EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52019PC0420
Recommendation for a COUNCIL DECISION to authorise the opening of negotiations for an Agreement between the European Union and Japan for the transfer and use of Passenger Name Record (PNR) data to prevent and combat terrorism and other serious transnational crime
Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
COM/2019/420 final
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 27.9.2019
COM(2019) 420 final
Σύσταση για
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΣΚΟΠΟΣ
Η ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Ιαπωνία με σκοπό την υπογραφή διμερούς συμφωνίας για τη θέσπιση του πλαισίου και των όρων βάσει των οποίων θα επιτρέπεται στους αερομεταφορείς να διαβιβάζουν στην Ιαπωνία τα δεδομένα από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) που ταξιδεύουν αεροπορικώς μεταξύ ΕΕ και Ιαπωνίας κατά τρόπο που να συνάδει με τις απαιτήσεις του ενωσιακού δικαίου.
2. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Οι «PNR» συνιστούν ταξιδιωτικούς φακέλους για κάθε επιβάτη, οι οποίοι περιλαμβάνουν όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την επεξεργασία των κρατήσεων από τους αερομεταφορείς. Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης, ως δεδομένα PNR νοούνται τα δεδομένα που συλλέγονται και περιλαμβάνονται στα αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου κρατήσεων και αναχωρήσεων του αερομεταφορέα.
Εντός της ΕΕ, η επεξεργασία των δεδομένων PNR αποτελεί, αφενός, βασικό μέσο για την κοινή αντίδραση στην τρομοκρατία και τα σοβαρά εγκλήματα και, αφετέρου, συστατικό στοιχείο της Ένωσης Ασφάλειας. Ο εντοπισμός και η παρακολούθηση ύποπτων ταξιδιωτικών συνηθειών μέσω της επεξεργασίας των καταστάσεων ονομάτων επιβατών για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων και, κατά περίπτωση, τον εντοπισμό δραστών σοβαρών εγκλημάτων και των συνεργών τους, καθώς και για την εξάρθρωση εγκληματικών δικτύων, αποδεικνύεται ουσιώδους σημασίας για την πρόληψη, τον εντοπισμό, την έρευνα και τη δίωξη τρομοκρατικών και σοβαρών εγκληματικών πράξεων.
Στις 27 Απριλίου 2016 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν την οδηγία (ΕΕ) 2016/681 σχετικά με τη χρήση των δεδομένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τρομοκρατικών και σοβαρών εγκλημάτων («οδηγία PNR») 1 . Η οδηγία αυτή δίνει τη δυνατότητα στις εθνικές αρχές της ΕΕ να αποκτήσουν άμεση πρόσβαση σε καίριες πληροφορίες που διαθέτουν οι αεροπορικές εταιρείες, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τα δικαιώματα προστασίας των δεδομένων. Παρέχει σε όλα τα κράτη μέλη ένα σημαντικό εργαλείο για την πρόληψη, ανίχνευση και διερεύνηση της τρομοκρατίας και σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ναρκωτικών και ανθρώπων, καθώς και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών. Ως προθεσμία για τη μεταφορά της οδηγίας PNR στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών είχε οριστεί η 25η Μαΐου 2018 2 .
Σε διεθνές επίπεδο, το ψήφισμα 2396 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που εγκρίθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2017 απαιτεί από τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών «ακολουθώντας τα πρότυπα και τις συνιστώμενες πρακτικές του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας, [να] αναπτύξουν τη δυνατότητα συλλογής, επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (Passenger Name Record - PNR) και [να] διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα των καταστάσεων ονομάτων επιβατών (PNR) χρησιμοποιούνται από και παρέχονται σε όλες τις αρμόδιες εθνικές αρχές τους, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών». Το ψήφισμα προτρέπει επίσης τον ΔΟΠΑ «να συνεργαστεί με τα Κράτη Μέλη για τη θέσπιση ενός προτύπου για τη συλλογή, χρήση, επεξεργασία και προστασία των δεδομένων των καταστάσεων ονομάτων επιβατών (PNR)» 3 . Τον Μάρτιο του 2019 η Επιτροπή Αεροπορικών Μεταφορών (ATC) του ΔΟΠΑ συγκρότησε μια ειδική ομάδα διευκόλυνσης (Facilitation Panel Task Force) προκειμένου να εξετάσει τις προτάσεις για πρότυπα και συνιστώμενες πρακτικές (SARP) σχετικά με τη συλλογή, χρήση, επεξεργασία και προστασία των δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών, σύμφωνα με το ψήφισμα 2396 (2017) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η ειδική ομάδα έχει εντολή: α) να επανεξετάσει τα υφιστάμενα πρότυπα και τις συνιστώμενες πρακτικές σχετικά με τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών που περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο 9 του παραρτήματος 9 της Σύμβασης του Σικάγου· β) να διαπιστώσει αν πρέπει να συμπληρωθούν με πρόσθετα πρότυπα και συνιστώμενες πρακτικές και/ή υλικό καθοδήγησης, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση και τις εκτιμήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας· και γ) όπως απαιτείται, να αναπτύξει νέες διατάξεις (πρότυπα, συνιστώμενες πρακτικές και/ή υλικό καθοδήγησης) για τη συλλογή, χρήση, επεξεργασία και προστασία των δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών.
