ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 8.3.2022
COM(2022) 112 final
2022/0077(COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 σχετικά με τον καθορισμό γενικών διατάξεων όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων,
και
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για τη δημιουργία του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης,
και
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1147 για τη θέσπιση του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Η εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 οδήγησε σε μαζική εισροή εκτοπισθέντων από την Ουκρανία σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. Το γεγονός αυτό ασκεί νέα πίεση στους χρηματοδοτικούς πόρους των κρατών μελών για την αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών στους τομείς της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων. Ενώ οι αυξημένες μεταναστευτικές πιέσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών υποδοχής και διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου, γίνονται ήδη έντονα αισθητές στα κράτη μέλη που έχουν χερσαία σύνορα με την Ουκρανία, οι ανάγκες εξαπλώνονται ακόμη περισσότερο σε ολόκληρο το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα συνεχιστούν δε και μετά το 2022.
Ο γενικός στόχος της παρούσας πρότασης είναι να στηρίξει τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε μη δαπανηθέντες χρηματοδοτικούς πόρους της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020 του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (στο εξής: ΤΑΜΕ) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας στο μέτρο που αφορά το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης στον τομέα των εξωτερικών συνόρων και των θεωρήσεων, καθώς και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας στο μέτρο που αφορά το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων (στο εξής: Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020). Η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση των περιθωρίων χρήσης των εν λόγω κονδυλίων, παρατείνοντας την περίοδο επιλεξιμότητας και απελευθερώνοντας την πρόσβαση σε μη δαπανηθέντες πόρους που προορίζονταν για ειδικούς σκοπούς, ώστε να αποφευχθεί η απώλεια μη χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων λόγω αποδέσμευσης.
Στις 4 Μαρτίου 2022 εκδόθηκε η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/382 του Συμβουλίου που διαπιστώνει την ύπαρξη μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία κατά την έννοια του άρθρου 5 της οδηγίας 2001/55/ΕΚ και έχει ως αποτέλεσμα την εφαρμογή προσωρινής προστασίας. Η εν λόγω εκτελεστική απόφαση διευκρινίζει (στην αιτιολογική σκέψη 22) ότι οι προσπάθειες των κρατών μελών να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν και να προσφέρουν προσωρινή προστασία θα υποστηριχθούν, μεταξύ άλλων, από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1147 (στο εξής: ΤΑΜΕ 2021-2027). Η παράταση της περιόδου εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 θα μπορούσε επίσης να προσφέρει στα κράτη μέλη πρόσθετη ευελιξία για μέτρα υποστήριξης σύμφωνα με την οδηγία 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές παροχής προσωρινής προστασίας για την αντιμετώπιση της μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία.
Αυτή η συνολική ευελιξία είναι αναγκαία προκειμένου να διασφαλιστεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση της μετανάστευσης, βασισμένη στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αλληλεγγύη και τον επιμερισμό των ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης, να διασφαλιστεί μια κοινή βιώσιμη ενωσιακή πολιτική για το άσυλο, τη μετανάστευση, την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων, και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στην ικανότητα της Ένωσης να συνενώνει τις ευρωπαϊκές και τις εθνικές προσπάθειες ώστε να επιτυγχάνεται αποτελεσματικό έργο.
Παράταση της περιόδου εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020
Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να παραταθεί, κατά ένα έτος, η περίοδος εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων για την περίοδο 2014-2020. Η παράταση αυτή θα επιτευχθεί με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014, της 16ης Απριλίου 2014, σχετικά με τον καθορισμό γενικών διατάξεων όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων, ο οποίος θεσπίζει διατάξεις εφαρμογής για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020. Η παράταση αυτή θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν επειγόντως τα εναπομένοντα κονδύλια για να διευκολυνθούν στην αντιμετώπιση της αυξημένης πίεσης που αντιμετωπίζουν τα συστήματά τους διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης ως αποτέλεσμα της εισβολής στην Ουκρανία. Η μαζική εισροή ατόμων στα κράτη μέλη της ΕΕ δημιουργεί επίσης πρόσθετες ανάγκες στον τομέα της ασφάλειας, οι οποίες θα μπορούσαν επίσης να χρηματοδοτηθούν από τα εναπομένοντα κονδύλια.
