19.8.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 303/73

Εισηγήτρια:

η κ. Brenda KING

Συνεισηγητής:

ο κ. Roman HAKEN

1.1

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το θεματολόγιο βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για το 2030. Θεωρεί την έγκρισή του, σε συνδυασμό με τη συμφωνία της COP21 στο Παρίσι για την κλιματική αλλαγή, μεγάλο βήμα προόδου προς ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης για την εξάλειψη της φτώχειας, την προώθηση ευημερίας για όλους και την προστασία των φυσικών πόρων του πλανήτη κατά τρόπο ολοκληρωμένο.

1.2

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη συγκρότηση Ευρωπαϊκού φόρουμ για τη βιώσιμη ανάπτυξη (το φόρουμ) σε συνεργασία με την Επιτροπή και με εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών, το οποίο θα λειτουργεί ως πλατφόρμα με τη συμμετοχή ευρέος φάσματος οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων στη συγκρότηση του πλαισίου για την υλοποίηση του θεματολογίου στην ΕΕ, τη συνεχή παρακολούθηση και την αξιολόγησή του.

1.3

Το νέο θεματολόγιο με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) καλύπτει συνολικά τόσο τις αναπτυσσόμενες όσο και τις ανεπτυγμένες χώρες και απαιτεί μετασχηματιστικές αλλαγές σε όλες τις πλευρές. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να ευθυγραμμίσουν όλες τις πολιτικές τους —όχι μόνο όσες βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού— κατά τρόπο ισορροπημένο και συνεπή.

1.4

Ως μία από τις κινητήριες δυνάμεις στην προετοιμασία του θεματολογίου του ΟΗΕ για το 2030, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να δώσουν το παράδειγμα στην υλοποίηση του θεματολογίου 2030 και τη συγκρότηση του πλαισίου διακυβέρνησής του. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει κατά συνέπεια την πρόθεση της Επιτροπής να δρομολογήσει νέα πρωτοβουλία εντός του 2016 με τίτλο «Τα επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον», δεδομένης της νέας και πιο επείγουσας προσέγγισής της στο ζήτημα της εξασφάλισης της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής και περιβαλλοντικής αειφορίας της Ευρώπης μετά το 2020 και της υλοποίησης των ΣΒΑ στις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές της Ευρώπης κατά τρόπο ολοκληρωμένο (1). Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να δώσει ύψιστη προτεραιότητα στην πρωτοβουλία, και να συμπεριλάβει σε αυτή ένα συμμετοχικό πλαίσιο διακυβέρνησης. Θεωρεί δε την πρωτοβουλία αναγκαίο βήμα για την ενίσχυση της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη μέσω της θέσπισης ολοκληρωμένης στρατηγικής για μια βιώσιμη Ευρώπη σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο με χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον το 2030, η οποία θα πλαισιώνει την εθνική υλοποίηση.

1.5

Η ΕΟΚΕ δεσμεύεται να συμβάλει στην πλήρη υλοποίηση του θεματολογίου βιώσιμης ανάπτυξης της ΕΕ για το 2030. Βασισμένη στην μακροχρόνια εμπειρία της και την απήχησή της στην κοινωνία των πολιτών, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι βρίσκεται σε ιδανική θέση να συμβάλει στην ισχυρή συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών σε αυτό το πλαίσιο.

1.6

Σε επίπεδο ΕΕ, οι ρυθμίσεις συμμετοχικής διακυβέρνησης πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω, προκειμένου να ενισχυθεί η δημοκρατική και συμμετοχική λήψη αποφάσεων και να επιτραπεί στην κοινωνία πολιτών να επιτελεί σημαντικότερο ρόλο.

1.7

Το φόρουμ βιώσιμης ανάπτυξης, που προτείνει η ΕΟΚΕ, θα διευκολύνει το διάλογο και την επικοινωνία μεταξύ των οργάνων της ΕΕ και μη κυβερνητικών φορέων, καθώς και μεταξύ μη κυβερνητικών φορέων από διαφορετικές επικράτειες σχετικά με την πρόοδο προς την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης στην ΕΕ. Θα ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με το θεματολόγιο 2030, θα παρέχει τεκμηριωμένο διάλογο και θα καλλιεργεί την οικείωση όλων των συμμετεχόντων.

