ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 7.8.2020
COM(2020) 362 final
2020/0167(NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την υποβολή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτάσεων για την τροποποίηση του παραρτήματος IV της σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και τη διάθεσή τους ενόψει της 15ης συνόδου της διάσκεψης των μερών και σχετικά με τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά προτάσεις άλλων μερών για την τροποποίηση του παραρτήματος IV και άλλων παραρτημάτων
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΑΝΤΙΚΕIΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡOΤΑΣΗΣ
Η παρούσα πρόταση αφορά απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με την υποβολή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτάσεων για την τροποποίηση του παραρτήματος IV της σύμβασης της Βασιλείας, ενόψει της 15ης συνόδου της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και τη διάθεσή τους (CoP-15). Η διάσκεψη των μερών έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στις 19-30 Ιουλίου 2021. Η παρούσα πρόταση καλύπτει επίσης τη διαπραγματευτική θέση της Ένωσης σχετικά με πιθανές τροποποιήσεις των σχετικών παραρτημάτων που προτείνουν άλλα μέρη.
2.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
2.1.Η σύμβαση της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της διάθεσής τους
Η σύμβαση της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της διάθεσής τους (στο εξής: η σύμβαση) συνομολογήθηκε στις 22 Μαρτίου 1989 και άρχισε να ισχύει το 1992. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της είναι μέρη της σύμβασης. Η σύμβαση σήμερα δεσμεύει 187 μέρη.
Οι απαιτήσεις της σύμβασης εφαρμόζονται στα επικίνδυνα απόβλητα που ορίζονται στο άρθρο 1 και απαριθμούνται στο παράρτημα VIII της σύμβασης και στα λοιπά απόβλητα που απαριθμούνται στο παράρτημα II και τα οποία περιλαμβάνουν τα απόβλητα που συλλέγονται από νοικοκυριά, τα κατάλοιπα που προκύπτουν από την καύση οικιακών αποβλήτων και, από την 1η Ιανουαρίου 2021, ορισμένους τύπους πλαστικών αποβλήτων. Η σύμβαση απαριθμεί επίσης καταχωρίσεις αποβλήτων στο παράρτημα IX, τα οποία δεν υπόκεινται στις απαιτήσεις της σύμβασης, εκτός εάν τα εν λόγω απόβλητα περιέχουν κάποιο υλικό που εντάσσεται σε κατηγορία του παραρτήματος I σε βαθμό που να έχει ως συνέπεια να εμφανίζουν τα απόβλητα κάποιο από τα επικίνδυνα χαρακτηριστικά του παραρτήματος III. Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που είναι επικίνδυνα απαριθμούνται στο παράρτημα VIII (καταχώριση A1180) και, εάν δεν είναι επικίνδυνα, στο παράρτημα IX (καταχώριση B1110). Το παράρτημα II δεν περιέχει καμία καταχώριση για απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού.
Στο παράρτημα IV της σύμβασης απαριθμούνται και προσδιορίζονται οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων που θεωρείται ότι συνιστούν «διάθεση» σύμφωνα με τον ορισμό αυτού του όρου στο άρθρο 2 παράγραφος 4 της σύμβασης. Στη σύμβαση, ο όρος «διάθεση» καλύπτει τόσο τις εργασίες τελικής διάθεσης, όπως η υγειονομική ταφή και η αποτέφρωση (οι οποίες απαριθμούνται στο παράρτημα IVA), όσο και τις εργασίες αξιοποίησης, όπως η ανακύκλωση και άλλες εργασίες αξιοποίησης (οι οποίες απαριθμούνται στο παράρτημα IVB).
Η σημασία της απαρίθμησης στο παράρτημα IV έγκειται στο ότι μόνο «οι ουσίες ή τα αντικείμενα που διατίθενται ή προορίζονται για διάθεση ή απαιτείται να διατεθούν» θεωρούνται «απόβλητα», όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 της σύμβασης, καθώς και στο ότι ως «διάθεση» νοείται «οποιαδήποτε εργασία που προσδιορίζεται στο παράρτημα IV». Ως εκ τούτου, οι απαιτήσεις της σύμβασης εφαρμόζονται μόνο στις εργασίες διάθεσης που απαριθμούνται στο παράρτημα IV. Αυτό το παράρτημα θα πρέπει, συνεπώς, να καλύπτει όλες τις πιθανές εργασίες διαχείρισης αποβλήτων που πραγματοποιούνται ή ενδέχεται να πραγματοποιηθούν στην πράξη και ανεξάρτητα από το εάν διεξάγονται σύμφωνα με το εθνικό ή το διεθνές δίκαιο ή από το εάν θεωρούνται περιβαλλοντικά ορθές. Διαφορετικά, θα δημιουργηθούν κενά όσον αφορά τις απαιτήσεις της σύμβασης.
