24.11.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 399/2

—

έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή της 7ης Νοεμβρίου 2013 κατόπιν έρευνας ιδίας πρωτοβουλίας OI/5/2012/BEH-MHZ σχετικά με τον Frontex,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 67 παράγραφος 1, το άρθρο 72, το άρθρο 228 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο και το άρθρο 263 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως το άρθρο 41 (Δικαίωμα χρηστής διοίκησης) και το άρθρο 47 (Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 94/262/ΕΚΑΧ, ΕΚ, Ευρατόμ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 9ης Μαρτίου 1994 σχετικά με το καθεστώς του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και τους γενικούς όρους άσκησης των καθηκόντων του, και ιδίως το άρθρο 3 παράγραφος 7,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμα 1932 (2013) που ενέκρινε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με τίτλο «Frontex: αρμοδιότητες στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου»,

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κανονισμός Frontex),

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1168/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τίτλο «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή» (COM(2015)0453),

—

έχοντας υπόψη τον κώδικα δεοντολογίας του Frontex για τις κοινές επιχειρήσεις επαναπατρισμού που συντονίζονται από τον Frontex,

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 15ης Οκτωβρίου 2015, ιδίως το σημείο 2 στοιχείο ιδ),

—

έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων (Σύμβαση της Γενεύης) και το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 220 παράγραφος 2 πρώτη πρόταση του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη τις κοινές συνεδριάσεις της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Αναφορών, σύμφωνα με το άρθρο 55 του Κανονισμού,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Αναφορών (A8-0343/2015),

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1168/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής «κανονισμός Frontex»), ο Οργανισμός οφείλει να διασφαλίζει τον απόλυτο σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μεταναστών, των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο·

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Frontex, όπως όλα τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ, πρέπει να συμμορφώνεται, κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων του, με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και λαμβάνοντας υπόψη ότι η υποχρέωση αυτή εκφράζεται στο άρθρο 263 ΣΛΕΕ, σύμφωνα με το οποίο «οι πράξεις για τη δημιουργία λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης μπορούν να προβλέπουν ειδικές προϋποθέσεις και πρακτικές ρυθμίσεις όσον αφορά τις προσφυγές που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατά πράξεων αυτών των λοιπών οργάνων ή οργανισμών που προορίζονται να παράγουν έννομα αποτελέσματα έναντι των εν λόγω προσώπων»·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμη και σήμερα οι δραστηριότητες συντονισμού του Frontex δεν μπορούν να αποσυνδεθούν στην πράξη από τις δραστηριότητες των κρατών μελών που πραγματοποιούνται υπό τον συντονισμό του, επομένως ο Frontex (και κατ’ επέκταση η ΕΕ μέσω αυτού) θα μπορούσε να έχει επίσης άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στα ατομικά δικαιώματα και να επισύρει τουλάχιστον την εξωσυμβατική ευθύνη της ΕΕ (πβλ. την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση T-341/07, Sison III)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευθύνη αυτή δεν μπορεί να αποφευχθεί απλώς και μόνον επειδή υπάρχουν διοικητικές ρυθμίσεις με τα κράτη μέλη που συμμετέχουν σε επιχείρηση υπό τον συντονισμό του Frontex όταν οι εν λόγω ρυθμίσεις έχουν αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση πρέπει να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών που υπεγράφη υπό της αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης·

E.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 26α του κανονισμού Frontex προβλέπει μια στρατηγική για τα θεμελιώδη δικαιώματα και καλεί τον Οργανισμό να καταρτίσει, να αναπτύξει περαιτέρω και να εφαρμόσει την εν λόγω στρατηγική, να ιδρύσει ένα συμβουλευτικό φόρουμ και να ορίσει έναν Υπεύθυνο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 5 στοιχείο α) του κώδικα δεοντολογίας του Frontex για τους συμμετέχοντες σε επιχειρήσεις του Frontex τονίζει ότι οι συμμετέχοντες σε επιχειρήσεις του Frontex προωθούν, μεταξύ άλλων, την παροχή πληροφοριών σχετικά με δικαιώματα και διαδικασίες σε άτομα που ζητούν διεθνή προστασία·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 863/2007, τα μέλη των ομάδων που είναι αρμόδια για τη διενέργεια επιχειρήσεων ελέγχου και επιτήρησης στα εξωτερικά σύνορα πρέπει να συμμορφώνονται με την κοινοτική νομοθεσία και την εθνική νομοθεσία του κράτους μέλους υποδοχής·

