ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 20.11.2019

COM(2019) 900 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

στην

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

σχετικά με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2020: συνολική αξιολόγηση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων ανά χώρα

Κράτη μέλη που υπάγονται στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Προγράμματα που συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις του κράτους μέλους

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Γερμανίας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Δεδομένης της ευνοϊκής δημοσιονομικής θέσης της Γερμανίας, η Επιτροπή καλεί τις αρχές να αναλάβουν πρόσθετες δαπάνες ώστε να επιτευχθεί σταθερή ανοδική τάση των ιδιωτικών και των δημόσιων επενδύσεων, ιδίως σε επίπεδο περιφερειών και δήμων, και να εστιαστεί η οικονομική πολιτική επενδύσεων στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και τα ευρυζωνικά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, τις βιώσιμες μεταφορές, καθώς και τα ενεργειακά δίκτυα και την οικονομικά προσιτή στέγαση, λαμβάνοντας υπόψη τις περιφερειακές ανισότητες, σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Γερμανία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και καλεί τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Ιρλανδίας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020 και να χρησιμοποιήσουν τυχόν έκτακτα έσοδα για την περαιτέρω μείωση του δείκτη χρέους της γενικής κυβέρνησης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Ιρλανδία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Ελλάδας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το 2020, η Ελλάδα αναμένεται να επιτύχει τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο της. Η Ελλάδα θεωρείται επίσης ότι συμμορφώνεται με τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5 % του ΑΕΠ που παρακολουθείται στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Η Επιτροπή καλεί, ως εκ τούτου, τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Τον Ιούλιο του 2019 η Ελλάδα έλαβε σύσταση του Συμβουλίου να «επιτύχει βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη και να αντιμετωπίσει τις υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας τις μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τις μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο της Ευρωομάδας στις 22 Ιουνίου 2018.» Η εφαρμογή αυτής της σύστασης παρακολουθείται βάσει του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Κύπρου συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Κύπρος έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Λιθουανίας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Λιθουανία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και καλεί τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος του Λουξεμβούργου συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι το Λουξεμβούργο έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Μάλτας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Μάλτα έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος των Κάτω Χωρών συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να εκτελέσουν τον προϋπολογισμό του 2020. Δεδομένης της ευνοϊκής δημοσιονομικής θέσης των Κάτω Χωρών, η Επιτροπή καλεί τις αρχές να αναλάβουν πρόσθετες δαπάνες για τη στήριξη της ανοδικής πορείας των επενδύσεων και για την εστίαση της οικονομικής πολιτικής όσον αφορά τις επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ενεργειακή απόδοση και στις στρατηγικές για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στις μεταφορές, όπως συνέστησε το Συμβούλιο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι οι Κάτω Χώρες έχουν σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και καλεί τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, ενώ αναγνωρίζει την παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής στις προβλέψεις της, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Αυστρίας συνάδει με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Αυστρία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Προγράμματα που συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές με τις υποχρεώσεις του κράτους μέλους

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Εσθονίας συμφωνεί σε γενικές γραμμές με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί επομένως τις αρχές να είναι σε ετοιμότητα για να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Λετονίας συμφωνεί σε γενικές γραμμές με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ωστόσο, η αξιολόγηση αυτή εξαρτάται από την τρέχουσα πρόβλεψη ότι η Λετονία θα προσεγγίσει τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο της. Εάν η εν λόγω πρόβλεψη δεν επιβεβαιωθεί σε μελλοντικές αξιολογήσεις της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους, κατά τη συνολική αξιολόγηση της συμμόρφωσης θα εξεταστεί ο βαθμός της απόκλισης από την απαίτηση του Συμβουλίου. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να είναι σε ετοιμότητα για να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Λετονία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και καλεί τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Προγράμματα σε κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις του κράτους μέλους

Συνολικά, ενώ αναγνωρίζει την παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής στις προβλέψεις της, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος του Βελγίου ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο σημαντικής απόκλισης από την απαιτούμενη προσαρμογή για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου το 2019 και το 2020. Επιπροσθέτως, το Βέλγιο δεν προβλέπεται να συμμορφωθεί με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 και το 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι το Βέλγιο έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να αξιοποιήσουν τα έκτακτα έσοδα για να επιταχύνουν τη μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ.

Συνολικά, ενώ αναγνωρίζει την παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής στις προβλέψεις της, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Ισπανίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο σημαντικής απόκλισης από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου. Επιπλέον, η Ισπανία δεν αναμένεται να σημειώσει επαρκή πρόοδο ως προς τη συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 και το 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Ισπανία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Συνεπώς, καλεί τις αρχές της χώρας να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή αυτών των συστάσεων θα περιληφθεί στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να αξιοποιήσουν τα έκτακτα έσοδα για να επιταχύνουν τη μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Γαλλίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο σημαντικής απόκλισης από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου για το 2019 και το 2020. Επιπλέον, η Γαλλία δεν προβλέπεται να σημειώσει επαρκή πρόοδο ως προς τη συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 ή το 2020. Συνεπώς, η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να αξιοποιήσουν τυχόν έκτακτα έσοδα για να επιταχύνουν τη μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Γαλλία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Ιταλίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο σημαντικής απόκλισης από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου για το 2019 και το 2020. Επιπλέον, η Ιταλία δεν προβλέπεται να συμμορφωθεί με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 και το 2020. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να αξιοποιήσουν τα έκτακτα έσοδα για να επιταχύνουν τη μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Ιταλία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και καλεί τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, ενώ αναγνωρίζει την παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής στις προβλέψεις, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Πορτογαλίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο σημαντικής απόκλισης από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου τόσο το 2019 όσο και το 2020. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Πορτογαλία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα είναι σύμφωνος με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να αξιοποιήσουν τα έκτακτα έσοδα για να επιταχύνουν τη μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Σλοβενίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Προβλέπεται ονομαστικό δημοσιονομικό πλεόνασμα ύψους 0,5 % του ΑΕΠ για το 2020 και ο δείκτης δημόσιου χρέους προβλέπεται να μειωθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις της τιμής αναφοράς για τη μείωση του χρέους. Μολονότι η Επιτροπή προβλέπει κίνδυνο κάποιας απόκλισης από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου που συνέστησε το Συμβούλιο το 2020, υπάρχει κίνδυνος σημαντικής απόκλισης το 2019 και το 2020 από κοινού. Ωστόσο, ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας σχετικά με τις εκτιμήσεις ως προς το κενό παραγωγής θα μπορούσε να σημαίνει ότι η Σλοβενία μπορεί να προσεγγίσει περισσότερο τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό της στόχο το 2020, πράγμα που καταδεικνύει ευρεία συμμόρφωση. Αυτό θα ληφθεί υπόψη εάν επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας προϋπολογισμού, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα συμμορφώνεται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Σλοβενία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Σλοβακίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ο δείκτης δημόσιου χρέους είναι πολύ κάτω από το 60 % του ΑΕΠ και μειώνεται περαιτέρω, ενώ το ονομαστικό δημοσιονομικό ισοζύγιο παρέχει σημαντικό περιθώριο από την τιμή αναφοράς του 3 % του ΑΕΠ που ορίζεται στη Συνθήκη. Επιπλέον, τα πρόσθετα μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 6 Νοεμβρίου 2019 μείωσαν την απόκλιση από τη συνιστώμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου, με αποτέλεσμα αυτή να μην είναι πλέον σημαντική το 2020. Ωστόσο, κυρίως ενόψει της διολίσθησης το 2019, εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος σημαντικής απόκλισης, για τα έτη 2019 και 2020 συνολικά, από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου που συνέστησε το Συμβούλιο. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας προϋπολογισμού, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα συμμορφώνεται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Σλοβακία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στην έκθεση χώρας για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

Συνολικά, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος της Φινλανδίας ενέχει τον κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ο δείκτης δημόσιου χρέους προβλέπεται να παραμείνει κάτω από την τιμή αναφοράς του 60 % του ΑΕΠ που ορίζεται στη Συνθήκη και το ονομαστικό δημοσιονομικό ισοζύγιο παρέχει σημαντικό περιθώριο από την τιμή αναφοράς του 3 % του ΑΕΠ που ορίζεται στη Συνθήκη. Η Επιτροπή καλεί τις αρχές να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας προϋπολογισμού, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο προϋπολογισμός του 2020 θα συμμορφώνεται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή είναι επίσης της γνώμης ότι η Φινλανδία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στη σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, συνεπώς, καλεί τις αρχές να επιταχύνουν την πρόοδο. Συνολική παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις για το 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που θα προτείνει η Επιτροπή την άνοιξη του 2020.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: Η μεθοδολογία και οι παραδοχές στις οποίες στηρίζονται οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019

Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013, «η μεθοδολογία και οι παραδοχές των πλέον πρόσφατων οικονομικών προβλέψεων των υπηρεσιών της Επιτροπής για κάθε κράτος μέλος, μεταξύ άλλων ο υπολογισμός του αντικτύπου των συνολικών δημοσιονομικών μέτρων στην οικονομική ανάπτυξη επισυνάπτεται, επισυνάπτονται στη γενική εκτίμηση». Οι παραδοχές στις οποίες βασίζονται οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, που εκπονούνται αυτοτελώς από το προσωπικό της Επιτροπής, επεξηγούνται στο ίδιο το έγγραφο προβλέψεων 1 .

Τα δημοσιονομικά δεδομένα έως το 2018 βασίζονται σε στοιχεία που κοινοποίησαν τα κράτη μέλη στην Επιτροπή πριν από την 1η Οκτωβρίου 2019 και επικυρώθηκαν από την Eurostat στις 21 Οκτωβρίου 2019. Η Eurostat δεν προέβη σε τροποποιήσεις των στοιχείων που υπέβαλαν τα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του γύρου υποβολής στοιχείων του φθινοπώρου 2019. Η Eurostat αποσύρει την επιφύλαξη σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων που υπέβαλε η Ουγγαρία σε σχέση με την τομεακή κατάταξη της ουγγρικής Ένωσης για την αποθήκευση υδρογονανθράκων και των ιδρυμάτων που συστάθηκαν από την Εθνική Τράπεζα της Ουγγαρίας. Τα ιδρύματα και όλες οι θυγατρικές τους, καθώς και η ένωση, ανακατατάχθηκαν στη γενική κυβέρνηση. Λόγω κυρίως του συνδυασμένου αποτελέσματος των ανακατατάξεων, το χρέος αυξήθηκε κατά 0,4 ε.μ. του ΑΕΠ το 2017 και κατά 0,3 ε.μ. το 2015, το 2016 και το 2018, ενώ το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 0,2 ε.μ. του ΑΕΠ το 2017 και κατά 0,1 ε.μ. το 2015 και το 2016. Η Eurostat αποσύρει επίσης την επιφύλαξη σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων που υπέβαλε η Σλοβακία σε σχέση με την καταγραφή ορισμένων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν από την κυβέρνηση, μετά την αναθεώρηση που εφάρμοσαν οι σλοβακικές στατιστικές αρχές η οποία οδήγησε σε αύξηση του ελλείμματος κατά 0,2 % του ΑΕΠ το 2018.

