτων άμεσης στήριξης των τιμών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που μπορούν να θεσπίσουν τα κράτη μέλη.

2023/0076 (COD)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και (ΕΕ) 2019/942 με σκοπό τη βελτίωση της προστασίας της Ένωσης από τη χειραγώγηση της χονδρικής αγοράς ενέργειας

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 194 παράγραφος 2,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Ο ανοιχτός και δίκαιος ανταγωνισμός στις εσωτερικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και αερίων, και η εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τους συμμετέχοντες στην αγορά απαιτεί ακεραιότητα και διαφάνεια των χονδρικών αγορών ενέργειας. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θεσπίζει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο (REMIT) για την επίτευξη αυτού του στόχου. Για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών ενέργειας και για να προστατευθεί αποτελεσματικά η Ένωση από απόπειρες χειραγώγησης της αγοράς, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να αυξηθεί περαιτέρω η ανεπαρκής διαφάνεια και οι ανεπαρκείς ικανότητες παρακολούθησης, καθώς και να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη διερεύνηση και επιβολή του νόμου σε πιθανές διασυνοριακές υποθέσεις κατάχρησης της αγοράς για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίστηκαν στο ισχύον πλαίσιο.

(2)Τα χρηματοπιστωτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών παραγώγων, που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στις αγορές ενέργειας αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία. Λόγω της ολοένα στενότερης αλληλοσύνδεσης μεταξύ των χρηματοπιστωτικών αγορών και των χονδρικών αγορών ενέργειας, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί καλύτερα με τη νομοθεσία για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 17 , μεταξύ άλλων όσον αφορά τους ορισμούς της χειραγώγησης της αγοράς και των προνομιακών πληροφοριών αντίστοιχα. Ειδικότερα, ο ορισμός της χειραγώγησης της αγοράς στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 θα πρέπει να προσαρμοστεί ελαφρώς ώστε να αντικατοπτρίζει το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014. Για τον σκοπό αυτόν, ο ορισμός της χειραγώγησης της αγοράς βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 θα πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να καλύπτει την εκτέλεση συναλλαγών ή την έκδοση εντολών διαπραγμάτευσης, αλλά και κάθε άλλη συμπεριφορά που σχετίζεται με ενεργειακά προϊόντα χονδρικής: i) οι οποίες δίνουν ή είναι πιθανό να δώσουν ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενεργειακών προϊόντων χονδρικής· ii) με τις οποίες πρόσωπο ή πρόσωπα που ενεργούν από κοινού διαμορφώνουν ή ενδέχεται να διαμορφώσουν την τιμή ενός ή περισσότερων ενεργειακών προϊόντων χονδρικής σε τεχνητό επίπεδο, ή iii) χρησιμοποιούν παραπλανητική μεθόδευση ή κάθε άλλη μορφή παραπλάνησης ή τέχνασμα που δίνει ή ενδέχεται να δίνει ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενεργειακών προϊόντων χονδρικής.

(3)Ο ορισμός των προνομιακών πληροφοριών θα πρέπει επίσης να προσαρμοστεί ώστε να αντικατοπτρίζει τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 596/2014. Συγκεκριμένα, αν μια προνομιακή πληροφορία αφορά διαδικασία που πραγματοποιείται σε στάδια, κάθε στάδιο της διαδικασίας, καθώς και η συνολική διαδικασία, ενδέχεται να συνιστούν προνομιακή πληροφορία. Το επιμέρους στάδιο μιας παρατεταμένης διαδικασίας μπορεί αφ’ εαυτού να συνιστά μια υφιστάμενη κατάσταση ή γεγονός ή να υπάρχει ρεαλιστική προοπτική ότι θα υπάρξει ή θα συμβεί, βάσει μιας συνολικής εκτίμησης των παραγόντων που επενεργούν τη δεδομένη χρονική στιγμή. Εντούτοις, η έννοια αυτή δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται κατά τρόπο ώστε να πρέπει υποχρεωτικά να λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος της επίδρασης της εν λόγω κατάστασης ή του εν λόγω γεγονότος στην τιμή των σχετικών χρηματοπιστωτικών μέσων. Το επιμέρους στάδιο θα πρέπει να θεωρείται προνομιακή πληροφορία εάν αυτοτελώς πληροί τα κριτήρια που θέτει ο παρών κανονισμός για τις προνομιακές πληροφορίες.

(4) Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη των κανονισμών (ΕΕ) 596/2014, 600/2014 και 648/2012, της οδηγίας (ΕΕ) 2014/65, καθώς και της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στις πρακτικές που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

(5)Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών ρυθμιστικών αρχών και των εθνικών αρμόδιων οικονομικών αρχών αποτελεί κεντρική πτυχή της συνεργασίας και του εντοπισμού πιθανών παραβιάσεων τόσο στις χονδρικές αγορές ενέργειας όσο και στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 596/2014 σε εθνικό επίπεδο, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να ανταλλάσσουν τις σχετικές πληροφορίες που λαμβάνουν με τις εθνικές οικονομικές αρχές και τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού.

(6)Όταν οι πληροφορίες δεν είναι ή παύουν να είναι πλέον εμπορικά ευαίσθητες από εμπορική άποψη ή από άποψη ασφαλείας, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (στο εξής: «Οργανισμός» ή «ACER») θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διαθέτει τις πληροφορίες στους συμμετέχοντες στην αγορά και στο ευρύτερο κοινό προκειμένου να συμβάλει στην βελτίωση των γνώσεων για την αγορά. Μεταξύ αυτών, θα πρέπει να περιλαμβάνεται η δυνατότητα του ACER να δημοσιεύει πληροφορίες σε οργανωμένες αγορές, πλατφόρμες προνομιακών πληροφοριών (IIP), και εγγεγραμμένους μηχανισμούς αναφοράς (RRM) σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων, με σκοπό τη βελτίωση της διαφάνειας των χονδρικών αγορών ενέργειας και υπό την προϋπόθεση ότι δεν στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός στις εν λόγω αγορές ενέργειας.

(7)Οι οργανωμένες αγορές που ασκούν δραστηριότητες σχετικές με τη διαπραγμάτευση ενεργειακών προϊόντων χονδρικής που είναι χρηματοπιστωτικά μέσα σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 σημείο 15 της οδηγίας 2014/65/ΕΕ λαμβάνουν τη δέουσα άδεια σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εν λόγω οδηγίας.

(8)Η χρήση της τεχνολογίας συναλλαγών έχει εξελιχθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στις χονδρικές αγορές ενέργειας. Πολλοί συμμετέχοντες στην αγορά χρησιμοποιούν αλγοριθμικές συναλλαγές και τεχνικές αλγοριθμικών συναλλαγών υψηλής συχνότητας με ελάχιστη ή μηδενική ανθρώπινη παρέμβαση. Οι κίνδυνοι που απορρέουν από τις πρακτικές αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011.

(9)Η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και η ποιότητα των δεδομένων που λαμβάνει ο Οργανισμός είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής παρακολούθησης και του εντοπισμού πιθανών παραβιάσεων για την επίτευξη του στόχου του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011. Ασυνέπειες στην ποιότητα, τη μορφοποίηση, την αξιοπιστία και το κόστος των δεδομένων των συναλλαγών έχουν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά τη διαφάνεια, την προστασία των καταναλωτών και την αποτελεσματικότητα της αγοράς. Είναι σημαντικό οι πληροφορίες που λαμβάνει ο Οργανισμός να είναι ακριβείς και πλήρεις ώστε να μπορεί να εκτελεί αποτελεσματικά τα καθήκοντα και τις λειτουργίες του.

(10)Για να βελτιωθεί η παρακολούθηση της αγοράς από τον Οργανισμό και να καταστεί πληρέστερη η συλλογή δεδομένων, το ισχύον καθεστώς υποβολής δεδομένων χρήζει βελτίωσης. Τα δεδομένα που συλλέγονται θα πρέπει να επεκταθούν ώστε να καλυφθούν τα κενά στη συλλογή δεδομένων και να περιλαμβάνουν συζευγμένες αγορές, νέες αγορές εξισορρόπησης, συμβάσεις για αγορές εξισορρόπησης και προϊόντα με δυνητική παράδοση στην Ένωση. Οι οργανωμένες αγορές θα πρέπει να υποχρεούνται να υποβάλλουν στον Οργανισμό το πλήρες σύνολο δεδομένων του βιβλίου εντολών. Οι πάροχοι βιβλίων εντολών θα πρέπει επίσης να ορίζονται ως πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν συναλλαγές που υπόκεινται στην υποχρέωση παρακολούθησης και αναφοράς εικαζόμενων παραβάσεων.

(11)Οι πλατφόρμες προνομιακών πληροφοριών (IIP) θα πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για την αποτελεσματική και έγκαιρη δημοσίευση προνομιακών πληροφοριών. Θα πρέπει να είναι υποχρεωτική η δημοσιοποίηση προνομιακών πληροφοριών σε ειδικές IIP, ώστε οι πληροφορίες να καθίστανται εύκολα προσβάσιμες και να ενισχύεται η διαφάνεια. Για να εξασφαλιστεί η εμπιστοσύνη στις IIP, αυτές θα πρέπει να έχουν λάβει έγκριση και να είναι εγγεγραμμένες.

(12)Για να εξορθολογιστεί και να καταστεί αποτελεσματικότερη η υποβολή δεδομένων στον Οργανισμό, οι πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται μέσω εγγεγραμμένων μηχανισμών αναφοράς (RRM), η λειτουργία των οποίων θα πρέπει να εγκρίνεται από τον Οργανισμό. Οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να συμμορφώνονται με τους όρους της νομοθεσίας για την έγκριση και την προστασία των δεδομένων. Ο Οργανισμός θα πρέπει επίσης να καταρτίσει μητρώο όλων των μηχανισμών RRM στην Ένωση.

(13)Προκειμένου να διευκολυνθεί η παρακολούθηση για τον εντοπισμό πιθανών συναλλαγών που βασίζονται σε προνομιακές πληροφορίες και να βελτιωθεί η ποιότητα των δεδομένων των πληροφοριών που συλλέγονται, η συλλογή προνομιακών πληροφοριών πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τις τρέχουσες διαδικασίες για την υποβολή δεδομένων συναλλαγών.

(14)Τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν και εκτελούν συναλλαγές έχουν την υποχρέωση να αναφέρουν ύποπτες συναλλαγές κατά παράβαση των διατάξεων σχετικά με την εκμετάλλευση προνομιακών πληροφοριών και τη χειραγώγηση της αγοράς. Για να ενισχυθεί η δυνατότητα επιβολής της νομοθεσίας σχετικά με τις εν λόγω παραβάσεις, τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν συναλλαγές θα πρέπει επίσης να έχουν την υποχρέωση να αναφέρουν ύποπτες εντολές και πιθανές παραβιάσεις της υποχρέωσης δημοσίευσης προνομιακών πληροφοριών. Οι πάροχοι άμεσης ηλεκτρονικής πρόσβασης και οι πάροχοι κοινών βιβλίων εντολών θα πρέπει να θεωρούνται πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν συναλλαγές.

(15)Ο κανονισμός (ΕΕ) 2015/1222 της Επιτροπής σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων χωρών στην ενιαία σύζευξη επόμενης ημέρας και στην ενιαία ενδοημερήσια σύζευξη της Ένωσης στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Δεδομένου ότι ο διαχειριστής σύζευξης των αγορών χρησιμοποιεί ειδικό αλγόριθμο για την αντιστοίχιση των προσφορών με τον βέλτιστο τρόπο, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αποστολή εντολών διαπραγμάτευσης σε τρίτη χώρα που συμμετέχει στην ενιαία σύζευξη επόμενης ημέρας και στην ενιαία ενδοημερήσια σύζευξη της Ένωσης, αλλά έχει ως αποτέλεσμα σύμβαση για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας με παράδοση στην Ένωση. Η αποστολή των εν λόγω εντολών διαπραγμάτευσης σε τρίτες χώρες που συμμετέχουν στην ενιαία σύζευξη επόμενης ημέρας και στην ενιαία ενδοημερήσια σύζευξη της Ένωσης, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα παράδοση στην Ένωση, θα πρέπει να καλύπτεται από τον ορισμό του ενεργειακού προϊόντος χονδρικής σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(16)Προκειμένου να επιτευχθεί ακριβής, αντικειμενική και αξιόπιστη εκτίμηση της τιμής για τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση, ο Οργανισμός θα πρέπει να συλλέγει όλα τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ που είναι αναγκαία για την κατάρτιση ημερήσιας εκτίμησης της τιμής ΥΦΑ. Η εκτίμηση της τιμής θα πρέπει να πραγματοποιείται με βάση όλες τις συναλλαγές που αφορούν παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Ο ACER θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να συλλέγει τα εν λόγω δεδομένα της αγοράς από όλους τους συμμετέχοντες που δραστηριοποιούνται στις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Όλοι αυτοί οι συμμετέχοντες θα πρέπει να υποχρεούνται να υποβάλλουν στον ACER το σύνολο των οικείων δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο από τεχνολογική άποψη, είτε μετά την ολοκλήρωση μιας συναλλαγής είτε μετά την υποβολή προσφοράς αγοράς ή πώλησης για την πραγματοποίηση συναλλαγής. Η εκτίμηση της τιμής από τον ACER θα πρέπει να περιλαμβάνει το πληρέστερο σύνολο δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των τιμών συναλλαγών και, από την 31η Μαρτίου 2023, των τιμών αγοράς και πώλησης για τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Η καθημερινή δημοσίευση της εν λόγω αντικειμενικής εκτίμησης της τιμής, καθώς και του περιθωρίου που καθορίζεται σε σύγκριση με άλλες τιμές αναφοράς στην αγορά με τη μορφή δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, ανοίγει τον δρόμο για την προαιρετική υιοθέτησή της από τους συμμετέχοντες στην αγορά ως της τιμής αναφοράς στις συμβάσεις και στις συναλλαγές τους. Μετά την κατάρτισή τους, η εκτίμηση της τιμής ΥΦΑ και ο δείκτης αναφοράς ΥΦΑ θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως τιμή αναφοράς σε συμβάσεις παραγώγων που χρησιμοποιούνται για την αντιστάθμιση της τιμής ΥΦΑ ή της διαφοράς στην τιμή μεταξύ των τιμών ΥΦΑ και άλλων τιμών αερίου.

(17)Η ανάθεση καθηκόντων και αρμοδιοτήτων μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση της αλληλεπικάλυψης αρμοδιοτήτων, την προώθηση της συνεργασίας και τη μείωση του φόρτου που επιβάλλεται στους συμμετέχοντες στην αγορά. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προβλεφθεί σαφής νομική βάση για την εν λόγω ανάθεση. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να μπορούν να αναθέτουν καθήκοντα και αρμοδιότητες σε άλλη εθνική ρυθμιστική αρχή. Θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα θέσπισης ειδικών όρων και περιορισμού του πεδίου εφαρμογής της ανάθεσης σε ό,τι είναι αναγκαίο για την αποτελεσματική εποπτεία των συμμετεχόντων στη διασυνοριακή αγορά ή των ομίλων. Οι αναθέσεις καθηκόντων θα πρέπει να διέπονται από την αρχή της κατανομής αρμοδιοτήτων στην αρχή που είναι η πλέον κατάλληλη για να αναλάβει δράση επί του θέματος.

