Εισηγητής:

Petru Sorin DANDEA

Αιτήσεις γνωμοδότησης	Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 14.11.2023 και 30.11.2023
Νομική βάση	Άρθρο 115 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο όργανο	Τμήμα: «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή»
Έγκριση από το τμήμα	10.4.2024
Έγκριση από την Ολομέλεια	24.4.2024
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	587
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	179/0/4

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί τις συνεχείς προσπάθειες της Επιτροπής που αποσκοπούν στη δημιουργία κοινού πλαισίου φορολογίας εταιρειών για τη στήριξη της ενοποίησης της εσωτερικής αγοράς.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι δεν επιτεύχθηκε πολιτική συναίνεση στο πλαίσιο του Συμβουλίου όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής για την κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών [ΚΕΒΦΕ (2011)] και την κοινή βάση φορολογίας εταιρειών [ΚΒΦΕ (2016)], κοινός στόχος των οποίων ήταν η ανάπτυξη κοινής φορολογικής βάσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Τούτο ελήφθη υπόψη για την υποβολή της νομοθετικής πρότασης BEFIT τόσο από πολιτική όσο και από τεχνική άποψη.

1.3.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την απόφαση της Επιτροπής να προτείνει το BEFIT μέσω οδηγίας της ΕΕ, διότι οι υφιστάμενοι πολλοί διαφορετικοί εθνικοί κανόνες προκαλούν κατακερματισμό και αποκλίσεις, παρεμποδίζοντας τις διασυνοριακές δραστηριότητες στην εσωτερική αγορά λόγω του υψηλού κόστους συμμόρφωσης με πληθώρα νομικών πλαισίων που βαρύνει τις εταιρείες.

1.4.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι, δυνάμει του άρθρου 48 παράγραφος 2 της πρότασης BEFIT, τα κράτη μέλη θα έχουν το δικαίωμα να εφαρμόζουν περαιτέρω τυχόν απαλλαγές, φορολογικά κίνητρα ή αυξήσεις βάσης στα οικεία κατανεμημένα μέρη. Παρότι η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την αξία της παροχής περιθωρίου ελιγμών στα κράτη μέλη, μια τέτοια ευελιξία θα μπορούσε να αντίκειται στον στόχο της Επιτροπής όσον αφορά τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης που βαρύνει τις εταιρείες.

1.5.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η συμφωνία σχετικά με τον δεύτερο πυλώνα θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη κοινού νομικού πλαισίου της ΕΕ στον τομέα της φορολογίας των εταιρειών. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι, προκειμένου να απλουστευθεί πραγματικά και να μειωθεί το κόστος, το BEFIT θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες του δεύτερου πυλώνα του ΟΟΣΑ.

1.6.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι, παρόλο που οι προσαρμογές του BEFIT στους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς είναι πιο περιορισμένες από τις προσαρμογές του δεύτερου πυλώνα, δεν υπάρχουν ειδικοί κανόνες ή ειδικά κίνητρα για δραστηριότητες καινοτομίας ή για συγκεκριμένους κλάδους. Για παράδειγμα, δεν είναι ακόμη σαφές αν θα διατηρηθούν τα σχέδια καινοτομίας και τα φορολογικά καθεστώτα που είναι ευνοϊκά προς τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα οποία παρέχονται από ορισμένα κράτη μέλη.

1.7.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η δυνατότητα συμψηφισμού των διασυνοριακών ζημιών σε έναν όμιλο BEFIT χρήζει διευκρινίσεων, αφενός, σχετικά με τους χρονικούς περιορισμούς για τη μεταφορά τους σε επόμενες/προηγούμενες χρήσεις και, αφετέρου, σχετικά με τη συνύπαρξη με τον δεύτερο πυλώνα. Μέσω της συγκέντρωσης, το BEFIT θα επιτρέπει τον συμψηφισμό των διασυνοριακών ζημιών σε ένα κράτος μέλος με τα κέρδη σε άλλο κράτος μέλος, αλλά η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με την καταβολή συμπληρωματικού φόρου βάσει του δεύτερου πυλώνα για τη διασφάλιση ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή ύψους 15 %.

1.8.