Όσον αφορά τις προβλέψεις, καταγράφηκαν μέτρα για τη στήριξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σύμφωνα με την απόφαση της Eurostat της 15ης Ιουλίου 2009 2 . Με την επιφύλαξη διαφορετικής κοινοποίησης του οικείου κράτους μέλους, οι εισφορές κεφαλαίου που είναι επαρκώς γνωστές έχουν συμπεριληφθεί στις προβλέψεις ως χρηματοοικονομικές συναλλαγές, δηλ. ως αύξηση του χρέους αλλά όχι του ελλείμματος. Οι κρατικές εγγυήσεις για τραπεζικές υποχρεώσεις και καταθέσεις δεν περιλαμβάνονται ως δημόσιες δαπάνες, εκτός αν υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι έχουν καταπέσει τη στιγμή που είχαν οριστικοποιηθεί οι προβλέψεις. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι τα δάνεια που χορηγήθηκαν σε τράπεζες από την κυβέρνηση, ή από άλλες οντότητες που κατατάσσονται στον τομέα του δημοσίου, συνήθως προστίθενται στο δημόσιο χρέος.

Για το 2020, λαμβάνονται υπόψη οι προϋπολογισμοί που εγκρίθηκαν ή που υποβλήθηκαν στα εθνικά κοινοβούλια και όλα τα άλλα μέτρα που είναι επαρκώς γνωστά. Ειδικότερα, όλα τα στοιχεία που περιλαμβάνονταν στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων που υποβλήθηκαν στα μέσα Οκτωβρίου αποτυπώνονται στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Για το 2021, η παραδοχή περί «αμετάβλητης πολιτικής» που χρησιμοποιήθηκε στις προβλέψεις συνεπάγεται την παρέκταση των τάσεων των εσόδων και των δαπανών και τη συμπερίληψη των μέτρων που έχουν γίνει επαρκώς γνωστά.

Τα ευρωπαϊκά συγκεντρωτικά στοιχεία για το χρέος της γενικής κυβέρνησης στα έτη 2019-2021 που καλύπτουν οι προβλέψεις δημοσιεύονται σε μη ενοποιημένη βάση (δηλ. δεν διορθώθηκαν για τα διακυβερνητικά δάνεια). Για να εξασφαλίζεται η συνέπεια στις χρονολογικές σειρές, τα ιστορικά δεδομένα δημοσιεύονται επίσης στην ίδια βάση. Οι προβολές για το χρέος της γενικής κυβέρνησης για τα επιμέρους κράτη μέλη κατά την περίοδο 2019-2021 περιλαμβάνουν τις επιπτώσεις των εγγυήσεων στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας, τα διμερή δάνεια σε άλλα κράτη μέλη και τη συμμετοχή στο κεφάλαιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, όπως προγραμματίστηκε κατά την καταληκτική ημερομηνία των προβλέψεων 3 .

Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, τα δημοσιονομικά μέτρα που αναφέρθηκαν στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2020 επιδρούν ως σύνολο οριακά στην αύξηση του ελλείμματος (επίπτωση περίπου 0,05 % του ΑΕΠ). Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις των μέτρων για την αύξηση των δαπανών, ενώ τα μέτρα στο σκέλος των εσόδων προβλέπεται να είναι ουδέτερα ως σύνολο. Συνολικά, η μηχανική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα αναμένεται να είναι αμελητέα.

Η εκτίμηση αυτή πρέπει να ερμηνευθεί με σύνεση:

·Η μη λήψη μέτρων σε σχέση με τις δημοσιονομικές ανισορροπίες θα μπορούσε να οξύνει τις αδυναμίες των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και να προκαλέσει μεγαλύτερες αποκλίσεις και υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, με αρνητικό αντίκτυπο για την ανάπτυξη.

·Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 473/2013 αποσκοπεί στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των μέτρων που λαμβάνονται στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων. Συνεπώς, τα μέτρα που έχουν ληφθεί και τεθεί σε ισχύ πριν από τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων δεν περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση (ακόμη και αν μπορούν να έχουν πρόσθετο αντίκτυπο στις δημοσιονομικές προβολές για το 2020).

·Ο αντίκτυπος των αναφερόμενων μέτρων εκφράζεται με βάση σενάριο αμετάβλητων πολιτικών. Ο προσανατολισμός δημοσιονομικής πολιτικής αυτού του βασικού σεναρίου δεν είναι απαραίτητα ουδέτερος. Για παράδειγμα, η αυξητική τάση ορισμένων στοιχείων δαπανών θα μπορούσε να είναι υψηλότερη ή χαμηλότερη από τη δυνητική ανάπτυξη, ενδέχεται να υπάρξει πρόσθετος αντίκτυπος παλαιότερων μέτρων στο βασικό σενάριο ή μέτρα που είχαν ληφθεί προγενέστερα μπορεί να παύσουν να ισχύουν το 2020. Ο επεκτατικός χαρακτήρας του βασικού σεναρίου καταδεικνύεται από το γεγονός ότι ο συνολικός δημοσιονομικός προσανατολισμός το 2020 είναι πιο επεκτατικός από τις επιβαρυντικές για το έλλειμμα επιπτώσεις των αναφερόμενων μέτρων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: Ανάλυση ευαισθησίας

Σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013, «η γενική εκτίμηση περιλαμβάνει αναλύσεις ευαισθησίας που παρέχουν μια ένδειξη για τους κινδύνους που απειλούν τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών σε περίπτωση δυσμενών οικονομικών, χρηματοπιστωτικών ή δημοσιονομικών εξελίξεων». Επομένως, το παρόν παράρτημα παρουσιάζει ανάλυση της ευαισθησίας της πορείας του δημόσιου χρέους σε περίπτωση ενδεχόμενων μακροοικονομικών κλυδωνισμών (αναφορικά με την ανάπτυξη, τα επιτόκια και το πρωτογενές ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης), με βάση τα αποτελέσματα που προκύπτουν από στοχαστικές προβολές για το χρέος. Η ανάλυση επιτρέπει να υπολογιστούν οι πιθανές επιπτώσεις στη δυναμική του δημόσιου χρέους των κινδύνων υποεκτίμησης και υπερεκτίμησης της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, των θετικών/αρνητικών εξελίξεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές, που οδηγούν σε χαμηλότερο/υψηλότερο κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις, και των δημοσιονομικών κλυδωνισμών που επηρεάζουν τη δημοσιονομική θέση των κυβερνήσεων.

Με τις στοχαστικές προβολές, η αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές μακροοικονομικές συνθήκες διαμορφώνεται στην ανάλυση της δυναμικής του δημόσιου χρέους γύρω από ένα «κεντρικό» σενάριο προβολής του χρέους, το οποίο αντιστοιχεί στο σενάριο των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 και στο σενάριο προβλέψεων στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων, αντιστοίχως, στις δύο ομάδες της γραφικής παράστασης που ακολουθεί, όπου αναφέρονται τα αποτελέσματα για τη ζώνη του ευρώ (σε αμφότερες τις περιπτώσεις η συνήθης παραδοχή περί αμετάβλητης πολιτικής γίνεται πέραν του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων). Εφαρμόζονται κλυδωνισμοί στις μακροοικονομικές συνθήκες (βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα επιτόκια κρατικών ομολόγων· ρυθμός ανάπτυξης· πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης) που γίνονται δεκτές στο κεντρικό σενάριο για την επίτευξη του «κώνου» (κατανομής) όσον αφορά τις πιθανές πορείες του χρέους που παρουσιάζονται στη γραφική παράσταση που ακολουθεί. O κώνος αντιστοιχεί σε ευρεία σειρά πιθανών υποκειμένων μακροοικονομικών συνθηκών με 2000 περίπου προσομοιώσεις κλυδωνισμών όσον αφορά την ανάπτυξη, τα επιτόκια και το πρωτογενές ισοζύγιο. Το μέγεθος και η συσχέτιση των κλυδωνισμών αντικατοπτρίζουν την ιστορική συμπεριφορά των μεταβλητών. Αυτό σημαίνει ότι η μεθοδολογία δεν ανιχνεύει την αβεβαιότητα σε πραγματικό χρόνο. Κατά συνέπεια, τα διαγράμματα σε σχήμα βεντάλιας που προκύπτουν από τη γραφική παράσταση που ακολουθεί παρέχουν πιθανολογικά στοιχεία σχετικά με τη δυναμική του χρέους για τη ζώνη του ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή εμφάνιση κλυδωνισμών στην ανάπτυξη, τα επιτόκια και το πρωτογενές ισοζύγιο, των οποίων το μέγεθος και η συσχέτιση αντανακλούν εκείνα που παρατηρήθηκαν κατά το παρελθόν.

Τα διαγράμματα σε σχήμα βεντάλιας παρουσιάζουν την προβαλλόμενη πορεία του χρέους σύμφωνα με το κεντρικό σενάριο (γύρω από την οποία εφαρμόζονται μακροοικονομικοί κλυδωνισμοί) ως διακεκομμένη γραμμή, καθώς και την τροχιά προβολής του χρέους που διαιρεί σε δύο μέρη το σύνολο των πιθανών τροχιών που προκύπτουν από την εφαρμογή των κλυδωνισμών (η διάμεση τιμή) ως συνεχόμενη μαύρη γραμμή στο κέντρο του κώνου. Ο ίδιος ο κώνος καλύπτει ποσοστό 80% του συνόλου των πιθανών κατευθύνσεων του χρέους που προκύπτουν από την προσομοίωση πρόκλησης 2000 κλυδωνισμών στους ρυθμούς ανάπτυξης, τα επιτόκια και το πρωτογενές ισοζύγιο (δεδομένου ότι οι κατώτερες και ανώτερες γραμμές που οριοθετούν τον κώνο αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα το 10ο και το 90ό εκατοστημόριο της κατανομής), αποκλείοντας έτσι από το σκιασμένο τμήμα προσομοίωση κατευθύνσεων του χρέους (20 % του συνόλου) που απορρέουν από πιο ακραίους (λιγότερο πιθανούς) κλυδωνισμούς ή «ακραία γεγονότα». Τα διαφορετικά σκιασμένα τμήματα μέσα στον κώνο αντιπροσωπεύουν διαφορετικά μέρη της συνολικής κατανομής των πιθανών κατευθύνσεων του χρέους. Η περιοχή με το σκούρο μπλε (που οριοθετείται από το 40ό και το 60ό εκατοστημόρια) περιλαμβάνει το 20 % όλων των πιθανών κατευθύνσεων του χρέους που είναι πλησιέστερα στο κεντρικό σενάριο.

Και στα δύο σενάρια προβλέψεων της Επιτροπής και των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων, αν ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι υπερεκτίμησης και υποεκτίμησης όσον αφορά το πρωτογενές ισοζύγιο, την ανάπτυξη και την κατάσταση των χρηματοπιστωτικών αγορών, το χρέος της ζώνης του ευρώ το 2020 εκτιμάται σε γενικές γραμμές, με πιθανότητα 80 %, μεταξύ 82 % και 88 % του ΑΕΠ (ο κώνος αντιπροσωπεύει το 80 % όλων των πιθανών προσομοιώσεων της πορείας του χρέους). Τα κατώτερα και τα ανώτερα όρια του διαστήματος του δείκτη χρέους το 2020 θα είναι συνεπώς αρκετά παρεμφερή στο σενάριο της Επιτροπής σε σύγκριση με το σενάριο των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων, λόγω της πολύ μικρής διαφοράς μεταξύ των αντίστοιχων κεντρικών προβλέψεων στις οποίες εφαρμόζονται οι κλυδωνισμοί (δείκτης χρέους της τάξης περίπου του 85 % στο σενάριο της Επιτροπής και στο σενάριο των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων).

