Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52017AE5043

    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο — Μια νέα ώθηση στην εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ» [JOIN(2017) 17 final]

    EESC 2017/05043

    ΕΕ C 237 της 6.7.2018, p. 66–73 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    6.7.2018   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 237/66


    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα

    «Κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο — Μια νέα ώθηση στην εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ»

    [JOIN(2017) 17 final]

    (2018/C 237/11)

    Εισηγητής: ο κ.

    Mihai MANOLIU

    Αίτηση γνωμοδότησης

    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 5.7.2017

    Νομική βάση

    Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    Αρμόδιο τμήμα

    Εξωτερικές σχέσεις

    Υιοθετήθηκε από το τμήμα

    22.2.2018

    Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

    15.3.2018

    Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

    533

    Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

    (υπέρ/κατά/αποχές)

    185/2/1

    1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

    1.1

    Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, το έτος 2018 θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εμβάθυνση της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής. Και οι δύο ήπειροι αντιμετωπίζουν σημαντικές και βαθιές αλλαγές σε ό,τι αφορά την πολιτική, την οικονομική και την κοινωνική διάσταση. Αυτό το περιβάλλον ανοίγει ευκαιρίες για την αναδιαμόρφωση και την εμβάθυνση της εταιρικής σχέσης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, αυτή τη φορά, η Ένωση πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή νέων φορέων στα αναπτυξιακά σχέδια της αφρικανικής ηπείρου, οι οποίοι θα προέρχονται τόσο από την οικονομική σφαίρα όσο και από την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών. Η υποστήριξη της ανάπτυξης της Αφρικής δεν θα πρέπει να αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αλλά και μια προσπάθεια ολόκληρης της ευρωπαϊκής κοινωνίας.

    1.2

    Η ΕΟΚΕ συνιστά στα αρμόδια ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Αφρική και να βοηθήσουν τις αφρικανικές οργανώσεις στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν τις συγκρούσεις και να παρεμποδίσουν την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι έχει αναληφθεί η πρωτοβουλία για μια εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ και θεωρεί απαραίτητη την υιοθέτηση μιας τέτοιας προσέγγισης λαμβάνοντας υπόψη τις νέες γεωστρατηγικές πραγματικότητες που αντιμετωπίζουν οι δύο ήπειροι:

    η ανθρώπινη και αξιοπρεπής μεταχείριση των μεταναστευτικών ροών που θεωρούνται ανεξέλεγκτες·

    η πιθανότητα να υπάρξει εισροή προσφύγων·

    η ανασφάλεια που δημιουργεί στα σύνορα της ΕΕ η αστάθεια ορισμένων πολιτικών καθεστώτων και η απουσία του κράτους δικαίου σε ορισμένα αφρικανικά κράτη·

    η διαρκώς αυξανόμενη επιρροή που ασκούν στην Αφρική ορισμένες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Κίνα — τα ειδικά συμφέροντα που αφορούν τους φυσικούς πόρους της Αφρικής και οι διμερείς οικονομικές σχέσεις δεν ενθαρρύνουν τις χώρες της ηπείρου αυτής να εντείνουν τη διακρατική τους συνεργασία·

    οι απρόβλεπτες ενέργειες των ΗΠΑ στη διεθνή πολιτική σκηνή, καθώς και οι προκλήσεις που οφείλονται στις κλιματικές αλλαγές.

    1.3

    Για την επίλυση του προβλήματος των τροφίμων, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η ΕΕ, από κοινού με την Αφρικανική Ένωση πρέπει να εντοπίσει επιτυχημένα τοπικά γεωργικά έργα και επιτυχημένες αγροτικές πολιτικές και να προωθήσει την επέκτασή τους σε όσο το δυνατόν περισσότερες περιφέρειες και χώρες της Αφρικής. Δεν θα πρέπει να λησμονείται εν προκειμένω η δημογραφική παράμετρος, η συντριπτική δυναμική της οποίας θα απαιτήσει τη δημιουργία πρόσθετων θέσεων εργασίας με ρυθμό 18 εκατομμυρίων ετησίως μέχρι το 2035. Στην Αφρική, όμως, υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί που επηρεάζουν τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, τους οποίους η ΕΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη σε στενή συνάρτηση με τις ακόλουθες πτυχές:

    την υψηλή εξάρτηση από την εντατική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (παράνομη διακίνηση πόρων)·

    τις εστίες αστάθειας που δημιουργούνται ως συνέπεια των πολέμων, των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των κοινωνικών ανισοτήτων, του φονταμενταλισμού και των κλιματικών καταστροφών·

    τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής·

    τις επιπτώσεις της ανεπάρκειας τροφίμων και της λειψυδρίας·

    την έλλειψη κατάλληλων εγκαταστάσεων υγιεινής·

    τις επιδημίες και τα λοιμώδη νοσήματα·

    την απουσία συνεκτικών γεωργικών πολιτικών οι οποίες να είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες.

    1.4

    Οι προαναφερθείσες δυσχέρειες προκαλούν αναγκαστικές και εκούσιες μετακινήσεις και συμβάλλουν σημαντικά στη λαθρομετανάστευση, η οποία, συχνά, ελέγχεται από το οργανωμένο έγκλημα και ασκεί σημαντική πίεση στα συστήματα διακυβέρνησης των χωρών καταγωγής και διέλευσης, καθώς και στις πολιτικές αρχές τους. Η Ευρώπη είναι σε θέση να ανταποκριθεί χάρη στη νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη, στην πολιτική γειτονίας και στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση, καθώς και στη δημιουργία μιας σχέσης που βασίζεται στην έννοια της εταιρικής σχέσης. Μαζί με τους αναγνωρισμένους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών (πλατφόρμα, φόρουμ, εθελοντές) και των κοινωνικών εταίρων της Αφρικής, η ΕΟΚΕ μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

    1.5

    Η ΕΟΚΕ ζητεί να ενσωματωθεί καλύτερα η κοινωνία των πολιτών στη μελλοντική εταιρική σχέση και να της αποδοθεί ισχυρότερος ρόλος που θα υπερβαίνει την απλή διαβούλευση και θα εκτείνεται στην παρακολούθηση της υλοποίησης των πολιτικών. Αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να διασφαλιστούν η αρχή της συνάφειας των αναπτυξιακών πολιτικών και η αποτελεσματική συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων. Ως αποτέλεσμα αυτού, η ΕΕ μπορεί να παράσχει στα αφρικανικά κράτη ένα πρότυπο ορθών πρακτικών σε ό, τι αφορά τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στον σχεδιασμό προγραμμάτων που διευκολύνουν την ανάδυση μιας διακρατικής αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών. Ομοίως, στις χώρες όπου η κοινωνία των πολιτών είναι ανύπαρκτη ή αναπτύσσεται ελάχιστα, η Ένωση πρέπει να αναλάβει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξή της.