H.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2012 ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής ξεκίνησε έρευνα ιδίας πρωτοβουλίας σχετικά με την τήρηση από τον Frontex των υποχρεώσεών του στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στο σχέδιο συστάσεων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή περιλαμβάνεται η εφαρμογή ενός μηχανισμού ατομικών καταγγελιών·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής εξέδωσε στη συνέχεια ειδική έκθεση, στην οποία τόνισε την ανάγκη εφαρμογής ενός μηχανισμού ατομικών καταγγελιών·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με το άρθρο 220 παράγραφος 2 του Κανονισμού του Κοινοβουλίου, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής οφείλει να ενημερώνει το Κοινοβούλιο για κρούσματα κακοδιοίκησης και λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρμόδια επιτροπή μπορεί να συντάσσει έκθεση στις περιπτώσεις αυτές·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Frontex είναι επιφορτισμένος με τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των κοινών κανόνων για τα πρότυπα και τις διαδικασίες ελέγχου και επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, μέσω στενότερου συντονισμού της επιχειρησιακής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δραστηριότητες αυτές έχουν σαφώς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίες δεν έχουν αντιμετωπισθεί δεόντως από τον Frontex και την ΕΕ·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι αναπόσπαστο τμήμα της αποστολής του Frontex αποτελεί επίσης η οικοδόμηση επιχειρησιακής συνεργασίας με χώρες εκτός της ΕΕ σε καίριους τομείς όπως η ανταλλαγή πληροφοριών, η ανάλυση κινδύνου, η κατάρτιση, η έρευνα και η ανάπτυξη, οι κοινές επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων κοινών επιχειρήσεων επαναπατρισμού) και πιλοτικά σχέδια·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 1 του κανονισμού Frontex, ο Οργανισμός και τα κράτη μέλη συμμορφώνονται προς κανόνες και πρότυπα που είναι τουλάχιστον ισοδύναμα με εκείνα που προβλέπει η νομοθεσία της Ένωσης, ακόμη και στην περίπτωση όπου η συνεργασία με τρίτες χώρες πραγματοποιείται στο έδαφος των εν λόγω χωρών·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρησιακή συνεργασία του Frontex με τις αρμόδιες αρχές των χωρών εταίρων πραγματοποιείται μέσω ρυθμίσεων συνεργασίας οι οποίες δεν είναι νομικά δεσμευτικές και δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του διεθνούς δικαίου και των οποίων η πρακτική εφαρμογή δεν πρέπει να θεωρείται εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεων από τον Frontex και την ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση αυτή συνιστά στοιχείο νομικής αβεβαιότητας που μπορεί να θεωρηθεί ότι αντίκειται στις υποχρεώσεις του Frontex στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Frontex και τα κράτη μέλη διαθέτουν κοινές αλλά διακριτές ευθύνες όσον αφορά τις δράσεις των υπαλλήλων που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις και πιλοτικά σχέδια του Frontex·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένης της αύξησης των αρμοδιοτήτων του Frontex από της συστάσεώς του, ο Οργανισμός θα πρέπει να θεωρείται υπόλογος ως κύριος παράγοντας στη διαδικασία διαχείρισης των συνόρων, μεταξύ άλλων όταν υπάρχουν ισχυρισμοί για παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος των συμμετεχόντων στις επιχειρήσεις του Frontex είναι προσκεκλημένοι υπάλληλοι που έχουν αποσταλεί από κράτη μέλη διαφορετικά από το κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιείται η επιχείρηση του Frontex, με σκοπό να υποστηρίξουν την επιχείρηση αυτή·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2α του κανονισμού Frontex, ο κώδικας δεοντολογίας εφαρμόζεται σε όλα τα πρόσωπα που συμμετέχουν στις δραστηριότητες του Οργανισμού·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισμού Frontex, οι προσκεκλημένοι υπάλληλοι που συμμετέχουν σε αποστολές του Frontex δύνανται να εκτελούν καθήκοντα και να ασκούν αρμοδιότητες μόνον υπό τις διαταγές και, κατά κανόνα, παρουσία συνοριοφυλάκων του κράτους μέλους υποδοχής·

ΚΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι επειδή, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Frontex, χρησιμοποιούνται μαζί με τα διακριτικά του Οργανισμού διαφορετικές στολές, είναι δύσκολο να προσδιορίσουν τα άτομα σε ποίου την αρμοδιότητα υπάγεται ένας υπάλληλος και, σε τελευταία ανάλυση, πού θα πρέπει να υποβάλουν καταγγελία — στον Frontex ή άμεσα στο σχετικό κράτος μέλος·

ΚΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1α του κανονισμού Frontex, ο Οργανισμός δεν διαθέτει εκτελεστικές αρμοδιότητες στα κράτη μέλη και δεν έχει εξουσία να επιβάλει κυρώσεις στα κράτη μέλη ή στους υπαλλήλους τους·

ΚΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα επιχειρησιακά σχέδια των κοινών επιχειρήσεων του Frontex είναι νομικά δεσμευτικά και, σύμφωνα με το άρθρο 3α παράγραφος 1 του κανονισμού Frontex, πρέπει να συμφωνούνται από τον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex και το κράτος μέλος υποδοχής, κατόπιν διαβούλευσης με τα συμμετέχοντα κράτη μέλη·

ΚΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Frontex έχει ήδη καθιερώσει ένα σύστημα αναφοράς συμβάντων στο οποίο συμμετέχουν το τμήμα επιχειρήσεων του Frontex, το νομικό επιτελείο του Frontex και ο Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Frontex, ενώ την τελική απόφαση λαμβάνει ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex· λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα αυτό αφορά εσωτερικές καταγγελίες που υποβάλλονται από το προσωπικό του Frontex και τους προσκεκλημένους υπαλλήλους και κατά συνέπεια, δεν προβλέπει υποβολή άμεσων καταγγελιών από άτομα που επικαλούνται παραβίαση των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων·

ΚΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι μηχανισμοί ατομικών καταγγελιών υφίστανται ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο των δομών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο Frontex είναι ένας επιχειρησιακός οργανισμός που διαφέρει ως προς τον χαρακτήρα του από τους ανωτέρω οργανισμούς·

ΚΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να επανεξετάσει τον Frontex στο εγγύς μέλλον·

1.

χαιρετίζει την ειδική έκθεση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή στο πλαίσιο της έρευνας ιδίας πρωτοβουλίας για τον Frontex· στηρίζει τις προσπάθειες του Frontex για να υιοθετήσει 12 από τις 13 συστάσεις του Διαμεσολαβητή· αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει σήμερα ο Frontex για να ενισχυθεί ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, οι οποίες συνίστανται, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία ενός συστήματος αναφοράς συμβάντων καθώς και στην εκπόνηση κωδίκων δεοντολογίας, τη σύσταση συμβουλευτικού φόρουμ για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημιουργία υπηρεσίας θεμελιωδών δικαιωμάτων·

2.

στηρίζει τη σύσταση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή σύμφωνα με την οποία ο Frontex θα πρέπει να εξετάζει ατομικές καταγγελίες που αφορούν παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεών του και θα πρέπει να παρέχει κατάλληλη διοικητική υποστήριξη για τον σκοπό αυτό· καλεί τον Frontex να δημιουργήσει κατάλληλο μηχανισμό καταγγελιών, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων συνεργασίας που συνάπτει με τις αρμόδιες αρχές τρίτων χωρών·

3.

εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το νομικό κενό που υπάρχει στον τομέα της ανάπτυξης υπαλλήλων τρίτων χωρών κατά τη διάρκεια κοινών επιχειρήσεων επαναπατρισμού, όπως επισημαίνεται στην έκθεση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, καθώς και για την έλλειψη λογοδοσίας η οποία, ως εκ τούτου, θα επικρατούσε στην περίπτωση παραβιάσεων δικαιωμάτων του ανθρώπου στις οποίες εμπλέκονται υπάλληλοι τρίτων χωρών·

4.

εκτιμά ότι, εν όψει των διαρκώς αυξανόμενων ανθρωπιστικών και νομικών προκλήσεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και της ενίσχυσης των επιχειρήσεων του Frontex, ο Οργανισμός χρειάζεται έναν μηχανισμό ικανό να επεξεργάζεται ατομικές καταγγελίες οι οποίες αφορούν εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Frontex ή της συνεργασίας με τρίτες χώρες ούτως ώστε να καταστεί ένα πρωτοβάθμιο όργανο εξέτασης προσφυγών·

5.