Η διαβίβαση σχετικών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την ΕΕ σε τρίτη χώρα μπορεί να πραγματοποιείται μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις σχετικά με τις διεθνείς διαβιβάσεις που προβλέπονται στο κεφάλαιο V του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 («ΓΚΠΔ») 4 .
Ισχύουν επί του παρόντος δύο διεθνείς συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών (συγκεκριμένα, της Αυστραλίας 5 και των Ηνωμένων Πολιτειών 6 ) για την επεξεργασία και τη διαβίβαση δεδομένων PNR. Στις 26 Ιουλίου 2017, το Δικαστήριο της ΕΕ εξέδωσε γνωμοδότηση σχετικά με τη σχεδιαζόμενη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και του Καναδά, η οποία υπογράφηκε στις 25 Ιουνίου 2014 7 . Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι δεν ήταν δυνατή η σύναψη της συμφωνίας με τη σχεδιαζόμενη μορφή της, καθώς ορισμένες από τις διατάξεις της δεν ήταν συμβατές με τα θεμελιώδη δικαιώματα στην ιδιωτική ζωή και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που αναγνωρίζει η ΕΕ. Ειδικότερα, το Δικαστήριο προέβλεψε περαιτέρω νομικές απαιτήσεις όσον αφορά την εποπτεία από ανεξάρτητη αρχή, τα ευαίσθητα δεδομένα, την αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων PNR, τους σκοπούς της επεξεργασίας δεδομένων PNR, και τη διατήρηση, χρήση, αποκάλυψη και περαιτέρω διαβίβαση δεδομένων PNR. Σε συνέχεια της εξουσιοδότησης που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2017, ξεκίνησαν νέες διαπραγματεύσεις για τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών με τον Καναδά τον Ιούνιο του 2018. Κατά τη 17η διάσκεψη κορυφής ΕΕ-Καναδά στο Μόντρεαλ στις 17-18 Ιουλίου 2019, η ΕΕ και ο Καναδάς εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την ολοκλήρωση των εν λόγω διαπραγματεύσεων. Ο Καναδάς επισήμανε την απαίτησή του για νομική επανεξέταση, ενώ τα μέρη δεσμεύτηκαν, με την επιφύλαξη της επανεξέτασης αυτής, να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία το συντομότερο δυνατόν, αναγνωρίζοντας τον καίριο ρόλο της εν λόγω συμφωνίας για την ενίσχυση της ασφάλειας και την εξασφάλιση της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
3.ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Η Ιαπωνία αποτελεί στενό και στρατηγικό εταίρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος. Στα Ηνωμένα Έθνη, στις ομάδες G20 και G7 και σε άλλα πολυμερή φόρουμ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ιαπωνία συνεργάζονται στενά για τη βελτίωση των παγκόσμιων πλαισίων ασφάλειας και την ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών τους.
Η συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Ιαπωνίας που υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2018 ενισχύει τη συνολική εταιρική σχέση και ορίζει ότι «τα Μέρη καταβάλλουν προσπάθειες για τη χρήση, στον βαθμό που αυτό συνάδει με τους σχετικούς νόμους και κανονισμούς, των διαθέσιμων εργαλείων, όπως οι καταστάσεις ονομάτων επιβατών, για την πρόληψη και την καταπολέμηση τρομοκρατικών ενεργειών και σοβαρών εγκλημάτων, επιδεικνύοντας παράλληλα σεβασμό προς το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.». Μια συμφωνία PNR ΕΕ-Ιαπωνίας θα συμβάλει στην ενίσχυση της προτεινόμενης εταιρικής σχέσης για τη βιώσιμη συνδεσιμότητα και τις υποδομές ποιότητας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας, ιδίως με την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών.