    1.6

    Δεδομένης της στρατηγικής σημασίας της εκπαίδευσης, της μεταφοράς γνώσεων χωρίς διακρίσεις και της ευρείας πρόσβασης στον πολιτισμό ως καθοριστικού στοιχείου για τη δημιουργία κλίματος συνεργασίας και τον ομόφωνο ενστερνισμό των κοινών αξιών, καθώς και για να εξασφαλιστούν θετικές προοπτικές για έναν σημαντικό αριθμό νέων Αφρικανών, η ΕΟΚΕ προτείνει τις ακόλουθες κατευθύνσεις για το μέλλον της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής:

    επιτυχημένα ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Erasmus+, θα πρέπει επίσης να επεκταθούν στην Αφρική, ώστε να διευκολυνθεί η κινητικότητα των σπουδαστών και των εκπαιδευτικών και στις δύο ηπείρους και να ενθαρρυνθεί η ανταλλαγή εμπειριών σε πανεπιστημιακό επίπεδο·

    πρέπει να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν οικονομικά οι συμπράξεις μεταξύ των πανεπιστημίων της Ευρώπης και της Αφρικής, ώστε να ευνοηθεί η ανάπτυξη κοινών σχεδίων και προγραμμάτων σπουδών·

    Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός που πλήττει ορισμένες αφρικανικές χώρες μπορεί να περιοριστεί μόνο με ποιοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα και πολιτικές καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού.

    1.7

    Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το σημαντικότερο μοντέλο που μπορεί να προσφέρει η ΕΕ στην αφρικανική ήπειρο είναι το δικό της παράδειγμα διακρατικής συνεργασίας και η ολοκλήρωση μεγάλων διακρατικών έργων, όπως έργων υποδομής, στον βαθμό που τα αφρικανικά κράτη συμφωνούν να συνεργαστούν μεταξύ τους για την υλοποίηση των έργων αυτών. Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να έχει επίγνωση της εμπειρογνωμοσύνης που μπορεί να προσφέρει όσον αφορά τις πολιτικές μετάβασης προς μια δημοκρατική κοινωνία και μια πλήρως λειτουργική, ανταγωνιστική και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία της αγοράς.

    1.8

    Η ΕΟΚΕ προτείνει να ανατεθεί στην εταιρική σχέση το έργο της προώθησης και της επίτευξης της ισότητας των φύλων και της χειραφέτησης των γυναικών και των νέων, καθώς και της αναγνώρισης της συμβολής τους στην ειρήνη και στην οικοδόμηση του κράτους, στην οικονομική ανάπτυξη, στην τεχνολογική ανάπτυξη, στην καταπολέμηση της φτώχειας, στην υγεία, στην ευημερία και στην πολιτιστική και ανθρώπινη ανάπτυξη. Πρέπει να εξαλειφθεί από ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο κάθε μορφή βίας και κοινωνικής και πολιτικής διάκρισης σε βάρος των γυναικών, έτσι ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν πλήρως ίσα δικαιώματα.

    1.9

    Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η Κίνα κατέστη πρόσφατα ο κύριος οικονομικός εταίρος της Αφρικής και ότι η εξέλιξη αυτή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, για παράδειγμα, οι χώρες της περιοχής να αλλάξουν τους στόχους της εξωτερικής τους πολιτικής ή να επιδεικνύουν μικρότερο ενδιαφέρον για την εφαρμογή δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων. Ως εκ τούτου, η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει μια εταιρική σχέση με την Αφρική η οποία θα αναβιώνει και θα ενισχύει πραγματικά τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο ηπείρων και θα δημιουργεί καλύτερες συνθήκες σε τοπικό επίπεδο για τους Ευρωπαίους επενδυτές.

    1.10

    Η ΕΟΚΕ συνιστά να εισαχθούν ρήτρες χρηστής διακυβέρνησης σε όλες τις σχετικές συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών ή περιοχών, προκειμένου να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξη. Μία προϋπόθεση της αειφόρου ανάπτυξης είναι η ύπαρξη υπεύθυνης, αδιάτρητης, στιβαρής, δίκαιης, αδιάκριτης, αποτελεσματικής και συμμετοχικής διαδικασίας χάραξης πολιτικής, η οποία θα σέβεται τις αρχές του κράτους δικαίου.

    1.11

    Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Αφρική είναι η φτωχότερη ήπειρος στον κόσμο και η μόνη στην οποία η φτώχεια έχει αυξηθεί. Το γεγονός ότι άνω του 50 % του πληθυσμού της ζει σε απόλυτη φτώχεια συνιστά μια απαράδεκτη πραγματικότητα. Υπάρχει ανάγκη για διεθνή καταπολέμηση της φτώχειας με τη συμμετοχή των κυριότερων παραγόντων στην αναπτυξιακή διαδικασία, καθώς και για την εκπόνηση στρατηγικών και σχεδίων δράσης που θα στοχεύουν τους μειονεκτούντες πληθυσμούς. Πρέπει να προβλεφθεί ένα νέο χρηματοδοτικό κονδύλιο, προγραμματιζόμενο και προβλέψιμο. Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι η εξασφάλιση αποτελεσματικής παρακολούθησης της χρηματοδοτικής στήριξης είναι απαραίτητη για την καλύτερη υλοποίηση των επιδιωκόμενων στόχων.

