ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 5.12.2016

COM(2016) 754 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Έκθεση 2009-2015 για την οικονομική κατάσταση του καθεστώτος ασφάλισης κατά της ανεργίας υπέρ των πρώην εκτάκτων και συμβασιούχων υπαλλήλων και των διαπιστευμένων κοινοβουλευτικών βοηθών που παραμένουν άνεργοι μετά τη λήξη των καθηκόντων τους σε θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Έκθεση 2009-2015 για την οικονομική κατάσταση του καθεστώτος ασφάλισης κατά της ανεργίας υπέρ των πρώην εκτάκτων και συμβασιούχων υπαλλήλων και των διαπιστευμένων κοινοβουλευτικών βοηθών που παραμένουν άνεργοι μετά τη λήξη των καθηκόντων τους σε θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σύμφωνα με τους κανονισμούς σχετικά με το καθεστώς που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΛΠ), το επίδομα ανεργίας χορηγείται στους πρώην συμβασιούχους υπαλλήλους (ΣΥ), τους κοινοβουλευτικούς βοηθούς (ΚΒ) ή τους εκτάκτους υπαλλήλους (ΕΥ) που είναι άνεργοι παρά τη θέλησή τους (εξαιρούνται, παραδείγματος χάριν, οι παραιτηθέντες υπάλληλοι). Έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα προς το ενδεχόμενο εθνικό επίδομα ανεργίας.

Τα επιδόματα αυτά καταβάλλονται από το ειδικό Ταμείο ανεργίας. Το Ταμείο αυτό χρηματοδοτείται αφενός από τις εισφορές των δυνητικών δικαιούχων υπαλλήλων και, αφετέρου, από τις εισφορές του εργοδότη.

Οι προϋποθέσεις για τη λήψη αυτού του επιδόματος, καθώς και οι κατηγορίες δικαιούχων και τα ποσοστά εισφοράς, έχουν τροποποιηθεί σημαντικά, γεγονός που άλλαξε ριζικά το σύστημα που είχε τεθεί αρχικά σε εφαρμογή και, ιδιαίτερα, την ταμειακή κατάσταση του Ταμείου.

Μεταρρύθμιση του 2004:

Η μεταρρύθμιση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης και του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό (ΚΛΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που άρχισε να ισχύει την 1η Μαΐου 2004, εισήγαγε στο ΚΛΠ μια νέα κατηγορία υπαλλήλου απασχολούμενου με σύμβαση (αυτή των συμβασιούχων υπαλλήλων - ΣΥ) καθώς και νέους κανόνες εισφοράς στο Ταμείο ανεργίας (ιδίως αύξηση της εισφοράς για το προσωπικό από 0,4% σε 0,81%).

Περίοδος 2009-2015:

Κατ’ εφαρμογή του κανονισμού 160/2009 του Συμβουλίου της 23.2.2009 (ΕΕ L 55 της 27.2.2009), οι διαπιστευμένοι κοινοβουλευτικοί βοηθοί (ΔΚΒ) καλύπτονται στο εξής από το Ταμείο ανεργίας. Στην περίπτωση αυτή δεν τροποποιήθηκαν οι κανόνες του Ταμείου ανεργίας, περιλαμβανομένου του ποσού της εισφοράς.

Το 2009, το Ταμείο ανεργίας παρουσίασε έλλειμμα 4,3 εκατ. EUR, το οποίο στη συνέχεια μειώθηκε σε 2,6 εκατ. EUR το 2010. Το διάστημα 2011-2013, το έλλειμμα μειώθηκε σημαντικά και στα τέλη του 2013 ανερχόταν σε 1 εκατ. EUR. Κατά την περίοδο αυτή, το σωρευτικό αποθεματικό του Ταμείου ανεργίας μειώθηκε από 16,1 εκατ. EUR στις αρχές του 2009 σε 2 εκατ. EUR στα τέλη του 2015. Οι αλλαγές αυτές οφείλονται σε διάφορους λόγους και ιδίως:

Στην αύξηση του αριθμού των ασφαλισμένων (+ 42%).

Στην αύξηση του αριθμού των μηνιαίων επιδομάτων ανεργίας (+ 9%).

