ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 5.10.2022

COM(2022) 523 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

σχετικά με συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας για την ερμηνεία της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας

Εισαγωγή

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (στο εξής: Ευρατόμ) και 26 κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας (στο εξής: ΣΧΕ) 1 . Μεγάλος αριθμός διαιτητικών δικαστηρίων ερμήνευσαν το άρθρο 26 της ΣΧΕ ως εφαρμοστέο σε διαφορές μεταξύ επενδυτή από ένα κράτος μέλος της ΕΕ και ενός άλλου κράτους μέλους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, απέρριψαν την αντίθετη άποψη της Επιτροπής στην πρώτη υπόθεση αυτού του είδους 2 και σε όλες τις παρόμοιες υποθέσεις μέχρι σήμερα.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΔΕΕ) έχει πλέον επιβεβαιώσει με δεσμευτικό και έγκυρο τρόπο ότι η ενδοενωσιακή διαιτησία δυνάμει του άρθρου 26 της ΣΧΕ είναι ασυμβίβαστη με τις Συνθήκες της ΕΕ 3 . Ωστόσο, στη συνεπή και σχεδόν ομόφωνη πρακτική τους όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων, τα διαιτητικά δικαστήρια εξακολουθούν να θεωρούν ότι το άρθρο 26 της ΣΧΕ εφαρμόζεται εντός της ΕΕ 4 . Σύμφωνα με το ΔΕΕ, κάθε τέτοια διαιτητική απόφαση πρέπει να θεωρείται ασυμβίβαστη με το δίκαιο της ΕΕ, ιδίως με τα άρθρα 267 και 344 της ΣΛΕΕ. Επομένως, μια τέτοια διαιτητική απόφαση δεν μπορεί να παραγάγει αποτελέσματα και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να εκτελεστεί προκειμένου να καταβληθεί η αποζημίωση που επιδικάζει 5 .

Το άρθρο 26 της ΣΧΕ προβλέπει τη δυνατότητα διαιτησίας του ICSID (Διεθνές Κέντρο Διακανονισμού Διαφορών από Επενδύσεις). Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο οι τρίτες χώρες να αναγνωρίσουν και να εκτελέσουν τις εν λόγω διαιτητικές αποφάσεις χωρίς να έχει τη δυνατότητα ένα δικαστήριο της ΕΕ να τις ακυρώσει. Πράγματι, το άρθρο 54 του ICSID προβλέπει έναν απλουστευμένο μηχανισμό αναγνώρισης και εκτέλεσης 6 . Μέχρι σήμερα, τα αυστραλιανά δικαστήρια θεωρούν ότι ο μηχανισμός αυτός δεν επιτρέπει σε ένα κράτος μέλος να επικαλεστεί ενώπιόν τους την έλλειψη έγκυρης συμφωνίας διαιτησίας, όταν το διαιτητικό δικαστήριο έχει απορρίψει το επιχείρημα αυτό 7 . Εκκρεμεί επίσης αίτημα για λήψη θέσης προς τον σκοπό αυτό ενώπιον των δικαστηρίων των ΗΠΑ και των δικαστηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο 8 . Ακόμη και βάσει των κανόνων της UNCITRAL ή των κανόνων του Ινστιτούτου Διαιτησίας του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Στοκχόλμης, οι διαιτητές συχνά αποφασίζουν να τοποθετήσουν την έδρα του διαιτητικού δικαστηρίου εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 9 , αποφεύγοντας έτσι την επανεξέταση από τα δικαστήρια των κρατών μελών και, κατ’ επέκταση, από το ΔΕΕ 10 .

Ως εκ τούτου, υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ των Συνθηκών και της ΣΧΕ όπως ερμηνεύεται από ορισμένα διαιτητικά δικαστήρια, που αν επιβεβαιωνόταν από τα δικαστήρια τρίτης χώρας, θα μετατρεπόταν de facto σε νομική σύγκρουση, διότι διαιτητικές αποφάσεις που παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ θα κυκλοφορούσαν στις έννομες τάξεις τρίτων χωρών.

Κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο κίνδυνος νομικής σύγκρουσης είναι ικανός να καταστήσει μια διεθνή συμφωνία ασύμβατη με το δίκαιο της Ένωσης 11 . Κατά την άποψη της Επιτροπής, προκειμένου η ΣΧΕ να είναι συμβατή με τις Συνθήκες, πρέπει να εξαλειφθεί κάθε κίνδυνος σύγκρουσης. Είναι επίσης σημαντικό να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος από την άποψη του δημόσιου διεθνούς δικαίου, προκειμένου να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα στην πρακτική λήψης αποφάσεων των διαιτητικών δικαστηρίων. Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενδεδειγμένη απάντηση είναι η έκδοση πράξης που αποτελεί «μεταγενέστερη συμφωνία μεταξύ των μερών σχετικά με την ερμηνεία της συνθήκης ή την εφαρμογή των διατάξεών της» κατά την έννοια του άρθρου 31 παράγραφος 3 στοιχείο α), της Σύμβασης της Βιέννης περί του δικαίου των συνθηκών (VCLT).

Πλαίσιο των γεγονότων

Η ΣΧΕ είναι εμπορική και επενδυτική συμφωνία για τον τομέα της ενέργειας, στην οποία συμμετέχουν 53 συμβαλλόμενα μέρη, μεταξύ των οποίων η ΕΕ, η Ευρατόμ και 26 κράτη μέλη της ΕΕ 12 , η οποία υπογράφηκε το 1994 και τέθηκε σε ισχύ από το 1998. Προβλέπει κανόνες για το εμπόριο και τη διαμετακόμιση ενεργειακών προϊόντων, καθώς και για την προστασία των ενεργειακών επενδύσεων.