1.8

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη πως η οργάνωση του φόρουμ είναι πρακτικά εφικτή και επωφελής για τα διάφορα μέρη. Αυτό βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα στο πλαίσιο της γνωμοδότησης, συμπεριλαμβανομένων ακροάσεων και συναντήσεων όπου οι φορείς υποστήριξαν την ιδέα της θέσπισής του, καθώς και στο εξαιρετικά επιτυχημένο παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τη Μετανάστευση.

1.9

Δεδομένου ότι η διαχείριση των ΣΒΑ σε διαφορετικά επίπεδα αποτελεί νέο πεδίο πολιτικής, τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να θεσπιστούν και να παγιωθούν κατάλληλα πλαίσια διακυβέρνησης. Κατά συνέπεια, η σύνθεση του φόρουμ πρέπει να επιτρέπει ευελιξία ώστε να ευθυγραμμίζεται με το εξελισσόμενο συνολικό πλαίσιο διακυβέρνησης.

1.10

Το φόρουμ πρέπει να περιλαμβάνει εκπροσώπους από ευρύ φάσμα οργανώσεων της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών και φορέων, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα και των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Η σύνθεση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ευρύτερη, χωρίς να υπονομεύει την αποτελεσματική διαχείριση και λειτουργία του φόρουμ. Το φόρουμ πρέπει επίσης να είναι ανοιχτό σε πρωτοβουλίες βάσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η συμμετοχή του πανεπιστημιακού και ερευνητικού κόσμου θα συμβάλει στη διενέργεια διαλόγου με βάση τα δεδομένα.

1.11

Η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε υψηλό επίπεδο είναι καθοριστικής σημασία, ενώ θα προσκληθούν επίσης εκπρόσωποι του Συμβουλίου της ΕΕ και του Κοινοβουλίου και, συγχρόνως, προβλέπεται συνεργασία με την Επιτροπή των Περιφερειών. Τα εθνικά συμβούλια αειφορίας και οι εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές πρέπει να εκπροσωπούνται, όπως και συναφείς εθνικοί οργανισμοί με αντικείμενο τη βιώσιμη ανάπτυξη.

1.12

Το φόρουμ πρέπει να διοικείται από συμβούλιο αποτελούμενο κατά πλειοψηφία από μέλη προερχόμενα από την κοινωνία πολιτών και των οργανώσεων των ενδιαφερόμενων φορέων και άλλα μέλη από την Επιτροπή και την ΕΟΚΕ.

1.13

Το φόρουμ πρέπει να είναι δεόντως ενταγμένο στις διαδικασίες υλοποίησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των ΣΒΑ. Θα πρέπει να είναι οργανωμένο ως συνεχής διαδικασία εργασιών, να συνεδριάζει τουλάχιστον μια φορά το χρόνο και να ασχολείται, μεταξύ άλλων, με την προετοιμασία της ΕΕ για το ετήσιο υψηλού επιπέδου πολιτικό φόρουμ του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το φόρουμ πρέπει να λειτουργεί ως πλατφόρμα συζήτησης επί του σχεδιασμού, της σύνθεσης και των λεπτομερειών του πλαισίου της ΕΕ για την υλοποίηση των ΣΒΑ. Επιπλέον, πρέπει να διευκολύνει τη συμμετοχή όσων εκπροσωπεί σε διακυβερνητικές αξιολογήσεις των κρατών μελών.

2.1

Στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στις 25-27 Σεπτεμβρίου 2015, οι παγκόσμιοι ηγέτες ενέκριναν το θεματολόγιο βιώσιμης ανάπτυξης 2030, συμπεριλαμβανομένων 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2030.

2.2

Για την περιοχή της Ευρώπης, η ΕΕ θα επιτελεί βασικό ρόλο στην ενσωμάτωση του νέου θεματολογίου στις ευρωπαϊκές πολιτικές, την επικοινωνία του, τον καθορισμό οροσήμων, το συντονισμό και τη συνδρομή, καθώς και την παρακολούθηση της προόδου και την εξασφάλιση των (εθνικών) αξιολογήσεων από ομότιμους.

2.3

Για την επίτευξη των ΣΒΑ, πρέπει να θεσπιστούν κατάλληλοι μηχανισμοί διακυβέρνησης σε παγκόσμιο, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Οι μηχανισμοί αυτοί πρέπει να βασίζονται σε μία συμμετοχική προσέγγιση και στις αρχές της διαφάνειας, και της λογοδοσίας και να επιφυλάσσουν στους πολίτες, στις τοπικές κοινότητες, τις επιχειρήσεις, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τις ΜΚΟ και σε άλλους παράγοντες της κοινωνίας πολιτών ενεργό ρόλο σε όλα τα επίπεδα πολιτικής.

