Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Μακροπεριφερειακές στρατηγικές, όπως αυτή για τον Δούναβη: ένα πλαίσιο προώθησης διακρατικών συνεργατικών σχηματισμών»

(2019/C 404/01)

Εισηγητής	:	Dainis TURLAIS (LV/ALDE), Δημοτικός σύμβουλος του δήμου Ρίγας
Έγγραφο αναφοράς	:	Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ COM(2019) 21 - final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.

επικροτεί το αίτημα της ρουμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών για κατάρτιση γνωμοδότησης σχετικής με την ανταγωνιστικότητα και τη βιομηχανική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο την ανάπτυξη διακρατικών συνεργατικών σχηματισμών για την επίτευξη καλύτερης οικονομικής σύγκλισης σε μακροπεριφερειακό επίπεδο (όπως π.χ. στην περιοχή του Δούναβη)·

2.

χαιρετίζει τη δεύτερη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα την εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ (1), στο πλαίσιο της οποίας αξιολογείται η υλοποίηση των τεσσάρων μακροπεριφερειακών στρατηγικών για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και εξετάζεται η περαιτέρω ανάπτυξη των εν λόγω στρατηγικών ενόψει του πιθανού δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ μετά το 2020. Στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2) που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση περιλαμβάνονται λεπτομερείς αξιολογήσεις για κάθε μακροπεριφερειακή στρατηγική·

3.

επικροτεί το γεγονός ότι στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα επιτεύγματα στους τομείς του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, καθώς και στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας, της οικονομικής ανάπτυξης και της συνδεσιμότητας. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορθώς παραπέμπει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπεύθυνοι για την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών και στα οποία περιλαμβάνονται, τα διαφορετικά επίπεδα διοικητικής ικανότητας και οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και προβλήματα όσον αφορά την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και την εξεύρεση κεφαλαίων·

4.

επιδοκιμάζει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 21ης Μαΐου 2019, σχετικά με την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ (3), στα οποία καλούνται οι «συμμετέχουσες χώρες να ενισχύσουν την ανάληψη ιδίας ευθύνης, προκειμένου να διασφαλίσουν κατάλληλη πολιτική στήριξη σε εθνικό επίπεδο, προωθώντας παράλληλα τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών φορέων». Επίσης, στα Συμπεράσματα «υπογραμμίζει τη σημασία της συνέχισης της χρήσης των μακροπεριφερειακών στρατηγικών ως στρατηγικού πλαισίου για την ενίσχυση της συνοχής και της συνεργικής υλοποίησης των πολιτικών, των προγραμμάτων και των ταμείων της ΕΕ» ·

5.

τονίζει ότι για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση δεν είναι ουσιαστικής σημασίας μόνον ο συντονισμός σε μακροπεριφερειακό και εθνικό επίπεδο, αλλά κυρίως η άμεση συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών·

6.

υπενθυμίζει εκ νέου ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές πηγάζουν από ένα αληθινό και βαθιά ευρωπαϊκό όραμα (4), και επικροτεί το γεγονός ότι στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπή αναγνωρίζεται ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες και συμβάλλουν στην προώθηση της συνεργασίας τόσο εντός της ΕΕ όσο και μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών της χωρών με μοναδικό και καινοτόμο τρόπο. Η ΕτΠ επαναλαμβάνει ότι η ΕΕ χρειάζεται ένα όραμα για την εδαφική ανάπτυξη που δεν θα περιορίζεται στα σύνορα (5)·

7.

επισημαίνει ότι ο καθορισμένος στη Συνθήκη της Λισαβόνας στόχος για οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Η οικονομική ανάπτυξη και τα συνακόλουθα οφέλη για την ευημερία των πολιτών ενδυναμώνουν πραγματικά την ΕΕ. Αξιοποιώντας το δυναμικό όλων των επιπέδων δημόσιας διοίκησης στην ΕΕ για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα μπορέσουν να συμβάλουν σημαντικά στη γεφύρωση του χάσματος του επιπέδου διαβίωσης μεταξύ των ατόμων που ζουν σε γειτονικές περιοχές εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, καθώς και στην επίτευξη του στόχου της συνοχής που περιλαμβάνεται στη σύμβαση-πλαίσιο. Η βελτίωση της ευημερίας των πολιτών πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε εγγράφου στρατηγικής·

8.

