ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 7.12.2022

COM(2022) 696 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ KAI ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πορεία προς ένα ισχυρότερο σύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ KAI ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πορεία προς ένα ισχυρότερο σύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ

1.Εισαγωγή

Για την εύρυθμη λειτουργία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών απαιτείται ένα ασφαλές, ισχυρό και ανταγωνιστικό οικοσύστημα εκκαθάρισης στην ΕΕ. Η κεντρική εκκαθάριση υποστηρίζει τις συναλλαγές σε κεφαλαιαγορές: όταν οι συναλλαγές εκκαθαρίζονται κεντρικά, ένας κεντρικός αντισυμβαλλόμενος παρεμβάλλεται μεταξύ των μερών μιας συναλλαγής και αναλαμβάνει τον ρόλο αγοραστή έναντι κάθε πωλητή και πωλητή έναντι κάθε αγοραστή, διασφαλίζοντας την εκτέλεση των συμβάσεων. Αυτό μπορεί να το πράξει χάρη σε ένα σύστημα εγγυήσεων τις οποίες εισπράττει από τα μέρη. Μέσω της εκκαθάρισης, κάθε μέρος έχει ένα μόνο καθαρό άνοιγμα έναντι του κεντρικού αντισυμβαλλομένου αντί ενός σύνθετου δικτύου διμερών ανοιγμάτων έναντι μεμονωμένων αντισυμβαλλομένων. Με τον τρόπο αυτό, οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι αυξάνουν τη διαφάνεια και την αποδοτικότητα της αγοράς, ενώ παράλληλα μειώνουν τους κινδύνους στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ιδίως όσον αφορά τα παράγωγα. Οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι διαδραματίζουν καίριο ρόλο στο οικοσύστημα εκκαθάρισης, το οποίο περιλαμβάνει τόσο οντότητες που συμμετέχουν άμεσα σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους (ως «εκκαθαριστικά μέλη»), όπως μεγάλες τράπεζες και επιχειρήσεις επενδύσεων, όσο και οντότητες που συμμετέχουν σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους έμμεσα (δηλαδή μέσω εκκαθαριστικών μελών), όπως επενδυτικά κεφάλαια, μικρότερες τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, επιχειρήσεις. Εάν η εκκαθάριση δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι εταιρείες και οι επενδυτές αντιμετωπίζουν περισσότερους κινδύνους και υψηλότερο κόστος.

Οι κανόνες της ΕΕ για την εκκαθάριση και τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους καθορίζονται στον κανονισμό για τις υποδομές των ευρωπαϊκών αγορών (EMIR) 1 , ο οποίος συμπληρώνεται από τον κανονισμό για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση κεντρικών αντισυμβαλλομένων 2 . Ο κανονισμός EMIR παρέχει ισχυρό πλαίσιο για τη διαχείριση κινδύνων και τη διαφάνεια στις αγορές εκκαθάρισης. Ωστόσο, έχουν προκύψει νέες προκλήσεις.

Πρώτον, η ικανότητα εκκαθάρισης αποτελεί σημαντική διάσταση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών: για τον λόγο αυτό η ΕΕ χρειάζεται ένα ανταγωνιστικό και σύγχρονο σύστημα συμψηφισμού. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποσκοπεί στη δημιουργία κεφαλαιαγορών της ΕΕ με βάθος και ρευστότητα, οι οποίες μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των πολιτών, των επιχειρήσεων και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της ΕΕ. Η Επιτροπή εξακολουθεί να εφαρμόζει το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών του 2020 3 . Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή εγκρίνει νομοθετική πρόταση για να καταστεί λιγότερο επαχθής για τις εταιρείες η εισαγωγή και η άντληση κεφαλαίων σε δημόσια χρηματιστήρια («πράξη για την εισαγωγή στο χρηματιστήριο»). Η Επιτροπή υποβάλλει επίσης πρόταση για την εναρμόνιση βασικών πτυχών του δικαίου περί αφερεγγυότητας των εταιρειών, αντιμετωπίζοντας ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στις διασυνοριακές επενδύσεις εντός της ΕΕ. Ωστόσο, μια πραγματική Ένωση Κεφαλαιαγορών πρέπει να βασίζεται σε ανταγωνιστικές υποδομές της αγοράς. Στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει την επανεξέταση του κανονισμού για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων 4 και του κανονιστικού πλαισίου για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων 5 . Για την ενίσχυση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η ΕΕ πρέπει επίσης να ενισχύσει την εγχώρια ικανότητα εκκαθάρισης.

Δεύτερον, το οικοσύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ πρέπει να είναι ασφαλές και ανθεκτικό: η εποπτεία της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί προκειμένου να διασφαλιστεί δέουσα παρακολούθηση και έλεγχος των διασυνοριακών κινδύνων εντός της ΕΕ, οι οποίοι προκύπτουν από τους αυξημένους όγκους εκκαθάρισης. Για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τις πρόσφατες εξελίξεις στις αγορές ενέργειας, καθώς αρκετές εταιρείες ενέργειας αντιμετώπισαν προβλήματα ρευστότητας κατά τη χρήση παραγώγων. Οι εξελίξεις αυτές κατέδειξαν ότι ο κανονισμός EMIR πρέπει να βελτιωθεί, ώστε οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ΕΕ να συνεχίσουν να μετριάζονται υπό το πρίσμα των νέων προκλήσεων. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και ισχυρό οικοσύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ, το οποίο θα μπορεί να αντέχει σε οικονομικούς κλυδωνισμούς. Ένα τέτοιο οικοσύστημα επιτρέπει σε ευρύ φάσμα συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών ενέργειας, να αντισταθμίζουν τους κινδύνους τους αποτελεσματικά και με ασφάλεια, να προβλέπουν καλύτερα τις απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας και, ως εκ τούτου, να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τις ανάγκες τους σε ρευστότητα.