θεωρεί ότι με τη δημιουργία μηχανισμού ατομικών καταγγελιών τα άτομα θα έχουν τη δυνατότητα να ασκούν το δικαίωμά τους σε αποτελεσματική έννομη προστασία σε περίπτωση παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους· αναγνωρίζει ότι η καθιέρωση του εν λόγω μηχανισμού καταγγελιών θα αύξανε τη διαφάνεια και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και στο πλαίσιο των ρυθμίσεων συνεργασίας του Frontex, δεδομένου ότι ο Frontex και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα ήταν καλύτερα ενημερωμένα για τυχόν παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, οι οποίες, σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα μπορούσαν να εντοπιστούν, να αναφερθούν και να αντιμετωπιστούν· υπογραμμίζει ότι αυτή η έλλειψη διαφάνειας ισχύει ιδιαίτερα για τις ρυθμίσεις συνεργασίας του Frontex, επί των οποίων το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να ασκήσει δημοκρατικό έλεγχο, δεδομένου ότι δεν υπάρχει υποχρέωση διαβούλευσης με το Κοινοβούλιο πριν από τον καθορισμό αυτών των ρυθμίσεων και το Κοινοβούλιο δεν ενημερώνεται καν για τον τρόπο με τον οποίο οι ρυθμίσεις αυτές εφαρμόζονται στην πράξη·

6.

σημειώνει ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό Frontex, φαίνεται ότι δεν υπάρχουν νομικά εμπόδια στην καθιέρωση ενός μηχανισμού ατομικών καταγγελιών και ότι ένα τέτοιος μηχανισμός θα ενέπιπτε μάλιστα στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 26α παράγραφος 3 του κανονισμού Frontex, σύμφωνα με το οποίο ο Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων συμβάλλει στον μηχανισμό για την παρακολούθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων· σημειώνει ότι ο εν λόγω μηχανισμός θα ήταν σύμφωνος με το δίκαιο της Ένωσης και την αρχή της χρηστής διοίκησης και θα ενίσχυε την αποτελεσματική εφαρμογή της στρατηγικής του Οργανισμού για τα θεμελιώδη δικαιώματα· εκτιμά ότι η ικανότητα του Frontex να αντιμετωπίζει ενδεχόμενες παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων θα πρέπει να ενισχυθεί στο πλαίσιο της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων του, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τη συμμετοχή του στις ομάδες στήριξης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε περιοχές που αποτελούν «κομβικά σημεία υποδοχής» («hotspots») και την επιχειρησιακή συνεργασία του με τις αρμόδιες αρχές των χωρών εταίρων μέσω ρυθμίσεων συνεργασίας·

7.

θεωρεί ότι ο συντονιστικός ρόλος του Frontex δεν θα πρέπει να περιορίσει την ευθύνη του βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τη διασφάλιση του σεβασμού και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο· υπενθυμίζει ότι κατά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ όλες οι υπηρεσίες της Ένωσης και τα κράτη μέλη δεσμεύονται από τις διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

8.

υποστηρίζει ότι είναι εύλογο όλες οι πλευρές να διατηρούν την πεποίθηση ότι οι δράσεις όσων συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Frontex πιστώνονται στον Frontex και γενικότερα στην ΕΕ· τονίζει ότι οι νομικές σχέσεις και οι διακριτές αλλά κοινές αρμοδιότητες του Frontex και των κρατών μελών δεν θα πρέπει να υπονομεύουν τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και τον σεβασμό των δικαιωμάτων αυτών σε κοινές επιχειρήσεις· υπενθυμίζει ότι ο Frontex δεν έχει εξουσία να επιβάλει κυρώσεις στα κράτη μέλη ή στους υπαλλήλους τους· εκτιμά ότι πρέπει για τον λόγο αυτό να δοθεί η δέουσα προσοχή στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων του Frontex και εκείνων των κρατών μελών·

9.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί εντός του Frontex μια επίσημη κεντρική δομή για την επεξεργασία των ατομικών καταγγελιών· συνιστά να διαδραματίζει το γραφείο του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Frontex καθοριστικό ρόλο στον χειρισμό των καταγγελιών· θεωρεί ειδικότερα ότι το γραφείο θα πρέπει να ελέγχει αντικειμενικά το παραδεκτό των καταγγελιών, να τις υποβάλει σε ενδελεχή έλεγχο, να τις διαβιβάζει στις αρμόδιες αρχές και να δίδει σε αυτές τη δέουσα συνέχεια·

10.

