EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52020PC0484
Proposal for a COUNCIL DECISION concerning the commitment of the funds stemming from reflows under the ACP Investment Facility from operations under the 9th, 10th and 11th European Development Funds, the balances from the 10th EDF or from previous EDFs, and the funds decommitted from projects under the 10th EDF or from previous EDFs
Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη δέσμευση των κεφαλαίων που απορρέουν από επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ από πράξεις βάσει του 9ου, 10ου και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), τα υπόλοιπα από το 10ο ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ και τα κεφάλαια που αποδεσμεύτηκαν από έργα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ
Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη δέσμευση των κεφαλαίων που απορρέουν από επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ από πράξεις βάσει του 9ου, 10ου και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), τα υπόλοιπα από το 10ο ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ και τα κεφάλαια που αποδεσμεύτηκαν από έργα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ
COM/2020/484 final
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 7.9.2020
COM(2020) 484 final
2020/0232(NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη δέσμευση των κεφαλαίων που απορρέουν από επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ από πράξεις βάσει του 9ου, 10ου και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), τα υπόλοιπα από το 10ο ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ και τα κεφάλαια που αποδεσμεύτηκαν από έργα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Η ΕΕ (και τα κράτη μέλη της) κατέχουν ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα της διεθνούς συνεργασίας για την ανάπτυξη. Πρωτοστατούν παραδοσιακά στη διεθνή δράση, τόσο ως χορηγοί όσο και για τον καινοτόμο ρόλο τους στη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη.
Παρότι διαπιστώνονται βελτιώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης των πλέον ευάλωτων ατόμων, εξακολουθούν να εγείρονται σημαντικές προκλήσεις. Οι παγκόσμιες προκλήσεις είναι πλέον πιο πολύπλοκες, πιο πολυδιάστατες και εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς. Για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εντείνει την εξωτερική δράση της και να αξιοποιήσει μια σειρά ευέλικτων και αποδοτικών μέσων πολιτικής και χρηματοδότησης.
Δεδομένου ότι το μέγεθος των προκλήσεων υπερβαίνει τους σημερινούς διαθέσιμους πόρους, η ΕΕ αναζητεί νέους, καινοτόμους και αποτελεσματικούς τρόπους για τη δημιουργία ενός πλαισίου χρηματοδότησης για την ανάπτυξη. Η μόχλευση των επενδύσεων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των εταίρων του ιδιωτικού τομέα συνιστά αποτελεσματικό μέσο για τη μέγιστη αξιοποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Ωστόσο, τα χρηματοδοτικά μέσα εξακολουθούν να αντιστοιχούν σε πολύ μικρό ποσοστό του προϋπολογισμού της ΕΕ για εξωτερική δράση. Το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού για την ανάπτυξη [περίπου 90 % κατά τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2014-2020] δαπανάται για τις παραδοσιακές επιχορηγήσεις ανάπτυξης, τη στήριξη του προϋπολογισμού και άλλες ρυθμίσεις για την άμεση και έμμεση χρηματοδότηση των χωρών εταίρων.
****
Η επενδυτική διευκόλυνση ΑΚΕ (ΕΔ ΑΚΕ) ήταν ένα πρωτοποριακό χρηματοδοτικό μέσο. Θεσπίστηκε το 2003 στο πλαίσιο της εσωτερικής συμφωνίας μεταξύ των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στα πλαίσια του Συμβουλίου, για τη χρηματοδότηση και τη διαχείριση των ενισχύσεων της Κοινότητας στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού 1 , με στόχο την προώθηση της ανάπτυξης στον ιδιωτικό τομέα —και τη συμβολή στην κινητοποίηση εγχώριων και ξένων κεφαλαίων για τον σκοπό αυτόν— σε 78 χώρες που βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική, την Καραϊβική και τον Ειρηνικό.
Μέχρι στιγμής τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και αντλεί πόρους από το 9ο, 10ο και 11ο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης, καθώς και από τους ίδιους πόρους της ΕΤΕπ.