(18)Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα ενιαίο και ισχυρότερο πλαίσιο για την πρόληψη της χειραγώγησης της αγοράς και άλλων παραβιάσεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 στα κράτη μέλη. Οι κυρώσεις για παραβάσεις του εν λόγω κανονισμού θα πρέπει να είναι αναλογικές, αποτελεσματικές και αποτρεπτικές και να αντικατοπτρίζουν το είδος των παραβάσεων, λαμβανομένης υπόψη της αρχής «ne bis in idem». Οι διοικητικές κυρώσεις, οι χρηματικές ποινές και τα εποπτικά μέτρα αποτελούν συμπληρωματικά στοιχεία ενός αποτελεσματικού καθεστώτος επιβολής της νομοθεσίας. Η εναρμονισμένη εποπτεία της χονδρικής αγοράς ενέργειας απαιτεί συνεπή προσέγγιση μεταξύ των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.

(19)Μέχρι σήμερα, η εποπτεία των δραστηριοτήτων και η επιβολή της σχετικής νομοθεσίας βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 αποτελούν αρμοδιότητα των κρατών μελών. Οι συμπεριφορές κατάχρησης της αγοράς έχουν ολοένα και περισσότερο διασυνοριακό χαρακτήρα, καθώς συχνά πλήττουν περισσότερα από ένα κράτη μέλη. Η λήψη μέτρων επιβολής σε διασυνοριακές υποθέσεις κατάχρησης της αγοράς μπορεί να εγείρει ζητήματα δικαιοδοσίας όσον αφορά τον προσδιορισμό της εθνικής ρυθμιστικής αρχής που θα ήταν η πλέον κατάλληλη για να συνεχίσει την εν λόγω έρευνα.

(20)Οι υποθέσεις κατάχρησης της αγοράς που αφορούν πολλαπλά διασυνοριακά στοιχεία και περισσότερους του ενός συμμετέχοντες στην αγορά που είναι εγκατεστημένοι εκτός της Ένωσης είναι επίσης ιδιαίτερα δύσκολες από την άποψη της επιβολής της νομοθεσίας. Το ισχύον εποπτικό πλαίσιο δεν είναι κατάλληλο για το επιθυμητό επίπεδο ενοποίησης της αγοράς. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της απουσίας μηχανισμού για τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών εποπτικών αποφάσεων για διασυνοριακές υποθέσεις, όταν η κοινή δράση των εθνικών ρυθμιστικών αρχών και του Οργανισμού απαιτεί επί του παρόντος περίπλοκες ρυθμίσεις και όταν υπάρχει συνονθύλευμα καθεστώτων εποπτείας. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό καθεστώς εποπτείας και έρευνας για αυτό το είδος υποθέσεων κατάχρησης της αγοράς, οι οποίες, λόγω της ενωσιακής τους διάστασης, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με τη δράση των κρατών μελών.

(21)Η διερεύνηση παραβάσεων του παρόντος κανονισμού με διασυνοριακή διάσταση θα πρέπει να διεξάγεται μέσω ενιαίας διαδικασίας σε επίπεδο Ένωσης. Η πολυπλοκότητα των διασυνοριακών υποθέσεων και η ανάγκη εξασφάλισης επαρκών πόρων για τις υποθέσεις αυτές απαιτεί τη συμμετοχή του Οργανισμού, ιδίως σε μια πιο ενοποιημένη αγορά ενέργειας. Μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011, ο Οργανισμός έχει αποκτήσει σημαντική πείρα στην παρακολούθηση και τη συλλογή σχετικών δεδομένων για τις χονδρικές αγορές ενέργειας στην Ένωση, ώστε να διασφαλίζει την ακεραιότητα και τη διαφάνειά τους. Με βάση την πείρα αυτή, ο Οργανισμός θα πρέπει να έχει την εξουσία να διενεργεί έρευνες για την καταπολέμηση των παραβάσεων των διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011. Ο Οργανισμός θα πρέπει να διεξάγει τις έρευνες αυτές σε συνεργασία με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, με σκοπό να λειτουργεί υποστηρικτικά και επικουρικά προς τις δραστηριότητες επιβολής. Ομοίως, στο πλαίσιο έρευνας από τον Οργανισμό, εφόσον απαιτείται, οι αρμόδιες εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους για να συνδράμουν τον Οργανισμό.

(22)Ο Οργανισμός θα πρέπει να έχει την εξουσία να διενεργεί έρευνες διεξάγοντας επιτόπιες επιθεωρήσεις και εκδίδοντας αιτήματα παροχής πληροφοριών προς τα υπό έρευνα πρόσωπα, ιδίως όταν οι εικαζόμενες παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 έχουν σαφή διασυνοριακή διάσταση. Κατά τη διεξαγωγή των επιτόπιων επιθεωρήσεων και την έκδοση αιτημάτων παροχής πληροφοριών προς τα υπό έρευνα πρόσωπα, ο Οργανισμός θα πρέπει να συνεργάζεται στενά και ενεργά με τις αρμόδιες εθνικές ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους θα πρέπει να παρέχουν πλήρη συνδρομή στον Οργανισμό, μεταξύ άλλων όταν ένα πρόσωπο αρνείται να υποβληθεί σε έλεγχο ή να υποβάλει τις ζητούμενες πληροφορίες. Είναι σημαντικό να υπάρχει πλήρης σεβασμός προς τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα θεμελιώδη δικαιώματα των ενδιαφερόμενων προσώπων όσον αφορά τα πρόσωπα που αποτελούν αντικείμενο των ερευνών του Οργανισμού. Η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που υποβάλλονται από τα υπό έρευνα πρόσωπα θα πρέπει να διασφαλίζεται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της Ένωσης για την προστασία των δεδομένων.

(23)Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, που διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 τροποποιείται ως εξής:

1] το άρθρο 1 τροποποιείται ως εξής:

α] η δεύτερη παράγραφος τροποποιείται ως εξής:

2. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στη διαπραγμάτευση ενεργειακών προϊόντων χονδρικής. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη της οδηγίας (ΕΕ) 2014/65, του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 όσον αφορά τις δραστηριότητες που περιλαμβάνουν χρηματοπιστωτικά μέσα όπως αυτά που ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 σημείο 15 της οδηγίας (ΕΕ) 2014/65, καθώς και της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στις πρακτικές που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

β] Στο άρθρο 1 παράγραφος 3, προστίθεται το ακόλουθο δεύτερο εδάφιο:

«Ο Οργανισμός, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές, η ESMA και οι αρμόδιες οικονομικές αρχές των κρατών μελών ανταλλάσσουν ιδίως σχετικές πληροφορίες και δεδομένα σε τακτική, τουλάχιστον τριμηνιαία βάση, όσον αφορά πιθανές παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου οι οποίες περιλαμβάνουν ενεργειακά προϊόντα χονδρικής που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.»

2] το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής:

α] το σημείο 1 τροποποιείται ως εξής:

στο δεύτερο εδάφιο, προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο ε):

«ε) οι πληροφορίες που διαβιβάζονται από πελάτη ή από άλλα πρόσωπα που ενεργούν εξ ονόματος του πελάτη και σχετίζονται με εκκρεμείς εντολές του πελάτη για ενεργειακά προϊόντα χονδρικής, οι οποίες έχουν συγκεκριμένο χαρακτήρα και αφορούν άμεσα ή έμμεσα ένα ή περισσότερα ενεργειακά προϊόντα χονδρικής»·

β] το τρίτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Μια πληροφορία θεωρείται ότι έχει ακριβή χαρακτήρα εάν περιλαμβάνει αναφορά σε κατάσταση η οποία υφίσταται ή που εύλογα μπορεί να αναμένεται ότι θα υπάρξει ή αναφορά σε ένα γεγονός το οποίο έλαβε χώρα ή που εύλογα μπορεί να αναμένεται ότι θα λάβει χώρα και εφόσον η πληροφορία αυτή είναι επαρκώς ακριβής ώστε να επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πιθανή επίπτωση αυτής της κατάστασης ή του γεγονότος στις τιμές των ενεργειακών προϊόντων χονδρικής. Η πληροφορία θεωρείται ότι έχει ακριβή χαρακτήρα εάν σχετίζεται με παρατεταμένη διαδικασία που αποσκοπεί σε ή έχει ως αποτέλεσμα συγκεκριμένη κατάσταση ή συγκεκριμένο γεγονός, μεταξύ άλλων και μελλοντική κατάσταση ή μελλοντικό γεγονός, καθώς και εάν σχετίζεται με τα επιμέρους στάδια της διαδικασίας αυτής, τα οποία συνδέονται με την πρόκληση ή την πραγματοποίηση της εν λόγω μελλοντικής κατάστασης ή του μελλοντικού γεγονότος. 

Ένα επιμέρους στάδιο μιας παρατεταμένης διαδικασίας θα θεωρείται ότι συνιστά προνομιακή πληροφορία αν πληροί αφ’ εαυτού τα κριτήρια προνομιακής πληροφορίας που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. 

Για τους σκοπούς της παραγράφου 1, ως πληροφορία η οποία, εάν δημοσιοποιούταν, θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την τιμή των εν λόγω ενεργειακών προϊόντων χονδρικής, νοείται η πληροφορία που ένας συνετός επενδυτής θα αξιολογούσε, μεταξύ άλλων, κατά τη λήψη των επενδυτικών αποφάσεών του·»·

γ] στο σημείο 2 το στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

2)    «χειραγώγηση της αγοράς»:

α)    η πραγματοποίηση συναλλαγών, η έκδοση εντολών διαπραγμάτευσης ή οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που αφορά ενεργειακά προϊόντα χονδρικής:

i)    με τις οποίες δίνονται ή είναι πιθανό να δοθούν ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενεργειακών προϊόντων χονδρικής·

ii)    με τις οποίες πρόσωπο ή περισσότερα πρόσωπα που ενεργούν από κοινού διαμορφώνουν ή ενδέχεται να διαμορφώσουν την τιμή ενός ή περισσοτέρων ενεργειακών προϊόντων χονδρικής σε τεχνητό επίπεδο, εκτός εάν το πρόσωπο που πραγματοποίησε τις συναλλαγές ή ήταν ο εντολοδότης της διαπραγμάτευσης, αποδεικνύει ότι η ενέργειά του αυτή υπαγορεύθηκε από έννομους λόγους και ότι οι εν λόγω συναλλαγές ή εντολές διαπραγμάτευσης συνάδουν με τις αποδεκτές πρακτικές στην οικεία χονδρική αγορά ενέργειας· ή

iii)    κατά τις οποίες χρησιμοποιούνται εικονικές μεθοδεύσεις ή κάθε άλλη μορφή παραπλάνησης ή τέχνασμα που δίνει ή ενδέχεται να δίνει ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενός ενεργειακού προϊόντος χονδρικής·

ή

δ] στο σημείο 2, προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο γ), και πριν από αυτό προστίθεται η λέξη «ή» στο τέλος του στοιχείου β):

«γ) η διαβίβαση ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών ή η χορήγηση ψευδών ή παραπλανητικών στοιχείων για έναν δείκτη αναφοράς, εφόσον το πρόσωπο που πραγματοποίησε τη διαβίβαση ή τη χορήγηση των στοιχείων γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι ήταν ψευδείς ή παραπλανητικές, ή κάθε άλλη συμπεριφορά που οδηγεί στη χειραγώγηση του υπολογισμού του δείκτη αναφοράς.»· 

ε] στο τέλος του σημείου 2 προστίθεται το ακόλουθο εδάφιο:

«Η χειραγώγηση της αγοράς ενδέχεται να ορίζει τη συμπεριφορά νομικού προσώπου, αλλά, σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο, και των φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στην απόφαση πραγματοποίησης δραστηριοτήτων για λογαριασμό του εν λόγω νομικού προσώπου.»· 

στ] στο σημείο 4, το στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«4) ‘‘ενεργειακά προϊόντα χονδρικής’’: τα ακόλουθα συμβόλαια και χρηματοοικονομικά παράγωγα, ανεξαρτήτως του τόπου και του τρόπου πραγματοποίησης της διαπραγμάτευσης:

α)    συμβόλαια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου όταν η παράδοση διενεργείται εντός της Ένωσης ή συμβόλαια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου όταν η παράδοση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα παράδοση στην Ένωση·»·

ζ] το σημείο 7 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«7)    ‘‘συμμετέχων στην αγορά’’: κάθε πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς και προσώπων που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές για ίδιο λογαριασμό, που πραγματοποιεί συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της εντολής διαπραγμάτευσης σε μία ή περισσότερες χονδρικές αγορές ενέργειας·»·

η] προστίθεται το ακόλουθο νέο σημείο 8α:

«8α) ‘‘πρόσωπο που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνει ή εκτελεί συναλλαγές’’: το πρόσωπο που ασχολείται κατ’ επάγγελμα με τη λήψη και διαβίβαση εντολών για ενεργειακά προϊόντα χονδρικής ή την εκτέλεση συναλλαγών σε ενεργειακά προϊόντα χονδρικής·»·

θ] προστίθεται το ακόλουθο νέο σημείο 10α:

«10α) “Οργανισμός” ή “ACER”: ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας·»·

ι] προστίθενται τα ακόλουθα σημεία:

«16) “εγγεγραμμένος μηχανισμός αναφοράς” ή “RRM”: πρόσωπο εγγεγραμμένο δυνάμει του παρόντος κανονισμού για την παροχή της υπηρεσίας γνωστοποίησης λεπτομερειών των συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων εντολών διαπραγμάτευσης, και θεμελιωδών δεδομένων στον Οργανισμό για λογαριασμό συμμετεχόντων στην αγορά·

17) ‘‘πλατφόρμα προνομιακών πληροφοριών’’ ή ‘‘IIP’’: πρόσωπο εγγεγραμμένο δυνάμει του παρόντος κανονισμού για την παροχή της υπηρεσίας λειτουργίας πλατφόρμας για τη δημοσιοποίηση προνομιακών πληροφοριών και για τη γνωστοποίηση δημοσιοποιημένων προνομιακών πληροφοριών στον Οργανισμό για λογαριασμό συμμετεχόντων στην αγορά·

18) ‘‘αλγοριθμικές συναλλαγές’’: η διαπραγμάτευση ενεργειακών προϊόντων χονδρικής, όπου ένας αλγόριθμος υπολογιστή καθορίζει αυτόματα επιμέρους παραμέτρους εντολών διαπραγμάτευσης, όπως π.χ. την απόφαση για την εισαγωγή της εντολής, τον χρόνο, την τιμή ή την ποσότητα της εντολής ή τον τρόπο διαχείρισης της εντολής μετά την εισαγωγή της, με περιορισμένη ή καμία ανθρώπινη παρέμβαση και δεν περιλαμβάνει συστήματα που χρησιμοποιούνται μόνο για τους σκοπούς της δρομολόγησης εντολών σε μία ή περισσότερες οργανωμένες αγορές ή για την επεξεργασία εντολών που δεν καθορίζουν παραμέτρους για την εκτέλεσή τους, ή για την επιβεβαίωση εντολών ή τη μετασυναλλακτική επεξεργασία των συναλλαγών που εκτελέστηκαν·