χαιρετίζει το γεγονός ότι ο Frontex έχει ήδη καθιερώσει μια εμπεριστατωμένη διαδικασία για την επεξεργασία εσωτερικών εκθέσεων που υποβάλλονται από το προσωπικό του Frontex και τους προσκεκλημένους υπαλλήλους και αφορούν σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων· τονίζει ότι η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται ήδη για τον χειρισμό καταγγελιών που υποβάλλουν τρίτα μέρη τα οποία δεν συμμετέχουν άμεσα σε επιχειρήσεις του Frontex και συνιστά να επεκταθεί η εν λόγω διαδικασία προκειμένου να δημιουργηθεί ένας ολοκληρωμένος και προσιτός μηχανισμός ατομικών καταγγελιών· τονίζει με έμφαση ότι ο Frontex θα πρέπει να διασφαλίσει ότι ο μηχανισμός αυτός σέβεται τα κριτήρια της προσβασιμότητας, της ανεξαρτησίας, της αποτελεσματικότητας και της διαφάνειας·

11.

υποστηρίζει ότι άτομα που θεωρούν ότι έχουν θιγεί από τους συνοριοφύλακες που φέρουν τα διακριτικά του Frontex θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν καταγγελία· καλεί μετ’ επιτάσεως τον Frontex να παρέχει εγγυήσεις πλήρους εμπιστευτικότητας και να μην αποκαλύπτει την ταυτότητα του καταγγέλλοντος σε τρίτους χωρίς τη συναίνεσή του εκτός εάν έχει τη νομική υποχρέωση να το πράξει βάσει δικαστικής απόφασης· εκτιμά επίσης ότι ο Frontex θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι λαμβάνεται κάθε μέριμνα για να αποφεύγεται οιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων κατά την επεξεργασία των καταγγελιών·

12.

αναγνωρίζει ότι απαιτούνται εγγυήσεις προκειμένου να αποτρέπεται η καταχρηστική χρήση του μηχανισμού καταγγελιών· προτείνει συνεπώς να μην γίνονται δεκτές ανώνυμες καταγγελίες· τονίζει, ωστόσο, ότι τούτο δεν αποκλείει καταγγελίες οι οποίες υποβάλλονται από τρίτα μέρη που ενεργούν καλή τη πίστει για λογαριασμό του καταγγέλλοντος που ενδέχεται να μην επιθυμεί να αποκαλυφθεί η ταυτότητά του· προτείνει επίσης να γίνονται δεκτές μόνον καταγγελίες που αφορούν παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως αυτά προστατεύονται από το δίκαιο της ΕΕ· θεωρεί ότι αυτό δεν θα πρέπει να εμποδίζει τον Frontex να λαμβάνει υπόψη του και άλλες πηγές πληροφοριών σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων, γενικές εκθέσεις ΜΚΟ, διεθνών οργανώσεων και άλλων σχετικών ενδιαφερομένων μερών, πέραν της διαδικασίας καταγγελιών· τονίζει την ανάγκη καθορισμού σαφών κριτηρίων για το παραδεκτό των καταγγελιών και συνιστά τη δημιουργία τυποποιημένου εντύπου για την υποβολή καταγγελίας, στο οποίο θα πρέπει να αναγράφονται λεπτομερείς πληροφορίες όπως η ημερομηνία και ο τόπος του συμβάντος, καθώς τούτο θα διευκόλυνε τη λήψη αποφάσεων επί του παραδεκτού των καταγγελιών· συνιστά να καθοριστούν τα κριτήρια και το τυποποιημένο έντυπο σε συνεργασία με το συμβουλευτικό φόρουμ·

13.

υπογραμμίζει ότι το ανωτέρω έντυπο θα πρέπει να διατίθεται στις γλώσσες που κατανοούν ή εύλογα θεωρείται ότι κατανοούν οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο και ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο υποβολής μιας καταγγελίας, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών οδηγιών που έχουν συνταχθεί με κατανοητό τρόπο· υπενθυμίζει ότι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 656/2014 προβλέπει ήδη τη διαθεσιμότητα στην ξηρά διερμηνέων, νομικών συμβούλων και άλλων αρμόδιων εμπειρογνωμόνων· συνιστά να υπάρχει η δυνατότητα να υποβάλλεται προφορικά μια καταγγελία σε άτομο που φέρει τα διακριτικά του Frontex και στη συνέχεια η καταγγελία αυτή να καταγράφεται με τον δέοντα τρόπο από τον αρμόδιο υπάλληλο· καλεί μετ’ επιτάσεως τον Frontex να μεριμνήσει ώστε το έντυπο υποβολής καταγγελίας να διατίθεται τόσο σε ηλεκτρονική μορφή συμβατή με smartphone στον ιστότοπό του όσο και σε έντυπη μορφή, τόσο στα κέντρα ελέγχου των κρατών μελών όσο και από το προσωπικό του Frontex και τους προσκεκλημένους υπαλλήλους που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις του Frontex·

14.

