ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 15.12.2020

COM(2020) 809 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των στατιστικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 788/96 του Συμβουλίου

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των στατιστικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 788/96 του Συμβουλίου

1Ιστορικό

Η Επιτροπή (Eurostat) συλλέγει στατιστικά στοιχεία σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 1 . Το άρθρο 11 του κανονισμού ορίζει ότι, ανά τριετία, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την ποιότητα και τη συνάφεια των στατιστικών στοιχείων που καταρτίζονται. Η έκθεση πρέπει επίσης να περιλαμβάνει ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας του συστήματος που εφαρμόζεται για τη συλλογή των στατιστικών στοιχείων και να προσδιορίζει τις βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση του φόρτου εργασίας για τα κράτη μέλη και τη βελτίωση της χρησιμότητας και της ποιότητας των στατιστικών στοιχείων.

Ο κανονισμός εφαρμόζεται στα κράτη μέλη, στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου μετά την αποχώρησή του από την ΕΕ, και στη Νορβηγία, στην Ισλανδία και στο Λιχτενστάιν (παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ). Το Λουξεμβούργο και το Λιχτενστάιν δεν έχουν εμπορική παραγωγή υδατοκαλλιέργειας και, ως εκ τούτου, απαλλάσσονται από την υποχρέωση αναφοράς στοιχείων.

Η παρούσα έκθεση βασίζεται κυρίως σε εκθέσεις για την ποιότητα της υδατοκαλλιέργειας που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη. Η Eurostat ανέλυσε επίσης τα στοιχεία σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια της περιόδου 2017-2018. Το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα παρείχε πληροφορίες σχετικά με το συνολικό κόστος που συνεπάγεται η συλλογή των στοιχείων. Ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση αξιολογεί την έγκαιρη διαβίβαση, την πληρότητα, τη συνέπεια, την προσβασιμότητα και την εμπιστευτικότητα των στοιχείων συνολικά. Εξετάζει επίσης τον φόρτο εργασίας και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της διαδικασίας συλλογής των στοιχείων.

Η Επιτροπή ενέκρινε τις προηγούμενες εκθέσεις αξιολόγησης σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 τον Ιούνιο του 2015 2  (στατιστικά στοιχεία για την περίοδο 2011-2013) και τον Δεκέμβριο του 2017 3  (στατιστικά στοιχεία για την περίοδο 2014-2015). Η παρούσα έκθεση καλύπτει τα στοιχεία για την περίοδο 2016-2018.

Το 2018 η Eurostat δρομολόγησε το σχέδιο «Εκσυγχρονισμός και απλοποίηση των ευρωπαϊκών στατιστικών για την αλιεία». Το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει αξιολόγηση των σημερινών στατιστικών στοιχείων για την υδατοκαλλιέργεια, τα αλιεύματα και τις εκφορτώσεις, καθώς και εκτίμηση επιπτώσεων των μελλοντικών επιλογών πολιτικής και της πιθανής μελλοντικής νομοθεσίας. Η αξιολόγηση, η οποία κάλυψε επίσης τη λειτουργία του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 για την υδατοκαλλιέργεια, ολοκληρώθηκε το 2019 και η εκτίμηση επιπτώσεων δρομολογήθηκε το 2020.

2    Βασικά πορίσματα

Η Eurostat καταβάλλει προσπάθειες για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας και της διαθεσιμότητας των ευρωπαϊκών στατιστικών. Έχει επίσης δεσμευθεί να μειώσει τον φόρτο στα κράτη μέλη και στους συμμετέχοντες. Για τον σκοπό αυτόν, το σχέδιο «Εκσυγχρονισμός και απλοποίηση των ευρωπαϊκών στατιστικών για την αλιεία» εξετάζει την ισχύουσα συλλογή στοιχείων και καταρτίζει μια στρατηγική που θα καταστήσει τα στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας πιο κατάλληλα για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονται. Το σχέδιο εξασφαλίζει τον συντονισμό, ώστε να συμβαδίζει με τις στατιστικές που συλλέγονται με βάση τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1004 4 , και την καλύτερη εναρμόνιση με το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο για την υδατοκαλλιέργεια που συνιστά η συντονιστική ομάδα εργασίας για τις στατιστικές αλιείας 5 . Το πρώτο ορόσημο του σχεδίου —η ολοκλήρωση της αξιολόγησης των ευρωπαϊκών στατιστικών αλιείας— επιτεύχθηκε στο τέλος του 2019, όταν καταρτίστηκε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την αξιολόγηση 6 .