Οι κύριες απαιτήσεις της σύμβασης είναι οι ακόλουθες:
·Απαγόρευση εξαγωγής από χώρες του ΟΟΣΑ σε χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ αποβλήτων που απαριθμούνται ως επικίνδυνα στο παράρτημα VIII και
·Ένα σύστημα ελέγχου (στο εξής: διαδικασία ΣΜΕ) για την εξαγωγή, την εισαγωγή και τη διαμετακόμιση αποβλήτων που απαριθμούνται ως απόβλητα για τα οποία απαιτείται ειδική μέριμνα στο παράρτημα II ή ως επικίνδυνα απόβλητα στο παράρτημα VIII αλλά δεν υπόκεινται στην ανωτέρω απαγόρευση εξαγωγής. Η διαδικασία ΣΜΕ συνεπάγεται ότι οι εξαγωγές κοινοποιούνται εκ των προτέρων στις αρμόδιες αρχές των κρατών εισαγωγής και διαμετακόμισης. Η κοινοποίηση πραγματοποιείται από το κράτος εξαγωγής, που μπορεί επίσης να απαιτεί από τους παραγωγούς ή τους εξαγωγείς να πραγματοποιούν τις εν λόγω κοινοποιήσεις μέσω της αρμόδιας αρχής του. Οι κοινοποιήσεις πραγματοποιούνται εγγράφως και περιέχουν τις δηλώσεις και τις πληροφορίες που καθορίζονται στο παράρτημα V A της σύμβασης. Εξαγωγή αποβλήτων μπορεί να προχωρήσει μόνον εάν και όταν όλα τα εμπλεκόμενα κράτη έχουν δώσει τη γραπτή συγκατάθεσή τους (άρθρο 6 της σύμβασης).
2.2.Η διάσκεψη των μερών
Η διάσκεψη των μερών της σύμβασης της Βασιλείας αποτελεί το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο της σύμβασης. Διαθέτει εξουσία τροποποίησης των παραρτημάτων της σύμβασης και συνέρχεται ανά διετία.
Η αναθεώρηση των παραρτημάτων I, III, IV και των σχετικών πτυχών του παραρτήματος IX της σύμβασης ξεκίνησε από τη 12η σύνοδο της διάσκεψης των μερών (CoP-12) βάσει της απόφασης BC-12/1.
Η 13η σύνοδος της διάσκεψης των μερών (CoP-13) αποφάσισε να συστήσει μια ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων (ΟΕΕ) για την αναθεώρηση των ανωτέρω παραρτημάτων, η οποία απαρτίζεται από 50 μέλη που όρισαν τα μέρη βάσει δίκαιης γεωγραφικής εκπροσώπησης των πέντε περιφερειακών ομάδων των Ηνωμένων Εθνών. Οι συμμετέχοντες από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της στην ΟΕΕ είναι η Επιτροπή, η Εσθονία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Πολωνία. Για τον συντονισμό των γραπτών παρατηρήσεων και των προφορικών παρεμβάσεων υπεύθυνη ήταν η ομάδα εργασίας «Θέματα Διεθνούς Περιβάλλοντος» (WPIEI) του Συμβουλίου. Η CoP-13 συμφώνησε ότι η ΟΕΕ θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα στις εργασίες για το παράρτημα IV και τις σχετικές πτυχές του παραρτήματος IX. Κατά την περίοδο 2017-2019, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της υπέβαλαν προκαταρκτικές προτάσεις τροποποιήσεων του παραρτήματος IV στη γραμματεία της σύμβασης και στην ΟΕΕ.
Κατά τη 14η σύνοδο της διάσκεψης των μερών (CoP-14), με την απόφαση BC-14/16, η εντολή της ΟΕΕ διευρύνθηκε ώστε να συμπεριλάβει επίσης την αναθεώρηση των δύο υφιστάμενων καταχωρίσεων για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, δηλαδή την καταχώριση B1110 στο παράρτημα IX και την αντίστοιχη καταχώριση A1180 στο παράρτημα VIII, καθώς και την εξέταση των επακόλουθων επιπτώσεων της αναθεώρησης των παραρτημάτων I, III και IV σε άλλα παραρτήματα της σύμβασης και σε σχετικές αποφάσεις της διάσκεψης των μερών. Με την απόφαση BC-14/16, η CoP-14 ζήτησε από την ΟΕΕ να συνεχίσει τις εργασίες της ως ακολούθως: οι προτάσεις τροποποίησης αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και πιθανής έγκρισης κατά τη 15η σύνοδο της διάσκεψης των μερών (CoP-15) όσον αφορά τα παραρτήματα IV, VIII (A1180) και IX (B1110).
Η ΟΕΕ έχει εκδώσει μια σειρά συστάσεων και επιλογών προς εξέταση από τα μέρη, εάν αυτά επιθυμούν να υποβάλουν προτάσεις για την CoP-15. Η προθεσμία που έχει ορίσει η γραμματεία της σύμβασης της Βασιλείας για την υποβολή προτάσεων τροποποίησης των παραρτημάτων της σύμβασης λήγει στις 4 Δεκεμβρίου 2020, λαμβανομένης υπόψη της μετάθεσης της διάσκεψης των μερών από τον Μάιο στον Ιούλιο του 2021.