υπενθυμίζει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές έχουν εξελιχθεί σε ένα σημαντικό μέσο εδαφικού συντονισμού από τη βάση προς την κορυφή, μέσω του οποίου θα επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του κοινού δυναμικού των μακροπεριφερειών (6). Επιπλέον, προσφέρουν ευκαιρίες για μια πραγματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση χωρίς να επιτείνουν τη γραφειοκρατία και παράλληλα συμβάλλουν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των ενωσιακών και των τοπικών πολιτικών μέσω της άμεσης συμμετοχής των εκπροσώπων των δήμων και των περιφερειών·

9.

επιδοκιμάζει το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην πολιτική με αντικείμενο τους συνεργατικούς σχηματισμούς και ζητεί να υπάρξει πολύ στενότερη σύνδεση της εν λόγω πολιτικής με τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές, γεγονός που θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και στην επίτευξη των στόχων συνοχής της ΕΕ, δεδομένου ότι ο κύριος σκοπός αυτών των πολιτικών είναι η αύξηση των οφελών της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας. Οι συνεργατικοί σχηματισμοί έχουν ήδη συμβάλει θετικά και πραγματικά στην υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναπτύσσονται, για παράδειγμα μέσω του έργου «DanuBioValNet» (7) στην περιοχή του Δούναβη, νέες αλυσίδες προστιθέμενης αξίας για τα βιολογικά προϊόντα. Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές ενθαρρύνουν τη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών, χωρίς ωστόσο να περιορίζουν το πεδίο δραστηριοτήτων τους στις γεωγραφικές περιοχές που καλύπτονται από τις συγκεκριμένες μακροπεριφερειακές στρατηγικές·

10.

παραπέμπει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Η υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών» (8), στην οποία η ΕτΠ υποστηρίζει την αρχή του «τρεις φορές ναι» για τη βελτίωση της λειτουργίας των μακροπεριφερειακών στρατηγικών: «Η ΕτΠ λέει "ναι" στη βελτίωση των συνεργειών με χρηματοδοτικά μέσα, "ναι" στην καλύτερη ενσωμάτωση των υφιστάμενων δομών στις μακροπεριφερειακές στρατηγικές και "ναι" στη βελτίωση της εφαρμογής των υφιστάμενων κανόνων». Η ΕτΠ εκφράζει τη διαφωνία της με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην ενστερνιστεί τη συγκεκριμένη πρόταση·

11.

συμμερίζεται πλήρως την άποψη της ιταλικής Προεδρίας της Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή των Άλπεων, σύμφωνα με την οποία η ενσωμάτωση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ στο νομικό πλαίσιο της πολιτικής συνοχής κατά τα έτη 2021-2027 θα είναι επωφελής για όλους, δεδομένου ότι θα ενισχύσει αυτές τις στρατηγικές και θα συμβάλει στη βελτίωση της εδαφικής συνοχής της ΕΕ·

12.

είναι ανοικτή στην ιδέα μιας πρωτοβουλίας για μια νέα μακροπεριφερειακή στρατηγική για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων σε μια οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή που θα καταρτιστεί από κοινού και θα υποστηριχθεί από περισσότερα κράτη μέλη και περιφέρειες. Κατά την αξιολόγηση του σχεδιασμού μιας νέας μακροπεριφερειακής στρατηγικής, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι δεν θα πρέπει να δυσχεραίνεται η λειτουργία των υφιστάμενων μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

13.

υποστηρίζει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή των Καρπαθίων, η οποία θα παρέχει ένα μόνιμο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των χωρών, περιφερειών και κοινοτήτων της εν λόγω περιοχής. Η κατάρτιση στρατηγικού εγγράφου για την περιοχή των Καρπαθίων θα εστιάζει, αφενός, στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη μακροπεριφέρεια και, αφετέρου, θα συμβάλλει στη δημιουργία ευκαιριών αξιοποίησης των ειδικών πολιτιστικών και περιβαλλοντικών δυνατοτήτων των κρατών των Καρπαθίων. Πρέπει να τονιστεί η συμμετοχή πολλών φορέων που εκπροσωπούν τόσο τις τοπικές και περιφερειακές αρχές όσο και το εθνικό και ενωσιακό επίπεδο στη διαδικασία διαμόρφωσης αυτής της στρατηγικής· η συμμετοχή αυτή αντικατοπτρίζεται, μεταξύ άλλων, στις δράσεις της διαπεριφερειακής ομάδας «Καρπάθια» της ΕτΠ·

14.