Στην αύξηση του αριθμού των δικαιούχων εκτάκτων υπαλλήλων (ΕΥ) σε σχέση με τον αριθμό των εν ενεργεία ΕΥ (από 2,56% το 2009 σε 2,90% το 2015).

Στη μείωση του αριθμού των δικαιούχων συμβασιούχων υπαλλήλων (ΣΥ) σε σχέση με τον αριθμό των εν ενεργεία ΣΥ (από 5,86% το 2009 σε 1,83% το 2015).

Στην εισαγωγή την κατηγορίας των ΔΚΒ (ποσοστό δικαιούχων το 2015: 8,4%)

Στην αύξηση του μέσου μηνιαίου επιδόματος από 1.980 EUR το 2009 σε 2.063 EUR το 2010. Η τάση αύξησης αντιστράφηκε το 2011 και το 2012 και το ανώτατο ποσό ανήλθε στα 1.908 EUR. Από το 2013, η τάση αντιστράφηκε εκ νέου και το μέσο επίδομα ανήλθε το 2015 σε 2.551 EUR, ενώ κορυφώθηκε το 2014 στα 2.582 EUR. Διαπιστώνεται ότι από το 2011 έως το 2015 το μέσο επίδομα στους ΔΚΒ παρουσιάζει καθαρή αύξηση. Πράγματι, αυξήθηκε από 2.096 EUR σε 2.898 EUR το 2014 και μειώθηκε εκ νέου στα 2.525 EUR το 2015.

Στην αύξηση της μέσης διάρκειας σε μήνες του δικαιώματος του επιδόματος από 6,9 μήνες το 2009 σε 10 μήνες το 2015, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της διάρκειας αποζημίωσης κατά 45%.

Στη σημαντική μείωση του ελλείμματος το 2012 λόγω έκτακτων εσόδων από τον οργανισμό EUIPO που επέστρεψε ποσό 1,2 εκατ. EUR λόγω της επαναπρόσληψης είκοσι περίπου υπαλλήλων κατ’ εφαρμογή δικαστικής απόφασης.

Μεταρρύθμιση του 2014 και προοπτικές:

Η μεταρρύθμιση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων και του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό (ΚΛΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 2004, τροποποίησε τη μέγιστη διάρκεια των συμβάσεων εργασίας των ΣΥ κατηγορίας 3β, η οποία είναι πλέον έξι έτη αντί των τριών ετών.

Η εν λόγω τροποποίηση της μέγιστης διάρκειας της σύμβασης είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των δικαιούχων του Ταμείου ανεργίας από το 2014. Αυτή η πτωτική επίδραση θα αρχίσει, ωστόσο, να περιορίζεται από το 2017.

Όμως, η εν λόγω θετική επίδραση δεν αντιστάθμισε τη σημαντική αύξηση του αριθμού των δικαιούχων που προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά την ανανέωση των μελών του τον Ιούλιο του 2014. Πράγματι, περισσότεροι από 600 κοινοβουλευτικοί βοηθοί (ΔΚΒ) και 200 ΕΥ προστέθηκαν στον αριθμό των δικαιούχων του καθεστώτος ασφάλισης ανεργίας τον Ιούλιο του 2014.

_____________________________

Το άρθρο 28α παράγραφος 11 και το άρθρο 96 παράγραφος 11 σχετικά με το καθεστώς που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΛΠ), όπως τροποποιήθηκαν το 2013, προβλέπουν την ανά διετία υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή σχετικά με την οικονομική κατάσταση του καθεστώτος ασφάλισης κατά της ανεργίας. Επιπλέον, ανεξάρτητα από την παρούσα έκθεση, η Επιτροπή μπορεί, με την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, σύμφωνα με τα άρθρα 111 και 112 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης, να αναπροσαρμόζει τις συνεισφορές που προβλέπονται στο άρθρο 28α παράγραφος 7 και στο άρθρο 96 παράγραφος 7 του ΚΛΠ, εάν αυτό είναι επιβεβλημένο για λόγους ισορροπίας του καθεστώτος.