Στόχος των προτάσεων είναι η τροποποίηση και η αποσαφήνιση των περιγραφών των εργασιών διάθεσης που απαριθμούνται στο παράρτημα IV της σύμβασης. Εάν εγκριθούν, οι προτάσεις θα οδηγήσουν σε βελτίωση της νομικής σαφήνειας και, ως εκ τούτου, θα διευκολύνουν τη διενέργεια ελέγχων σε μεταφορές αποβλήτων και την πρόληψη παράνομων μεταφορών. Θα προαγάγουν επίσης την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και θα συμβάλουν στη μετάβαση προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της υπέβαλαν προκαταρκτικές προτάσεις σχετικά με τον κατάλογο των εργασιών διάθεσης στο παράρτημα IV στη γραμματεία της σύμβασης και στην ΟΕΕ κατά την περίοδο 2017-2019. Οι προτάσεις αυτές συζητήθηκαν με άλλα μέρη που συμμετέχουν στην ΟΕΕ. Στην ΟΕΕ συζητήθηκαν επίσης συστάσεις σχετικά με τις ταξινομήσεις αποβλήτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στα παραρτήματα VIII και IX.
Εάν επιτευχθεί συμφωνία για τις τροποποιήσεις στην CoP-15, οι τροποποιήσεις θα πρέπει να ενσωματωθούν στην οδηγία πλαίσιο 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα της ΕΕ (στον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που αντιστοιχεί στο παράρτημα IV της σύμβασης) και στον κανονισμό 1013/2006 για τις μεταφορές αποβλήτων της ΕΕ (στις ειδικές καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που αντιστοιχούν στα παραρτήματα VIII και IX της σύμβασης).
2.3.Η προβλεπόμενη πράξη
Η πρόταση απόφασης του Συμβουλίου προτείνει τα ακόλουθα:
Την τροποποίηση του παραρτήματος IV της σύμβασης όσον αφορά τη γενική εισαγωγή του, τους υπότιτλους και το εισαγωγικό κείμενο, προκειμένου να γίνει διάκριση και να επεξηγηθούν οι όροι «τελική διάθεση» και «αξιοποίηση» και να διευκρινιστεί ότι καλύπτονται όλες οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων.
Την επικαιροποίηση και την αποσαφήνιση των περιγραφών των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων του παραρτήματος IV και τη διασφάλιση ότι όλες οι εργασίες, συμπεριλαμβανομένων των ενδιάμεσων εργασιών, καλύπτονται από τις απαιτήσεις της σύμβασης.
Η παρούσα πρόταση απόφασης του Συμβουλίου καλύπτει επίσης, καταρχήν και με την επιφύλαξη τυχόν αποφάσεων συντονισμού επιτόπου, τη διαπραγματευτική θέση της Ένωσης εάν άλλα μέρη προτείνουν πρόσθετες τροποποιήσεις των σχετικών παραρτημάτων. Τέτοιες προτάσεις ενδέχεται να αφορούν τον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων του παραρτήματος IV και τις καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, οι οποίες περιλαμβάνονται επί του παρόντος στο παραρτήματα VIII και IX και θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνονται στο παράρτημα II της σύμβασης.
Οι τροποποιήσεις των παραρτημάτων της σύμβασης θα πρέπει να ενσωματωθούν μέσω τροποποιήσεων της οδηγίας 2008/98/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1013/2006. Η οδηγία 2008/98/ΕΚ περιέχει τον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που αντιστοιχεί στο παράρτημα IV της σύμβασης και ο κανονισμός 1013/2006 περιλαμβάνει τις ειδικές καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που αντιστοιχούν στα παραρτήματα VIII και IX της σύμβασης.
Οι αλλαγές για τους φορείς εκμετάλλευσης και τις αρχές όσον αφορά τις εξαγωγές από την ΕΕ θα εξαρτώνται από το είδος των αλλαγών που μπορεί να συμφωνηθούν (ιδίως από το ποια παραρτήματα θα τροποποιηθούν εντέλει), τον τύπο των αποβλήτων και τις χώρες προορισμού.
Οι τροποποιήσεις του παραρτήματος IV της σύμβασης δεν θα έχουν άμεσες επιπτώσεις για τις εξαγωγές ή άλλες μεταφορές αποβλήτων, αλλά θα αποσαφηνίσουν την περιγραφή των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που πρέπει να διεξάγονται μετά τη μεταφορά των αποβλήτων. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι τροποποιήσεις θα διευκολύνουν τις αρχές κατά τη διενέργεια ελέγχων σε μεταφορές αποβλήτων και θα τις βοηθήσουν ώστε να τηρούν τις απαιτήσεις της σύμβασης με στόχο την πρόληψη παράνομων μεταφορών. Θα προαγάγουν επίσης την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και θα συμβάλουν στη μετάβαση προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία.