2.1    Έγκαιρη διαβίβαση και πληρότητα

2.1.1    Έγκαιρη διαβίβαση

Τα περισσότερα κράτη μέλη τήρησαν τις προθεσμίες υποβολής στοιχείων κατά τα τελευταία έτη. Ωστόσο, το ένα τρίτο των κρατών μελών απέστειλε ορισμένα σύνολα στοιχείων μετά τη λήξη της προθεσμίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η καθυστέρηση υποβολής στοιχείων ήταν σχετικά μικρή. Ωστόσο, η Eurostat έχει λάβει μέτρα για την εξεύρεση λύσεων με τη Γαλλία και την Ιταλία που επανειλημμένα στέλνουν στοιχεία με μεγάλη καθυστέρηση, ιδίως για το έτος αναφοράς 2016.

Η Eurostat δημοσιεύει τα στοιχεία αμέσως μετά την επικύρωση. Τα έγκυρα στοιχεία δημοσιεύονται συνήθως στη δημόσια βάση στοιχείων της έως το τέλος Μαρτίου του έτους που έπεται της προθεσμίας. Τα στοιχεία μπορούν να αναθεωρούνται ανά πάσα στιγμή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) έκρινε ότι τα στοιχεία υποβάλλονταν, με βάση τις προθεσμίες που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 762/2008, με 6 μήνες καθυστέρηση σε σχέση με τις οικείες ανάγκες υποβολής στοιχείων, γεγονός που οδήγησε σε παράλληλη συλλογή στοιχείων από τις χώρες.

2.1.2    Πληρότητα

Το κύριο σύνολο στοιχείων υδατοκαλλιέργειας (παραγωγή υδατοκαλλιέργειας) ήταν σχετικά πλήρες. Έχει καταστεί πιο πλήρες με την πάροδο του χρόνου. Δυστυχώς, πολλές τιμές παραμένουν εμπιστευτικές, καθώς ο τομέας είναι πολύ εξειδικευμένος.

Το σύνολο στοιχείων για τη δομή του τομέα της υδατοκαλλιέργειας συλλέγεται κάθε 3 έτη, και συλλέχθηκε το 2017. Το εν λόγω σύνολο στοιχείων δημιούργησε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη χρηστικότητά του, καθώς οι μονάδες αναφοράς είναι τόσο επιφάνειες όσο και όγκοι ανάλογα με τον τύπο του είδους. Ως εκ τούτου, το σύνολο στοιχείων παρέχει στους χρήστες διφορούμενες πληροφορίες, ιδίως κατά τη σύγκριση στοιχείων από χώρες που καλλιεργούν διαφορετικά είδη. Το σύνολο στοιχείων δεν έχει δημοσιευθεί ακόμα.

Οι τιμές μονάδας δημιούργησαν γενικά δυσκολίες για όλα τα σύνολα στοιχείων της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας. Το ζήτημα συζητήθηκε κατά την τελευταία συνεδρίαση της ομάδας εργασίας για τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την αλιεία τον Οκτώβριο του 2018.

2.2    Συνέπεια

2.2.1    Ποιότητα και ακρίβεια

Η Eurostat συλλέγει κάθε χρόνο εκθέσεις ποιότητας σχετικά με τις στατιστικές που αφορούν την υδατοκαλλιέργεια. Στις εν λόγω εκθέσεις περιγράφονται οι μέθοδοι και οι ποιοτικές πτυχές της συλλογής δεδομένων βάσει αυτοαξιολογήσεων των χωρών. Η Eurostat χρησιμοποίησε τις εθνικές εκθέσεις ποιότητας για τη σύνταξη έκθεσης ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ 7 . Η συνολική ποιότητα είναι καλή, καθώς οι περισσότερες χώρες ακολουθούν προσέγγιση απογραφής και η μη ανταπόκριση στη συλλογή στοιχείων είναι ανύπαρκτη ή ασήμαντη.