Απελευθέρωση της πρόσβασης σε μη δαπανηθέντες πόρους που προορίζονταν για ειδικούς σκοπούς στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ 2014-2020
Επιπλέον, η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στην απελευθέρωση της πρόσβασης σε μη δαπανηθέντα ποσά που προηγουμένως προορίζονταν για συγκεκριμένους ειδικούς σκοπούς στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ, ώστε να μπορέσουν τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν καλύτερα την αυξημένη πίεση που ασκείται στα συστήματά τους διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Η πρόσβαση αυτή θα παρασχεθεί με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014, της 16ης Απριλίου 2014, για τη δημιουργία του ΤΑΜΕ και τη θέσπιση διατάξεων για τη χρήση του.
Δυνατότητα χρήσης εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ 2021-2027
Προκειμένου να ενισχυθεί το εύρος των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων μελλοντικών γεγονότων, η πρόταση επιδιώκει να παράσχει στα κράτη μέλη και σε άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χορηγούς τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2021-2027, να προβούν σε πρόσθετες χρηματοδοτικές συνεισφορές στη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης με τη μορφή εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό. Τα εν λόγω εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό θα αποτελούν ειδική συνεισφορά από τα κράτη μέλη και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χορηγούς για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης για την περίοδο 2021-2027. Η προσθήκη της εν λόγω δυνητικής πηγής χρηματοδότησης θα πραγματοποιηθεί με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2021/1147 για τη θέσπιση του ΤΑΜΕ και τον καθορισμό διατάξεων για τη χρήση του. Η προσθήκη αυτή θα συνιστά ένα πρόσθετο μέτρο ετοιμότητας για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως αυτή που προκύπτει από την εισβολή στην Ουκρανία.
•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η πρόταση συνάδει με το συνολικό νομικό πλαίσιο που θεσπίστηκε για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 και περιορίζεται σε μια στοχευμένη τροποποίηση συγκεκριμένων διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για την αντιμετώπιση των επειγουσών και έκτακτων περιστάσεων που προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, η δυνατότητα να καθορίζεται ότι έσοδα προορίζονται για ειδικές δαπάνες προβλέπεται στο άρθρο 21 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 (στο εξής: δημοσιονομικός κανονισμός), ο οποίος εφαρμόζεται στο σύνολο της ενωσιακής χρηματοδότησης στον σχετικό τομέα πολιτικής.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η πρόταση περιορίζεται σε στοχευμένες τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για την αντιμετώπιση των επειγουσών και έκτακτων περιστάσεων που προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία, και είναι συνεπής με τις άλλες πολιτικές της Ένωσης. Η αντιμετώπιση της έκρηξης βίας στην Ουκρανία και των επακόλουθων προσφυγικών κινήσεων προσδιορίζεται συστηματικά ως κορυφαία προτεραιότητα της Ένωσης. Η προτεινόμενη προσέγγιση συνάδει επίσης με τον κύκλο εφαρμογής («κανόνας N+ 3») που καθορίζεται στο άρθρο 136 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας. Περαιτέρω, η χρήση εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό συνάδει με την προσέγγιση που χρησιμοποιείται στα άλλα χρηματοδοτικά μέσα στα οποία η ανθεκτικότητα και η ετοιμότητα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες, όπως στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την κρίση της νόσου COVID-19.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Η νομική βάση για την προτεινόμενη δράση της Ένωσης βρίσκεται στον κατάλογο των μέτρων που περιλαμβάνονται στο άρθρο 78 παράγραφος 2, στο άρθρο 79 παράγραφοι 2 και 4, στο άρθρο 82 παράγραφος 1, στο άρθρο 84 και στο άρθρο 87 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 516/2014 βασίζεται στο άρθρο 78 παράγραφος 2 και στο άρθρο 79 παράγραφοι 2 και 4, ενώ ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 βασίζεται σε όλες τις προαναφερθείσες διατάξεις.
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Η πρόταση αποσκοπεί στη στήριξη των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων που απορρέουν από την εισβολή στην Ουκρανία και, ιδίως, των αυξημένων αναγκών τους όσον αφορά τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων, κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιηθεί η χρήση των διαθέσιμων κονδυλίων της ΕΕ που προορίζονται για συναφείς σκοπούς. Η ενωσιακή νομοθεσία μπορεί να τροποποιηθεί μόνο σε επίπεδο Ένωσης.