Τρίτον, η ύπαρξη ανταγωνιστικών, καλά αναπτυγμένων και ανθεκτικών κεντρικών αντισυμβαλλομένων της ΕΕ αποτελεί προϋπόθεση για την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Είναι ζωτικής σημασίας η ΕΕ να παραμείνει ανοικτή στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές προκειμένου να προσελκύσει επενδυτές και να στηρίξει την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, τα τεράστια ποσά των συμβάσεων σε ευρώ που εκκαθαρίζονται σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους του Ηνωμένου Βασιλείου ενέχουν κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ΕΕ και για τη μετάδοση και άσκηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΕ. Η δημιουργία ισχυρής ικανότητας εκκαθάρισης στην ΕΕ μειώνει τους κινδύνους που απορρέουν από τα υπερβολικά ανοίγματα σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους τρίτων χωρών.

Για να επιτευχθεί αυτό, στις 7 Δεκεμβρίου 2022 η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετικές προτάσεις για την τροποποίηση του κανονισμού EMIR και άλλων νομοθετικών πράξεων, ώστε να καταστεί η ΕΕ ελκυστικότερος και οικονομικά αποδοτικός κόμβος εκκαθάρισης και να αντιμετωπιστούν πιθανά τρωτά σημεία. Τα μέτρα θα έχουν αντίκτυπο τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση υπηρεσιών εκκαθάρισης. Θα συμβάλουν στην επέκταση του εύρους των λύσεων εκκαθάρισης που προσφέρονται από τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ και θα ενισχύσουν τη ρευστότητά τους, παρέχοντας κίνητρα σε περισσότερους συμμετέχοντες στην αγορά για να εκκαθαρίζουν σε αυτούς.

Οι προτάσεις αυτές αποτελούν συνέχεια εκτεταμένων διαβουλεύσεων, μεταξύ άλλων με μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκπροσώπους των κρατών μελών και των αρχών τους, τις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΕΑ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (ΕΕΜ), καθώς και ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών του κλάδου 6 . Οι επιπτώσεις αυτών των μέτρων δεν εξαρτώνται μόνο από την πραγματοποίηση νομοθετικών αλλαγών, αλλά και από τη συμμετοχή και τη δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Οι ρυθμιστικές αρχές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να θέσουν τις προϋποθέσεις για ένα ενισχυμένο τοπίο εκκαθάρισης στην ΕΕ. Σε τελική ανάλυση, όμως, εναπόκειται στους συμμετέχοντες στην αγορά να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η κανονιστική ρύθμιση. Οι δημόσιες αρχές στην ΕΕ μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, δίνοντας το παράδειγμα και συμβάλλοντας σε ένα ασφαλέστερο, ανθεκτικότερο και ανταγωνιστικότερο οικοσύστημα εκκαθάρισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

2.Ένα ανταγωνιστικό και σύγχρονο σύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ

a.Για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους

Οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι αποτελούν καταλύτες χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται δυναμικά στις εξελίξεις στις αγορές. Ο κανονισμός EMIR θέσπισε ένα ισχυρό πλαίσιο για την κεντρική εκκαθάριση. Ωστόσο, ορισμένοι τομείς του ισχύοντος εποπτικού πλαισίου έχουν αποδειχθεί υπερβολικά περίπλοκοι. Οι διαδικασίες εποπτικής έγκρισης για την παροχή νέων υπηρεσιών και δραστηριοτήτων εκκαθάρισης από τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ μπορεί να είναι αδικαιολόγητα χρονοβόρες και επαχθείς, εμποδίζοντας τη διάθεση νέων προϊόντων στην αγορά. Οι αλλαγές στα μοντέλα κινδύνου των κεντρικών αντισυμβαλλομένων αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Δεν θα πρέπει να απαιτούνται χρόνια για την έγκριση ενός νέου προϊόντος και οι αλλαγές των μοντέλων πρέπει να είναι ταχείες ώστε να αντικατοπτρίζουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς και της οικονομίας. Οι καθυστερήσεις στις εγκρίσεις αυξάνουν το κόστος και περιορίζουν την ανταγωνιστικότητα των κεντρικών αντισυμβαλλομένων της ΕΕ, μειώνοντας την ελκυστικότητα της ΕΕ ως τόπου επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτική ανάγκη να αρθούν αυτά τα εμπόδια.