    1.12

    Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την προθυμία της Αφρικής —η οποία εκφράζεται μέσα από το Θεματολόγιο για το 2063, καθώς και μέσω της δημιουργίας της Αφρικανικής Ένωσης— η ήπειρος να αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο και χωρίς αποκλεισμούς παναφρικανικό σύνολο. Η χρηστή διαχείριση της αειφόρου ανάπτυξης πρέπει να βασίζεται σε υγιείς και κοινωνικά και περιβαλλοντικά ορθές οικονομικές πολιτικές, στη δημιουργία αδιάφθορων δημοκρατικών θεσμών που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών, στην προαγωγή της κοινωνίας των πολιτών, στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και στην οικονομική συνοχή. Μεταξύ άλλων, δεν θα πρέπει να λησμονούνται το κράτος δικαίου, η υπεροχή του δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ίσες ευκαιρίες. Ένα ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία.

    2.   Ιστορικό πλαίσιο

    2.1

    Η ΕΕ και η πλειοψηφία των αφρικανικών κρατών δεσμεύονται ήδη από μια παγκόσμια και νομικά δεσμευτική διεθνή συμφωνία συνεργασίας, η οποία καλύπτει περισσότερα από τα μισά εθνικά κράτη στον κόσμο. Επονομαζόμενη ως «Συμφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού» (ΣΕΣΚ ή Συμφωνία του Κοτονού), η συμφωνία υπογράφηκε στο Μπενίν το 2000 και έχει ως στόχο την ενδυνάμωση της μακροπρόθεσμης συνεργασίας στους τομείς της πολιτικής, του εμπορίου και της ανάπτυξης μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (χώρες ΑΚΕ). Η εν λόγω συμφωνία οδήγησε στη δημιουργία ενός φάσματος οργάνων για τη διευκόλυνση της συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ μεταξύ των κυβερνήσεων, των κυβερνητικών αξιωματούχων, των βουλευτών, των τοπικών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα.

    2.2

    Στη «Συνολική στρατηγική της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας» επισημαίνεται το γεγονός ότι, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, οι επενδύσεις στην ειρήνη και την ανάπτυξη στην αφρικανική ήπειρο ισοδυναμούν ουσιαστικά με επενδύσεις στην ειρήνη και την ευημερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια ασφαλής και ευημερούσα ΕΕ είναι εξαιρετικά δύσκολο να υλοποιηθεί σε ένα πλαίσιο ανεπαρκώς ανεπτυγμένων γειτονικών περιφερειών που πλήττονται από συγκρούσεις. Ως εκ τούτου, η ΕΕ πρέπει να συμμετάσχει ενεργά και εντατικά στην ολοκλήρωση της Αφρικανικής Ένωσης και στην οικονομική ανάκαμψη της περιοχής.

    2.3

    Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι, κατά την πάροδο των τελευταίων ετών, το διεθνές πλαίσιο έχει εξελιχθεί σημαντικά, έχουν προκύψει νέες παγκόσμιες προκλήσεις, η ασφάλεια των ανθρώπων έχει πληγεί και η καταπολέμηση της φτώχειας και των πανδημιών, η κλιματική αλλαγή και η απερήμωση, η μετανάστευση και η αειφόρος διαχείριση των δημόσιων αγαθών επηρεάζουν διαρκώς τόσο τις πολιτικές των αφρικανικών κρατών, όσο και τις πολιτικές της ΕΕ.

    2.4

    Είναι απαραίτητο να σχεδιαστεί ένα νέο κοινό πολιτικό όραμα Αφρικής-ΕΕ που θα είναι συγκεκριμένο, θα βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και αξίες, στην αμοιβαία θεώρηση και στον σεβασμό της αρχής της ατομικής κυριαρχίας, αλλά και θα αντικατοπτρίζει τις νόμιμες προσδοκίες και των δύο πλευρών. Η κοινή βούληση των δύο οντοτήτων θα πρέπει να μετουσιωθεί σε μια ισότιμη, συνειδητή και προνομιακή εταιρική σχέση, προκειμένου να συνεχιστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η προαγωγή της ειρήνης (Μέσο στήριξης της ειρήνης στην Αφρική), της ασφάλειας (η Αφρική αποτελεί βασικό εγγυητή της ασφάλειας), της αειφόρου ανάπτυξης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και της περιφερειακής και της ηπειρωτικής ολοκλήρωσης.

    2.5

    Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Αφρική είναι η φτωχότερη ήπειρος στον κόσμο και η μόνη στην οποία η φτώχεια έχει αυξηθεί. Το γεγονός ότι άνω του 50 % του πληθυσμού της ζει σε απόλυτη φτώχεια συνιστά μια απαράδεκτη πραγματικότητα. Υπάρχει ανάγκη για διεθνή καταπολέμηση της φτώχειας με τη συμμετοχή των κυριότερων παραγόντων στην αναπτυξιακή διαδικασία, καθώς και για την εκπόνηση στρατηγικών και σχεδίων δράσης που θα στοχεύουν τους μειονεκτούντες πληθυσμούς. Πρέπει να προβλεφθεί ένα νέο χρηματοδοτικό κονδύλιο, προγραμματιζόμενο και προβλέψιμο. Η ΕΟΚΕ πιστεύει επίσης ότι η εξασφάλιση αποτελεσματικής παρακολούθησης της χρηματοδοτικής στήριξης είναι απαραίτητη για την καλύτερη υλοποίηση των επιδιωκόμενων στόχων.

    2.6

    Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την προθυμία της Αφρικής —η οποία εκφράζεται μέσα από το Θεματολόγιο για το 2063, καθώς και μέσω της δημιουργίας της Αφρικανικής Ένωσης— η ήπειρος να αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο και χωρίς αποκλεισμούς παναφρικανικό σύνολο. Η χρηστή διαχείριση της αειφόρου ανάπτυξης πρέπει να βασίζεται σε υγιείς και κοινωνικά και περιβαλλοντικά ορθές οικονομικές πολιτικές, στη δημιουργία αδιάφθορων δημοκρατικών θεσμών που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών, στην προαγωγή της κοινωνίας των πολιτών, στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και στην οικονομική συνοχή. Μεταξύ άλλων, δεν θα πρέπει να λησμονούνται το κράτος δικαίου, η υπεροχή του δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ίσες ευκαιρίες. Ένα ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία.

