Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Το ευρωπαϊκό σύμφωνο για το κλίμα»

(2020/C 440/17)

Εισηγητής: ο κ. Rafał Kazimierz TRZASKOWSKI (PL/EPP), δήμαρχος Βαρσοβίας Έγγραφο αναφοράς: Επιστολή της 11ης Μαρτίου 2020 του Maroš Šefčovič, αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στη μετά την COVID-19 εποχή

1.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να θεσπίσει το ευρωπαϊκό σύμφωνο για το κλίμα με στόχο τη συμμετοχή των πολιτών και των κοινοτήτων τους στον σχεδιασμό δράσεων για το κλίμα και το περιβάλλον μέσω συγκεκριμένων επιτόπιων δράσεων, με την ενθάρρυνση του ανοικτού διαλόγου με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, τη δημιουργία συνεργειών, την ενίσχυση των ικανοτήτων, καθώς και με την ενεργοποίηση δράσεων για το κλίμα· πιστεύει ότι το σύμφωνο θα πρέπει να αναπτυχθεί ως καινοτόμο μέσο διακυβέρνησης ικανό να διευκολύνει την αμφίδρομη επικοινωνία, συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των επιπέδων, των τομέων και των εδαφών, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της νομιμότητας της πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα·

2.

υπενθυμίζει ότι ο όρος «σύμφωνο» υποδεικνύει συνήθως ένα εγχείρημα που αναλαμβάνεται μεταξύ ισότιμων εταίρων προς κοινό ή αμοιβαίο όφελος και με σκοπό την επίτευξη κοινών στόχων· επαναλαμβάνει, ως εκ τούτου, ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι έτοιμες να συνεργαστούν με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στο πλαίσιο του συμφώνου για το κλίμα για την από κοινού επιδίωξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Η κοινή προσέγγιση που ακολουθείται στο σύμφωνο δεν θα πρέπει, ωστόσο, να παραβλέπει τις υφιστάμενες ποικίλες προκλήσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες διάφορες περιοχές της ΕΕ· ως εκ τούτου, οι κοινοί στόχοι θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις ειδικές γεωγραφικές ανάγκες και να βασίζονται επίσης σε συστηματική αξιολόγηση αυτών των αναγκών και των χαρακτηριστικών·

3.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι η πανδημία COVID-19 και η οικονομική κρίση που προκαλεί θα μας αναγκάσει πιθανώς να ολοκληρώσουμε το αρχικό όραμα του συμφώνου για το κλίμα. Επιμένει, ωστόσο, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι η τρέχουσα κρίση δεν θα επιβραδύνει, αλλά θα χρησιμοποιηθεί μάλλον ως ευκαιρία για να επιταχύνει, τον αναγκαίο μετασχηματισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την κλιματική ουδετερότητα· αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό του στόχου της μείωσης των εκπομπών CO2 έως το 2030 τουλάχιστον στο 55 %·

4.

επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να συνεκτιμήσει τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ) ως αναπόσπαστο μέρος της Πράσινης Συμφωνίας και, ως εκ τούτου, συμμερίζεται τη θέση των Ηνωμένων Εθνών για αναγνώριση της κοινωνικής διάστασης ως αναπόσπαστο μέρος της βιωσιμότητας, παράλληλα με τις πολιτικές για την προστασία του κλίματος και της φύσης. Οι δυνατότητες κοινωνικής συμμετοχής πρέπει να είναι εγγυημένες για το σύνολο του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Εκτός από την κοινωνική ασφάλιση, αυτό αφορά ιδίως την ισότητα των φύλων, την πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και τη διασφάλιση μιας υγιούς ζωής για όλους τους ανθρώπους κάθε ηλικίας· παράλληλα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η δέσμευση όσον αφορά την επίτευξη των 17 ΣΒΑ περιλαμβάνει τη συνεργασία με τους εταίρους μας εκτός ΕΕ βάσει αυτών των ίδιων αξιών·

5.

τονίζει ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να αποτελέσει πρωτίστως παράγοντα διευκόλυνσης της συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Θα πρέπει να χρησιμεύσει ως καινοτόμο εργαλείο διακυβέρνησης για την ανάπτυξη ιδεών, τη διοχέτευση των επιτόπου συλλεγόμενων πληροφοριών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ, τη βελτίωση της εφαρμογής των πολιτικών της ΕΕ και τον συντονισμό της δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με ταυτόχρονη αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία COVID-19. Τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των κοινωνιών αλλά και την απαλλαγή της οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 το αργότερο. Επίσης, θα πρέπει να αναλυθεί η επίδραση στο κλίμα και στο περιβάλλον όλων των πολιτικών που θα αναπτυχθούν·

6.

τονίζει ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να ενισχύσει τις δεσμεύσεις που έχουν ήδη υπογραφεί σε τοπικό επίπεδο από τοπικούς φορείς (ΜΜΕ, σχολεία, τοπικές αρχές, πανεπιστήμια κ.λπ.) και να προωθήσει νέες δεσμεύσεις με στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050·

7.

υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να λειτουργεί επίσης ως πρωτοβουλία «επιστέγασμα» με δική της ξεχωριστή σφραγίδα για τα υφιστάμενα και τα μελλοντικά τοπικά σύμφωνα για το κλίμα (1) ή τις τοπικά προωθούμενες εταιρικές σχέσεις που επιδιώκουν σαφείς κλιματικούς στόχους με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, των επιχειρήσεων και των λοιπών ενδιαφερόμενων φορέων. Θα πρέπει να συμβάλει στη δημιουργία στήριξης των πολιτών για τις πολιτικές για το κλίμα, να διευκολύνει τις ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών, την αναπαραγωγή και τη διάδοση των πιο επιτυχημένων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών και να ενθαρρύνει τη δημιουργία τοπικών συμφώνων για το κλίμα σε ολόκληρη την ΕΕ·

8.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη δέσμευση της Επιτροπής να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις εξόχως απόκεντρες περιοχές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, λαμβάνοντας υπόψη την ευπάθειά τους στην κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές, καθώς και τα εξαιρετικά πλεονεκτήματά τους, όπως η βιοποικιλότητα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναμένει δε με ενδιαφέρον τη θέσπιση ειδικών μέτρων για τον σκοπό αυτό·

9.

επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να στηρίξει την Επιτροπή και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές για την επιτυχή εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας και, ειδικότερα, να καταστήσει το σύμφωνο για το κλίμα ισχυρό εργαλείο για να συνδράμει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε αυτό το φιλόδοξο σχέδιο και να τους αναθέσει έναν προορατικό ρόλο· επισημαίνει ότι αυτή η καινοτόμος εγκάρσια προσέγγιση της Πράσινης Συμφωνίας και η οικονομική ανάκαμψη απαιτούν μια εντελώς νέα προσέγγιση για την ανάπτυξη ικανοτήτων στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, η οποία θα καλύπτει όλους τους τομείς και θα προωθεί μια πιο ολοκληρωμένη διαχείριση. Το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία για την ανάπτυξη μιας «νοοτροπίας της Πράσινης Συμφωνίας» (Green Deal culture) σε όλες τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, καθώς και για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της συμμετοχής των πολιτών σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής·

10.

υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο η συνεχιζόμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας που σχετίζεται με την πανδημία COVID-19 αναδεικνύει σε όλη την Ευρώπη, εκ νέου, τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ως καθοριστικοί φορείς λήψης αποφάσεων και πάροχοι δημόσιων υπηρεσιών για την εξασφάλιση άμεσης ανταπόκρισης στις τοπικές ανάγκες και προκλήσεις, μεταξύ άλλων σε περιόδους παγκόσμιας επείγουσας ανάγκης. Επισημαίνει ότι οι τοπικές κοινότητες και οι πολίτες τους θα πρέπει να ανακτήσουν τον ρόλο τους, ο οποίος έχει υπονομευθεί λόγω της αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και εκβιομηχάνισης που στηρίζεται πολύ συχνά στη μη βιώσιμη χρήση περιορισμένων πόρων, ως βασικοί εταίροι στον σχεδιασμό των δράσεων για το κλίμα και στην προστασία και την αποκατάσταση του περιβάλλοντός τους·

11.

προτείνει να χρησιμοποιηθούν παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, όπως, λόγου χάρη, ο συνασπισμός «Under2Coalition», μια παγκόσμια ομάδα υποεθνικών αρχών, στον οποίο συμμετέχουν περισσότερες από 220 επαρχιακές κυβερνήσεις, περιφέρειες και δήμοι, προκειμένου να αξιοποιηθούν τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών για το κλίμα και να γίνει κατανοητή η ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με τις μεθόδους επιτυχίας, τις καινοτόμες λύσεις και τις πολύτιμες γνώσεις που αποκομίστηκαν από τέτοιες πρωτοβουλίες ως αναπόσπαστο μέρος του συμφώνου για το κλίμα·

12.

επιδοκιμάζει τις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Ο προϋπολογισμός της ΕΕ τροφοδοτεί το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη» και «Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά» και επαναδιατυπώνει τη στήριξή της στην ευρωπαϊκή πολιτική για την κλιματική ουδετερότητα, η οποία θεωρείται απαραίτητη και πρωτοποριακή πολιτική που αποσκοπεί στην εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για την Ευρώπη. Στο πλαίσιο της τρέχουσας πανδημίας, η πολιτική για την κλιματική ουδετερότητα και η εδαφική ανθεκτικότητα πρέπει να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά μιας κλιματικά ουδέτερης στρατηγικής ανάκαμψης, διασφαλίζοντας ότι όλα τα κονδύλια που επενδύονται στην ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών συμβάλλουν επίσης καθοριστικά στην επιτάχυνση της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα, την προστασία της βιοποικιλότητας και στην ενίσχυση της εδαφικής ανθεκτικότητας εντός του προβλεπόμενου πλαισίου·

13.

επαναλαμβάνει ότι οι καλά σχεδιασμένες πολιτικές που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορούν να δημιουργήσουν οικονομικές ευκαιρίες: σύμφωνα με την Επιτροπή, η επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕγχΠ της ΕΕ κατά 2 % έως το 2050, σε εξοικονομήσεις κόστους ύψους περίπου 200 δισεκατ. EUR κατ’ έτος, χάρη σε αποφευχθείσες δαπάνες στον τομέα της υγείας, και στη δημιουργία ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας στην πράσινη οικονομία· οι ευκαιρίες αυτές ενδέχεται να αποδειχθούν ακόμη σημαντικότερες υπό το πρίσμα των αναφυόμενων σχέσεων μεταξύ, αφενός, της τρέχουσας πανδημίας και του κινδύνου μελλοντικών πανδημιών και, αφετέρου, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, της απώλειας της βιοποικιλότητας και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Εκφράζει, ως εκ τούτου, την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα θέσει ως δράσεις προτεραιότητάς του τη δενδροφύτευση, την ανάπλαση του φυσικού τοπίου και τη δημιουργία χώρων πρασίνου στις πόλεις και ζητεί τη συμπερίληψη τόσο οικολογικών υποδομών όσο και δράσεων με στόχο την εξοικονόμηση νερού και τη διασφάλιση της κυκλικότητας στην υδατική οικονομία·

14.