συμφωνεί με τον προβληματισμό των περιφερειών και των κρατών του Ατλαντικού, που συμμετέχουν σήμερα στη στρατηγική για τη Λεκάνη του Ατλαντικού, όσον αφορά τη μετάβαση σε μια μακροπεριφερειακή στρατηγική που θα βασίζεται στην επί δεκαετίες συνεργασία μεταξύ των εταίρων του Ατλαντικού. Μια μακροπεριφερειακή στρατηγική για την περιοχή του Ατλαντικού θα συμπλήρωνε τη σημερινή θαλάσσια στρατηγική, παρέχοντάς της μια πολιτική διάσταση και πολυεπίπεδη διαχείριση, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει κράτη και περιφέρειες τρίτων χωρών. Έτσι, θα μπορούσε να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της σε τοπικά ζητήματα και να ενισχυθεί η αντιστοιχία των θεματικών προτεραιοτήτων και των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων. Το επίκεντρο της μακροπεριφερειακής στρατηγικής θα είναι ο θαλάσσιος τομέας, όπως π.χ. οι ωκεάνιες πηγές ενέργειας, που έχουν προσδιοριστεί ως προτεραιότητα για τα ενδιαφερόμενα μέρη του Ατλαντικού, καθώς και σχετικοί τομείς όπως η απασχόληση ή η κατάρτιση·

Χρηματοδότηση και διοίκηση

15.

τονίζει, ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές και τα προγράμματα τομεακής πολιτικής της ΕΕ, όπως για παράδειγμα τα προγράμματα «Ορίζων 2020», Erasmus+, «Δημιουργική Ευρώπη», το πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (COSME), το πρόγραμμα LIFE, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων πρέπει να συνδεθούν καλύτερα έτσι ώστε να δημιουργηθούν συνέργειες για την από κοινού επίλυση των πιεστικών προβλημάτων·

16.

επικροτεί τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξασφαλίσει καλύτερες συνέργειες με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μέσω της νομοθετικής της πρότασης για την ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία (9). Σημειώνει ωστόσο, ότι οι εν λόγω προσαρμογές καλύπτουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της χρηματοδότησης της ΕΕ·

17.

συμφωνεί με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί καλύτερης ευθυγράμμισης των προτεραιοτήτων που αναφέρονται στις μακροπεριφερειακές στρατηγικές με όλα τα ευρωπαϊκά ταμεία μέσω του συντονισμού των δράσεων των αρμόδιων για τον προγραμματισμό εθνικών αρχών και των βασικών φορέων υλοποίησης των μακροπεριφερειακών στρατηγικών πριν από τη σύναψη συμφωνιών εταιρικής σχέσης. Τα κράτη και οι περιφέρειες που συμμετέχουν στην υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών πρέπει να συμφωνήσουν να ακολουθήσουν μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, καθώς και σχετικά με τις προτεραιότητες των εν λόγω στρατηγικών·

18.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει έτσι ώστε ο συντονισμός να πραγματοποιείται, αφενός, εντός και μεταξύ των κρατών μελών και, αφετέρου σε ένα τρίτο επίπεδο, το ενωσιακό. Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής και η ανάπτυξή τους δεν συνδέεται αποκλειστικά με την πολιτική εδαφικής συνεργασίας της ΕΕ (ΕΕΣ). Συνεπώς, οι πολιτικές στρατηγικές που αφορούν τη χρηματοδότηση σε μακροπεριφερειακό επίπεδο δεν είναι αλληλένδετες. Εφόσον το ζητούμενο είναι να επιτευχθεί πραγματικά πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα πρέπει επίσης να εκτελούνται υπό την άμεση ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με το μέλημα το έργο διαφόρων γενικών διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνδέεται με κάθε μακροπεριφερειακή στρατηγική·

19.

θεωρεί ότι το δίκτυο εθνικών αρχών, το οποίο διαχειρίζεται την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης για την περιφερειακή ανάπτυξη στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας από το 2016, αποτελεί ένα ορθό παράδειγμα συντονισμού από τη βάση προς την κορυφή, το οποίο θα μπορούσε να προωθηθεί και σε άλλες τομεακές πολιτικές και άλλες γεωγραφικές περιοχές·

20.

συμφωνεί πλήρως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η επιτυχής υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών εξαρτάται από τη δέσμευση των κρατών μελών και των περιφερειών. Οι εν λόγω στρατηγικές δεν θα εκπληρώσουν το δυναμικό τους και δεν θα μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά, εάν στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες δεν διατεθούν τα απαραίτητα οικονομικά μέσα και ανθρώπινο δυναμικό·

21.