    2.7

    Η αποτελεσματικότητα και η αμοιβαία ευθύνη όλων προϋποθέτουν, σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, την ύπαρξη σημαντικών ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, οι οποίοι θα πρέπει σαφώς να προέρχονται από αμφότερα τα μέρη. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία αυτή μπορεί να επιτευχθεί βάσει μιας πλατφόρμας εθελοντικής συμμετοχής και να στηρίξει τη διαδικασία ανάπτυξης. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη οι μη κρατικοί φορείς και οι τοπικές κοινότητες να συμμετάσχουν πλήρως σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και της αξιολόγησης. Οι συγκεκριμένοι φορείς μπορούν να δώσουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη της Αφρικής και να ενισχύσουν τη νομιμότητα της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, καθώς και να μειώσουν το επίπεδο του ευρωσκεπτικισμού στην Ευρώπη. Το κοινό όραμα στον τομέα αυτό πρέπει να περιλαμβάνει τη συμμετοχική δημοκρατία, τον πλουραλισμό και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, με μία λέξη, δηλαδή, τη συμμόρφωση με το κράτος δικαίου.

    2.8

    Μια άλλη σοβαρή απειλή εντοπίζεται στην εξάντληση των φυσικών πόρων της Αφρικής, η οποία θα παρεμποδίσει τη διαδικασία μείωσης της φτώχειας. Οι υπηρεσίες οικοσυστήματος, συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης άνθρακα από τα τροπικά δάση, θα χρειαστεί να αντισταθμιστούν. Απαιτείται μια κοινή προσέγγιση ενόψει των παγκόσμιων προκλήσεων, καθώς και μια ενιαία και εστιασμένη στους πολίτες εταιρική σχέση μέσω της προσέγγισης ηπείρου προς ήπειρο, τόσο στο πολιτικό επίπεδο όσο και στο συγκεκριμένο επίπεδο των διαπραγματεύσεων.

    2.9

    Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι ενδιαφερόμενοι φορείς πρέπει να είναι υπόλογοι και συνεπείς όσον αφορά την αμοιβαία ευθύνη, τον διάλογο και τις συνεισφορές. Επιπλέον, η μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της εταιρικής σχέσης. Οι εταίροι έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις όσον αφορά τις αναπτυξιακές και τις επενδυτικές πρακτικές. Ωστόσο, υπάρχει χάσμα ως προς το επίπεδο ολοκλήρωσης και το επίπεδο των ανθρώπινων, των τεχνικών και των οικονομικών πόρων. Ως εκ τούτου, πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω και να παγιωθεί ο πολιτικός διάλογος μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής.

    2.10

    Η εξάλειψη της φτώχειας και η αειφόρος ανάπτυξη αποτελούν συμπληρωματικό στόχο (μέσω της βελτίωσης του συντονισμού μεταξύ χορηγών κεφαλαίων και μη κρατικών φορέων), αλλά και μια δέσμευση συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής, η οποία καθορίζεται από τις ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως η εμπορική πολιτική [με την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ στο πλαίσιο συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ)], ή ακόμη και η περιβαλλοντική και η γεωργική πολιτική.

    2.11

    Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η συνολική προσέγγιση των συγκρούσεων πρέπει να βασίζεται στην ευθύνη, την πρόληψη, την επίλυση, τη διαχείριση και την ανασυγκρότηση. Η ειρήνευση έχει καταλυτική σημασία εφόσον συνιστά το πρώτο βήμα προς την αειφόρο ανάπτυξη, η οποία να είναι δίκαιη από πολιτική, οικονομική και κοινωνική άποψη και να συνάδει με τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Απαιτείται ιδιαίτερη επαγρύπνηση σε ό,τι αφορά την εμφάνιση εθνικών και θρησκευτικών εντάσεων στην αφρικανική ήπειρο και πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στις εξαγωγές όπλων (κώδικας δεοντολογίας), συμπεριλαμβανομένης της παράνομης διακίνησης όπλων.

    3.   Γενικές παρατηρήσεις

    3.1

    Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια νέα ώθηση στην εταιρική σχέση Αφρικής-ΕΕ» αποτελεί μια συντονισμένη και ενισχυμένη πρωτοβουλία, η οποία είναι σύμφωνη με το Θεματολόγιο για το 2063 και συνάδει με τη Συνολική στρατηγική για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υπό εξέταση ανακοίνωση συμβάλλει στη διαδικασία προβληματισμού και αποτελεί τη συνεκτική βάση για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις σχετικά με τον αφρικανικό πυλώνα.

    3.2

    Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η ΕΕ έχει στρατηγικό συμφέρον, πολιτικά προσανατολισμένο και βασισμένο σε κοινές αξίες και σε θεμελιωμένα κοινά συμφέροντα, να εμβαθύνει και να προσαρμόσει τη βιώσιμη εταιρική σχέση της με την Αφρική. Η ΕΕ πρέπει να καταστεί ο κύριος ξένος επενδυτής και εταίρος σε ανθρωπιστικά και εμπορικά θέματα για την ήπειρο αυτή και να συμβάλει στην ασφάλειά της.

    3.3

    Η ΕΕ επιδιώκει τρεις στρατηγικούς στόχους:

    μια ισχυρότερη αμοιβαία εταιρική σχέση και αυξημένη συνεργασία στη διεθνή σκηνή βάσει κοινών αξιών και συμφερόντων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο διμερών σχέσεων·

    την ασφάλεια —τόσο χερσαία όσο και θαλάσσια— καθώς και την καταπολέμηση των διεθνών απειλών, θέματα τα οποία προϋποθέτουν επενδύσεις στην ασφάλεια και στις δύο ηπείρους·

    τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη στην Αφρική με στόχο τη δημιουργία των θέσεων εργασίας που χρειάζεται η ήπειρος και την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει στην Ευρώπη η ανάπτυξη αυτή.