Ελλείψει ουσιαστικής επικαιροποίησης της ΣΧΕ από τη δεκαετία του 1990, η ΣΧΕ κατέστη όλο και πιο παρωχημένη, ενώ, ταυτόχρονα, η ΕΕ έχει αναπτύξει σημαντικά την προσέγγισή της όσον αφορά τα ουσιαστικά πρότυπα για την προστασία των επενδύσεων, τα οποία ορίζονται σε πιο πρόσφατες συμφωνίες έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι η προστασία των επενδύσεων δεν θίγει το δικαίωμά της ΕΕ να θεσπίζει ρυθμίσεις. Αποδείχθηκε επίσης μία από τις πλέον αμφισβητούμενες δικαστικά επενδυτικές συμφωνίες στον κόσμο, με τα κράτη μέλη της ΕΕ να αποτελούν τον κύριο στόχο των αιτήσεων προσφυγών των επενδυτών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι εγκατεστημένοι σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Ενόψει της αυξανόμενης δυσαρέσκειας των συμβαλλόμενων μερών και της κοινωνίας των πολιτών, τον Νοέμβριο του 2018 δρομολογήθηκε διαδικασία εκσυγχρονισμού, με πρωτοβουλία της ΕΕ και των κρατών μελών της, η οποία είχε ως επίκεντρο κυρίως τα πρότυπα προστασίας των επενδύσεων, καθώς και τον περιορισμό της προστασίας στα ορυκτά καύσιμα και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2019 και 2022. Στις 24 Ιουνίου 2022 επιτεύχθηκε «καταρχήν συμφωνία» επί του σχεδίου εκσυγχρονισμένης ΣΧΕ. Με την ευκαιρία αυτή, τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρατόμ ενημέρωσαν τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΧΕ για την πρόθεσή τους να συνάψουν επακόλουθη συμφωνία σχετικά με την ερμηνεία της ΣΧΕ. Στις 22 Νοεμβρίου 2022 η Διάσκεψη του Χάρτη Ενέργειας (στο εξής: Διάσκεψη) θα κληθεί να εγκρίνει επίσημα τις τροποποιήσεις της ΣΧΕ και των παραρτημάτων της, όπως προέκυψαν από τις διαπραγματεύσεις.

Η εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ θα διευκολύνει τις βιώσιμες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας με τη δημιουργία ενός συνεκτικού και επικαιροποιημένου πλαισίου.  Θα παράσχει ασφάλεια δικαίου διασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο προστασίας των επενδύσεων και, παράλληλα, υιοθετώντας τους στόχους μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού.

Η ΣΧΕ θα προσφέρει προστασία των επενδύσεων που θα αντικατοπτρίζει τα μεταρρυθμισμένα και εκσυγχρονισμένα πρότυπα που έχει αναπτύξει η ΕΕ στις πρόσφατες εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες της, διαφυλάσσοντας το δικαίωμα των κυβερνήσεων να επιδιώκουν τους στόχους δημόσιας πολιτικής τους, μεταξύ άλλων σε σχέση με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν. Θα ενισχύσει τις ενέργειες που εντάσσονται στις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα. Η εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ θα επιτρέψει επίσης στα συμβαλλόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ και της Ευρατόμ, να αποκλείσουν νέες επενδύσεις που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα από την προστασία των επενδύσεων και να καταργήσουν σταδιακά την προστασία των υφιστάμενων επενδύσεων.

Τέλος, η εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ περιλαμβάνει, για μεγαλύτερη ασφάλεια, ρήτρα που επιβεβαιώνει ότι επενδυτής από συμβαλλόμενο μέρος που είναι μέλος οργανισμού περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης (ΟΠΟΟ), όπως η ΕΕ, δεν μπορεί να εγείρει αξίωση επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους (ISDS) κατά άλλου συμβαλλόμενου μέρους που είναι μέλος του ίδιου ΟΠΟΟ.

Νομικό πλαίσιο

Στην υπόθεση Achmea 13 το Δικαστήριο απεφάνθη ότι οι ρήτρες διαιτησίας μεταξύ επενδυτών και κράτους που περιλαμβάνονται στις διεθνείς συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιβαίνουν στις Συνθήκες της ΕΕ και, ως αποτέλεσμα αυτής της ασυμβατότητας, δεν μπορούν να εφαρμόζονται μετά την ημερομηνία κατά την οποία το τελευταίο από τα συμβαλλόμενα μέρη μιας ενδοενωσιακής διμερούς επενδυτικής συμφωνίας έγινε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζοντας τις ίδιες αρχές, το ΔΕΕ έκρινε στην απόφαση Komstroy 14 ότι το άρθρο 26 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της ΣΧΕ πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν εφαρμόζεται σε διαφορές μεταξύ κράτους μέλους και επενδυτή άλλου κράτους μέλους σχετικά με επένδυση του τελευταίου στο πρώτο κράτος μέλος. Κατά πάγια νομολογία, οι αποφάσεις του ΔΕΕ εφαρμόζονται ex tunc 15 . Στην απόφαση PL Holdings 16 το ΔΕΕ απέρριψε αίτημα για χρονικό περιορισμό της εφαρμογής της απόφασης Achmea. Στην απόφαση Romatsa 17 το ΔΕΕ έκρινε ότι κάθε ενδοενωσιακή διαιτητική απόφαση, συμπεριλαμβανομένης απόφασης του ICSID, η οποία εκδόθηκε κατά παράβαση των εν λόγω διαπιστώσεων, πρέπει να ακυρωθεί και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να εκτελεστεί προκειμένου να δοθεί στους δικαιούχους της η δυνατότητα να επιτύχουν την καταβολή της αποζημίωσης που τους επιδικάστηκε.