2.4

Στην ενημερωτική της έκθεση (2), η ΕΟΚΕ διερεύνησε πρότυπα συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην υλοποίηση του θεματολογίου 2030 στην ΕΕ και κατέθεσε προτάσεις για την ενίσχυση της συμμετοχικής διακυβέρνησης. Το προτεινόμενο φόρουμ βασίζεται σε μείζονες συστάσεις της εν λόγω έκθεσης.

2.5

Μετά από την παρουσίαση της έκθεσης στην Επιτροπή, στο ΥΕΠΦ του ΟΗΕ, σε ομάδες εργασίας του Συμβουλίου και σε άλλα συνέδρια, η ολλανδική Προεδρία του Συμβουλίου ζήτησε από την ΕΟΚΕ να καταρτίσει διερευνητική γνωμοδότηση για την πρακτική σύσταση, διοίκηση και χρηματοδότηση μηχανισμού συμμετοχής της κοινωνίας πολιτών σε επίπεδο ΕΕ, κατά τρόπον ώστε να καταστεί αποτελεσματικό εργαλείο συμμετοχικής διακυβέρνησης του θεματολογίου 2030. Οι συστάσεις της παρούσας γνωμοδότησης θα διευκολύνουν τις επακόλουθες πολιτικές αποφάσεις για τη θέσπιση αυτού του μέσου.

3.1

Η διαδικασία που οδήγησε στο θεματολόγιο του ΟΗΕ για το 2030 βασίστηκε σε ευρύ συμμετοχικό διάλογο με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών και των ενδιαφερόμενων φορέων που συνεισφέρουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη των ΣΒΑ στην ανοιχτή ομάδα εργασίας του ΟΗΕ. Αυτή η περιεκτική προσέγγιση πρέπει να συνεχιστεί, καθότι η κοινωνία πολιτών επιτελεί καίριο ρόλο σε κάθε στάδιο του κύκλου πολιτικής της αειφορίας (δηλαδή στη θέσπιση στόχων και σκοπών, την καθιέρωση στρατηγικών υλοποίησης και προγραμμάτων πολιτικής, την υλοποίηση και την παρακολούθηση). Πρόοδος στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης θα επιτευχθεί μόνον όταν θα εκπορεύεται απευθείας από δεσμευμένες και καινοτόμες επιχειρήσεις, τοπικές κοινότητες και πολίτες.

3.2

Ένα από τα κύρια ευρήματα της προηγούμενης ενημερωτικής έκθεσης της ΕΟΚΕ ήταν ότι η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων στο έργο για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης αποδίδει περισσότερα εάν είναι οργανωμένη ως διαρθρωμένη και συνεχής διαδικασία, και όχι όταν συντελείται στη βάση μεμονωμένων θεματικών ή ειδικών διαβουλεύσεων. Μια διαρθρωμένη διαδικασία επιτρέπει στους φορείς να υλοποιούν μακροπρόθεσμο προγραμματισμό και να καταθέτουν καλά τεκμηριωμένες συνεισφορές.

3.3

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να αναγνωριστεί η ύπαρξη διαφορετικών ορισμών της κοινωνίας πολιτών. Παρότι ορισμένες πλευρές διακρίνουν μεταξύ των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών, που αποσκοπούν στην προστασία των συλλογικών αγαθών, και του ιδιωτικού τομέα, στην ΕΟΚΕ η «οργανωμένη κοινωνία πολιτών» νοείται ευρύτερα και περιλαμβάνει όλες τις ομάδες και οργανώσεις στις οποίες οι άνθρωποι συνεργάζονται και εκφράζουν τις θέσεις τους, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων του ιδιωτικού τομέα, συνδικαλιστικών οργανώσεων και άλλων ομάδων συμφερόντων (3). Οι συστάσεις της παρούσας γνωμοδότησης βασίζονται στην ευρεία αυτή έννοια της κοινωνίας πολιτών, που καλύπτει κάθε μη κυβερνητικό φορέα με ευρύτητα και χωρίς αποκλεισμούς, καθώς απαιτείται η συμμετοχή όλων των ομάδων και των κλάδων για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της υλοποίησης των ΣΒΑ.