συνιστά στον Frontex να ορίσει μια εύλογη προθεσμία για την υποβολή καταγγελιών και να εξασφαλίσει τη δυνατότητα υποβολής καταγγελιών μετά τη λήξη μιας επιχείρησης του Frontex· θεωρεί ότι αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τις επιχειρήσεις επαναπατρισμού· θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάζουν τις καταγγελίες εντός εύλογου χρονικού διαστήματος σύμφωνα με τους εθνικούς διαδικαστικούς κανόνες·

15.

αναγνωρίζει ότι ενδεχόμενες καταγγελίες μπορούν να αφορούν τη συμπεριφορά προσκεκλημένων υπαλλήλων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα συγκεκριμένου κράτους μέλους αλλά φέρουν τα διακριτικά του Frontex· σημειώνει ότι οι εν λόγω υπάλληλοι, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, φορούν την εθνική τους στολή στην οποία δεν υπάρχει πάντα όνομα ή αριθμός ταυτοποίησης σε ορατό σημείο· σημειώνει ότι, μολονότι οι προσκεκλημένοι υπάλληλοι είναι υποχρεωμένοι να φέρουν το έγγραφο διαπίστευσής τους, η απαίτηση για επίδειξη ταυτότητας θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο στην υποβολή καταγγελίας κατά ενός υπαλλήλου· προτείνει ότι όλα τα άτομα που ενεργούν με τα διακριτικά του Frontex θα πρέπει να φέρουν στη στολή τους όνομα ή αριθμό ταυτοποίησης σε ορατό σημείο·

16.

επισημαίνει ότι ο Frontex δεν έχει αρμοδιότητα να λαμβάνει πειθαρχικά μέτρα κατά άλλων προσώπων εκτός από τα μέλη του προσωπικού του και ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1α του κανονισμού Frontex, η λήψη πειθαρχικών μέτρων εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους μέλους υποδοχής·

17.

σημειώνει ότι τα κράτη μέλη χειρίζονται με πολύ διαφορετικό τρόπο τις καταγγελίες κατά προσκεκλημένων υπαλλήλων· εκφράζει την ανησυχία του επειδή ορισμένα κράτη μέλη ενδέχεται να μην δίδουν με αποτελεσματικό τρόπο συνέχεια σε εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων· καλεί τον Frontex και τα κράτη μέλη να συνεργάζονται στενά και να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές προκειμένου να διασφαλίζουν ότι δίδεται κατάλληλη συνέχεια σε καταγγελίες κατά προσκεκλημένων υπαλλήλων·

18.

θεωρεί ότι το γραφείο του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να διαβιβάζει μια καταγγελία εις βάρος ενός προσκεκλημένου υπαλλήλου στην αρμόδια εθνική αρχή μέσω ενός καλά καθορισμένου συστήματος παραπομπής· συνιστά να περιλαμβάνει το σύστημα αυτό έναν μηχανισμό εφέσεων για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες μια καταγγελία απορριφθεί ή κριθεί μη παραδεκτή· θεωρεί σημαντικό να συμμετέχουν εν προκειμένω οι εθνικοί διαμεσολαβητές ή όλα τα άλλα σχετικά όργανα που είναι αρμόδια στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων και τα οποία διαθέτουν εξουσία να πραγματοποιούν έρευνες εις βάρος εθνικών αρχών και υπαλλήλων, δεδομένου ότι ο Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν διαθέτει σχετικό δικαίωμα· τονίζει την ανάγκη συνεργασίας του Frontex με τους εθνικούς φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και με τις εθνικές συνοριακές αρχές·

19.

συνιστά να καταστεί υποχρεωτική η κατάρτιση με βάση το φύλο τόσο για το προσωπικό του Frontex όσο και για τους προσκεκλημένους υπαλλήλους πριν από την συμμετοχή τους σε επιχείρηση του Frontex, κυρίως προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τη βία με βάση το φύλο και την ευάλωτη κατάσταση των μεταναστριών·

20.

φρονεί ότι, εφόσον απαιτείται, ο Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει, σε στενή συνεργασία με το σχετικό τμήμα επιχειρήσεων του Frontex, να συμβάλει στις έρευνες που διενεργούν οι εθνικές αρχές παρέχοντας περαιτέρω στοιχεία για το συμβάν·

21.