b.Για τους συμμετέχοντες στον χρηματοπιστωτικό τομέα

Οι συμμετέχοντες στον χρηματοπιστωτικό τομέα που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες κεντρικών αντισυμβαλλομένων, π.χ. επενδυτικά κεφάλαια και ασφαλιστικές εταιρείες, θα πρέπει επίσης να επωφελούνται από μειωμένο κόστος κατά τη χρήση υπηρεσιών εκκαθάρισης. Μετά τις μεταρρυθμίσεις έπειτα από την κρίση του 2008 και τη μετάβαση στην κεντρική εκκαθάριση, έγιναν επίσης προσαρμογές στο τραπεζικό πλαίσιο οι οποίες επέτρεψαν στις τράπεζες να επωφελούνται από προνομιακή κεφαλαιακή μεταχείριση όταν εκκαθαρίζουν σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο που έχει λάβει άδεια λειτουργίας ή αναγνώριση 7 αντί να συμμετέχουν σε διμερείς συναλλαγές 8 . Αυτό έχει νόημα διότι η εκκαθάριση σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο μειώνει τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές στους κανόνες προληπτικής εποπτείας των τραπεζών δεν αντικατοπτρίζονται πλήρως σε άλλες νομοθετικές πράξεις του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι ισχύοντες κανόνες σχετικά με τα όρια έκθεσης αντισυμβαλλομένου για τις συναλλαγές παραγώγων στην οδηγία ΟΣΕΚΑ 9 , για παράδειγμα, δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως τη φύση της κεντρικής εκκαθάρισης ως στοιχείου μείωσης του κινδύνου για τους διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων. Ανακολουθίες υπάρχουν επίσης στο πλαίσιο της οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις 10 .

Αυτή η έλλειψη συνέπειας έχει καταστεί πιο προβληματική, καθώς οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι της ΕΕ έχουν αρχίσει να προσφέρουν νέους τρόπους πρόσβασης στην εκκαθάριση, οι οποίοι βοηθούν τα ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες. Βάσει του πλαισίου «Φερεγγυότητα ΙΙ», για παράδειγμα, τα σχετιζόμενα με κεντρικό αντισυμβαλλόμενο ανοίγματα ασφαλιστικών εταιρειών που επιθυμούν να γίνουν άμεσα μέλη του κεντρικού αντισυμβαλλομένου μπορεί να υπόκεινται σε υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις απ’ ό,τι όταν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις ενεργούν ως έμμεσοι συμμετέχοντες σε εκκαθάριση. Αυτές οι υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις αποτελούν αντικίνητρο για τη χρήση αυτών των νέων μοντέλων πρόσβασης. Ορισμένοι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων της ΕΕ, οι οποίοι θα υπαχθούν σε υποχρέωση εκκαθάρισης τον Ιούνιο του 2023, αρχίζουν ή έχουν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν τα νέα μοντέλα πρόσβασης. Όσο περισσότεροι παράγοντες συμμετέχουν στο σύστημα, τόσο αυξάνεται η διαθέσιμη ρευστότητα και οι διαθέσιμες ευκαιρίες για συναλλαγές.

3.Ένα ασφαλές και ανθεκτικό οικοσύστημα εκκαθάρισης

a.Διασφάλιση άρτιας και συντονισμένης εποπτείας

Η ανάπτυξη του οικοσυστήματος εκκαθάρισης της ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε πρόσθετους κινδύνους εντός της ΕΕ λόγω των αυξημένων όγκων εκκαθάρισης. Για την ορθή διαχείριση των κινδύνων αυτών, οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι της ΕΕ πρέπει να υπόκεινται σε ενδελεχή εποπτεία τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στο ευρύτερο επίπεδο της ΕΕ. Πράγματι, δεδομένου του κεντρικού ρόλου της εκκαθάρισης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ, οι κίνδυνοι που απορρέουν από εποπτικές αδυναμίες εκτείνονται πέραν των εθνικών συνόρων.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά επιβεβαίωσαν επίσης την ανάγκη για πιο ολιστική παρακολούθηση και έλεγχο των κινδύνων: οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι βρίσκονται στο μέσο μιας πολύπλοκης αλυσίδας αλληλεξαρτήσεων και η κεντρική εκκαθάριση δεν αποτελεί μόνο δραστηριότητα των κεντρικών αντισυμβαλλομένων και ορισμένων μεγάλων τραπεζών, αλλά περιλαμβάνει διάφορους τύπους οικονομικών παραγόντων σε διάφορα κράτη μέλη. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά ανέδειξαν την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση σχετικά με τις σχέσεις και τις αλληλεξαρτήσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα εκκαθάρισης: ακόμη και αν οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι είναι αξιόπιστοι, τα ζητήματα ρευστότητας των συμμετεχόντων στην αγορά μπορεί να οδηγήσουν σε τρωτά σημεία τα οποία πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν.

Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει το πλαίσιο για την αποτελεσματική συνεργασία των αρχών επί τόπου, την ανταλλαγή γνώσεων και στοιχείων μεταξύ τους και την ανάπτυξη κοινής εποπτικής νοοτροπίας από τη βάση προς την κορυφή. Πρόκειται για ένα οικοσύστημα στο οποίο οι οργανισμοί της ΕΕ συμμετέχουν στην παρακολούθηση των αλυσίδων εκκαθάρισης, οι οποίες λειτουργούν σε όλα τα κράτη μέλη και τις αγορές. Αυτό ισχύει ιδίως για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης 13 , όπου οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με πλήρη εικόνα, προς το συμφέρον τόσο της οικονομίας της ΕΕ όσο και των οικονομιών των κρατών μελών.