Στον βαθμό που πρόσθετες κατηγορίες αποβλήτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών θα συμπεριληφθούν στο παράρτημα II ή VIII της σύμβασης και το παράρτημα V του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 θα τροποποιηθεί αναλόγως, οι εξαγωγές αυτών των αποβλήτων από την ΕΕ σε χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ θα απαγορεύονται δυνάμει του άρθρου 36 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1013/2006. Στις εξαγωγές των εν λόγω αποβλήτων εντός του ΟΟΣΑ θα εφαρμόζεται καταρχήν η διαδικασία ΣΜΕ. Η εφαρμογή αυτών των τροποποιήσεων της σύμβασης στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 θα είχε επίσης ως αποτέλεσμα την υποβολή των ενδοενωσιακών μεταφορών αποβλήτων που περιλήφθηκαν για πρώτη φορά στα παραρτήματα ΙΙ και VIII της σύμβασης της Βασιλείας στη διαδικασία κοινοποίησης, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) σημείο i) του κανονισμού αριθ. 1013/2006.
Η διαδικασία για την τροποποίηση των παραρτημάτων της σύμβασης διέπεται από τα άρθρα 17 και 18 της σύμβασης. Ειδικότερα, κάθε προτεινόμενη τροποποίηση πρέπει να υποβάλλεται από ένα μέρος και να κοινοποιείται από τη γραμματεία σε όλα τα μέρη τουλάχιστον έξι μήνες πριν από τη σύνοδο της διάσκεψης των μερών. Επιπλέον, οποιαδήποτε τέτοια τροποποίηση πρέπει να εγκρίνεται σε σύνοδο της διάσκεψης των μερών. Η προβλεπόμενη πράξη θα καταστεί δεσμευτική για τα μέρη σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της σύμβασης, το οποίο προβλέπει τα εξής: «Με την εκπνοή έξι μηνών από την ημερομηνία κυκλοφορίας της ανακοίνωσης του θεματοφύλακα, το παράρτημα τίθεται σε ισχύ για όλα τα μέρη της παρούσας σύμβασης ή κάθε σχετικού πρωτοκόλλου, μέρη τα οποία δεν υπέβαλαν καμιά κοινοποίηση σύμφωνα με τη διάταξη του στοιχείου β) παραπάνω».
3.ΘΕΣΗ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΕΙ ΕΞ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Η Ένωση θα πρέπει να υποβάλει προτάσεις σε σχέση με το παράρτημα IV της σύμβασης για την:
·Τροποποίηση του παραρτήματος IV προκειμένου να συμπεριληφθεί μια γενική εισαγωγή όπου θα γίνεται σαφής διάκριση των όρων «τελική διάθεση» και «αξιοποίηση» και θα διευκρινίζεται ότι όλες οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων που πραγματοποιούνται ή ενδέχεται να πραγματοποιηθούν στην πράξη καλύπτονται ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους και από το εάν θεωρούνται περιβαλλοντικά ορθές, καθώς και ότι καλύπτονται επίσης οι εργασίες που πραγματοποιούνται πριν από την υποβολή σε άλλες εργασίες («ενδιάμεσες εργασίες»).
·Τροποποίηση του παραρτήματος IV προκειμένου να συμπεριληφθούν υπότιτλοι και εισαγωγικά κείμενα που θα επεξηγούν την έννοια των εργασιών μη αξιοποίησης (παράρτημα IVA) και των εργασιών αξιοποίησης (παράρτημα IVB) και
·Τροποποίηση του παραρτήματος IV σχετικά με υφιστάμενες εργασίες και την εισαγωγή νέων εργασιών στο παράρτημα IV, η οποία θα αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην επικαιροποίηση και στην αποσαφήνιση των περιγραφών των εργασιών σύμφωνα με επιστημονικές, τεχνικές και λοιπές εξελίξεις που έχουν προκύψει έπειτα από τη συνομολόγηση της σύμβασης το 1989, καθώς και στη διασφάλιση, μέσω της εισαγωγής διατάξεων γενικού χαρακτήρα, ότι όλες οι εργασίες που δεν αναφέρονται ρητώς καλύπτονται από τις απαιτήσεις της σύμβασης.
Στόχος των ανωτέρω προτάσεων είναι:
·Να διασφαλίσουν ότι οι κατάλληλοι μηχανισμοί ελέγχου της σύμβασης είναι πλήρως εφαρμοστέοι και ότι, ως εκ τούτου, εάν εγκριθούν, θα βελτιώσουν τους ελέγχους μεταφορών αποβλήτων και θα διευκολύνουν την πρόληψη παράνομων μεταφορών,
·Να βελτιώσουν τη νομική σαφήνεια και την κοινή αντίληψη όσον αφορά τις εργασίες διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και την ερμηνεία τους από τα μέρη, και
·Να προαγάγουν την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και να συμβάλουν στη μετάβαση προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία.