•Αναλογικότητα
Η πρόταση περιλαμβάνει περιορισμένες και στοχευμένες αλλαγές που δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία για την επίτευξη του στόχου να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εισβολής στην Ουκρανία. Η εν λόγω εισβολή έχει δημιουργήσει αυξημένες ανάγκες σε τομείς, όπως η μετανάστευση και η διαχείριση των συνόρων, που καλύπτονται άμεσα από τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020. Επομένως, η πρόταση συμμορφώνεται με την αρχή της αναλογικότητας και εμπίπτει στο πεδίο δράσης στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, όπως ορίζεται στον τίτλο V της ΣΛΕΕ. Οι στόχοι και τα αντίστοιχα επίπεδα χρηματοδότησης είναι αναλογικά προς τους στόχους της πράξης.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 καθορίζει την περίοδο επιλεξιμότητας και εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020, ενώ ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 516/2014 καθορίζει τους ειδικούς κανόνες σχετικά με τη χρήση των πόρων του ΤΑΜΕ για την εν λόγω περίοδο. Προκειμένου να παραταθεί η περίοδος επιλεξιμότητας των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 και να απελευθερωθεί η πρόσβαση στους μη δαπανηθέντες πόρους του ΤΑΜΕ, τόσο ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 όσο και ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 516/2014 πρέπει να τροποποιηθούν μέσω της παρούσας πρότασης. Ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1147 θεσπίζει το ΤΑΜΕ για την περίοδο 2021-2027 και καθορίζει διατάξεις για τη χρήση του, ενώ, προκειμένου να θεσπιστούν διατάξεις για εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό προς χρήση στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ 2021-2027, ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1147 πρέπει επίσης να τροποποιηθεί μέσω της παρούσας πρότασης.
3.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις καλύπτονται ήδη από τον προϋπολογισμό των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020. Στόχος της παρούσας πρότασης είναι η βελτιστοποίηση της χρήσης των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 στο πλαίσιο της μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία σε κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό εντός του προϋπολογισμού του ΤΑΜΕ 2021-2027 δεν μπορούν να προβλεφθούν εκ των προτέρων. Το άρθρο 21 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει γραμμές για την εγγραφή των εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό και των εσωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό και, στο μέτρο του δυνατού, αναφέρει το ποσό. Τα έσοδα για ειδικό προορισμό μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο προϋπολογισμού μόνο για τα ποσά που είναι γνωστά κατά την ημερομηνία κατάρτισης του σχεδίου του προϋπολογισμού.
2022/0077 (COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 σχετικά με τον καθορισμό γενικών διατάξεων όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων,
και
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για τη δημιουργία του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης,
και
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1147 για τη θέσπιση του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 78 παράγραφος 2, το άρθρο 79 παράγραφοι 2 και 4, το άρθρο 82 παράγραφος 1, το άρθρο 84 και το άρθρο 87 παράγραφος 2,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Η εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 οδήγησε σε μαζική εισροή εκτοπισθέντων από την Ουκρανία σε διάφορα κράτη μέλη. Το γεγονός αυτό ασκεί νέα πίεση στους χρηματοδοτικούς πόρους των κρατών μελών για την αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών στους τομείς της μετανάστευσης, της διαχείρισης των συνόρων και της ασφάλειας. Λαμβανομένων υπόψη της φύσης και των διαστάσεων της κρίσης, οι εν λόγω απρόβλεπτες ανάγκες θα εξακολουθήσουν να υφίστανται και μετά το 2022.
(2)Από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά, η πολιτική εσωτερικών υποθέσεων της Ένωσης για τη μετανάστευση, τη διαχείριση των συνόρων και την ασφάλεια υποστηρίζεται από χρηματοδότηση από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας στο μέτρο που αφορά το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης στον τομέα των εξωτερικών συνόρων και των θεωρήσεων, καθώς και από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας στο μέτρο που αφορά το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων (στο εξής: Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020).
(3)Υπάρχει η ανάγκη να παραταθεί η περίοδος εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 κατά ένα έτος, ώστε να μπορέσουν τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν πλήρως τα μη δαπανηθέντα κονδύλια από τα εν λόγω προγράμματα και, αν χρειάζεται, να αναθεωρήσουν ταχέως την εφαρμογή των προγραμμάτων τους όπως απαιτείται για την αντιμετώπιση των απρόβλεπτων προκλήσεων που προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία.
(4)Υπάρχει επίσης η ανάγκη να παρασχεθεί περισσότερη ευελιξία ως προς τη χρήση των προοριζόμενων για ειδικούς σκοπούς πόρων στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ο οποίος επί του παρόντος δεν επιτρέπει τη χρησιμοποίηση των μη δαπανηθέντων κονδυλίων της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020 για δράσεις με σκοπό την αντιμετώπιση πιεστικών αναγκών που προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία.
