ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.8.2020

COM(2020) 462 final

2020/0215(NLE)

Πρόταση

EKTEΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη χορήγηση προσωρινής στήριξης στη Σλοβακία, στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 του Συμβουλίου, για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της έξαρσης της νόσου COVID-19

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Ο κανονισμός 2020/672 του Συμβουλίου (στο εξής: κανονισμός SURE) καθορίζει το νομικό πλαίσιο για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής από την Ένωση στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική διαταραχή, οφειλόμενη στην έξαρση της νόσου COVID-19, ή που απειλούνται σοβαρά από την εν λόγω διαταραχή. Η στήριξη στο πλαίσιο του SURE χρησιμεύει για τη χρηματοδότηση, πρωτίστως, συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας ή παρόμοιων μέτρων που αποσκοπούν στην προστασία των μισθωτών και των αυτοαπασχολουμένων και, ως εκ τούτου, στη μείωση του ποσοστού ανεργίας και της απώλειας εισοδήματος, καθώς και για τη χρηματοδότηση, επικουρικά, ορισμένων μέτρων που αφορούν την υγεία, ιδίως στον χώρο εργασίας.

Στις 6 Αυγούστου 2020, η Σλοβακία ζήτησε χρηματοδοτική συνδρομή από την Ένωση στο πλαίσιο του κανονισμού SURE. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού SURE, η Επιτροπή πραγματοποίησε διαβούλευση με τις σλοβακικές αρχές για να εξακριβώσει την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και των προβλεπόμενων δαπανών που οφείλονται στην πανδημία της νόσου COVID-19 και συνδέονται άμεσα με εθνικό σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα. Το εθνικό σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας αποσκοπεί στην προστασία των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων και, ως εκ τούτου, στη μείωση του ποσοστού ανεργίας και της απώλειας εισοδήματος. Το σύστημα επιτρέπει στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες να μειώνουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων τους, οι οποίοι λαμβάνουν δημόσια εισοδηματική στήριξη για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Σε αυτό το σύστημα μπορούν να ενταχθούν εργοδότες που θέτουν ορισμένους από τους εργαζομένους τους σε καθεστώς προσωρινής αργίας από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2021. Οι εν λόγω εργοδότες μπορούν να ζητήσουν επιστροφή του μισθολογικού κόστους, η οποία ανέρχεται σε έως 80 % του συνήθους ακαθάριστου μισθού του μισθωτού που τέθηκε σε καθεστώς προσωρινής αργίας και δεν υπερβαίνει τα 880 EUR μηνιαίως, υπό την προϋπόθεση διατήρησης του μισθωτού. Πέραν του εθνικού συστήματος μειωμένου ωραρίου εργασίας, η Σλοβακία θέσπισε επίσης τα ακόλουθα συνοδευτικά μέτρα: α) κατ’ αποκοπή συνεισφορά ανά μισθωτό από τον Μάρτιο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020 υπό την προϋπόθεση πτώσης των πωλήσεων τουλάχιστον κατά 20 % (μηνιαία παροχή από 180 EUR έως 540 EUR, ανάλογα με τη μείωση των πωλήσεων)· β) κατ’ αποκοπή συνεισφορά έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, καταβλητέα σε αυτοαπασχολουμένους με υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, υπό την προϋπόθεση πτώσης των πωλήσεων τουλάχιστον κατά 20 % (μηνιαία παροχή από 180 EUR έως 540 EUR, ανάλογα με τη μείωση των πωλήσεων)· γ) αποζημίωση του 80 % του ακαθάριστου μισθού του μισθωτού (έως 1 100 EUR κατ’ ανώτατο όριο) έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, για επιχειρήσεις που διέκοψαν τη λειτουργία τους βάσει διατάγματος· και δ) κατ’ αποκοπή επίδομα ύψους 210 EUR μηνιαίως έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, για εργαζομένους που απασχολούνται βάσει σύμβασης, μονοπρόσωπες εταιρείες και αυτοαπασχολουμένους.

Η Σλοβακία διαβίβασε στην Επιτροπή τις σχετικές πληροφορίες.

Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία, η Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο να εκδώσει εκτελεστική απόφαση για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής στη Σλοβακία, στο πλαίσιο του κανονισμού SURE, προς στήριξη των ανωτέρω μέτρων.

•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

•Αναλογικότητα

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

•Εκτίμηση επιπτώσεων

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Πέραν της παροχής εγγυήσεων από τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο ενσωματώνονται και άλλες διασφαλίσεις με στόχο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του συστήματος:

·αυστηρή και συντηρητική προσέγγιση όσον αφορά τη δημοσιονομική διαχείριση·

·κατάρτιση του χαρτοφυλακίου δανείων που περιορίζει τον κίνδυνο συγκέντρωσης, την ετήσια έκθεση και την υπερβολική έκθεση σε μεμονωμένα κράτη μέλη, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη δυνατότητα παροχής επαρκών πόρων στα κράτη μέλη που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη· και

·δυνατότητες αναχρηματοδότησης του χρέους.