τονίζει ότι ο Frontex θα πρέπει να δίδει τη δέουσα συνέχεια σε καταγγελίες και να ζητεί επισήμως πληροφορίες από το σχετικό κράτος μέλος και, εφόσον απαιτείται, να αποστέλλει προειδοποιητική επιστολή επισημαίνοντας τα μέτρα που μπορεί να λάβει ο Frontex εάν δεν δοθεί απάντηση στη σχετική επιστολή του· επισημαίνει ότι ο Frontex, στο πλαίσιο της υποχρέωσής του να ελέγχει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο σύνολο των δραστηριοτήτων του, έχει το δικαίωμα να λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων από προσκεκλημένους υπαλλήλους· συνιστά στον Frontex να συνεργάζεται στενά όχι μόνο με τις εθνικές συνοριακές αρχές αλλά επίσης με τους εθνικούς φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

22.

προτείνει ότι, σε περίπτωση που ο Frontex δεν δώσει συνέχεια σε καταγγελία, ο Υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να παρέχει στον καταγγέλλοντα σχετική αιτιολόγηση, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων επικοινωνίας της αρμόδιας εθνικής αρχής·

23.

επισημαίνει ότι η πειθαρχική διαδικασία του Frontex μπορεί να εφαρμόζεται και σε αποσπασμένους προσκεκλημένους υπαλλήλους και αποσπασμένους εθνικούς εμπειρογνώμονες, εφόσον συναινεί το σχετικό κράτος μέλος· επισημαίνει ότι ο Frontex μπορεί να ζητήσει από το κράτος μέλος να απομακρύνει άμεσα από τη δραστηριότητα του Frontex τον σχετικό προσκεκλημένο υπάλληλο ή τον αποσπασμένο εθνικό εμπειρογνώμονα, εφόσον το κράτος μέλος δεν επιτρέπει την εφαρμογή της πειθαρχικής διαδικασίας και, εάν είναι απαραίτητο, να αποκλείσει το σχετικό άτομο από το σώμα των προσκεκλημένων υπαλλήλων·

24.

καλεί τον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποκλείεται από τη συμμετοχή στις επιχειρήσεις ή τα πιλοτικά σχέδια του Frontex κάθε υπάλληλος για τον οποίο διαπιστώθηκε ότι παραβίασε θεμελιώδη δικαιώματα· τονίζει ότι τούτο θα πρέπει να ισχύει και για εθνικούς υπαλλήλους από χώρες εταίρους που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις του Frontex στο πλαίσιο ρυθμίσεως συνεργασίας·

25.

θεωρεί ότι θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα να σταματά η χρηματοδοτική υποστήριξη κρατών μελών ή να αναστέλλεται η συμμετοχή κράτους μέλους σε κοινές επιχειρήσεις σε περίπτωση σοβαρών παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων· πιστεύει επίσης ότι η αναστολή και τελικά ο τερματισμός μιας επιχείρησης σε περίπτωση σοβαρών και συνεχιζόμενων παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων θα πρέπει να αποφασίζονται, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο ο στόχος της διάσωσης ανθρωπίνων ζωών·

26.

θεωρεί ότι θα πρέπει να καθοριστούν σαφή κριτήρια για τον τερματισμό των επιχειρήσεων του Frontex σύμφωνα με τις συστάσεις του συμβουλευτικού φόρουμ, του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και άλλων σχετικών παραγόντων και ΜΚΟ όπως ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) ή ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM)·

27.

τονίζει ότι με τη δημιουργία ενός μηχανισμού ατομικών καταγγελιών δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι τα άτομα που υποβάλλουν μια καταγγελία αποκτούν πρόσθετα δικαιώματα προσφυγής στην ποινική δικαιοσύνη· επισημαίνει ότι οι ποινικές έρευνες πρέπει να διενεργούνται από το κράτος μέλος στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι επιχειρήσεις·

28.

φρονεί ότι ένας μηχανισμός ατομικών καταγγελιών μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνον εφόσον οι δυνητικοί καταγγέλλοντες καθώς και οι υπάλληλοι που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Frontex έχουν επίγνωση του δικαιώματος του ατόμου να υποβάλλει καταγγελία, επίγνωση που καλλιεργείται μέσω μιας αποτελεσματικής και ευαισθητοποιημένης ως προς τη διάσταση του φύλου ενημερωτικής εκστρατείας η οποία διεξάγεται στις επίσημες γλώσσες της ΕΕ καθώς και στις γλώσσες που κατανοούν ή εύλογα θεωρείται ότι κατανοούν οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες· θεωρεί ότι με μια τέτοια ενημερωτική εκστρατεία και ένα καλά διαρθρωμένο έλεγχο του παραδεκτού των καταγγελιών θα καταστεί δυνατόν να περιοριστεί σημαντικά ο αριθμός των δυνητικά μη παραδεκτών καταγγελιών· επισημαίνει ότι οι επαναπατριζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται πριν από την επιχείρηση επαναπατρισμού σχετικά με τα δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος υποβολής καταγγελίας·

29.