19) ‘‘άμεση ηλεκτρονική πρόσβαση’’: μηχανισμός στο πλαίσιο του οποίου ένα μέλος, συμμετέχων ή πελάτης οργανωμένης αγοράς επιτρέπει σε άλλο πρόσωπο να χρησιμοποιεί τον κωδικό διαπραγμάτευσής του έτσι ώστε το πρόσωπο αυτό να μπορεί να διαβιβάζει ηλεκτρονικά εντολές σχετικά με ένα ενεργειακό προϊόν χονδρικής απευθείας στην οργανωμένη αγορά, συμπεριλαμβανομένων ρυθμίσεων όπου το εν λόγω πρόσωπο κάνει χρήση της υποδομής του μέλους ή του συμμετέχοντος ή του πελάτη, ή οποιουδήποτε συστήματος σύνδεσης που παρέχεται από το μέλος, τον συμμετέχοντα ή τον πελάτη, για τη διαβίβαση εντολών διαπραγμάτευσης (άμεση πρόσβαση στην αγορά) και ρυθμίσεις όπου η υποδομή αυτή δεν χρησιμοποιείται από ένα πρόσωπο (απευθείας πρόσβαση στην αγορά)·

20) ‘‘οργανωμένη αγορά’’: χρηματιστήριο ενέργειας, μεσίτης ενέργειας, πλατφόρμα ενεργειακής δυναμικότητας ή κάθε άλλο πρόσωπο που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνει ή εκτελεί συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων κοινών βιβλίων εντολών, αλλά εξαιρουμένων των αμιγώς διμερών συναλλαγών, στο πλαίσιο των οποίων δύο φυσικά πρόσωπα πραγματοποιούν κάθε συναλλαγή για ίδιο λογαριασμό·

21) ‘‘διαπραγμάτευση ΥΦΑ’’: προσφορές αγοράς, προσφορές πώλησης ή συναλλαγές για την αγορά ή την πώληση ΥΦΑ: α) που προσδιορίζουν παράδοση στην Ένωση· β) που έχουν ως αποτέλεσμα παράδοση στην Ένωση· ή γ) στις οποίες ένας αντισυμβαλλόμενος επαναεριοποιεί το ΥΦΑ σε τερματικό σταθμό στην Ένωση·

22) ‘‘δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ’’: αρχεία προσφορών αγοράς, προσφορών πώλησης ή συναλλαγών για διαπραγμάτευση ΥΦΑ με τις αντίστοιχες πληροφορίες, όπως ορίζεται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1348/2014 της Επιτροπής·

23) ‘‘συμμετέχων στην αγορά ΥΦΑ’’: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ανεξάρτητα από τον τόπο σύστασης ή κατοικίας του, το οποίο δραστηριοποιείται στη διαπραγμάτευση ΥΦΑ·

24) ‘‘εκτίμηση της τιμής ΥΦΑ’’: ο υπολογισμός ημερήσιας τιμής αναφοράς για τη διαπραγμάτευση ΥΦΑ σύμφωνα με μεθοδολογία που θα καθορίσει ο ACER·

25) ‘‘δείκτης αναφοράς ΥΦΑ’’: ο καθορισμός περιθωρίου μεταξύ της ημερήσιας εκτίμησης της τιμής ΥΦΑ και της τιμής διακανονισμού για τα προθεσμιακά συμβόλαια επόμενου μήνα για το αέριο στο TTF που καταρτίζεται από την ICE Endex Markets B.V. σε καθημερινή βάση.»·

3] στο άρθρο 3 παράγραφος 1, προστίθεται το ακόλουθο δεύτερο εδάφιο:

«Η χρήση προνομιακών πληροφοριών μέσω ακύρωσης ή τροποποίησης μιας εντολής σχετικά με ενεργειακό προϊόν χονδρικής το οποίο αφορούν οι πληροφορίες, εάν η εντολή εστάλη πριν αποκτήσει το πρόσωπο τις προνομιακές πληροφορίες, θεωρείται επίσης εκμετάλλευση προνομιακών πληροφοριών.»·

4] το άρθρο 4 τροποποιείται ως εξής:

α] στην παράγραφο 1 προστίθεται το ακόλουθο δεύτερο εδάφιο:

«Οι συμμετέχοντες στην αγορά δημοσιοποιούν τις προνομιακές πληροφορίες μέσω IIP. Οι IIP διασφαλίζουν ότι οι προνομιακές πληροφορίες δημοσιοποιούνται κατά τρόπο που επιτρέπει την ταχεία πρόσβαση, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης μέσω σαφούς διεπαφής προγραμματισμού εφαρμογών, καθώς και την πλήρη, ορθή και έγκαιρη αξιολόγηση των πληροφοριών από το κοινό.»·

β] η παράγραφος 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

Η δημοσίευση προνομιακών πληροφοριών, ακόμη και σε συγκεντρωτική μορφή, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 714/2009 ή τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 715/2009, ή κατευθυντήριες γραμμές και κώδικες δικτύου που θεσπίζονται δυνάμει των εν λόγω κανονισμών, συνιστά πλήρη και αποτελεσματική δημοσιοποίηση, αλλά όχι απαραίτητα δημοσιοποίηση εγκαίρως κατά την έννοια της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.

5] προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 4α:

«Άρθρο 4α

Αδειοδότηση και εποπτεία των IIP 

1.Οι IIP καταχωρίζονται στον Οργανισμό. Μια IIP λειτουργεί μόνον αφού ο Οργανισμός αξιολογήσει εάν αυτή συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου και αδειοδοτήσει τη λειτουργία της. Το μητρώο των IIP είναι διαθέσιμο στο κοινό και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες για τις οποίες έχει καταχωριστεί η IIP. Ο Οργανισμός επανεξετάζει τακτικά τη συμμόρφωση των IIP με τον παρόντα κανονισμό. Εάν ο Οργανισμός ανακαλέσει καταχώριση σύμφωνα με την παράγραφο 5, η εν λόγω ανάκληση δημοσιεύεται στο μητρώο για περίοδο πέντε ετών από την ημερομηνία της ανάκλησης.

2.Οι IIP διαθέτουν κατάλληλες πολιτικές και ρυθμίσεις για τη δημοσίευση των προνομιακών πληροφοριών που απαιτούνται βάσει του άρθρου 4 παράγραφος 1 όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο είναι τεχνικά εφικτό υπό εύλογους εμπορικούς όρους. Οι πληροφορίες διατίθενται δωρεάν για κάθε σκοπό. Οι IIP διαδίδουν αποτελεσματικά και με συνέπεια τις πληροφορίες αυτές, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ταχεία πρόσβαση στις προνομιακές πληροφορίες, χωρίς διακριτική μεταχείριση και σε μορφότυπο που διευκολύνει την ενοποίηση των προνομιακών πληροφοριών με παρόμοια δεδομένα από άλλες πηγές.

3.Οι προνομιακές πληροφορίες που δημοσιεύονται από την IIP σύμφωνα με την παράγραφο 2 περιλαμβάνουν, τουλάχιστον, τα ακόλουθα στοιχεία, ανάλογα με τον τύπο των προνομιακών πληροφοριών:

α)το αναγνωριστικό του μηνύματος και την κατάσταση του συμβάντος·

β)την ημερομηνία δημοσίευσης, την ώρα και την έναρξη και λήξη του συμβάντος·

γ)το όνομα του συμμετέχοντος στην αγορά και τα στοιχεία ταυτοποίησης του συμμετέχοντος στην αγορά·

δ)τη σχετική ζώνη προσφοράς ή εξισορρόπησης·

ε)κατά περίπτωση δε:

α)το είδος της μη διαθεσιμότητας και το είδος του συμβάντος·

β)τη μονάδα μέτρησης·

γ)τη μη διαθέσιμη, τη διαθέσιμη και την εγκατεστημένη ή τεχνική δυναμικότητα·

δ)τον λόγο της μη διαθεσιμότητας·

ε)τον τύπο καυσίμου·

στ)το πάγιο στοιχείο ή τη μονάδα που επηρεάζεται και τον σχετικό αναγνωριστικό κωδικό.

4.Οι IIP θεσπίζουν και διατηρούν αποτελεσματικές διοικητικές ρυθμίσεις, σχεδιασμένες για την αποτροπή της σύγκρουσης συμφερόντων με τους πελάτες τους. Ιδίως, οι IIP που είναι επίσης διαχειριστές αγοράς ή συμμετέχουσες στην αγορά χειρίζονται όλες τις συλλεγόμενες προνομιακές πληροφορίες κατά τρόπο που δεν δημιουργεί διακρίσεις, εφαρμόζουν δε και διατηρεί κατάλληλες ρυθμίσεις διαχωρισμού των διαφορετικών επιχειρηματικών λειτουργιών.

Οι IIP διαθέτουν ισχυρούς μηχανισμούς ασφαλείας σχεδιασμένους για τη διασφάλιση των μέσων διαβίβασης των προνομιακών πληροφοριών, την ελαχιστοποίηση του κινδύνου καταστροφής των δεδομένων και μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης, και την αποτροπή της διαρροής των προνομιακών πληροφοριών πριν από τη δημοσίευση. Οι IIP διατηρούν επαρκείς πόρους και διαθέτουν εφεδρικές εγκαταστάσεις προκειμένου να παρέχουνι και να διατηρούν τις υπηρεσίες τους ανά πάσα στιγμή.

Οι IIP διαθέτουν συστήματα που μπορούν να ελέγχουν γρήγορα και αποτελεσματικά αν οι αναφορές προνομιακών πληροφοριών είναι πλήρεις, να εντοπίζουν παραλείψεις και εμφανή σφάλματα, και να ζητούν την εκ νέου διαβίβαση τυχόν εσφαλμένων αναφορών.

5.Ο Οργανισμός μπορεί να ανακαλέσει την καταχώριση μιας IIP, εφόσον αυτή:

α)δεν κάνει χρήση της άδειας λειτουργίας εντός 12 μηνών, παραιτείται ρητώς από αυτήν ή δεν έχει παράσχει υπηρεσίες κατά το προηγούμενο εξάμηνο·

β)επέτυχε την καταχώριση με ψευδείς δηλώσεις ή με άλλο παράτυπο μέσο·

γ)δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις με βάση τις οποίες έγινε δεκτή η καταχώρισή της·

δ)έχει διαπράξει σοβαρές και συστηματικές παραβάσεις του παρόντος κανονισμού.

Όταν η καταχώριση ανακληθεί, η οικεία IIP εξασφαλίζει την ομαλή αντικατάστασή της, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς δεδομένων σε άλλες IIP και της μεταφοράς των ροών αναφοράς σε άλλες IIP. 

Ο Οργανισμός κοινοποιεί, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, στην εθνική αρμόδια αρχή του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η IIP την απόφαση ανάκλησης της καταχώρισης μιας IIP.

6.Η Επιτροπή, με εκτελεστικές πράξεις, προσδιορίζει:

α)τα μέσα με τα οποία η IIP μπορεί να συμμορφώνεται με την υποχρέωση για τη δημοσιοποίηση προνομιακών πληροφοριών, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 2·

β)το περιεχόμενο των προνομιακών πληροφοριών που δημοσιεύονται βάσει της παραγράφου 2, κατά τρόπο ώστε να καθίσταται δυνατή η δημοσίευση των πληροφοριών που απαιτούνται βάσει του παρόντος άρθρου·

γ)τις συγκεκριμένες οργανωτικές απαιτήσεις για την εφαρμογή της παραγράφου 4.

Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21 παράγραφος 2.»·

6] προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 5α:

«Άρθρο 5α

Αλγοριθμικές συναλλαγές

1.Ένας συμμετέχων στην αγορά που δραστηριοποιείται μέσω αλγοριθμικών συναλλαγών χρησιμοποιεί αποτελεσματικά συστήματα και ελέγχους κινδύνου, κατάλληλους για τις εργασίες που διεκπεραιώνει, προκειμένου να διασφαλίζει ότι τα συστήματα συναλλαγών του είναι ανθεκτικά και διαθέτουν επαρκή χωρητικότητα, υπόκεινται σε κατάλληλα όρια και αποτρέπουν την αποστολή εσφαλμένων εντολών διαπραγμάτευσης ή τη λειτουργία των συστημάτων κατά τρόπο που ενδέχεται να οδηγήσει ή να συμβάλει στη μη εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Ο συμμετέχων στην αγορά διαθέτει επίσης αποτελεσματικά συστήματα και ελέγχους κινδύνου ώστε να διασφαλίζει ότι τα συστήματα συναλλαγών συμμορφώνονται με τον παρόντα κανονισμό και με τους κανόνες της οργανωμένης αγοράς με την οποία είναι συνδεδεμένος. Ο συμμετέχων στην αγορά έχει καθιερώσει αποτελεσματικές διευθετήσεις επιχειρηματικής συνέχειας για την αντιμετώπιση κάθε αστοχίας στα συστήματα συναλλαγών της και διασφαλίζει ότι τα συστήματά του έχουν υποβληθεί σε πλήρεις δοκιμές και παρακολουθούνται κατάλληλα ώστε να διασφαλίζεται ότι πληρούν τις απαιτήσεις της παρούσας παραγράφου.

2.Ο συμμετέχων στην αγορά που δραστηριοποιείται μέσω αλγοριθμικών συναλλαγών σε ένα κράτος μέλος κοινοποιεί την εν λόγω δραστηριοποίηση στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές του οικείου κράτους μέλους και στον Οργανισμό.

Η εθνική ρυθμιστική αρχή του κράτους μέλους του συμμετέχοντος στην αγορά μπορεί να απαιτεί από τον συμμετέχοντα στην αγορά να παρέχει, σε τακτική ή σε ad-hoc βάση, περιγραφή της φύσης των στρατηγικών αλγοριθμικών συναλλαγών που ακολουθεί, λεπτομέρειες σχετικά με τις παραμέτρους διαπραγμάτευσης ή τα όρια στα οποία υπόκειται το σύστημα συναλλαγών, τους βασικούς ελέγχους συμμόρφωσης και ελέγχους κινδύνου που χρησιμοποιεί για τη διασφάλιση της εκπλήρωσης της απαίτησης της παραγράφου 1 και λεπτομέρειες των δοκιμών στις οποίες υποβάλλει τα συστήματά συναλλαγών του. 

Ο συμμετέχων στην αγορά μεριμνά ώστε να τηρούνται αρχεία για τα ζητήματα που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο και εξασφαλίζει ότι τα αρχεία αυτά είναι επαρκή ώστε η εθνική ρυθμιστική αρχή να μπορεί να ελέγξει τη συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό. 