Μετά το 2020, χρονικό ορίζοντα των σημερινών σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων, τα αποτελέσματα της προσομοίωσης δείχνουν ότι η διαφορά στους προβλεπόμενους δείκτες χρέους, λόγω κλυδωνισμών, μεταξύ των σεναρίων της Επιτροπής και των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων παραμένει αρκετά περιορισμένη. Στο τέλος του ορίζοντα των προβλέψεων που εξετάζεται στα διαγράμματα σε σχήμα βεντάλιας (2024), θα υπάρχει 50 % πιθανότητα για δείκτη χρέους υψηλότερο από περίπου 79 % και 80 % του ΑΕΠ στο σενάριο των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων και στο σενάριο της Επιτροπής, αντίστοιχα. Η μικρή αυτή διαφορά οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι, στο σενάριο των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων, το διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο διατηρείται σταθερό εμφανίζοντας ελαφρώς υψηλότερο πλεόνασμα στην τελευταία πρόβλεψη σε σύγκριση με το σενάριο της Επιτροπής.

Επισημαίνεται ότι, δεδομένου ότι το μέγεθος και η συσχέτιση των κλυδωνισμών αντικατοπτρίζει την ιστορική συμπεριφορά των μεταβλητών, η μεθοδολογία δεν ανιχνεύει την αβεβαιότητα σε πραγματικό χρόνο, όπως μπορεί να υφίσταται ιδίως όσον αφορά την εκτίμηση του κενού παραγωγής. Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία του παρελθόντος από σημαντικές αναθεωρήσεις των εκτιμήσεων ως προς το κενό παραγωγής, συχνά προς την κατεύθυνση της χαμηλότερης δυνητικής παραγωγής από ό, τι πιστευόταν σε πραγματικό χρόνο, αυτή η αβεβαιότητα σημαίνει μια πρόσθετη πηγή κινδύνων για τις μελλοντικές πορείες του χρέους η οποία δεν αντικατοπτρίζεται στην προηγούμενη ανάλυση.

Γραφική παράσταση III.1: Διαγράμματα σε σχήμα βεντάλιας που προέρχονται από στοχαστικές προβολές του δημόσιου χρέους γύρω από το σενάριο προβλέψεων της Επιτροπής και το σενάριο προβλέψεων των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV. Γραφικές παραστάσεις και πίνακες

Πίνακας IV.1: Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ (%) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Πίνακας IV.2: Στόχοι για το ονομαστικό ισοζύγιο (% του ΑΕΠ) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.1: Σύγκριση του ονομαστικού δημοσιονομικού ισοζυγίου του 2020 (% του ΑΕΠ): Φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM) έναντι σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ)

Σημείωση: Η Κύπρος, η οποία προβλέπεται να έχει πλεόνασμα άνω του 2 % του ΑΕΠ το 2020, δεν απεικονίζεται σε αυτή τη γραφική παράσταση προκειμένου να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητά της.

Γραφική παράσταση IV.2: Συντελεστές της διαφοράς στο ονομαστικό δημοσιονομικό ισοζύγιο (% του ΑΕΠ) το 2020 μεταξύ των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 και των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων

Πίνακας IV.3: Στόχοι για το ονομαστικό πρωτογενές ισοζύγιο (% του ΑΕΠ) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Πίνακας IV.4: Μεταβολές στο διαρθρωτικό ισοζύγιο (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Πίνακας IV.5: Μεταβολές στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.3: Μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου το 2020 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ): Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM)

Σημείωση: Η Ελλάδα και η Κύπρος, για τις οποίες προβλέπεται μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου άνω του -1 % του δυνητικού ΑΕΠ το 2020, δεν απεικονίζονται σε αυτή τη γραφική παράσταση προκειμένου να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητά της.

Γραφική παράσταση IV.4: Δημοσιονομική προσπάθεια βάσει της μεθοδολογίας της τιμής αναφοράς για τις δαπάνες το 2020 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ): Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM)

Σημείωση: Η δημοσιονομική προσπάθεια μετράται σε σχέση με τη μέση αύξηση του δυνητικού ΑΕΠ σε περίοδο δεκαετίας και δεν λαμβάνει υπόψη τα δημοσιονομικά περιθώρια των κρατών μελών που έχουν υπερκαλύψει τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους τους.

Γραφική παράσταση IV.5α: Μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου του 2019 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) έναντι του κενού παραγωγής που προβλέπεται στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.5β: Μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου του 2020 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) έναντι του κενού παραγωγής που προβλέπεται στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Σημείωση: Σε ένα πλαίσιο θετικών κενών παραγωγής, οι όροι «φιλοκυκλική» και «αντικυκλική» σε αυτές τις γραφικές παραστάσεις αναφέρονται στο κατά πόσον η μεταβολή της δημοσιονομικής πολιτικής (σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος) αποτελεί στήριξη ή τροχοπέδη για την οικονομία. Η Ελλάδα δεν απεικονίζεται σε καμία από τις δύο γραφικές παραστάσεις για να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητα.

Γραφική παράσταση IV.6α: Σενάρια δημοσιονομικού προσανατολισμού – Διαρθρωτικό ισοζύγιο (φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019)

Γραφική παράσταση IV.6β: Σενάρια δημοσιονομικού προσανατολισμού – Αύξηση καθαρών πρωτογενών δαπανών (%) (φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM))

Σημείωση: Τα σενάρια που παρουσιάζονται σε αυτές τις γραφικές παραστάσεις αφορούν τον συνολικό δημοσιονομικό προσανατολισμό της ζώνης του ευρώ, όπως μετράται από τη μεταβολή στο συνολικό διαρθρωτικό ισοζύγιο και τον ρυθμό αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Ο τελευταίος υπολογίζεται ως το σύνολο των δαπανών μείον τους τόκους, τις κυκλικές δαπάνες, τα μέτρα διακριτικής ευχέρειας στο σκέλος των εσόδων και τα έκτακτα μέτρα. Το σενάριο «Συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης» στηρίζεται στην παραδοχή ότι τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη επιτύχει τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους τους ακολουθούν την πλήρη δημοσιονομική προσαρμογή που συνιστάται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του 2019. Το σενάριο «Συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και χρήση δημοσιονομικών περιθωρίων (προβλέψεις COM)» στηρίζεται στην παραδοχή ότι οι Κάτω Χώρες και η Γερμανία χρησιμοποιούν μέρος των δημοσιονομικών περιθωρίων τους το 2020 (επέκταση του διαρθρωτικού ισοζυγίου κατά 0,6 % και 0,4 % του ΑΕΠ αντίστοιχα), σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019.

Γραφική παράσταση IV.6γ: Δημοσιονομικός προσανατολισμός – Διαρθρωτικό ισοζύγιο, πρωτογενές διαρθρωτικό ισοζύγιο και δημοσιονομική προσπάθεια με βάση τη μεθοδολογία της τιμής αναφοράς για τις δαπάνες (φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019)

Πίνακας IV.6: Μεσοπρόθεσμοι δημοσιονομικοί στόχοι (ΜΔΣ), όπως ορίζονται στα προγράμματα σταθερότητας του 2019 και ελάχιστες τιμές αναφοράς για το 2020

Γραφική παράσταση IV.7α: Θέσεις των κρατών μελών έναντι των ΜΔΣ τους το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) 4

Γραφική παράσταση IV.7β: Θέσεις των κρατών μελών έναντι των ΜΔΣ τους το 2020, σύμφωνα με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων του 2020 (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ)

Πίνακας IV.7: Δείκτης χρέους ως προς το ΑΕΠ (% του ΑΕΠ) σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.8: Εξέλιξη όσον αφορά το δημόσιο χρέος σε επιλεγμένα κράτη μέλη μεταξύ των ετών 2018 και 2020 σύμφωνα με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019

Γραφική παράσταση IV.9: Συντελεστές της μεταβολής ακαθάριστου χρέους μεταξύ του 2019 και του 2020 (ε.μ. του ΑΕΠ), με βάση τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ)

Γραφική παράσταση IV.10: Ακαθάριστο χρέος (% του ΑΕΠ) έναντι της μεταβολής του διαρθρωτικού ισοζυγίου (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019

Σημείωση: Το μέγεθος των φυσαλίδων αντικατοπτρίζει το ονομαστικό ΑΕΠ των κρατών μελών.

Γραφική παράσταση IV.11: Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% του ΑΕΠ) έναντι της μεταβολής του διαρθρωτικού ισοζυγίου (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) το 2020

Σημείωση: Η δημοσιονομική επέκταση (εξυγίανση) απεικονίζεται με θετικό (αρνητικό) πρόσημο. Τα χρώματα των παρατηρήσεων αντικατοπτρίζουν την απόσταση από τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο το 2020: το κόκκινο χρώμα αντιστοιχεί στις χώρες που υπολείπονται των μεσοπρόθεσμων στόχων τους κατά περισσότερο από 50 μονάδες βάσης· το κίτρινο χρώμα αντιστοιχεί στις χώρες που υπολείπονται των μεσοπρόθεσμων στόχων τους κατά λιγότερο από 50 μονάδες βάσης· το πράσινο χρώμα αντιστοιχεί στις χώρες που έχουν υπερκαλύψει τους μεσοπρόθεσμους στόχους τους. Η Κύπρος δεν απεικονίζεται σε καμία από τις δύο γραφικές παραστάσεις για να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητα.

Πίνακας IV.8: Σύνθεση της δημοσιονομικής εξυγίανσης το 2019 και το 2020 σύμφωνα με τα προγράμματα σταθερότητας (ΠΣ), τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.12: Προβλεπόμενες μεταβολές των κυκλικά προσαρμοσμένων δεικτών δαπανών (ε.μ. του δυνητικού ΑΕΠ) στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) για το 2020 και στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.13: Προβλεπόμενες μεταβολές στις κύριες κατηγορίες δαπανών (ε.μ. του ΑΕΠ) για το 2020: Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM)

Σημείωση: Η γραφική παράσταση απεικονίζει τις συνεισφορές των κύριων συνιστωσών των δαπανών στις προβλεπόμενες μεταβολές των δεικτών δαπανών ως προς το ΑΕΠ.

Γραφική παράσταση IV.14: Μέτρα διακριτικής ευχέρειας στο σκέλος των εσόδων και λοιπές μεταβολές του δείκτη εσόδων (ε.μ. του ΑΕΠ) το 2020: Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM)

Γραφική παράσταση IV.15: Προβλεπόμενες μεταβολές στις κύριες κατηγορίες φορολογικών εσόδων (ε.μ. του ΑΕΠ) για το 2020: Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM)

Σημείωση: Η γραφική παράσταση απεικονίζει τις συνεισφορές των κύριων συνιστωσών των εσόδων στις προβλεπόμενες μεταβολές των δεικτών εσόδων ως προς το ΑΕΠ.

Πίνακας IV.9: Βραχυπρόθεσμες ελαστικότητες στις οποίες βασίζονται οι προβολές όσον αφορά τα έσοδα για το 2020: Σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) έναντι των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 (COM) και του ΟΟΣΑ

Σημείωση: Η σύγκριση μεταξύ των ελαστικοτήτων που προέρχονται από τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων και τις προβλέψεις της Επιτροπής, αφενός, και των ελαστικοτήτων βάσει των εκτιμήσεων του ΟΟΣΑ, αφετέρου, θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Ενώ οι δύο πρώτες είναι καθαρές ελαστικότητες ως προς την αύξηση του ΑΕΠ, οι τελευταίες υπολογίζονται, με την αυστηρή έννοια του όρου, σε σχέση με το κενό παραγωγής. Οι διαφορές είναι γενικά ήσσονος σημασίας. 