τονίζει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές συμβάλλουν στον συντονισμό του έργου και της εμπειρογνωμοσύνης των υφιστάμενων δομών και στην αποτελεσματικότερη χρήση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων, αποδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη σημασία τους για την προώθηση και την περαιτέρω ανάπτυξη της αρχής της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης κατά την εκτέλεση των έργων της ΕΕ·

Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ

22.

στο πλαίσιο της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, τονίζει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές μπορούν επίσης να στηρίξουν την ολοκληρωμένη ανάπτυξη πέραν των συνόρων της ΕΕ. Προτείνει, ως εκ τούτου, να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ, και καλεί και τις δύο πλευρές να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε περαιτέρω συζήτηση επί του θέματος·

23.

επισημαίνει ότι αναγνωρίζει τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές, στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο και οι περιφέρειες της ΕΕ, ως σημαντικό εργαλείο, το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει μελλοντικά στην εξασφάλιση ενός κοινού βιώσιμου προγραμματισμού, συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των δήμων και των περιφερειών του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ. Η ΕτΠ καλεί του δήμους και τις περιφέρειες να συμμετέχουν ενεργά στην οργάνωση αυτής της συνεργασίας· Η ΕτΠ καλεί του δήμους και τις περιφέρειες να συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας·

Συνεργατικοί σχηματισμοί

24.

σημειώνει, ότι σε έναν κόσμο όπου ο παγκόσμιος ανταγωνισμός δεν αποτελεί πλέον απλώς ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων αλλά και μεταξύ των περιφερειών, οι συνεργατικοί σχηματισμοί συνεισφέρουν, ως κέντρα ειδημοσύνης, σημαντικά στην ευημερία και την ανταγωνιστικότητα των περιφερειών, καθώς και για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην εδαφική συνοχή·

25.

υπενθυμίζει ότι οι συνεργατικοί σχηματισμοί αποτελούν σημαντική κινητήρια δύναμη για την καινοτομία, δεδομένου ότι προσελκύουν το ενδιαφέρον των επενδυτών και των φορέων καινοτομίας, και συνδέουν τις επιχειρήσεις, τις τοπικές αρχές, τα ερευνητικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κατάρτισης. τονίζει τη μεγάλη σημασία της συμμετοχής των συνεργατικών σχηματισμών στη διαδικασία ανάπτυξης στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης, ιδίως στις θεματικές πλατφόρμες S3 που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μια προσέγγιση βασισμένη σε συνεργατικούς σχηματισμούς μπορεί να δώσει φυσική ώθηση στο πλαίσιο των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Τονίζει ότι είναι σημαντικό να υποστηριχθεί μια αποτελεσματική ευθυγράμμιση των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης με τις περιφερειακές και εθνικές πολιτικές, με στόχο την προώθηση της αποτελεσματικής διαπεριφερειακής συνεργασίας και την προβολή της προστιθέμενης αξίας τους για την αρμονική ανάπτυξη των περιφερειών που συμμετέχουν, μέσω της μεγαλύτερης παρουσίας συνεργατικών σχηματισμών και της αύξησης της πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης. Επαναλαμβάνει την ανάγκη να εξασφαλιστούν βιώσιμες μορφές χρηματοδότησης για την ενίσχυση των πρωτοβουλιών των συνεργατικών σχηματισμών κατά την εφαρμογή στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης στο πλαίσιο της διαπεριφερειακής και της διακρατικής συνεργασίας·

26.

επισημαίνει ότι η συνεργασία μεταξύ των εν λόγω σχηματισμών αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο μέσο για την ενίσχυση του δυναμικού καινοτομίας των περιφερειών και, ως εκ τούτου, οι οργανώσεις συνεργατικών σχηματισμών για τη διασυνοριακή ή περιφερειακή συνεργασία δεν θα πρέπει να περιορίζουν τη δράση τους στην Ευρώπη, αλλά να δραστηριοποιούνται παγκοσμίως με στόχο τη δημιουργία παγκόσμιων συνεργατικών σχηματισμών. Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, των κρατών μελών και, ενδεχομένως, και τρίτων χωρών παρέχουν το κατάλληλο πλαίσιο για μια τέτοια συνεργασία·

27.