Οι στόχοι αυτοί μπορούν να επιτευχθούν με βάση το ισχύον σύστημα εποπτείας της ΕΕ. Οι εποπτικές ρυθμίσεις για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους μεταρρυθμίστηκαν το 2019: ενώ οι εθνικές εποπτικές αρχές για κεντρικούς αντισυμβαλλομένους διατηρούν την τελική ευθύνη για την εποπτεία των κεντρικών αντισυμβαλλομένων που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφός τους, ο ρόλος της ΕΑΚΑΑ ενισχύθηκε με τη σύσταση εποπτικής επιτροπής για κεντρικούς αντισυμβαλλομένους, η οποία απαρτίζεται από εποπτικές αρχές για κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ, τρία ανεξάρτητα μέλη και κεντρικές τράπεζες για ορισμένες συζητήσεις. Η εποπτική επιτροπή εποπτεύει τους συστημικούς κεντρικούς αντισυμβαλλομένους τρίτων χωρών, ενώ για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ ο ρόλος της εξακολουθεί να είναι κυρίως η προώθηση της σύγκλισης.

b.Ένα ισχυρότερο πλαίσιο για την εκκαθάριση παραγώγων επί εμπορευμάτων

Οι αγορές παραγώγων επί εμπορευμάτων επιτρέπουν στις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών, των προμηθευτών και των διανομέων ενέργειας, να διαχειρίζονται τους κινδύνους αστάθειας των τιμών και να προσφέρουν πιο μακροπρόθεσμες σταθερές συμβάσεις στους πελάτες. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι απότομες εκτινάξεις των τιμών και η ακραία αστάθεια στις αγορές ενεργειακών παραγώγων έχουν οδηγήσει σε προβλήματα ρευστότητας για τις εταιρείες ενέργειας. Οι εν λόγω συμμετέχοντες στην αγορά αντιμετώπισαν πιέσεις όσον αφορά τη ρευστότητα λόγω των υψηλότερων απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας που συνδέονται με την αύξηση των τιμών. Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας, η Επιτροπή πρότεινε, για παράδειγμα, την επέκταση του καταλόγου των περιουσιακών στοιχείων που μπορούν να παρέχονται ως εξασφάλιση στους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ 14 .

Ωστόσο, πέραν των μέτρων έκτακτης ανάγκης, οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά έχουν ήδη αναδείξει στοχευμένους τομείς για διαρθρωτικές βελτιώσεις του πλαισίου του κανονισμού EMIR. Πράγματι, οι ευρύτερες επιπτώσεις της πρόσφατης δυναμικής της αγοράς θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, όπως πρότεινε και η ΕΑΚΑΑ σε πρόσφατη επιστολή της προς την Επιτροπή 15 . Η αντιστάθμιση των ανοιγμάτων στον τομέα της ενέργειας έχει καταστεί πιο δύσκολη για ορισμένους συμμετέχοντες, καθώς η μεταβλητότητα των τιμών των βασικών εμπορευμάτων έχει αυξηθεί και οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι έχουν ζητήσει περισσότερα περιθώρια ασφαλείας. Σε σενάρια ακραίων καταστάσεων, τα περιθώρια ασφαλείας αυξάνονται, αντικατοπτρίζοντας τους υψηλότερους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες στην αγορά. Με τον τρόπο αυτό, η κεντρική εκκαθάριση αυξάνει την ανάγκη να διασφαλιστεί η ορθή διαχείριση της ρευστότητας από όλους τους συμμετέχοντες στην εκκαθάριση, για την κάλυψη των απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας. Επιπλέον, οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά έχουν στρέψει την προσοχή στον τρόπο με τον οποίο μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως εταιρείες, έχουν πρόσβαση σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους, καθώς οι πιέσεις ρευστότητας μπορεί να είναι μεγαλύτερες σε περίπτωση άμεσης πρόσβασης μιας εταιρείας σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο, χωρίς τη διαμεσολάβηση εκκαθαριστικού μέλους του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως μια τράπεζα. Το οικοσύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ θα πρέπει να δίνει στις επιχειρήσεις της ΕΕ τη δυνατότητα να αντισταθμίζουν τους κινδύνους τους αποτελεσματικά και με ασφάλεια, διασφαλίζοντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Με τον τρόπο αυτό, η κεντρική εκκαθάριση μπορεί να στηρίξει και θα στηρίξει την οικονομία της ΕΕ.

4. Ένα οικοσύστημα εκκαθάρισης που στηρίζει την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ

Η εκκαθάριση είναι παγκόσμια δραστηριότητα και οι παράγοντες της αγοράς της ΕΕ δραστηριοποιούνται σε διάφορους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι εργασίες στον τομέα της ισοδυναμίας των κεντρικών αντισυμβαλλομένων τα τελευταία έτη καταδεικνύουν σαφώς τη δέσμευση της ΕΕ για ένα ανοικτό χρηματοπιστωτικό σύστημα που υποστηρίζει τα διεθνή πρότυπα και τη συνεργασία. Η Επιτροπή έχει εκδώσει αποφάσεις ισοδυναμίας κεντρικών αντισυμβαλλομένων για περισσότερες από 20 δικαιοδοσίες, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να μπορέσει η αγορά της ΕΕ να ανοιχτεί σε έως και πάνω από 40 κεντρικούς αντισυμβαλλομένους τρίτων χωρών. Αυτό σημαίνει ευκαιρίες για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους τρίτων χωρών και ευκαιρίες για τους συμμετέχοντες στην αγορά της ΕΕ, που συχνά συνοδεύουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σε ξένες αγορές.