Διαδικασία έγκρισης

Στις 22 Νοεμβρίου 2022, κατά την 33η συνεδρίασή της, η διάσκεψη του Χάρτη Ενέργειας πρόκειται να λάβει τέσσερις αποφάσεις σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της ΣΧΕ. Οι αποφάσεις αυτές θα ληφθούν ταυτόχρονα και σκοπός τους είναι: 1) να εγκριθούν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του κειμένου της ΣΧΕ (CC 760)· 2) να εγκριθούν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις και αλλαγές των παραρτημάτων της ΣΧΕ (CC 761)· 3) να εγκριθούν οι προτεινόμενες αλλαγές στα μνημόνια συμφωνίας, τις δηλώσεις και τις αποφάσεις (CC 762)· και 4) να εγκριθεί η απόφαση σχετικά με την έναρξη ισχύος και την προσωρινή εφαρμογή των τροποποιήσεων του κειμένου της ΣΧΕ και των αλλαγών/τροποποιήσεων των παραρτημάτων της (CC 763). Οι αποφάσεις αυτές θα υπόκεινται σε ψηφοφορία με ομοφωνία. Εάν η ψηφοφορία είναι επιτυχής, δηλαδή αν κανένα συμβαλλόμενο μέρος δεν προβάλει αντίρρηση, οι αποφάσεις για τον εκσυγχρονισμό της ΣΧΕ θα θεωρούνται εγκριθείσες από τη Διάσκεψη του Χάρτη Ενέργειας. Η έγκριση αυτή θα ενεργοποιήσει επακόλουθες διαδικασίες για την επικύρωση, την προσωρινή εφαρμογή και, εν τέλει, την έναρξη ισχύος των διαφόρων στοιχείων της δέσμης μεταρρυθμίσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση απόφασης του Συμβουλίου δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ για τον καθορισμό της θέσης που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στη Διάσκεψη του Χάρτη, προκειμένου να στηρίξει και να εγκρίνει τις τέσσερις αποφάσεις που σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό της ΣΧΕ. Η Επιτροπή υποβάλλει επίσης παράλληλη πρόταση απόφασης του Συμβουλίου δυνάμει του άρθρου 101 παράγραφος 2 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας με σκοπό τον καθορισμό της ίδιας θέσης εξ ονόματος της Ευρατόμ.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θεωρούσαν ανέκαθεν ότι η ΣΧΕ στο σύνολό της δεν εφαρμόζεται εντός της ΕΕ. Υπό το πρίσμα της αντίθετης άποψης των διαιτητικών δικαστηρίων, είναι αναγκαίο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί κάθε κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ της ΣΧΕ και των Συνθηκών της ΕΕ, να διευκρινιστεί το σημείο αυτό σε επίσημη διεθνή συμφωνία. Η παρούσα ανακοίνωση, η οποία εκδίδεται ταυτόχρονα με τις δύο προτάσεις προς το Συμβούλιο οι οποίες αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, αποσκοπεί στην έναρξη διαπραγματευτικής διαδικασίας για την επακόλουθη συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ σχετικά με την ερμηνεία της ΣΧΕ· επίσης, προσχέδιο της εν λόγω συμφωνίας προς διαπραγμάτευση προσαρτάται στην παρούσα ανακοίνωση ως αναπόσπαστο μέρος της. Μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση για τη σύναψη της επακόλουθης συμφωνίας εξ ονόματος της Ένωσης και της Ευρατόμ. Ενώ η εν λόγω συμφωνία θα κωδικοποιήσει την ερμηνεία της ΕΕ και των κρατών μελών της σε χωριστή συνθήκη (αυτό είναι δυνατό λόγω του διμερούς χαρακτήρα των υποχρεώσεων), ο εκσυγχρονισμός της ΣΧΕ θα ενσωματώσει στο ίδιο το κείμενο, και μέσω μιας ρήτρας «για μεγαλύτερη ασφάλεια», την αντίληψη όλων των συμβαλλόμενων μερών ότι το άρθρο 26 δεν εφαρμόζεται εντός της ΕΕ. Και τα δύο στοιχεία θα συμβάλουν στην εξάλειψη κάθε ασάφειας και στην εξάλειψη των υφιστάμενων ή μελλοντικών κινδύνων της ενδοενωσιακής διαιτησίας στο πλαίσιο της ΣΧΕ με τον αναγκαίο βαθμό ασφάλειας δικαίου.

Συμπέρασμα

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι μια επακόλουθη συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ σχετικά με την ερμηνεία της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας αποτελεί το καταλληλότερο μέσο που προσφέρει το διεθνές δίκαιο για να τεθεί τέλος στον κίνδυνο σύγκρουσης μεταξύ της ΣΧΕ και των Συνθηκών. Η εν λόγω συμφωνία θα πρέπει, μεταξύ άλλων, ιδίως να βεβαιώνει ότι η ΣΧΕ δεν είχε ποτέ εφαρμογή, δεν εφαρμόζεται και ούτε θα εφαρμοστεί εντός της ΕΕ, ότι η ΣΧΕ δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για διαιτητικές διαδικασίες και ότι η ρήτρα λήξης ισχύος δεν εφαρμόζεται. Θα πρέπει επίσης να καθορίζει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών σε περίπτωση που εμπλακούν σε διαιτητική διαδικασία κατόπιν αιτήματος βάσει του άρθρου 26 της ΣΧΕ. Λαμβανομένης υπόψη της αναδρομικής ισχύος που αποδίδεται σε μια τέτοια επακόλουθη συμφωνία, η συμφωνία αυτή θα εφαρμοστεί επίσης στις εκκρεμείς διαφορές.

Σχέδιο μιας τέτοιας συμφωνίας επισυνάπτεται στην παρούσα ανακοίνωση ως βάση συζήτησης.

(1)

   EE L 69 του 1998, σ. 26. Η Ιταλία αποχώρησε από τη ΣΧΕ με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2016.

(2)

   Electrabel S.A. κατά Ουγγαρίας, υπόθεση ICSID αριθ. ARB/07/19.

(3)

   Απόφαση République de Moldavie κατά Komstroy, C-741/19, EU:C:2021:655.

(4)

   Μέχρι σήμερα ο αριθμός των διαιτητικών αποφάσεων έφθασε τις 31 στις οποίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, διατυπώνεται η άποψη ότι το άρθρο 26 της ΣΧΕ εφαρμόζεται εντός της ΕΕ. Εξαίρεση αποτελεί η απόφαση Green Power K/S and Obton A/S κατά Βασιλείου της Ισπανίας (υπόθεση SCC αριθ. 2016/135).

(5)

   Απόφαση Romanian Air Traffic Services Administration (Romatsa), C-333/19, μη δημοσιευθείσα, σκέψεις 42 και 43 και διατακτικό.

(6)

   Η Επιτροπή, εξ ονόματος της Ένωσης, και τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν τέτοιες περιπτώσεις επιμένουν ότι το δικαστήριο πρέπει, καταρχάς, δυνάμει της γενικής αρχής του εθιμικού διεθνούς δικαίου περί ετεροδικίας ενός κράτους, να διαπιστώσει την ύπαρξη έγκυρης συμφωνίας διαιτησίας. Ωστόσο, η ερμηνεία αυτή του άρθρου 54 της σύμβασης ICSID αμφισβητείται.

(7)

   Βλ. μη οριστική απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Αυστραλίας στην πλήρη σύνθεσή του, της 1ης Φεβρουαρίου 2021, Kingdom of Spain κατά Infrastructure Services Luxembourg S. à r.l. [2021] FCAFC 3. Εκκρεμεί έφεση ενώπιον του Ανώτερου Δικαστηρίου της Αυστραλίας (High Court of Australia).