Στις 23 Ιανουαρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε απόφαση επάρκειας για τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μεταξύ εμπορικών φορέων από την ΕΕ στην Ιαπωνία 8 . Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε επίσης τους όρους και τις εγγυήσεις βάσει των οποίων οι ιαπωνικές δημόσιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα που κατέχουν οι εν λόγω φορείς.
Η Ιαπωνία εξέφρασε σαφώς προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ενδιαφέρον της να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας PNR με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα, πιο πρόσφατα, η Ιαπωνία επισήμανε την επείγουσα ανάγκη να εξασφαλίσει δεδομένα PNR από τους αερομεταφορείς της ΕΕ ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 στη χώρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναμενόμενη αύξηση των κινδύνων για την ασφάλεια.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ιαπωνίας (τελωνειακός κώδικας και νόμος περί ελέγχου μετανάστευσης και αναγνώρισης προσφύγων), οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνται να διαβιβάζουν δεδομένα από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) στην υπηρεσία τελωνείων και δασμών και στο γραφείο μετανάστευσης της Ιαπωνίας. Η εν λόγω νομοθεσία αποσκοπεί στην ενίσχυση της ασφάλειας της Ιαπωνίας με την εξασφάλιση δεδομένων PNR πριν από την άφιξη ή την αναχώρηση ενός επιβάτη και, ως εκ τούτου, ενισχύει σημαντικά την ικανότητα να διενεργείται αποτελεσματική και ουσιαστική εκ των προτέρων αξιολόγηση της επικινδυνότητας των επιβατών.
Οι αερομεταφορείς και οι ενώσεις τους έχουν επίσης ζητήσει επανειλημμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου για τους αερομεταφορείς που εκτελούν πτήσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας, λαμβάνοντας υπόψη την υποχρέωσή τους να παρέχουν στην Ιαπωνία δεδομένα PNR στον βαθμό που αυτά συλλέγονται και περιλαμβάνονται στα αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου κρατήσεων και αναχωρήσεων.
Απαιτείται η εξεύρεση λύσης που θα εξασφαλίζει νομική βάση σε επίπεδο ΕΕ για τη διαβίβαση δεδομένων PNR από την ΕΕ στην Ιαπωνία ως αναγνώριση της αναγκαιότητας των δεδομένων PNR για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος. Ταυτόχρονα, μια μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των δεδομένων κατά την έννοια του άρθρου 46 παράγραφος 2 στοιχείο α) του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος ανεξάρτητης εποπτείας. Η μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και να τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης, και συγκεκριμένα το δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 7 του Χάρτη, το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 8 του Χάρτη, και το δικαίωμα σε ουσιαστική προσφυγή και δίκαιη δίκη, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 47 του Χάρτη.
Η διαβίβαση δεδομένων PNR στην Ιαπωνία θα αποτελέσει μέσο για την περαιτέρω προώθηση της διεθνούς συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την επιβολή του νόμου, μεταξύ άλλων με την παροχή, από την Ιαπωνία, αναλυτικών πληροφοριών που προέρχονται από τα δεδομένα PNR στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, καθώς και στην Ευρωπόλ και/ή στην Eurojust, στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους.
4.ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Η παρούσα σύσταση για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ιαπωνία σχετικά με τη συμφωνία PNR λαμβάνει υπόψη το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων και τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών, ιδίως τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, την οδηγία (ΕΕ) 2016/680 9 και την οδηγία (ΕΕ) 2016/681, καθώς και τη Συνθήκη και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων όπως ερμηνεύεται στη συναφή νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ, ιδίως στη γνωμοδότηση 1/15 του Δικαστηρίου.
Η σύσταση λαμβάνει επίσης υπόψη την έγκριση που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2017 για την έναρξη διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και του Καναδά σχετικά με τις διαβιβάσεις και τη χρήση δεδομένων PNR.
