ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

?????????, 3.6.2015

COM(2015) 279 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Συγκεφαλαιωτική έκθεση των επιτευγμάτων της Επιτροπής όσον αφορά τη διαχείριση το 2014

Εισαγωγή

Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη συγκεφαλαιωτική έκθεση που παρουσιάζει η Επιτροπή, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της την 1 Νοεμβρίου 2014. Σύμφωνα με τις πολιτικές προτεραιότητες που έθεσε ο πρόεδρος κ. Juncker, επιδίωξη της νέας Επιτροπής είναι ένα πιο εστιασμένο θεματολόγιο, το οποίο αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Στις επιστολές ανάθεσης καθηκόντων προς τα μέλη της Επιτροπής, ο Πρόεδρος Juncker τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη διασφάλισης της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των προγραμμάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους και επέμεινε στη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ. Επίσης απεύθυνε έκκληση για ενισχυμένη νοοτροπία επιδόσεων και μεγαλύτερη εστίαση στην κατάδειξη της προστιθέμενης αξίας του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα έκθεση περιγράφει τα αποτελέσματα της διαχείρισης της Επιτροπής το 2014, αναλύοντας και συνοψίζοντας τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριότητας που εκπονούνται από κάθε υπηρεσία της Επιτροπής.

Με την έκδοση της παρούσας συγκεφαλαιωτικής έκθεσης, η Επιτροπή αναλαμβάνει τη συνολική πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

1    Ενισχυμένο πλαίσιο επιδόσεων

Το ενισχυμένο πλαίσιο διαχείρισης των επιδόσεων που υποσχέθηκε η Επιτροπή στην συγκεφαλαιωτική έκθεση του περασμένου έτους έχει αποφέρει τα πρώτα του αποτελέσματα. Η μεγαλύτερη έμφαση στις επιδόσεις λαμβάνει συγκεκριμένη μορφή μέσω της βελτίωσης της υποβολής εκθέσεων σχετικά με τα επιτεύγματα πολιτικής, καθώς και σχετικά με τις επιπτώσεις και την προστιθέμενη αξία που έχουν για τους πολίτες της ΕΕ. Η νέα Επιτροπή επιβεβαίωσε τη δέσμευση αυτή, ενώ ενθαρρύνονται περαιτέρω πρωτοβουλίες, με στόχο να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα.

1.1Επιτεύγματα πολιτικής

Ο κύκλος στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού βασίζεται σε δύο βασικά μέσα — τα ετήσια σχέδια διαχείρισης και τις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων (ΕΕΔ) — με στόχο να παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής. Τα τελευταία χρόνια οι κύριοι διατάκτες υποβάλλουν πιο λεπτομερή στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τους χρηματοδοτικούς και ανθρώπινους πόρους που τους χορηγούνται για την επίτευξη των στόχων πολιτικής που τίθενται από το Σώμα των Επιτρόπων, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή των πολιτικών δημιουργεί προστιθέμενη αξία για την κοινωνία της ΕΕ. Η Επιτροπή επισημαίνει τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε κατά τα τελευταία έτη όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων για τα επιτεύγματα πολιτικής, πέραν των επιτευγμάτων σχετικά με τη διαχείριση των προγραμμάτων. Επιπλέον, κάθε έτος, το χαρτοφυλάκιο των ΕΕΔ περιέχει πλέον πληθώρα χρήσιμων πληροφοριών για τους στόχους πολιτικής, τα επιτευχθέντα αποτελέσματα και τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις τους στην ευρωπαϊκή κοινωνία.

Στο παράρτημα 1 παρουσιάζεται σύνοψη των βασικών δεικτών επιδόσεων, προκειμένου να καταδειχθεί η υλοποίηση των στόχων της Επιτροπής. Για τους περισσότερους δείκτες, η Επιτροπή προχωρεί ικανοποιητικά προς την κατεύθυνση της επίτευξης των πολυετών στόχων της.

Με στόχο τη διασφάλιση καλύτερων επιδόσεων έχουν ληφθεί διάφορα πρόσθετα μέτρα:

I.η ενσωμάτωση αναλυτικότερων πληροφοριών για τις επιδόσεις από διάφορες πηγές, π.χ. αξιολογήσεις, μελέτες, έλεγχοι και εκτιμήσεις επιπτώσεων·

II.η προσθήκη ενδεικτικών παραδειγμάτων που καταδεικνύουν την προστιθέμενη αξία των διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ·

III.μεγαλύτερη εναρμόνιση των σχεδίων διαχείρισης με τις ΕΕΔ (π.χ. με χρήση των ίδιων υποδειγμάτων για την υποβολή στοιχείων όσον αφορά τους στόχους και τους δείκτες και στις δύο περιπτώσεις)· και

IV.η απαίτηση οι ΕΕΔ να περιλαμβάνουν παραδείγματα προσπαθειών για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της οικονομίας της διαχείρισης.