Ταυτόχρονα, η «ανοικτή στρατηγική αυτονομία» 16 σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που μπορεί να προκύψουν όταν οι συμμετέχοντες στην αγορά της ΕΕ είναι υπερβολικά εκτεθειμένοι σε οντότητες τρίτων χωρών, καθώς αυτό μπορεί να αποτελέσει πηγή τρωτότητας. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ειδικότερα, διαδραματίζει καίριο ρόλο ως κόμβος κεντρικής εκκαθάρισης: το πρώτο εξάμηνο του 2021 το 91 % του συνόλου των συναλλαγών συμφωνιών ανταλλαγής επιτοκίων σε ευρώ εκκαθαρίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο 17 .

Για τον μετριασμό των κινδύνων που προκύπτουν από την πιθανή απότομη διακοπή της πρόσβασης των συμμετεχόντων στην αγορά της ΕΕ στους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, η Επιτροπή εξέδωσε προσωρινές αποφάσεις ισοδυναμίας που καλύπτουν το κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο για τους εν λόγω κεντρικούς αντισυμβαλλομένους 18 . Η ισχύουσα προσωρινή απόφαση ισοδυναμίας που καλύπτει το πλαίσιο για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους στο Ηνωμένο Βασίλειο λήγει στις 30 Ιουνίου 2025.

Ταυτόχρονα, η Επιτροπή κάλεσε τους συμμετέχοντες στην αγορά της ΕΕ να μειώσουν την υπερβολική έκθεση σε τέτοιες συστημικές υποδομές που βρίσκονται σε τρίτη χώρα, υπό το πρίσμα των δυνητικών κινδύνων σε ένα σενάριο ακραίων καταστάσεων. Πράγματι, σε περίπτωση ακραίων καταστάσεων, η υπερβολική εξάρτηση των συμμετεχόντων στην αγορά της ΕΕ από κεντρικούς αντισυμβαλλομένους εγκατεστημένους σε τρίτες χώρες δυσχεραίνει την ικανότητα των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών της ΕΕ να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε επίπεδο ΕΕ. Όπως επισημαίνει η ΕΑΚΑΑ 19 , σε περιόδους κρίσης, οι αλλαγές στις επιλέξιμες εξασφαλίσεις, τα περιθώρια ασφαλείας ή τους συντελεστές περικοπής ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τις αγορές κρατικών ομολόγων ενός ή περισσότερων κρατών μελών, καθώς και, γενικότερα, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ΕΕ. Οι διαταραχές σε βασικές αγορές που σχετίζονται με τη νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών της ΕΕ ενδέχεται επίσης να παρεμποδίσουν τον μηχανισμό μετάδοσης των εν λόγω πολιτικών. Σε περιόδους κρίσης, οι αρχές της ΕΕ δεν θα βρίσκονται σε θέση οδηγού για τη λήψη των σχετικών αποφάσεων.

Είναι σημαντικό να υπάρχει προετοιμασία για συμβάντα υψηλού κινδύνου αλλά χαμηλής πιθανότητας. Η αύξηση της ικανότητας εκκαθάρισης στην ΕΕ και η ενίσχυση του οικοσυστήματος εκκαθάρισης θα μειώσουν μεσοπρόθεσμα την υπερβολική έκθεση των συμμετεχόντων στην αγορά της ΕΕ σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους τρίτων χωρών, στηρίζοντας έτσι την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ 20 .

5. Ο ρόλος των δημόσιων αρχών

Για την ανάπτυξη ενός ανταγωνιστικού οικοσυστήματος εκκαθάρισης, σημαντικός είναι ο ρόλος των εποπτικών αρχών, των κεντρικών τραπεζών, άλλων αρχών και δημόσιων οντοτήτων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο.

Οι δημόσιες οντότητες, π.χ. τα γραφεία διαχείρισης δημόσιου χρέους, απαλλάσσονται από την υποχρέωση εκκαθάρισης των παραγώγων τους σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο βάσει του κανονισμού EMIR. Αυτό δικαιολογείται για να μπορούν οι εν λόγω φορείς να εκπληρώσουν την αποστολή τους προς το δημόσιο συμφέρον. Ορισμένες δημόσιες οντότητες επέλεξαν με την πάροδο των ετών να αρχίσουν να εκκαθαρίζουν κεντρικά τις συμβάσεις τους σε εθελοντική βάση. Η κεντρική εκκαθάριση παρέχει περισσότερες διασφαλίσεις όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου, βελτιώνει τη ρευστότητα των αγορών και αυξάνει τη διαφάνεια. Η Επιτροπή ενθαρρύνει σθεναρά τις δημόσιες αρχές στην ΕΕ να εκκαθαρίζουν σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ, σε περίπτωση που αποφασίσουν να εκκαθαρίσουν και εφόσον είναι διαθέσιμα τα ζητούμενα προϊόντα. Από την πλευρά της, η Επιτροπή δεσμεύεται να εκκαθαρίζει το μεγαλύτερο μέρος των κεντρικά εκκαθαριζόμενων θέσεών της σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο της ΕΕ, εφόσον τα ζητούμενα προϊόντα είναι διαθέσιμα.