Το νομικό πλαίσιο της ΕΔ ΑΚΕ 2 καθορίζει τα ακόλουθα [όσον αφορά τους πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ)]:
·τα «προϊόντα και έσοδα» (επανεισροές 3 ) από πράξεις στο πλαίσιο της ΕΔ ΑΚΕ χρησιμοποιούνται για περαιτέρω πράξεις (σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 της εσωτερικής συμφωνίας του 11ου ΕΤΑ) που λειτουργούν ως ταμείο ανανεούμενων πιστώσεων·
·με τη λήξη του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού [και απουσία συγκεκριμένης απόφασης από το Συμβούλιο), οι σωρευτικές καθαρές επανεισροές μεταφέρονται στο επόμενο πρωτόκολλο (άρθρο 3 παράγραφος 2 του παραρτήματος ΙΙ της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού)]·
·το συνολικό ποσό των πόρων του 11ου ΕΤΑ και τα κεφάλαια που απορρέουν από επανεισροές δεν δεσμεύονται πλέον μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020, εκτός εάν το Συμβούλιο αποφασίσει άλλως ομοφώνως βάσει προτάσεως της Επιτροπής (παράρτημα Ιγ σημείο 5 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού και άρθρο 1 παράγραφος 5 της εσωτερικής συμφωνίας του 11ου ΕΤΑ)·
·παράλληλα, το άρθρο 1 παράγραφος 5 της εσωτερικής συμφωνίας του 11ου ΕΤΑ, σε συνδυασμό με το άρθρο 47 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στο 11ο ΕΤΑ, προβλέπει ότι τα κεφάλαια που έχουν καταβάλει τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του 9ου, 10ου και 11ου ΕΤΑ για τη χρηματοδότηση της ΕΔ ΑΚΕ παραμένουν διαθέσιμα μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020 προς εκταμίευση, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2030·
·το άρθρο 14 παράγραφος 3 της εσωτερικής συμφωνίας του 11ου ΕΤΑ προσθέτει ότι η εν λόγω συμφωνία παραμένει σε ισχύ επί όσο διάστημα χρειάζεται για την πλήρη εκτέλεση όλων των ενεργειών που χρηματοδοτούνται βάσει της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού και του ΠΔΠ 2014-2020 (έως την αποπληρωμή και περάτωση όλων των πράξεων).
Η παρούσα πρόταση είναι αναγκαία προκειμένου να καταστεί δυνατή η δέσμευση των κεφαλαίων που απορρέουν από τις επανεισροές μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Ελλείψει απόφασης του Συμβουλίου, τα κεφάλαια που απορρέουν από τις επανεισροές πρέπει να επιστρέφονται κατ’ αναλογία στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τον πίνακα της εσωτερικής συμφωνίας του 11ου ΕΤΑ [άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α)].
Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις της ΕΤΕπ, οι επανεισροές ανέρχονται περίπου σε 3,2 δισ. EUR (συνολική επιχορήγηση ύψους 3,6 δισ. EUR —από την ΕΕ των 28— μείον τις αμοιβές και τα έξοδα διαχείρισης).
****
Η παρούσα πρόταση σχετικά με τη χρήση των επανεισροών της ΕΔ ΑΚΕ για νέες πράξεις υποβάλλεται σε μια κρίσιμη συγκυρία κατά την οποία η ΕΕ διαμορφώνει τη μελλοντική αναπτυξιακή πολιτική της.
(1)Για το επόμενο ΠΔΠ 2021-2027 της ΕΕ, η Επιτροπή πρότεινε την αύξηση του προϋπολογισμού για εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαίων από το Ευρωπαϊκό Μέσο Ανάκαμψης 4 , καθώς και την απλούστευση της δομής του, προκειμένου να καταστεί πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων.
(2)Η Επιτροπή πρότεινε επίσης ένα βασικό μέσο εξωτερικής δράσης: τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας, ο οποίος περιλαμβάνει μια καινοτόμο και απλουστευμένη χρηματοοικονομική δομή για επενδύσεις εκτός των συνόρων της ΕΕ. Βασίζεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ (ΕΤΒΑ+), με την υποστήριξη της νέας εγγύησης εξωτερικής δράσης 5 . Η πρόταση για τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγματεύσεων από τους συννομοθέτες.