Σε περισσότερες από τις μισές χώρες εφαρμόζεται σύστημα διαχείρισης της ποιότητας. Μετά την τελευταία έκθεση, η συνολική ποιότητα όπως αξιολογήθηκε από την Eurostat βελτιώθηκε σε πέντε χώρες. Οι περισσότερες βελτιώσεις αφορούσαν την έγκαιρη διαβίβαση (επτά χώρες), την ακρίβεια και την αξιοπιστία (πέντε χώρες). Όλες οι πτυχές της ποιότητας βελτιώθηκαν το 2018 για τη Γαλλία, η οποία πραγματοποιεί απογραφή. Η συνάφεια βελτιώθηκε σε μία χώρα, ενώ καμία χώρα δεν βελτίωσε τη συνέπεια και τη συγκρισιμότητα.

2.2.2    Συγκρισιμότητα

Τον Οκτώβριο του 2018 η Eurostat δημοσίευσε εγχειρίδιο σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας 8 , το οποίο βελτίωσε περαιτέρω την ομοιογένεια και, κατ’ επέκταση, τη συγκρισιμότητα των στοιχείων μεταξύ των χωρών. Η διάρκεια των χρονοσειρών —διαχρονική συγκρισιμότητα— ποικίλλει μεταξύ των χωρών. Σε ορισμένες χώρες, οι χρονοσειρές χρονολογούνται από το 1970, ενώ σε άλλες χώρες ξεκίνησαν μόλις το 2011. Ωστόσο, για την περίοδο που καλύπτεται από την παρούσα έκθεση, τα στοιχεία είναι διαχρονικά συγκρίσιμα.

2.3    Συνάφεια

Τα στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας χρησιμοποιούνται ευρέως από διάφορους χρήστες. Αποτελούν τη βάση για τη συλλογή στοιχείων και σε άλλους τομείς 9 , ιδίως όσον αφορά την υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων, για την οποία δεν συλλέγονται ούτε δημοσιεύονται άλλα σύνολα στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ.

Τα στοιχεία που συλλέγονται βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 είναι απαραίτητα για την εμπεριστατωμένη, τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο. Τα στοιχεία σχετικά με τα επίπεδα και τις τάσεις παραγωγής είναι σημαντικά για την ανάλυση της ανάπτυξης του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας στο πλαίσιο της κοινής αλιευτικής πολιτικής. Τα ποσοτικά στοιχεία έχουν καθοριστική σημασία για τη διαμόρφωση από τα κράτη μέλη των πολυετών εθνικών σχεδίων για τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια. Παρέχουν στους φορείς χάραξης πολιτικής και στη βιομηχανία γερά θεμέλια για την οικοδόμηση του μέλλοντος του κλάδου.

Επιπλέον, τα στοιχεία αποτελούν σημαντική πηγή για άλλες δημοσιεύσεις οργανισμών και υπηρεσιών. Το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο της αγοράς για προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας χρησιμοποιεί τα ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας για να καταρτίζει τις διαρθρωτικές του αναλύσεις του ευρωπαϊκού τομέα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου χρησιμοποιεί ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία υδατοκαλλιέργειας για την επισκόπηση της εμπορικής πολιτικής του.

Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη επιβεβαίωσαν την ανάγκη για στοιχεία παραγωγής υδατοκαλλιέργειας και σε εθνικό επίπεδο. Οι περισσότερες ανάγκες εθνικών στοιχείων καλύφθηκαν πλήρως ή σχεδόν πλήρως από τα στοιχεία που συγκεντρώνονται βάσει του κανονισμού. Ωστόσο, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 762/2008 δεν καλύπτει σημαντικά στοιχεία σχετικά με τα μικροφύκη, την εισροή ζωοτροφών και ιχθυδίων, τον προορισμό του προϊόντος, το κόστος παραγωγής, την απασχόληση και άλλες κοινωνικοοικονομικές μεταβλητές. Κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες συλλέγονται για την υδατοκαλλιέργεια βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1004. Αντιθέτως, ορισμένα κράτη μέλη υποστήριξαν ότι η συλλογή στοιχείων είναι υπερβολικά λεπτομερής και περίπλοκη σε σχέση με τις εθνικές ανάγκες. Παρά τη συνάφεια των στατιστικών στοιχείων υδατοκαλλιέργειας, η αξιολόγηση των στατιστικών αλιείας επιβεβαίωσε επίσης το υψηλότερο επίπεδο δυσαρέσκειας των χρηστών το οποίο συνδέεται με τη μη διαθεσιμότητα λόγω της εμπιστευτικότητας των στοιχείων.