    3.4

    Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η επίτευξη μιας φιλόδοξης κοινής ημερήσιας διάταξης μπορεί να υλοποιηθεί με:

    την ενίσχυση των συνασπισμών σε ζητήματα παγκόσμιας διακυβέρνησης, μέσω συνεχούς διαλόγου και αποτελεσματικής συνεργασίας, με στρατηγικούς εταίρους και βασικούς συμμάχους, με την προώθηση και υποστήριξη του κράτους δικαίου και της δικαιοσύνης·

    την ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος και με βάση έντονες πολιτικές αλληλεπιδράσεις σε πολυμερές, ηπειρωτικό, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, τηρώντας την αρχή της επικουρικότητας·

    τη διαμόρφωση μιας εταιρικής σχέσης που θα εστιάζεται στους ανθρώπους, τις πολιτικές και τις τοπικές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους, τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών ως σύνολο·

    3.5

    Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η κοινή στρατηγική Αφρικής-ΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μια βιώσιμη πολιτική αειφόρου ανάπτυξης με βάση την τοπική αφρικανική πραγματικότητα. Αυτό συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση για τη χορήγηση αποτελεσματικής βοήθειας στη δίκαιη καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση μιας υγιούς ανάπτυξης στους τομείς της οικονομίας, του περιβάλλοντος (καταστροφικές κλιματικές αλλαγές) και της κοινωνίας. Η εν λόγω βοήθεια θα στηρίζεται σε αξιοπρεπή εργασία (μακροχρόνιες θέσεις εργασίας) η οποία θα χαρακτηρίζεται από παραγωγικότητα, ελευθερία, ηθική και αξιοπρέπεια και θα συμβάλλει στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η αύξηση της τοπικής παραγωγής, ως εχέγγυο επισιτιστικής ασφάλειας, το αξιοπρεπές εισόδημα των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων καθώς και των ΜΜΕ και η δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς (δικαιώματα ιδιοκτησίας και μείωση του διοικητικού φόρτου και της διαφθοράς), αποτελούν επίσης παράγοντες οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν στην καταπολέμηση της φτώχειας. Ως εκ τούτου, πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στη γεωργία και στην επισιτιστική ασφάλεια στο πλαίσιο των κοινών πολιτικών. Θα πρέπει να υποστηριχθούν βιώσιμα γεωργικά μοντέλα προσανατολισμένα προς τους μικρούς γεωργούς, τα οποία προσφέρουν συγκεκριμένες ευκαιρίες απασχόλησης μέσω της ανάπτυξης των συγκεκριμένων τομέων. Είναι καθήκον τόσο της ΕΕ όσο και της Αφρικανικής Ένωσης να προσδιορίσουν και να προωθήσουν επιτυχημένα γεωργικά πρότυπα και πολιτικές για τη γεωργία στις μειονεκτούσες κοινότητες του ίδιου κράτους ή άλλων αναπτυσσόμενων αφρικανικών κρατών.

    3.6

    Η καταπολέμηση της απερήμωσης και η πρόσβαση στο νερό για όλους αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την επισιτιστική ασφάλεια, τη μετανάστευση και την ύπαρξη προσφύγων. Η Αφρική είναι η ήπειρος που πλήττεται περισσότερο από τις κλιματικές αλλαγές. Η ΕΕ και η Αφρικανική Ένωση, καθώς και τα κράτη μέλη τους, οι οικονομικοί φορείς και οι επενδυτές θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους στον αγώνα για την προστασία του κλίματος και να δημιουργήσουν ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό χρηματοδοτικό πλαίσιο για μια νέα οικολογική προσέγγιση.

    3.7

    Η ύπαρξη ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών στις οποίες τηρούνται τα περιβαλλοντικά και τα κοινωνικά πρότυπα μπορεί να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική και πολιτική πρόοδο, με απτά αποτελέσματα, και να έχει καταλυτική επίδραση στην καταπολέμηση της φτώχειας μέσω της αειφόρου ανάπτυξης εν γένει. Για την περιφερειακή ολοκλήρωση και για ένα αξιόπιστο πλαίσιο εμπορίου και επενδύσεων, είναι απαραίτητο να υπάρχει ασυμμετρία υπέρ των αφρικανικών αγορών. Οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) αποτελούν εργαλείο εμπορίου και περιφερειακής ολοκλήρωσης εφόσον διευκολύνουν την ανάπτυξη και προβλέπουν εξαιρέσεις για τις τοπικές βιομηχανίες οι οποίες βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες της αγοράς. Οι οικονομικές σχέσεις ΕΕ-Αφρικής πρέπει να βασίζονται στο δίκαιο εμπόριο, βάσει μιας διαφοροποιημένης και πολύπλευρης προσέγγισης, η οποία θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της Αφρικής με στόχο τη δημιουργία των απαραίτητων, ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.

    3.8

    Βασικό παράγοντα για την οικονομική ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας αποτελεί η εταιρική σχέση ΕΕ-Αφρικής στον ενεργειακό τομέα, η οποία έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει έργα που μπορούν να παρέχουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε προσιτή και ενεργειακά αποδοτική τιμή. Στην περίπτωση αυτή, το κλίμα και οι γνωστές γεωγραφικές συνθήκες της αφρικανικής ηπείρου μπορούν να αποτελέσουν πλεονέκτημα, ιδίως στο πεδίο της ηλιακής ενέργειας. Η πρόσβαση στην ενέργεια μπορεί να ενισχύσει την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της Αφρικής.

    3.9

    Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η δέσμευση για την εκπαίδευση και την υγεία για όλους μπορεί να αποτελέσει ένα αποδοτικό και πρακτικό εργαλείο προς μια κοινή αναπτυξιακή στρατηγική υπέρ των φτωχών. Η προτεινόμενη στρατηγική πρέπει να συμβάλλει στην ενσωμάτωση της θεμελιώδους διάστασης της ισότητας των φύλων και της χειραφέτησης των γυναικών, χωρίς να λησμονούνται οι ευάλωτοι πληθυσμοί και οι πρόσφυγες που συνιστούν απόρροια των ανθρωπιστικών κρίσεων. Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και η καταπολέμηση των παραποιημένων φαρμάκων αποτελούν ουσιαστικές συνιστώσες της καταπολέμησης της αυξανόμενης μάστιγας των θανατηφόρων ασθενειών. Υπό αυτό το πρίσμα, απαιτούνται επίσης νομικά και ποινικά μέτρα.