Η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται σε όλες αυτές τις υπό εξέλιξη συζητήσεις και εκθέσεις.
Λαμβάνει επίσης υπόψη τα πορίσματα και τις συστάσεις της τελικής επανεξέτασης της ΕΔ ΑΚΕ 6 , η οποία δημοσιεύτηκε το 2019. Η επανεξέταση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, παρόλο που η ΕΔ ΑΚΕ συνέβαλε στους στόχους της συμφωνίας του Κοτονού για τη μείωση της φτώχειας, την ένταξη των χωρών ΑΚΕ στη διεθνή οικονομία και την παροχή βοήθειας για τη βιώσιμη ανάπτυξη των εν λόγω χωρών, δεν μεγιστοποίησε τη συμβολή της επί του θέματος αυτού.
Κατά την περίοδο μεταξύ του 2003 και του 2017, το ταμείο ανανεούμενων πιστώσεων διέθεσε 5,2 δισ. EUR, με χρηματοδότηση ύψους άνω των 4 δισ. EUR μέσω του ΕΤΑ.
Η χρηματοδοτική «προσθετικότητα» (χρήση χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ για την προσέλκυση πρόσθετων ιδιωτικών επενδύσεων που δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί σε αντίθετη περίπτωση) ήταν ικανοποιητική, αλλά δεν αξιοποιήθηκαν πλήρως οι δυνατότητές της. Αυτό καταδεικνύεται από τη σχετικά περιορισμένη χρήση σε ευάλωτες χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου οι πρόσθετες επενδύσεις θα είχαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Από τις πράξεις επενδυτικής διευκόλυνσης στο πλαίσιο της ΕΔ ΑΚΕ, ποσοστό άνω του 50 % πραγματοποιήθηκε σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ενώ το 30 % πραγματοποιήθηκε σε μικρό αριθμό χωρών χαμηλού εισοδήματος.
Σύμφωνα με τα πορίσματα της επανεξέτασης, δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομική βιωσιμότητα απ' ό,τι στους αναπτυξιακούς στόχους.
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης διατυπώθηκαν επίσης διάφορες συστάσεις. Σε αυτές περιλαμβάνεται η ανάγκη εξεύρεσης καλύτερης ισορροπίας μεταξύ των αναπτυξιακών στόχων και της οικονομικής βιωσιμότητας, με μεγαλύτερη εστίαση σε ευάλωτες χώρες χαμηλού εισοδήματος, αύξηση της χρήσης καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως οι εγγυήσεις, τη βελτίωση της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των αναπτυξιακών αποτελεσμάτων και την αναθεώρηση του μοντέλου λειτουργίας.
Οι προηγούμενες αξιολογήσεις, όπως η ενδιάμεση αξιολόγηση του 2010 για την εγγύηση της εντολής εξωτερικού δανεισμού 7 και η αξιολόγηση του 2016 για τον συνδυασμό μέσων 8 , κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι οι νεοσυσταθέντες χρηματοδοτικοί μηχανισμοί της ΕΕ (συνδυασμός μέσων και εγγυήσεις) όντως λειτουργούν, αλλά ο αναπτυξιακός αντίκτυπός τους συνδέεται στενά με την πολιτική κατεύθυνση.
****
Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο να μεταφέρει τις επανεισροές από την ΕΔ ΑΚΕ στο μελλοντικό ΕΤΒΑ+ του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας. Η Επιτροπή σκοπεύει να τις επενδύσει στις χώρες ΑΚΕ μέσω της ΕΤΕπ.