3.Κάθε συμμετέχων στην αγορά που παρέχει άμεση ηλεκτρονική πρόσβαση σε οργανωμένη αγορά ενημερώνει σχετικά τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους καταγωγής του και τον Οργανισμό. 

Η εθνική ρυθμιστική αρχή του κράτους μέλους καταγωγής του συμμετέχοντος στην αγορά μπορεί να απαιτεί από τον συμμετέχοντα στην αγορά να παρέχει, σε τακτική ή σε ad-hoc βάση, περιγραφή των συστημάτων και των ελέγχων που αναφέρονται στην παράγραφο 1, καθώς και αποδείξεις για την εφαρμογή τους. 

Ο συμμετέχων στην αγορά μεριμνά ώστε να τηρούνται αρχεία για τα ζητήματα που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο και εξασφαλίζει ότι τα αρχεία αυτά είναι επαρκή ώστε η εθνική ρυθμιστική αρχή να μπορεί να ελέγξει τη συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό.

4.Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων της οδηγίας (ΕΕ) 2014/65.»·

7] στο άρθρο 7, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1. Ο ACER παρακολουθεί τις δραστηριότητες διαπραγμάτευσης επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής για να εντοπίζει και να προλαμβάνει διαπραγματεύσεις που βασίζονται σε προνομιακές πληροφορίες και χειραγώγηση της αγοράς ή σχετικές απόπειρες. Συλλέγει τα δεδομένα για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των χονδρικών αγορών ενέργειας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8.»·

[] προστίθενται νέα άρθρα από 7α έως 7δ:

«Άρθρο 7α

Καθήκοντα και εξουσίες του ACER για τη διενέργεια εκτιμήσεων τιμών και την κατάρτιση δεικτών αναφοράς

1. Ο ACER εκπονεί και δημοσιεύει επειγόντως ημερήσια εκτίμηση της τιμής του ΥΦΑ, ξεκινώντας το αργότερο στις 13 Ιανουαρίου 2023. Με σκοπό την εκτίμηση της τιμής του ΥΦΑ, ο ACER συλλέγει και επεξεργάζεται συστηματικά όλα τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ σχετικά με τις συναλλαγές. Κατά την εκτίμηση της τιμής λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, οι περιφερειακές διαφορές και οι συνθήκες της αγοράς.

2. Το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2023 ο ACER καταρτίζει και δημοσιεύει ημερήσιο δείκτη αναφοράς ΥΦΑ που καθορίζεται από το περιθώριο μεταξύ της ημερήσιας εκτίμησης της τιμής του ΥΦΑ και της τιμής διακανονισμού για τα προθεσμιακά συμβόλαια επόμενου μήνα για το αέριο στο TTF που καταρτίζεται από την ICE Endex Markets B.V. σε καθημερινή βάση. Για τους σκοπούς του δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, ο ACER συλλέγει και επεξεργάζεται συστηματικά όλα τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ.

3. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 3 παράγραφος 4 στοιχείο β) του παρόντος κανονισμού, οι υποχρεώσεις των συμμετεχόντων στην αγορά και οι απαγορεύσεις που περιέχονται στον παρόντα κανονισμό ισχύουν για τους συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ. Οι εξουσίες που ανατίθενται στον ACER δυνάμει του παρόντος κανονισμού και του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1348/2014, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων που αφορούν την εμπιστευτικότητα, ισχύουν και όσον αφορά τους συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ.

Άρθρο 7β

Δημοσίευση των εκτιμήσεων της τιμής του ΥΦΑ και του δείκτη αναφοράς ΥΦΑ

1. Η εκτίμηση της τιμής του ΥΦΑ δημοσιεύεται καθημερινά και το αργότερο έως τις 18.00 (ώρα Κεντρικής Ευρώπης) για την εκτίμηση της τιμής της οριστικής συναλλαγής. Έως τις 31 Μαρτίου 2023, εκτός από τη δημοσίευση της εκτίμησης της τιμής του ΥΦΑ, ο ACER δημοσιεύει επίσης, σε καθημερινή βάση, τον δείκτη αναφοράς ΥΦΑ το αργότερο έως τις 19.00 (ώρα Κεντρικής Ευρώπης) ή το συντομότερο δυνατόν από τεχνική άποψη.

2. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ο ACER μπορεί να κάνει χρήση των υπηρεσιών τρίτου μέρους.

Άρθρο 7γ

Παροχή δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ στον ACER

1. Οι συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ υποβάλλουν καθημερινά στον ACER τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζονται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1348/2014 της Επιτροπής, σε τυποποιημένη μορφή, μέσω πρωτοκόλλου μεταφοράς υψηλής ποιότητας και όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο είναι τεχνολογικά δυνατόν πριν από τη δημοσίευση της καθημερινής εκτίμησης τιμών ΥΦΑ (18.00 ώρα Κεντρικής Ευρώπης).

2. Η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό του χρονικού σημείου έως το οποίο πρέπει να υποβάλλονται τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ πριν από την καθημερινή δημοσίευση της εκτίμησης της τιμής του ΥΦΑ, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις θεσπίζονται με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 29.

3. Κατά περίπτωση, ο ACER, κατόπιν διαβούλευσης με την Επιτροπή, εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με:

α) τις λεπτομέρειες των πληροφοριών που πρέπει να υποβάλλονται, επιπλέον των τρεχουσών λεπτομερειών των προς αναφορά συναλλαγών και των βασικών δεδομένων βάσει του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1348/2014, συμπεριλαμβανομένων των προσφορών αγοράς και πώλησης· και

β) τη διαδικασία, τον τυποποιημένο και ηλεκτρονικό μορφότυπο και τις τεχνικές και οργανωτικές απαιτήσεις για την υποβολή των δεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν για την παροχή των απαιτούμενων δεδομένων της αγοράς.

4. Οι συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ υποβάλλουν τα απαιτούμενα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ στον ACER δωρεάν και μέσω των διαύλων αναφοράς που έχει θεσπίσει ο ACER χρησιμοποιώντας, όπου είναι δυνατόν, ήδη υπάρχουσες και διαθέσιμες διαδικασίες.

Άρθρο 7δ

Αδιάλειπτη λειτουργία

Ο ACER επανεξετάζει, επικαιροποιεί και δημοσιεύει τακτικά την οικεία μεθοδολογία εκτίμησης της τιμής αναφοράς του ΥΦΑ και του δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, καθώς και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την αναφορά δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ και τη δημοσίευση των οικείων εκτιμήσεων τιμών του ΥΦΑ και δεικτών αναφοράς ΥΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των συνεισφερόντων δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ.»·

8] το άρθρο 8 τροποποιείται ως εξής:

α] προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 1α:

«1α) Για τους σκοπούς της αναφοράς καταχωρίσεων συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων των εντολών διαπραγμάτευσης, που διαβιβάζονται, συνάπτονται ή εκτελούνται σε οργανωμένες αγορές, οι εν λόγω αγορές θέτουν στη διάθεση του Οργανισμού δεδομένα σχετικά με το βιβλίο εντολών ή, κατόπιν αιτήματος του Οργανισμού, παρέχουν στον Οργανισμό πρόσβαση στο βιβλίο εντολών, ώστε αυτός να είναι σε θέση να παρακολουθεί τις συναλλαγές.»· 

β] στην παράγραφο 2, το δεύτερο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21 παράγραφος 2. Λαμβάνουν υπόψη τα υφιστάμενα συστήματα αναφοράς συναλλαγών για την παρακολούθηση της συναλλακτικής δραστηριότητας με σκοπό τον εντοπισμό περιπτώσεων κατάχρησης της αγοράς.»·

γ] στην παράγραφο 3, το πρώτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

3. Τα πρόσωπα που προβλέπονται στην παράγραφο 4 στοιχεία α) έως δ) τα οποία έχουν αναφέρει συναλλαγές σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 600/2014 ή τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 648/2012 δεν υπέχουν υποχρεώσεις διπλής αναφοράς πληροφοριών όσον αφορά τις εν λόγω συναλλαγές.

δ] η παράγραφος 4 τροποποιείται ως εξής:

i) το στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

δ) μια οργανωμένη αγορά, ένα σύστημα αντιστοίχισης των εντολών ή άλλο πρόσωπο που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνει ή εκτελεί συναλλαγές·

ii) προστίθεται το ακόλουθο δεύτερο εδάφιο:

«Οι πληροφορίες παρέχονται μέσω εγγεγραμμένων μηχανισμών αναφοράς.»·

ε] η παράγραφος 5 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«5.    Οι συμμετέχοντες στην αγορά παρέχουν στον ACER και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές τις πληροφορίες που αφορούν τη δυναμικότητα και τη χρήση των εγκαταστάσεων παραγωγής, αποθήκευσης, κατανάλωσης ή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου ή που αφορούν τη δυναμικότητα και τη χρήση εγκαταστάσεων ΥΦΑ, συμπεριλαμβανόμενης της προγραμματισμένης ή μη προγραμματισμένης μη διαθεσιμότητας αυτών των εγκαταστάσεων, και τις προνομιακές πληροφορίες που δημοσιοποιούνται σύμφωνα με το άρθρο 4, για τις ανάγκες της παρακολούθησης των διαπραγματεύσεων στις χονδρικές αγορές ενέργειας. Η υποχρέωση υποβολής στοιχείων που επιβάλλεται στους συμμετέχοντες στην αγορά ελαχιστοποιείται με τη συγκέντρωση των αναγκαίων πληροφοριών ή μέρους αυτών από υπάρχουσες πηγές, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.»·

9] στο άρθρο 9, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.    Οι συμμετέχοντες στην αγορά οι οποίοι προβαίνουν σε συναλλαγές που απαιτείται να αναφέρονται στον ACER σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 εγγράφονται στην εθνική ρυθμιστική αρχή στο κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένοι ή διαμένουν. Οι συμμετέχοντες στην αγορά που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι σε τρίτη χώρα δηλώνουν γραφείο σε κράτος μέλος στο οποίο δραστηριοποιούνται και εγγράφονται στην εθνική ρυθμιστική αρχή του εν λόγω κράτους μέλους.»· 

10] προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 9α:

«Άρθρο 9α

Αδειοδότηση και εποπτεία των εγγεγραμμένων μηχανισμών αναφοράς

1.Για τη λειτουργία των RRM απαιτείται προηγουμένως αδειοδότηση από τον Οργανισμό σύμφωνα με το παρόν άρθρο. 

Ο Οργανισμός χορηγεί άδεια λειτουργίας RRM όταν:

α)ο RRM είναι νομικό πρόσωπο εγκατεστημένο στην Ένωση· και

β)ο RRM πληροί τις απαιτήσεις που ορίζονται στο παρόν άρθρο.

Η άδεια λειτουργίας RRM ισχύει σε όλο το έδαφος της Ένωσης και επιτρέπει στον πάροχο RRM να παρέχει τις υπηρεσίες για τις οποίες έχει λάβει άδεια σε ολόκληρη την Ένωση. 

Ένας αδειοδοτημένος RRM πληροί ανά πάσα στιγμή τους όρους για την άδεια που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. Ένας αδειοδοτημένος RRM κοινοποιεί, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, στον ACER κάθε ουσιαστική μεταβολή στους όρους αδειοδότησης.

Ο Οργανισμός καταρτίζει μητρώο όλων των RRM στην Ένωση. Το μητρώο είναι δημόσια διαθέσιμο και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες για τις οποίες ο RRM έχει λάβει άδεια λειτουργίας και επικαιροποιείται τακτικά. Εάν ο Οργανισμός ανακαλέσει άδεια λειτουργίας RRM σύμφωνα με την παράγραφο 4, η εν λόγω ανάκληση δημοσιεύεται στο μητρώο για περίοδο πέντε ετών από την ημερομηνία της ανάκλησης.

2.Ο Οργανισμός επανεξετάζει τακτικά τη συμμόρφωση των RRM με τον παρόντα κανονισμό. Για τον σκοπό αυτόν, οι RRM υποβάλλουν στον Οργανισμό σε ετήσια βάση έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητές τους.

3.Οι RRM διαθέτουν κατάλληλες πολιτικές και ρυθμίσεις για την υποβολή των πληροφοριών που απαιτούνται σύμφωνα με το άρθρο 8 το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο εντός της προθεσμίας που ορίζεται στις εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με την παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου. 

Οι RRM θεσπίζουν και διατηρούν αποτελεσματικές διοικητικές ρυθμίσεις, σχεδιασμένες για την αποτροπή της σύγκρουσης συμφερόντων με τους πελάτες τους. Ιδίως, ο RRM που είναι επίσης οργανωμένη αγορά ή συμμετέχων στην αγορά χειρίζεται όλες τις συλλεχθείσες πληροφορίες κατά τρόπο που δεν δημιουργεί διακρίσεις, εφαρμόζει δε και διατηρεί κατάλληλες ρυθμίσεις διαχωρισμού των διαφορετικών επιχειρηματικών λειτουργιών.

Οι RRM διαθέτουν ισχυρούς μηχανισμούς ασφαλείας σχεδιασμένους για τη διασφάλιση και την εξακρίβωση της γνησιότητας των μέσων διαβίβασης των πληροφοριών, την ελαχιστοποίηση του κινδύνου καταστροφής των δεδομένων και μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης και την αποφυγή της διαρροής των πληροφοριών, διατηρώντας πάντοτε την εμπιστευτικότητα των στοιχείων. Ο RRM διατηρεί επαρκείς πόρους και διαθέτει εφεδρικές εγκαταστάσεις προκειμένου να προσφέρει και να διατηρεί τις υπηρεσίες του σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που καθορίζεται στις εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφοι 2 και 6.

Οι RRM διαθέτουν συστήματα που μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά αν οι αναφορές συναλλαγών είναι πλήρεις, να εντοπίζουν παραλείψεις και εμφανή σφάλματα που προκαλούνται από τον συμμετέχοντα στην αγορά και, όπου υπάρχουν τέτοια σφάλματα ή παραλείψεις, να κοινοποιούν στον συμμετέχοντα στην αγορά τις σχετικές λεπτομέρειες για τα σφάλματα ή τις παραλείψεις και να ζητούν την εκ νέου διαβίβαση τυχόν εσφαλμένων αναφορών.

Οι RRM διαθέτουν συστήματα που τους επιτρέπουν να εντοπίζουν σφάλματα ή παραλείψεις που προκαλούνται από τον ίδιο τον RRM και τους επιτρέπουν να διορθώνουν και να διαβιβάζουν ή να διαβιβάζουν εκ νέου, ανάλογα με την περίπτωση, ορθές και πλήρεις εκθέσεις συναλλαγών στον Οργανισμό.