Πίνακας IV.10: Δείκτες βιωσιμότητας βάσει των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής, του 2019

Σημείωση: Γενικά, με βάση τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε στην έκθεση δημοσιονομικής βιωσιμότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2018 και στο Debt Sustainability Monitor 2017. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκθέσεις, αναθεωρήθηκε μόνο η υπόθεση που αφορά τα επιτόκια, με χρήση των προσδοκιών της αγοράς για τον καθορισμό των στόχων του Τ+10. Τα εν λόγω επικαιροποιημένα αποτελέσματα, με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2019 θα παρουσιαστούν στο προσεχές Debt Sustainability Monitor 2019. Δεδομένης της μοναδικής σύνθεσης του ελληνικού δημόσιου χρέους και των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που εγκρίθηκαν από την Ευρωομάδα τον Ιούνιο 2018, η ανάλυση του ελληνικού δημόσιου χρέους και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας βασίζεται σε παραδοχές ανά χώρα (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. έκθεση του 2018 για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, πλαίσιο 3.3). Για τον λόγο αυτό, τα αποτελέσματα δεν απεικονίζονται στον παρόντα οριζόντιο πίνακα αξιολόγησης με βάση κοινές παραδοχές και μεθοδολογία.

Γραφική παράσταση IV.16: Εξελίξεις στις διαφορές λόγω αύξησης των επιτοκίων

Πηγή: Φθινοπωρινές προβλέψεις 2019, στοιχεία AMECO για τα έτη 1999-2019 (ράβδοι) και Escolano κ.λπ. (2017) για τα έτη 1966-2010 (γραμμές).

Σημείωση: Στο διάγραμμα απεικονίζεται η διαφορά μεταξύ του μέσου ονομαστικού επιτοκίου που εφαρμόζεται στο δημόσιο χρέος και του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Παρόμοιο διάγραμμα εμφανίστηκε στο Οικονομικό Δελτίο της ΕΚΤ, Τεύχος 2/2019.

(1)

     Μεθοδολογικές παραδοχές στις οποίες στηρίζονται οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, διατίθεται στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/eeip/forecasts_en.htm ).

(2)

     Διατίθεται στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/1015035/2041337/FT-Eurostat-Decision-9-July-2009-3--final-.pdf .

(3)

     Σύμφωνα με την απόφαση της Eurostat, της 27ης Ιανουαρίου 2011, σχετικά με τη στατιστική καταγραφή των ενεργειών που έχουν αναληφθεί από το ΕΤΧΣ, η οποία διατίθεται στον δικτυακό τόπο: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/5034386/2-27012011-AP-EN.PDF .

(4)

Σε αυτές τις γραφικές παραστάσεις παρουσιάζονται οι διαφορές μεταξύ των προβλέψεων για το διαρθρωτικό ισοζύγιο και των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων για κάθε κράτος μέλος. Δεν λαμβάνονται υπόψη τα εφαρμοστέα περιθώρια ευελιξίας.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 20.11.2019

COM(2019) 900 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

σχετικά με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2020: συνολική αξιολόγηση

I. Εισαγωγή

Η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ να υποβάλουν έως τις 15 Οκτωβρίου στην Επιτροπή σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για το επόμενο έτος, με στόχο τη βελτίωση του συντονισμού των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση 1 . 

Τα προγράμματα αυτά συνοψίζουν τα σχέδια προϋπολογισμών που υποβάλλουν οι κυβερνήσεις στα εθνικά κοινοβούλια. Η Επιτροπή διατυπώνει γνώμη για κάθε πρόγραμμα, αξιολογώντας κατά πόσο το πρόγραμμα συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του κράτους μέλους της ζώνης του ευρώ που απορρέουν από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Η Επιτροπή οφείλει επίσης να προβεί σε συνολική αξιολόγηση της δημοσιονομικής κατάστασης και των προοπτικών για τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό της.

Σύμφωνα με τις ενδείξεις του κώδικα δεοντολογίας σχετικά με το «δίπτυχο», 2 η Αυστρία, η Πορτογαλία και η Ισπανία υπέβαλαν σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων που βασίζονται στην παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής ως αποτέλεσμα της διεξαγωγής εθνικών εκλογών μεταξύ του τέλους Σεπτεμβρίου και του πρώτου εξαμήνου του Νοεμβρίου. Το Βέλγιο, στο οποίο η διαδικασία σχηματισμού της κυβέρνησης βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, υπέβαλε επίσης πρόγραμμα που βασίζεται στην παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής. Οι κυβερνήσεις αυτές αναμένεται να υποβάλουν πλήρη σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων το συντομότερο δυνατό.

Χωρίς να θίγουν τη δημοσιονομική αρμοδιότητα των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, οι γνώμες της Επιτροπής παρέχουν αντικειμενικές συμβουλές πολιτικής, ιδίως για τις εθνικές κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια, για να διευκολύνεται η αξιολόγηση της συμμόρφωσης των σχεδίων προϋπολογισμών με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική αποτελεί ζήτημα κοινού ενδιαφέροντος εντός της ζώνης του ευρώ.

Τον Νοέμβριο του 2018, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σύστασης σχετικά με την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ, η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 21 και 22 Μαρτίου 2019 και εκδόθηκε από το Συμβούλιο στις 9 Απριλίου 2019 3 . Η εν λόγω σύσταση αποτελεί το υπόβαθρο για την αξιολόγηση της Επιτροπής.

Ο στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι διττός. Πρώτον, παρέχει μια συνολική εικόνα της δημοσιονομικής πολιτικής στο επίπεδο της ζώνης του ευρώ, με βάση την οριζόντια αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων. Η διαδικασία αυτή αντανακλά την οριζόντια αξιολόγηση των προγραμμάτων σταθερότητας η οποία πραγματοποιείται την άνοιξη, αλλά με εστίαση στο επόμενο έτος και όχι στα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά προγράμματα. Δεύτερον, παρέχει επισκόπηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων σε επίπεδο κράτους μέλους της ζώνης του ευρώ, εξηγώντας την προσέγγιση της Επιτροπής κατά την αξιολόγησή τους, ειδικότερα όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η αξιολόγηση αυτή λαμβάνει υπόψη τις απαιτήσεις που σχετίζονται με το επίπεδο και τη δυναμική του δημόσιου χρέους, καθώς και με τις οικονομικές προοπτικές για τη ζώνη του ευρώ.

II. Κύρια πορίσματα για τη ζώνη του ευρώ

Οικονομικές προοπτικές σύμφωνα με τα προγράμματα των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ και τις προβλέψεις της Επιτροπής

Οι προοπτικές ανάπτυξης για τη ζώνη του ευρώ, ενώ παραμένουν θετικές, είναι λιγότερο ελπιδοφόρες μετά τον κύκλο αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκε την άνοιξη, και δεν είναι πιθανό να ανακάμψουν σύντομα. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, η συνολική αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να επιβραδυνθεί από 1,9 % το 2018 σε 1,1 % το 2019, προτού αυξηθεί οριακά σε 1,2 % το 2020. Παρόμοια σε γενικές γραμμές ποσοστά εμφανίζονται και στις μακροοικονομικές παραδοχές που περιλαμβάνονται στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (πίνακας 1). Οι προβλέψεις για το 2019 αναθεωρήθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο κατά 0,1 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 και κατά 0,2 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τα προγράμματα σταθερότητας. Οι προβλέψεις για το 2020 αναθεωρήθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο κατά 0,3 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την άνοιξη, σύμφωνα και με τις δύο προβλέψεις. Τα μακροοικονομικά σενάρια που περιλαμβάνονται στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων είναι γενικά πολύ παρεμφερή με τις προβλέψεις της Επιτροπής για τα επιμέρους κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, αντικατοπτρίζοντας εν μέρει το γεγονός ότι όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ είναι υποχρεωμένα να βασίζουν τα σχέδια προϋπολογισμών σε ανεξάρτητα εγκριθείσες ή εκπονηθείσες μακροοικονομικές προβλέψεις. Η Επιτροπή προβλέπει σημαντικά χαμηλότερη ανάπτυξη σε σχέση με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για τη Γερμανία και την Ελλάδα, και σημαντικά υψηλότερη ανάπτυξη για την Ιρλανδία, η οποία βασίζει τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων της σε ένα σενάριο άτακτου Brexit (παράρτημα IV, πίνακας 1).

Σύμφωνα με την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, προβλέπεται μείωση του συνολικού θετικού κενού παραγωγής της ζώνης του ευρώ το 2019 και περαιτέρω μείωση το 2020. Το συνολικό θετικό παραγωγικό κενό αναμένεται να μειωθεί το 2019 και το 2020, και στις δύο περιπτώσεις βάσει των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 και των (εκ νέου υπολογισθέντων) σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων 4 . Ειδικότερα, πέραν της Ελλάδας και της Ιταλίας, το Βέλγιο και η Γερμανία αναμένεται να παρουσιάσουν αρνητικό κενό παραγωγής το 2020.

Συνολικά, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει υποτονική το 2020, ενώ η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι για τις προοπτικές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Παρόλο που οι σταθερές επιδόσεις της αγοράς εργασίας συνέβαλαν στη διατήρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και της εγχώριας ζήτησης, δεν προβλέπεται συντόμως ανάκαμψη του ΑΕΠ. Η συμβολή της εγχώριας ζήτησης στην ανάπτυξη αναμένεται να υποχωρήσει, κυρίως λόγω του περιορισμού της αύξησης των επενδύσεων. Συγχρόνως, η οικονομία της ζώνης του ευρώ χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Οι κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων σε σχέση με το κεντρικό σενάριο εξακολουθούν να ισχύουν, χαρακτηρίζονται δε από υψηλό βαθμό αλληλεπίδρασης που θα μπορούσε δυνητικά να μεγεθύνει τις επιπτώσεις τους στην οικονομία. Η περαιτέρω κλιμάκωση των εμπορικών και των γεωπολιτικών εντάσεων και η εντονότερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση στην Κίνα θα μπορούσαν να ανακόψουν την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, με αρνητικές επιπτώσεις για τη ζώνη του ευρώ. Επιπλέον, οι δευτερογενείς επιπτώσεις από την αδυναμία του μεταποιητικού τομέα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τροχοπέδη για την ανάπτυξη, ενώ ένα άτακτο Brexit θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ.

Πίνακας 1: Επισκόπηση των συνολικών οικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών (ΖΕ-19) για την περίοδο 2019-2020

Πηγή: Προγράμματα σταθερότητας για το 2019, σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2020, φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2019.

Δημοσιονομικές προοπτικές σύμφωνα με τα προγράμματα και τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019

Το συνολικό ονομαστικό έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να ανατρέψει την πρόσφατη πτωτική τάση του το 2019 και να αυξηθεί περαιτέρω το 2020. Το ονομαστικό έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί στο 0,8 % του ΑΕΠ το 2019, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (πίνακας 1). Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από το έλλειμμα που προβλεπόταν στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 και στα προγράμματα σταθερότητας για το 2019, αλλά μεγαλύτερο από το αναφερόμενο στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων. Οι εξελίξεις στις χώρες είναι άνισες: το Βέλγιο, η Σλοβακία και η Φινλανδία αναμένεται να έχουν μεγαλύτερα ελλείμματα (σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019), ενώ η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες και η Αυστρία αναμένεται να έχουν μεγαλύτερα πλεονάσματα (παράρτημα IV, πίνακας 2). Το συνολικό έλλειμμα της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί στο 0,9 % του ΑΕΠ το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019. Το ελαφρώς υψηλότερο έλλειμμα σε σύγκριση με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων αντικατοπτρίζει κυρίως την ελαφρώς χαμηλότερη αύξηση που προβλέπεται στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (παράρτημα IV, διάγραμμα 2). Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, αλλά αντιπροσωπεύει αύξηση σε σύγκριση με τα προγράμματα σταθερότητας του 2019 (+ 0,4 % του ΑΕΠ), λόγω των υψηλότερων αναμενόμενων ελλειμμάτων στο Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Σλοβακία και τη Φινλανδία, και των χαμηλότερων αναμενόμενων πλεονασμάτων στη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα, τη Λιθουανία, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Αντιπροσωπεύει τη δεύτερη αύξηση του συνολικού ονομαστικού ελλείμματος στη ζώνη του ευρώ από το 2009.

Πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, κανένα κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ δεν βρίσκεται σήμερα στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Μόνο στη Γαλλία προβλέπεται το 2019 έλλειμμα που υπερβαίνει την τιμή αναφοράς του 3 % που προβλέπει η Συνθήκη, αν και το ποσοστό αυτό είναι προσωρινό, προσεγγίζει την τιμή αναφοράς και οφείλεται αποκλειστικά στον εφάπαξ αντίκτυπο ενός και μόνο μέτρου. Η Ισπανία διόρθωσε το υπερβολικό της έλλειμμα το 2018, ενώ το ονομαστικό έλλειμμα μειώθηκε στο 2,5 % και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (παράρτημα IV, πίνακας 2). Το Βέλγιο, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία αναμένεται να έχουν ελλείμματα άνω του 2 % του ΑΕΠ. Εννέα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμένεται να έχουν πλεόνασμα το 2019 και το 2020, ενώ η Λιθουανία και η Πορτογαλία διατηρούν ισοσκελισμένη θέση. Συνολικά, οι διαφορές μεταξύ των προβλεπόμενων δημοσιονομικών αποτελεσμάτων των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ για το 2020 στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων και στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 είναι περιορισμένες (παράρτημα IV διαγράμματα 1 και 2), παρότι η Επιτροπή εμφανίζεται πολύ περισσότερο απαισιόδοξη για τη Σλοβακία, την Ισπανία, τη Σλοβενία και τη Μάλτα.

Το συνολικό πρωτογενές ισοζύγιο της ζώνης του ευρώ, που προκύπτει με την αφαίρεση των δαπανών για τόκους από το ονομαστικό ισοζύγιο, αναμένεται να μειωθεί αν και θα παραμείνει πλεονασματικό το 2019 και το 2020. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 και τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων, το συνολικό πρωτογενές ισοζύγιο της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί από 1 % του ΑΕΠ το 2018 σε 0,9 % του ΑΕΠ το 2019, ακριβώς όπως προβλέπεται στα προγράμματα σταθερότητας του 2019 (πίνακας 1). Μόνο η Εσθονία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Φινλανδία αναμένεται να έχουν αρνητικά πρωτογενή ισοζύγια το 2019 (παράρτημα IV, πίνακας 3). Το συνολικό πρωτογενές ισοζύγιο της ζώνης του ευρώ αναμένεται να υποχωρήσει στο 0,6 % του ΑΕΠ το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 και τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων. Το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες αναμένεται να εμφανίσουν ιδιαίτερα μεγάλες μειώσεις των πρωτογενών τους ισοζυγίων το 2020. Η Εσθονία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Φινλανδία αναμένεται να συνεχίσουν να έχουν αρνητικά πρωτογενή ισοζύγια το 2020· το ίδιο και το Βέλγιο. Όσον αφορά τα δύο αυτά έτη, οι διαφορές μεταξύ των προβλέψεων των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ και της Επιτροπής είναι συνολικά μικρές, παρότι η Επιτροπή αναμένει ότι, σε σύγκριση με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων, τα πρωτογενή ισοζύγια της Ισπανίας, της Κύπρου, της Σλοβενίας και της Σλοβακίας θα είναι 0,4 και πλέον εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ χαμηλότερα το 2020.

Η μεταβολή στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο υποδηλώνει ελαφρώς επεκτατικό δημοσιονομικό προσανατολισμό για τη ζώνη του ευρώ το 2019 και το 2020, σύμφωνα με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων και τις προβλέψεις της Επιτροπής 5 . Το 2019, το διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να επιδεινωθεί κατά 0,3 εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019. Τούτο συνάδει με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων. Το διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο προβλέπεται να επιδεινωθεί κατά 0,4 επιπλέον εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 και σύμφωνα με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (παράρτημα IV, πίνακας 5) 6 . Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων συνιστούν σημαντική αναθεώρηση των προγραμμάτων σταθερότητας για το 2019, τα οποία προέβλεπαν σταθεροποίηση του συνολικού διαρθρωτικού πρωτογενούς ισοζυγίου της ζώνης του ευρώ το 2020. Σύμφωνα με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων, τα διαρθρωτικά πρωτογενή ισοζύγια του Βελγίου, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Κύπρου, του Λουξεμβούργου, των Κάτω Χωρών και της Φινλανδίας αναμένεται ότι θα υπολείπονται κατά 0,5 και πλέον εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ σε σύγκριση με τα προγράμματα σταθερότητας του 2019.

Ο αριθμός των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ που επιτυγχάνουν ή υπερβαίνουν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους αναμένεται να αυξηθεί μεταξύ 2019 και 2020. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, επτά κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμένεται να υπερβούν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους τους το 2019 (Γερμανία, Ελλάδα, Κύπρος, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες και Αυστρία) (παράρτημα IV, πίνακας 6). Όλα αυτά τα κράτη μέλη προβλέπεται να παραμείνουν στους μεσοπρόθεσμους στόχους τους ή να τους υπερβούν το 2020, παρόλο που η Γερμανία, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν μέρος των δημοσιονομικών περιθωρίων τους (παράρτημα IV, διαγράμματα 7α και 7β). Επιπλέον, η Ιρλανδία και η Λιθουανία αναμένεται να επιτύχουν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους το 2020. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμένεται να παραμείνουν πολύ κάτω από τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, δηλ. η Ισπανία (-3,2 εκατοστιαίες μονάδες), η Ιταλία (-3 εκατοστιαίες μονάδες), το Βέλγιο (-2,4 εκατοστιαίες μονάδες) και η Γαλλία (-2,2 εκατοστιαίες μονάδες) (παράρτημα IV, πίνακας 6 και διαγράμματα 7α/7β). Μεταξύ των κρατών μελών που δεν έχουν ακόμη επιτύχει τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους, η Επιτροπή προβλέπει ότι το Βέλγιο, η Ισπανία, η Ιταλία, η Φινλανδία και η Σλοβακία θα αποκλίνουν ακόμη περισσότερο από τους μεσοπρόθεσμους στόχους τους το 2020 7 . Αντιθέτως, η Εσθονία και η Λετονία αναμένεται να προβούν σε κάποια προσαρμογή για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων τους το 2020, ενώ η θέση της Γαλλίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητη.

Ο δείκτης δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική πορεία του το 2019 και το 2020. Ο δείκτης βρίσκεται σε πτωτική πορεία από το 2014, όταν κατεγράφη η υψηλότερη τιμή (94,5 %). Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, αναμένεται να υποχωρήσει περίπου στο 85 % το 2020. Ο δείκτης αυτός είναι κατά πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τους αντίστοιχους δείκτες στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία (περίπου 114 % και 237 %, αντίστοιχα, το 2020). Η συνεχιζόμενη μείωση του συνολικού δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ οφείλεται κυρίως στο θετικό αποτέλεσμα χιονοστιβάδας, το οποίο αντανακλά την προβολή ότι τα ονομαστικά επιτόκια θα εξακολουθήσουν να είναι χαμηλότερα από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ. Τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα το 2019 και το 2020 αναμένεται επίσης να έχουν επίπτωση στη μείωση του χρέους (παράρτημα IV, διάγραμμα 8). Αντιθέτως, οι προσαρμογές αποθεμάτων-ροών 8 αναμένεται να ασκήσουν ελαφρώς ανοδική πίεση στον συνολικό δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ το 2020. Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων προβλέπουν ανάλογη μείωση του δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ. Για αμφότερα τα έτη, οι προβλεπόμενοι δείκτες χρέους ως προς το ΑΕΠ είναι υψηλότεροι από εκείνους που περιλαμβάνονται στα προγράμματα σταθερότητας για το 2019, με μεγάλες αναθεωρήσεις προς τα πάνω, το 2019 και το 2020, για το Βέλγιο, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Κύπρο (παράρτημα IV, πίνακας 7) 9 . 

Όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, εκτός από το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Φινλανδία, αναμένεται να μειώσουν μεταξύ του 2019 και του 2020 τους δείκτες χρέους ως προς το ΑΕΠ 10 . Όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ πλην της Ιταλίας αναμένεται να επωφεληθούν το 2020 από το αποτέλεσμα χιονοστιβάδας που συμβάλλει στη μείωση του χρέους, ενώ αναμένεται επίσης ότι τα θετικά πρωτογενή πλεονάσματα θα έχουν καθοδική επίδραση, με εξαίρεση το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Γαλλία και τη Φινλανδία (παράρτημα IV, διάγραμμα 9). Οι διαφορές μεταξύ των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 και των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων δεν είναι αμελητέες, αλλά αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους ως σύνολο· η Επιτροπή προβλέπει ελαφρώς υψηλότερους δείκτες για την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Σλοβενία, και ελαφρώς χαμηλότερους δείκτες για το Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Κύπρο και τη Λετονία (παράρτημα IV, διάγραμμα 8).

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής, εννέα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμένεται να έχουν δείκτες χρέους ως προς το ΑΕΠ άνω του 60 % το 2020. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό κρατών μελών της ζώνης του ευρώ από το 2008 που τηρούν το όριο του 60 % που προβλέπει η Συνθήκη. Η Ελλάδα και η Ιταλία αναμένεται να έχουν δείκτες άνω του 130 %. Η Πορτογαλία αναμένεται να συνεχίσει να μειώνει τον δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ κάτω από το 120 %, ενώ το Βέλγιο αναμένεται να σταθεροποιήσει τον δείκτη χρέους του μόλις κάτω από το 100 %. Η Γαλλία και η Ισπανία αναμένεται να διατηρήσουν τους δείκτες τους το 2020 λίγο κάτω από το 100 %. Ορισμένα υπερχρεωμένα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναμένεται να καταβάλουν αμελητέες διαρθρωτικές προσπάθειες (Γαλλία και Πορτογαλία) ή αναμένεται να λάβουν επεκτατικά μέτρα (Βέλγιο, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Κύπρος) το 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019. Ωστόσο, η Ελλάδα 11 , η Κύπρος και η Πορτογαλία διατηρούν μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (παράρτημα IV, πίνακας 3), εμφανίζουν μεγάλα διαρθρωτικά πλεονάσματα (ή προσεγγίζουν μια ισοσκελισμένη θέση του ονομαστικού ισοζυγίου στην περίπτωση της Πορτογαλίας) και το χρέος τους μειώνεται αντίστοιχα με ταχείς ρυθμούς. Στον αντίποδα, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία εμφανίζουν φθίνοντα ή ακόμη και αρνητικά πρωτογενή ισοζύγια, γεγονός που υποδηλώνει ότι έχουν περιθώρια για μείωση του βάρους του χρέους τους με ταχύτερο ρυθμό, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 (παράρτημα IV, διάγραμμα 10). Η Ιταλία αναμένεται να αποκλίνει από την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 και το 2020, ενώ ο δείκτης χρέους ως προς το ΑΕΠ προβλέπεται να συνεχίσει να αυξάνεται φθάνοντας σχεδόν το 137 %. Σε μικρότερο βαθμό, προβλέπεται ότι ούτε το Βέλγιο δεν θα συμμορφωθεί με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους σε κανένα από τα δύο αυτά έτη. Μετά την κατάργηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος το 2017 και το 2018, αντίστοιχα, η Γαλλία και η Ισπανία υπόκεινται στον μεταβατικό κανόνα για το χρέος, με τον οποίο δεν προβλέπεται να συμμορφωθούν κανένα από τα δύο έτη (2019 και 2020). Αντιθέτως, η Ελλάδα και η Πορτογαλία αναμένεται να συμμορφωθούν με τον μεταβατικό κανόνα για το χρέος το 2019 και με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2020. Η Κύπρος προβλέπεται επίσης ότι θα επιτύχει την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους το 2019 και το 2020 με μεγάλη διαφορά.

Σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής

Η προβλεπόμενη αύξηση του συνολικού διαρθρωτικού ελλείμματος στη ζώνη του ευρώ το 2020 οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση του κυκλικά προσαρμοσμένου δείκτη εσόδων. Ενώ τα συνολικά δημόσια έσοδα αναμένεται ότι θα αυξηθούν κατά 2,4 % το 2020 (σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019), ο κυκλικά προσαρμοσμένος δείκτης εσόδων αναμένεται να παραμείνει γενικά αμετάβλητος στο 46,3 % του δυνητικού ΑΕΠ το 2019 και στο 46,2 % του δυνητικού ΑΕΠ το 2020 (πίνακας 1 και παράρτημα IV, πίνακας 8). Ενώ όλες οι κατηγορίες εσόδων αναμένεται να αυξηθούν με πιο αργούς ρυθμούς από το ονομαστικό ΑΕΠ, η σημαντικότερη συνιστώσα της προβλεπόμενης μικρής υποχώρησης του κυκλικά προσαρμοσμένου δείκτη εσόδων είναι οι άμεσοι φόροι και άλλα έσοδα (παράρτημα IV, διάγραμμα15). Αντικατοπτρίζει επίσης τον αντίκτυπο των αναφερόμενων μέτρων στο σκέλος των εσόδων, τα οποία αναμένεται να αυξήσουν το ονομαστικό έλλειμμα κατά 0,1 % του ΑΕΠ το 2020 (παράρτημα IV, διάγραμμα 14) 12 . Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων προβλέπουν παρόμοια μείωση του δείκτη εσόδων το 2020, ενώ τα έσοδα αναμένεται να σημειώνουν ελαφρώς μεγαλύτερη αύξηση της τάξης του 2,6 %.

Ο κυκλικά προσαρμοσμένος δείκτης δαπανών αναμένεται να μειωθεί μεταξύ 2019 και 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, αντιπροσωπεύοντας συνολική αύξηση των δαπανών 2,7 %. Ο κυκλικά προσαρμοσμένος δείκτης δαπανών αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητος μεταξύ 2018 και 2020 στο 47,3 % του δυνητικού ΑΕΠ το 2020 (πίνακας 1). Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων προβλέπουν παρόμοια μείωση του κυκλικά προσαρμοσμένου δείκτη δαπανών μεταξύ 2019 και 2020, αν και οι συνολικές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής. Ο κυκλικά προσαρμοσμένος δείκτης πρωτογενών δαπανών αναμένεται επίσης να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητος (παράρτημα IV, πίνακας 8) τόσο στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 όσο και στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων, μολονότι η σταθερότητα αυτή συγκαλύπτει ορισμένες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ (παράρτημα IV, διάγραμμα 12). Πράγματι, ορισμένα κράτη μέλη αναμένεται να εμφανίσουν αρκετά μεγάλες αυξήσεις στους κυκλικά προσαρμοσμένους δείκτες πρωτογενών δαπανών τους το 2020 (Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες), ενώ άλλα αναμένεται να παρουσιάσουν μεγάλες μειώσεις (Εσθονία, Γαλλία και Λετονία). Οι δαπάνες για τόκους αναμένεται να συνεχίσουν την πρόσφατη πτωτική τάση τους ως ποσοστό του ΑΕΠ, με αναμενόμενη μείωση 0,1 εκατοστιαία μονάδα μεταξύ 2019 και 2020, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019. Κατά μέσον όρο, το τεκμαρτό επιτόκιο στο οποίο βασίζονται οι προβλέψεις της Επιτροπής αναμένεται να μειωθεί στο 1,8 % το 2020, ποσοστό οριακά υψηλότερο από την παραδοχή των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων.

Αξιολόγηση του προσανατολισμού της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ

Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός θα πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη τη νομισματική πολιτική, η οποία αναμένεται να συνεχίσει τον υποστηρικτικό ρόλο της. Τον Σεπτέμβριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε νέα δέσμη μέτρων διευκολυντικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης περαιτέρω μείωσης του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -0,50 % και μιας αορίστου χρόνου επανεκκίνησης των καθαρών αγορών περιουσιακών στοιχείων. Ως εκ τούτου, σε συνδυασμό με τον προσανατολισμό των προσδοκιών (forward guidance) του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας 13 , η νομισματική πολιτική αναμένεται να παραμείνει ιδιαίτερα διευκολυντική το 2020 και μετέπειτα. Ταυτόχρονα, ωστόσο, έχοντας επωμισθεί το βάρος της προσπάθειας ανάκαμψης τα τελευταία έτη, η νομισματική πολιτική αντιμετωπίζει αυξανόμενες αρνητικές παράπλευρες συνέπειες, π.χ. αναντιστοιχίες τομών και περιουσιακών στοιχείων, καθώς και ανησυχίες σχετικά με τη χρηματοοικονομική ευρωστία ορισμένων τμημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Από δημοσιονομικής πλευράς, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 αναφέρουν ελαφρώς επεκτατικό δημοσιονομικό προσανατολισμό για το 2020. Το διάγραμμα 1 δείχνει τον κοινό προσανατολισμό της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής συγκρίνοντας την εξέλιξη των όρων χρηματοδότησης (το πραγματικό μακροπρόθεσμο επιτόκιο) με ένα μέτρο της δημοσιονομικής προσπάθειας βάσει της μεταβολής στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο).

Οι δημοσιονομικές θέσεις των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ όσον αφορά το χρέος και τις προκλήσεις βιωσιμότητας είναι πολύ διαφορετικές. Βάσει των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019 διενεργήθηκε επικαιροποιημένη εκτίμηση των κινδύνων δημοσιονομικής βιωσιμότητας (παράρτημα IV, πίνακας 10). Η εν λόγω εκτίμηση λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, τα σημερινά επίπεδα χρέους, το τρέχον πρωτογενές ισοζύγιο και το αναμενόμενο κόστος της γήρανσης του πληθυσμού. Μολονότι κανένα κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ δεν αντιμετωπίζει κινδύνους για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα βραχυπρόθεσμα, η βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών της Ιταλίας εξακολουθεί να φαίνεται ευάλωτη στις αυξήσεις του κόστους της έκδοσης τίτλων δημοσίου χρέους. Διαπιστώνονται επίσης βραχυπρόθεσμες δημοσιονομικές ευπάθειες για τη Γαλλία και την Ισπανία. Οι κίνδυνοι αυτοί αποτυπώνονται ειδικότερα στην τιμή του δημοσιονομικού υποδείκτη S0, που βρίσκεται πάνω από το κρίσιμο όριό του. Σύμφωνα με τον δείκτη S1, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία φαίνεται να εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υψηλούς μεσοπρόθεσμους κινδύνους. Όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ θεωρείται επίσης ότι αντιμετωπίζουν υψηλούς κινδύνους εάν ληφθούν υπόψη τα πρόσθετα αποτελέσματα της ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους. Η Πορτογαλία θεωρείται επίσης ότι αντιμετωπίζει υψηλούς κινδύνους βάσει της εν λόγω ανάλυσης. Η μεσοπρόθεσμη εκτίμηση του κινδύνου έχει επιδεινωθεί για τη Φινλανδία, γεγονός που υποδηλώνει χαμηλότερα δημοσιονομικά περιθώρια σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ενώ τα δημοσιονομικά περιθώρια της Κύπρου φαίνεται να έχουν αυξηθεί από το προηγούμενο έτος, η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικούς κινδύνους που σχετίζονται με ενδεχόμενες υποχρεώσεις.

Διάγραμμα 1: Πραγματικό μακροπρόθεσμο επιτόκιο (%) και μεταβολή στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο (εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ) για τη ζώνη του ευρώ

Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός της ζώνης του ευρώ αναμένεται να είναι ελαφρώς επεκτατικός το 2020 (διάγραμμα 1). Το 2020, το διαρθρωτικό πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου 0,4 εκατοστιαίες μονάδες του δυνητικού ΑΕΠ, το οποίο θεωρείται ελαφρώς επεκτατικός δημοσιονομικός προσανατολισμός. Τούτο επιβεβαιώνεται από τη δημοσιονομική προσπάθεια με βάση τη μεθοδολογία της τιμής αναφοράς για τις δαπάνες, η οποία δείχνει έναν πιο επεκτατικό δημοσιονομικό προσανατολισμό περίπου 0,5 εκατοστιαίων μονάδων του δυνητικού ΑΕΠ (παράρτημα IV διάγραμμα 6γ) 14 . 

Ορισμένα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ τα οποία διαθέτουν μεγάλα δημοσιονομικά περιθώρια και σημαντικά πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν μέρος των δημοσιονομικών περιθωρίων τους. Σύμφωνα με προηγούμενες συστάσεις του Συμβουλίου, οι Κάτω Χώρες και σε μικρότερο βαθμό η Γερμανία σχεδιάζουν να εφαρμόσουν επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές το 2020 (παράρτημα IV, διάγραμμα 11). Ταυτόχρονα, ορισμένα από τα δημοσιονομικά τους περιθώρια θα παραμείνουν αχρησιμοποίητα, με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019. Δεδομένου του ύψους των δημοσιονομικών τους περιθωρίων, τα εν λόγω κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να είναι έτοιμα να συνεχίσουν τη χρήση τους.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένα από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν τις υψηλότερες προκλήσεις βιωσιμότητας είτε δεν προγραμματίζουν ουσιαστική δημοσιονομική προσαρμογή (Γαλλία) είτε προγραμματίζουν δημοσιονομική επέκταση (Βέλγιο, Ισπανία και Ιταλία) 15 το 2020 (παράρτημα IV, διάγραμμα 10). Οι σχεδιαζόμενες δημοσιονομικές πολιτικές του Βελγίου, της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τα διαρθρωτικά τους ελλείμματα και τον πολύ διευκολυντικό προσανατολισμό της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, τα εν λόγω κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ εμφανίζουν μειούμενα ή ακόμη και αρνητικά πρωτογενή ισοζύγια, με μόνο οριακή, ή και μηδενική, μείωση του χρέους. Παρόλο που πραγματοποίησαν κάποιες εξοικονομήσεις χάρη στο εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο της διαφοράς επιτοκίων-ρυθμού ανάπτυξης (παράρτημα IV, διάγραμμα 16), τα εν λόγω κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ δεν σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τις εν λόγω εξοικονομήσεις για να μειώσουν τα ιστορικά υψηλά επίπεδα του χρέους τους. Όλα αυτά τα στοιχεία έρχονται σε αντίθεση με τη σύσταση για ανασύσταση των δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι, αφενός, η ελαφρά διάβρωση του πρωτογενούς πλεονάσματος στην Ιταλία, ενώ το επίπεδο χρέους είναι πολύ υψηλότερο από αυτό των άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ και ενώ το «φαινόμενο χιονοστιβάδας» υποχωρεί, και, αφετέρου, το συνεχιζόμενο αρνητικό πρωτογενές ισοζύγιο της Γαλλίας (διάγραμμα 2). Η εφαρμογή συνετών δημοσιονομικών πολιτικών από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ με υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους θα θέσει τον δείκτη χρέους τους σε καθοδική πορεία, θα μειώσει την ευαισθησία τους σε κλυδωνισμούς και θα επιτρέψει τη λειτουργία των αυτόματων σταθεροποιητών σε περίπτωση οικονομικής ύφεσης. Η αδυναμία μείωσης του δημόσιου χρέους ενδέχεται να επιτείνει τον κίνδυνο της αύξησης των πιέσεων της αγοράς στις χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος στο μέλλον, πράγμα που θα μπορούσε να έχει αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις στις αγορές δημόσιου χρέους άλλων κρατών μελών της ζώνης του ευρώ.