Η παρούσα σύσταση είναι σύμφωνη με τις νομικές απαιτήσεις που ορίζονται στη γνωμοδότηση 1/15 του Δικαστηρίου. Βασίζεται στο άρθρο 218 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 218 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζεται ως ο διαπραγματευτής της Ένωσης.
Σύσταση για
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 218 παράγραφοι 3 και 4,
Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Θα πρέπει να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με στόχο τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος.
(2)Η συμφωνία θα πρέπει να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και να τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης, ιδίως το δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 7 του Χάρτη, το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 8 του Χάρτη, και το δικαίωμα σε ουσιαστική προσφυγή και δίκαιη δίκη, που αναγνωρίζεται στο άρθρο 47 του Χάρτη. Η συμφωνία θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις εν λόγω αρχές και δικαιώματα.
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:
Άρθρο 1
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξουσιοδοτείται δια του παρόντος να διαπραγματευτεί, εκ μέρους της Ένωσης, συμφωνία μεταξύ της Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος.
Άρθρο 2
Οι οδηγίες διαπραγμάτευσης παρατίθενται στο παράρτημα.
Άρθρο 3
Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε διαβούλευση με ειδική επιτροπή που ορίζεται από το Συμβούλιο.
Άρθρο 4
Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 27.9.2019
COM(2019) 420 final
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
της
σύστασης
για
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την έγκριση της έναρξης διαπραγματεύσεων για συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Οδηγίες για τη διαπραγμάτευση συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας σχετικά με τη διαβίβαση και τη χρήση δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων που εκτίθενται λεπτομερώς κατωτέρω:
(1)Στόχος της συμφωνίας θα πρέπει να είναι να παράσχει τη νομική βάση, τους όρους και τις εγγυήσεις για τη διαβίβαση δεδομένων PNR στην Ιαπωνία.
(2)Η συμφωνία θα πρέπει να αντικατοπτρίζει δεόντως την αναγκαιότητα και τη σημασία της χρήσης των δεδομένων PNR για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος.
(3)Για τον σκοπό αυτό, στόχος της παρούσας συμφωνίας θα πρέπει να είναι να ρυθμιστεί η διαβίβαση και η χρήση δεδομένων PNR με αποκλειστικό σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος, με πλήρη σεβασμό της προστασίας της ιδιωτικής ζωής, των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των φυσικών προσώπων, υπό τους όρους που θα καθοριστούν στη συμφωνία.
(4)Η συμφωνία θα πρέπει επίσης να αναγνωρίζει ότι η διαβίβαση δεδομένων PNR στην Ιαπωνία θα προάγει την αστυνομική και δικαστική συνεργασία η οποία θα επιτευχθεί μέσω της διαβίβασης αναλυτικών πληροφοριών που προκύπτουν από τα δεδομένα PNR. Ως εκ τούτου, η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει τη διαβίβαση αναλυτικών πληροφοριών που προέρχονται από τις αρμόδιες αρχές της Ιαπωνίας στις αστυνομικές και δικαστικές αρχές των κρατών μελών, καθώς και στην Ευρωπόλ και την Eurojust, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους.
(5)Για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με την αρχή οριοθέτησης του σκοπού, η συμφωνία θα πρέπει να περιορίζει την επεξεργασία δεδομένων PNR αποκλειστικά για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος, με βάση τους ορισμούς που προβλέπονται στις σχετικές πράξεις της ΕΕ.
(6)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 της Συνθήκης για την ΕΕ, ιδίως το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως ορίζεται στο άρθρο 16 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ και στο άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των αρχών της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας όσον αφορά το δικαίωμα ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως ορίζει το άρθρο 7 και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, όπως ερμηνεύεται στη γνωμοδότησή 1/15 του Δικαστηρίου της ΕΕ σχετικά με τη σχεδιαζόμενη συμφωνία PNR ΕΕ-Καναδά.
(7)Η συμφωνία θα πρέπει να εξασφαλίζει ασφάλεια δικαίου, ιδίως για τους αερομεταφορείς, παρέχοντας τη νομική βάση για να διαβιβάζουν τα δεδομένα PNR που περιλαμβάνονται στα αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου κρατήσεων και αναχωρήσεων.