υπενθυμίζει το συμπέρασμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 12ης Μαρτίου 2018 σχετικά με την περαιτέρω ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτικής για τους συνεργατικούς σχηματισμούς με στόχο τη διασύνδεση και την αναβάθμιση των περιφερειακών συνεργατικών σχηματισμών σε πανευρωπαϊκούς σχηματισμούς παγκοσμίου επιπέδου, βάσει των αρχών της έξυπνης ειδίκευσης, προκειμένου να στηριχθεί η εμφάνιση νέων αλυσίδων προστιθέμενης αξίας σε ολόκληρη την Ευρώπη· Κατά συνέπεια, θα πρέπει στον επόμενο προϋπολογισμό για το Interreg να διασφαλίζεται η χρηματοδότηση της συνεργασίας στο πλαίσιο της έξυπνης εξειδίκευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη·

28.

επιδοκιμάζει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 21ης Μαΐου 2019, σχετικά με την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ (10), στα οποία καλούνται οι «συμμετέχουσες χώρες και περιφέρειες να αξιοποιήσουν τους δεσμούς μεταξύ των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης και των συνεργατικών σχηματισμών, ώστε να επιτευχθεί καλύτερη διασύνδεση μεταξύ των οικοσυστημάτων, καθώς και τις βιομηχανικές πολιτικές και τις πολιτικές καινοτομίας στο πλαίσιο των μακροπεριφερειακών στρατηγικών» ·

29.

καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει μέτρα για την περαιτέρω προώθηση της δράσης και της συνεργασίας των συνεργατικών σχηματισμών, καθώς και για την ενίσχυση της περιφερειακής διάστασης αυτών. Επιπλέον θα πρέπει, μέσω μιας εδαφικής και περιφερειακής προσέγγισης, να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη συνοχή και ενίσχυση των συνεργειών εντός της πολιτικής για τους συνεργατικούς σχηματισμούς·

30.

θεωρεί ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός φιλικού προς τους συνεργατικούς σχηματισμούς περιβάλλοντος, γεγονός που θα επιτρέψει στις δημόσιες διοικήσεις, και ιδίως στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και τις επιχειρήσεις να ενεργούν με συντονισμένο τρόπο. Από τη φύση τους, οι διασυνοριακοί συνεργατικοί σχηματισμοί διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εταίρων πέραν των γεωγραφικών και τομεακών ορίων·

31.

καλεί την ΕΕ να προωθήσει περαιτέρω τη διασυνοριακή συνεργασία στο πλαίσιο της πολιτικής για τους συνεργατικούς σχηματισμούς, συμβάλλοντας, για παράδειγμα, στη διοργάνωση εκδηλώσεων για την εξεύρεση διεθνών εταίρων για τους συνεργατικούς σχηματισμούς (και τα μέλη αυτών) και, σε ορισμένο βαθμό, παρέχοντας χρηματοδότηση μικρής κλίμακας για τη δοκιμή και ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των συνεργατικών σχηματισμών. Η προσέγγιση αυτή εφαρμόστηκε, για παράδειγμα, με επιτυχία στο έργο «Innovation Express» (11) στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας·

Μακροπεριφερειακή στρατηγική στην περιοχή του Δούναβη

32.

σημειώνει ότι στην περιοχή του Δούναβη υφίστανται σημαντικές διαφορές στον τομέα της καινοτομίας, με ορισμένες περιφέρειες να ανήκουν στην ομάδα με τις πιο αποδοτικές περιφέρειες της ΕΕ, ενώ άλλες να υστερούν. Αυτό οφείλεται σε διαφορετικές γενικές συνθήκες και στο ευρύ φάσμα πολιτικών που διέπουν τον τομέα της έρευνας και των επενδύσεων. Εν προκειμένω, ζητεί τον καλύτερο συντονισμό των σχετικών δημόσιων πολιτικών και πιο έξυπνες και στοχευμένες επενδύσεις, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ·

33.

εφιστά την προσοχή στο ότι η σχετικά ισχυρή ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες ανταγωνιστικότητας της μακροπεριφέρειας του Δούναβη. Δεδομένου ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών συνεργατικών σχηματισμών και ότι σαφώς οι περιφερειακές επιδόσεις καινοτομίας και η περιφερειακή ανταγωνιστικότητα είναι ευθέως ανάλογες, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία για την περιφέρεια να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της·

34.