τονίζει ότι, στις εξαιρετικές περιστάσεις στις οποίες έχουμε βρεθεί λόγω της πανδημίας, υπάρχει ανάγκη να μην παραμεληθεί κανένας πολίτης. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τόσο οι δράσεις για το κλίμα όσο και τα μέσα ανάκαμψης πρέπει να φθάσουν ταυτόχρονα στις πόλεις και στις αγροτικές περιοχές, καθώς και σε όλους τους τομείς της οικονομίας, με ιδιαίτερη προσοχή στους παραδοσιακούς παραγωγικούς κλάδους που επλήγησαν περισσότερο από τα μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας COVID-19. Χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, την εξαγγελθείσα πρωτοβουλία του κύματος ανακαινίσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημόσιων και των ιδιωτικών κτιρίων παρέχοντας παράλληλα θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τον κατασκευαστικό τομέα·

15.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια (από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, καθώς και από άλλα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η ΕΤΕπ), τόσο για την ανάκαμψη από την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία COVID-19 όσο και για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ειδικότερα, θα πρέπει να θεσπιστούν συμπληρωματικά μέσα για την παροχή άμεσης πρόσβασης στα κονδύλια της ΕΕ, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για τις Πόλεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», η πρωτοβουλία «Αστικές καινοτόμες δράσεις» στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ (άρθρο 8) ή η μελλοντική «Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία μετά το 2020» στο πλαίσιο του κανονισμού ΕΤΠΑ/ΤΣ (άρθρο 10), ιδίως για τα προγράμματα που προβλέπονται από την Πράσινη Συμφωνία·

16.

θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να προωθήσει την άμεση πρόσβαση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στα κονδύλια της ΕΕ για τις βιώσιμες δράσεις τους που εμπίπτουν στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Ειδικότερα, ζητεί άμεση πρόσβαση στους πόρους που διατίθενται στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη». Επ’ αυτού, ζητεί επίσης να προβλεφθεί η διάθεση του 10 % του νέου ΕΤΠΑ στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Προτείνει η πολιτική για την κλιματική ουδετερότητα να αποκτήσει τον δικό της προϋπολογισμό στο πλαίσιο του μελλοντικού ΠΔΠ, κατά τρόπο παρόμοιο με τις γεωργικές ή τις περιφερειακές πολιτικές και με εξασφάλιση άμεσης πρόσβασης στα κονδύλια για τις πόλεις και τις περιφέρειες που επιλέγουν την οδό της πράσινης ανάκαμψης·

17.

συμφωνεί με τα συμπεράσματα του συμβουλίου αποστολής των «Έξυπνων και κλιματικά ουδέτερων πόλεων» στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» όσον αφορά την περαιτέρω στήριξη και ενθάρρυνση 100 ευρωπαϊκών πόλεων κατά τον συστημικό μετασχηματισμό τους προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030, αξιοποιώντας τα κονδύλια όχι μόνο του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη», αλλά και εκείνα των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, των σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, του προγράμματος Invest EU και άλλων μέσων της ΕΕ·

18.

η ΕτΠ και η ΕΤΕπ θα πρέπει να είναι στενοί εταίροι των μελών του συμφώνου για το κλίμα και να στηρίξουν την Επιτροπή ώστε να το καταστήσει κατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό και προσβάσιμο σε όλες τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, ανεξάρτητα από το μέγεθος, τη γεωγραφική θέση ή το κοινωνικοοικονομικό τους υπόβαθρο·

19.

καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει τους τομείς προτεραιότητας με σκοπό την ευθυγράμμιση του συμφώνου για το κλίμα με την κλιματικά ουδέτερη στρατηγική ανάκαμψης: το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε ευρύτερο φάσμα δράσεων, ανάλογα με τα έργα που είναι έτοιμα προς εφαρμογή και τις ειδικές ανάγκες των διαφόρων τοπικών κοινοτήτων·

20.

επισημαίνει ότι οι υπογράφοντες το σύμφωνο των Δημάρχων έχουν συμπεριλάβει στα σχέδια δράσης για την αειφόρο ενέργεια και το κλίμα ένα εντυπωσιακό σύνολο δράσεων που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν και να εφαρμοστούν αμέσως και εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πολλές άλλες μορφές συνεργασίας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για το κλίμα και το περιβάλλον και μεμονωμένες τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν παρόμοια σχέδια που θα μπορούσαν να συνεκτιμηθούν για τον ίδιο σκοπό· η ΕτΠ είναι πρόθυμη να στηρίξει περαιτέρω την ανάπτυξη αυτής της πρωτοβουλίας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Γραφείο του συμφώνου των Δημάρχων για την ενίσχυση της πολιτικής στήριξης και την ισχυρότερη ενσωμάτωση του συμφώνου των Δημάρχων στα εθνικά πλαίσια πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα·

21.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στηρίζουν μια φιλόδοξη μετάβαση σε καθαρή, οικονομικά προσιτή και ασφαλή ενέργεια και προτείνει την προώθηση μόνιμου πολυεπίπεδου διαλόγου για την Πράσινη Συμφωνία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, στο πλαίσιο του συμφώνου για το κλίμα και με τη βοήθεια των διαθέσιμων εργαλείων του·

22.