(8)Η συμφωνία θα πρέπει να προσδιορίζει σαφώς και επακριβώς τις απαραίτητες εγγυήσεις και ελέγχους σε σχέση με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των ελευθεριών των φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και τόπου διαμονής, στο πλαίσιο της διαβίβασης δεδομένων PNR στην Ιαπωνία. Οι εν λόγω εγγυήσεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν τα εξής:
α)Οι κατηγορίες των δεδομένων PNR που πρόκειται να διαβιβαστούν θα πρέπει να διευκρινίζονται αναλυτικά και με σαφή και ακριβή τρόπο, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Οι διαβιβάσεις δεδομένων θα πρέπει να περιορίζονται σε ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο και θα πρέπει να είναι αναλογικές προς τον καθορισμένο σκοπό της συμφωνίας.
β)Τα ευαίσθητα δεδομένα κατά την έννοια του δικαίου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που αποκαλύπτουν τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση ή που αφορούν την υγεία, τη σεξουαλική ζωή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό ενός προσώπου, δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία.
γ)Η συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με την ασφάλεια των δεδομένων, ιδίως ώστε η πρόσβαση σε δεδομένα PNR να επιτρέπεται μόνο σε περιορισμένο αριθμό ατόμων με ειδική εξουσιοδότηση και να προβλέπεται η υποχρέωση κοινοποίησης των παραβιάσεων της ασφάλειας των δεδομένων που αφορούν δεδομένα PNR χωρίς καθυστέρηση στις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές προστασίας των δεδομένων, εκτός εάν η παραβίαση είναι απίθανο να θέσει σε κίνδυνο τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, καθώς και για να επιβάλλονται αποτελεσματικές και αποτρεπτικές κυρώσεις.
δ)Η συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για την κατάλληλη και διαφανή πληροφόρηση των επιβατών σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων PNR που τους αφορούν, καθώς και το δικαίωμα ατομικής ενημέρωσης σε περίπτωση χρήσης μετά την άφιξη, πρόσβασης και, κατά περίπτωση, διόρθωσης και διαγραφής των δεδομένων αυτών.
ε)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει το δικαίωμα άσκησης αποτελεσματικής διοικητικής και δικαστικής προσφυγής χωρίς διακρίσεις, ανεξαρτήτως ιθαγένειας ή τόπου διαμονής, για κάθε πρόσωπο του οποίου τα δεδομένα υποβάλλονται σε επεξεργασία δυνάμει της συμφωνίας, σύμφωνα με το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
στ)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η αυτοματοποιημένη επεξεργασία θα πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένα, αντικειμενικά, αμερόληπτα και αξιόπιστα προκαθορισμένα κριτήρια και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως η μοναδική βάση για τυχόν αποφάσεις που έχουν δυσμενείς νομικές επιπτώσεις ή θίγουν σοβαρά έναν ιδιώτη. Οι βάσεις δεδομένων με τις οποίες συγκρίνονται τα δεδομένα PNR θα πρέπει να είναι μόνο όσες αφορούν τους σκοπούς που καλύπτονται από τη συμφωνία και θα πρέπει να είναι αξιόπιστες και επικαιροποιημένες.
ζ)Η χρήση των δεδομένων PNR από την αρμόδια αρχή της Ιαπωνίας πέραν της ασφάλειας και των συνοριακών ελέγχων θα πρέπει να βασίζεται σε νέες περιστάσεις και να υπόκειται σε ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις βάσει αντικειμενικών κριτηρίων. Ειδικότερα, η χρήση αυτή θα πρέπει να υπόκειται σε προηγούμενο έλεγχο πραγματοποιούμενο είτε από δικαστήριο είτε από ανεξάρτητη διοικητική αρχή, εκτός αν πρόκειται για επείγουσες περιπτώσεις δεόντως αιτιολογημένες.
η)Η περίοδος διατήρησης των δεδομένων PNR θα πρέπει να είναι περιορισμένη και να μην υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη του αρχικού στόχου. Η διατήρηση δεδομένων PNR μετά την αναχώρηση των επιβατών από την Ιαπωνία θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις που ορίζονται στη νομολογία του Δικαστηρίου. Η συμφωνία θα πρέπει να απαιτεί να διαγράφονται τα δεδομένα μετά τη λήξη της περιόδου διατήρησης ή να καθίστανται ανώνυμα κατά τρόπο που να μην επιτρέπει τον εντοπισμό της ταυτότητας του προσώπου στο οποίο αναφέρονται.