4.Ο Οργανισμός μπορεί να ανακαλέσει την αδειοδότηση ενός RRM, εφόσον αυτός:

α)δεν κάνει χρήση της άδειας λειτουργίας εντός 18 μηνών, παραιτείται ρητώς από αυτήν ή δεν έχει παράσχει υπηρεσίες κατά τους προηγούμενους 18 μήνες·

β)έχει λάβει άδεια βάσει ψευδών δηλώσεων ή με οποιονδήποτε άλλον αντικανονικό τρόπο·

γ)δεν πληροί πλέον τους όρους βάσει των οποίων χορηγήθηκε η άδειά του·

δ)έχει διαπράξει σοβαρές και συστηματικές παραβάσεις του παρόντος κανονισμού.

Ένας RRM του οποίου η άδεια έχει ανακληθεί εξασφαλίζει την ομαλή αντικατάστασή του, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς δεδομένων σε άλλους RRM και της μεταφοράς των ροών αναφοράς σε άλλους RRM. 

Ο Οργανισμός κοινοποιεί, κατά περίπτωση, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, στην εθνική αρμόδια αρχή του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο RRM την απόφαση ανάκλησης της άδειάς του.

5.Η Επιτροπή, με εκτελεστικές πράξεις, προσδιορίζει:

α)τα μέσα με τα οποία ο RRM μπορεί να συμμορφώνεται με την υποχρέωση πληροφόρησης, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1· και 

β)τις συγκεκριμένες οργανωτικές απαιτήσεις για την εφαρμογή των παραγράφων 2 και 3.

Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21 παράγραφος 2.»·

11] το άρθρο 10 τροποποιείται ως εξής:

α] η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1. Ο ACER καθιερώνει μηχανισμούς για ανταλλαγή των πληροφοριών που λαμβάνει σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 και το άρθρο 8 με την Επιτροπή, τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, τις αρμόδιες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές αρχές, τις εθνικές αρχές για τον ανταγωνισμό, την ESMA και άλλες σχετικές αρχές σε ενωσιακό επίπεδο. Πριν από τη θέσπιση των μηχανισμών αυτών, ο ACER διαβουλεύεται με τις εν λόγω αρχές.»·

β] προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 1α:

«1α. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές καθιερώνουν μηχανισμούς για ανταλλαγή των πληροφοριών που λαμβάνουν σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 2 και το άρθρο 8 με τις αρμόδιες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές αρχές, τις εθνικές αρχές για τον ανταγωνισμό, τις εθνικές φορολογικές αρχές και το EUROFISC και με άλλες σχετικές αρχές σε εθνικό επίπεδο. Πριν από τη θέσπιση των εν λόγω μηχανισμών, η εθνική ρυθμιστική αρχή διαβουλεύεται με τον Οργανισμό και με τα εν λόγω μέρη.»·

γ] προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 2α:

«2α. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές παρέχουν πρόσβαση στους μηχανισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 1α του παρόντος άρθρου μόνο στις αρχές που έχουν δημιουργήσει συστήματα τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στην εθνική ρυθμιστική αρχή να τηρεί τις απαιτήσεις του άρθρου 12 παράγραφος 1.»·

13] το άρθρο 12 τροποποιείται ως εξής:

α] στην παράγραφο 1, το δεύτερο εδάφιο αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

«Η Επιτροπή, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές, οι αρμόδιες οικονομικές αρχές των κρατών μελών, οι εθνικές φορολογικές αρχές και το EUROFISC, οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού, η ESMA και άλλες σχετικές αρχές διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα, την ακεραιότητα και την προστασία των πληροφοριών που λαμβάνουν δυνάμει του άρθρου 4 παράγραφος 2, του άρθρου 7 παράγραφος 2, του άρθρου 8 παράγραφος 5 ή του άρθρου 10 και μεριμνούν για την αποφυγή κάθε καταχρηστικής χρήσης των πληροφοριών αυτών, μεταξύ άλλων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων.»·

β] η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2. Με την επιφύλαξη του άρθρου 17, ο ACER δύναται να αποφασίσει να δημοσιοποιήσει μέρος των πληροφοριών που έχει στην κατοχή του, υπό τον όρο ότι δεν αποκαλύπτει ούτε καθιστά δυνατό να συναχθούν συμπεράσματα σχετικά με εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες που αφορούν συγκεκριμένους συμμετέχοντες στην αγορά ή συγκεκριμένες συναλλαγές ή συγκεκριμένες αγορές. Ο ACER δεν παρεμποδίζεται από τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τις οργανωμένες αγορές, τις IIP και τους RRM σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων.»·

14] το άρθρο 13 τροποποιείται ως εξής:

α] η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.    Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές μεριμνούν για την εφαρμογή των απαγορεύσεων που ορίζονται στα άρθρα 3 και 5 και των υποχρεώσεων που ορίζονται στα άρθρα 4, 8, 9 και 15.

Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές είναι αρμόδιες να διερευνούν όλες τις πράξεις που εκτελούνται στις οικείες εθνικές χονδρικές αγορές ενέργειας και να επιβάλλουν την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής ή εγκατάστασης του συμμετέχοντος στην αγορά ο οποίος είναι εγγεγραμμένος σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 1 και εκτελεί τις εν λόγω πράξεις. 

Κάθε κράτος μέλος μεριμνά ώστε οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές του να διαθέτουν τις εξουσίες έρευνας και επιβολής που είναι αναγκαίες για την άσκηση των εν λόγω καθηκόντων. Οι εν λόγω εξουσίες ασκούνται αναλογικά.

Οι εν λόγω εξουσίες ασκούνται:

α)απευθείας·

β)σε συνεργασία με άλλες αρχές· ή

γ)με αίτηση προς τις αρμόδιες δικαστικές αρχές.

Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές μπορούν, κατά περίπτωση, να ασκούν τις εξουσίες τους έρευνας, σε συνεργασία με τις οργανωμένες αγορές, τα συστήματα αντιστοίχησης των εντολών ή άλλα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 8 παράγραφος 4 στοιχείο δ).»·

β] προστίθενται οι ακόλουθες παράγραφοι 3 έως 7:

«3. Για την καταπολέμηση των παραβάσεων των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, για την στήριξη και συμπλήρωση των δραστηριοτήτων επιβολής των εθνικών ρυθμιστικών αρχών και για τη συμβολή στην ομοιόμορφη εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε ολόκληρη την Ένωση, ο Οργανισμός μπορεί να διενεργεί έρευνες ασκώντας τις εξουσίες που του ανατίθενται με τα άρθρα 13α και 13β και σύμφωνα με αυτά.

4. Ο Οργανισμός μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του για να μεριμνά για την εφαρμογή των απαγορεύσεων που ορίζονται στα άρθρα 3 και 5 και των υποχρεώσεων που ορίζονται στο άρθρο 4, όταν:

α)τελούνται ή έχουν τελεστεί πράξεις επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής για παράδοση σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη· ή

β)τελούνται ή έχουν τελεστεί πράξεις επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής για παράδοση σε τουλάχιστον δύο κράτη μέλη και τουλάχιστον ένα από τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που τελούν ή έχουν τελέσει τις εν λόγω πράξεις διαμένει ή είναι εγκατεστημένο σε τρίτη χώρα αλλά είναι εγγεγραμμένο σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 1· ή

γ)η αρμόδια εθνική ρυθμιστική αρχή, με την επιφύλαξη των παρεκκλίσεων που αναφέρονται στο άρθρο 16 παράγραφος 5, δεν λαμβάνει αμέσως τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με το αίτημα του Οργανισμού που αναφέρεται στο άρθρο 16 παράγραφος 4 στοιχείο β)· ή

δ)οι σχετικές πληροφορίες, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 του παρόντος κανονισμού, ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων χονδρικής για παράδοση σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη.

5. Ο Οργανισμός μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του για να διασφαλίζει την τήρηση των υποχρεώσεων που ορίζονται στο άρθρο 15 όταν τα πρόσωπα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν κατ’ επάγγελμα συναλλαγές επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής για παράδοση σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη.

6. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, ο Οργανισμός λαμβάνει υπόψη τις διενεργούμενες ή ήδη διενεργηθείσες έρευνες για τις ίδιες υποθέσεις από κάποια εθνική ρυθμιστική αρχή σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, καθώς και τον διασυνοριακό αντίκτυπο της έρευνας.

7. Μετά την ολοκλήρωση των μέτρων που λαμβάνει για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του σύμφωνα με την παράγραφο 4, ο Οργανισμός συντάσσει έκθεση. Η έκθεση δημοσιοποιείται λαμβανομένων υπόψη των απαιτήσεων εμπιστευτικότητας. Εάν ο Οργανισμός καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχει διαπραχθεί παράβαση του παρόντος κανονισμού, ενημερώνει σχετικά τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές του οικείου κράτους μέλους ή των οικείων κρατών μελών και απαιτεί την αντιμετώπισή της σύμφωνα με το άρθρο 18. Ο Οργανισμός μπορεί να συστήσει ορισμένες επακόλουθες ενέργειες στις αρμόδιες εθνικές ρυθμιστικές αρχές και, εφόσον είναι αναγκαίο, να ενημερώσει την Επιτροπή.»· 

15] προστίθενται τα ακόλουθα άρθρα 13α έως 13δ:

«Άρθρο 13α 

Επιτόπιες επιθεωρήσεις από τον Οργανισμό

1.Ο Οργανισμός προετοιμάζει και διενεργεί επιτόπιες επιθεωρήσεις σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους.

2.Για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, ο Οργανισμός μπορεί να διενεργεί όλες τις αναγκαίες επιτόπιες επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις των προσώπων που αποτελούν αντικείμενο της έρευνας. Εφόσον απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή και την αποτελεσματικότητα των επιθεωρήσεων, ο Οργανισμός μπορεί να διεξάγει την εν λόγω επιτόπια επιθεώρηση χωρίς προειδοποίηση. 

3.Οι υπάλληλοι και άλλα πρόσωπα εξουσιοδοτημένα από τον Οργανισμό για τη διεξαγωγή επιτόπιας επιθεώρησης μπορούν να εισέρχονται σε οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις των προσώπων για τα οποία έχει εκδοθεί απόφαση έρευνας από τον Οργανισμό σύμφωνα με την παράγραφο 6, διαθέτουν δε όλες τις εξουσίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Διαθέτουν επίσης την εξουσία να σφραγίζουν οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις, ιδιοκτησία και βιβλία ή αρχεία κατά την περίοδο της επιθεώρησης και στον βαθμό που είναι αναγκαίο για αυτήν. 

4.Εγκαίρως πριν από την επιθεώρηση, ο Οργανισμός ενημερώνει για την επιθεώρηση την εθνική ρυθμιστική αρχή και άλλες οικείες αρχές του κράτους μέλους στην επικράτεια του οποίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επιθεώρηση. Επιθεωρήσεις δυνάμει του παρόντος άρθρου διενεργούνται υπό την προϋπόθεση ότι η αρμόδια αρχή έχει επιβεβαιώσει ότι δεν έχει αντίρρηση για τις εν λόγω επιθεωρήσεις. 

5.Οι υπάλληλοι του Οργανισμού και άλλα πρόσωπα που εξουσιοδοτούνται από αυτόν να διενεργούν επιτόπιες επιθεωρήσεις, ασκούν τις εξουσίες τους επιδεικνύοντας έγγραφη εξουσιοδότηση που ορίζει το αντικείμενο και τον σκοπό της επιθεώρησης. 

6.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στο παρόν άρθρο υποβάλλονται σε επιτόπιες επιθεωρήσεις που διατάσσονται με απόφαση που εκδίδεται από τον Οργανισμό. Η απόφαση προσδιορίζει το αντικείμενο και τον σκοπό της επιθεώρησης, καθορίζει την προγραμματισμένη ημερομηνία έναρξής της, τα ένδικα μέσα που προσφέρονται στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942, καθώς και το δικαίωμα επανεξέτασης της απόφασης από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πριν εκδώσει την εν λόγω απόφαση, ο Οργανισμός διαβουλεύεται με την εθνική ρυθμιστική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επιθεώρηση.

7.Υπάλληλοι της εθνικής ρυθμιστικής αρχής του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επιθεώρηση, καθώς και εκείνοι που εξουσιοδοτούνται ή ορίζονται από αυτήν, επικουρούν ενεργά, κατόπιν αιτήματος του Οργανισμού, τους υπαλλήλους και άλλα πρόσωπα που εξουσιοδοτούνται από τον Οργανισμό. Για τον σκοπό αυτόν, διαθέτουν τις εξουσίες που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Υπάλληλοι της εν λόγω εθνικής ρυθμιστικής αρχής δύνανται επίσης να παρίστανται στις επιτόπιες επιθεωρήσεις, κατόπιν αιτήματος.

8.Αν οι υπάλληλοι του Οργανισμού, καθώς και πρόσωπα που εξουσιοδοτούνται ή ορίζονται από τον Οργανισμό, διαπιστώσουν ότι κάποιο πρόσωπο αντιτίθεται σε επιθεώρηση που έχει διαταχθεί σύμφωνα με το παρόν άρθρο, η εθνική ρυθμιστική αρχή του οικείου κράτους μέλους τούς παρέχει, ή άλλες αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, την αναγκαία συνδρομή, ζητώντας, κατά περίπτωση, τη συνδρομή της αστυνομίας ή ισότιμης αρχής επιβολής του νόμου, ώστε να τους επιτρέψει να πραγματοποιήσουν την επιτόπια επιθεώρησή τους.

9.Εάν σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία απαιτείται άδεια δικαστικής αρχής για την επιτόπια επιθεώρηση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 ή για τη συνδρομή που προβλέπεται στις παραγράφους 7 και 8, ο Οργανισμός ζητεί επίσης την άδεια αυτή. Ο Οργανισμός μπορεί επίσης να ζητεί την άδεια αυτή ως προληπτικό μέτρο.

10.Όταν ο Οργανισμός υποβάλλει αίτηση για άδεια όπως αναφέρεται στην παράγραφο 9, η εθνική δικαστική αρχή επαληθεύει:

α)ότι η απόφαση του Οργανισμού είναι αυθεντική· και

β)ότι τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν είναι αναλογικά και όχι αυθαίρετα ή υπερβολικά σε σχέση με το αντικείμενο της επιθεώρησης. 

Για τους σκοπούς του στοιχείου β) του πρώτου εδαφίου, η εθνική δικαστική αρχή μπορεί να ζητήσει από τον Οργανισμό λεπτομερείς εξηγήσεις, ιδίως όσον αφορά τους λόγους που έχει ο Οργανισμός να υποπτεύεται ότι έχει διαπραχθεί παράβαση σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 3, τη σοβαρότητα της εικαζόμενης παράβασης και τη φύση της συμμετοχής του προσώπου το οποίο υποβάλλεται σε έρευνα. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 28 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942, η απόφαση του Οργανισμού υπόκειται σε επανεξέταση μόνο από το Δικαστήριο.