(8)

   Τα δικαστήρια των ΗΠΑ ανέστειλαν όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιόν τους βάσει της αρχής της αβροφροσύνης έως ότου το Δικαστήριο αποφανθεί επί του ζητήματος της ενδοενωσιακής εφαρμογής του άρθρου 26 της ΣΧΕ. Μετά την έκδοση της απόφασης Komstroy, αίρονται οι αναστολές και αναμένονται αποφάσεις.

(9)

   Το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να ακυρώσει τρεις ενδοενωσιακές διαιτητικές αποφάσεις περί επενδύσεων, βλ. αποφάσεις του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, της 23ης Φεβρουαρίου 2021, σχετικά με τη διαιτητική απόφαση στην υπόθεση AES Solar et al. (PV Investors) κατά Βασιλείου της Ισπανίας, υπόθεση PCA αριθ. 2012-14, σχετ. 4A 187/2020· της 7ης Φεβρουαρίου 2020 σχετικά με τη διαιτητική απόφαση στην υπόθεση G.I.H.G. Limited, Natland Group Limited, Natland Investment Group NV, and Radiance Energy Holding S.A.R.L. κατά Τσεχικής Δημοκρατίας, υπόθεση PCA αριθ. 2013-35, σχετ. 4A 80/2018, και της 11ης Ιουλίου 2015, σχετικά με τη διαιτητική απόφαση για την υπόθεση EDF International S.A. κατά Ουγγαρίας, UNCITRAL ad hoc, σχετ. 4A_34/2015. Ωστόσο, για διαδικαστικούς λόγους και επειδή η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία δεν επικαλέστηκαν την απόφαση Achmea, καμία από τις αποφάσεις αυτές δεν εξετάζει το ζήτημα των εννόμων αποτελεσμάτων της απόφασης Achmea ως προς την ουσία.

(10)

   Σε ορισμένες υποθέσεις διαιτησίας, οι διαιτητές αποφάσισαν ακόμη και να μεταφέρουν την έδρα εκτός της ΕΕ, αφότου η Επιτροπή είχε ζητήσει να παρέμβει ως amicus curiae: Antaris Solar GmbH and Dr Michael Göde κατά Τσεχικής Δημοκρατίας, υπόθεση PCA αριθ. 2014-01, διαιτητική απόφαση της 2ας Μαΐου 2018, σκέψη 38 (το διαιτητικό δικαστήριο είχε αρχικά ορίσει την έδρα του στο Παρίσι, αφότου η Τσεχική Δημοκρατία είχε επιβεβαιώσει ότι δεν είχε αντιρρήσεις βάσει της απόφασης Achmea, αλλά μετέφερε την έδρα του στη Γενεύη με τη διάταξη που επέτρεψε στην Επιτροπή να εισακουστεί ως amicus curiae).

(11)

   Απόφαση Επιτροπή κατά Σουηδίας, υπόθεση C-249/06, EU:C:2009:119, σκέψη 42· απόφαση Επιτροπή κατά Αυστρίας, υπόθεση C-205/06, EU:C:2009:118, σκέψη 42· και, παρομοίως, απόφαση Επιτροπή κατά Φινλανδίας, υπόθεση C-118/07, EU:C:2009:715, σκέψη 33· Βλ. απόφαση Επιτροπή κατά Βελγίου (Open Skies), υπόθεση C-471/98, EU:C:2002:628, σκέψεις 137 έως 142.

(12)

   Η Ιταλία αποσύρθηκε το 2015.

(13)

   Απόφαση Achmea, C-284/16, EU:C:2018:158.

(14)

   Προπαρατεθείσα στην υποσημείωση 3 ανωτέρω.

(15)

   Απόφαση Vent de Colère, C-262/12, EU:C:2013:851, σκέψη 39 και η νομολογία που παρατίθεται σ’ αυτήν. Η αρχή αυτή είναι επίσης καθιερωμένη σε σχέση με τις αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων εν γένει: Access to German Minority Schools in Upper Silesia, (Πρόσβαση σε γερμανικά μειονοτικά σχολεία στην Άνω Σιλεσία), 1931 P.C.I.J σειρά A/B, αριθ. 40, σ. 19.

(16)

   Απόφαση PL Holdings, C-109/20, EU:C:2021:875.

(17)

   Απόφαση Romanian Air Traffic Services Administration (Romatsa), C-333/19, μη δημοσιευθείσα, σκέψη 44 και διατακτικό.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 5.10.2022

COM(2022) 523 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

ανακοίνωσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, καθώς και προς τα κράτη μέλη

σχετικά με συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας για την ερμηνεία της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας

ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΤΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ,

Η ΤΣΕΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ,

Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ,

Η ΙΡΛΑΝΔΙΑ,

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ,

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ,

Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΛΕΤΟΝΙΑΣ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΛΙΘΟΥΑΝΙΑΣ,

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΟΥΚΑΤΟ ΤΟΥ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟΥ,

Η ΟΥΓΓΑΡΙΑ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΧΩΡΩΝ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ,

Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ,

Η ΣΛΟΒΑΚΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΣΟΥΗΔΙΑΣ,

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ και

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ,

ΈΧΟΝΤΑΣ υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ) και τις γενικές αρχές του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ,