Η συμβολή των εθνικών δημόσιων αρχών μπορεί να είναι χρήσιμη στον τομέα των λογιστικών κανόνων. Υπάρχουν ορισμένες αβεβαιότητες όσον αφορά την εφαρμογή ορισμένων εθνικών κανόνων στον τομέα της λογιστικής αντιστάθμισης κινδύνου 23 , οι οποίες στην πράξη θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν τη μεταφορά θέσεων από κεντρικό αντισυμβαλλόμενο τρίτης χώρας σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο της ΕΕ. Η Επιτροπή καλεί τις εθνικές αρχές να εξετάσουν τους εθνικούς λογιστικούς κανόνες και να άρουν ή να μετριάσουν τυχόν εμπόδια στη μεταφορά ανοιγμάτων 24 .

Οι κεντρικές τράπεζες είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Η δημόσια διαβούλευση της Επιτροπής στις αρχές του 2022 ανέδειξε την ευρεία υποστήριξη των ενδιαφερόμενων μερών για περαιτέρω πρόοδο στα ευρωπαϊκά συστήματα πληρωμών, και ειδικότερα στο TARGET2. Το TARGET2 είναι ένα μοναδικό σύστημα πληρωμών, το οποίο παρέχει διακανονισμό σε συνεχή χρόνο για την κοινότητα των συμμετεχόντων του, και αποτελεί βασική υποδομή για τη στήριξη του ευρώ. Ορισμένοι συμμετέχοντες στην αγορά, τόσο τράπεζες όσο και κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι, εξέφρασαν την άποψη ότι οι ώρες λειτουργίας του συστήματος είναι υπερβολικά λίγες, γεγονός που σημαίνει ότι προς το τέλος μιας εργάσιμης ημέρας ορισμένοι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι της ΕΕ ζητούν περιθώρια ασφαλείας σε ξένα νομίσματα όπως το δολάριο ΗΠΑ. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην αγορά, η κατάσταση αυτή παρουσιάζει δυσκολίες τόσο για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους, οι οποίοι πρέπει να είναι σε θέση να επενδύουν δολάρια ΗΠΑ που λαμβάνονται στην αγορά συμφωνιών επαναγοράς, όσο και για τα εκκαθαριστικά μέλη και τους πελάτες, που καλούνται να διαθέτουν το αναγκαίο ποσό σε δολάρια ΗΠΑ για την κάλυψη των απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή ανησυχίας, ιδίως σε περιόδους ακραίων καταστάσεων, όταν οι απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας των κεντρικών αντισυμβαλλομένων μπορεί να προκύψουν σε απογευματινές ώρες και τα ποσά τους ποικίλλουν. Η Επιτροπή επιθυμεί να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι συμμετέχοντες στην αγορά της ΕΕ να εξαρτώνται από τη ρευστότητα σε ξένο νόμισμα για την κάλυψη απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας από κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ, ιδίως σε περιόδους ακραίων καταστάσεων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καλεί τις τράπεζες και τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους να συνεργαστούν με το Ευρωσύστημα για τα θέματα αυτά και να συζητήσουν όλους τους πιθανούς τρόπους χρήσης του συστήματος. Η Επιτροπή ευελπιστεί ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά, από κοινού με το Ευρωσύστημα, θα εξετάσουν τα ζητήματα που τέθηκαν στη στοχευμένη διαβούλευση του 2022 και θα βρουν λύση για την αντιμετώπισή τους.

Μια άλλη πτυχή που τέθηκε υπόψη της Επιτροπής σχετίζεται με τις πολιτικές πρόσβασης των κεντρικών τραπεζών για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους όσον αφορά τις διευκολύνσεις καταθέσεων και ρευστότητας. Όπως προκύπτει από έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου του 2018 25 , το Ευρωσύστημα έχει θεσπίσει πολιτικές πρόσβασης για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους εν γένει. Λόγω της πληθώρας των εν λόγω πολιτικών πρόσβασης, το ΔΝΤ προέβη σε σύσταση προς την ΕΚΤ/το Ευρωσύστημα να εξετάσει το ενδεχόμενο εναρμόνισης των σχετικών πολιτικών πρόσβασης για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους. Το Ευρωσύστημα εξετάζει περαιτέρω τα προαναφερθέντα ζητήματα. Σημειώνεται ότι οι πολιτικές πρόσβασης όσον αφορά τις διευκολύνσεις καταθέσεων και ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών εμπίπτουν στην εντολή και στα καθήκοντα του Ευρωσυστήματος που ασκούνται σύμφωνα με την αρχή της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών.

5. Συμπέρασμα

Οι μεταρρυθμίσεις μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 επέτρεψαν στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ να αντιμετωπίσουν τις πρόσφατες εξελίξεις της αγοράς από πολύ ισχυρότερη θέση σε σχέση με πριν από το 2008. Βασικό στοιχείο των μεταρρυθμίσεων αυτών είναι η κεντρική εκκαθάριση. Η κεντρική εκκαθάριση είναι θεμελιώδους σημασίας για τις συναλλαγές και για τη διαμόρφωση καλά αναπτυγμένων κεφαλαιαγορών. Είναι θεμελιώδους σημασίας για την οικοδόμηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Ωστόσο, η εμπειρία από το ισχύον πλαίσιο της ΕΕ αποκάλυψε ορισμένους τομείς στους οποίους απαιτείται βελτίωση.