Η ΕΟΚΕ συνιστά κάθε επεξεργασία δεδομένων σχετικά με το πλαίσιο BEFIT να πραγματοποιείται σύμφωνα με την αρχή της «ελαχιστοποίησης των δεδομένων» του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) (1), αφενός, με τον περιορισμό της συλλογής πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα σε όσες είναι άμεσα συναφείς και αναγκαίες για την επίτευξη των συγκεκριμένων σκοπών της πρότασης BEFIT και, αφετέρου, με τη διατήρηση των δεδομένων μόνο για το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εκπλήρωση των εν λόγω σκοπών.

1.9.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι απαιτείται η αποσαφήνιση διαφόρων εννοιών και ζητημάτων που σχετίζονται με τη νομοθεσία για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση, ως προσπάθεια ενίσχυσης της ασφάλειας και της προβλεψιμότητας του νομικού πλαισίου που θα μπορούσε να μειώσει το κόστος συμμόρφωσης των ΜΜΕ στις καθημερινές τους δραστηριότητες και, ενδεχομένως, επίσης τα διαδικαστικά και τα δικαστικά τους έξοδα.

1.10.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίτευξη ορισμένων από τους στόχους της πρότασης της Επιτροπής θα μπορούσε ενδεχομένως να είχε επιδιωχθεί με τη βελτίωση της οδηγίας για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών, καθώς και ότι απομένει ακόμη να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο άλλες σημαντικές τρίτες χώρες θα αντιμετωπίσουν τη νέα προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τη μεταβιβαστική τιμολόγηση. Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι η επαναλειτουργία του κοινού φόρουμ για τον καθορισμό των τιμών μεταβίβασης θα ήταν χρήσιμη προκειμένου να εξετασθεί ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διευθέτησης των διαφορών σχετικά με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση εντός της ΕΕ.

1.11.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η προσεκτική αξιολόγηση του κόστους συμμόρφωσης και του διοικητικού φόρτου των εταιρειών τις οποίες αφορά η πρόταση BEFIT, ώστε να γίνουν κατανοητά τα πραγματικά οφέλη του νέου πλαισίου για τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι προγραμματισμένες δραστηριότητες της Επιτροπής όσον αφορά την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του BEFIT φαίνεται να είναι καλά στοχευμένες (δαπάνες υλοποίησης και πρώτες λειτουργικές δαπάνες του BEFIT, αριθμός των ομίλων εταιρειών που εμπίπτουν στο υποχρεωτικό πεδίο εφαρμογής της πρότασης, αριθμός των εταιρειών που το επέλεξαν οικειοθελώς, εξέλιξη του κόστους συμμόρφωσης και αριθμός των διαφορών διπλής φορολόγησης).

1.12.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η Επιτροπή θεωρεί ότι το BEFIT έχει «επίσης σημασία από την άποψη των ιδίων πόρων, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση του 2021 σχετικά με την επόμενη γενιά ιδίων πόρων για τον προϋπολογισμό της Ένωσης». Ωστόσο, η μακρά και αβέβαιη νομοθετική διαδικασία την οποία έχει ενώπιόν του το BEFIT δυσχεραίνει τόσο την εκτίμηση του ποσού των διαθέσιμων πόρων για τα κεφάλαια σχετικά με τους ιδίους πόρους όσο και τον προσδιορισμό της χρονικής στιγμής κατά την οποία θα είναι διαθέσιμοι αυτοί οι πρόσθετοι πόροι.

1.13.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ του BEFIT και των ειδικών εθνικών φορολογικών κανόνων που ισχύουν σε ορισμένα κράτη μέλη για τις οντότητες της κοινωνικής οικονομίας, όπως οι συνεταιρισμοί και οι κοινωνικές επιχειρήσεις, η ΕΟΚΕ καλεί το BEFIT να αναγνωρίσει την ύπαρξη των εν λόγω ειδικών δημοσιονομικών κανόνων.

2.   Πρόταση της Επιτροπής και πλαίσιο

2.1.

Η πρόταση της Επιτροπής με θέμα: Επιχειρήσεις στην Ευρώπη: Πλαίσιο για τη φορολογία εισοδήματος (BEFIT) αφορά ένα νέο ενιαίο σύνολο κανόνων για τον καθορισμό της φορολογικής βάσης ομίλων εταιρειών και αποσκοπεί στη μείωση του κόστους φορολογικής συμμόρφωσης για τις μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο, διευκολύνοντας με αυτόν τον τρόπο τις εθνικές αρχές κατά τον προσδιορισμό των οφειλόμενων φόρων.

2.2.