Εάν άλλα μέρη προτείνουν τροποποιήσεις των σχετικών παραρτημάτων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιτύχουν τους ίδιους στόχους με εκείνους που επιδιώκει η πρόταση της Ένωσης, αυτές οι προτάσεις θα μπορούσαν καταρχήν να υποστηριχθούν από την Ένωση. Αυτές οι προτάσεις ενδέχεται να αφορούν τον κατάλογο εργασιών στο παράρτημα IV και τις καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που περιλαμβάνονται επί του παρόντος στα παραρτήματα VIII (A1180) και IX (B1110) και θα μπορούσαν επίσης να αφορούν νέες προτεινόμενες καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στο παράρτημα II (κατηγορίες αποβλήτων για τις οποίες απαιτείται ειδική μέριμνα). Οι προτάσεις σχετικά με την ταξινόμηση αποβλήτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στα παραρτήματα II και VIII θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν την επίτευξη των ανωτέρω στόχων σε σχέση με μία από τις ροές αποβλήτων που συνιστά τη σοβαρότερη πηγή ανησυχίας για το περιβάλλον και την υγεία και η οποία προσφέρει, επίσης, πολύ υψηλό δυναμικό συμβολής στην κυκλική οικονομία.
Οι διατάξεις της σύμβασης εφαρμόζονται εντός της Ένωσης μέσω της οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, η οποία περιλαμβάνει στα παραρτήματα I και II τους καταλόγους εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που αντιστοιχούν στο παράρτημα IV της σύμβασης της Βασιλείας, καθώς και μέσω του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006, ο οποίος διέπει τις εξαγωγές και τις εισαγωγές προς την Ένωση, καθώς και τις μεταφορές μεταξύ κρατών μελών (άρθρο 1). Επίσης, η οδηγία και ο κανονισμός εφαρμόζονται εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
Όταν οι τροποποιήσεις των παραρτημάτων II και VIII της σύμβασης εγκριθούν, θα πρέπει να ενσωματωθούν στην ενωσιακή νομοθεσία και, ειδικότερα, στην οδηγία 2008/98/ΕΚ και στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1013/2006. Οι τροποποιήσεις στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 θα μπορούσαν να συνεπάγονται την υποβολή των μεταφορών νέων κατηγοριών αποβλήτων που περιλήφθηκαν στο παράρτημα ΙΙ, εντός της ΕΕ και του ΕΟΧ, σε νέα μέτρα ελέγχου και απαγόρευση των εξαγωγών των εν λόγω αποβλήτων σε χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ. Παρότι η κατάσταση αυτή θα ήταν επιθυμητή για τους ανωτέρω λόγους όσον αφορά τις εξαγωγές από την ΕΕ, θα μπορούσε να έχει ανεπιθύμητες και προβληματικές συνέπειες στις μεταφορές αποβλήτων που προορίζονται για ανακύκλωση εντός της ΕΕ και του ΕΟΧ, δεδομένου ότι αυτές θα υπόκειντο σε νέες διαδικασίες κοινοποίησης. Οι εν λόγω μεταφορές υπόκεινται ήδη σε απαιτήσεις περιβαλλοντικής προστασίας στο πλαίσιο της ενωσιακής νομοθεσίας για τα απόβλητα και η εισαγωγή νέων διοικητικών διαδικασιών θα μπορούσε να καταστήσει την ανακύκλωση στην ΕΕ πιο περίπλοκη και δαπανηρή, αποφέροντας παράλληλα μόνο περιορισμένα οφέλη από περιβαλλοντική άποψη.
Προκειμένου να διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση εντός της Ένωσης και του ΕΟΧ, δηλαδή χωρίς το σύστημα ελέγχου της σύμβασης, θα ήταν απαραίτητο να κοινοποιηθούν οι εν λόγω διατάξεις στη γραμματεία της σύμβασης δυνάμει του άρθρου 11 της σύμβασης και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα βάσει της απόφασης του ΟΟΣΑ. Το άρθρο 11 της σύμβασης επιτρέπει στα μέρη να συνάπτουν διμερείς, πολυμερείς ή περιφερειακές συμφωνίες ή ρυθμίσεις αναφορικά με τη διασυνοριακή διακίνηση αποβλήτων, υπό τον όρο ότι οι εν λόγω συμφωνίες ή ρυθμίσεις είναι συμβατές με την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων, την οποία επιβάλλει η σύμβαση. Με τις συμφωνίες ή τις ρυθμίσεις συνομολογούνται διατάξεις που δεν είναι λιγότερο περιβαλλοντικά ορθές από εκείνες που προβλέπει η σύμβαση, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων χωρών. Κοινοποιήσεις δυνάμει του άρθρου 11 έχουν γίνει για παράδειγμα σχετικά με απόφαση του ΟΟΣΑ.