ΈΧΟΝΤΑΣ υπόψη τη Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας (ΣΧΕ),

ΈΧΟΝΤΑΣ υπόψη τους κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, όπως κωδικοποιήθηκαν στη Σύμβαση της Βιέννης περί του δικαίου των Συνθηκών (VCLT), και ιδίως τους κανόνες όπως κωδικοποιήθηκαν στα άρθρα 31 παράγραφος 3 στοιχείο α) και στο άρθρο 41 της εν λόγω σύμβασης,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, όπως έκρινε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στην απόφασή του της 2ας Σεπτεμβρίου 2021, στην υπόθεση République de Moldavie κατά Komstroy, C-741/19 (EU:C:2021:655, σκέψη 64, απόφαση Komstroy), παρά τον πολυμερή χαρακτήρα της ΣΧΕ, η ΣΧΕ αποσκοπεί, στην πραγματικότητα, στη ρύθμιση των διμερών σχέσεων μεταξύ δύο συμβαλλομένων μερών, κατά τρόπο ανάλογο προς τη διάταξη διμερούς επενδυτικής συμφωνίας, και, ως εκ τούτου, όπως εξήγησε ο γενικός εισαγγελέας του ΔΕΕ στις προτάσεις του της 3ης Μαρτίου 2021 στην υπόθεση Komstroy (EU:C:2021:164, σκέψη 41), τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη ΣΧΕ ισχύουν μόνο διμερώς, μεταξύ των δύο οικείων συμβαλλόμενων μερών, σύμφωνα με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της 5ης Φεβρουαρίου 1970, Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited (Βέλγιο κατά Ισπανίας), Συλλογή νομολογίας Διεθνούς Δικαστηρίου 1970, σ. 3, σκέψεις 33 και 35,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, σύμφωνα με το άρθρο 344 της ΣΛΕΕ και το άρθρο 193 της Ευρατόμ, τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μην υποβάλλουν διαφορές σχετικά με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της ΣΕΕ, της ΣΛΕΕ και της Ευρατόμ σε καμία άλλη μέθοδο διευθέτησης, εκτός από εκείνες που προβλέπονται στις εν λόγω διατάξεις,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι το ΔΕΕ έκρινε στην απόφασή του της 30ής Μαΐου 2006, Επιτροπή κατά Ιρλανδίας (Mox Plant), C-459/03 (EU:C:2006:345, σκέψεις 129 έως 137), ότι η εν λόγω αποκλειστική αρμοδιότητα για την ερμηνεία και την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης και του δικαίου της Ευρατόμ εκτείνεται στην ερμηνεία και την εφαρμογή διεθνών συμφωνιών στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρατόμ και τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη, στον βαθμό που αυτό αφορά την εφαρμογή της διεθνούς συμφωνίας στις σχέσεις μεταξύ δύο κρατών μελών ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρατόμ και ενός κράτους μέλους,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, στην απόφαση Achmea (υπόθεση C-284/16), το Δικαστήριο έκρινε ότι τα άρθρα 267 και 344 της ΣΛΕΕ πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι αποκλείουν διάταξη διεθνούς συμφωνίας που συνήφθη μεταξύ των κρατών μελών, δυνάμει της οποίας επενδυτής ενός από αυτά τα κράτη μέλη μπορεί, σε περίπτωση διαφοράς που αφορά επενδύσεις στο άλλο κράτος μέλος, να κινήσει διαδικασία κατά του κράτους μέλους αυτού ενώπιον διαιτητικού δικαστηρίου του οποίου τη δικαιοδοσία έχει αναλάβει την υποχρέωση να αποδεχθεί αυτό το κράτος μέλος,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι το ΔΕΕ έκρινε στην απόφαση Komstroy (σκέψη 66) ότι το άρθρο 26 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της ΣΧΕ πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν εφαρμόζεται σε διαφορές μεταξύ κράτους μέλους και επενδυτή άλλου κράτους μέλους που αφορούν επένδυση του τελευταίου στο πρώτο κράτος μέλος.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι η απόφαση Komstroy είναι εφαρμογή της απόφασης του ΔΕΕ της 6ης Μαρτίου 2016, στην υπόθεση Achmea, C-284/16 (EU:C:2018:158, απόφαση Achmea) και ότι στην απόφαση της 26ης Οκτωβρίου 2021, PL Holdings, υπόθεση C-109/20 (EU:C:2021:875), το ΔΕΕ απέρριψε αίτημα για χρονικό περιορισμό της εφαρμογής της απόφασης Achmea· και ότι, ως εκ τούτου, η ερμηνεία της ΣΧΕ στην απόφαση Komstroy ισχύει ex tunc από την έγκριση της ΣΧΕ από τα κράτη μέλη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρατόμ,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι ο κανόνας αυτός σχετικά με τη διαχρονική εφαρμογή της ερμηνείας του διεθνούς δικαίου από το αρμόδιο διεθνές δικαστήριο αντικατοπτρίζει μια γενική αρχή του δημόσιου διεθνούς δικαίου, όπως επιβεβαιώθηκε από το Μόνιμο Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης στη συμβουλευτική του γνωμοδότηση αριθ. 40, 15.5.1931 με τίτλο «Δικαιώματα των μειονοτήτων στην Άνω Σιλεσία (Γερμανία κατά Πολωνίας), σειρά A/B, αριθ. 40, σ. 19, όπου το Δικαστήριο έκρινε, σε σχέση με σύμβαση της 15ης Μαΐου 1922 μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας σχετικά με την Άνω Σιλεσία, ότι «σύμφωνα με τους κανόνες δικαίου, η ερμηνεία που δίνει το Δικαστήριο στους όρους της Σύμβασης έχει αναδρομική ισχύ —υπό την έννοια ότι πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι όροι της Σύμβασης έχουν πάντοτε τη σημασία που τους προσδίδει η ερμηνεία αυτή.»,

ΣΥΜΜΕΡΙΖΟΜΕΝΟΙ την κοινή αντίληψη που εκφράζεται στην παρούσα συμφωνία μεταξύ των μερών της ΣΕΕ, της ΣΛΕΕ, της Ευρατόμ και της ΣΧΕ ότι η ΣΧΕ στο σύνολό της δεν εφαρμόζεται και δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί στις ενδοενωσιακές σχέσεις,

ΣΗΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ότι, για μεγαλύτερη ασφάλεια, αυτό έχει επιβεβαιωθεί ειδικά σε σχέση με ορισμένες διατάξεις του άρθρου 24 της εκσυγχρονισμένης ΣΧΕ βάσει του σχεδίου κειμένου που κοινοποιήθηκε στα συμβαλλόμενα μέρη προς έγκριση από τη διάσκεψη του Χάρτη Ενέργειας στις 22 Νοεμβρίου 2022,