1Το κανονιστικό πλαίσιο 

1.1Περιγραφή του καθεστώτος

Η μεταρρύθμιση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων και του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό (ΚΛΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 2004, τροποποίησε τα νομικά κείμενα που διέπουν την επιλεξιμότητα υπαγωγής στο Ταμείο ανεργίας καθώς και τους κανόνες εισφοράς σε αυτό, από το 1985. Οι τροποποιήσεις αυτές μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Ο κατωτέρω πίνακας παραθέτει τα ανώτατα και τα κατώτατα όρια ανά κατηγορία:

ποσά σε ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2016

Τα ποσά των εκπτώσεων, των ανώτατων ορίων και των κατώτατων ορίων αναπροσαρμόζονται κατά τον ίδιο τρόπο όπως και οι αμοιβές.

Τα τυχόν οικογενειακά επιδόματα προστίθενται στο επίδομα ανεργίας. Όσον αφορά την εισφορά στο κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5,1% του βασικού μισθού αναφοράς του δικαιούχου), αυτή βαρύνει το Ταμείο ανεργίας.

1.2Νομοθετικές πράξεις αναφοράς

-Άρθρο 28α του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΛΠ), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό αριθ. 1023/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013.

-Άρθρο 96 του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΛΠ) και άρθρο 5 του παραρτήματος του ΚΛΠ, όπως τροποποιήθηκαν με τον κανονισμό αριθ. 1023/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013.

-Άρθρα 135 και 136 του ΚΛΠ, όπως τροποποιήθηκαν με τον κανονισμό αριθ. 1239/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2010 (ΕΕ L 338 της 22.12.2010).

-Άρθρο 65 παράγραφος 1 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης σχετικά με την επικαιροποίηση των αποδοχών και ορισμένων ποσών.

-Κανονισμός αριθ. 91/88 της Επιτροπής, της 13.1.1988, που καθορίζει τις διατάξεις εφαρμογής του άρθρου 28α του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 11 της 15.1.1989).

-Ρύθμιση της Επιτροπής, της 14.7.1988, μετά από κοινή συμφωνία που διαπιστώθηκε από τον πρόεδρο του Δικαστηρίου στις 4.7.1989 για τον καθορισμό των λεπτομερειών εκτέλεσης των διατάξεων σχετικά με τη χορήγηση του επιδόματος ανεργίας στους έκτακτους υπαλλήλους, κατ’ εκτέλεση του άρθρου 28α παράγραφος 10 του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2Η ταμειακή και δημοσιονομική κατάσταση 2009-2015 του Ταμείου ανεργίας

Στις δύο επόμενες ενότητες παρουσιάζονται οι εξελίξεις του Ταμείου ανεργίας και, ειδικότερα, οι δαπάνες και τα έσοδα.

Τα ποσά που αναφέρονται στο κεφάλαιο «Επιδόματα ανεργίας» περιλαμβάνουν συστηματικά το βασικό επίδομα ανεργίας, όλα τα οικογενειακά επιδόματα και την παραγωγή αποτελέσματος του διορθωτικού συντελεστή (μόνο για το παλαιό σύστημα). Αφαιρούνται όλες οι κοινωνικές παροχές που εισπράττονται σε εθνική κλίμακα (επιδόματα ανεργίας, οικογενειακά επιδόματα, επιδόματα ασθένειας, εγκυμοσύνης, κλπ). Η εισφορά στο ΚΣΥΑ, όπως αναφέρεται στο σημείο «1.1  Description du régime », δεν βαρύνει τον δικαιούχο του επιδόματος ανεργίας, αλλά χρηματοδοτείται από Ταμείο ανεργίας (5,1% του βασικού μισθού αναφοράς του δικαιούχου).

Το Ταμείο ανεργίας χρησιμοποιεί δύο μέσα διαχείρισης των δαπανών και εσόδων του:

έναν τρέχοντα λογαριασμό για την είσπραξη των εσόδων και την καταβολή των επιδομάτων·

προθεσμιακούς λογαριασμούς για την κατάθεση των σωρευτικών πλεονασμάτων.