Άρθρο 13β

Αίτημα παροχής πληροφοριών

1.Κατόπιν αιτήματος του Οργανισμού, κάθε πρόσωπο του παρέχει τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του Οργανισμού δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Στο αίτημά του, ο Οργανισμός:

α)αναφέρεται στο παρόν άρθρο ως νομική βάση του αιτήματος·

β)δηλώνει τον σκοπό του αιτήματος·

γ)προσδιορίζει τις πληροφορίες που απαιτούνται και σε ποιον μορφότυπο δεδομένων·

δ)καθορίζει προθεσμία, αναλογική προς το αίτημα, εντός της οποίας πρέπει να υποβληθούν οι πληροφορίες·

ε)ενημερώνει το πρόσωπο ότι η απάντηση στο αίτημα παροχής πληροφοριών δεν θα πρέπει να είναι ανακριβής ή παραπλανητική.

2.Για τον σκοπό του αιτήματος πληροφοριών όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, ο Οργανισμός έχει την εξουσία να εκδίδει αποφάσεις. Στην εν λόγω απόφαση, εκτός από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1, ο Οργανισμός αναφέρει το δικαίωμα προσφυγής κατά της απόφασης ενώπιον του συμβουλίου προσφυγών του Οργανισμού και το δικαίωμα επανεξέτασης της απόφασης από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τα άρθρα 28 και 29 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942.

3.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 ή οι εκπρόσωποί τους παρέχουν τις ζητούμενες πληροφορίες. Τα πρόσωπα φέρουν την πλήρη ευθύνη ότι οι πληροφορίες που παρέχονται είναι πλήρεις, ορθές και μη παραπλανητικές.

4.Αν οι υπάλληλοι του Οργανισμού, καθώς και πρόσωπα που εξουσιοδοτούνται ή ορίζονται από τον Οργανισμό, διαπιστώσουν ότι κάποιο πρόσωπο αρνείται να υποβάλει τις ζητούμενες πληροφορίες, η εθνική ρυθμιστική αρχή του οικείου κράτους μέλους τούς παρέχει, ή άλλες αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, την αναγκαία συνδρομή για να διασφαλιστεί η τήρηση της υποχρέωσης που αναφέρεται στην παράγραφο 3, μεταξύ άλλων με την επιβολή κυρώσεων σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία.

5.Αν οι υπάλληλοι του Οργανισμού, καθώς και πρόσωπα που εξουσιοδοτούνται ή ορίζονται από τον Οργανισμό, διαπιστώσουν ότι κάποιο πρόσωπο αρνείται να υποβάλει τις ζητούμενες πληροφορίες, ο Οργανισμός μπορεί να καταλήξει σε συμπεράσματα βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών.

6.Ο Οργανισμός αποστέλλει αμελλητί αντίγραφο του αιτήματος σύμφωνα με την παράγραφο 1 ή της απόφασης σύμφωνα με την παράγραφο 2 στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές των οικείων κρατών μελών.

Άρθρο 13γ

Διαδικαστικές εγγυήσεις

1.Ο Οργανισμός διενεργεί επιτόπιες επιθεωρήσεις και ζητεί πληροφορίες με πλήρη σεβασμό των διαδικαστικών εγγυήσεων των συμμετεχόντων στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

α)του δικαιώματος να μην προβαίνουν σε δηλώσεις που τους ενοχοποιούν·

β)του δικαιώματος συνδρομής από πρόσωπο επιλογής·

γ)του δικαιώματος χρήσης οποιασδήποτε από τις επίσημες γλώσσες του κράτους μέλους στο οποίο πραγματοποιείται η επιτόπια επιθεώρηση·

δ)του δικαιώματος να σχολιάζουν γεγονότα που τους αφορούν·

ε)του δικαιώματος να λαμβάνουν αντίγραφο του πρακτικού της ακρόασης και να το εγκρίνουν ή να προσθέτουν παρατηρήσεις.

2.Ο Οργανισμός αναζητεί αποδεικτικά στοιχεία υπέρ και κατά του συμμετέχοντος στην αγορά, διενεργεί επιτόπιες επιθεωρήσεις και ζητεί πληροφορίες αντικειμενικά και αμερόληπτα και σύμφωνα με την αρχή του τεκμηρίου αθωότητας.

3.Ο Οργανισμός διενεργεί επιτόπιες επιθεωρήσεις και ζητεί πληροφορίες με πλήρη σεβασμό των εφαρμοστέων κανόνων τήρησης του απορρήτου και προστασίας δεδομένων της Ένωσης.

Άρθρο 13δ

Αμοιβαία συνδρομή

1.Προκειμένου να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις σχετικές απαιτήσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές και ο Οργανισμός παρέχουν αμοιβαία συνδρομή.»·

15] το άρθρο 15 τροποποιείται ως εξής:

«Άρθρο 15

Υποχρεώσεις προσώπων που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές

Κάθε πρόσωπο που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνει ή εκτελεί συναλλαγές επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής ειδοποιεί, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, τον Οργανισμό και την αρμόδια εθνική ρυθμιστική αρχή, όταν εύλογα υποπτεύεται ότι εντολή διαπραγμάτευσης ή συναλλαγή, συμπεριλαμβανομένης ακύρωσης ή τροποποίησης αυτών, ενδέχεται να παραβιάζει τα άρθρα 3, 4 ή 5.

Τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές επί ενεργειακών προϊόντων χονδρικής καθιερώνουν και διατηρούν αποτελεσματικούς μηχανισμούς και διαδικασίες ώστε να:

α)     εντοπίζουν παραβάσεις των άρθρων 3, 4 ή 5·

β)    εγγυώνται ότι οι υπάλληλοί τους που ασκούν δραστηριότητες εποπτείας για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου προστατεύονται από οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων και ενεργούν με ανεξάρτητο τρόπο.»·

16] το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:

α] στην παράγραφο 1, το τέταρτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές, οι αρμόδιες οικονομικές αρχές, η εθνική αρχή ανταγωνισμού και η εθνική φορολογική αρχή ενός κράτους μέλους μπορούν να δημιουργούν κατάλληλες μορφές συνεργασίας έτσι ώστε να διασφαλίζουν την αποτελεσματική και αποδοτική έρευνα και επιβολή της εφαρμογής και να συμβάλλουν σε μια συναφή και συνεκτική προσέγγιση της έρευνας, της δικαστικής διαδικασίας και της επιβολής της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και του σχετικού δημοσιονομικού δικαίου και του δικαίου ανταγωνισμού.»·

β] στην παράγραφο 2 προστίθεται το ακόλουθο τρίτο εδάφιο:

«Το αργότερο 30 ημέρες πριν από την έκδοση τελικής απόφασης σχετικά με παράβαση του παρόντος κανονισμού, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενημερώνουν τον Οργανισμό και του υποβάλλουν περίληψη της υπόθεσης και την προβλεπόμενη απόφαση. Ο Οργανισμός τηρεί δημόσιο κατάλογο των εν λόγω αποφάσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού, συμπεριλαμβανομένων της ημερομηνίας της απόφασης, του ονόματος των προσώπων στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις, του άρθρου του παρόντος κανονισμού το οποίο αφορά η παράβαση και της κύρωσης που επιβλήθηκε. Για τους σκοπούς της εν λόγω δημοσίευσης, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές παρέχουν τις πληροφορίες αυτές στον Οργανισμό εντός επτά ημερών από την έκδοση της απόφασης.»·

γ] στην παράγραφο 3 προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο ε):

«ε) ο Οργανισμός και οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενημερώνουν τις αρμόδιες εθνικές φορολογικές αρχές και το EUROFISC, όταν έχουν βάσιμους λόγους να υποπτεύονται ότι στη χονδρική αγορά ενέργειας τελούνται ή έχουν τελεστεί πράξεις οι οποίες ενδέχεται να συνιστούν φορολογική απάτη.»·

16] προστίθενται τα ακόλουθα άρθρα 16α και 16β:

«Άρθρο 16α

Ανάθεση καθηκόντων και αρμοδιοτήτων

1.Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές μπορούν, με τη συναίνεση του εξουσιοδοτουμένου, να αναθέτουν καθήκοντα και αρμοδιότητες σε άλλες εθνικές ρυθμιστικές αρχές υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με την ανάθεση αρμοδιοτήτων προς τις οποίες πρέπει να επέρχεται συμμόρφωση πριν οι οικείες εθνικές ρυθμιστικές αρχές συνάψουν σχετικές συμφωνίες ανάθεσης και μπορούν να περιορίσουν το εύρος της ανάθεσης σε ό,τι είναι απαραίτητο για την αποτελεσματική εποπτεία των συμμετεχόντων στην αγορά ή των ομάδων. 

2.Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενημερώνουν τον Οργανισμό σχετικά με συμφωνίες ανάθεσης τις οποίες προτίθενται να συνάψουν. Θέτουν σε ισχύ τις συμφωνίες αυτές το νωρίτερο έναν μήνα μετά την ενημέρωση του Οργανισμού.

3.Ο Οργανισμός μπορεί να γνωμοδοτήσει σχετικά με τη σχεδιαζόμενη συμφωνία ανάθεσης εντός ενός μήνα από την ενημέρωσή του.

4.Ο Οργανισμός δημοσιεύει, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα μέσα, κάθε συμφωνία ανάθεσης που συνάπτεται από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

Άρθρο 16β

Κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις

1.Για την καθιέρωση συνεπών, αποδοτικών και αποτελεσματικών εποπτικών πρακτικών στην Ένωση και για την εξασφάλιση της κοινής, ομοιόμορφης και συνεπούς εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, ο Οργανισμός εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις με αποδέκτες όλες τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ή όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά και εκδίδει συστάσεις με αποδέκτες μία ή περισσότερες εθνικές ρυθμιστικές αρχές ή έναν ή περισσότερους συμμετέχοντες στην αγορά σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 4α, 8 και 9α. 

2.Ο Οργανισμός διενεργεί, κατά περίπτωση, δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις συστάσεις που εκδίδει και αναλύει τα συναφή ενδεχόμενα κόστη και οφέλη της έκδοσης τέτοιου είδους κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων. Οι εν λόγω διαβουλεύσεις και αναλύσεις είναι αναλογικές προς το πεδίο εφαρμογής, τη φύση και την επίπτωση των κατευθυντήριων γραμμών ή των συστάσεων.

3.Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές και οι συμμετέχοντες στην αγορά καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να συμμορφωθούν με τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις.

4.Εντός δύο μηνών από την έκδοση κατευθυντήριας γραμμής ή σύστασης, κάθε εθνική ρυθμιστική αρχή επιβεβαιώνει αν συμμορφώνεται ή προτίθεται να συμμορφωθεί προς την εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή ή σύσταση. Εάν μια εθνική ρυθμιστική αρχή δεν συμμορφώνεται ή δεν προτίθεται να συμμορφωθεί, ενημερώνει σχετικά τον Οργανισμό, αναφέροντας τους λόγους.

5.Ο Οργανισμός δημοσιεύει την πληροφορία ότι μια εθνική ρυθμιστική αρχή δεν συμμορφώνεται ή δεν προτίθεται να συμμορφωθεί με την εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή ή σύσταση. Ο Οργανισμός μπορεί επίσης να αποφασίσει να δημοσιεύσει τους λόγους που αναφέρει η εθνική ρυθμιστική αρχή για τη μη συμμόρφωση με την εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή ή σύσταση. Η εθνική ρυθμιστική αρχή λαμβάνει εκ των προτέρων κοινοποίηση για τη δημοσίευση αυτή.

6.Εφόσον αυτό επιτάσσει η εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή ή σύσταση, οι συμμετέχοντες στην αγορά αναφέρουν κατά τρόπο σαφή και ενδελεχή κατά πόσο συμμορφώθηκαν προς την εν λόγω κατευθυντήρια γραμμή ή σύσταση.

7.Ο Οργανισμός περιλαμβάνει τις κατευθυντήριες γραμμές και τις συστάσεις που έχει εκδώσει στην έκθεση που αναφέρεται στο άρθρο 19 παράγραφος 1 στοιχείο ια) του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942.»·

18] στο άρθρο 17, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«3.   Εμπιστευτικές πληροφορίες που περιέρχονται σε γνώση των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δεν μπορούν να γνωστοποιούνται σε κανένα απολύτως πρόσωπο ή αρχή, παρά μόνο υπό συνοπτική ή συγκεντρωτική μορφή που να μην καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό της ταυτότητας συμμετέχοντος στην αγορά, υπό την επιφύλαξη των περιπτώσεων που εμπίπτουν στο ποινικό δίκαιο, στις λοιπές διατάξεις του παρόντος κανονισμού ή σε άλλη σχετική νομοθεσία της Ένωσης.»·

19] Το άρθρο 18 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1. Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τους κανόνες σχετικά με τις εφαρμοστέες κυρώσεις που επιβάλλονται για τις παραβιάσεις του παρόντος κανονισμού και λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Οι προβλεπόμενες κυρώσεις πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές και να αντικατοπτρίζουν τη φύση, τη διάρκεια και τη σοβαρότητα των παραβάσεων, τη βλάβη που προκλήθηκε στους καταναλωτές καθώς και τα πιθανά κέρδη από διαπραγμάτευση βασιζόμενα σε προνομιακές πληροφορίες και χειραγώγηση της αγοράς.

Με την επιφύλαξη τυχόν ποινικών κυρώσεων και των εποπτικών εξουσιών των εθνικών ρυθμιστικών αρχών κατά το άρθρο 13, τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, προβλέπουν ότι οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές έχουν την εξουσία να εκδίδουν κατάλληλες διοικητικές κυρώσεις και άλλα διοικητικά μέτρα για τις παραβάσεις του παρόντος κανονισμού που αναφέρονται στο άρθρο 13 παράγραφος 1.

Τα κράτη μέλη κοινοποιούν λεπτομερώς τις εν λόγω διατάξεις στην Επιτροπή και στον Οργανισμό, και κοινοποιούν αμελλητί κάθε μεταγενέστερη τροποποίηση των διατάξεων αυτών.

2. Τα κράτη μέλη, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και την αρχή «ne bis in idem», διασφαλίζουν ότι οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές έχουν την εξουσία να επιβάλλουν κατ’ ελάχιστον τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις και διοικητικά μέτρα για τις παραβάσεις των διατάξεων του παρόντος κανονισμού:

α)έκδοση απόφασης βάσει της οποίας το πρόσωπο υποχρεούται να τερματίσει την παράβαση·

β)αποστέρηση των κερδών που αποκομίστηκαν ή των ζημιών που αποφεύχθηκαν λόγω της παράβασης, στον βαθμό που αυτά μπορούν να προσδιοριστούν· 

γ)έκδοση δημόσιων προειδοποιήσεων ή ειδοποιήσεων·

δ)έκδοση απόφασης για την επιβολή περιοδικών χρηματικών ποινών·

ε)έκδοση απόφασης για την επιβολή διοικητικών χρηματικών κυρώσεων· 

όσον αφορά νομικά πρόσωπα, επιβολή μέγιστων διοικητικών χρηματικών κυρώσεων κατ’ ελάχιστον:

i.    για παραβάσεις των άρθρων 3 και 5, το 15 % του συνολικού κύκλου εργασιών κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος·

ii.    για παραβάσεις των άρθρων 4 και 15, το 2 % του συνολικού κύκλου εργασιών κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος·

iii.    για παραβάσεις των άρθρων 8 και 9, το 1 % του συνολικού κύκλου εργασιών κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος.