2.4    Προσβασιμότητα

2.4.1    Επιγραμμική βάση δεδομένων (on-line)

Η δημόσια βάση δεδομένων της Eurostat 10 παρέχει ευρωπαϊκές στατιστικές για την υδατοκαλλιέργεια με τα ακόλουθα σύνολα στοιχείων:

·παραγωγή από υδατοκαλλιέργεια εκτός εκκολαπτηρίων και μονάδων προπάχυνσης (fish_aq2a)·

·παραγωγή αυγών ψαριών για ανθρώπινη κατανάλωση από υδατοκαλλιέργεια (fish_aq2b)·

·εισροές για εκτατική υδατοκαλλιέργεια (fish_aq3)·

·παραγωγή εκκολαπτηρίων και μονάδων προπάχυνσης σε στάδιο αυγών στον κύκλο ζωής (fish_aq4a)· και

·παραγωγή εκκολαπτηρίων και μονάδων προπάχυνσης σε στάδιο ιχθυδίου στον κύκλο ζωής (fish_aq4b).

Επιπλέον, τα μισά κράτη μέλη δημοσιεύουν τα στοιχεία σε εθνικές ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων ή με μορφή ετήσιων πινάκων που είναι δυνατό να τηλεφορτωθούν ηλεκτρονικά. Η πρόσβαση στα προϊόντα αυτά εξακολουθεί να είναι δωρεάν.

2.4.2    Δημοσιεύσεις και πίνακες στοιχείων

Η Eurostat δημοσιεύει στοιχεία και άρθρα για την υδατοκαλλιέργεια στην ιστοσελίδα της «Statistics Explained» και σε εγχειρίδια στατιστικών 11 .

Τα περισσότερα κράτη μέλη δημοσιεύουν σε τακτική βάση στατιστικές σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια σε διάφορες εκθέσεις, σε ορισμένες δε περιπτώσεις παράλληλα με δελτία Τύπου.

2.4.3    Μεταδεδομένα

Η Eurostat συλλέγει κάθε χρόνο εθνικές εκθέσεις ποιότητας, όπως απαιτείται βάσει του παραρτήματος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008. Οι εκθέσεις αυτές περιέχουν λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή τους. Ο διαχειριστής μεταδεδομένων του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος (ΕΕΣ) 12 συλλέγει τις εθνικές εκθέσεις ποιότητας, οι οποίες ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος.

Τα ευρωπαϊκά μεταδεδομένα αναφοράς, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τις στατιστικές υδατοκαλλιέργειας 13 , δημοσιεύονται στη δημόσια βάση δεδομένων της Eurostat με τους πίνακες στοιχείων που παρατίθενται ανωτέρω. Οι χώρες επανεξετάζουν τα μεταδεδομένα κάθε χρόνο.

2.5    Εμπιστευτικότητα στοιχείων

Μια σημαντική αδυναμία των στατιστικών υδατοκαλλιέργειας που συλλέγονται στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 είναι ο μεγάλος αριθμός εμπιστευτικών στοιχείων. Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, ο κανονισμός απαιτεί εξαιρετικά λεπτομερή δομή στοιχείων, γεγονός που οδηγεί με τη σειρά του σε πολύ κατακερματισμένα στοιχεία. Δεύτερον, ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένος, καθώς υπάρχουν εταιρείες που καλλιεργούν πολύ λίγα είδη με μία βασική μέθοδο παραγωγής ή ένα βασικό περιβάλλον παραγωγής. Ως εκ τούτου, μεγάλος αριθμός στοιχείων για μεμονωμένα είδη και μεγέθη έχει καταστεί εμπιστευτικός.