Η πρόταση της Επιτροπής αντικαθιστά τις δύο προηγούμενες προτάσεις, για την κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ) και την κοινή βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΒΦΕ) του 2011 και του 2016 αντίστοιχα, οι οποίες αποσύρθηκαν λόγω της έλλειψης πολιτικής συναίνεσης. Το νέο πλαίσιο βασίζεται στην πείρα που αποκτήθηκε από την ΚΕΒΦΕ, τη διεθνή φορολογική συμφωνία των ΟΟΣΑ/G20 όσον αφορά το παγκόσμιο ελάχιστο επίπεδο φορολογίας και την οδηγία σχετικά με τον δεύτερο πυλώνα που εκδόθηκε στο τέλος του 2022.

2.3.

Όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, οι νέοι κανόνες θα είναι υποχρεωτικοί για ομίλους που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ με ετήσια συνδυασμένα έσοδα ύψους τουλάχιστον 750 εκατ. ευρώ, όταν η τελική μητρική οντότητα κατέχει τουλάχιστον το 75 % των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή των δικαιωμάτων επί των κερδών. Ένα μέλος του ομίλου BEFIT πληροί αδιάλειπτα τα εν λόγω κατώτατα όρια, καθ’ όλη τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Άλλοι μικρότεροι όμιλοι —για παράδειγμα όμιλοι ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο— μπορούν επίσης να επιλέξουν να συμμετάσχουν, υπό την προϋπόθεση ότι καταρτίζουν ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις.

2.4.

Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής θα περιλαμβάνει κοινούς κανόνες για τον υπολογισμό της φορολογικής βάσης σε επίπεδο οντότητας. Η φορολογική βάση όλων των εταιρειών που είναι μέλη του ίδιου ομίλου θα καθορίζεται σύμφωνα με ένα κοινό σύνολο φορολογικών προσαρμογών στις οικονομικές λογιστικές καταστάσεις τους.

2.5.

Η συγκέντρωση της φορολογικής βάσης σε επίπεδο ομίλου της ΕΕ έχει ζωτική σημασία για τη λειτουργία του νέου πλαισίου. Όλες οι φορολογικές βάσεις των μελών ενός ομίλου θα συγκεντρώνονται σε μία ενιαία φορολογική βάση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα παρέχεται δυνατότητα διασυνοριακής ελάφρυνσης για ζημίες, δεδομένου ότι οι ζημίες θα συμψηφίζονται αυτόματα με τα κέρδη σε διασυνοριακό επίπεδο. Επί του παρόντος, η εν λόγω ελάφρυνση είναι σπάνια εφικτή, γεγονός που μπορεί να οδηγεί σε υπερφορολόγηση των κερδών του ομίλου, με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται οι επιχειρήσεις από το να δραστηριοποιούνται διασυνοριακά στην εσωτερική αγορά.

2.6.

Στη συνέχεια, η συγκεντρωτική φορολογική βάση θα κατανέμεται βάσει ενός μεταβατικού κανόνα κατανομής, ο οποίος χρησιμοποιεί το ποσοστό κάθε μέλους του ομίλου BEFIT στη συγκεντρωτική φορολογική βάση που υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των φορολογητέων αποτελεσμάτων κατά τα τρία προηγούμενα οικονομικά έτη. Ο μεταβατικός κανόνας κατανομής θα διευκολύνει τη θέσπιση μόνιμης μεθόδου κατανομής που μπορεί να βασίζεται σε μαθηματικό τύπο επιμερισμού με τη χρήση ουσιαστικών παραγόντων.

2.7.

Αναλυτικότερα, το κεφάλαιο II περιλαμβάνει τους κανόνες για τον καθορισμό του προκαταρκτικού φορολογικού αποτελέσματος κάθε μέλους του ομίλου BEFIT, μέσω της εφαρμογής των κανόνων που ορίζονται στο τμήμα 2 με τίτλο «Προσαρμογές στο καθαρό λογιστικό εισόδημα ή ζημία», στο τμήμα 3 όσον αφορά τους «κανόνες φορολογικής απόσβεσης» και στο τμήμα 4 σχετικά με τους «κανόνες χρονοδιαγράμματος και ποσοτικού προσδιορισμού».

2.8.