όσον αφορά φυσικά πρόσωπα, επιβολή μέγιστων διοικητικών χρηματικών κυρώσεων κατ’     ελάχιστον:

i.    για παραβάσεις των άρθρων 3 και 5, 5 000 000 EUR·

ii.    για παραβάσεις των άρθρων 4 και 15, 1 000 000 EUR·

iii.    για παραβάσεις των άρθρων 8 και 9, 500 000 EUR.

Κατά παρέκκλιση από το στοιχείο ε), το ύψος του προστίμου δεν υπερβαίνει το 20 % του ετήσιου κύκλου εργασιών του οικείου νομικού προσώπου κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος. Στην περίπτωση φυσικών προσώπων, το ποσό του προστίμου δεν υπερβαίνει το 20 % του ετήσιου εισοδήματος κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Όταν το πρόσωπο έχει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την παράβαση, το ύψος του προστίμου ισούται τουλάχιστον προς το όφελος αυτό.

3. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε η εθνική ρυθμιστική αρχή να μπορεί να δημοσιοποιήσει μέτρα ή κυρώσεις που επιβάλλονται για την παραβίαση του παρόντος κανονισμού, εκτός εάν η εν λόγω δημοσιοποίηση θα μπορούσε να προκαλέσει δυσανάλογη ζημία στα εμπλεκόμενα μέρη.»·

Άρθρο 2

Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/942 τροποποιείται ως εξής:

1] στο άρθρο 6, η παράγραφος 8 απαλείφεται·

2] στο άρθρο 12, το στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

γ) διεξάγει και συντονίζει τις έρευνες σύμφωνα με τα άρθρα 13, 13α, 13β και το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011.

3] στο άρθρο 32, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1. Στον ACER καταβάλλονται τέλη για τη συλλογή, τον χειρισμό, την επεξεργασία και την ανάλυση των πληροφοριών που υποβάλλονται από τους συμμετέχοντες στην αγορά ή από τις οντότητες που υποβάλλουν εκθέσεις για λογαριασμό τους σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και για τη δημοσιοποίηση προνομιακών πληροφοριών σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 4α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011. Τα τέλη καταβάλλονται από εγγεγραμμένους μηχανισμούς αναφοράς και πλατφόρμες προνομιακών πληροφοριών. Τα έσοδα από τα εν λόγω τέλη μπορούν επίσης να καλύπτουν τις δαπάνες του ACER για την άσκηση των εξουσιών εποπτείας και έρευνας σύμφωνα με τα άρθρα 13, 13α, 13β και το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011.».

Άρθρο 3

Τροποποιήσεις του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1348/2014 της Επιτροπής

Ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1348/2014 της Επιτροπής τροποποιείται ως εξής:

1] προστίθεται το άρθρο 7α:

«Άρθρο 7α

Ποιότητα δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ

1.Τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ περιλαμβάνουν:

α)τα συμβαλλόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του δείκτη αγοράς/πώλησης·

β)το μέρος που υποβάλλει στοιχεία·

γ)την τιμή συναλλαγής·

δ)τις συμβατικές ποσότητες·

ε)την αξία της σύμβασης·

στ)την προθεσμία άφιξης του φορτίου ΥΦΑ·

ζ)τους όρους παράδοσης·

η)τα σημεία παράδοσης·

θ)τις πληροφορίες χρονοσφραγίδας για όλα τα ακόλουθα:

i)    την ημερομηνία και τον χρόνο υποβολής της προσφοράς αγοράς ή πώλησης·

ii)    την ημερομηνία και τον χρόνο της συναλλαγής·

iii)    την ημερομηνία και τον χρόνο αναφοράς της προσφοράς αγοράς ή της προσφοράς πώλησης ή της συναλλαγής·

iv)    τη λήψη δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ από τον ACER.

2.Οι συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ παρέχουν στον ACER δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ στις ακόλουθες μονάδες και νομίσματα:

α)οι μοναδιαίες τιμές συναλλαγής, αγοράς και πώλησης δηλώνονται στο νόμισμα που ορίζεται στη σύμβαση και σε EUR/MWh και περιλαμβάνουν τις εφαρμοζόμενες τιμές μετατροπής και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, κατά περίπτωση·

β)οι συμβατικές ποσότητες δηλώνονται στις μονάδες που προσδιορίζονται στις συμβάσεις και σε MWh·

γ)οι προθεσμίες άφιξης δηλώνονται σε σχέση με τις ημερομηνίες παράδοσης εκφρασμένες σε μορφότυπο UTC·

δ)το σημείο παράδοσης περιλαμβάνει έγκυρο αναγνωριστικό που ταξινομείται από τον ACER όπως αναφέρεται στον κατάλογο εγκαταστάσεων ΥΦΑ που υπόκεινται σε υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 και του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1348/2014· οι πληροφορίες χρονοσφραγίδας υποβάλλονται σε μορφότυπο UTC· (να αντικατασταθεί με παραπομπές, ανάλογα με την περίπτωση)

ε)κατά περίπτωση, γίνεται πλήρης αναφορά του μαθηματικού τύπου τιμών στη σύμβαση μακράς διαρκείας από την οποία προκύπτει η τιμή. 

3.Ο ACER εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές ως προς τα κριτήρια βάσει των οποίων ένας μεμονωμένος υποβάλλων είναι υπεύθυνος για σημαντικό μέρος των δεδομένων αγοράς ΥΦΑ που υποβάλλονται εντός συγκεκριμένης περιόδου αναφοράς και ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής στο πλαίσιο της καθημερινής του εκτίμησης της τιμής ΥΦΑ και των δεικτών αναφοράς ΥΦΑ.».

Άρθρο 4
Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Στρασβούργο,

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση/πρωτοβουλία αφορά:

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι

1.4.2.Ειδικοί στόχοι

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.7.Προβλεπόμενες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο)

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται

3.2.Εκτιμώμενες δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης στις πιστώσεις

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις επιχειρησιακές πιστώσεις

3.2.2.Εκτιμώμενο αποτέλεσμα που χρηματοδοτείται με επιχειρησιακές πιστώσεις

3.2.3.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις διοικητικές πιστώσεις

3.2.3.1.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα

 
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση αφορά 

X νέα δράση

 νέα δράση έπειτα από δοκιμαστικό σχέδιο / προπαρασκευαστική ενέργεια 18  

X την παράταση υφιστάμενης δράσης 

 συγχώνευση μίας ή περισσότερων δράσεων προς άλλη/νέα δράση 

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι 

1.4.2.Ειδικοί στόχοι 

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

Να προσδιοριστούν τα αποτελέσματα που θα πρέπει να έχει η πρόταση/πρωτοβουλία όσον αφορά τους στοχοθετημένους δικαιούχους / τις στοχοθετημένες ομάδες.

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων 

Να προσδιοριστούν οι δείκτες για την παρακολούθηση της προόδου και των επιτευγμάτων.

α)    Αποτελεσματικότητα και εγκυρότητα: οι δείκτες θα πρέπει να διευκολύνουν την παρακολούθηση των επιδόσεων μέσω της παροχής πληροφοριών σχετικά με την πρόοδο σε τακτική βάση και σχετικά με τα επιτεύγματα κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού.

β)    Αποδοτικότητα: οι διαδικασίες θα πρέπει να βελτιστοποιηθούν για τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων, ώστε να αποφεύγονται περιττά ή αλληλεπικαλυπτόμενα αιτήματα παροχής πληροφοριών.

γ)    Συνάφεια των δεικτών και ανάγκη περιορισμού της σχετικής διοικητικής επιβάρυνσης.

δ)    Σαφήνεια: οι δείκτες θα πρέπει να παρέχονται σε σαφή και κατανοητή μορφή, με υποστηρικτικά μεταδεδομένα και σε μορφή που διευκολύνει την ορθή ερμηνεία και την ουσιαστική επικοινωνία.

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας 

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

ACER 

Ειδικός στόχος 1: Εξουσίες αδειοδότησης και εποπτείας επί των εγγεγραμμένων μηχανισμών αναφοράς και των πλατφορμών για τη δημοσιοποίηση προνομιακών πληροφοριών 

Στο πλαίσιο της παρούσας νομοθετικής πρότασης, ο ACER θα είναι υπεύθυνος για την αδειοδότηση και την εποπτεία των πλατφορμών προνομιακών πληροφοριών (IIP) και των εγγεγραμμένων μηχανισμών αναφοράς (RRM), κάτι που υπερβαίνει το ισχύον σύστημα εγγραφής των εν λόγω οντοτήτων.

Τα εποπτικά καθήκοντα θα συνίστανται στην αδειοδότηση των IIP και των RRM και στην καθημερινή εποπτεία τους και, ως εκ τούτου, θα ευθυγραμμίζονται με τις εποπτικές εξουσίες της ESMA επί των αρχείων καταγραφής συναλλαγών, των εγκεκριμένων μηχανισμών δημοσιοποίησης συναλλαγών και άλλων υπηρεσιών αναφοράς δεδομένων. Ο ACER θα έχει επίσης άμεσες εξουσίες έρευνας έναντι των IIP και των RRM και θα διαθέτει πρόσθετες εξουσίες για την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων για την καλύτερη αποσαφήνιση της περιμέτρου της συλλογής δεδομένων.

Οι IIP και οι RRM είναι σχετικά νέες δομές και ο αριθμός των εγγραφών αναμένεται να είναι υψηλός. Δεδομένου του μεγάλου αριθμού RRM (104 την 1η Ιανουαρίου 2023) και IIP (19 την 1η Ιανουαρίου 2023) και σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο, ο ACER θα πρέπει να εντείνει τις εποπτικές του προσπάθειες για τις προαναφερθείσες νέες εποπτικές δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, ο Οργανισμός θα πρέπει να προσλάβει πρόσθετο ειδικευμένο προσωπικό για την εποπτεία των εν λόγω οντοτήτων. Οι ανάγκες αυτές όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους μπορούν να εκτιμηθούν σε 5 ΙΠΑ (συμπεριλαμβανομένων 1 εμπειρογνώμονα ΤΠ για τη λειτουργία των αντίστοιχων επιχειρησιακών συστημάτων ΤΠ και την κυβερνοασφάλειά τους).

Ειδικός στόχος 2: Συγκέντρωση της συλλογής των STOR σε επίπεδο ΕΕ στον ACER και παρακολούθηση των προσώπων που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές σε επίπεδο ΕΕ στον ACER 

Το ισχύον άρθρο 15 του κανονισμού REMIT οδήγησε σε αποκέντρωση των γνώσεων σχετικά με πιθανές υποθέσεις κατάχρησης της αγοράς σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές δεν είναι υποχρεωμένες να ανταλλάσσουν αναφορές ύποπτων συναλλαγών ή εντολών (STOR) που λαμβάνουν δυνάμει του άρθρου 15 με άλλες εθνικές ρυθμιστικές αρχές ή με τον ACER (μολονότι ορισμένες από αυτές το πράττουν). Ταυτόχρονα, δεν έδωσε στην ομάδα εποπτείας του ACER τη δυνατότητα να επωφεληθεί από τις γνώσεις που περιλαμβάνονται στις εν λόγω STOR προς όφελος της ανάπτυξης μιας στρατηγικής παρακολούθησης σε επίπεδο ΕΕ.

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονισμού REMIT θα αναθέσουν στον ACER τη συλλογή όλων των STOR από όλα τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές σε ολόκληρη την Ευρώπη (ο ACER ως κεντρικός κόμβος).

Για τον υπολογισμό των ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται για τη δραστηριότητα αυτή, ο ACER εκτίμησε τον αριθμό των STOR που πρόκειται να ληφθούν από το 2024 έως το 2026, ο οποίος παρεκκλίνει από τον αριθμό των STOR τον οποίο γνωρίζει για το έτος 2022 (κυρίως STOR που περιλαμβάνονται σε υποθέσεις που κοινοποιούνται στον Οργανισμό), και τον οποίο διορθώνει με βάση το πρόσθετο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 15 (πλέον περιλαμβάνονται και υπόνοιες παράβασης του άρθρου 4 και όλων των STOR). Ο ACER εκτίμησε ότι ο αριθμός των STOR θα αυξηθεί κατά τα 2/3 της ετήσιας αύξησης που παρατηρήθηκε τα τελευταία 6 έτη. Ο αριθμός των STOR που θα λάβει ο ACER εκτιμήθηκε στη συνέχεια σε 236 το 2024, 248 το 2025 και 260 το 2026.

Για την εκτέλεση των επιμέρους καθηκόντων που συνδέονται με τη δραστηριότητα αυτή, ο ACER προβλέπει την ανάγκη ύπαρξης 2 επιπλέον ΙΠΑ.

Όσον αφορά τα πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές, ο ACER θα έχει την ευθύνη να επαληθεύει εάν εκείνα που λειτουργούν σε επίπεδο ΕΕ (δηλαδή προσφέρουν προϊόντα για τρεις ή περισσότερες ζώνες παράδοσης σε διαφορετικά κράτη μέλη) διατηρούν αποτελεσματικές ρυθμίσεις και διαδικασίες για τον εντοπισμό παραβάσεων των άρθρων 3, 4 και 5 του κανονισμού REMIT.

Προκειμένου να υπολογίσει τους ανθρώπινους πόρους που απαιτούνται για τη δραστηριότητα αυτή, ο ACER εκτίμησε τον αριθμό των εν λόγω προσώπων που θα παρακολουθεί ο ACER από το 2025 έως το 2027. Ο ACER παρέκκλινε από τον κατάλογο των τρεχόντων προσώπων που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές και προσδιόρισε εκείνα που πληρούν τα κριτήρια που περιλαμβάνονται στο νέο άρθρο 15 (δηλαδή πρόσωπα που διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές σε τουλάχιστον τρία κράτη μέλη). Ο ACER αναμένει τότε να παρακολουθεί 34 πρόσωπα που κατ’ επάγγελμα διεκπεραιώνουν ή εκτελούν συναλλαγές (δηλαδή λιγότερο από το 30 % του συνολικού αριθμού τους).

Για την εκπλήρωση των επιμέρους καθηκόντων που συνδέονται με τη δραστηριότητα αυτή (έλεγχοι στα εν λόγω πρόσωπα και συντονισμός τους), εκτιμάται ότι απαιτείται 1 επιπλέον ΙΠΑ.