4.1

Η ΕΟΚΕ διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία στην επικοινωνία με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών από όλους τους κλάδους και στη δημιουργία αξίας μέσω διαλόγου και συγκεκριμένων δράσεων μαζί με τους ευρωπαίους πολιτικούς ιθύνοντες. Η ΕΟΚΕ προωθεί ένα φιλόδοξο θεματολόγιο για το 2030, με πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις και σειρά συνεδρίων και εργαστηρίων που διοργανώθηκαν από κοινού με την Επιτροπή και διάφορους οργανισμούς του ΟΗΕ. Επ’ ευκαιρία της διαπραγμάτευσης του θεματολογίου 2030, οι δράσεις αυτές αποτέλεσαν ένα βήμα διαλόγου της κοινωνίας πολιτών σε επίπεδο ΕΕ. Η ΕΟΚΕ προτείνει πλέον την περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της πρακτικής με τη μορφή μόνιμης και σταθερότερης δομής.

4.2

Βασιζόμενη στην αξιολόγηση της έκθεσης, η ΕΟΚΕ προτίθεται να συγκροτήσει Ευρωπαϊκό φόρουμ για τη βιώσιμη ανάπτυξη (το φόρουμ) σε σύμπραξη με την Επιτροπή και εκπροσώπους της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών και των ενδιαφερόμενων φορέων.

4.3

Το φόρουμ θα εξασφαλίσει τακτικό, σταθερό, διαρθρωμένο και ανεξάρτητο πλαίσιο για τον διάλογο με την κοινωνία πολιτών σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη σε επίπεδο ΕΕ. Συνιστάται δε να επικεντρωθεί στα ακόλουθα:

4.4

Η προστιθέμενη αξία του φόρουμ θα συνίσταται στα εξής:

4.5

Το φόρουμ παρέχει ευκαιρία για ενισχυμένο διάλογο, για την οικοδόμηση συναίνεσης και για τον εντοπισμό αμφιλεγόμενων σημείων. Δεν ομιλεί εξ ονόματος των ΟΚΠ ούτε αντικαθιστά εκστρατείες εκπροσώπησης από τις συμμετέχουσες οργανώσεις. Η ΕΟΚΕ εκτιμά το αποτελεσματικό έργο των ΜΚΟ και των άλλων συμμαχιών που υποστηρίζουν τη φιλόδοξη υλοποίηση του θεματολογίου 2030 στην ΕΕ. Προσκαλεί όλες αυτές τις οργανώσεις να συμμετάσχουν στο φόρουμ, χρησιμοποιώντας το ως πλατφόρμα για την προώθηση των μηνυμάτων τους και να εμπλακούν σε διάλογο με ευρύτερο φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων και με τα όργανα της ΕΕ.

4.6

Με την πρότασή της, η ΕΟΚΕ αξιοποιεί επίσης τις θετικές εμπειρίες πολυάριθμων κρατών μελών της ΕΕ με την αποτελεσματική συνεισφορά των Εθνικών Συμβουλίων Αειφορίας (ΕΣΑ) στη λήψη αποφάσεων σε εγχώριο επίπεδο από τις κυβερνήσεις, τις τοπικές κοινότητες και τις επιχειρήσεις, όπως αντικατοπτρίζονται στον ευρύτερο διάλογο για την αειφορία. Τα μέλη των ΕΣΑ εκπροσωπούν την κοινωνία πολιτών, ομάδες εκπροσώπησης και οργανώσεις φορέων, καθώς και ενώσεις επιχειρήσεων και συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ορίζονται από την κυβέρνηση και ο θεσμικός τους σχεδιασμός ενδέχεται να ποικίλει σε συνάρτηση με τις εθνικές ιδιαιτερότητες. Χωρίς να αντικαθιστούν θεμιτές προσεγγίσεις εκπροσώπησης, αυτά τα συμβούλια συνδέονται με κορυφαίου επιπέδου πολιτικούς ιθύνοντες και δραστηριοποιούνται σε ευρύ φάσμα καθηκόντων και δράσεων:

4.7

Το παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τη Μετανάστευση (ΕΦΜ) αναδεικνύει τα οφέλη που θα έχει μια συναφής πλατφόρμα υπό την οργάνωση της ΕΟΚΕ. Το ΕΦΜ εγκαινιάστηκε ως Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Ένταξη το 2009 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την ΕΟΚΕ (4). Δεδομένης της επιτυχίας του, αποφασίστηκε να επεκταθεί το πεδίο ενδιαφερόντων του και να συμπεριληφθούν σε αυτό ζητήματα σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο. Συγκεντρώνει περίπου 200 συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων περίπου 120 οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, 20 εκπροσώπων τοπικών και περιφερειακών, εκπροσώπων των κρατών μελών της ΕΕ και Ενωσιακών οργάνων.