Ως εκ τούτου, η παρούσα πρόταση απόφασης του Συμβουλίου προβλέπει ότι η Ένωση θα κοινοποιήσει στη γραμματεία, σύμφωνα με το άρθρο 11 της σύμβασης, τις διατάξεις που εφαρμόζονται στις μεταφορές των νέων κατηγοριών αποβλήτων εντός της Ένωσης και του ΕΟΧ, στον βαθμό που οι εν λόγω διατάξεις διαφέρουν από την προβλεπόμενη πράξη, διευκρινίζοντας ότι οι διατάξεις μας βασίζονται σε σύστημα περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης συμβατό με τη σύμβαση. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν μέτρα για να ενημερωθεί η γραμματεία του ΟΟΣΑ για την ανωτέρω κατάσταση, λόγω των δεσμών μεταξύ τροποποιήσεων των παραρτημάτων της σύμβασης και της ανωτέρω απόφασης του ΟΟΣΑ.
4.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ
4.1.Διαδικαστική νομική βάση
4.1.1.Αρχές
Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας».
4.1.2.Εφαρμογή στην προκείμενη περίπτωση
Η διάσκεψη των μερών της σύμβασης της Βασιλείας αποτελεί όργανο που συστάθηκε από τη σύμβαση.
Η πράξη την οποία καλείται να θεσπίσει η διάσκεψη των μερών είναι πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Η προβλεπόμενη πράξη θα είναι δεσμευτική βάσει του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με το άρθρο 18 της σύμβασης. Θα θίξει το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενο της νομοθεσίας της ΕΕ, και συγκεκριμένα την οδηγία 2008/98/ΕΚ και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1013/2006. Η οδηγία και ο κανονισμός εφαρμόζουν τη σύμβαση, μεταξύ άλλων, καθορίζοντας τον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων και τις διαδικασίες για τις εξαγωγές και τις εισαγωγές προς την Ένωση, καθώς και για τις μεταφορές μεταξύ κρατών μελών. Η οδηγία και ο κανονισμός εφαρμόζονται επίσης εντός του ΕΟΧ. Όταν τροποποιηθούν τα παραρτήματα της σύμβασης, οι εν λόγω τροποποιήσεις θα πρέπει να ενσωματωθούν στην οδηγία και τον κανονισμό, εξαιρουμένων των διατάξεων σχετικά με τις ενδοενωσιακές μεταφορές αποβλήτων.
Η προβλεπόμενη πράξη δεν συμπληρώνει ούτε τροποποιεί το θεσμικό πλαίσιο της σύμβασης.
Συνεπώς, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.
4.2.Ουσιαστική νομική βάση
4.2.1.Αρχές
Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης σε σχέση με την οποία λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Εάν η προς έκδοση πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και εάν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνον ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή συνιστώσα.
4.2.2.Εφαρμογή στην προκείμενη περίπτωση
Ο κύριος στόχος και το περιεχόμενο της προβλεπόμενης πράξης σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
Ως εκ τούτου, η ουσιαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.
4.3.Συμπέρασμα
Το άρθρο 192 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ θα πρέπει να αποτελέσουν τη νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης.
2020/0167 (NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την υποβολή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτάσεων για την τροποποίηση του παραρτήματος IV της σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και τη διάθεσή τους ενόψει της 15ης συνόδου της διάσκεψης των μερών και σχετικά με τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά προτάσεις άλλων μερών για την τροποποίηση του παραρτήματος IV και άλλων παραρτημάτων
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Η σύμβαση της Βασιλείας για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της διάθεσής τους (στο εξής: σύμβαση) ετέθη σε ισχύ το 1992 και συνήφθη από την Ένωση με την απόφαση 93/98/ΕΟΚ του Συμβουλίου.
(2)Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου εφαρμόζει τη σύμβαση στην Ένωση. Η οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα περιέχει τον κατάλογο εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που περιλαμβάνεται στο παράρτημα IV της σύμβασης.
(3)Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 5 στοιχείο β) της σύμβασης, η διάσκεψη των μερών εξετάζει και εγκρίνει, κατά περίπτωση, τροποποιήσεις της σύμβασης και των παραρτημάτων της. Οι τροποποιήσεις της σύμβασης εγκρίνονται σε σύνοδο της διάσκεψης των μερών.
(4)Βάσει πρότασης που υποβάλλεται από την Ένωση ή οποιοδήποτε άλλο μέρος της σύμβασης δυνάμει των άρθρων 17-18 της σύμβασης, η διάσκεψη των μερών δύναται, κατά τη διάρκεια της 15ης συνόδου της τον Ιούλιο του 2021, να εξετάσει τροποποιήσεις των παραρτημάτων II, IV, VIII και IX της σύμβασης.