Συνολικά, οι δημοσιονομικές πολιτικές εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς διαφοροποιημένες, ιδίως στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ με υψηλό επίπεδο χρέους. Η πλήρης εφαρμογή των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων θα είχε ως αποτέλεσμα έναν, σε γενικές γραμμές, ουδέτερο έως μετρίως επεκτατικό δημοσιονομικό προσανατολισμό για τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό της. Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που διαθέτουν δημοσιονομικά περιθώρια κάνουν χρήση αυτών. Θα πρέπει να είναι έτοιμα να συνεχίσουν τη χρήση τους, δεδομένου του ύψους των δημοσιονομικών τους περιθωρίων. Η έλλειψη εξυγίανσης σε χώρες με προκλήσεις βιωσιμότητας, παρά τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ανησυχίας. Η συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που δεν έχουν επιτύχει τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους σε συνδυασμό με μεγαλύτερη δημοσιονομική επέκταση από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που διαθέτουν δημοσιονομικά περιθώρια (βλ. παράρτημα IV, διαγράμματα 6α και 6β), θα συμβάλει στην εξισορρόπηση του συνολικού μείγματος πολιτικής στη ζώνη του ευρώ, αυξάνοντας παράλληλα τη διαφοροποίηση μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ όσον αφορά τα δημοσιονομικά περιθώρια που διαθέτουν.

Διάγραμμα 2: Κινητήριοι μοχλοί της μεταβολής του ακαθάριστου χρέους μεταξύ 1999 και 2018 (% του ΑΕΠ), συμβολή του πρωτογενούς ισοζυγίου και του φαινομένου χιονοστιβάδας για επιλεγμένα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ

ΙΙΙ. Επισκόπηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων

Οι γνώμες της Επιτροπής για τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων εστιάζονται στη συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και στις συστάσεις που εκδίδονται σε αυτή τη βάση. Δεδομένου ότι όλα τα κράτη μέλη υπάγονται επί του παρόντος στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι γνώμες της Επιτροπής αξιολογούν την επίτευξη, ή την πρόοδο προς την κατεύθυνση της επίτευξης, των ανά χώρα μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων, καθώς και τη συμμόρφωση με τον κανόνα για το χρέος, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον τα σχέδια συνάδουν με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και με τις δημοσιονομικές ειδικές ανά χώρα συστάσεις που περιλαμβάνονται στις συστάσεις του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019.

Όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ υπέβαλαν τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων τους εγκαίρως, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013, με εξαίρεση την Ιταλία, η οποία το υπέβαλε μία ημέρα μετά την απαιτούμενη ημερομηνία (δηλ. στις 16 Οκτωβρίου). Σύμφωνα με τις διατάξεις του κώδικα δεοντολογίας που αφορά το «δίπτυχο», τέσσερις χώρες υπέβαλαν σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων που βασίζονται στην παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής. Η Αυστρία, η Πορτογαλία και η Ισπανία υπέβαλαν σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων που βασίζονται στην παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής λόγω της διεξαγωγής εθνικών εκλογών μεταξύ του τέλους Σεπτεμβρίου και του πρώτου μισού του Νοεμβρίου 2019. Το Βέλγιο υπέβαλε επίσης σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος που βασίζεται στην παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής λόγω της εν εξελίξει διαδικασίας σχηματισμού κυβέρνησης. Μόλις αναλάβουν καθήκοντα οι κυβερνήσεις, και κατά κανόνα τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την προβλεπόμενη έγκριση του σχεδίου νόμου του προϋπολογισμού από το εθνικό κοινοβούλιο, οι αρχές καλούνται να υποβάλουν στην Επιτροπή και στην Ευρωομάδα επικαιροποιημένο σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος.

Κανένα σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος δεν θεωρήθηκε ότι παρουσιάζει ιδιαίτερα σοβαρή απόκλιση από τις υποχρεώσεις δημοσιονομικής πολιτικής που προβλέπονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013. Ωστόσο, ορισμένα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων προκάλεσαν ανησυχίες. Ειδικότερα, η Επιτροπή απέστειλε επιστολές στη Φινλανδία στις 14 Οκτωβρίου 2019 και στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία στις 22 Οκτωβρίου 2019, ζητώντας συμπληρωματικές πληροφορίες, επισημαίνοντας ορισμένες προκαταρκτικές παρατηρήσεις σχετικά με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων τους και, στην περίπτωση του Βελγίου, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, τονίζοντας τη σημασία της υποβολής επικαιροποιημένων σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων. Η Φινλανδία απάντησε στις 16 Οκτωβρίου και η Γαλλία και η Ιταλία στις 23 Οκτωβρίου 2019. Η Επιτροπή έλαβε υπόψη στην αξιολόγηση των δημοσιονομικών εξελίξεων και κινδύνων τις πληροφορίες που περιέχονταν στις απαντήσεις.

Στον πίνακα 2 συνοψίζονται οι αξιολογήσεις των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων των επιμέρους κρατών μελών στις γνώμες της Επιτροπής που εγκρίθηκαν στις 20 Νοεμβρίου 2019, μαζί με την αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι αξιολογήσεις αυτές γίνονται βάσει των φθινοπωρινών προβλέψεων της Επιτροπής του 2019. Για να διευκολυνθεί η σύγκριση, η αξιολόγηση των προγραμμάτων συνοψίζεται σε τρεις ευρείες κατηγορίες: Δεδομένου ότι κανένα κράτος μέλος δεν υπόκειται επί του παρόντος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, οι αξιολογήσεις συμμόρφωσης για το 2020 για όλα τα κράτη μέλη γίνονται σε σχέση με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους, και ιδίως τις συστάσεις του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2019:

·Συμμόρφωση: σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, δεν υπάρχει καμία ανάγκη προσαρμογής των δημοσιονομικών προγραμμάτων στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση του προϋπολογισμού του 2020 με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

·Συμμόρφωση σε γενικές γραμμές: σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής για το 2020, το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος αναμένεται να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση σε γενικές γραμμές με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής για το 2020, τα εν λόγω κράτη μέλη αναμένεται να προσεγγίσουν τον μεσοπρόθεσμο στόχο τους ή να εμφανίσουν κάποια απόκλιση από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής για την επίτευξή του. Όταν ένα κράτος μέλος προσεγγίζει τον μεσοπρόθεσμο στόχο αλλά η τιμή αναφοράς για τις δαπάνες υποδηλώνει επί του παρόντος ότι υπάρχει κίνδυνος σημαντικής απόκλισης από τις απαιτήσεις, το στοιχείο αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε μελλοντικές αξιολογήσεις εάν το διαρθρωτικό ισοζύγιο δεν προβλέπεται πλέον να προσεγγίζει τον μεσοπρόθεσμο στόχο, λαμβανομένων υπόψη τυχόν περιθωρίων, κατά περίπτωση. Τα κράτη μέλη αυτά κρίνεται ότι έχουν συμμορφωθεί με το κριτήριο του χρέους.

·Κίνδυνος μη συμμόρφωσης: σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής για το 2020, το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος δεν αναμένεται να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Οι προβλέψεις της Επιτροπής για το 2020 αναφέρουν σημαντική απόκλιση από τον μεσοπρόθεσμο στόχο ή την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής προς την επίτευξή του και/ή μη συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους, κατά περίπτωση.

Κανένα κράτος μέλος δεν έχει ζητήσει πρόσθετη ευελιξία για το 2020 για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με την «από κοινού συμφωνηθείσα θέση σχετικά με την ευελιξία στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης» που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 12 Φεβρουαρίου 2016.

Στο σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματός της για το 2020, η Ιταλία ανέφερε ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις του προληπτικού σχεδίου περιορισμού των υδρογεωλογικών κινδύνων θα είναι σημαντικές το 2020 και θα πρέπει να θεωρηθούν ασυνήθης περίσταση που εκφεύγει του ελέγχου της κυβέρνησης, για τους σκοπούς του άρθρου 5 παράγραφος 1 και του άρθρου 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97. Ως προς αυτό, η Ιταλία ζήτησε προσωρινή απόκλιση από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου που θα ανέλθει στο 0,2 % του ΑΕΠ το 2020. Η Επιτροπή θα προβεί σε τελική αξιολόγηση, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα επιλέξιμα ποσά, την άνοιξη του 2021 με βάση τα καταγεγραμμένα στοιχεία, όπως παρασχέθηκαν από τις αρχές.

Η Επιτροπή, σε διαβούλευση με τα κράτη μέλη, εξακολούθησε να χρησιμοποιεί το εργαλείο ελέγχου ευλογοφάνειας για την επισήμανση περιπτώσεων στις οποίες οι εκτιμήσεις του κενού παραγωγής βάσει της συμφωνηθείσας μεθοδολογίας θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ότι χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Η Επιτροπή υιοθετεί την ίδια προσέγγιση όπως και στις προηγούμενες διαδικασίες εποπτείας. Με βάση το εργαλείο ελέγχου, τα κενά παραγωγής για το 2019 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας στην περίπτωση πέντε κρατών μελών (Κύπρος, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία και Ισπανία). Καθώς η Κύπρος και το Λουξεμβούργο αναμένεται να παραμείνουν πάνω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο τους, η αβεβαιότητα όσον αφορά το εκτιμώμενο κενό παραγωγής τους θεωρήθηκε ότι δεν έχει δυνητικό αντίκτυπο στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους και, ως εκ τούτου, δεν διενεργήθηκε περαιτέρω αξιολόγηση. Στην περίπτωση της Λιθουανίας, εάν την άνοιξη του 2020 εξακολουθεί να υπάρχει υψηλός βαθμός αβεβαιότητας σχετικά με την εκτίμηση του κενού παραγωγής της για το 2019, θα πραγματοποιηθεί εμπεριστατωμένη ανάλυση στην αξιολόγηση της Επιτροπής για το 2019. Για τη Σλοβενία και την Ισπανία, αξιολόγηση του βαθμού αβεβαιότητας που περιβάλλει τις εκτιμήσεις του κενού παραγωγής είχε ήδη πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2019, από την οποία προέκυψε ότι τα εκτιμώμενα κενά παραγωγής βάσει της κοινής μεθοδολογίας χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Σε αυτή τη βάση, στην περίπτωση της Ισπανίας, στο πλαίσιο των συστάσεων του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019 καθορίστηκε χαμηλότερη απαίτηση για μέγιστο ρυθμό αύξησης των καθαρών πρωτογενών δημόσιων δαπανών ύψους 0,9 %, ποσοστό που αντιστοιχεί σε ετήσια διαρθρωτική προσαρμογή ύψους 0,65 % του ΑΕΠ το 2020. Στην περίπτωση της Σλοβενίας, δεν υπήρξε αντίκτυπος στην απαίτηση για το 2020, που ήταν η επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου της. Οι φθινοπωρινές εκτιμήσεις του 2019 επιβεβαιώνουν τον υψηλό βαθμό αβεβαιότητας όσον αφορά τα εκτιμώμενα κενά παραγωγής για τη Σλοβενία και την Ισπανία. Για τη Σλοβενία, το κενό παραγωγής σύμφωνα με το εργαλείο ευλογοφάνειας, θα συνεπαγόταν χαμηλότερο διαρθρωτικό έλλειμμα το 2020, ώστε να προσεγγίσει περισσότερο τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό της στόχο. Αυτό θα σήμαινε ότι υπάρχει εν γένει συμμόρφωση. Ωστόσο, δεδομένου του υψηλού βαθμού μεταβλητότητας των σχετικών εκτιμήσεων, το στοιχείο αυτό θα ληφθεί υπόψη μόνο στην εκ των υστέρων αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους την άνοιξη του 2021.