4.8

Το 2012 η ΓΔ DEVCO συγκρότησε με μεγάλη επιτυχία «Φόρουμ πολιτικής για την Ανάπτυξη» σε επίπεδο ΕΕ, ως βήμα διαλόγου των ενδιαφερομένων φορέων με τις ΟΚΠ και τις τοπικές αρχές της ΕΕ και των χωρών εταίρων, που θα εξασφαλίζει την πραγματική τους διαβούλευση και συμβολή στις αναπτυξιακές πολιτικές και προγράμματα της ΕΕ. Οι συμμετέχοντες περιλαμβάνουν αναπτυξιακές ΜΚΟ, συνδικάτα, συνεταιρισμούς, ιδρύματα και φιλανθρωπικές οργανώσεις, τοπικές αρχές, εμπορικά επιμελητήρια, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανθρωπιστικές οργανώσεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις και οργανώσεις νέων. Ωστόσο, το φόρουμ πολιτικής δεν καλύπτει παρά μόνο πτυχές της εξωτερικής και αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, ιδίως μέσω της διενέργειας ενδελεχούς διαλόγου με την κοινωνία πολιτών για την αναπτυξιακή πολιτική και τα σχετικά έργα. Πρόκειται για ιδανικό συμπλήρωμα του ευρύτερου θεματολογίου βιώσιμης ανάπτυξης που αποτελεί το στόχο του φόρουμ βιώσιμης ανάπτυξης και αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την ολοκλήρωση των εσωτερικών και εξωτερικών πτυχών των ΣΒΑ. Στην πράξη, μεγάλο μέρος των συζητήσεων του φόρουμ θα αφιερωθεί στην εσωτερική υλοποίηση των ΣΒΑ από την ΕΕ. Το έργο του φόρουμ θα πρέπει να συντονίζεται στενά με το φόρουμ πολιτικής για την ανάπτυξη προκειμένου να δημιουργηθούν συνεργίες.

5.1

Καθώς οι ΣΒΑ είναι πρωτοφανείς και τα πλαίσια διακυβέρνησής τους βρίσκονται ακόμα σε φάση ανάπτυξης, η σύνθεση του φόρουμ πρέπει να δώσει ειδική έμφαση στις εξελισσόμενες πτυχές διακυβέρνησης και να διατηρηθεί ευέλικτη. Το φόρουμ πρέπει να ενταχθεί στον πλήρη κύκλο πολιτικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Προς τούτο θα απαιτηθεί λεπτομερής επανεξέταση όταν διαμορφωθούν τα πλαίσια διακυβέρνησης του θεματολογίου 2030 από την ΕΕ και τα κράτη μέλη.

5.2

Έχοντας διερευνήσει τα κύρια στοιχεία του φόρουμ κατά την προετοιμασία της παρούσας γνωμοδότησης, η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη πως η αρχική του μορφή πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία.

5.3.1

Όσον αφορά τη συμμετοχή μη κυβερνητικών φορέων, στόχος είναι η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή, όπως επισημαίνεται στο σημείο 3.3., και η συμπερίληψη εκπροσώπων:

5.3.2

Πρέπει να συμμετέχουν και οι ομάδες της κοινωνίας πολιτών των οποίων τα συμφέροντα δεν εκπροσωπούνται επαρκώς σε επίπεδο ΕΕ. Στους συμμετέχοντες πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και πραγματικές πρωτοβουλίες και φορείς βιώσιμης ανάπτυξης που μπορούν να συνεισφέρουν εμπειρίες βέλτιστων πρακτικών.