(5)Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θεσπίζει γενικούς κανόνες για την εφαρμογή των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τη χρηματοδότηση των δαπανών και την περίοδο εφαρμογής, οι οποίοι θέτουν ως όρο για την επιλεξιμότητα των δαπανών να έχουν πράγματι καταβληθεί αυτές από τα κράτη μέλη έως τις 30 Ιουνίου 2023 το αργότερο και ορίζουν ως ημερομηνία κλεισίματος της περιόδου εφαρμογής την 31η Δεκεμβρίου 2023.
(6)Από την 1η Ιανουαρίου 2021, στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2021-2027, τέθηκε σε εφαρμογή ανανεωμένη δέσμη ταμείων στον τομέα της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων, με τη μορφή του νέου Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, του Μέσου Χρηματοδοτικής Στήριξης για τη Διαχείριση των Συνόρων και την Πολιτική Θεωρήσεων και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (στο εξής: Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027).
(7)Αν και τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027 τέθηκαν σε ισχύ στις 15 Ιουλίου 2021 και σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2021, τα προγράμματα των κρατών μελών δεν έχουν ακόμη [την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού] εγκριθεί.
(8)Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην υλοποίηση των στόχων πολιτικής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 και 2021-2027, καθώς και να καταστεί δυνατή η ομαλή μετάβαση μεταξύ της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020 και της περιόδου προγραμματισμού 2021-2027, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο διοικητικός φόρτος για τα κράτη μέλη, είναι αναγκαίο να υπάρξει ένας βαθμός επικάλυψης μεταξύ της εφαρμογής των αντίστοιχων χρηματοδοτικών μέσων.
(9)Η αναγκαιότητα αυτή αναγνωρίζεται ρητά από τις νομικές βάσεις των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060, που επιτρέπουν την αναδρομική επιλεξιμότητα των δαπανών από την 1η Ιανουαρίου 2021.
(10)Παρά τις εν λόγω διατάξεις, οι οποίες συμβάλλουν στη γεφύρωση του κενού μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων, η ημερομηνία λήξης της εφαρμογής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 και οι προβλεπόμενες ημερομηνίες για την έγκριση των προγραμμάτων στο πλαίσιο των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027 ενέχουν τον κίνδυνο να εκθέσουν τα κράτη μέλη σε σημαντικό χρηματοδοτικό κενό. Το κενό αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συνακόλουθα προβλήματα ρευστότητας λόγω της πρόσθετης πίεσης που ασκείται στα συστήματα των κρατών μελών στους τομείς της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων μετά τη μαζική εισροή εκτοπισθέντων από την Ουκρανία.
(11)Ο κίνδυνος επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020 ακολουθούν μικρότερο κύκλο υλοποίησης των δημοσιονομικών δεσμεύσεων (τον κανόνα «N+2»), ο οποίος δεν ευθυγραμμίζεται με τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, όπως τα ταμεία συνοχής, στα οποία εφαρμόζεται μεγαλύτερη περίοδος εφαρμογής (N+3). Ο εν λόγω κανόνας «N+3» θα ισχύει για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 για την περίοδο 2021-2027.
(12)Εξαιτίας, εν μέρει, λόγων εκτός του ελέγχου των κρατών μελών, όπως καθυστερήσεων στην εφαρμογή που προκλήθηκαν από την πανδημία του κορονοϊού την περίοδο 2020-2021, τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την πορεία της εφαρμογής από τα κράτη μέλη δείχνουν υψηλό κίνδυνο αποδέσμευσης κονδυλίων, τα οποία θα μπορούσαν διαφορετικά να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση νέων αναγκών. Εν τω μεταξύ, η παράταση της προθεσμίας για την εφαρμογή των ταμείων κατά ένα έτος θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων της περιόδου 2014-2020 για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία.
(13)Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 αναγνωρίζει ότι, εάν υπάρξουν νέες ή απρόβλεπτες περιστάσεις, με πρωτοβουλία της Επιτροπής ή του οικείου κράτους μέλους, ένα εγκριθέν εθνικό πρόγραμμα μπορεί να επανεξεταστεί και, εάν είναι απαραίτητο, να αναθεωρηθεί για το υπολειπόμενο διάστημα της περιόδου προγραμματισμού. Βάσει της πρόβλεψης αυτής, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία συνιστά «νέες ή απρόβλεπτες περιστάσεις» για να δικαιολογηθεί η επανεξέταση και ο επιχειρησιακός αναπροσανατολισμός της εφαρμογής του προγράμματος, υπό το πρίσμα των νέων αυτών αναγκών και στο πλαίσιο των ειδικών στόχων του προηγουμένως εγκριθέντος προγράμματος.