2.1Ταμειακή κατάσταση: τρέχοντα αποτελέσματα και σωρευτικά υπόλοιπα 2009-2015

Υπό το πρίσμα της λογιστικής σε ταμειακή βάση, τα έσοδα και οι δαπάνες καταχωρίζονται τη στιγμή της είσπραξης ή της δέσμευσής τους.

Ο πίνακας 1 παρουσιάζει συνοπτικά τα έσοδα και τις δαπάνες σύμφωνα με τη λογιστική εγγραφή τους, καθώς και το αντίστοιχο τρέχον υπόλοιπο. Επισημαίνεται η αναπροσαρμογή, για το 2014, των εισφορών στο ΚΣΥΑ οι οποίες οφείλονταν για την περίοδο 2009-2013.

Ο πίνακας 2 παρουσιάζει την εξέλιξη των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού του Ταμείου ανεργίας τόσο στον τρέχοντα λογαριασμό που είναι ενσωματωμένος στους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (μέρος Ι), όσο και στους λογαριασμούς επενδύσεων τους οποίους διαχειρίζεται η ΓΔ ECFIN (μέρος II). Στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται τα ενοποιημένα σωρευτικά πλεονάσματα στους εν λόγω δύο λογαριασμούς (μέρος ΙΙΙ).

Σε σχέση με το έτος αναφοράς (2009), διαπιστώνεται η μείωση του σωρευτικού πλεονάσματος από έτος σε έτος. Η σχετική σταθερότητα του Ταμείου το 2012 οφείλεται στην επιστροφή από το EUIPO των επιδομάτων ανεργίας που είχαν εισπραχθεί από το προσωπικό που επαναπροσλήφθηκε.

Από το 2009 έως το 2015, το σωρευτικό πλεόνασμα μειώθηκε κατά 87%.

Ο πίνακας 3 παρουσιάζει συνοπτικά το σωρευτικό πλεόνασμα από το 2008 έως το 2015.

2.2Δημοσιονομική κατάσταση: τρέχοντα αποτελέσματα 2009-2015

Υπό το πρίσμα της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, οι συναλλαγές καταχωρίζονται κατά τρόπο ώστε να είναι συνδεδεμένες με το έτος στο οποίο αναφέρονται. Συνεπώς, ορισμένα έσοδα που εισπράχθηκαν και εγγράφηκαν στους λογαριασμούς στις αρχές του έτους Ν συνίστανται σε κρατήσεις από μισθούς κατά τα τέλη του έτους Ν-1 και ορισμένα επιδόματα ανεργίας που καταβλήθηκαν και εγγράφηκαν στις αρχές του έτους Ν καλύπτουν τις περιόδους ανεργίας κατά τα τέλη του έτους Ν-1. Στους λογαριασμούς, οι συναλλαγές αυτές καταλογίζονται στο έτος N-1.

Ο πίνακας 4 παρουσιάζει τα έσοδα και τις δαπάνες με βάση αυτή τη λογική και εμφανίζει την ετήσια «δημοσιονομική» κατάσταση των εσόδων και δαπανών του Ταμείου ανεργίας.

Τα έσοδα και οι δαπάνες παρουσίασαν σημαντική αύξηση από το 2009. Η εξέλιξη αυτή των εσόδων και δαπανών εξηγείται κυρίως από:

τη δημιουργία νέων οργανισμών και τη συνολική αύξηση του προσωπικού των οργανισμών·

την εισαγωγή από το 2004 μιας νέας κατηγορίας προσωπικού (των συμβασιούχων υπαλλήλων - ΣΥ)·

την ένταξη το 2009 των κοινοβουλευτικών βοηθών.

Οι επιπτώσεις στις δαπάνες αρχίζουν να είναι σημαντικές από το 2007, ημερομηνία λήξης των πρώτων συμβάσεων συμβασιούχων υπαλλήλων και, κατά συνέπεια, της έναρξης των πρώτων δικαιωμάτων για επίδομα ανεργίας. Αυτή η αύξηση των δαπανών ήταν συνεχής μέχρι το 2014· στη συνέχεια, οι δαπάνες παρουσίασαν εκ νέου ελαφρά μείωση το 2015.