Από οργανωτική άποψη, σύμφωνα με τις διατάξεις που ορίζονται στο κεφάλαιο V, με την υβριδική υπηρεσία μίας στάσης θα παρέχεται η δυνατότητα σε ένα μέλος του ομίλου να υποβάλλει τις δηλώσεις πληροφοριών του ομίλου στη φορολογική διοίκηση ενός κράτους μέλους. Με άλλα λόγια, η «υποβάλλουσα οντότητα», η οποία είναι καταρχήν η τελική μητρική οντότητα, θα υποβάλλει μία δήλωση πληροφοριών για ολόκληρο τον όμιλο BEFIT (στο εξής: δήλωση πληροφοριών BEFIT) μόνο στην οικεία φορολογική διοίκηση (στο εξής: αρχή υποβολής στοιχείων). Στη συνέχεια, η αρχή υποβολής στοιχείων θα κοινοποιεί όλες τις σχετικές πληροφορίες στα άλλα κράτη μέλη στα οποία δραστηριοποιείται ο όμιλος.

2.9.

Οι φορολογικοί έλεγχοι και η επίλυση διαφορών θα παραμείνουν σε εθνικό επίπεδο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να χρειαστεί η διενέργεια κοινών ελέγχων βάσει του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου. Για κάθε όμιλο BEFIT θα υπάρχει επίσης μια «ομάδα BEFIT», στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι κάθε αρμόδιας φορολογικής διοίκησης από τα κράτη μέλη στα οποία δραστηριοποιείται ο όμιλος για την ανταλλαγή πληροφοριών και τον συντονισμό δράσεων.

2.10.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής: «Για να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων του κοινού πλαισίου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας. Οι εν λόγω κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές».

2.11.

Η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει επίσης στοχευμένους κανόνες που αποσκοπούν στην εναρμόνιση των κανόνων μεταβιβαστικής τιμολόγησης εντός της ΕΕ, διασφαλίζοντας μια κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των πλέον επαναλαμβανόμενων ζητημάτων κρίσιμης σημασίας όσον αφορά τη μεταβιβαστική τιμολόγηση.

2.12.

Οι νέοι κανόνες μεταβιβαστικής τιμολόγησης αποσκοπούν στη θέσπιση κοινού πλαισίου στην ΕΕ για την εφαρμογή της αρχής του πλήρους ανταγωνισμού. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με: i) την ενσωμάτωση της αρχής του πλήρους ανταγωνισμού στο δίκαιο της Ένωσης· ii) την εναρμόνιση των βασικών κανόνων μεταβιβαστικής τιμολόγησης· iii) την αποσαφήνιση του ρόλου και του καθεστώτος των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση· και iv) τη δημιουργία της δυνατότητας θέσπισης —εντός της ΕΕ— κοινών δεσμευτικών κανόνων για συγκεκριμένα θέματα μεταβιβαστικής τιμολόγησης στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση.

2.13.

Με την πρόταση οδηγίας για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση επιβεβαιώνονται βασικά στοιχεία της ανάλυσης βάσει των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ σχετικά με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση (οριοθέτηση των πραγματικών συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν, ανάλυση συγκρισιμότητας, αναγνωρισμένες από τον ΟΟΣΑ μέθοδοι μεταβιβαστικής τιμολόγησης) και αποσαφηνίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να εφαρμόζονται οι μηχανισμοί για την πραγματοποίηση προσαρμογών εντός της ΕΕ με σκοπό την αποτροπή της διπλής φορολόγησης.

3.   Γενικές και ειδικές παρατηρήσεις

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις συνεχείς προσπάθειες της Επιτροπής με σκοπό τη δημιουργία κοινού πλαισίου φορολογίας εταιρειών για τη στήριξη της εσωτερικής αγοράς, μια ιδέα που αποτελούσε μέρος της ιστορίας της Ένωσης από την πρώτη φορά που εμφανίστηκε στα έγγραφα πολιτικής της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, ήδη από τη δεκαετία του 1960. Ο εν λόγω φιλόδοξος στόχος επιδιώκεται για ακόμη μία φορά μέσω της πρότασης BEFIT.

3.2.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι πλέον πρόσφατες προσπάθειες της Επιτροπής για την ανάπτυξη κοινής φορολογικής βάσης σε ολόκληρη την ΕΕ (με τις προτάσεις ΚΕΒΦΕ και ΚΒΦΕ του 2011 και του 2016 αντίστοιχα) δεν κατέληξαν στην επίτευξη πολιτικής συναίνεσης στο πλαίσιο του Συμβουλίου. Για την υποβολή της παρούσας νομοθετικής πρότασης ελήφθη υπόψη η πείρα που αποκτήθηκε τόσο από πολιτική όσο και από τεχνική άποψη. Το κείμενο που προέκυψε λαμβάνει επίσης υπόψη τις πλέον πρόσφατες φορολογικές εξελίξεις όσον αφορά την παγκοσμιοποίηση και την ψηφιοποίηση.