Μια σημαντική πτυχή είναι η δημιουργία μεγαλύτερης ικανότητας εκκαθάρισης στην ΕΕ για την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών μας, την παροχή περισσότερων επιλογών εκκαθάρισης στις επιχειρήσεις μας και τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ενώ παράλληλα οι κεφαλαιαγορές της ΕΕ θα παραμένουν ανοικτές.

Η αναθεώρηση του πλαισίου εκκαθάρισης της ΕΕ θα αντιμετωπίσει επίσης ζητήματα που έχουν ανακύψει κατά την εκκαθάριση παραγώγων από επιχειρήσεις ενέργειας, οι οποίες βρίσκονται επί του παρόντος αντιμέτωπες με πρωτοφανείς κλυδωνισμούς. Ένα ισχυρό σύστημα εκκαθάρισης επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αντισταθμίζουν αποτελεσματικά τους κινδύνους τους και να προβλέπουν καλύτερα τις απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας. Επίσης, στο πλαίσιο του εν λόγω συστήματος οι επιχειρήσεις είναι καλά εξοπλισμένες για τη συμμετοχή τους στην κεντρική εκκαθάριση και υπόκεινται σε κατάλληλη εποπτεία όταν το πράττουν.

Τα μέτρα που αφορούν τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και άλλες πτυχές του συστήματος εκκαθάρισης που περιγράφονται ανωτέρω στην παρούσα ανακοίνωση δεν θα επιτύχουν εάν ληφθούν μεμονωμένα, καθώς η εκκαθάριση τείνει προς τη συγκέντρωση. Πρέπει να συνοδεύονται από σαφή μέτρα που στοχεύουν τη ζήτηση για υπηρεσίες εκκαθάρισης και παρέχουν κίνητρα για τη ροή της εν λόγω ζήτησης προς τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ. Η αύξηση της ζήτησης για εκκαθάριση στους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ρευστότητα στους εν λόγω κεντρικούς αντισυμβαλλομένους.

Τέλος, ένα ισχυρότερο σύστημα εκκαθάρισης της ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη στήριξη της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ. Δεν μπορεί να υπάρξει ανοικτή στρατηγική αυτονομία εάν η ΕΕ δεν αναπτύξει την ικανότητα εκκαθάρισής της και δεν αντιμετωπίσει τα τρωτά σημεία της. Αυτό είναι επίσης ζωτικής σημασίας προκειμένου η ΕΕ να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο της στο παγκόσμιο πλαίσιο, συμβάλλοντας στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την παροχή περισσότερων επιλογών εκκαθάρισης.

Αυτή η δέσμη μέτρων μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για ένα ισχυρότερο, ασφαλέστερο και ανταγωνιστικότερο οικοσύστημα εκκαθάρισης στην ΕΕ για τα επόμενα χρόνια. Δεδομένης της σημασίας της δέσμης και λαμβανομένου υπόψη του υφιστάμενου περιβάλλοντος, η Επιτροπή υποστηρίζει την ταχεία πρόοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου προς την έγκριση των μέτρων και είναι έτοιμη να διευκολύνει τις διοργανικές διαπραγματεύσεις. Η αποφασιστική προσπάθεια όλων των μερών θα είναι ουσιώδης για την εξασφάλιση επιτυχίας.

(1)

     Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών (ΕΕ L 201 της 27.7.2012, σ. 1).

(2)

     Κανονισμός (ΕΕ) 2021/23 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με πλαίσιο για την ανάκαμψη και την εξυγίανση κεντρικών αντισυμβαλλομένων (ΕΕ L 22 της 22.1.2021, σ. 1).

(3)

     Ανακοίνωση της Επιτροπής «Ένωση Κεφαλαιαγορών για τα άτομα και τις επιχειρήσεις – νέο σχέδιο δράσης» [COM(2020) 590 final].

(4)

     Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 όσον αφορά την ενίσχυση της διαφάνειας των δεδομένων της αγοράς, την άρση των εμποδίων στην εμφάνιση ενοποιημένου δελτίου συναλλαγών, τη βελτιστοποίηση των υποχρεώσεων διαπραγμάτευσης και την απαγόρευση είσπραξης πληρωμής για τη διαβίβαση εντολών πελατών [COM(2021) 727 final].

(5)

     Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 όσον αφορά τη συμμόρφωση προς τη διαδικασία διακανονισμού, τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών, την εποπτική συνεργασία, την παροχή επικουρικών υπηρεσιών τραπεζικού τύπου και τις απαιτήσεις για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων τρίτων χωρών [COM(2022) 120 final].