(5)Η Ένωση θα πρέπει να υποβάλει προτάσεις για την τροποποίηση του παραρτήματος IV της σύμβασης προκειμένου να συμπεριληφθεί μια γενική εισαγωγή όπου θα γίνεται σαφής διάκριση των όρων «τελική διάθεση» και «αξιοποίηση» και θα διευκρινίζεται ότι όλες οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων που πραγματοποιούνται ή ενδέχεται να πραγματοποιηθούν στην πράξη καλύπτονται ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους και από το εάν θεωρούνται περιβαλλοντικά ορθές, καθώς και ότι καλύπτονται επίσης οι εργασίες που πραγματοποιούνται πριν από την υποβολή σε άλλες εργασίες («ενδιάμεσες εργασίες»)· να συμπεριληφθούν υπότιτλοι και εισαγωγικά κείμενα που θα επεξηγούν την έννοια των εργασιών τελικής διάθεσης (παράρτημα IVA) και των εργασιών αξιοποίησης (παράρτημα IVB)· να επικαιροποιηθούν και να αποσαφηνιστούν οι περιγραφές των εργασιών σύμφωνα με επιστημονικές, τεχνικές και λοιπές εξελίξεις που έχουν προκύψει έπειτα από τη συνομολόγηση της σύμβασης το 1989, καθώς και να διασφαλιστεί, μέσω της εισαγωγής διατάξεων γενικού χαρακτήρα, ότι όλες οι εργασίες που δεν αναφέρονται ρητώς καλύπτονται από τις απαιτήσεις της σύμβασης.
(6)Οι περιγραφές των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων που περιέχει το παράρτημα IV είναι γενικές και θα μπορούσαν να αποσαφηνιστούν περαιτέρω. Η Ένωση θα πρέπει, συνεπώς, να υποστηρίξει την ανάπτυξη επεξηγηματικών σημειώσεων ή οδηγιών από τη διάσκεψη των μερών με στόχο την περαιτέρω αποσαφήνιση του περιεχομένου αυτών των εργασιών. Αυτές οι σημειώσεις ή οδηγίες θα πρέπει να παρέχουν επεξηγήσεις και παραδείγματα των καλυπτόμενων εργασιών και δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο κείμενο της σύμβασης.
(7)Στόχος των ανωτέρω προτάσεων είναι να διασφαλιστεί ότι οι κατάλληλοι μηχανισμοί ελέγχου της σύμβασης εφαρμόζονται πλήρως και ότι, ως εκ τούτου, εάν εγκριθούν, θα βελτιώσουν τους ελέγχους μεταφορών αποβλήτων· να διευκολυνθεί η πρόληψη παράνομων μεταφορών· να βελτιωθεί η νομική σαφήνεια και να διαμορφωθεί μια κοινή αντίληψη όσον αφορά τις εργασίες διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και ένας κοινός τρόπος ερμηνείας τους από τα μέρη· να προαχθεί η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και να υποστηριχθεί η μετάβαση προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία.
(8)Επιπλέον, η Ένωση θα πρέπει να υποστηρίξει καταρχήν τροποποιήσεις της σύμβασης που θα προτείνουν μεταγενέστερα άλλα μέρη σχετικά με τον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων στο παράρτημα IV, τις καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στα παραρτήματα VIII (A1180) και IX (B1110) και νέες προτεινόμενες καταχωρίσεις για τέτοια απόβλητα στο παράρτημα II (κατηγορίες αποβλήτων για τις οποίες απαιτείται ειδική μέριμνα), υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη των ίδιων στόχων με εκείνους που επιδιώκει η πρόταση της Ένωσης.
(9)Είναι σκόπιμο να καθοριστεί η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης κατά τη διάσκεψη των μερών, δεδομένου ότι η προβλεπόμενη πράξη (η τροποποίηση των παραρτημάτων της σύμβασης) θα είναι δεσμευτική για την Ένωση και θα επηρεάσει το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενο της ενωσιακής νομοθεσίας, και συγκεκριμένα την οδηγία 2008/98/ΕΚ και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1013/2006.
(10)Είναι σκόπιμο να διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση για τις μεταφορές μη επικίνδυνων αποβλήτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών εντός της Ένωσης και του ΕΟΧ και, ως εκ τούτου, να μη χρησιμοποιηθεί το σύστημα ελέγχου που συνεπάγεται η πιθανή προσθήκη μιας καταχώρισης στο παράρτημα II της σύμβασης για τέτοιες μεταφορές. Προς αυτόν τον σκοπό, η Ένωση θα πρέπει, στο μέτρο του αναγκαίου, να χρησιμοποιεί τις διαδικασίες που προβλέπονται στην απόφαση του ΟΟΣΑ και τη διαδικασία για τη σύναψη διμερών, πολυμερών ή περιφερειακών συμφωνιών ή ρυθμίσεων σχετικά με τη διασυνοριακή διακίνηση επικίνδυνων αποβλήτων ή άλλων αποβλήτων με συμβαλλόμενα ή μη μέρη σύμφωνα με το άρθρο 11 της σύμβασης ώστε να διασφαλίσει ότι δεν επιβάλλεται πρόσθετος έλεγχος στις μεταφορές μη επικίνδυνων αποβλήτων εντός της Ένωσης και του ΕΟΧ ως αποτέλεσμα της έγκρισης τροποποιήσεων του παραρτήματος ΙΙ της σύμβασης.