(14)Προκειμένου να δοθεί στα κράτη μέλη συνεχιζόμενη πρόσβαση στα μη δαπανηθέντα ποσά των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων 2014-2020, είναι αναγκαίο να παραταθεί η περίοδος επιλεξιμότητας των εν λόγω ταμείων κατά ένα έτος και να γίνουν οι αναγκαίες σχετικές προσαρμογές στις ημερομηνίες που ισχύουν για την εφαρμογή, την υποβολή εκθέσεων, την αξιολόγηση και το κλείσιμο των προγραμμάτων, καθώς και στις ημερομηνίες που σχετίζονται με την αποδέσμευση των ποσών.
(15)Για να εξασφαλιστεί ότι η παράταση της περιόδου επιλεξιμότητας εισάγεται με τον σαφέστερο δυνατό τρόπο, είναι αναγκαίο να καθοριστεί μια τελική βασική ημερομηνία έως την οποία οι δαπάνες πρέπει τόσο να έχουν πραγματοποιηθεί όσο και να έχουν πράγματι καταβληθεί.
(16)Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/2000, της 12ης Δεκεμβρίου 2018, τροποποίησε τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για να απελευθερώσει την πρόσβαση σε πόρους που προορίζονταν για τη μεταφορά ή για αιτούντες και δικαιούχους διεθνούς προστασίας και για να επιτρέψει τη χρήση τους για ορισμένες άλλες δράσεις στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος. Είναι αναγκαίο να επεκταθεί αυτή η αρχή της ευελιξίας για την αντιμετώπιση πιεστικών αναγκών υπό το πρίσμα νέων ή απρόβλεπτων περιστάσεων, ιδίως για την αντιμετώπιση των νέων αναγκών των κρατών μελών στους τομείς της διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης οι οποίες προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία.
(17)Προκειμένου να απελευθερωθεί η πρόσβαση σε όλα τα διαθέσιμα κονδύλια και να αποφευχθεί η απώλειά τους μέσω της αποδέσμευσης των μη χρησιμοποιηθέντων πόρων που προορίζονταν προηγουμένως για συγκεκριμένους ειδικούς σκοπούς βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014, συμπεριλαμβανομένων των πόρων για ειδικές δράσεις και για το πρόγραμμα επανεγκατάστασης της Ένωσης, είναι αναγκαίο να παρασχεθεί στα κράτη μέλη η ευελιξία να χρησιμοποιήσουν κατ’ εξαίρεση τους πόρους αυτούς υπό το πρίσμα νέων ή απρόβλεπτων περιστάσεων, όπως αυτές που προκύπτουν από την εισβολή στην Ουκρανία.
(18)Προκειμένου να ενισχυθεί το εύρος των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων μελλοντικών γεγονότων, ενδείκνυται να παρασχεθεί στα κράτη μέλη και σε άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χορηγούς η δυνατότητα, στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2021-2027, να προβούν σε πρόσθετες χρηματοδοτικές συνεισφορές στη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης, με τη μορφή εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό. Τα εν λόγω εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό θα αποτελούν ειδική συνεισφορά από τα κράτη μέλη και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χορηγούς για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών στο πλαίσιο των Ταμείων Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης για την περίοδο 2021-2027, και θα συνιστούν ένα πρόσθετο μέτρο ετοιμότητας για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως αυτή που προκύπτει από την εισβολή στην Ουκρανία.
(19)Η στήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο του ΤΑΜΕ θα πρέπει να είναι συμπληρωματική ιδίως προς τις δράσεις που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο άλλων ταμείων της Ένωσης, ιδίως στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, ώστε να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της διαθέσιμης χρηματοδότησης.
(20)Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 και ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 516/2014 θα πρέπει, επομένως, να τροποποιηθούν αναλόγως,
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
Άρθρο 1
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 τροποποιείται ως εξής:
1)
στο άρθρο 17, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«3. Οι δαπάνες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση δυνάμει των ειδικών κανονισμών εάν έχουν πραγματοποιηθεί από δικαιούχο και καταβληθεί πλήρως από την ορισθείσα υπεύθυνη αρχή μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2014 και της 30ής Ιουνίου 2024.»