Ειδικός στόχος 3: Συμπληρωματικές εξουσίες του ACER για τη διερεύνηση πιθανών παραβιάσεων του κανονισμού REMIT και την επιβολή της σχετικής νομοθεσίας 

Ο κανονισμός REMIT τροποποιείται έτσι ώστε ο ACER, υπό συγκεκριμένες συνθήκες (επηρεάζονται τουλάχιστον τρία προϊόντα που παραδίδονται σε διαφορετικά κράτη μέλη· ή επηρεάζονται δύο ή περισσότερα προϊόντα που παραδίδονται σε διαφορετικά κράτη μέλη και το νομικό ή φυσικό πρόσωπο που τελεί τις πράξεις είναι εγγεγραμμένο ή εγκατεστημένο σε τρίτο κράτος μέλος ή εκτός της ΕΕ), να μπορεί να διασφαλίσει την εφαρμογή των απαγορεύσεων που προβλέπονται στο άρθρο 3 και στο άρθρο 5 και των υποχρεώσεων που ορίζονται στο άρθρο 4.

Οι εξουσίες αυτές θα οδηγήσουν σε νέο σύνολο καθηκόντων για τον Οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων όλων των διαδικαστικών καθηκόντων που σχετίζονται με την έναρξη της έρευνας, τη συλλογή πληροφοριών (επεξεργασία αιτημάτων παροχής πληροφοριών, προφορικές ακροάσεις και οργάνωση επιθεωρήσεων, κ.λπ.), την ανάλυση πληροφοριών και τα προκαταρκτικά συμπεράσματα σχετικά με τις παραβάσεις (εκθέσεις).

Στο τέλος του 2022, υπήρχαν 13 υποθέσεις που θα πληρούσαν αυτά τα κριτήρια (περίπου 3,7 % του συνόλου των υποθέσεων), εκ των οποίων οι 9 κοινοποιήθηκαν το 2022. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του αριθμού των νέων υποθέσεων που θα υπάγονται στη δικαιοδοσία του ACER για την περίοδο 2024-2026 εκτιμάται σε 13,6 %/έτος, ποσοστό που αντιστοιχεί στα δύο τρίτα του ετήσιου ρυθμού αύξησης που παρατηρήθηκε μεταξύ 2017 και 2022 για το ίδιο είδος υποθέσεων. Με βάση αυτές τις παραδοχές, ο αριθμός των υποθέσεων που θα υπάγονται στη δικαιοδοσία του ACER μπορεί στη συνέχεια να εκτιμηθεί σε 19 το 2024, 21 το 2025 και 24 το 2026. Ταυτόχρονα, ο ACER θα έχει επίσης τη διακριτική ευχέρεια να διερευνά τις σημαντικότερες υποθέσεις μεταξύ εκείνων που πληρούν τα προαναφερθέντα κριτήρια.

Με βάση την πείρα από την εκτέλεση παρόμοιων καθηκόντων από τη ΓΔ DG COMP, εκτιμάται ότι ο ACER χρειάζεται 11 επιπλέον ΙΠΑ προκειμένου να εκπληρώσει τα επιμέρους καθήκοντα που συνδέονται με τη δραστηριότητα αυτή.

Λαμβανομένων υπόψη των πιθανών δυσκολιών στην πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού, τα συνολικά 19 επιπλέον ΙΠΑ θα εισαχθούν σταδιακά από το 2025 έως το 2027.

Γενικά έξοδα 

Τα πρόσθετα ΙΠΑ που περιγράφονται ανωτέρω δεν περιλαμβάνουν τα γενικά έξοδα. Με εφαρμογή δείκτη γενικών εργασιών 30 %, προκύπτει ότι απαιτούνται επιπλέον 6 ΙΠΑ, τα οποία θα πρέπει να λάβουν τη μορφή 3 AST και 3 AST/SC κατά προτίμηση για την αντικατάσταση του προσωρινού προσωπικού. Τα εν λόγω πρόσθετα ΙΠΑ είναι, μεταξύ άλλων, αναγκαία για την πρόσληψη του πρόσθετου προσωπικού και, ως εκ τούτου, απαιτούνται από το 2025 και μετά.

ENER 

Επί του παρόντος, λιγότερα από 0,5 ΙΠΑ εργάζονται σε θέματα του κανονισμού REMIT στη ΓΔ Ενέργειας. Δεδομένου του σημαντικότερου ρόλου του REMIT στο πλαίσιο της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, ο φόρτος εργασίας της ΓΔ ENER έχει αυξηθεί και, ως εκ τούτου, απαιτούνται περίπου 2 ΙΠΑ.

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

 περιορισμένη διάρκεια

    Πρόταση/πρωτοβουλία με ισχύ από [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ έως [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ

    Δημοσιονομικές επιπτώσεις από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ

X απεριόριστη διάρκεια

Περίοδος σταδιακής εφαρμογής από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ,

και στη συνέχεια πλήρης εφαρμογή.

1.7.Προβλεπόμενες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού 20  

X Άμεση διαχείριση από την Επιτροπή

    από τους εκτελεστικούς οργανισμούς

 Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη

X Έμμεση διαχείριση με ανάθεση καθηκόντων εκτέλεσης του προϋπολογισμού:

 σε διεθνείς οργανισμούς και στις οργανώσεις τους (να προσδιοριστούν)

 στην ΕΤΕπ και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων

X στους οργανισμούς που αναφέρονται στα άρθρα 70 και 71

 σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου

 σε οργανισμούς που διέπονται από ιδιωτικό δίκαιο και έχουν αποστολή δημόσιας υπηρεσίας, στον βαθμό που παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

 σε οργανισμούς που διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο κράτους μέλους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και οι οποίοι παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

 σε οργανισμούς ή πρόσωπα επιφορτισμένα με την εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων στην ΚΕΠΠΑ βάσει του τίτλου V της ΣΕΕ και τα οποία προσδιορίζονται στην αντίστοιχη βασική πράξη.

Παρατηρήσεις

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων 

Να προσδιοριστούν η συχνότητα και οι όροι.

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου 

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο) 

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας 

Να προσδιοριστούν τα ισχύοντα ή τα προβλεπόμενα μέτρα πρόληψης και προστασίας, π.χ. στη στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης.

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ 

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται 

Υφιστάμενες γραμμές του προϋπολογισμού

Κατά σειρά τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμών του προϋπολογισμού.

Νέες γραμμές του προϋπολογισμού, των οποίων έχει ζητηθεί η δημιουργία

Κατά σειρά τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμών του προϋπολογισμού.

3.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις δαπάνες 

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις δαπάνες 

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

3.2.2.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στις πιστώσεις του ACER 

    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων

    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Ποσά σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Κατά περίπτωση, τα ποσά αντικατοπτρίζουν το άθροισμα της συνεισφοράς της Ένωσης στον οργανισμό και των λοιπών εσόδων του οργανισμού (τέλη και επιβαρύνσεις).

3.2.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους του ACER 

3.2.3.1.Συνοπτική παρουσίαση

    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα

X    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία) Κατά περίπτωση, τα ποσά αντικατοπτρίζουν το άθροισμα της συνεισφοράς της Ένωσης στον οργανισμό και των λοιπών εσόδων του οργανισμού (τέλη και επιβαρύνσεις).

Απαιτήσεις προσωπικού (ΙΠΑ):

Η προβλεπόμενη ημερομηνία πρόσληψης για τα ΙΠΑ είναι η 1η Ιανουαρίου του αντίστοιχου έτους.

Εκ των οποίων χρηματοδοτούνται από τη συνεισφορά της ΕΕ (ΙΠΑ) 30 :

3.2.3.2.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους για την αρμόδια ΓΔ

    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων

    Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Εκτίμηση η οποία πρέπει να εκφράζεται σε ακέραιο αριθμό (ή το πολύ με ένα δεκαδικό ψηφίο)

Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους θα καλυφθούν από το προσωπικό της ΓΔ που έχει ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχει ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ και το οποίο θα συμπληρωθεί, εάν χρειαστεί, από πρόσθετους πόρους που μπορεί να διατεθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών. 

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 

    Η πρόταση/πρωτοβουλία είναι συμβατή με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

X    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί αναπρογραμματισμό του σχετικού τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

    Η πρόταση/πρωτοβουλία απαιτεί τη χρησιμοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας ή την αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 34 .

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση 

Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν προβλέπει συγχρηματοδότηση από τρίτους.

Η πρόταση/πρωτοβουλία προβλέπει τη συγχρηματοδότηση που εκτιμάται κατωτέρω:

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα 

X    Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις στα έσοδα.

    Η πρόταση/πρωτοβουλία έχει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που περιγράφονται κατωτέρω:

    στους ιδίους πόρους

    στα λοιπά έσοδα

Να αναφερθεί αν τα έσοδα προορίζονται για γραμμές δαπανών 

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Ως προς τα έσοδα «για ειδικό προορισμό», να προσδιοριστούν οι γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται.

Να προσδιοριστεί η μέθοδος υπολογισμού των επιπτώσεων στα έσοδα.

(1)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών της ενέργειας: μια εργαλειοθήκη για δράση και στήριξη» [COM(2021) 660 final].

(2)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Σχέδιο REPowerEU» [COM(2022) 230].

(3)    Ανακοίνωση της Επιτροπής «Προσωρινό πλαίσιο κρίσης για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας μετά την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» C 131 I/01, C/2022/1890.

(4)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1032 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2022, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) 2017/1938 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 σχετικά με την αποθήκευση αερίου (ΕΕ L 173 της 10.6.2022, σ. 17).

(5)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1369 του Συμβουλίου, της 5ης Αυγούστου 2022, σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου (ΕΕ L 206 της 8.8.2022, σ. 1).

(6)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1854 του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2022, σχετικά με παρέμβαση έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας (ΕΕ L 261 I της 7.10.2022, σ. 1).

(7)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2577 του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2022, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας (ΕΕ L 335 της 29.12.2022 σ. 36).

(8)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1854 του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2022, σχετικά με παρέμβαση έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας (ΕΕ L 261 I της 7.10.2022, σ. 1).

(9)    SPEECH/22/5493.

(10)     Έκθεση για τα τελικά αποτελέσματα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης — Προτάσεις 3 και 17.

(11)    Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, της οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση [COM(2022) 222 final].

(12)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Σχέδιο REPowerEU» [COM(2022) 230 final].

(13)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, «Βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών» [COM(2023) 62 final] .

(14)    Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για την κατάχρηση της αγοράς (κανονισμός για την κατάχρηση της αγοράς) και την κατάργηση της οδηγίας 2003/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 2003/124/ΕΚ, 2003/125/ΕΚ και 2004/72/ΕΚ (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 1).

(15)    Σύσταση του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2022 (2022/C 243/04).

(16)    Άρθρο 194 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(17)    Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για την κατάχρηση της αγοράς (κανονισμός για την κατάχρηση της αγοράς) και την κατάργηση της οδηγίας 2003/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 2003/124/ΕΚ, 2003/125/ΕΚ και 2004/72/ΕΚ (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 1).

(18)    Όπως αναφέρεται στο άρθρο 58 παράγραφος 2 στοιχείο α) ή β) του δημοσιονομικού κανονισμού.

(19)    Απόφαση (ΕΕ) 2020/2152 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τα τέλη που πρέπει να καταβάλλονται στον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας για τη συλλογή, τον χειρισμό, την επεξεργασία και την ανάλυση των πληροφοριών που υποβάλλονται δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

(20)    Οι λεπτομέρειες σχετικά με τις μεθόδους εκτέλεσης του προϋπολογισμού, καθώς και οι παραπομπές στον δημοσιονομικό κανονισμό είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο BUDGpedia: https://myintracomm.ec.europa.eu/corp/budget/financial-rules/budget-implementation/Pages/implementation-methods.aspx

(21)    ΔΠ = Διαχωριζόμενες πιστώσεις / ΜΔΠ = Μη διαχωριζόμενες πιστώσεις.

(22)    ΕΖΕΣ: Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών.

(23)    Υποψήφιες χώρες και, κατά περίπτωση, δυνάμει υποψήφια μέλη των Δυτικών Βαλκανίων.

(24)    Οι δαπάνες του τίτλου 1 αντιστοιχούν στο προσωπικό που θα χρηματοδοτηθεί από συνεισφορά της ΕΕ. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα του απαιτούμενου προσωπικού αναμένεται να χρηματοδοτούνται μέσω τελών και επιβαρύνσεων.

(25)    Οι δαπάνες ύψους 4,2 εκατ. EUR που προβλέπονται στον τίτλο 3 κατά την περίοδο 2025-2027 αναμένεται να χρηματοδοτούνται μέσω τελών και επιβαρύνσεων.

(26)    Οι απαιτούμενες πιστώσεις για ανθρώπινους πόρους και άλλες δαπάνες διοικητικού χαρακτήρα θα καλυφθούν από τις πιστώσεις της ΓΔ που έχουν ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχουν ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ, οι οποίες θα συμπληρωθούν, αν χρειαστεί, με τυχόν πρόσθετα κονδύλια που μπορεί να χορηγηθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

(27)    Το έτος N είναι το έτος έναρξης εφαρμογής της πρότασης/πρωτοβουλίας. Να αντικατασταθεί το «N» με το αναμενόμενο πρώτο έτος εφαρμογής (για παράδειγμα: 2021). Το ίδιο και για τα επόμενα έτη.

(28)    Τα αποτελέσματα είναι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που θα παρασχεθούν (π.χ.: αριθμός ανταλλαγών φοιτητών που θα χρηματοδοτηθούν, αριθμός χλμ. οδών που θα κατασκευαστούν κ.λπ.).

(29)    Όπως περιγράφεται στο σημείο 1.4.2. «Ειδικοί στόχοι…».

(30)    Κάθε έτος, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της απόφασης (ΕΕ) 2020/2152 της Επιτροπής, ο ACER προσδιορίζει τις δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών προσωπικού, οι οποίες είναι επιλέξιμες να χρηματοδοτηθούν από τα τέλη και παρουσιάζει το αποτέλεσμα στο σχέδιο εγγράφου προγραμματισμού του. Σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/942, η Επιτροπή γνωμοδοτεί επί του σχεδίου εγγράφου προγραμματισμού του ACER, συμπεριλαμβανομένων των προτάσεων του Οργανισμού όσον αφορά τις δαπάνες που θεωρούνται επιλέξιμες να χρηματοδοτηθούν από τα τέλη και το περιθώριο συνακόλουθης μείωσης της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού της ΕΕ.

(31)    AC = Συμβασιούχος υπάλληλος· AL = Τοπικός υπάλληλος· END = Αποσπασμένος εθνικός εμπειρογνώμονας· INT = Προσωρινό προσωπικό· JPD = Νέος επαγγελματίας σε αντιπροσωπεία της ΕΕ.

(32)    Επιμέρους ανώτατο όριο εξωτερικού προσωπικού που καλύπτεται από επιχειρησιακές πιστώσεις (πρώην γραμμές «BA»).

(33)    Κυρίως για τα ταμεία πολιτικής συνοχής της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ).

(34)    Βλ. άρθρα 12 και 13 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 2093/2020 του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2021 έως 2027.

(35)    Όσον αφορά τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους (δασμούς, εισφορές ζάχαρης), τα αναγραφόμενα ποσά πρέπει να είναι καθαρά ποσά, δηλ. τα ακαθάριστα ποσά μετά την αφαίρεση του 20 % για έξοδα είσπραξης.