3.3.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση πριν από τη δημοσίευση του τελικού κειμένου του BEFIT. Συνολικά, στις διαβουλεύσεις υποβλήθηκαν 123 εισηγήσεις από ενώσεις επιχειρήσεων, φορολογικούς συμβούλους και δικηγόρους. Στους απαντήσαντες περιλαμβάνονταν επίσης πολίτες, μεγαλύτερες και μικρότερες επιχειρήσεις, καθώς και ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και συνδικαλιστικές οργανώσεις.

3.4.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η πρόταση BEFIT συνάδει με άλλες πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες στον τομέα της φορολογίας, όπως π.χ. το πλαίσιο της ΟΔΣ (οδηγία σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας). Το σύστημα διαχείρισης του BEFIT που προκρίνει η Επιτροπή θα μπορούσε πράγματι να ωφεληθεί σημαντικά από την υφιστάμενη και αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ των εθνικών φορολογικών αρχών.

3.5.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την απόφαση της Επιτροπής να προτείνει οδηγία της ΕΕ για το BEFIT, διότι οι υφιστάμενοι πολλοί διαφορετικοί εθνικοί κανόνες προκαλούν κατακερματισμό και αποκλίσεις, παρεμποδίζοντας τις διασυνοριακές δραστηριότητες λόγω του υψηλού κόστους συμμόρφωσης με πολλά διαφορετικά νομικά πλαίσια που βαρύνει τις εταιρείες. Οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών μπορούν επίσης να δημιουργήσουν αναντιστοιχίες που ενδέχεται να οδηγήσουν είτε σε μη φορολόγηση είτε σε πολλαπλή φορολόγηση του ίδιου κέρδους. Επομένως, μια νομοθετική πρωτοβουλία της ΕΕ είναι καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη από μια πληθώρα εθνικών παρεμβάσεων (αρχή της επικουρικότητας).

3.6.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η συμφωνία σχετικά με τον δεύτερο πυλώνα του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς των ΟΟΣΑ/G20 που εγκρίθηκε από τα κράτη μέλη (2) θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη κοινού νομικού πλαισίου φορολογίας των εταιρειών στην εσωτερική αγορά. Προκειμένου να απλουστευθεί πραγματικά και να μειωθεί το κόστος, το BEFIT θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες του δεύτερου πυλώνα του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, το BEFIT απαιτεί από τους φορολογούμενους να καταρτίζουν χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς βάσει λογιστικού προτύπου που είναι σύμφωνο με το δίκαιο της ΕΕ (3) [π.χ. οι εθνικές γενικά αποδεκτές λογιστικές αρχές (ΓΑΛΑ) ή τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ)].

3.7.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι με το BEFIT θα εφαρμοστούν εκ παραλλήλου τρεις δέσμες κανόνων: το εσωτερικό εθνικό πλαίσιο προσδιορισμού των εσόδων, το σύστημα του δεύτερου πυλώνα και το σύστημα BEFIT. Ένα τέτοιο αποσπασματικό πλαίσιο θα μπορούσε να καταστεί επαχθές για τα μικρά κράτη μέλη που διαθέτουν πολύ περιορισμένη διοικητική ικανότητα, ιδίως όταν η έδρα ενός μεγάλου ομίλου βρίσκεται σε κάποιο μικρό κράτος μέλος.

3.8.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι, παρόλο που οι προσαρμογές του BEFIT στους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς είναι πιο περιορισμένες από τις προσαρμογές του δεύτερου πυλώνα, δεν υπάρχουν ειδικοί κανόνες ή ειδικά κίνητρα για δραστηριότητες καινοτομίας ή για συγκεκριμένους κλάδους. Για παράδειγμα, δεν είναι ακόμη σαφές αν θα διατηρηθούν τα σχέδια καινοτομίας και τα φορολογικά καθεστώτα που είναι ευνοϊκά προς τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα οποία παρέχονται από ορισμένα κράτη μέλη, με δυνητική μείωση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της ΕΕ.