Το ελλειμματικό υπόλοιπο του Ταμείου ανήλθε σε 4,3 εκατ. EUR το 2009 και μειωνόταν σταδιακά τα επόμενα έτη: σε 2,6 εκατ. EUR το 2010, σε 1,5 εκατ. EUR το 2011, σε 1,2 εκατ. EUR το 2012 και σε 1 εκατ. EUR το 2013. Το 2014, το έλλειμμα αυξήθηκε και ανήλθε σε 4,8 εκατ. EUR. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των ΔΚΒ που δικαιούνται επίδομα ανεργίας. Η επίπτωση αυτή περιορίστηκε το 2015 και το έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 3 εκατ. EUR.

Το κατωτέρω διάγραμμα παρουσιάζει την προαναφερθείσα κατάσταση:

2.3Δημοσιονομική κατάσταση: κατανομή των δαπανών και εσόδων ανά θεσμικό όργανο και για το σύνολο των οργανισμών κατά την περίοδο 2009-2015

Ο πίνακας 5 παρουσιάζει την κατανομή των δαπανών και των εσόδων ανά θεσμικό όργανο και για το σύνολο των οργανισμών και Υπηρεσιών. Το πρώτο μέρος του πίνακα παρουσιάζει τα απόλυτα ποσά και το δεύτερο μέρος παρουσιάζει τα ποσοστά σε σχέση με σύνολο των δαπανών και εσόδων. Το αποτέλεσμα στο τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ιδιαίτερα αισθητό, με αύξηση της δαπάνης για το ΕΚ που υπερβαίνει τα 8 εκατ. EUR από το 2013 στο 2014. Το 2015, οι δαπάνες παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο, ήταν ωστόσο κατώτερες από τις δαπάνες το 2014.

Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), για την οποία είναι ακόμη δύσκολο να γίνει λεπτομερής ανάλυση λόγω έλλειψης της αναγκαίας χρονικής απόστασης, μόνο οι οργανισμοί παρουσιάζουν επί του παρόντος επίπεδο εισφορών υψηλότερο από αυτό των δαπανών. Η κατάσταση αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η πλειονότητα του προσωπικού απασχολείται με συμβάσεις αορίστου χρόνου. Πρέπει, εντούτοις, να επισημανθεί ότι οι δαπάνες προσωπικού των οργανισμών παρουσίασαν πολύ μεγάλη αύξηση την περίοδο 2013-2015.

3Ανάλυση των ασφαλισμένων, των δικαιούχων και των χορηγούμενων επιδομάτων

3.1Αριθμός ασφαλισμένων και μέση εισφορά

Ο πίνακας 6 παρουσιάζει τον αριθμό των εκτάκτων και συμβασιούχων υπαλλήλων που είναι εν ενεργεία στις 31 Δεκεμβρίου κάθε έτους και συνεισφέρουν στο Ταμείο ανεργίας.

Ο αριθμός των ΣΥ και των ΕΥ αυξήθηκε, από το 2009 έως το 2015, κατά 40% και 23% αντίστοιχα. Όσον αφορά τους ΔΚΒ, οι πρώτοι δικαιούχοι εμφανίστηκαν το 2011.

Για όλες τις κατηγορίες αθροιστικά, ο αριθμός των ασφαλισμένων αυξήθηκε από το 2009 έως το 2015 κατά 43%.

3.2Αριθμός δικαιούχων επιδόματος ανεργίας σε απόλυτους αριθμούς και σε σχέση με τον αριθμό των ασφαλισμένων: ποσοστό ανεργίας στις 31 Δεκεμβρίου του έτους

Ο πίνακας 7 παρουσιάζει τον αριθμό των ανέργων που έλαβαν πλήρες επίδομα ανεργίας ή συμπληρωματικό επίδομα προς το εθνικό σύστημα για τον μήνα Δεκέμβριο κάθε έτους.