ΣΥΜΜΕΡΙΖΟΜΕΝΟΙ την κοινή αντίληψη που εκφράζεται στην παρούσα συμφωνία μεταξύ των μερών της ΣΕΕ, της ΣΛΕΕ, της Ευρατόμ και της ΣΧΕ ότι, ως εκ τούτου, μια ρήτρα όπως το άρθρο 26 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της ΣΧΕ δεν θα μπορούσε στο παρελθόν και δεν μπορεί τώρα ούτε στο μέλλον να χρησιμεύσει ως νομική βάση για διαιτητικές διαδικασίες,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ και των κρατών μελών κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη ΣΧΕ, κατά τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρατόμ και τα κράτη μέλη ενήργησαν ως ενιαία οντότητα του δημόσιου διεθνούς δικαίου, ότι η ΣΧΕ δεν εφαρμόζεται στο σύνολό της στις ενδοενωσιακές σχέσεις,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης {Question of Jaivorzina (Polish- Czechoslovakian Frontier), Advisory Opinion, (Ερώτημα Jaivorzina, Σύνορα Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας, συμβουλευτική γνώμη) [1923] Συλλογή Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης, σειρά Β, αριθ. 8, 37} και του Διεθνούς Δικαστηρίου {Reservations to the Convention on Genocide, Advisory Opinion, (Επιφυλάξεις σχετικά με τη Σύμβαση για τη γενοκτονία, συμβουλευτική γνώμη) [1951] Συλλογή νομολογίας Διεθνούς Δικαστηρίου, 15, 20}, το δικαίωμα παροχής έγκυρης ερμηνείας ενός κανόνα δικαίου ανήκει αποκλειστικά στο πρόσωπο ή το όργανο που έχει την εξουσία να τον τροποποιήσει ή να τον καταργήσει, πράγμα που σημαίνει ότι το κράτος που είναι συμβαλλόμενο σε διεθνή συμφωνία έχει το εγγενές δικαίωμα ερμηνείας της,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι η παρούσα επακόλουθη συμφωνία για την ερμηνεία της ΣΧΕ αφορά πολυμερή συμφωνία που δημιουργεί δέσμη διμερών σχέσεων και ότι η παρούσα συμφωνία αφορά μόνο τις διμερείς σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ, αντίστοιχα, και, κατ’ επέκταση, των επενδυτών από τα εν λόγω συμβαλλόμενα μέρη, και ότι, ως εκ τούτου, η παρούσα συμφωνία δεν επηρεάζει την άσκηση από τα άλλα μέρη της ΣΧΕ των δικαιωμάτων τους στο πλαίσιο της ΣΧΕ ή την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρατόμ έχουν ενημερώσει τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΧΕ σχετικά με την πρόθεσή τους να συνάψουν την εν λόγω επακόλουθη συμφωνία για την ερμηνεία της ΣΧΕ σύμφωνα με τους κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, όπως κωδικοποιούνται στο άρθρο 41 παράγραφος 2 της σύμβασης VCLT, και

ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι το άρθρο 41 παράγραφος 2 της σύμβασης VCLT εφαρμόζεται κατά μείζονα λόγο σε κάθε επακόλουθη συμφωνία κατά την έννοια του άρθρου 31 παράγραφος 3 στοιχείο α) σχετικά με την ερμηνεία της ΣΧΕ,

ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι τα διαιτητικά δικαστήρια που έχουν συσταθεί βάσει του άρθρου 26 της ΣΧΕ έχουν κρίνει στο παρελθόν και εξακολουθούν να θεωρούν, ως επί το πλείστον, ότι δεν δεσμεύονται από τις αποφάσεις του ΔΕΕ, και έχουν κρίνει, ακόμη και μετά την απόφαση Komstroy, ότι το άρθρο 26 της ΣΧΕ εφαρμόζεται σε διαφορές μεταξύ κράτους μέλους και επενδυτή άλλου κράτους μέλους σχετικά με επένδυση του τελευταίου στο πρώτο κράτος μέλος,

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΛΥΠΗ ΤΟΥΣ για το γεγονός ότι τα εν λόγω διαιτητικά δικαστήρια αγνόησαν τους εφαρμοστέους κανόνες του δημόσιου διεθνούς δικαίου και τη σαφώς εκπεφρασμένη πρόθεση των οικείων συμβαλλόμενων μερών της ΣΧΕ,

ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι διαιτητικές αποφάσεις που έχουν ήδη εκδοθεί από διαιτητικά δικαστήρια κατά τρόπο αντίθετο προς την πρόθεση των συμβαλλόμενων μερών δεν εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή σε τρίτες χώρες, και ότι σε εκκρεμείς διαιτητικές διαδικασίες βάσει του άρθρου 26 της ΣΧΕ τα διαιτητικά δικαστήρια κρίνουν ότι είναι αναρμόδια και ότι τα διαιτητικά όργανα δεν καταχωρίζουν πλέον νέες διαδικασίες διαιτησίας, αλλά τις απορρίπτουν ως προδήλως απαράδεκτες λόγω έλλειψης συναίνεσης σε συμφωνία διαιτησίας, είναι αναγκαίο να επαναληφθεί, ρητά και αναμφισβήτητα, η αυθεντική ερμηνεία της ΣΧΕ μέσω μεταγενέστερης συμφωνίας για την ερμηνεία της ΣΧΕ,

ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι, με τον τρόπο αυτό, τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρατόμ εφαρμόζουν την απόφαση Komstroy, σύμφωνα με τις νομικές τους υποχρεώσεις που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ και της Ευρατόμ, και δημιουργούν ασφάλεια δικαίου όσον αφορά τη μη εκτελεστότητα των υφιστάμενων αποφάσεων, την υποχρέωση των διαιτητικών δικαστηρίων να τερματίζουν αμέσως κάθε εκκρεμή διαιτητική διαδικασία και την υποχρέωση των διαιτητικών οργάνων να μην καταχωρίζουν καμία μελλοντική υπόθεση και των διαιτητικών δικαστηρίων να δηλώνουν ότι οποιαδήποτε διαιτητική διαδικασία στερείται νομικής βάσης,

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ότι η παρούσα συμφωνία θα πρέπει να καλύπτει διαιτητικές διαδικασίες μεταξύ επενδυτών και κρατών στις οποίες συμμετέχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρατόμ ή τα κράτη μέλη της ως συμβαλλόμενα μέρη σε ενδοενωσιακές διαφορές βάσει του άρθρου 26 της ΣΧΕ δυνάμει οποιασδήποτε σύμβασης διαιτησίας ή δέσμης κανόνων, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης για την επίλυση επενδυτικών διαφορών μεταξύ κρατών και υπηκόων άλλων κρατών (σύμβαση ICSID) και των κανόνων διαιτησίας ICSID, των κανόνων διαιτησίας του Ινστιτούτου Διαιτησίας του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Στοκχόλμης (SCC), των κανόνων διαιτησίας της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο (UNCITRAL) και της ad hoc διαιτησίας,