θεωρεί ότι η προσβασιμότητα σε καθαρή ενέργεια αντιμετωπίζει δύο προκλήσεις: χρειάζεται να είναι ανταγωνιστική ως προς την τιμή και εύκολα διαθέσιμη. Ενώ η τεχνική εξέλιξη μειώνει τη διαφορά κόστους με άλλες πηγές ενέργειας, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διευκόλυνση της κατάλληλης πρόσβασης στις αναγκαίες υποδομές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται ταχεία πρόσβαση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη χρηματοδοτική στήριξη για δράσεις μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής σε αυτήν· το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να συμβάλλει στην κατανόηση των βασικών αναγκών των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε διάφορες περιστάσεις και στην ανάπτυξη των κατάλληλων εργαλείων, βάσει των εμπειριών τους, για τη λήψη στήριξης σε επίπεδο ΕΕ· Εν προκειμένω, η ΕτΠ είναι έτοιμη να συνεργαστεί πάνω σε συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές για τη βελτίωση της πρόσβασης σε καθαρή ενέργεια σε ολόκληρη την ΕΕ·

23.

προτείνει το σύμφωνο για το κλίμα να συμπεριλάβει μεταξύ των πρωταρχικών προτεραιοτήτων του την πρωτοβουλία με τίτλο «Κύμα ανακαινίσεων» (Renovation Wave), η οποία μπορεί να αποτελέσει ένα από τα βασικά στοιχεία για μια βιώσιμη ανάκαμψη, όπως εξαγγέλθηκε στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά»· σε αυτόν τον τομέα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναληφθούν κοινές πρωτοβουλίες από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές βρίσκονται στην κατάλληλη θέση για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τα οφέλη και τα υπάρχοντα μέσα στήριξης της ανακαίνισης της κατοικίας τους, δίνοντας το καλό παράδειγμα, συνδέοντας και στηρίζοντας τις τοπικές επιχειρήσεις με την απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη σε διάφορα επίπεδα και αναπτύσσοντας εργαλεία για την πρόσβαση σε εθνική ή ενωσιακή χρηματοδοτική ενίσχυση· επιπλέον, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να δώσουν πρώτες το καλό παράδειγμα με την ανακαίνιση των δημόσιων κτιρίων και να προωθήσουν ειδικότερα την ενεργειακή ανακαίνιση των κοινωνικών κατοικιών και άλλων κατοικιών που ανήκουν στο Δημόσιο·

24.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, δεδομένου ότι το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο βρίσκονται στο σημείο εκκίνησης (περιφέρειες βιοοικονομίας) και στο τελικό στάδιο μιας βιώσιμης και κυκλικής οικονομίας (διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση), θα πρέπει να συμμετέχουν στην ανάπτυξη των σχετικών πολιτικών και στην εφαρμογή τους· τονίζει ότι, για αυτόν τον λόγο και δεδομένης της ιδιαίτερης σοβαρότητας αυτών των ζητημάτων για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, το σύμφωνο για το κλίμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προβολή των συγκεκριμένων τομέων που χρειάζονται στήριξη·

25.

ζητεί επιπλέον τη θέσπιση μόνιμου μηχανισμού διαλόγου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών σχετικά με την πρωτοβουλία «Κύμα ανακαινίσεων»·

26.

προτείνει, υπό το πρίσμα του στόχου σχετικά με την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας αλλά και ως εργαλείο για την καταπολέμηση της οικονομικής κρίσης, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να συνδράμουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές κατά τη μετάβαση των δημόσιων μεταφορών στα ηλεκτρικά οχήματα και στη χρήση άλλων βιώσιμων καυσίμων έως το 2030·

27.

λαμβάνοντας υπόψη το πεδίο αρμοδιοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, συνιστά να συμπεριληφθούν στους βασικούς τομείς πολιτικής όπου θα πρέπει να εστιαστούν οι δράσεις του συμφώνου για το κλίμα, εκτός από τη βιώσιμη κινητικότητα, η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η κυκλική οικονομία (συμπεριλαμβανομένων των υδάτων και των απορριμμάτων), η προαγωγή της υπεύθυνης και βιώσιμης κατανάλωσης, η ανάπλαση του φυσικού τοπίου και της βιοποικιλότητας και η οικολογική και γαλάζια ανάπτυξη των υποδομών, ιδίως στις αστικές περιοχές, καθώς και η προώθηση ενός βιώσιμου και φιλόξενου τουρισμού χωρίς αποκλεισμούς. Σε συνδυασμό με το δυναμικό τους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αυτοί οι τομείς θα προσφέρουν ευκαιρίες για δημιουργία νέων, υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας, ανάπτυξη του τομέα έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας (ΕΑΚ), καθώς και για βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των πολιτών, παράμετροι που, με τη σειρά τους, συνεπάγονται μειώσεις των δαπανών υγείας στην ΕΕ. Θα ήταν επίσης ευκταίο οι τομείς αυτοί να συμπεριλαμβάνουν ζητήματα που αφορούν τη βελτίωση της συγκράτησης των υδάτων, τη μείωση της κατανάλωσης ύδατος και τη δημιουργία ζωνών προστασίας της βιοποικιλότητας·

28.