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:
Άρθρο 1
1.Κατά τη 15η σύνοδο της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Βασιλείας, η Ένωση επιδιώκει τους ακόλουθους στόχους:
α)Να διασφαλίσει ότι οι κατάλληλοι μηχανισμοί ελέγχου της σύμβασης εφαρμόζονται πλήρως με στόχο τη βελτίωση των ελέγχων μεταφορών αποβλήτων και τη διευκόλυνση της πρόληψης παράνομων μεταφορών·
β)Να βελτιώσει τη νομική σαφήνεια και να διαμορφώσει μια κοινή αντίληψη και έναν κοινό τρόπο ερμηνείας, από τα μέρη, των «εργασιών διάθεσης» που καλύπτει το παράρτημα IV·
γ)Να προαγάγει την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και να συμβάλει στη μετάβαση προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία.
2.Ενόψει της 15ης συνόδου της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Βασιλείας, και προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που απαριθμούνται στην παράγραφο 1, η Ένωση υποβάλλει τις ακόλουθες προτάσεις:
α)Τροποποίηση του παραρτήματος IV προκειμένου να συμπεριληφθεί μια γενική εισαγωγή όπου θα γίνεται σαφής διάκριση των όρων «τελική διάθεση» και «αξιοποίηση» και θα διευκρινίζεται ότι όλες οι εργασίες διαχείρισης αποβλήτων που πραγματοποιούνται ή ενδέχεται να πραγματοποιηθούν στην πράξη καλύπτονται ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους και από το εάν θεωρούνται περιβαλλοντικά ορθές, καθώς και ότι καλύπτονται επίσης οι εργασίες που πραγματοποιούνται πριν από την υποβολή σε άλλες εργασίες («ενδιάμεσες εργασίες»).
β)Τροποποίηση του παραρτήματος IV προκειμένου να συμπεριληφθούν υπότιτλοι και εισαγωγικά κείμενα που θα επεξηγούν την έννοια του όρου «εργασίες τελικής διάθεσης» (παράρτημα IVA) και «εργασίες αξιοποίησης» (παράρτημα IVB) και
γ)Επικαιροποίηση και αποσαφήνιση των περιγραφών των εργασιών στο παράρτημα IV σύμφωνα με επιστημονικές, τεχνικές και άλλου είδους εξελίξεις που έχουν προκύψει έπειτα από τη συνομολόγηση της σύμβασης το 1989, καθώς και διασφάλιση, μέσω της εισαγωγής διατάξεων γενικού χαρακτήρα, ότι όλες οι εργασίες που δεν αναφέρονται ρητώς καλύπτονται από τις απαιτήσεις της σύμβασης.
3.Στην παρούσα απόφαση προσαρτάται μια λεπτομερής πρόταση σύμφωνα με τα στοιχεία α) έως γ) ανωτέρω. Η Επιτροπή, εξ ονόματος της Ένωσης, διαβιβάζει την παρούσα πρόταση στη γραμματεία της σύμβασης.
4.Η Ένωση υποστηρίζει την ιδέα ανάπτυξης επεξηγηματικών σημειώσεων ή οδηγιών από τη διάσκεψη των μερών της σύμβασης με στόχο την περαιτέρω αποσαφήνιση του περιεχομένου των εργασιών διάθεσης στο παράρτημα IV. Αυτές οι επεξηγηματικές σημειώσεις ή οδηγίες δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο κείμενο της σύμβασης.
Άρθρο 2
Η Ένωση δύναται να υποστηρίξει τροποποιήσεις που προτείνουν άλλα μέρη της σύμβασης και οι οποίες αφορούν:
1.τον κατάλογο των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων στο παράρτημα IV·
2.τις καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, οι οποίες περιλαμβάνονται επί του παρόντος στα παραρτήματα VIII (A1180) και IX (B1110)· και
3.νέες προτεινόμενες καταχωρίσεις για απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στο παράρτημα II (κατηγορίες αποβλήτων για τις οποίες απαιτείται ειδική μέριμνα),
υπό την προϋπόθεση ότι συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης, όπως απαριθμούνται στο άρθρο 1 παράγραφος 1.
Άρθρο 3
Οι εκπρόσωποι της Ένωσης μπορούν να συμφωνήσουν σε ήσσονος σημασίας αλλαγές της θέσης που αναφέρεται στα άρθρα 1 και 2 υπό το πρίσμα εξελίξεων στη 15η σύνοδο της διάσκεψης των μερών, στο πλαίσιο διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, κατά τις επιτόπιες συνεδριάσεις συντονισμού, χωρίς περαιτέρω απόφαση του Συμβουλίου.
Άρθρο 4
Σε περίπτωση τροποποίησης των σχετικών παραρτημάτων της σύμβασης κατά τη 15η σύνοδο της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Βασιλείας, η Ένωση, στο μέτρο του αναγκαίου, λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα δυνάμει της απόφασης του ΟΟΣΑ και του άρθρου 11 της σύμβασης ώστε να διασφαλίσει ότι μένουν ανεπηρέαστοι οι υφιστάμενοι έλεγχοι των μεταφορών μη επικίνδυνων αποβλήτων εντός της Ένωσης και του ΕΟΧ.
Άρθρο 5
Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