2020/0215 (NLE)

Πρόταση

EKTEΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη χορήγηση προσωρινής στήριξης στη Σλοβακία, στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 του Συμβουλίου, για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της έξαρσης της νόσου COVID-19

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672 του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2020, σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκού μέσου προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) λόγω της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 1 , και ιδίως το άρθρο 6 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Στις 6 Αυγούστου 2020, η Σλοβακία ζήτησε χρηματοδοτική συνδρομή από την Ένωση, με σκοπό να συμπληρώσει τις εθνικές της προσπάθειες για την αντιμετώπιση του αντικτύπου της έξαρσης της νόσου COVID-19 και των κοινωνικοοικονομικών της συνεπειών για τους εργαζομένους.

(2)Η έξαρση της νόσου COVID-19 και τα έκτακτα μέτρα που εφάρμοσε η Σλοβακία για να περιορίσει την έξαρση και τον κοινωνικοοικονομικό της αντίκτυπο, καθώς και τις επιπτώσεις της στην υγεία, αναμένεται να έχουν δραματικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2020, η Σλοβακία αναμενόταν να έχει έλλειμμα γενικής κυβέρνησης και χρέος 8,5 % και 59,5 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), αντίστοιχα, έως τα τέλη του 2020. Σύμφωνα με τις θερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Επιτροπής του 2020, το ΑΕΠ της Σλοβακίας προβλέπεται να μειωθεί κατά 9,0 % το 2020.

(3)Η έξαρση της νόσου COVID-19 έχει ακινητοποιήσει σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού στη Σλοβακία. Αυτό οδήγησε σε αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των δημόσιων δαπανών της Σλοβακίας όσον αφορά το εθνικό σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, όπως αναλύεται στη αιτιολογική σκέψη 4.

(4)Ειδικότερα, ο «νόμος αριθ. 5/2004 Coll. για τις υπηρεσίες απασχόλησης», όπως αναφέρεται στο αίτημα της Σλοβακίας της 6ης Αυγούστου 2020, αποτέλεσε τη βάση για τη θέσπιση μιας σειράς μέτρων για την αντιμετώπιση του αντικτύπου της έξαρσης της νόσου COVID-19, συμπεριλαμβανομένου συστήματος στήριξης των εργοδοτών που θέτουν εργαζομένους σε καθεστώς προσωρινής αργίας από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2021. Οι εν λόγω εργοδότες μπορούν να ζητήσουν επιστροφή του μισθολογικού κόστους, η οποία ανέρχεται σε έως 80 % του συνήθους ακαθάριστου μισθού του μισθωτού που τέθηκε σε καθεστώς προσωρινής αργίας και δεν υπερβαίνει τα 880 EUR μηνιαίως, υπό την προϋπόθεση διατήρησης του μισθωτού. Επιπλέον, θεσπίστηκαν μια σειρά συνοδευτικά μέτρα: α) κατ’ αποκοπή συνεισφορά ανά μισθωτό από τον Μάρτιο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020 υπό την προϋπόθεση πτώσης των πωλήσεων τουλάχιστον κατά 20 % (μηνιαία παροχή από 180 EUR έως 540 EUR, ανάλογα με τη μείωση των πωλήσεων)· β) κατ’ αποκοπή συνεισφορά έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, καταβλητέα σε αυτοαπασχολουμένους με υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, υπό την προϋπόθεση πτώσης των πωλήσεων τουλάχιστον κατά 20 % (μηνιαία παροχή από 180 EUR έως 540 EUR, ανάλογα με τη μείωση των πωλήσεων)· γ) αποζημίωση του 80 % του ακαθάριστου μισθού του μισθωτού (έως 1 100 EUR κατ’ ανώτατο όριο) έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, για επιχειρήσεις που διέκοψαν τη λειτουργία τους βάσει διατάγματος· και δ) κατ’ αποκοπή επίδομα ύψους 210 EUR μηνιαίως έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, για εργαζομένους που απασχολούνται βάσει σύμβασης, μονοπρόσωπες εταιρείες και αυτοαπασχολουμένους. Το κατ’ αποκοπή επίδομα μπορεί να νοηθεί ως μέτρο παρόμοιο με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672, δεδομένου ότι αποσκοπεί στην προστασία των αυτοαπασχολούμενων ή παρεμφερών κατηγοριών εργαζομένων από τη μείωση ή την απώλεια εισοδήματος.