Όπως αντικατοπτρίζεται στο ανεπίσημο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕπ του 2019, το οποίο καταρτίστηκε στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας, όσον αφορά την «πρώην ΕΔ ΑΚΕ», η ΕΤΕπ υποστηρίζει συγκεκριμένα τα εξής: τη συνέχιση της χρήσης των επανεισροών για κάποια έτη, χωρίς κόστος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και με ειδικές ρυθμίσεις (όσον αφορά τη γεωγραφία, την επιλεξιμότητα και το προφίλ κινδύνου) που πρέπει να καθοριστούν.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης, σε διαβούλευση με την ΕΤΕπ, η χρήση των επανεισροών μέσω της ΕΤΕπ να διοχετεύεται κυρίως σε αναπτυξιακά μέσα υψηλών χρηματοοικονομικών κινδύνων, ιδίως σε μέσα χρηματοδότησης αντικτύπου (impact finance), επενδυτικά κεφάλαια και δράσεις σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
Η παρούσα πρόταση δεν συνεπάγεται πρόσθετες συνεισφορές από τα κράτη μέλη.
****
Προκειμένου η ΕΕ να είναι σε θέση να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) που καθορίζονται στο θεματολόγιο του 2030, είναι σημαντικό να μεγιστοποιηθούν οι δυνατότητες κινητοποίησης ιδιωτικού κεφαλαίου με τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, επιπλέον της παραδοσιακής αναπτυξιακής χρηματοδότησης.
Δεδομένου ότι οι προκλήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες από τους διαθέσιμους πόρους, κρίνεται αναγκαία η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων.
Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας η υπαγωγή των πολλαπλών μέσων που είναι διαθέσιμα για την εξωτερική δράση στο ίδιο πλαίσιο διακυβέρνησης. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί ότι οι χρηματοδοτικοί πόροι τηρούν την αρχή της «προτεραιότητας στην πολιτική», η οποία διασφαλίζει, με τη σειρά της, τη συνοχή και τη συμπληρωματικότητα, μεγιστοποιώντας παράλληλα τον αναπτυξιακό αντίκτυπο.
Η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στην παροχή ισχυρότερης πολιτικής καθοδήγησης και στην ενίσχυση του αναπτυξιακού αντικτύπου των επανεισροών της ΕΔ ΑΚΕ. Θα προωθήσει τις επενδύσεις σε χώρες ΑΚΕ με πιο στρατηγικό και αποτελεσματικό τρόπο. Οι επενδύσεις θα βασίζονται στις ανάγκες των χωρών εταίρων και στους στόχους εξωτερικής δράσης της ΕΕ και θα υλοποιούνται μέσω του βέλτιστου συνδυασμού των διαθέσιμων μέσων χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του ΕΤΒΑ+.
****
Το ΕΤΒΑ+ ενσωματώνεται στον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας, μια φιλόδοξη πρόταση με παγκόσμιο πεδίο εφαρμογής, αυξημένα χρηματοδοτικά μέσα και ενισχυμένη πολιτική καθοδήγηση με γνώμονα την αρχή της «προτεραιότητας στην πολιτική».
Ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας θα παρέχει βέλτιστο πλαίσιο πολιτικής και βέλτιστο δημοσιονομικό πλαίσιο, δεδομένου ότι θα εξασφαλίζει συνδυασμό χρηματοδοτήσεων (συνδυασμός μέσων) και εγγυήσεις ως πηγές χρηματοδότησης στο πλαίσιο μιας ενιαίας και απλουστευμένης διακυβέρνησης, για την από κοινού διαχείρισή τους με άλλα μέσα εφαρμογής (επιχορηγήσεις, τεχνική βοήθεια, δημοσιονομική στήριξη κ.λπ.).
Το ΕΤΒΑ+ θα υπόκειται πλήρως στις προτεραιότητες, στους στόχους και στις ενδεικτικές κατανομές που έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας προγραμματισμού, με τον απώτερο σκοπό τη στήριξη των επενδύσεων εκτός των συνόρων της ΕΕ με στρατηγικό και συνεκτικό τρόπο προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης.
Αυτό σημαίνει ότι όλες οι επενδυτικές δραστηριότητες θα σχεδιάζονται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται ο υψηλότερος δυνατός αναπτυξιακός αντίκτυπος και να μεγιστοποιείται η συνοχή της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Ο προγραμματισμός των δράσεων πρέπει να αποτελεί μια διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς, η οποία θα περιλαμβάνει διαβουλεύσεις με τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, τα κράτη μέλη, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, την κοινωνία των πολιτών και άλλα εμπλεκόμενα μέρη.