Το 2018 σχεδόν τα μισά κράτη μέλη αντιμετώπισαν προβλήματα με την εμπιστευτικότητα των στοιχείων αναφορικά με το σύνολο στοιχείων της κύριας παραγωγής υδατοκαλλιέργειας. Αυτό σήμαινε ότι τα συγκεντρωτικά μεγέθη της ΕΕ παρέμειναν εμπιστευτικά για τα περισσότερα είδη, συχνά λόγω των εμπιστευτικών στοιχείων σε ένα μόνο κράτος μέλος. Ωστόσο, το σύνολο του εθνικού όγκου παραγωγής και της αξίας δημοσιεύθηκε για το 2016 για όλα τα κράτη μέλη, ενώ έγινε εμπιστευτικό για τη Λετονία το 2017 και το 2018. Εμπιστευτικά στοιχεία από ένα κράτος μέλος εμπόδισαν τη δημοσίευση των συγκεντρωτικών στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ για την εκτατική υδατοκαλλιέργεια. Η παραγωγή αυγών ψαριών για ανθρώπινη κατανάλωση σε επίπεδο ΕΕ παρέμεινε εμπιστευτική λόγω της εξειδικευμένης παραγωγής σε τρία κράτη μέλη, ενώ η εθνική παραγωγή άρχισε να είναι εμπιστευτική στην Ισπανία και στην Ουγγαρία το 2018. Τα στοιχεία σχετικά με την παραγωγή από εκκολαπτήρια και μονάδες προπάχυνσης ήταν εμπιστευτικά σε πολλά κράτη μέλη.

Η Eurostat και τα κράτη μέλη έχουν επενδύσει χρόνο και προσπάθεια για να διατεθούν όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία στους χρήστες, διαφυλάσσοντας παράλληλα το στατιστικό απόρρητο και διατηρώντας τη διαδικασία όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική.

3    Επιβάρυνση και σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας

Η Eurostat αξιολόγησε τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της συλλογής στοιχείων υδατοκαλλιέργειας βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 χρησιμοποιώντας τις μεθοδολογικές εκθέσεις ανά χώρα για το 2018, σε συνδυασμό με την ανάλυση κόστους ανά στατιστικό προϊόν που διενεργείται κάθε χρόνο από το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα. Η ανάλυση κόστους αντιστοιχεί στο έτος 2019 το οποίο κάλυψε τη συλλογή στοιχείων υδατοκαλλιέργειας για το έτος αναφοράς 2017. Είκοσι τέσσερις χώρες απάντησαν στην ανάλυση κόστους· σε νομισματικούς όρους, το μέσο κόστος είναι περίπου 105 000 EUR ετησίως. Δεν είναι δυνατή η άμεση σύγκριση με τα αριθμητικά στοιχεία της τελευταίας περιόδου υποβολής στοιχείων, καθώς δεν απάντησαν όλες οι χώρες και στις δύο διαδικασίες. Δεκαεπτά χώρες υπέβαλαν στοιχεία για το κόστος τόσο κατά την προηγούμενη όσο και κατά την τρέχουσα περίοδο υποβολής στοιχείων. Για τις χώρες αυτές, το κόστος μειώθηκε κατά 3 %.

Με βάση τις απαντήσεις που περιέχονται στις μεθοδολογικές εκθέσεις ανά χώρα για το 2018, η συντριπτική πλειονότητα των χωρών καλύπτει τις εθνικές ανάγκες με τα στοιχεία υδατοκαλλιέργειας που συλλέγονται βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008. Συνολικά, 16 χώρες συλλέγουν τα στοιχεία ως απογραφή, ενώ σε πέντε το σύνολο δεδομένων προκύπτει από διοικητικές πηγές· οι υπόλοιπες έξι χώρες χρησιμοποιούν διοικητικές πηγές ή εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων.

Δεκαπέντε χώρες ανέφεραν βελτίωση της αποτελεσματικότητας. Τα κυριότερα οφέλη από πλευράς αποτελεσματικότητας συνδέονταν με τις διαδικτυακές έρευνες (έξι χώρες), την περαιτέρω αυτοματοποίηση (τέσσερις χώρες) και την αυξημένη χρήση διοικητικών στοιχείων (δύο χώρες). Η επιβάρυνση μειώθηκε σε 10 χώρες. Η ευκολότερη διαβίβαση στοιχείων και οι πολλαπλές χρήσεις των στοιχείων ήταν τα συνηθέστερα είδη μέτρων για τη μείωση της επιβάρυνσης.

Από τις εκθέσεις ανά χώρα προκύπτει ότι περισσότερες από τις μισές χώρες συλλέγουν στοιχεία απευθείας από τις εγκαταστάσεις σε επίπεδο μονάδων παραγωγής, ενώ στις υπόλοιπες τα διευθυντικά στελέχη των εταιρειών συμπληρώνουν τα ερωτηματολόγια για όλες τις εγκαταστάσεις τους. Παράλληλα, η συλλογή στοιχείων σε επίπεδο εταιρείας διευκολύνει την υποβολή εκθέσεων βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 199/2008 14 . Η ιδέα της κάλυψης και των δύο κανονισμών με μία διαδικασία συλλογής στοιχείων μπορεί να αξίζει να διερευνηθεί περαιτέρω, προκειμένου να μειωθεί η συνολική επιβάρυνση για τα κράτη μέλη.