3.9.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι, δυνάμει του άρθρου 48 παράγραφος 2 της πρότασης BEFIT (4), τα κράτη μέλη θα έχουν το δικαίωμα να εφαρμόζουν περαιτέρω τυχόν απαλλαγές, φορολογικά κίνητρα ή αυξήσεις βάσης στα οικεία κατανεμημένα μέρη, πράγμα που μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε διαφοροποιημένη φορολόγηση των εταιρικών κερδών στα διάφορα κράτη μέλη. Παρότι η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την αξία της παροχής κάποιου περιθωρίου ελιγμών στα κράτη μέλη, μια τέτοια διευρυμένη ευελιξία θα μπορούσε να υπονομεύσει τους στόχους απλούστευσης που επιδιώκονται με την πρόταση BEFIT.

3.10.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η δυνατότητα συμψηφισμού των διασυνοριακών ζημιών σε έναν όμιλο BEFIT χρήζει διευκρινίσεων σχετικά με: i) τους χρονικούς περιορισμούς για τη μεταφορά τους σε επόμενες/προηγούμενες χρήσεις· ii) τη συνύπαρξη με τον δεύτερο πυλώνα. Μέσω της συγκέντρωσης, το BEFIT θα επιτρέπει τον συμψηφισμό των διασυνοριακών ζημιών σε ένα κράτος μέλος με τα κέρδη σε άλλο κράτος μέλος, αλλά η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με την καταβολή συμπληρωματικού φόρου βάσει του δεύτερου πυλώνα για τη διασφάλιση ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή ύψους 15 %.

3.11.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως οι πληροφορίες σχετικά με δικαιώματα ιδιοκτησίας σε όμιλο BEFIT, ενδέχεται να υποβάλλονται σε επεξεργασία από τις φορολογικές διοικήσεις για τους σκοπούς της εφαρμογής του κεφαλαίου IV της πρότασης, καθώς και για τον σκοπό της εξέτασης και της επίτευξης συναίνεσης σχετικά με το περιεχόμενο της δήλωσης και επεξεργασίας πληροφοριών BEFIT και της αξιολόγησης των ατομικών φορολογικών δηλώσεων βάσει του κεφαλαίου V. Η ΕΟΚΕ συνιστά κάθε επεξεργασία δεδομένων σχετικά με το πλαίσιο BEFIT να πραγματοποιείται σύμφωνα με την αρχή της «ελαχιστοποίησης των δεδομένων» που προβλέπεται στον ΓΚΠΔ, αφενός, με τον περιορισμό της συλλογής πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα σε όσες είναι άμεσα συναφείς και αναγκαίες για την επίτευξη των συγκεκριμένων σκοπών της πρότασης BEFIT και, αφετέρου, με τη διατήρηση των δεδομένων μόνο για το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εκπλήρωση των εν λόγω σκοπών.

3.12.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι απαιτείται η αποσαφήνιση διαφόρων εννοιών και ζητημάτων που σχετίζονται με τη νομοθεσία για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση, με την ενίσχυση της ασφάλειας και της προβλεψιμότητας του νομικού πλαισίου που θα μπορούσε να μειώσει το κόστος συμμόρφωσης των ΜΜΕ στις καθημερινές τους δραστηριότητες και, ενδεχομένως, επίσης τα διαδικαστικά και τα δικαστικά έξοδα στα οποία υποβάλλεται ετησίως σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων. Επ’ αυτού, αξίζει να σημειωθεί ότι η επίτευξη ορισμένων από τους στόχους της πρότασης της Επιτροπής θα μπορούσε ενδεχομένως να είχε επιδιωχθεί με τη βελτίωση της οδηγίας για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών, καθώς και ότι απομένει ακόμη να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο άλλες δικαιοδοσίες σημαντικών τρίτων χωρών θα αντιμετωπίσουν τη νέα προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τους κανόνες μεταβιβαστικής τιμολόγησης.

3.13.

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΟΚΕ θεωρεί χρήσιμη την επαναλειτουργία του κοινού φόρουμ για τον καθορισμό των τιμών μεταβίβασης προκειμένου να εξετασθεί ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διευθέτησης των διαφορών σχετικά με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση εντός της ΕΕ.

3.14.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος της, θα ήταν χρήσιμη και θα παρείχε στα κράτη μέλη τον χρόνο και τη βοήθεια που απαιτούνται για την ορθή εφαρμογή του νέου πλαισίου και, εάν τυχόν χρειαστεί, για την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου. Εν προκειμένω, κρίνεται ζωτικής σημασίας η συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τη μελλοντική λειτουργία του συστήματος.