Το ΕΤΒΑ+ βασίζεται στην επιτυχή εμπειρία του προκατόχου του, του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ), το οποίο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του τρέχοντος Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου (ΕΕΣ) και του δημοσιονομικού σκέλους της συμμαχίας Αφρικής-Ευρώπης.
Στο πλαίσιο μιας πρόσφατης ανεξάρτητης αξιολόγησης 9 διαπιστώθηκε ότι το ΕΤΒΑ είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις επενδυτικές ανάγκες των καλυπτόμενων περιοχών (χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και της Γειτονίας της ΕΕ), καθώς και για τις προτεραιότητες και τις δεσμεύσεις της ΕΕ.
Όσον αφορά τον συνδυασμό μέσων (συνδυασμός χρηματοδοτικών πόρων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα), κατά την περίοδο μεταξύ του 2017 και του 2019 διατέθηκαν 3,1 δισ. EUR για τη χρηματοδότηση 154 έργων σε χώρες της αφρικανικής ηπείρου και της Γειτονίας της ΕΕ. Η εν λόγω συνεισφορά της ΕΕ ενθάρρυνε την αύξηση της χρηματοδότησης, η οποία αναμένεται να καλύψει συνολικές επενδύσεις ύψους περίπου 30 δισ. EUR, κυρίως στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, αλλά και για τη στήριξη της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και της γεωργίας.
Στην υποσαχάρια Αφρική, το ΕΤΒΑ, μέσω της συνεισφοράς ύψους 1,8 δισ. EUR από την ΕΕ, κινητοποίησε συνολικά 13,5 δισ. EUR, με αποτέλεσμα τη χρηματοδότηση 78 δράσεων. Στις χώρες της Γειτονίας, η συνεισφορά ύψους 1,3 δισ. EUR από την ΕΕ αποδέσμευσε επενδύσεις συνολικού ύψους 16,2 δισ. EUR, με αποτέλεσμα τη χρηματοδότηση 76 δράσεων.
Επιπλέον, διατέθηκε συνεισφορά ύψους 1,55 δισ. EUR από την ΕΕ σε 22 προτεινόμενα προγράμματα εγγυήσεων. Η χρηματοδότηση αυτή αναμένεται να αποδεσμεύσει συνολικές επενδύσεις εκτιμώμενου ύψους 17,5 δισ. EUR.
****
Όσον αφορά τη συνοχή, η παρούσα πρόταση βασίζεται επίσης στην κοινή δήλωση του 2017 σχετικά με τη νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη 10 , η οποία αποτελεί μέρος της ανταπόκρισης της ΕΕ στο θεματολόγιο του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τους οικείους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) 11 . Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης έχει αναγνωριστεί ήδη η ανάγκη συνδυασμού της βοήθειας με άλλους πόρους, με την ανάπτυξη καλύτερα προσαρμοσμένων εταιρικών σχέσεων με ευρύτερο φάσμα ενδιαφερομένων, και επαναβεβαιώθηκε η δέσμευση για την τήρηση της αρχής της συνοχής της αναπτυξιακής πολιτικής .
Επιπλέον, με την παρούσα πρόταση διασφαλίζεται ότι η ΕΕ θα τηρήσει τις αρχές και τα κριτήρια που καθορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα στην επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης 12 .
****
Η Επιτροπή ενημέρωσε την ΕΤΕπ για το περιεχόμενο της πρότασής της.