2)
στο άρθρο 40, οι παράγραφοι 1 και 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«1. Τα κράτη μέλη υποβάλλουν έως την 31η Δεκεμβρίου 2024 τα ακόλουθα:
α) τα στοιχεία που απαιτούνται για τους τελευταίους ετήσιους λογαριασμούς, σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 1·
β) την αίτηση πληρωμής του τελικού υπολοίπου· και
γ) την τελική έκθεση εφαρμογής για το εθνικό πρόγραμμα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 54 παράγραφος 1.
2. Οι πληρωμές που πραγματοποιεί η υπεύθυνη αρχή από τις 16 Οκτωβρίου 2023 έως τις 30 Ιουνίου 2024 περιλαμβάνονται στους τελευταίους ετήσιους λογαριασμούς.»
3)
στο άρθρο 50, η παράγραφος 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«4. Η δέσμευση που αφορά τα τελευταία δύο οικονομικά έτη της περιόδου αποδεσμεύεται σύμφωνα με τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται για το κλείσιμο του προγράμματος.»
4)
στο άρθρο 54, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«1. Έως τις 31 Μαρτίου 2016 και τις 31 Μαρτίου κάθε επόμενου έτους έως και το 2023, η υπεύθυνη αρχή υποβάλλει στην Επιτροπή ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή κάθε εθνικού προγράμματος κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος και μπορεί, στο ενδεδειγμένο επίπεδο, να δημοσιοποιεί τις σχετικές πληροφορίες. Η έκθεση που υποβάλλεται το 2016 καλύπτει τα οικονομικά έτη 2014 και 2015. Το κράτος μέλος υποβάλλει τελική έκθεση εφαρμογής των εθνικών προγραμμάτων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.»
5)
Το άρθρο 57 τροποποιείται ως εξής:
α)
στην παράγραφο 1, το στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«β) έκθεση εκ των υστέρων αξιολόγησης για τα αποτελέσματα των δράσεων δυνάμει των εθνικών προγραμμάτων έως την 31η Δεκεμβρίου 2024.»
β)
στην παράγραφο 2, το στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«β) έκθεση εκ των υστέρων αξιολόγησης για τον παρόντα κανονισμό και τους ειδικούς κανονισμούς, μετά το κλείσιμο των εθνικών προγραμμάτων, έως τις 30 Ιουνίου 2025.»
Άρθρο 2
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 516/2014 τροποποιείται ως εξής:
1)
στο άρθρο 16, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«3. Τα αναφερόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του παρόντος άρθρου συμπληρωματικά ποσά διατίθενται στα κράτη μέλη στις χωριστές αποφάσεις χρηματοδότησης για την έγκριση ή αναθεώρηση του εθνικού προγράμματός τους στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης, σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στα άρθρα 14 και 15 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014. Τα ποσά αυτά χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την υλοποίηση των ειδικών δράσεων που απαριθμούνται στο παράρτημα II του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, όταν, υπό το πρίσμα νέων ή απρόβλεπτων περιστάσεων, απαιτείται άλλη χρήση στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος, το οικείο κράτος μέλος διαβουλεύεται με την Επιτροπή πριν από τη χρήση αυτή των εν λόγω ποσών.»
2)
στο άρθρο 17, η παράγραφος 9 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«9. Τα αναφερόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του παρόντος άρθρου συμπληρωματικά ποσά διατίθενται στα κράτη μέλη ανά διετία, για πρώτη φορά στις επιμέρους αποφάσεις χρηματοδότησης που εγκρίνουν το εθνικό τους πρόγραμμα σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζει το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 και στη συνέχεια σε απόφαση χρηματοδότησης η οποία προσαρτάται στις αποφάσεις του εθνικού προγράμματός τους. Τα ποσά αυτά δεν μεταφέρονται σε άλλες δράσεις στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος. Ωστόσο, όταν, υπό το πρίσμα νέων ή απρόβλεπτων περιστάσεων, απαιτείται μεταφορά, το οικείο κράτος μέλος διαβουλεύεται με την Επιτροπή πριν από τη μεταφορά αυτή των εν λόγω ποσών.»
Άρθρο 3
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1147 τροποποιείται ως εξής:
1)
Στο άρθρο 10 προστίθεται νέα παράγραφος 5 ως εξής:
«5. Στήριξη βάσει του παρόντος κανονισμού μπορεί επίσης να χρηματοδοτείται από συνεισφορές των κρατών μελών και άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών χορηγών οι οποίες παρέχονται ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.»
Άρθρο 4
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος σύμφωνα με τις Συνθήκες.
Βρυξέλλες,
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Για το Συμβούλιο
Η Πρόεδρος
Ο Πρόεδρος