3.15.

Επίσης, οι προγραμματισμένες δραστηριότητες της Επιτροπής όσον αφορά την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του BEFIT φαίνονται χρήσιμες και θα περιλαμβάνουν τις δαπάνες υλοποίησης και τις πρώτες λειτουργικές δαπάνες του πλαισίου BEFIT, τον αριθμό των ομίλων εταιρειών που εμπίπτουν στο υποχρεωτικό πεδίο εφαρμογής της πρότασης, τον αριθμό των εταιρειών που το επέλεξαν οικειοθελώς, καθώς και την εξέλιξη του κόστους συμμόρφωσης και τον αριθμό των διαφορών περί διπλής φορολόγησης.

3.16.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η προσεκτική αξιολόγηση του κόστους συμμόρφωσης και του διοικητικού φόρτου όλων των ενδιαφερόμενων εταιρειών, ώστε να γίνουν κατανοητά τα πραγματικά οφέλη του νέου πλαισίου για τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.

3.17.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η Επιτροπή θεωρεί ότι το BEFIT έχει «επίσης σημασία από την άποψη των ιδίων πόρων, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση του 2021 σχετικά με την επόμενη γενιά ιδίων πόρων για τον προϋπολογισμό της Ένωσης». Ωστόσο, η μακρά και αβέβαιη νομοθετική διαδικασία την οποία έχει ενώπιόν του το BEFIT δυσχεραίνει πραγματικά τόσο την εκτίμηση του ποσού των διαθέσιμων πόρων για τα κεφάλαια σχετικά με τους ιδίους πόρους όσο και τον προσδιορισμό της χρονικής στιγμής κατά την οποία θα είναι διαθέσιμοι αυτοί οι πρόσθετοι πόροι.

3.18.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ του BEFIT και των ειδικών εθνικών φορολογικών κανόνων που ισχύουν σε ορισμένα κράτη μέλη για τις οντότητες της κοινωνικής οικονομίας, όπως οι συνεταιρισμοί και οι κοινωνικές επιχειρήσεις, η ΕΟΚΕ καλεί το BEFIT να αναγνωρίσει τους εν λόγω ειδικούς δημοσιονομικούς κανόνες. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί εν προκειμένω η δυνατότητα έκπτωσης των κερδών που κατατίθενται από συνεταιρισμούς και συνεταιριστικούς ομίλους ως αποθεματικά, τα οποία δεν μπορούν να διανεμηθούν στα μέλη κατά τη διάρκεια λειτουργίας της εκάστοτε εταιρείας ή ακόμη και μετά τη διάλυσή της. Άλλο σχετικό παράδειγμα είναι η δυνατότητα έκπτωσης των ωφελημάτων ή των μερισμάτων που διανέμουν οι συνεταιρισμοί στα μέλη τους κατ’ αναλογία προς τη σχέση αμοιβαιότητάς τους. Η προσέγγιση αυτή θα ήταν σύμφωνη τόσο με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Δεκεμβρίου 2021 (Σχέδιο δράσης για την κοινωνική οικονομία) όσο και με τη σύσταση αριθ. 1344 του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2023 (Σύσταση του Συμβουλίου για την ανάπτυξη των συνθηκών-πλαισίου για την κοινωνική οικονομία).

---

(1)  Κανονισμός (EΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1).

(2)  Τα κράτη μέλη ενέκριναν ομόφωνα την οδηγία με θέμα τον δεύτερο πυλώνα σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2021.

(3)  Η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις επιπτώσεις του BEFIT σε εταιρείες που ενοποιούν τη φορολογική τους βάση χρησιμοποιώντας ΓΑΛΑ που ισχύουν σε κάποια τρίτη χώρα.

(4)  Το άρθρο 48 παράγραφος 2 της πρότασης ορίζει τα εξής: «Εκτός από τις προσαρμογές που παρατίθενται στην παράγραφο 1, ένα κράτος μέλος μπορεί να προβλέπει αύξηση ή μείωση, μέσω πρόσθετων στοιχείων, του κατανεμημένου μέρους των μελών του ομίλου BEFIT που έχουν τη φορολογική τους έδρα ή είναι εγκατεστημένα με τη μορφή μόνιμης εγκατάστασης στο εν λόγω κράτος μέλος».