Ορισμένες χώρες πρότειναν βελτιώσεις για τη μείωση της επιβάρυνσης που συνεπάγεται ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 762/2008, ιδίως με σκοπό τη βελτίωση της συνεργασίας με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της τυποποίησης των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων και των προθεσμιών. Αυτό αφορά κυρίως τον FAO και τον κανονισμό-πλαίσιο για τη συλλογή δεδομένων (ΕΕ) 2017/1004.

4    Συμπεράσματα

Κατά τα τελευταία έτη οι στατιστικές σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια έχουν εξελιχθεί σε ένα σταθερό σύνολο στοιχείων με έγκαιρα και συνεκτικά στοιχεία εκροών για τους χρήστες των στοιχείων όχι μόνο σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και σε εθνικό επίπεδο.

Παράλληλα, οι δραστηριότητες διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσφατης αξιολόγησης των ευρωπαϊκών στατιστικών για την αλιεία κατέδειξαν ότι οι στατιστικές για την υδατοκαλλιέργεια έχουν σημαντικό αριθμό δυσαρεστημένων χρηστών. Αυτό συνδέεται πιθανώς με τον μεγάλο αριθμό εμπιστευτικών τιμών στο σύνολο στοιχείων, γεγονός που δυσχεραίνει τη χρήση του συνόλου στοιχείων. Τα εμπιστευτικά στοιχεία συνδέονται με τη λεπτομερή κατανομή των απαιτήσεων ως προς τα στοιχεία, όπως ορίζονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 762/2008, και με την εξειδικευμένη και συγκεντρωμένη δομή του τομέα της υδατοκαλλιέργειας.

Ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον έγκαιρο και εμπρόθεσμο χαρακτήρα της συλλογής και υποβολής των στοιχείων. Οι κατευθυντήριες γραμμές της Eurostat για τη συλλογή των στοιχείων συνέβαλαν ώστε να καταστεί πιο συνεπής η συλλογή στοιχείων υδατοκαλλιέργειας.

Σε ορισμένες χώρες, η επιβάρυνση μειώθηκε και παρατηρήθηκε μετρήσιμη βελτίωση της αποτελεσματικότητας. Το μέσο ετήσιο κόστος της παραγωγής στατιστικών για την υδατοκαλλιέργεια ήταν 105 000 EUR για το έτος αναφοράς 2017. Το ποσό αυτό ήταν κατά 3 % χαμηλότερο σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (για τις χώρες που υπέβαλαν στοιχεία κόστους και για τις δύο περιόδους). Το μερίδιο του κόστους συλλογής στοιχείων επί της συνολικής οικονομικής αξίας της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας ήταν μάλλον χαμηλό. Εξακολουθούν να υπάρχουν ανεπάρκειες με τη συλλογή άλλων στοιχείων [συγκεκριμένα στο πλαίσιο του FAO και του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1004 που καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 199/2008].

 5    Συστάσεις

Το σημαντικότερο αποτέλεσμα που προκύπτει από την αξιολόγηση των στατιστικών αλιείας για την υδατοκαλλιέργεια είναι ότι αποτελούν πολύ σημαντικό και ευρέως χρησιμοποιούμενο μέρος των στατιστικών αλιείας, ωστόσο υπάρχουν προβλήματα εμπιστευτικότητας των στοιχείων. Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλαν η Επιτροπή (Eurostat) και τα κράτη μέλη για τη μείωση του όγκου των εμπιστευτικών στοιχείων, ο αντίκτυπός τους ήταν πολύ περιορισμένος. Στην πραγματικότητα, η εξειδίκευση του τομέα αύξησε τον όγκο των εμπιστευτικών στοιχείων. Η μόνη λύση για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους χρήστες των στοιχείων θα ήταν η τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας ή η αντικατάστασή της με άλλη νομοθεσία που θα επικεντρώνεται περισσότερο στην παραγωγή και θα είναι λιγότερο απαιτητική από πλευράς διαρθρωτικών διαστάσεων που συνδέονται με την παραγωγή. Με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας θα μπορούσε επίσης να επιτευχθεί βελτίωση της αποτελεσματικότητας, ιδίως με την εναρμόνιση των προθεσμιών με τις ανάγκες άλλων διεθνών οργανισμών.