ΚΑΛΩΝΤΑΣ τη γραμματεία του ICSID και τη γραμματεία του SCC να μην καταχωρίσουν νέες ενδοενωσιακές διαιτητικές διαδικασίες βάσει της ΣΧΕ, σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους δυνάμει του άρθρου 36 παράγραφος 3 της σύμβασης ICSID και του άρθρου 12 των κανόνων διαιτησίας του SCC,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι, όταν επενδυτές από τα κράτη μέλη ασκούν μια από τις θεμελιώδεις ελευθερίες, όπως η ελευθερία εγκαταστάσεως ή η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, ενεργούν εντός του πεδίου εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης και, ως εκ τούτου, απολαύουν της προστασίας που παρέχουν οι εν λόγω ελευθερίες και, κατά περίπτωση, το σχετικό παράγωγο δίκαιο, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, που περιλαμβάνουν ιδίως τις αρχές της μη διάκρισης, της αναλογικότητας, της ασφάλειας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης (απόφαση, της 30ής Απριλίου 2014, υπόθεση Pfleger, C‐390/12, EU:C:2014:281, σκέψεις 30 έως 37). Στις περιπτώσεις που ένα κράτος μέλος θεσπίζει ρύθμιση η οποία εισάγει εξαίρεση από την αρχή του σεβασμού θεμελιώδους ελευθερίας διασφαλιζομένης από το δίκαιο της Ένωσης, η ρύθμιση αυτή εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης, και τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη ισχύουν επίσης (απόφαση της 14ης Ιουνίου 2017, υπόθεση Online Games Handels, C‑685/15, EU:C:2017:452, σκέψεις 55 και 56),

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται, σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο της ΣΕΕ, να προβλέπουν τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που είναι αναγκαία για να διασφαλίζεται η πραγματική δικαστική προστασία των δικαιωμάτων των επενδυτών σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα δικαστήριά τους, κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης, ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας (απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018, Associação Sindical dos Juízes Portugueses, C-64/16, EU:C:2018:117, σκέψεις 31 έως 37),

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ υπόψη ότι οι διατάξεις της παρούσας συμφωνίας δεν θίγουν τη δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή οποιουδήποτε κράτους μέλους να προσφύγει στο ΔΕΕ βάσει των άρθρων 258, 259 και 260 της ΣΛΕΕ,

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ υπόψη ότι οι αναφορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην παρούσα συμφωνία νοούνται επίσης ως αναφορές στην προκάτοχό της, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, και στη συνέχεια, στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, μέχρι την αντικατάστασή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση,

ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:

ΑΡΘΡΟ 1

Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας συμφωνίας ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)    «Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας»: η Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας, που υπογράφηκε στη Λισαβόνα στις 17 Δεκεμβρίου 1994 (ΕΕ 1994, L 380, σ. 24· στο εξής: ΣΧΕ), η οποία εγκρίθηκε εξ ονόματος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με την απόφαση 98/181/ΕΚ, ΕΚΑΧ, Ευρατόμ, της 23ης Σεπτεμβρίου 1997 (ΕΕ 1998, L 69, σ. 1), τόσο στην αρχική της μορφή όσο και όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα·

2)    «Ενδοενωσιακές σχέσεις»: οι σχέσεις μεταξύ κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρατόμ ή μεταξύ κράτους μέλους, αφενός, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρατόμ, αφετέρου·

3)    «Διαιτητική διαδικασία»: κάθε διαδικασία ενώπιον διαιτητικού δικαστηρίου σύμφωνα με το άρθρο 26 της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας για την επίλυση διαφοράς μεταξύ, αφενός, επενδυτή ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, αφετέρου, άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρατόμ·

4)    «Ρήτρα διαιτησίας»: η ρήτρα διαιτησίας μεταξύ επενδυτή και κράτους, που ορίζεται στο άρθρο 26 της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας·

ΤΜΗΜΑ 2

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΤΗ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΗ

ΑΡΘΡΟ 2

Συνεχιζόμενη μη εφαρμογή της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας

1.    Για μεγαλύτερη ασφάλεια, τα συμβαλλόμενα μέρη επιβεβαιώνουν ότι η ΣΧΕ δεν εφαρμόζεται και ουδέποτε εφαρμόστηκε στις ενδοενωσιακές σχέσεις.

2.    Για μεγαλύτερη ασφάλεια, τα συμβαλλόμενα μέρη επιβεβαιώνουν, ειδικότερα, ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 1, το άρθρο 47 παράγραφος 3 της ΣΧΕ δεν εφαρμόζεται και ουδέποτε εφαρμόστηκε στις ενδοενωσιακές σχέσεις. Ως εκ τούτου, η εν λόγω διάταξη δεν μπορεί να παρήγαγε ενδοενωσιακά έννομα αποτελέσματα όταν ένα κράτος μέλος αποχώρησε από τη ΣΧΕ πριν από την παρούσα συμφωνία, ούτε παράγει ενδοενωσιακά έννομα αποτελέσματα σε περίπτωση μεταγενέστερης αποχώρησης κράτους μέλους από τη ΣΧΕ.

ΑΡΘΡΟ 3

Κοινές διατάξεις

Για μεγαλύτερη ασφάλεια, τα συμβαλλόμενα μέρη επιβεβαιώνουν, ειδικότερα, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2, το άρθρο 26 της ΣΧΕ δεν εφαρμόζεται και ουδέποτε εφαρμόστηκε στις ενδοενωσιακές σχέσεις. Ως εκ τούτου, το άρθρο 26 της ΣΧΕ δεν μπορεί να χρησιμεύσει και δεν ήταν ποτέ ικανό να χρησιμεύσει ως νομική βάση για διαιτητικές διαδικασίες που αφορούν τις ενδοενωσιακές σχέσεις.