αναγνωρίζει ότι η εφαρμογή οικολογικών κριτηρίων στις δημόσιες συμβάσεις και η εξάρτηση της διαθέσιμης χρηματοδότησης από τις επιπτώσεις της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για τον αναγκαίο προσανατολισμό του οικονομικού μοντέλου προς την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Υπό αυτήν την έννοια, το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να προβλέπει συγκεκριμένες δραστηριότητες για τον καθορισμό των σχετικών κριτηρίων και μετρήσεων και τη στήριξη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών (ακόμη και των μικρότερων εξ αυτών, για τις οποίες η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων αποτελεί συχνά σοβαρό εμπόδιο για τις επενδύσεις) κατά την υλοποίησή τους, παροτρύνοντας παράλληλα την ΕΕ και τις εθνικές διοικήσεις να απλοποιήσουν τους κανόνες, να προσφέρουν τεχνική υποστήριξη όπου χρειάζεται και να αναπτύξουν σχετικά κριτήρια και απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού· ενθαρρύνει την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να αναλάβουν και να αναπτύξουν περαιτέρω για τις διοικήσεις τους εθελούσιες δεσμεύσεις όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου· το ευρωπαϊκό σύμφωνο για το κλίμα θα μπορούσε να παράσχει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για τον σκοπό αυτό·

29.

επισημαίνει ότι όλο και περισσότερες μελέτες καταδεικνύουν τη σχέση μεταξύ της υγείας και της προστασίας του περιβάλλοντος (2), συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και προτρέπει την Επιτροπή να συμπεριλάβει τη διάσταση της υγείας στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας, ξεκινώντας με την εκπόνηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την υγεία, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, παρόμοια με τη στρατηγική του ΠΟΥ (3)· το σύμφωνο για το κλίμα, κατά τις επικοινωνιακές επαφές του με τους πολίτες και την κοινωνία των πολιτών, θα πρέπει να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ευαισθητοποίησης σχετικά με αυτή τη σχέση και να δώσει την απαιτούμενη ώθηση για τη συμπερίληψη των συγκεκριμένων διαστάσεων στη σχετική διαδικασία χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα·

30.

προτείνει, στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη [COM(2020) 301 final], το σύμφωνο για το κλίμα να στηρίζει επίσης την ανάπτυξη μιας οικονομίας του υδρογόνου που χρησιμοποιεί το πράσινο υδρογόνο που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στους δήμους και τις περιφέρειες (βλέπε CoR 2020/549)·

31.

απευθύνει έκκληση προς όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να καταβάλλουν προσπάθειες για μια φιλόδοξη δέσμη νέων εθνικά καθορισμένων συνεισφορών. Επαναλαμβάνει επίσης τη σημασία της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών της ΕΕ σε αυτή τη διαδικασία μέσω της καθιέρωσης ενός συστήματος τοπικά καθορισμένων συνεισφορών, ως συμπλήρωμα των εθνικά καθορισμένων συνεισφορών (ΕΚΣ), και της δημιουργίας ισχυρότερου δεσμού μεταξύ των τοπικών, των περιφερειακών, των εθνικών και των ευρωπαϊκών φιλόδοξων στόχων, αρχής γενομένης από το έργο που επιτελείται στο πλαίσιο του Παγκόσμιου συμφώνου των Δημάρχων. Το σύμφωνο για το κλίμα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο εν προκειμένω·

32.

αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο των ψηφιακών τεχνολογιών στην οικοδόμηση μιας ανθεκτικότερης κοινωνίας και το δυναμικό τους για έναν συνολικό θετικό αντίκτυπο στη μείωση των εκπομπών και στην οικονομική ανάκαμψη: θεωρεί, επομένως, ότι θα πρέπει να υπάρξει ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα και μιας βιώσιμης ψηφιακής μετάβασης και ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα μπορούσε να αποτελέσει εργαλείο διαλόγου και περαιτέρω διερεύνησης πιθανών συνεργειών μεταξύ των δύο μεταβάσεων, με βάση και τις πρόσφατες εμπειρίες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας·

Ευαισθητοποίηση των πολιτών και ανάπτυξη ικανοτήτων

33.

επαναβεβαιώνει τον καίριο ρόλο της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, με στόχο την οικοδόμηση ανθεκτικών εδαφών και τη μείωση των ετήσιων απωλειών από τις δυσμενείς κλιματικές επιπτώσεις: στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει την ανάγκη για μια σειρά ισχυρών δράσεων με στόχο τη βελτίωση της ικανότητας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να εφαρμόζουν πολιτικές προσαρμογής, ξεκινώντας από στρατηγικές βιώσιμης χρηματοδότησης και ενισχυμένες δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων. Είναι επίσης σημαντική η δυνατότητα να παρακολουθείται η πρόοδος στις σχετικές με την κλιματική αλλαγή επενδύσεις σε επίπεδο πόλεων και περιφερειών. Επί του παρόντος, το εύρος των δεδομένων στο πεδίο αυτό είναι περιορισμένο. Παρακινεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη αυτές τις πτυχές κατά την εκπόνηση της νέας στρατηγικής προσαρμογής της ΕΕ και να τη συνδέσει με το σύμφωνο για το κλίμα·

34.

τονίζει τον καίριο ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στους τομείς της παραγωγής τροφίμων και της διαχείρισης της γης· η βελτίωση των διατροφικών τάσεων μπορεί να ενθαρρυνθεί μέσω της εκπαίδευσης, των υπηρεσιών τροφοδοσίας και των δημόσιων συμβάσεων. Στο πλαίσιο της παραγωγής πιο βιώσιμων τροφίμων θα πρέπει να συνεκτιμηθούν παράμετροι όπως οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται, η μεταφορά των αγαθών και οι συσκευασίες. Η ενσωμάτωση του γεωργικού τομέα στο σύστημα εμπορίας εκπομπών θα πρέπει να αντικατοπτρίζει καλύτερα τη συνεισφορά του ως καταβόθρα διοξειδίου του άνθρακα·

35.