(6)

     Το 2021 η Επιτροπή διηύθυνε ομάδα εργασίας σχετικά με τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις της μεταφοράς της εκκαθάρισης παραγώγων από το Ηνωμένο Βασίλειο στους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ και το 2022 πραγματοποίησε στοχευμένη διαβούλευση, καθώς και συναντήσεις με εκπροσώπους των κρατών μελών και εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

(7)

     Κεντρικός αντισυμβαλλόμενος που έχει λάβει άδεια λειτουργίας είναι κεντρικός αντισυμβαλλόμενος εγκατεστημένος σε κράτος μέλος που έχει λάβει άδεια λειτουργίας βάσει του κανονισμού EMIR (άρθρο 14). Αναγνωρισμένος κεντρικός αντισυμβαλλόμενος είναι κεντρικός αντισυμβαλλόμενος τρίτης χώρας αναγνωρισμένος από την ΕΑΚΑΑ για την παροχή υπηρεσιών εκκαθάρισης σε εκκαθαριστικά μέλη και τόπους διαπραγμάτευσης της ΕΕ σύμφωνα με τον κανονισμό EMIR (άρθρο 25).

(8)

     Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σ. 379).

(9)

     Οδηγία 2009/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) (ΕΕ L 302 της 17.11.2009, σ. 32).

(10)

     Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/35 (ΕΕ L 12 της 17.1.2015, σ. 1).

(11)

     Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1131 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς (ΕΕ L 169 της 30.6.2017, σ. 8).

(12)

     Στο πλαίσιο της επανεξέτασης της οδηγίας «Φερεγγυότητα II», η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα χρειαστούν συμπληρωματικές τροποποιήσεις στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/35 για την επίτευξη όλων των στόχων της επανεξέτασης [βλ. COM(2021) 580]. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή έχει ξεκινήσει συζητήσεις σχετικά με το πιθανό περιεχόμενο των τροποποιήσεων του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/35.

(13)

     Στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης περιλαμβάνονται, π.χ., καταστάσεις που επηρεάζουν την ευρωστία ή την ανθεκτικότητα του κεντρικού αντισυμβαλλομένου, ή εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι οποίες ενδέχεται να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις, π.χ., στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στα κράτη μέλη όπου είναι εγκατεστημένος ο κεντρικός αντισυμβαλλόμενος ή ένα από τα εκκαθαριστικά μέλη του (βλ. άρθρο 24 του προτεινόμενου κανονισμού).

(14)

     Ανακοίνωση της Επιτροπής «Κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας – κοινές δράσεις για την προετοιμασία, τις αγορές και την προστασία της ΕΕ» [COM(2022) 553 final].

(15)

     Επιστολή της ΕΑΚΑΑ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της 22ας Σεπτεμβρίου 2022:  https://www.esma.europa.eu/file/125192/download?token=6iK84Onz .

(16)

     Βλ. ανακοίνωση της Επιτροπής «Το ευρωπαϊκό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα: προώθηση του ανοικτού χαρακτήρα, της ισχύος και της ανθεκτικότητας» [COM(2021) 32 final].

(17)

     Βλ. CEPS 2021 «Setting EU CCP policy - much more than meets the eye».

(18)

     Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2018/2031 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2018, εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/544 της Επιτροπής, της 3ης Απριλίου 2019, εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/2211 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2019, εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1308 της Επιτροπής, της 21ης Σεπτεμβρίου 2020 και εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/174 της Επιτροπής, της 8ης Φεβρουαρίου 2022.

(19)

     Βλ. έκθεση της ΕΑΚΑΑ του Δεκεμβρίου 2021:  https://www.esma.europa.eu/press-news/esma-news/esma-publishes-results-its-assessment-systemically-important-uk-central .

(20)

     Βλ. δήλωση της Επιτρόπου McGuinness σχετικά με τη μελλοντική πορεία για την κεντρική εκκαθάριση:  https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/STATEMENT_21_5905 .

(21)

     Παράγωγα επιτοκίων σε ευρώ και πολωνικά ζλότι, βραχυπρόθεσμα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης επί επιτοκίων και συμβάσεις ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης σε ευρώ.

(22)

     Τα μέτρα θα δώσουν στις εποπτευόμενες οντότητες (πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων) κίνητρο να μειώσουν τον κίνδυνο υπερβολικής συγκέντρωσης, για παράδειγμα μέσω της διαφοροποίησης/μείωσης της έκθεσής τους. Στον βαθμό που μια αρμόδια αρχή θεωρήσει ότι οι ενέργειες στις οποίες προβαίνει μια οντότητα την οποία εποπτεύει δεν επαρκούν για τη μείωση του εν λόγω κινδύνου, θα μπορεί να επιβάλει εποπτικά μέτρα.

(23)

     Στόχος της λογιστικής αντιστάθμισης είναι να απεικονιστεί στις οικονομικές καταστάσεις η επίδραση των δραστηριοτήτων διαχείρισης κινδύνου μιας οντότητας οι οποίες χρησιμοποιούν χρηματοοικονομικά μέσα για τη διαχείριση ανοιγμάτων που προκύπτουν από συγκεκριμένους κινδύνους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.

(24)

     Η Επιτροπή είναι έτοιμη να παράσχει τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη και στις δημόσιες αρχές τους, δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Φεβρουαρίου 2021, για να διευκολύνει την εκκαθάριση των δημόσιων αρχών σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους της ΕΕ, σε περίπτωση που αποφασίσουν να εκκαθαρίσουν, και να επανεξετάσει τους εθνικούς λογιστικούς κανόνες, ώστε να αρθούν ή να αμβλυνθούν τυχόν εμπόδια στη μεταφορά ανοιγμάτων.

(25)

     Έκθεση χώρας του ΔΝΤ αριθ. 18/226, Ιούλιος 2018: https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/CR/2018/cr18226.ashx .