Σε εθνικό επίπεδο, η χρήση ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων θα πρέπει να ενθαρρυνθεί περαιτέρω, καθώς θα συμβάλει στην πιο αποδοτική συλλογή στοιχείων. Οι εθνικές κατευθυντήριες γραμμές συλλογής στοιχείων και τα γραφεία υποστήριξης, που παρέχουν εξατομικευμένη στήριξη στους συμμετέχοντες, αποτελούν άλλα παραδείγματα ορθών πρακτικών.

(1)

     Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, περί των στατιστικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 788/96 του Συμβουλίου (ΕΕ L 218 της 13.8.2008, σ. 1).

(2)

     Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, περί των στατιστικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 788/96· COM(2015) 297 final.

(3)

   Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 762/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, περί των στατιστικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 788/96 του Συμβουλίου· COM(2017) 747 final.

(4)

     Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, σχετικά με τη θέσπιση ενωσιακού πλαισίου για τη συλλογή, διαχείριση και χρήση δεδομένων στον τομέα της αλιείας και τη στήριξη όσον αφορά τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις για την κοινή αλιευτική πολιτική και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 199/2008 του Συμβουλίου (ΕΕ L 157 της 20.6.2017, σ. 1).

(5)

     Η συντονιστική ομάδα εργασίας για τις στατιστικές σχετικά με την αλιεία δημιουργήθηκε το 1959 με το ψήφισμα 23/59 της διάσκεψης του FAO για τον συντονισμό αλιευτικών στατιστικών προγραμμάτων των περιφερειακών οργανισμών αλιείας και άλλων διακυβερνητικών οργανισμών. Σκοπός της είναι i) να παρακολουθεί συνεχώς τις απαιτήσεις για τις στατιστικές αλιείας (συμπεριλαμβανομένης της υδατοκαλλιέργειας)· ii) να συμφωνεί σε τυποποιημένες έννοιες, ορισμούς, ταξινομήσεις και μεθοδολογίες για τη συλλογή και συγκέντρωση των στατιστικών αλιείας· και iii) να προτείνει τρόπους για τον συντονισμό και τον εξορθολογισμό των στατιστικών δραστηριοτήτων μεταξύ των αρμοδίων διακυβερνητικών οργανισμών (http://www.fao.org/fishery/cwp/en). Πρόσφατα, ανέπτυξε ένα σχέδιο τυποποιημένου ερωτηματολογίου για την υδατοκαλλιέργεια ως σύσταση για τις ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τις στατιστικές που αφορούν την υδατοκαλλιέργεια.

(6)

     Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (2019) 425. Διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά.

(7)

      https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/EN/fish_aq_esqrs.htm . Διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά.

(8)

      https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/Annexes/fish_aq_esms_an2.pdf . Διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά.

(9)

     Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2019/909 της Επιτροπής, της 18ης Φεβρουαρίου 2019, για την κατάρτιση του καταλόγου των υποχρεωτικών επιστημονικών ερευνών και κατώτατων ορίων για τους σκοπούς του πολυετούς προγράμματος της Ένωσης για τη συλλογή και διαχείριση δεδομένων στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (ΕΕ L 145 της 4.6.2019, σ. 21).

(10)

      http://ec.europa.eu/eurostat/data/database . 

(11)

     Το πιο πρόσφατο είναι η έκδοση «Agriculture, forestry and fishery statistics — 2019 edition», ISBN 978-92-76-13193-9.

https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/10317767/KS-FK-19-001-EN-N.pdf/742d3fd2-961e-68c1-47d0-11cf30b11489 . Διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά.

(12)

      https://webgate.ec.europa.eu/estat/spe/metaconv/ .

(13)

     https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/EN/fish_aq_esqrs.htm.

(14)

     Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 199/2008 του Συμβουλίου καταργήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, σχετικά με τη θέσπιση ενωσιακού πλαισίου για τη συλλογή, διαχείριση και χρήση δεδομένων στον τομέα της αλιείας και τη στήριξη όσον αφορά τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις για την κοινή αλιευτική πολιτική και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 199/2008 του Συμβουλίου (ΕΕ L 157 της 20.6.2017, σ. 1).