επισημαίνει ότι η βιωσιμότητα ως έννοια θα πρέπει να περιλαμβάνει τη σημασία της κατοχής και της διαχείρισης της γης, που, κατά κανόνα, έχουν αναλάβει οι γεωργοί και οι αλιείς σε απομονωμένες, αραιοκατοικημένες και απομακρυσμένες περιοχές. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να διευκολύνουν την εγκατάσταση νέων πολιτών στις αγροτικές κοινότητες ως εργαλείο για την αποφυγή της δημογραφικής πίεσης στις πόλεις, να εξορθολογίσουν τις δημόσιες υπηρεσίες και το κόστος τους, να προωθήσουν την αειφόρο χρήση της γης και να μειώσουν τις εκπομπές που σχετίζονται με τις μεταφορές. Αυτό απαιτεί βοήθεια και στοχευμένη χρηματοδότηση για τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών που απαιτούνται για την τηλεργασία, καθώς και για την κινητικότητα, την ψηφιοποίηση (για την πρόσβαση των τοπικών προϊόντων στον τοπικό καταναλωτή και της εμπορίας τους) τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες υγείας·

36.

φρονεί ότι οι πολιτικές για τη μείωση των κινδύνων που ανακύπτουν λόγω της κλιματικής αλλαγής θα διαδραματίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο: οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να λάβουν στήριξη για την καλύτερη κατανόηση αυτών των πολιτικών και τη σύνδεσή τους με την ενίσχυση της συνολικής ανθεκτικότητας των περιοχών αρμοδιότητάς τους και της ικανότητάς τους να αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης·

37.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση, παράγοντας ο οποίος υπονομεύει το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων της ΕΕ: το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να γεφυρώσει αυτό το χάσμα με τη συγκέντρωση όλων των υφιστάμενων μέσων στήριξης, ούτως ώστε οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να μπορούν να αποκτούν πρόσβαση στα ταμεία της ΕΕ, και με τη συμπλήρωση όλων των ελλειπουσών πληροφοριών· όλες αυτές οι πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ και να είναι φιλικές προς τον χρήστη·

38.

τονίζει ότι η εκπαίδευση θα πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας νέας νοοτροπίας για το περιβάλλον και την προστασία του κλίματος, η οποία συνεπάγεται τη μετάβαση σε σημαντικές κοινωνικές αλλαγές. Στο πλαίσιο αυτό, το σύμφωνο για το κλίμα θα μπορούσε να προωθήσει πρωτοβουλίες σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές που απευθύνονται σε δημόσια, κοινοτικά και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και παρόχους πληροφόρησης, ιδίως σε σχολεία και τα κέντρα πληροφόρησης Europe Direct (EDICs), ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν αυτή τη νέα νοοτροπία. Οι πρωτοβουλίες αυτές θα πρέπει να συνδέονται με ισχυρά κίνητρα προς την επίτευξη της ψηφιοποίησης, η οποία αποδεικνύεται σημαντικό εργαλείο για τον κλάδο της εκπαίδευσης στη σημερινή εποχή·

39.

αναγνωρίζει την αριστεία των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων και καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους στο σύμφωνο για το κλίμα ως σημαντικές πηγές γνώσεων και ως δυνητικοί ισχυροί σύμμαχοι στη δημιουργία μιας αποτελεσματικής πλατφόρμας ανάπτυξης ικανοτήτων, καθώς και να δώσει ώθηση στον συντονισμό τους με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές για την ανάπτυξη, στη βάση συνεργασίας, πειραματικών έργων που να διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων και τη μεταφορά επιτυχημένων εμπειριών·

Ανάληψη δράσης και ενίσχυση της πολυμερούς συνεργασίας

40.

εκτιμά ότι η πρωτοβουλία του συμφώνου των Δημάρχων, καθώς και άλλες μορφές συνεργασίας για το κλίμα και την ενέργεια με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, θα πρέπει να βελτιωθούν και να ενισχυθούν περαιτέρω προκειμένου να καταστούν καίρια εργαλεία του συμφώνου για το κλίμα που θα ενεργοποιήσει την ανάληψη δράσης σε τοπικό επίπεδο: κατ’ αυτήν την έννοια, θα πρέπει να υποστηριχθεί η ισχυρότερη συμμετοχή των πολιτών, των ενδιαφερόμενων ΜΚΟ, των επιχειρήσεων, των ερευνητικών ιδρυμάτων και των πανεπιστημίων σε μια προσέγγιση τετραπλής έλικας·

41.

επισημαίνει ότι έχει στρατηγική σημασία να συνδεθούν τα εθνικά και περιφερειακά συστήματα διττής επαγγελματικής κατάρτισης με την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, σε στενή συνεργασία με τους παράγοντες της βασικής εκπαίδευσης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας, καθώς αυτό θα αποτελούσε την καλύτερη μέθοδο για την επικαιροποίηση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και την ένταξή τους στον κόσμο των επιχειρήσεων που επιδιώκουν να κάνουν πραγματικότητα την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής·

42.

αναδεικνύει τη συνάφεια πολλών πρωτοβουλιών της ΕΕ που απευθύνονται στις πόλεις και τις περιφέρειες στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Πράσινης Συμφωνίας. Ωστόσο, θεωρεί ότι δεν αξιοποιούνται επαρκώς από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, λόγω της έλλειψης σαφούς επισκόπησης όλων των υφιστάμενων ευκαιριών, των χαρακτηριστικών τους και των κύριων στόχων. Η πλατφόρμα του συμφώνου για το κλίμα θα πρέπει να δημιουργήσει μια τέτοια επισκόπηση, στηρίζοντας τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην επιλογή των πρωτοβουλιών που είναι καταλληλότερες για αυτές και προτείνοντας μια σταδιακή πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, μέσα από μια όσο το δυνατόν πιο προσβάσιμη ενημέρωση και πληροφόρηση για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, ούτως ώστε να καθίσταται δυνατή η ταχεία εφαρμογή μέτρων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο: το σύμφωνο των Δημάρχων, καθώς και άλλες μορφές συνεργασίας για το κλίμα και την ενέργεια με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα κεντρικά στοιχεία του εν λόγω συστήματος·

43.