ΤΜΗΜΑ 3

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 26 ΤΗΣ ΣΧΕ

ΑΡΘΡΟ 4

Περατωθείσες διαιτητικές διαδικασίες

1.Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 2, η παρούσα συμφωνία δεν θίγει διαιτητικές διαδικασίες οι οποίες περατώθηκαν με συμφωνία διακανονισμού ή με οριστική διαιτητική απόφαση που εκδόθηκε πριν από τις 6 Μαρτίου 2018, εφόσον:

α)    η διαιτητική απόφαση εκτελέστηκε δεόντως πριν από τις 6 Μαρτίου 2018, ακόμη και αν δεν έχει εκτελεστεί ή εφαρμοστεί σχετική αξίωση για τα δικαστικά έξοδα, και δεν εκκρεμούσε καμία διαδικασία προσφυγής, επανεξέτασης, εξαφάνισης, ακύρωσης, εκτέλεσης, αναθεώρησης ή άλλη παρόμοια διαδικασία αναφορικά με την εν λόγω οριστική διαιτητική απόφαση στις 6 Μαρτίου 2018, ή

β)    η διαιτητική απόφαση εξαφανίστηκε ή ακυρώθηκε πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας συμφωνίας·

η εν λόγω διαδικασία («περατωθείσα διαιτητική διαδικασία») δεν κινείται εκ νέου.

2.    Επιπλέον, η παρούσα συμφωνία δεν θίγει τυχόν συμφωνίες φιλικού διακανονισμού διαφορών που αποτελούν αντικείμενο διαιτητικών διαδικασιών οι οποίες κινήθηκαν πριν από τις 6 Μαρτίου 2018.

ΑΡΘΡΟ 5

Καθήκοντα των συμβαλλόμενων μερών όσον αφορά τις εκκρεμείς διαιτητικές διαδικασίες  

Όταν τα συμβαλλόμενα μέρη είναι μέρη διαιτητικής διαδικασίας που δεν είναι περατωθείσα διαιτητική διαδικασία σύμφωνα με το άρθρο [6]:

α)    ενημερώνουν, σε συνεργασία μεταξύ τους και με βάση τη δήλωση του παραρτήματος, τα διαιτητικά δικαστήρια σχετικά με τις έννομες συνέπειες των αποφάσεων Achmea και Komstroy· και

β)    εάν είναι διάδικοι σε δικαστική διαδικασία που αφορά διαιτητική απόφαση η οποία εκδόθηκε βάσει του άρθρου 26 της ΣΧΕ, ζητούν από το αρμόδιο εθνικό δικαστήριο, μεταξύ άλλων και σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα, κατά περίπτωση, να εξαφανίσει τη διαιτητική απόφαση, να την ακυρώσει ή να μην προβεί στην αναγνώριση και την εκτέλεσή της.

ΤΜΗΜΑ 4

ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΑΡΘΡΟ 6

Θεματοφύλακας

1.    Ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο θεματοφύλακας της παρούσας συμφωνίας.

2.    Ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνωστοποιεί στα συμβαλλόμενα μέρη:

α)    οποιαδήποτε απόφαση περί προσωρινής εφαρμογής, σύμφωνα με το άρθρο 11·

β)    την κατάθεση κάθε εγγράφου επικύρωσης, αποδοχής ή έγκρισης, σύμφωνα με το άρθρο 9·

γ)    την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας συμφωνίας σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1·

δ)    την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας συμφωνίας για κάθε συμβαλλόμενο μέρος σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 2.

3.    Ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημοσιεύει τη συμφωνία στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κοινοποιεί στη Γραμματεία του Χάρτη Ενέργειας την έγκριση και την έναρξη ισχύος της συμφωνίας.

[Κατά περίπτωση] ΑΡΘΡΟ 7

Παραρτήματα

Το παράρτημα της παρούσας συμφωνίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

ΑΡΘΡΟ 8

Επιφυλάξεις

Απαγορεύονται επιφυλάξεις στην παρούσα συμφωνία.

ΑΡΘΡΟ 9

Επικύρωση, έγκριση ή αποδοχή

Η παρούσα συμφωνία υπόκειται σε επικύρωση, έγκριση ή αποδοχή.

Τα συμβαλλόμενα μέρη καταθέτουν τα όργανα επικύρωσης, έγκρισης ή αποδοχής τους στον θεματοφύλακα.

ΑΡΘΡΟ 10

Έναρξη ισχύος

1.    Η παρούσα συμφωνία αρχίζει να ισχύει 30 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία κατά την οποία ο θεματοφύλακας λαμβάνει το δεύτερο όργανο επικύρωσης, έγκρισης ή αποδοχής.

2.    Για κάθε συμβαλλόμενο μέρος που επικυρώνει, αποδέχεται ή εγκρίνει την παρούσα συμφωνία μετά την έναρξη ισχύος της σύμφωνα με την παράγραφο 1, η παρούσα συμφωνία αρχίζει να ισχύει 30 ημερολογιακές ημέρες μετά την ημερομηνία κατάθεσης από το εν λόγω μέρος του οργάνου επικύρωσης, έγκρισης ή αποδοχής.

ΑΡΘΡΟ 11

Προσωρινή εφαρμογή

1.    Τα συμβαλλόμενα μέρη δύνανται να αποφασίσουν, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς τους κανόνες, την προσωρινή εφαρμογή της παρούσας συμφωνίας. Τα συμβαλλόμενα μέρη γνωστοποιούν αυτή την απόφαση στον θεματοφύλακα.

2.    Όταν δύο συμβαλλόμενα μέρη αποφασίσουν να εφαρμόσουν προσωρινά την παρούσα συμφωνία, οι διατάξεις της παρούσας συμφωνίας εφαρμόζονται σε σχέση με τα εν λόγω συμβαλλόμενα μέρη 30 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία της μεταγενέστερης χρονικά απόφασης περί προσωρινής εφαρμογής.

ΑΡΘΡΟ 12

Αυθεντικά κείμενα

Η παρούσα συμφωνία συντάσσεται σε ένα μόνο αντίτυπο στην αγγλική, βουλγαρική, γαλλική, γερμανική, δανική, ελληνική, εσθονική, ιρλανδική, ισπανική, ιταλική, κροατική, λετονική, λιθουανική, μαλτεζική, ολλανδική, ουγγρική, πολωνική, πορτογαλική, ρουμανική, σλοβακική, σλοβενική, σουηδική, τσεχική και φινλανδική γλώσσα, και όλα τα κείμενα στις εν λόγω γλώσσες είναι εξίσου αυθεντικά, κατατίθεται δε στα αρχεία του θεματοφύλακα.

Βρυξέλλες,