Συνδυάζοντας τα στοιχεία του πίνακα 6 για τους εν ενεργεία στις 31 Δεκεμβρίου ΕΥ και ΣΥ με τον αριθμό των δικαιούχων που έλαβαν επίδομα ανεργίας που αναφέρεται στον πίνακα 7, μπορούμε να υπολογίσουμε την αναλογία του αριθμού των δικαιούχων επιδόματος του Ταμείου ανεργίας προς τον αριθμό των ασφαλισμένων στο εν λόγω Ταμείο. Το αποτέλεσμα αποτυπώνεται στον πίνακα 8.

Όσον αφορά τον αριθμό των εκτάκτων υπαλλήλων, αυτός παρουσιάζει ελαφρά αύξηση, αλλά με σημαντική μείωση για την Επιτροπή. Το αποτέλεσμα αυτής της μείωσης αντισταθμίζεται λόγω της έντονης αύξησης του αριθμού τους στους οργανισμούς. Το ποσοστό των ατόμων που λαμβάνουν επίδομα σε σχέση με τον αριθμό των ασφαλισμένων παραμένει σταθερό.

Όσον αφορά τον αριθμό των συμβασιούχων υπαλλήλων, αυτός αυξάνεται σταθερά, και ειδικότερα στους οργανισμούς και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το ποσοστό των δικαιούχων σε σχέση με τους ασφαλισμένους παρουσιάζει μεγάλη μείωση. Η μείωση αυτή συνδέεται με την πιθανή παράταση κατά 3 έως 6 έτη των συμβάσεων που συνάφθηκαν κατά το διάστημα 2010-2013.

Το 2014, παρατηρήθηκε επίσης υψηλός αριθμός πρώην ΔΚΒ δικαιούχων του επιδόματος, καθώς το 2014 ήταν το τελευταίο έτος της κοινοβουλευτικής περιόδου του Κοινοβουλίου.

Αριθμός μηνιαίων επιδομάτων ανεργίας, μέσο ποσό, δικαιούχοι και χώρες διαμονής τους

Ένα επίδομα ανεργίας μπορεί να καταβάλλεται για πολλούς μήνες. Ο πίνακας 9 παρουσιάζει τον αριθμό των μηνιαίων επιδομάτων ανεργίας που καταβλήθηκαν ανά έτος.

Οι συνολικές ετήσιες δαπάνες ανά κατηγορία δικαιούχου (ΕΥ του παλαιού συστήματος, ΕΥ του νέου συστήματος και ΣΥ) διαιρούμενες διά του αριθμού των μηνιαίων καταβολών δίνουν το μέσο ποσό του επιδόματος ανεργίας ανά κατηγορία δικαιούχων. Το αποτέλεσμα αυτό παρουσιάζεται στον πίνακα 10. Επισημαίνεται ότι ένα επίδομα που αφορά έναν συγκεκριμένο μήνα μπορεί να είναι πλήρες ή να αντιπροσωπεύει αναλογικά τον αριθμό των ημερών κατά τις οποίες ο ασφαλισμένος ήταν πράγματι άνεργος.

Το μέσο μηνιαίο επίδομα αυξήθηκε μεταξύ των ετών 2009 και 2010· από 1.980 EUR αυξήθηκε σε 2.063 EUR. Η τάση αύξησης αντιστράφηκε το 2011 και συνεχίστηκε το 2012, το ανώτατο δε ποσό ανήλθε στα 1.908 EUR. Από το 2013, η τάση αντιστράφηκε εκ νέου και το μέσο επίδομα ανήλθε το 2015 σε 2.551 EUR, ενώ κορυφώθηκε το 2014 στα 2.582 EUR. Εάν ληφθούν υπόψη μόνο οι ΣΥ και οι ΕΥ, το μέσο μηνιαίο επίδομα ανήλθε το 2015 σε 2.562,30 EUR.

Επισημαίνεται ότι τα μέσα ποσά που καταβάλλονται για τους ΔΚΒ παρουσίασαν επίσης μεγάλη αύξηση το 2014 -περίπου κατά 50% σε σχέση με το 2013- και ανήλθαν σε 2.897,99 EUR. Το μέσο μηνιαίο επίδομα παρουσίασε καθαρή μείωση το 2015 και ήταν 2.550,67 EUR.