5.3.3

Η σύνθεση πρέπει να εξασφαλίζει την ισορροπημένη εκπροσώπηση των διαφόρων κλάδων και ομάδων φορέων και την δέουσα κάλυψη όλων των διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει επίσης να εξεταστούν οι διαφορετικές ειδικές θεματικές εστιάσεις κάθε συνεδρίασης. Αυτό θα οδηγήσει στην μόνιμη εκπροσώπηση βασικών ομάδων που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ η συμμετοχή άλλων ομάδων θα εξαρτάται από την ειδική θεματική εστίαση. Βασικές ομάδες είναι όσες σχετίζονται με το σύνολο των 17 ΣΒΑ και επικεντρώνονται σε γενικά ζητήματα διακυβέρνησης. Η συμμετοχή ειδικών ομάδων εστίασης θα βασίζεται σε ανοιχτή πρόσκληση που θα ορίζει την ημερήσια διάταξη κάθε συνεδρίασης.

5.3.4

Η σύνθεση του φόρουμ πρέπει να αντικατοπτρίζει την διατομεακή διακυβέρνηση, καθώς και τη συνέχεια και την ευελιξία όσον αφορά τους εμπειρογνώμονες. Έμφαση θα δοθεί πρωτίστως σε οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από το εθνικό και το υποεθνικό επίπεδο, θα πρέπει να εκπροσωπούνται στο φόρουμ τα Συμβούλια Αειφόρου Ανάπτυξης, οι ΟΚΕ και οι τοπικές και περιφερειακές κοινότητες. Θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί συνεργασία με την Επιτροπή των Περιφερειών.

5.3.5

Όσον αφορά τη θεσμική πλευρά, η Επιτροπή και πιο συγκεκριμένα ο αντιπρόεδρος αρμόδιος για το συντονισμό της πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης, θα πρέπει να παρίσταται στις συνεδριάσεις και να προσκαλείται να προβαίνει σε παρουσιάσεις και να συμμετέχει σε διάλογο με τους φορείς. Θα πρέπει επίσης να προσκαλούνται εκπρόσωποι του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

5.3.6

Ο τομέας της έρευνας και της επιστήμης πρέπει επίσης να συμμετέχει στο φόρουμ. Η συμμετοχή του επιστημονικού πυλώνα θα διευκολύνει εξάλλου τη διεπαφή επιστήμης-πολιτικής κατά την υλοποίηση του θεματολογίου 2030 σε ενωσιακό επίπεδο.

5.3.7

Πρέπει να παρέχεται κάλυψη των εξόδων ταξιδίου και διαμονής στις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών με περιορισμένη ικανότητα συμμετοχής.

5.3.8

Για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ συνέχειας και ευελιξίας, η επιλογή μη τακτικών συμμετεχόντων θα πρέπει να γίνεται πριν από κάθε συνεδρίαση του φόρουμ, λαμβανομένης υπόψη της θεματικής εστίασης της συνεδρίασης και με βάση ανοιχτή πρόσκληση. Μια παρόμοια διαδικασία εφαρμόζεται με επιτυχία στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τη Μετανάστευση.

5.3.9

Για να εξασφαλιστεί η ευρεία συμμετοχή και η εμπιστοσύνη, οι όροι συμμετοχής στο φόρουμ θα είναι διαφανείς και θα ζητείται από τους συμμετέχοντες να τηρούν υποχρεωτικά το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ και τις συναφείς ενδεδειγμένες αρχές, όπως οι αρχές της Κωνσταντινούπολης σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ανάπτυξης των ΟΚΠ (5).

5.4.1

Οι πολυάριθμες λειτουργίες του φόρουμ πρέπει να ληφθούν υπόψη στον καθορισμό του κατάλληλου θεσμικού του καθεστώτος και του οργανωτικού του σχεδιασμού. Η ανεξαρτησία και η αξιοπιστία του φόρουμ έχει μεγάλη αξία. Η διακυβέρνηση του φόρουμ πρέπει να είναι ει δυνατόν σαφέστερη και διαφανέστερη, και να αποφεύγονται ασάφειες όσον αφορά τις αρμοδιότητες.

5.4.2

Το φόρουμ πρέπει να φιλοξενείται και να συντονίζεται από την ΕΟΚΕ, ως όργανο αφιερωμένο στη διευκόλυνση της συμμετοχής της κοινωνίας πολιτών σε επίπεδο ΕΕ.

5.4.3

Την προετοιμασία των συνεδριάσεων πρέπει να διαχειρίζεται συμβούλιο αποτελούμενο κατά πλειοψηφία από εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών και των οργανώσεων των ενδιαφερόμενων φορέων, καθώς και από εκπροσώπους της Επιτροπής και της ΕΟΚΕ. Όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τη Μετανάστευση, τα μέλη του συμβουλίου μπορούν να εκλέγονται από τους συμμετέχοντες στο φόρουμ για τη βιώσιμη ανάπτυξη, βάσει συστήματος περιτροπής.