(5)Η Σλοβακία πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 προκειμένου να ζητήσει χρηματοδοτική συνδρομή. Η Σλοβακία υπέβαλε στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία οι πραγματικές και οι προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1 077 457 000 EUR από την 1η Φεβρουαρίου 2020, λόγω των εθνικών μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης της νόσου COVID-19. Πρόκειται για αιφνίδια και σοβαρή αύξηση, δεδομένου ότι τα νέα μέτρα καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού στη Σλοβακία. Η Σλοβακία σκοπεύει να καλύψει τη χρηματοδότηση 390 262 000 EUR του ποσού των αυξημένων δαπανών μέσω ενωσιακών κονδυλίων και 56 311 400 EUR μέσω ίδιας χρηματοδότησης.

(6)Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη της Σλοβακίας και εξακρίβωσε την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, όπως αναφέρεται στο αίτημα της 6ης Αυγούστου 2020, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(7)Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παρασχεθεί χρηματοδοτική συνδρομή, ώστε να βοηθηθεί η Σλοβακία να αντιμετωπίσει τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της σοβαρής διαταραχής της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η έξαρση της νόσου COVID-19.

(8)Η παρούσα απόφαση δεν προδικάζει την έκβαση διαδικασιών οι οποίες αφορούν τις στρεβλώσεις της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και ενδέχεται να κινηθούν, ιδίως βάσει των άρθρων 107 και 108 της ΣΛΕΕ. Δεν απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κοινοποιούν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 108 της ΣΛΕΕ, τις τυχόν χορηγούμενες κρατικές ενισχύσεις.

(9)Η Σλοβακία θα πρέπει να ενημερώνει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εκτέλεση των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών, προκειμένου να είναι σε θέση η Επιτροπή να αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η Σλοβακία έχει εκτελέσει τις εν λόγω δαπάνες.

(10)Η απόφαση παροχής χρηματοδοτικής συνδρομής λήφθηκε λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων και αναμενόμενων αναγκών της Σλοβακίας, καθώς και των αιτημάτων για χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 που έχουν ήδη υποβληθεί ή προβλέπεται να υποβληθούν από άλλα κράτη μέλη, και παράλληλα με εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η Σλοβακία πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

Άρθρο 2

1.Η Ένωση θέτει στη διάθεση Σλοβακία δάνειο ανώτατου ύψους 630 883 600 EUR. Το δάνειο έχει μέγιστη μέση ληκτότητα 15 ετών.

2.Η περίοδος διαθεσιμότητας της χρηματοδοτικής συνδρομής που χορηγείται με την παρούσα απόφαση είναι 18 μήνες, αρχής γενομένης από την πρώτη ημέρα μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης.

3.Η Επιτροπή θέτει την ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή στη διάθεση της Σλοβακίας σε οκτώ δόσεις κατ’ ανώτατο όριο. Μία δόση δύναται να εκταμιευθεί σε ένα ή περισσότερα τμήματα. Η ληκτότητα των τμηματικών εκταμιεύσεων της πρώτης δόσης δύναται να είναι μεγαλύτερη από τη μέγιστη μέση ληκτότητα που αναφέρεται στην παράγραφο 1. Στις περιπτώσεις αυτές, οι προθεσμίες λήξης των περαιτέρω τμηματικών εκταμιεύσεων καθορίζονται κατά τρόπον ώστε να τηρείται η μέγιστη μέση ληκτότητα που αναφέρεται στην παράγραφο 1, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η εκταμίευση όλων των δόσεων.

4.Η πρώτη δόση αποδεσμεύεται υπό την προϋπόθεση της έναρξης ισχύος της δανειακής συμφωνίας που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

5.Η Σλοβακία καταβάλλει το κόστος χρηματοδότησης της Ένωσης που αναφέρεται στο άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 για κάθε δόση, συν τα τυχόν τέλη, έξοδα και δαπάνες της Ένωσης που προκύπτουν από χρηματοδότηση.

6.Η Επιτροπή αποφασίζει για το ύψος και την αποδέσμευση των δόσεων, καθώς και για το ύψος των τμηματικών εκταμιεύσεων.

Άρθρο 3

Η Σλοβακία μπορεί να χρηματοδοτήσει το εθνικό σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και τα συνοδευτικά μέτρα όπως προβλέπεται στο άρθρο 54 παράγραφος 1 στοιχείο e) του νόμου αριθ. 5/2004 Coll. για τις υπηρεσίες απασχόλησης.

Άρθρο 4

Η Σλοβακία ενημερώνει την Επιτροπή έως την [ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6 μήνες μετά την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας απόφασης], και εν συνεχεία κάθε 6 μήνες, σχετικά με την εκτέλεση των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών, έως ότου εκτελεστούν πλήρως οι εν λόγω προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες.

Άρθρο 5

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στη Σλοβακική Δημοκρατία.

Άρθρο 6

Η παρούσα απόφαση δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βρυξέλλες,

(1)    ΕΕ L 159 της 20.5.2020, σ. 1.