Τα τέσσερα σημαντικότερα στοιχεία αυτού του πίνακα είναι:

η αύξηση του μέσου μηνιαίου ποσού που καταβλήθηκε στους ΕΥ και τους ΣΥ από το 2013 έως το 2015: + 31%·

η αύξηση του μέσου μηνιαίου ποσού που καταβλήθηκε στους ΔΚΒ από το 2013 έως το 2015: + 28%·

η αύξηση των μηνιαίων ποσών που καταβλήθηκαν στους ΔΚΒ από το 2013 έως το 2015: + 385%·

το βάρος των δαπανών για τους ΔΚΒ στις συνολικές δαπάνες από το 2011 έως το 2015: από 6% σε 31%.

Ο πίνακας 11 παρουσιάζει τη μέση διάρκεια του δικαιώματος για επίδομα ανεργίας σε μήνες. Η διάρκεια αυτή υπολογίζεται με τη διαίρεση του συνολικού αριθμού των δεδουλευμένων ημερών μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του εκάστοτε έτους διά του αριθμού των δικαιούχων του επιδόματος ανεργίας. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης διαιρείται διά του 30 για να ληφθεί η μέση διάρκεια του δικαιώματος επιδόματος ανεργίας σε μήνες.

Διαπιστώνεται ότι η μέση διάρκεια του επιδόματος ανεργίας σε μήνες αυξήθηκε από 6,9 μήνες το 2009 σε 10 μήνες το 2015. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση της διάρκειας αποζημίωσης κατά 45%. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στον αντίκτυπο των ΔΚΒ.

Εντούτοις, ο αριθμός δικαιούχων που εισέπραξαν επίδομα τουλάχιστον επί ένα μήνα του έτους μειώθηκε ελαφρώς από το 2009 έως το 2015 κατά 7,6% (από 701 σε 648, βλ. πίνακα 7).

Οι ακόλουθοι πίνακες παρουσιάζουν τη διάρκεια της χρονικής περιόδου χορήγησης επιδόματος ανά κατηγορία (ΣΥ/ΕΥ και ΔΚΒ).

ΣΥ/ΕΥ:

ΔΚΒ:

Επισημαίνεται ότι το ποσοστό των δαπανών για τους ΔΚΒ σε σχέση με τις συνολικές δαπάνες ήταν υψηλό το 2015 (31%) λόγω τόσο του αριθμού όσο και του υψηλού επιπέδου του μέσου ποσού του μηνιαίου επιδόματος που καταβάλλεται στη συγκεκριμένη κατηγορία. Η μέση διάρκεια της χρονικής περιόδου χορήγησης επιδόματος στους ΔΚΒ αυξήθηκε σημαντικά το 2015 και είναι μεγαλύτερη από τη μέση περίοδο χορήγησης επιδόματος στους ΣΥ/ΕΥ. Αυτό οφείλεται άμεσα στη σημαντική αύξηση του αριθμού των ΔΚΒ που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας, η οποία επίσης είναι αποτέλεσμα της ανανέωσης των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα τέλη του 2014.

Δεδομένου του συμπληρωματικού χαρακτήρα του καθεστώτος ασφάλισης κατά της ανεργίας, η χώρα διαμονής του προσώπου που δικαιούται επίδομα ανεργίας έχει σημασία, ιδίως αν ληφθούν υπόψη τα κριτήρια επιλεξιμότητας για εθνικό επίδομα, τα οποία παρουσιάζουν πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.

Ο πίνακας 12 παρουσιάζει τον αριθμό των δικαιούχων που έλαβαν τουλάχιστον ένα μηνιαίο επίδομα κατά τη διάρκεια του έτους, ανά χώρα διαμονής.

Ο πίνακας αυτός για τον τόπο διαμονής των δικαιούχων δείχνει ότι, το 2015, ποσοστό άνω του 44% των δικαιούχων ήταν εγγεγραμμένοι ως αιτούντες απασχόληση στο Βέλγιο.

4ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

4.1Περίοδος 2009-2015

Η παρούσα έκθεση δείχνει ότι, από το 2008, το Ταμείο ανεργίας παρουσιάζει επίμονο ετήσιο έλλειμμα. Αυτό ήταν ιδιαίτερα μεγάλο ήδη το 2009, ύψους 4,2 εκατ. EUR. Στη συνέχεια μειώθηκε σταδιακά σε 1 εκατ. EUR το 2013.