5.5.1

Το φόρουμ πρέπει να σχεδιαστεί ως συνεχής διαδικασία εργασιών. Κάθε χρόνο θα διεξάγονται τακτικές συνεδριάσεις συνοδευόμενες από προπαρασκευαστικές συνεδριάσεις, που μπορεί να είναι «συνεδριάσεις ανοιχτού χώρου», ομάδες εργασίας ή συνεχής συνεργασία βασισμένη σε διαδικτυακές πλατφόρμες, με τη χρήση καινοτόμων μεθόδων οργάνωσης διαδικασιών και εκδηλώσεων επικοινωνίας.

5.5.2

Η σύνθεση και η μέθοδος εργασίας του φόρουμ πρέπει να σέβεται το δικαίωμα των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών που συμμετέχουν να καθορίζουν τις συμβολές τους με ανεξάρτητο και αυτοοργανωμένο τρόπο.

5.5.3

Το φόρουμ θα επιδιώξει ουσιαστική σύνδεση με τη διαδικασία υλοποίησης των ΣΒΑ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο ΟΗΕ και κρατών μελών αντιστοίχως. Σε επίπεδο κρατών μελών, προσδοκάται ότι οι εθνικές κυβερνήσεις θα προσαρμοστούν στους γενικούς στόχους και θα αναφέρονται στον ΟΗΕ, όπου συγκροτήθηκε το υψηλού επιπέδου πολιτικό φόρουμ (ΥΕΠΦ) για τη Βιώσιμη ανάπτυξη για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της υλοποίησης του θεματολογίου του ΟΗΕ για το 2030. Το φόρουμ θα συνεδριάζει σε ολομέλεια τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ενόψει της ετήσιας θερινής συνεδρίασης του ΥΠΕΠΦ, προκειμένου τα αποτελέσματά του να λαμβάνονται υπόψη.

5.5.4

Όσον αφορά τον προγραμματισμό των άλλων συνεδριάσεων, αξίζει να αναφερθεί το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό και το Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Το φόρουμ θα διευκολύνει τη συμμετοχή ομότιμων από την κοινωνία πολιτών και τους ενδιαφερόμενους φορείς στα αναδυόμενα συστήματα αξιολόγησης από ομότιμους των κυβερνήσεων των κρατών μελών που εξετάζονται αυτήν την περίοδο από το Ευρωπαϊκό δίκτυο βιώσιμης ανάπτυξης.

5.5.5

Άλλο σημαντικό σημείο αναφοράς για τη συμμετοχή φορέων στην παρακολούθηση αποτελούν οι εκθέσεις παρακολούθησης της υλοποίησης του θεματολογίου 2030 στην ΕΕ, και ιδίως οι εκθέσεις παρακολούθησης της Eurostat που μπορούν να αποτελούν στιβαρή γνωστική βάση για τις συζητήσεις στο φόρουμ.

5.6.1

Η ημερήσια διάταξη των συνεδριάσεων ολομέλειας πρέπει να επικεντρώνεται τακτικά στην πρόοδο και τις λεπτομέρειες του θεματολογίου 2030 κατά τρόπο ολοκληρωμένο. Επιπλέον, η ημερήσια διάταξη θα μπορούσε να επικεντρώνεται σε συγκεκριμένο θέμα, που ανακλά ομάδες ΣΒΑ ή σε θέμα οριζόντιας σημασίας για πολλούς ΣΒΑ (π.χ. μείωση της φτώχειας κατά το ήμισυ και ταυτόχρονη μείωση των ανισοτήτων). Η ημερήσια διάταξη πρέπει να είναι σχεδιασμένη κατά τρόπο που να ενθαρρύνει τη συνεργασία φορέων από διαφορετικούς τομείς.

5.6.2

Καθότι το φόρουμ πρέπει να λειτουργεί ως ανεξάρτητος και διαφανής οργανισμός, θα ζητείται η γνώμη των συμμετεχόντων στη διαδικασία καθορισμού της ημερήσιας διάταξης μέσω του συμβουλίου διαχείρισης του φόρουμ.