2020/0232 (NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με τη δέσμευση των κεφαλαίων που απορρέουν από επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ από πράξεις βάσει του 9ου, 10ου και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), τα υπόλοιπα από το 10ο ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ και τα κεφάλαια που αποδεσμεύτηκαν από έργα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Έχοντας υπόψη την εσωτερική συμφωνία μεταξύ των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για τη χρηματοδότηση της βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, για την περίοδο 2014 έως 2020, δυνάμει της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, καθώς και για τη χορήγηση χρηματοδοτικής ενίσχυσης στις υπερπόντιες χώρες και εδάφη για τις οποίες ισχύει το τέταρτο μέρος της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 13 (στο εξής: εσωτερική συμφωνία του 11ου ΕΤΑ), και ιδίως το άρθρο 1 παράγραφοι 3, 4 και 5,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Τα κεφάλαια που απορρέουν από επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ από πράξεις βάσει του 9ου, 10ου, και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ) δεν μπορούν να δεσμευτούν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020, εκτός εάν το Συμβούλιο αποφασίσει άλλως ομοφώνως βάσει προτάσεως της Επιτροπής.
(2)Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι παρά το γεγονός ότι η επενδυτική διευκόλυνση ΑΚΕ συνέβαλε στην επίτευξη των στόχων της μείωσης της φτώχειας, της ένταξης στη διεθνή οικονομία και της βιώσιμης ανάπτυξης των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, όπως ορίζεται στη συμφωνία εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, δεν μεγιστοποίησε τη συμβολή της επί του θέματος αυτού. Η συνέχιση της χρήσης των επανεισροών της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ βάσει νέου πλαισίου και διακυβέρνησης θα μπορούσε να αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα ως προς την ανάπτυξη.
(3)[Στις 14 Ιουνίου 2018 η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας 14 , ο οποίος προβλέπει την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ (στο εξής: ΕΤΒΑ+), με την υποστήριξη της νέας εγγύησης εξωτερικής δράσης, στο πλαίσιο της οποίας τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να καταβάλλουν συνεισφορές για τη δρομολόγηση δράσεων σε συγκεκριμένες περιοχές, χώρες, τομείς ή υφιστάμενες επενδυτικές θυρίδες.]
(4)Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη 15 (ΕΤΒΑ) θεωρήθηκε ιδιαίτερα σημαντικό για τις επενδυτικές ανάγκες των καλυπτόμενων περιοχών (χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και της Γειτονίας της ΕΕ), καθώς και για τις προτεραιότητες και τις δεσμεύσεις της Ένωσης.
(5)Στην κοινή τους ανακοίνωση με τίτλο «Προς μια ολοκληρωμένη στρατηγική με την Αφρική» 16 , η Επιτροπή και o ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας ζήτησαν από την Ένωση να στηρίξει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την απασχόληση σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο. Μεταξύ άλλων μέτρων, η Ένωση επιθυμεί να συνεργαστεί με την Αφρική για την προώθηση των επενδύσεων κλιμακώνοντας τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μηχανισμών.
(6)Στην εν λόγω κοινή ανακοίνωση, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας δήλωσαν ότι τα χρηματοδοτικά μέσα πρέπει να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις με υψηλό αναπτυξιακό αντίκτυπο, κυρίως για τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ενίσχυση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα για την επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες» 17 , δηλαδή μετρήσιμος αναπτυξιακός αντίκτυπος, προσθετικότητα, ουδετερότητα, κοινό συμφέρον και συγχρηματοδότηση, χαρακτήρας επίδειξης και τήρηση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και φορολογικών προτύπων.
(7)Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η δυνατότητα οι επανεισροές και τα ποσά των ταμειακών διαθεσίμων που αναφέρονται στην παρούσα απόφαση να συνιστούν συνεισφορές στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Βιώσιμης Ανάπτυξης+ (ΕΤΒΑ+) και στην εγγύηση εξωτερικής δράσης («διάθεση εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό»). Μετά την 31η Δεκεμβρίου 2027 οι εν λόγω επανεισροές και τα ποσά των ταμειακών διαθέσιμων δεν θα εισπράττονται ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό από τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας. Μετά την ημερομηνία αυτή, τα κεφάλαια θα εισπράττονται από τους μεταγενέστερους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς έως ότου εξαντληθούν.