θεωρεί ότι ο μηχανισμός ατομικών προσφυγών θα πρέπει να είναι αποτελεσματικός και διαφανής· τονίζει ότι το Γραφείο του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να είναι επαρκώς εξοπλισμένο και στελεχωμένο ώστε να μπορεί να διεκπεραιώνει τις καταγγελίες που λαμβάνει και ζητεί να προβλεφθούν οι απαιτούμενοι πρόσθετοι πόροι για τον σκοπό αυτό·

30.

θεωρεί ότι η περιγραφή των καθηκόντων του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι εξαιρετικά περιορισμένη και η διατύπωσή της περιέχει ανακρίβειες· σημειώνει ότι τα καθήκοντα του Υπεύθυνου περιγράφονται επί του παρόντος μόνο στην προκήρυξη για την πλήρωση της θέσης· προτείνει να περιληφθούν διατάξεις σχετικά με τα καθήκοντα του Υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην επικείμενη αναθεώρηση του κανονισμού Frontex·

31.

θεωρεί ότι, προκειμένου να βελτιωθούν η διαφάνεια, η λογοδοσία και η αποτελεσματικότητα του Frontex και να καταστεί δυνατή η ενδελεχής διερεύνηση των ατομικών καταγγελιών, θα πρέπει να ενημερώνεται τακτικά το Κοινοβούλιο σχετικά με τη χρήση των κονδυλίων από τον Frontex και τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να δημοσιεύονται στον ιστότοπο του Frontex·

32.

χαιρετίζει το γεγονός ότι ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών που διαθέτουν αρμοδιότητα σε ζητήματα θεμελιωδών δικαιωμάτων και το συμβουλευτικό φόρουμ του Frontex είναι πρόθυμα να στηρίξουν τον Frontex στη δημιουργία και εφαρμογή του μηχανισμού ατομικών καταγγελιών· καλεί τον Frontex να ακολουθήσει, σε στενή συνεργασία με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, την ορθή πρακτική που εφαρμόζουν άλλα ευρωπαϊκά όργανα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων·

33.

συνιστά στον Frontex και στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή να συνεργαστούν στενά προκειμένου να βελτιώσουν την προστασία των ατόμων από ενδεχόμενες πράξεις κακοδιοίκησης στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Frontex, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων όπου ο Οργανισμός διεξάγει επιχείρηση πέραν των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ μέσω ρυθμίσεων συνεργασίας·

34.

καλεί τα κράτη μέλη και τις χώρες εταίρους που έχουν συνάψει ρυθμίσεις συνεργασίας με τον Frontex να συνεργαστούν αποτελεσματικά με τον Οργανισμό προκειμένου να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού καταγγελιών· παροτρύνει τον Frontex να παράσχει τεχνική βοήθεια στα κράτη μέλη και στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες προκειμένου να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού·

35.

υπογραμμίζει ότι είναι ανάγκη να εξασφαλιστεί ειδική προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, των γυναικών που είναι θύματα διώξεων λόγω φύλου, των ατόμων ΛΟΑΔΜ και άλλων ευάλωτων ομάδων· συνιστά να προβαίνει ο Frontex, κατά περίπτωση, σε διαβουλεύσεις με τους σχετικούς οργανισμούς της ΕΕ για τον σκοπό αυτό·

36.

ζητεί από τον Frontex να παρέχει δημοσίως προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τον μηχανισμό καταγγελιών στο πλαίσιο της ετήσιας γενικής έκθεσής του· συνιστά να αναγράφονται ο αριθμός των καταγγελιών που έχουν ληφθεί, οι τύποι των παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, οι επιχειρήσεις του Frontex όπου σημειώθηκαν τα συμβάντα και τα μέτρα παρακολούθησης που έλαβε ο Frontex· σημειώνει ότι οι πληροφορίες αυτές θα βοηθήσουν τον Frontex να εντοπίσει πιθανές ελλείψεις και να βελτιώσει τις μεθόδους εργασίας του·

37.

προτείνει να περιληφθούν στην επικείμενη αναθεώρηση του κανονισμού Frontex διατάξεις σχετικά με τον μηχανισμό ατομικών καταγγελιών·

38.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, στα εθνικά κοινοβούλια και στον Frontex.