επισημαίνει τις θέσεις που έχει ήδη εκφράσει η ΕτΠ, ιδίως σε ό,τι αφορά τη συμπερίληψη της έννοιας της «ψηφιακής συνοχής» ως κινητήριας δύναμης για την καλύτερη ενσωμάτωση όλων των πολιτών της ΕΕ, σε συνδυασμό με ειδικά και εξειδικευμένα προγράμματα για την αύξηση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την παρακολούθηση και προσαρμογή των πολιτικών. Τα σχέδια για έξυπνες πόλεις θα πρέπει να αποτελούν μια καλή βάση για την υλοποίηση έργων ανάπτυξης ικανοτήτων σε μεγαλύτερη κλίμακα και επαρκώς ευέλικτων ώστε να προσαρμόζονται σε διαφορετικές πραγματικότητες·

44.

αναγνωρίζει τον ζωτικό ρόλο της μάθησης μεταξύ ομοτίμων για μια αποτελεσματική και ρεαλιστική προσέγγιση όσον αφορά την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας: οι αδελφοποιήσεις πόλεων και οι συλλογές βέλτιστων πρακτικών, για παράδειγμα μέσω πρωτοβουλιών όπως το σύμφωνο των Δημάρχων, μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο που θα βοηθήσει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να δρομολογήσουν τις πολιτικές τους κλιματικής ουδετερότητας, χωρίς να χρειάζεται να ξεκινούν από μηδενική βάση·

45.

αναγνωρίζει ότι υπάρχει πληθώρα εμπειριών σε τοπικό επίπεδο όσον αφορά την από κοινού διαμόρφωση πολιτικών λύσεων, τη διευκόλυνση των συνελεύσεων πολιτών, την ενίσχυση των διαλόγων με τους πολίτες και την υποστήριξη της κατάρτισης συμμετοχικών προϋπολογισμών. Οι εμπειρίες αυτές αποτελούν στέρεη βάση για την άντληση έμπνευσης σχετικά με τον τρόπο προώθησης της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στον καθορισμό και την υλοποίηση φιλόδοξων κλιματικών στόχων. Το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να βασιστεί στην τοπική εμπειρογνωσία, αναθέτοντας στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές ρόλο διαμεσολάβησης για ένα ευρύ φάσμα τοπικών φορέων και πολιτών·

46.

σημειώνει ότι τα περισσότερα τοπικά έργα για την ενεργειακή μετάβαση και την προστασία του κλίματος είναι μικρής κλίμακας σε σύγκριση με τη βέλτιστη κλίμακα που απαιτείται από τους μεγάλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς: το σύμφωνο για το κλίμα θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα εργαλείο προκειμένου οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να βρίσκουν εταίρους μεταξύ ομοτίμων και να συγκεντρώνουν τα έργα αυτά για να τους παρέχεται πρόσβαση σε όλες τις δυνατότητες χρηματοδότησης·

47.

αναγνωρίζει το αξιόλογο δυναμικό των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα και επισημαίνει ότι η εν λόγω προσέγγιση εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές: υπό αυτό το πρίσμα, θα πρέπει να παρέχεται ισχυρότερη καθοδήγηση και στήριξη προκειμένου να διασφαλίζεται ότι όλες οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να αξιοποιούν στο έπακρο αυτή την ευκαιρία·

48.

τονίζει με έμφαση ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης συνεπάγεται ριζική μεταβολή των συνηθειών όλων μας ως πολίτες και καταναλωτές: σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος των πολιτών ως ενεργών ενδιαφερόμενων μερών πρέπει να αναγνωριστεί πλήρως και πρέπει να ενισχυθεί μέσω συμμετοχικών προσεγγίσεων όπως, για παράδειγμα, τα λεγόμενα «ζωντανά εργαστήρια» (living labs) ή μέσω μικροεπιχορηγήσεων για την εκτέλεση έργων μικρής κλίμακας, κοντά στον τόπο διαβίωσης των πολιτών, μέσω τοπικών κοινοτήτων και ΜΚΟ. Η μετατροπή των καταναλωτών σε παραγωγούς-καταναλωτές θα πρέπει να ενθαρρυνθεί και να υποστηριχθεί δεόντως οικονομικά σε όλα τα επίπεδα. Επιπλέον, η συμμετοχή των πολιτών θα πρέπει να υποστηριχθεί με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως οι έξυπνοι μετρητές ή οι εξειδικευμένες εφαρμογές για έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Εν προκειμένω, ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών θα είναι ζωτικής σημασίας·

Ο ρόλος της ΕτΠ

49.

δεσμεύεται, μέσω της ομάδας εργασίας «Η Πράσινη Συμφωνία σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές», να προωθήσει, να ανταλλάξει και να συντονίσει τις προσπάθειες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας και να εξασφαλίσει τον ταχύ συντονισμό των δραστηριοτήτων που δρομολογούνται στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας και της πράσινης ανάκαμψης σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους εταίρους·

50.