(8)Οι εισροές της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ θα πρέπει να μεταφέρονται ετησίως ως συμπληρωματική χρηματοδότηση των γεωγραφικών κονδυλίων του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας που πρόκειται να επενδυθούν μέσω του ΕΤΒΑ+ σύμφωνα με τα έγγραφα προγραμματισμού.
(9)Η Επιτροπή θα διοχετεύει τις επενδύσεις μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με στόχο τη μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού αντικτύπου και της προσθετικότητάς τους, λαμβάνοντας επίσης υπόψη ζητήματα βιωσιμότητας του χρέους.
(10)[Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) XXX/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας], τα κεφάλαια θα πρέπει να διοχετεύονται κυρίως σε αναπτυξιακά μέσα υψηλών χρηματοοικονομικών κινδύνων, ιδίως σε μέσα χρηματοδότησης αντικτύπου (impact finance), επενδυτικά κεφάλαια και δράσεις σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ). Οι πράξεις θα πρέπει να επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού αντίκτυπου.]
(11)Σύμφωνα με το άρθρο 152 παράγραφος 4 της συμφωνίας για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας 18 , το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης του ΕΤΑ από διαδοχικές περιόδους του ΕΤΑ επιστρέφεται στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς ωριμάζει η αντίστοιχη επένδυση. Εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά, το μερίδιο κεφαλαίου του Ηνωμένου Βασιλείου δεν δεσμεύεται εκ νέου μετά το πέρας της περιόδου αναλήψεων υποχρεώσεων του 11ου ΕΤΑ ούτε ανανεώνεται σε μεταγενέστερες χρονικές περιόδους.
(12)Η έναρξη ισχύος και η εφαρμογή της παρούσας απόφασης θα πρέπει να υπόκεινται στην έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) XXXX/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας]. Ως εκ τούτου, οι ημερομηνίες έναρξης ισχύος και εφαρμογής της παρούσας απόφασης και του κανονισμού (ΕΕ) XXXX/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας] συμπίπτουν,
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:
Άρθρο 1
(1)Τα κεφάλαια που απορρέουν από τις επανεισροές στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ για πράξεις βάσει του 9ου, 10ου και 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), τα υπόλοιπα από το 10ο ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ και τα κεφάλαια που αποδεσμεύτηκαν από έργα στο πλαίσιο του 10ου ΕΤΑ ή από προηγούμενα ΕΤΑ στις …..[ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας απόφασης] αποτελούν συνεισφορές [στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Βιώσιμης Ανάπτυξης+ (ΕΤΒΑ+) και στην εγγύηση εξωτερικής δράσης σύμφωνα με το άρθρο 1 του κανονισμού (ΕΕ) XXX/XXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας] για τους σκοπούς της παροχής χρηματοδότησης μέσω δημοσιονομικών εγγυήσεων σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 1 στοιχείο στ) και του συνδυασμού μέσων σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του εν λόγω κανονισμού].
(2)Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, ως «επανεισροές» νοούνται τυχόν έσοδα, συμπεριλαμβανομένων των μερισμάτων, των υπερτιμημάτων, των αμοιβών εγγυοδοσίας και των τόκων από δάνεια, από ποσά σε τυχόν λογαριασμούς που ανοίγονται για τον σκοπό της καταχώρισης μετρητών τα οποία διακρατούνται για λογαριασμό της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ, η απόδοση από επενδύσεις ταμειακών διαθέσιμων και οι επιστροφές, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαιακών επιστροφών, των αποδεσμευμένων εγγυήσεων και της αποπληρωμής του κεφαλαίου δανείων που προκύπτουν από πράξεις στο πλαίσιο της επενδυτικής διευκόλυνσης ΑΚΕ. Τα κεφάλαια που απορρέουν από την αποδέσμευση των επανεισροών θεωρούνται εξίσου επανεισροές.
(3)Οι επανεισροές υπόκεινται στους εφαρμοστέους κανόνες και διαδικασίες του ΕΤΒΑ+, όπως καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) XXXX/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας].
Άρθρο 2
Οι συνεισφορές διατίθενται για τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού.
Άρθρο 3
Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) XXXX/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας]. Εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