θ)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η περαιτέρω δημοσιοποίηση των δεδομένων PNR σε άλλες κυβερνητικές αρχές της ίδιας χώρας ή σε άλλες χώρες μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο κατά περίπτωση και υπό ορισμένες όρους και εγγυήσεις. Ειδικότερα, η εν λόγω δημοσιοποίηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον αν η παραλήπτρια αρχή ασκεί καθήκοντα που συνδέονται με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ή σοβαρών διεθνικών εγκλημάτων και διασφαλίζει τα ίδια μέσα προστασίας με εκείνα που καθορίζονται στη συμφωνία. Οι περαιτέρω διαβιβάσεις σε αρμόδιες αρχές άλλων τρίτων χωρών θα πρέπει να περιορίζονται στις χώρες με τις οποίες η ΕΕ έχει συνάψει ισοδύναμη συμφωνία PNR ή για τις οποίες η ΕΕ έχει εκδώσει απόφαση περί επάρκειας δυνάμει του ενωσιακού δικαίου για την προστασία των δεδομένων, η οποία καλύπτει τις σχετικές αρχές στις οποίες πρόκειται να διαβιβαστούν δεδομένα PNR.
(9)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ένα σύστημα εποπτείας από ανεξάρτητη δημόσια αρχή που είναι αρμόδια για την προστασία των δεδομένων με ουσιαστικές εξουσίες έρευνας, παρέμβασης και επιβολής για την άσκηση εποπτείας επί των δημόσιων αρχών που χρησιμοποιούν δεδομένα PNR. Η εν λόγω αρχή θα πρέπει να έχει εξουσία να εξετάζει τις καταγγελίες προσώπων, ιδίως σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων PNR. Οι δημόσιες αρχές που χρησιμοποιούν δεδομένα PNR θα πρέπει να είναι υπόλογες για τη συμμόρφωση προς τους κανόνες προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δυνάμει της συμφωνίας.
(10)Η συμφωνία θα πρέπει να απαιτεί η διαβίβαση των δεδομένων να γίνεται αποκλειστικά με τη χρήση ενός συστήματος «προώθησης».
(11)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η συχνότητα και το χρονοδιάγραμμα διαβίβασης των δεδομένων PNR δεν θα πρέπει να δημιουργούν αδικαιολόγητο φόρτο στους αερομεταφορείς και θα πρέπει να περιορίζονται σε ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο.
(12)Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι αερομεταφορείς δεν υποχρεούνται να συλλέγουν πρόσθετα δεδομένα σε σύγκριση με εκείνα που συλλέγουν ήδη ή να συλλέγουν συγκεκριμένους τύπους δεδομένων, αλλά μόνο να διαβιβάζουν τα δεδομένα που συλλέγουν ήδη στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.
(13)Η συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για τακτική από κοινού επανεξέταση για όλες τις πτυχές της εφαρμογής της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένης της αξιοπιστίας και της ενημερότητας των προκαθορισμένων προτύπων και κριτηρίων και των βάσεων δεδομένων, καθώς και αξιολόγησης της αναλογικότητας των διατηρούμενων δεδομένων με βάση την αξία τους για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών μορφών διεθνικού εγκλήματος.
(14)Η συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει μηχανισμό επίλυσης διαφορών όσον αφορά την ερμηνεία και την εφαρμογή της.
(15)Η συμφωνία θα πρέπει να συναφθεί για περίοδο 7 ετών και να περιλαμβάνει διάταξη με την οποία θα μπορεί να ανανεωθεί για την ίδια περίοδο, εκτός εάν καταγγελθεί από ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη.
(16)Η συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει ρήτρα σχετικά με την εδαφική της εφαρμογή.
(17)Η συμφωνία θα πρέπει να είναι αυθεντική στην αγγλική, βουλγαρική, γαλλική, γερμανική, δανική, ελληνική, εσθονική, ισπανική, ιταλική, κροατική, λετονική, λιθουανική, μαλτέζικη, ολλανδική, ουγγρική, πολωνική, πορτογαλική, ρουμανική, σλοβακική, σλοβενική, σουηδική, τσεχική και φινλανδική γλώσσα και να περιλαμβάνει σχετική γλωσσική ρήτρα.