    3.10

    Η ΕΟΚΕ ζητεί την εκπόνηση τακτικών αναλύσεων αφενός σχετικά με τα κύρια αίτια της μετανάστευσης και, αφετέρου, αναφορικά με τα δικαιώματα και την ένταξη των μεταναστών, συμπεριλαμβανομένου του προβλήματος της διαρροής εγκεφάλων. Απαιτούνται πρακτικές λύσεις για την παραγωγή αποτελεσματικής κυκλικής μετανάστευσης. Τα εμπόδια δεν μπορούν να επιλύσουν το πρόβλημα, όμως ο διάλογος που βασίζεται στην εθνική και την περιφερειακή ταυτότητα, στην αλληλεγγύη και στον πολιτισμό, μπορεί να θέσει τα θεμέλια για ένα πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης για όλους, στο μέτρο που αυτός ο διάλογος χρηματοδοτείται με τους κατάλληλους πόρους.

    3.11

    Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το χρέος αποτελεί ένα βάρος που εκμηδενίζει όλες τις προσπάθειες για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης για όλους. Η διαχείριση του χρέους, η οποία πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση, πρέπει να εξαρτάται από την ενίσχυση των οικονομικών και των κοινωνικών πολιτικών και από μια αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση. Η διαχείριση των χρεών και η μεταφορά τους σε άλλους πιστωτές πρέπει να αποτελέσει βασικό παράγοντα για τη στήριξη του προϋπολογισμού ο οποίος, βάσει δεικτών απόδοσης, θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, παγιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη δομή των αφρικανικών χωρών. Εν προκειμένω, είναι αναγκαία η διαφανής παρακολούθηση, στην οποία θα συμμετέχουν οι τοπικές αρχές και η κοινωνία των πολιτών.

    4.   Ειδικές παρατηρήσεις

    4.1

    Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το θεματολόγιο για το 2063, για μια ειρηνική, ασφαλή και ευημερούσα Αφρική, όπου επικρατεί η χρηστή διακυβέρνηση, η δημοκρατία, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου, η ανάπτυξη της οποίας βασίζεται στον λαό, η οποία αξιοποιεί τις δυνατότητες των νέων, ιδίως των νέων γυναικών, και η οποία δεν αφήνει κανέναν πίσω, συνιστά ένα πρόγραμμα που είναι δομημένο με σκοπό να μετασχηματίσει την αφρικανική ήπειρο και θα πρέπει να επικεντρωθεί γύρω από δύο κύριους άξονες:

    οικοδόμηση πιο ισχυρών κρατών και κοινωνιών έναντι των κλυδωνισμών:

    πρόληψη των συγκρούσεων, αντιμετώπιση των κρίσεων και εδραίωση της ειρήνης·

    ενίσχυση των συστημάτων διακυβέρνησης·

    διαχείριση της μετανάστευσης και της κινητικότητας·

    δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας, ιδίως για τους νέους:

    προσέλκυση υπεύθυνων και βιώσιμων επενδύσεων·

    εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Αφρικής·

    μετασχηματισμός της αφρικανικής γεωργίας και του τομέα των γεωργικών ειδών διατροφής και της γαλάζιας οικονομίας της αφρικανικής ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης της αλιείας·

    προαγωγή των δραστηριοτήτων των κοινωνικών εταίρων·

    προώθηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων.

    4.2

    Η δημιουργία πιο ανθεκτικών κρατών και κοινωνιών έναντι των κλυδωνισμών βασίζεται στις εύλογες προσδοκίες, τις αξίες και τους στόχους της Αφρικανικής Ένωσης, στην τρέχουσα αστάθεια των συνόρων της και στις απειλές των ζωτικών της συμφερόντων. Η τρομοκρατία, η εμπορία ανθρώπων, η εγκληματικότητα και ο βίαιος εξτρεμισμός αποτελούν απειλές για τη σταθερότητα και την ειρήνη, ενώ συνιστούν, ταυτοχρόνως, συμπτώματα μιας βαθιάς δομικής αστάθειας, σε κάποιες περιπτώσεις.

    4.3

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    δημιουργία μιας συνεργατικής πλατφόρμας ως τόπου συνάντησης των Ηνωμένων Εθνών, των Ευρωπαίων εταίρων, των Αφρικανών εταίρων και άλλων διεθνών εταίρων·

    παροχή μιας αρχικής εισφοράς προς το Ταμείο Ειρήνης της Αφρικανικής Ένωσης·

    στήριξη των αφρικανικών πρωτοβουλιών στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα.

    4.4

    Είναι γνωστό ότι η χρηστή διακυβέρνηση, η ασφάλεια και η ανάπτυξη αποτελούν πυλώνες μιας ισχυρής, σύγχρονης και ανθεκτικής στους κλυδωνισμούς κοινωνίας, με δημοκρατικούς, αποτελεσματικούς, διαφανείς και υπεύθυνους θεσμούς. Τέτοιου είδους σταθερές κοινότητες, που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελούν πυρήνες αειφόρου ανάπτυξης, λειτουργούν σε ένα προβλέψιμο και σταθερό μακροοικονομικό πλαίσιο, ικανό να προσφέρει υπηρεσίες στους πολίτες τους. Στον τομέα αυτό, η ΕΕ μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της Αφρικής όχι μόνο με την εμπειρογνωμοσύνη που μπορεί να προσφέρει μέσω ορισμένων κρατών μελών όσον αφορά τις πολιτικές μετάβασης προς μια δημοκρατική κοινωνία και προς μια λειτουργική οικονομία της αγοράς, λαμβανομένης επίσης υπόψη της πολιτικής για την κοινωνική και εδαφική συνοχή, αλλά και μέσω του μοντέλου της διακρατικής συνεργασίας καθώς και μέσω των κοινών θεσμών.