Το 2014, η θέση του Ταμείου ανεργίας επιδεινώθηκε σοβαρά, παρουσιάζοντας έλλειμμα άνω των 4,8 εκατ. EUR. Το έλλειμμα σημείωσε σχετική μείωση το 2015 (3 εκατ. EUR).

Λόγω αυτών των διαδοχικών ελλειμμάτων την περίοδο 2009-2015, το σωρευτικό πλεόνασμα (δηλ. αποθεματικό + ετήσιο αποτέλεσμα) στις 31 Δεκεμβρίου 2015 ανερχόταν μόλις σε 2 εκατ. EUR, ενώ την 1η Ιανουαρίου 2009 ανερχόταν σε 16,15 εκατ. EUR.

4.2Εξέλιξη του Ταμείου ανεργίας βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα:

Το υψηλό επίπεδο των δαπανών το 2015 συνέβαλε στην εξάντληση του αποθεματικού.

Παρόλα αυτά, αναμένεται ότι το 2016 θα είναι πλεονασματικό λόγω μεγάλης μείωσης των δικαιούχων της κατηγορίας ΔΚΒ (όπως και το 2017 και το 2018) και της σταθερής πτωτικής επίδρασης της παράτασης σε 6 έτη της μέγιστης διάρκειας σύμβασης των ΣΥ που αναφέρονται στο άρθρο 3α του ΚΛΠ. Αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει την ανασύσταση σημαντικού αποθεματικού.

Σε κάθε περίπτωση, μεσοπρόθεσμα η κατάσταση είναι πολύ επισφαλής, έως και ανησυχητική, εξαιτίας των ακόλουθων παραγόντων κινδύνου:

1.της πολύ μεγάλης αύξησης, άνω του 30%, του μέσου μηνιαίου επιδόματος που καταβλήθηκε το 2015 σε σχέση με το 2013·

2.της αναμενόμενης από το 2017 σημαντικής αύξησης του αριθμού των δικαιούχων ΣΥ, για τους οποίους θα περατωθεί η νέα μέγιστη διάρκεια των εξαετών συμβάσεων·

3.της ενδεχόμενης συνέχισης της σταθερής από το 2013 αύξησης του αριθμού των δικαιούχων ΕΥ που προέρχονται από τους οργανισμούς·

4.μιας νέας κορύφωσης των δαπανών που προβλέπεται για το 2019-2020 και σχετίζεται με τη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου 2014-2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

5.επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι η εισαγωγή των διαπιστευμένων κοινοβουλευτικών βοηθών το 2009 δεν είχε συνοδευτεί με αύξηση της εισφοράς ανάλογη με την αύξηση που πραγματοποιήθηκε το 2004 κατά την εισαγωγή των συμβασιούχων υπαλλήλων. Κατά το διάστημα 2011-2015, το καθαρό υπόλοιπο μεταξύ των εισφορών και των επιδομάτων που καταβλήθηκαν για την κατηγορία των ΔΚΒ είναι, ωστόσο, ελλειμματικό περίπου κατά 11,4 εκατ. EUR.

Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, η Επιτροπή προβλέπει, σε ένα πρώτο στάδιο, περιορισμένη αύξηση (περίπου κατά 0,1% του βασικού μισθού, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη το σωρευτικό υπόλοιπο των ετήσιων χρήσεων του Ταμείου κατά την περίοδο που εξετάζεται στην παρούσα έκθεση) των εισφορών για τη χρηματοδότηση του καθεστώτος ασφάλισης ανεργίας με κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, σύμφωνα με το άρθρο 28α παράγραφος 11 και το άρθρο 96 παράγραφος 11 του ΚΛΠ, με σκοπό τη διασφάλιση της οικονομικής ισορροπίας του.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα συστήσει ομάδα εργασίας για τη διασφάλιση, σε δεύτερο στάδιο, της τακτικής παρακολούθησης της οικονομικής κατάστασης του καθεστώτος.