καλεί τις εθνικές ενώσεις των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να αναλάβουν ενεργό ρόλο και να συνεργαστούν με την ΕτΠ και την Επιτροπή στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων για την Πράσινη Συμφωνία: προς τούτο, στο πλαίσιο του συμφώνου για το κλίμα, μπορούν να δημιουργηθούν κέντρα πληροφόρησης στο κατάλληλο επίπεδο, με σκοπό την κοινοποίηση των πληροφοριών και των πρωτοβουλιών της Πράσινης Συμφωνίας και τη διασφάλιση της πρόσβασης όλων των ενδιαφερόμενων αυτοδιοικητικών αρχών σε αυτές·

51.

σχεδιάζει να δρομολογήσει σχέδιο της ΕτΠ για το σύμφωνο για το κλίμα (CoR4Climate PACT) για την περαιτέρω στήριξη αυτής της σημαντικής πρωτοβουλίας. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει την αναγνώριση των πρέσβεων της Πράσινης Συμφωνίας, οι οποίοι προορίζονται να αναλάβουν τον ρόλο σημείων επαφής για την ενημέρωση και τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την Πράσινη Συμφωνία, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της ως καταλύτη κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης μετά την κρίση COVID-19. Το σχέδιο προγραμματίζεται να προωθήσει την ανακοίνωση σχετικά με την Πράσινη Συμφωνία, τόσο δημοσίως, μέσω του ιστότοπου της ΕτΠ, όσο και εσωτερικά στα μέλη της ΕτΠ: η ανακοίνωση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τις πλέον σχετικές πληροφορίες ώστε οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να δρομολογήσουν τη δική τους τοπική Πράσινη Συμφωνία, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων χρηματοδότησης. Τέλος, το σχέδιο της ΕτΠ για το σύμφωνο για το κλίμα θα αποτελέσει ευκαιρία για απολογισμό των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει τα μέλη της ΕτΠ σχετικά με την Πράσινη Συμφωνία και για την προώθηση ευκαιριών μάθησης μεταξύ ομοτίμων·

52.

προτείνει τη δημιουργία ενός φόρουμ για την πράσινη ανάκαμψη, στο πλαίσιο του οποίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη θα μπορούν να συνεργάζονται στις δράσεις για το κλίμα: το φόρουμ αυτό θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε μια ψηφιακή πλατφόρμα του συμφώνου για το κλίμα, την οποία θα διαχειρίζονται από κοινού η Επιτροπή και η ΕτΠ·

53.

υποστηρίζει την εφαρμογή και την ενσωμάτωση του «πράσινου όρκου “Μη βλάπτειν”» στις κατευθυντήριες γραμμές και στο θεματολόγιο της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Η συνεκτικότητα των πολιτικών και η βελτίωση της νομοθεσίας είναι ζωτικής σημασίας για την κατάρτιση αποτελεσματικών και επίκαιρων νομοθετικών πράξεων, οι οποίες προσφέρουν προστιθέμενη αξία στους πολίτες. Είναι, επομένως, σημαντικό οι πολίτες, τα ενδιαφερόμενα μέρη και όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν στην εκπόνηση της κατάλληλης νομοθεσίας για τον κατάλληλο σκοπό. Η εργαλειοθήκη και οι κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση της νομοθεσίας πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας·

54.

υπογραμμίζει ότι το σύμφωνο για το κλίμα αποτελεί τεράστια ευκαιρία για την εφαρμογή της αρχής της ενεργού επικουρικότητας, δεδομένου ότι οι στόχοι του συμφώνου συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με τον πρωταρχικό στόχο της προσέγγισης της ενεργού επικουρικότητας: ανάπτυξη ενός χωρίς αποκλεισμούς και εποικοδομητικού τρόπου εργασίας που αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες του πολυεπίπεδου δημοκρατικού και διοικητικού πλαισίου της Ένωσης·

55.

σημειώνει με έμφαση ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, προωθώντας φιλόδοξα πρότυπα και στόχους για τις γειτονικές χώρες και άλλους μείζονες παραγωγούς εκπομπών· στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει τις πρωτοβουλίες της ΕτΠ, όπως η διάσκεψη των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (CORLEAP), η Ευρωμεσογειακή Περιφερειακή και Τοπική Συνέλευση (ARLEM) και η αποκεντρωμένη συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας της Λευκωσίας για τη συνεργασία με τους δημάρχους της Λιβύης, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία και τις μεθοδολογίες που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του συμφώνου για το κλίμα με σκοπό να στηρίξουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές των γειτονικών χωρών στην ανταλλαγή, την υιοθέτηση και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών για μια πιο βιώσιμη και πράσινη οικονομία·

56.

λαμβάνοντας υπόψη τον καίριο ρόλο των ΕΔΕΤ στην υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας, θεωρεί ότι το σύμφωνο για το κλίμα θα πρέπει να δρομολογήσει διάλογο με τις διαχειριστικές αρχές προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι πλήρως ενημερωμένες σχετικά με τις υφιστάμενες συναφείς ευκαιρίες. Είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την Επιτροπή για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και των ικανοτήτων των διαχειριστικών αρχών σε ό,τι αφορά τον σχεδιασμό και τη διάθεση των χρηματοδοτικών κονδυλίων ούτως ώστε να σημειωθεί πρόοδος προς την κλιματική ουδετερότητα μέσω της πράσινης και δίκαιης μετάβασης.

---

(1)  Βλέπε, για παράδειγμα, τα υφιστάμενα τοπικά σύμφωνα για το κλίμα σε πόλεις όπως η Στοκχόλμη, το Ρότερνταμ, το Άμστερνταμ και η Νάντη.

(2)  https://www.eea.europa.eu/themes/human

(3)  https://www.who.int/phe/publications/global-strategy/en/