    4.5

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    διοργάνωση κοινής διάσκεψης υψηλού επιπέδου ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης για τις εκλογικές διαδικασίες, τη δημοκρατία και τη διακυβέρνηση στην Αφρική και την Ευρώπη·

    διπλασιασμός της παρεχόμενης στήριξης για την κινητοποίηση εγχώριων πόρων έως το 2020, σύμφωνα με τη πρωτοβουλία για τη φορολόγηση (πρωτοβουλία «Addis Tax Initiative»/ATI)·

    κοινή δράση για την ενίσχυση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων, ιδίως μέσω της εκπόνησης ενός κοινού Χάρτη ΕΕ-Αφρικής.

    4.6

    Μεταξύ των σημαντικών ζητημάτων που επηρεάζουν την οικονομία, την κοινωνία και την ασφάλεια, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η μετανάστευση και η κινητικότητα μπορούν μεν να ενισχύσουν και να εμπλουτίσουν τις κοινωνίες, αλλά και να προκαλέσουν σοβαρές αποσταθεροποιήσεις εάν δεν υπάρξει ορθή και αποτελεσματική διαχείρισή τους. Διαπιστώνεται ότι οι ροές κινητικότητας και αναγκαστικής μετανάστευσης έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα επικινδυνότητας όσον αφορά τη σωματική ακεραιότητα των μεταναστών. Υπό αυτό το πρίσμα, υπάρχει κοινή ευθύνη και απαιτούνται παγκόσμιες λύσεις με βάση την αρχή της αλληλεγγύης και του επιμερισμού των ευθυνών που απορρέουν από ένα πολιτικό πλαίσιο, το οποίο είναι καθοριστικής σημασίας για τη διευρυμένη κυκλοφορία των προσφύγων και των μεταναστών.

    4.7

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    υποστήριξη των αφρικανικών πρωτοβουλιών για τη νόμιμη μετανάστευση και την κινητικότητα επί του εδάφους της Αφρικής από την άποψη της ελεύθερης κυκλοφορίας, των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, της μεταβίβασης των σχετικών δικαιωμάτων και της αναγνώρισης των προσόντων·

    αύξηση της συνεργασίας Αφρικής-ΕΕ για την καταπολέμηση των δικτύων λαθραίας διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων.

    4.8

    Απαιτείται ουσιαστική αλλαγή προτύπου για να δημιουργηθεί μια ευημερούσα ήπειρος που θα διαθέτει τα απαιτούμενα μέσα και τους αναγκαίους πόρους για τον συντονισμό της δικής της ανάπτυξης και στην οποία οι οικονομίες θα έχουν προβεί σε διαρθρωτικό μετασχηματισμό μέσω της εκβιομηχάνισης, των δραστηριοτήτων μεταποίησης και της προστιθέμενης αξίας, έτσι ώστε να προωθηθεί η κοινή ανάπτυξη χάρη στην άνθηση του ιδιωτικού τομέα, την επιχειρηματικότητα και τις αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για όλους.

    4.9

    Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κοινωνικοοικονομικός μετασχηματισμός πρέπει να είναι συμβατός με τα ανοίγματα και τις προκλήσεις που προκύπτουν από την έντονη κλιματική αλλαγή και από την έννοια της περιβαλλοντικής αειφορίας. Είναι απαραίτητη η διαμόρφωση περιφερειακών αγορών και ενός ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος που θα δημιουργεί την κατάλληλη παραγωγική αξία μέσω των σταθερών και προβλέψιμων ελεύθερων συναλλαγών που προσφέρουν οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης ΣΟΕΣ.

    4.10

    Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι, προκειμένου να επιτευχθεί η οικονομική ολοκλήρωση της Αφρικής σε περιφερειακό και σε ηπειρωτικό επίπεδο, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τη χρηστή εταιρική διακυβέρνηση, καθώς και η εφαρμογή των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προτύπων. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν όλες οι δέουσες ευκαιρίες για την υλοποίηση της πράσινης, της γαλάζιας και της κυκλικής οικονομίας με βάση την εταιρική κοινωνική ευθύνη, την κοινωνική επιχειρηματικότητα και την ηθική συμπεριφορά, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ηπειρωτική ζώνη ελεύθερων συναλλαγών.

    4.11

    Η επιχειρηματική κοινότητα διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνίας, αφενός μεν ως μεγάλος επενδυτής, ως πηγή καινοτομίας, ως δημιουργός δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας, ως στήριγμα της οικονομικής ανάπτυξης και ως πηγή εισοδήματος (άμεσου και έμμεσου), αφού είναι σε θέση να αποκομίσει κρατικά έσοδα ώστε να υλοποιούνται οι απαραίτητες επενδύσεις στον τομέα της ευημερίας και σε κλάδους βασικών υποδομών, όπως τα σχολικά ιδρύματα ή/και τα νοσοκομεία· αφετέρου δε ως φορέας ένταξης τόσο για τους νέους όσο και για τους μετανάστες, προσφέροντας στους ανθρώπους μια ευκαιρία να εξελιχθούν και να αποκτήσουν ένα σταθερό εισόδημα.

    4.12

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    πραγματοποίηση μαζικών επενδύσεων της ΕΕ στην Αφρική μέσω του Ευρωπαϊκού Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου ή του Σύμφωνου με την Αφρική·

    υποστήριξη ενός περισσότερο προβλέψιμου και ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος στην Αφρική·

    υποστήριξη του ψηφιακού θεματολογίου της Αφρικής.