θεωρεί ότι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας σε μακροπεριφερειακό επίπεδο απαιτεί μια πιο ενεργητική προσπάθεια και ότι το πλαίσιο της μελλοντικής ανάπτυξης των συνεργατικών σχηματισμών θα πρέπει να ενισχυθεί, ακόμη και εάν ήδη εκτελούνται πολυάριθμα πολλά υποσχόμενα μακροπεριφερειακά έργα και πρωτοβουλίες. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρμόδιες για την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών αρχές να εποπτεύουν και να αξιολογούν, όχι μόνον την πρόοδο και τα αποτελέσματα της υλοποίησης αυτών των πρωτοβουλιών, αλλά και να αντλούν συμπεράσματα, να ανταλλάσσουν εμπειρίες και να προσφέρουν νέους μηχανισμούς για την τόνωση της ανάπτυξης και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε μακροπεριφερειακό επίπεδο·

35.

ζητεί να εξεταστεί η δυνατότητα ανάπτυξης μιας στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης για τη μακροπεριφέρεια του Δούναβη, χάρη στην οποία θα λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά πλεονεκτήματα και οι ανάγκες της περιοχής, όπως για παράδειγμα η σχετικά υψηλή ανάπτυξη του τομέα των ΜΜΕ·

36.

ζητεί να δρομολογηθεί η συστηματική ανταλλαγή εμπειριών, πληροφοριών και δεδομένων με άλλες μακροπεριφερειακές στρατηγικές με στόχο να αναπτυχθεί η ανταγωνιστικότητα των μακροπεριφερειών με έμφαση στην πράσινη οικονομία, στον τομέα της καινοτομίας και στη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης·

37.

τονίζει ότι οι συνεργατικοί σχηματισμοί διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, δημόσιων αρχών και του ιδιωτικού τομέα. Λόγω της εγγύτητάς τους με τις τοπικές αγορές αλλά και της εποπτείας που έχουν των τοπικών αναγκών, αποτελούν τα φυσικά μέσα για την εφαρμογή πολιτικών τοπικής εμβέλειας σε συνδυασμό με μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή·

Συμπεράσματα

38.

τονίζει την ανάγκη στήριξης κάθε πρωτοβουλίας που ενισχύει την ενότητα, τη συνεργασία, τη διασύνδεση, την ασφάλεια, την κοινωνική ισότητα και την πραγματική συνοχή της ΕΕ. Η μακροπεριφερειακή στρατηγική μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη γεφύρωση του χάσματος όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης μεταξύ των ατόμων που ζουν σε γειτονικές περιοχές εντός εύλογου χρονικού διαστήματος·

39.

η μακροπεριφερειακή στρατηγική χαρακτηρίζεται από ένα βαθιά ευρωπαϊκό όραμα που παρέχει μεγάλες δυνατότητες και ενθαρρύνει τη συνεργασία με καινοτόμο τρόπο για την επίτευξη των κοινών στόχων, οι οποίοι είναι σημαντικοί για τους πολίτες, ανεξαρτήτως από το κράτος ή την περιφέρεια όπου κατοικούν·

40.

η μακροπεριφερειακή στρατηγική παρέχει ευκαιρίες για πραγματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση από τις τοπικές αρχές μέχρι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς να επιτείνει τη γραφειοκρατία και γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των πολιτικών σε ενωσιακό και τοπικό επίπεδο. Η διασύνδεση των πολιτικών για τους συνεργατικούς σχηματισμούς και των μακροπεριφερειακών στρατηγικών μπορεί να συμβάλει στην ταχύτερη επίτευξη του καθορισμένου στη Συνθήκη της Λισαβόνας στόχου για οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή.

---

(1)  COM(2019) 21 final.

(2)  SWD(2019) 6 final.

(3)  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-9895-2019-INIT/el/pdf

(4)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών» (COR-2017-02554).

(5)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Εδαφική προοπτική για το 2050, ποιο είναι το μέλλον;» (COR-2015-04285).

(6)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών» (COR-2017-02554).

(7)  http://www.interreg-danube.eu/approved-projects/danubiovalnet.

(8)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών» (COR-2017-02554).

(9)  Άρθρο 15 παράγραφος 3 της Πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις ειδικές διατάξεις που διέπουν τον στόχο «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία» (Interreg) ο οποίος υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και τους μηχανισμούς εξωτερικής χρηματοδότησης, COM(2018) 374 final.

(10)  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-9895-2019-INIT/el/pdf

(11)  http://www.bsr-stars.eu/innovation-express/