5.7.1

Για να είναι αποτελεσματικές και ουσιαστικές, οι συζητήσεις του φόρουμ πρέπει να βασίζονται σε εξαιρετική γνωστική βάση. Αναμένεται πως η Eurostat θα συνεχίσει τις διετείς εκθέσεις της (6) που παρακολουθούν την υλοποίηση του θεματολογίου του ΟΗΕ για το 2030 στην ΕΕ. Αυτές οι εκθέσεις θα αποτελούν μέρος της γνωστικής βάσης για τις συζητήσεις στο φόρουμ.

5.7.2

Οι πληροφορίες από ανεξάρτητες πηγές πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στη διαδικασία, όπως π.χ. εκθέσεις και πρωτοβουλίες της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών, των εθνικών οικονομικών και κοινωνικών επιτροπών και των συμβουλίων αειφόρου ανάπτυξης, της πανεπιστημιακής κοινότητας, των ερευνητικών ιδρυμάτων, όπως το σύστημα διαχείρισης γνώσης για τους ΣΒΑ του IISD, και ευρωπαϊκών οργανισμών, καθώς και δραστηριότητες παρακολούθησης εκ μέρους των πολιτών. Η παροχή πληροφοριών θα μπορούσε να υποστηριχθεί από διαδικτυακές πλατφόρμες. Για την απόκτηση εμπειρογνωμοσύνης μέσω της πρόσκλησης εμπειρογνωμόνων ή της δρομολόγησης ερευνών, το φόρουμ πρέπει να επιδιώξει τη σύνδεση με υφιστάμενες ερευνητικές δυνατότητες.

5.7.3

Αξιοποιώντας εμπειρίες ορθών πρακτικών από εθνικά συμβούλια βιώσιμης ανάπτυξης, το φόρουμ πρέπει να θεσπίσει δεσμούς με ιδρύματα χρηματοδότησης ερευνών και να δρομολογήσει διατομεακή έρευνα για το μετασχηματισμό προς τη βιώσιμη ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη.

5.8.1

Το αποτέλεσμα των συνεδριάσεων του φόρουμ και των διαδικασιών συζήτησης πρέπει να συνοψίζεται σε εκθέσεις ή άλλες κατάλληλες μεθόδους τεκμηρίωσης. Στην τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων πρέπει να ανακλώνται οι απόψεις και οι συστάσεις των εκπροσώπων όλων των πλευρών. Η επίλυση συγκρούσεων συμφερόντων επαφίεται το Συμβούλιο. Το αποτέλεσμα πρέπει να παρέχει επίσης την ευκαιρία στις συμμετέχουσες οργανώσεις να παρουσιάζουν τα δικά τους αποτελέσματα και εκθέσεις.

5.8.2

Αν η Eurostat ή η Επιτροπή δημοσιεύουν τακτικές εκθέσεις προόδου για τη βιώσιμη ανάπτυξη, το φόρουμ θα προτείνει να λαμβάνονται υπόψη τα ευρήματά του ως σκιώδης έκθεση από την οπτική της κοινωνίας των πολιτών.

5.8.3

Πρέπει να εξασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα του φόρουμ θα τροφοδοτούν το έργο της Επιτροπής και των άλλων ευρωπαϊκών οργάνων για το θεματολόγιο 2030 και ότι κάθε ανταπόκριση θα παρακολουθείται προσεκτικά.

5.8.4

Άλλο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι σειρά ευρωπαϊκών διαλόγων με ομάδες ειδικών συμφερόντων ή άλλες ομάδες στόχους, όπως οι νέοι ως μέλη της επόμενης γενιάς πολιτικών ιθυνόντων που θα φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης το 2050.

5.8.5

Επιπλέον, το φόρουμ ενδέχεται να επιλέξει τη θέσπιση νέων μορφών επικοινωνίας. Θα μπορούσε να προβλεφθεί η θέσπιση Ευρωπαϊκού Βραβείου Αειφορίας, το οποίο θα απονέμεται για εξαιρετικές δράσεις και ηγετικό ρόλο από πλευράς κοινωνίας των πολιτών.

5.9.1

Η ΕΟΚΕ θα μπορούσε να προσφέρει την τεχνική υποδομή που διαθέτει και τη διαχείριση της γραμματείας. Η χρηματοδότηση για την απαιτούμενη αποζημίωση εξόδων ταξιδίου των συμμετεχόντων και των ομιλητών, καθώς και για τη διαχείριση των διαδικτυακών πλατφορμών και την παραγωγή εκθέσεων και εγγράφων αποτελεσμάτων θα πρέπει να διερευνηθεί από κοινού με τους συνεργαζόμενους εταίρους.