    4.13

    Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η καθολική πρόσβαση σε βιώσιμες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με βάση λογικές τιμές, προσφέρει προοπτικές για τη δημιουργία νέων αξιοπρεπών θέσεων εργασίας και ανάπτυξη στην πράξη στην οποία θα συνεκτιμώνται οι κλιματικές αλλαγές. Η ΕΕ και η Αφρική μπορούν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους για τη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια, ξεκινώντας από μια κοινή δέσμη αξιών. Η ΕΕ κατέχει παγκοσμίως ηγετική θέση στην προώθηση αυτών των μορφών καθαρής ενέργειας. Για την αξιοποίηση του δυναμικού της Αφρικής με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την αποτελεσματική της χρήση βάσει ενδεδειγμένης νομοθετικής ρύθμισης, είναι απαραίτητο να γίνουν μεγάλες επενδύσεις, επαρκείς ώστε να καλύπτουν τη ζήτηση, υπό τον όρο ότι θα υπάρχουν επίσης δυνατότητες διασύνδεσης με τα ευρωπαϊκά δίκτυα διέλευσης. Οι κλιματικές αλλαγές μπορούν να αντισταθμιστούν με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

    4.14

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    συμβολή της ΕΕ στην αφρικανική πρωτοβουλία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Africa Renewable Energy Initiative — AREI) και επίτευξη ικανότητας παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας 5 GW έως το 2020, και, παράλληλα, εξασφάλιση της πρόσβασης στη βιώσιμη ενέργεια 30 εκατ. ανθρώπων στην Αφρική και μείωση των εκπομπών CO2 κατά 11 εκατομμύρια τόνους ετησίως·

    δρομολόγηση νέας πρωτοβουλίας για τη διευκόλυνση της συνεργασίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της ΕΕ και της Αφρικής με στόχο την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας της Αφρικής μέσω μιας πλατφόρμας υψηλού επιπέδου·

    δρομολόγηση μιας νέας εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής για την έρευνα και την καινοτομία στα πεδία των κλιματικών αλλαγών και της βιώσιμης ενέργειας.

    4.15

    Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η γεωργία, η κτηνοτροφία, η υδατοκαλλιέργεια και η αλιεία αποτελούν σημαντική πηγή εισοδήματος, η οποία παρέχει ζωτικής σημασίας μέσα βιοπορισμού για την Αφρική. Διαπιστώνεται ότι η μη βιώσιμη διαχείριση πόρων, τα θέματα κυριότητας γης και η ανασφάλεια στη θάλασσα, αλλά και, παράγοντας εξίσου σημαντικός, η έλλειψη κεφαλαίων και ευκαιριών πρόσβασης στη χρηματοδότηση, θέτουν σημαντικά εμπόδια για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα. Η παραγωγή τροφίμων, η οποία παρουσιάζει μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης, μπορεί να εξασφαλίσει τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη χειραφέτηση, ενώ, παράλληλα, εγγυάται την επισιτιστική ασφάλεια.

    4.16

    Η Αφρική μπορεί να αποκομίσει προστιθέμενη αξία από τους φυσικούς πόρους της, προβαίνοντας ταυτόχρονα σε μια πολιτική εκβιομηχάνισης που θα επικεντρώνεται στη δημιουργία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και πολύ μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι υπεύθυνες αλυσίδες αξίας, οι οποίες δημιουργούν ανάπτυξη στην ύπαιθρο και διασφαλίζουν τη βιώσιμη πολιτική διαχείριση των υδάτινων και των εδαφικών πόρων. Θα πρέπει να συνάπτονται συμφωνίες πολιτικής εταιρικής σχέσης, καθώς και να αξιοποιούνται οι προοπτικές που προσφέρει η αγορά για τα αφρικανικά προϊόντα διατροφής.

    4.17

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    ενθάρρυνση της ανάπτυξης αλυσίδων αξίας, μέσω της διευκόλυνσης υπεύθυνων επενδύσεων σε βιώσιμες επιχειρήσεις γεωργικών προϊόντων, καθώς και στη γαλάζια οικονομία·

    πραγματοποίηση επενδύσεων, από την πλευρά της Αφρικής αλλά και της ΕΕ, για τη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας·

    επέκταση, στο βαθμό που αυτό κρίνεται σκόπιμο, του δικτύου των συμφωνιών εταιρικής σχέσης για την αειφόρο αλιεία μεταξύ της ΕΕ και των αφρικανικών χωρών.

    4.18

    Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, μια βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση βιώσιμης και μη αναστρέψιμης ανάπτυξης συνιστά η απρόσκοπτη πρόσβαση στην εκπαίδευση χωρίς περιορισμούς ή διακρίσεις. Στην Αφρική, τα εκπαιδευτικά συστήματα και τα προγράμματα τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης πρέπει να ευθυγραμμίζονται πολύ περισσότερο με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, σύμφωνα με τη δημογραφική, την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη. Οι μηχανισμοί πρέπει να είναι καινοτόμοι και να επικεντρώνονται στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για τη δημιουργία υπηρεσιών και επιχειρήσεων με στόχο να διατεθούν οι απαραίτητοι πόροι για τη μετάβαση από την άτυπη οικονομία στην επίσημη. Η Αφρική πρέπει να προωθήσει ενεργά την επιστήμη, την τεχνολογία, την έρευνα και την καινοτομία.

    4.19

    Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να δρομολογηθεί μια συνεργασία η οποία θα προάγει την ισότητα των ευκαιριών, τη μείωση των ανισοτήτων και την ανάπτυξη των δυνατοτήτων κοινωνικής ένταξης. Η συνοχή, η ισότητα, η πολυμορφία και η κοινωνική ένταξη αποτελούν βασικά στοιχεία για την επιτυχή προώθηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων υπό την έννοια μιας νέας αφρικανικής κουλτούρας.

    4.20

    Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ ορίζει τις ακόλουθες εμβληματικές πρωτοβουλίες:

    δρομολόγηση ενός μηχανισμού για τους νέους Αφρικανούς, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής του προγράμματος Erasmus+·

    οικονομική στήριξη της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και των πανεπιστημίων της Αφρικής καθώς και ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων σπουδών·

    θέσπιση ενός μηχανισμού της ΕΕ για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

    4.21

    Το πρόγραμμα Erasmus+ στηρίζει τις συμπράξεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αφρικής στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα προγράμματα στα οποία συμμετέχουν οι ενδιαφερόμενοι εταίροι από τις δύο περιφέρειες θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να συμβάλλουν στη βελτίωση των προοπτικών επαγγελματικής σταδιοδρομίας των σπουδαστών, στην ενίσχυση της ακαδημαϊκής συνεργασίας και στη δημιουργία δικτύων μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η συνεργασία στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την Αφρική εναρμονίζεται με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και, ειδικότερα, με τους στόχους της αναπτυξιακής συνεργασίας.

    Βρυξέλλες, 15 Μαρτίου 2018.

    Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

    Γιώργος ΝΤΆΣΗΣ


    Top