Τέλος, η Επιτροπή προέβη σε προκαταρκτική αξιολόγηση του βαθμού προόδου στην εφαρμογή των δημοσιονομικών-διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που περιγράφονται στις συστάσεις του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2019. Η αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων συνοψίζεται στις ακόλουθες πέντε μεγάλες κατηγορίες: καμία πρόοδος, περιορισμένη πρόοδος, κάποια πρόοδος, ουσιαστική πρόοδος και πλήρης ανταπόκριση. Δεδομένου ότι έχουν περάσει λίγοι μόνο μήνες από την έκδοση των συστάσεων του Συμβουλίου τον Ιούλιο του 2019, τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ έχουν σημειώσει «περιορισμένη πρόοδο» όσον αφορά το διαρθρωτικό μέρος των δημοσιονομικών συστάσεων που απευθύνονται σε αυτά. Αντιθέτως, η Γερμανία, η Ιταλία, η Λετονία, η Λιθουανία και οι Κάτω Χώρες έχουν σημειώσει «κάποια πρόοδο» στην εφαρμογή του δημοσιονομικού-διαρθρωτικού μέρους των ειδικών ανά χώρα συστάσεων του 2019. Ειδικότερα, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες θέσπισαν μέτρα που αφορούν κυρίως τις επενδύσεις, ενώ η Ιταλία, η Λετονία και η Λιθουανία έλαβαν μέτρα που αφορούν κυρίως τη φορολογία. Διεξοδική περιγραφή της επιτευχθείσας προόδου όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων θα γίνει στις ανά χώρα εκθέσεις του 2020 και η πρόοδος θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων του 2020 που θα εκδοθούν από το Συμβούλιο το 2020.

Πίνακας 2: Επισκόπηση των γνωμών που διατύπωσε η Επιτροπή για τα επιμέρους σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων

1    Η Επιτροπή εξέδωσε, στις 5 Ιουνίου 2019, έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, στην οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ανάλυση δεν επέτρεπε την εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος όσον αφορά τη συμμόρφωση με το κριτήριο του χρέους.

2    Το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος υποβλήθηκε με βάση την παραδοχή αμετάβλητης πολιτικής.

3    Η ΔΥΕ για την Ισπανία καταργήθηκε στις 14 Ιουνίου 2019, δεδομένου ότι το έλλειμμα είχε μειωθεί κάτω από το 3 % του ΑΕΠ το 2018 και προβλεπόταν να παραμείνει κάτω από το 3 % το 2019 και το 2020. Η Ισπανία υπάγεται επομένως στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

4    Η Επιτροπή δημοσίευσε, στις 5 Ιουνίου 2019, έκθεση την οποία συνέταξε σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, στην οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κριτήρια του ελλείμματος και του χρέους, όπως ορίζονται στη Συνθήκη, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι πληρούνται.

5    Η Επιτροπή εξέδωσε, στις 5 Ιουνίου 2019, έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, στην οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κριτήριο του χρέους θα πρέπει να θεωρηθεί ότι δεν πληρούται. Σε συνέχεια του επικαιροποιημένου δημοσιονομικού προγράμματος της Ιταλίας, της 1ης Ιουλίου 2019, το οποίο προβλέπει δημοσιονομική διόρθωση για το 2019, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση και απέστειλε επιστολή στις ιταλικές αρχές τον Ιούλιο του 2019, στην οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η δέσμη μέτρων που εγκρίθηκε ήταν επαρκής ώστε να μην κινήσει ΔΥΕ λόγω μη συμμόρφωσης της Ιταλίας με το κριτήριο του χρέους το 2018 σε εκείνο το στάδιο.

6    Μετά την κατάργηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος στις 19 Σεπτεμβρίου 2017 και την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στις 20 Αυγούστου 2018, η Ελλάδα υπήχθη στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και θα πρέπει να διατηρήσει υγιή δημοσιονομική θέση που εξασφαλίζει τη συμμόρφωση με τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5 % του ΑΕΠ ο οποίος καθορίστηκε με την απόφαση (EΕ) 2017/1226 στις 30 Ιουνίου 2017 για το 2018 και μεσοπρόθεσμα. Δεδομένου ότι η Ελλάδα είχε απαλλαγεί από την υποχρέωση υποβολής προγραμμάτων σταθερότητας ενόσω υπαγόταν στο πρόγραμμα, οι ελληνικές αρχές δεν καθόρισαν μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο για το 2018 και το 2019. Στο πρόγραμμα σταθερότητας του 2019, η Ελλάδα καθόρισε τον μεσοπρόθεσμο στόχο της σε 0,25 % του ΑΕΠ για την περίοδο 2020-2022.

7    Η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή του δημοσιονομικού-διαρθρωτικού μέρους των ειδικών ανά χώρα συστάσεων του 2019 παρακολουθείται στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας.

8    Η Επιτροπή εξέδωσε, στις 5 Ιουνίου 2019, έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, στην οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι δεν θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα που να οδηγούν σε απόφαση σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος.

(1)

     Όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 473/2013 σχετικά με κοινές διατάξεις για την παρακολούθηση και την εκτίμηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων και τη διασφάλιση της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος των κρατών μελών στη ζώνη του ευρώ.

(2)

     Βλ. τον κώδικα δεοντολογίας που αφορά το «δίπτυχο»:

http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/sgp/pdf/coc/2014-11-07_two_pack_coc_amended_en.pdf  

(3)

   Ψήφισμα του Συμβουλίου της 9ης Απριλίου 2019 (ΕΕ C 136 της 12.4.2019, σ. 1)

(4)

Το κενό παραγωγής που περιλαμβάνεται στα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων υπολογίζεται εκ νέου από την Επιτροπή βάσει των πληροφοριών που παρέχονται στα προγράμματα και με χρησιμοποίηση της από κοινού συμφωνηθείσας μεθοδολογίας.

(5)

Το διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο ισούται με το διαρθρωτικό ισοζύγιο μείον τις δαπάνες για τόκους. Η ετήσια μεταβολή αυτού του δείκτη είναι το απλούστερο και συνηθέστερο μέτρο του δημοσιονομικού προσανατολισμού.

(6)

Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός θα μπορούσε επίσης να εκφραστεί με βάση τους δύο δείκτες που χρησιμοποιούνται στη δημοσιονομική εποπτεία. Με βάση τη μεταβολή στο διαρθρωτικό ισοζύγιο, το οποίο επηρεάζεται από τα έκτακτα έσοδα που προέρχονται από τις χαμηλότερες δαπάνες για τόκους, οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 προβλέπουν για τη ζώνη του ευρώ έναν σε γενικές γραμμές ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό ύψους περίπου 0,2 εκατοστιαίων μονάδων του δυνητικού ΑΕΠ για το 2020. Ο ελαφρώς επεκτατικός δημοσιονομικός προσανατολισμός, ο οποίος εκτιμάται με βάση τη μεταβολή στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο, επιβεβαιώνεται από τη δημοσιονομική προσπάθεια που μετράται σύμφωνα με τη μεθοδολογία της τιμής αναφοράς για τις δαπάνες, η οποία δεν στρεβλώνεται από τη μείωση των δαπανών για τόκους (και τα έκτακτα έσοδα) και η οποία προβλέπει ελαφρά αύξηση του δυνητικού ΑΕΠ κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες περίπου το 2020, με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019.

(7)

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Φινλανδία και η Σλοβακία αναμένεται να διατηρήσουν τους δείκτες χρέους τους ως προς το ΑΕΠ κάτω από το 60 %.

(8)

Η προσαρμογή των αποθεμάτων-ροών εξασφαλίζει τη συνοχή μεταξύ του καθαρού δανεισμού (ροή) και της αυξομείωσης αποθεμάτων του ακαθάριστου χρέους. Περιλαμβάνει τη συσσώρευση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, τη μεταβολή της αξίας του χρέους σε ξένο νόμισμα και τις εναπομένουσες στατιστικές προσαρμογές.

(9)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο υψηλότερος δείκτης χρέους ως προς το ΑΕΠ αποτυπώνει την αναθεώρηση προγενέστερων δεδομένων.

(10)

Υπενθυμίζεται ότι η Φινλανδία αναμένεται να διατηρήσει τον δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ κάτω από το 60 %.

(11)

Η Ελλάδα ανέλαβε τη δέσμευση να διατηρήσει υγιή δημοσιονομική θέση η οποία εξασφαλίζει, για το 2018 και μεσοπρόθεσμα, συμμόρφωση με τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5 % του ΑΕΠ ο οποίος καθορίστηκε με την απόφαση (ΕΕ) 2017/1226 στις 30 Ιουνίου 2017. Η συμμόρφωση προς τον στόχο αυτό παρακολουθείται από την Επιτροπή σε τριμηνιαία βάση στις εκθέσεις ενισχυμένης εποπτείας.

(12)

 Η συνολική ελαστικότητα εσόδων ως προς το ΑΕΠ, τόσο στα προγράμματα όσο και στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019, είναι περίπου 0,9, σε σύγκριση με τυπική ελαστικότητα εσόδων ως προς κενό παραγωγής ίσης με 1.

(13)

Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει επί του παρόντος να παραμείνουν τα βασικά επιτόκια πολιτικής στο παρόν ή σε χαμηλότερο επίπεδο έως ότου διαπιστώσει ότι οι προοπτικές του πληθωρισμού συγκλίνουν ικανοποιητικά σε επίπεδο που να πλησιάζει επαρκώς, αλλά να μην υπερβαίνει, το 2 %, εντός του ορίζοντα των προβλέψεων, και η σύγκλιση αυτή αντικατοπτρίζεται σταθερά στην υποκείμενη δυναμική του πληθωρισμού. Επιπλέον, οι καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων αναμένεται να λήξουν λίγο πριν από την πρώτη αύξηση των επιτοκίων πολιτικής.

(14)

Αντιθέτως, η μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου (ο άλλος δείκτης που χρησιμοποιείται στη δημοσιονομική εποπτεία παράλληλα με την τιμή αναφοράς για τις δαπάνες) δείχνει απλώς έναν γενικά ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό που αντιστοιχεί στο 0,2 % περίπου του δυνητικού ΑΕΠ. Αυτή η χαμηλότερη εκτίμηση οφείλεται στα έκτακτα οφέλη από τις μειωμένες δαπάνες για τόκους, τα οποία βελτιώνουν μηχανικά τη μεταβολή του διαρθρωτικού ισοζυγίου. Υπό την έννοια αυτή, η δημοσιονομική προσπάθεια που βασίζεται στο διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο αποτελεί σημαντικό εργαλείο αξιολόγησης των αποφάσεων δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις κατά διακριτική ευχέρεια, δεδομένου ότι, σε αντίθεση με το διαρθρωτικό ισοζύγιο, δεν επηρεάζεται από τις τρέχουσες εξοικονομήσεις στις δαπάνες για τόκους.

(15)

Υπενθυμίζεται ότι τα δημοσιονομικά προγράμματα του Βελγίου και της Ισπανίας βασίζονται σε ΣΔΠ αμετάβλητης πολιτικής.