1.2Πρωτοβουλίες για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το πλαίσιο επιδόσεων

1.2.1Ένας προϋπολογισμός της ΕΕ που θα εστιάζεται στα αποτελέσματα

Στόχος της νέας Επιτροπής είναι να αναπτυχθεί ισχυρότερη νοοτροπία επιδόσεων όσον αφορά τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Μια από τις κύριες προτεραιότητές της είναι να εξασφαλίζεται ότι ο προϋπολογισμός εστιάζει στην επίτευξη απτών αποτελεσμάτων προς όφελος των πολιτών και προς τον σκοπό αυτό έχει συσταθεί δίκτυο Επιτρόπων («ένας προϋπολογισμός της ΕΕ που θα εστιάζει στα αποτελέσματα»). Το δίκτυο αυτό παρέχει την πολιτική καθοδήγηση, την ηγεσία και τον συντονισμό δράσης, ώστε να βελτιωθεί η εκτέλεση του προϋπολογισμού και να εξασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση των πόρων.

Κατά την πρώτη του συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 4 Μαρτίου 2015, το δίκτυο ενέκρινε κοινή προσέγγιση για την ανάλυση και βελτίωση του κύκλου εκτέλεσης του προϋπολογισμού, προσδιορίζοντας τους τομείς στους οποίους κατευθύνονται οι δαπάνες του προϋπολογισμού (κονδύλια του προϋπολογισμού), τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα κονδύλια (εκτέλεση του προϋπολογισμού) και τον τρόπο με τον οποίο αξιολογείται η Επιτροπή (διαδικασία απαλλαγής). Εντοπίζει έξι βασικούς άξονες εργασίας επί των οποίων θα εργαστούν οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατά τη διάρκεια της εντολής του Σώματος, με στόχο την εφαρμογή της στρατηγικής:

I.απλοποίηση: μείωση του διοικητικού φόρτου και εξορθολογισμός των απαιτήσεων συμμόρφωσης σε όλους τους τομείς πολιτικής με σκοπό την καλύτερη στόχευση της εφαρμογής των προγραμμάτων προγράμματος στα αποτελέσματα, με παράλληλη διατήρηση της νομιμότητας και της κανονικότητας·

II.διαδικασία του προϋπολογισμού: παροχή πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις, οι οποίες είναι χρήσιμες για την κατανομή των κονδυλίων του προϋπολογισμού και καθιστά δυνατή τη λήψη αποφάσεων με βάση τα ποσοστά εκτέλεσης των προγραμμάτων, ως μέτρο της αποδοτικότητας των λειτουργιών δαπάνης και της επίτευξης αποτελεσμάτων·

III.σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των ελέγχων: εξορθολογισμός και απλούστευση των ελέγχων και ανακατανομή των πόρων προς ελέγχους που κρίνονται πλέον κατάλληλοι για τη διαχείριση των κινδύνων νομιμότητας και κανονικότητας εντός του κανονιστικού πλαισίου·

IV.δήλωση αξιοπιστίας και απαλλαγή: συνδυασμός των μηχανισμών προστασίας του προϋπολογισμού, όπως είναι οι ανακτήσεις και οι δημοσιονομικές διορθώσεις με την απλούστευση και αποδοτικούς από πλευράς κόστους ελέγχους, με στόχο τη διαχείριση του κινδύνου και την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ υλοποίησης των αποτελεσμάτων πολιτικής, κόστους των ελέγχων και συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες·

V.βάση δεδομένων των έργων: βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών στα αποτελέσματα των έργων σε βασικούς τομείς με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας των πρωτοβουλιών που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και καλύτερη κατάδειξη των διαφόρων τρόπων συνεισφοράς των δαπανών της ΕΕ στην κοινωνία· και

VI.επικοινωνία: βελτίωση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ των παραγόντων που εμπλέκονται στον σχεδιασμό, την εκτέλεση και την απαλλαγή για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, και με το ευρύ κοινό, μέσω της εναρμόνισης των προσδοκιών, της ανταλλαγής εμπειριών σχετικά την εκτέλεση και της υποβολής εκθέσεων για την επίτευξη των αποτελεσμάτων.

Μία από τις δράσεις που πρέπει να επιδιωχθεί είναι η δημιουργία διοργανικής ομάδας εργασίας για την κατάρτιση του προϋπολογισμού με βάση τις επιδόσεις, που θα φέρνει σε επαφή τα θεσμικά όργανα που εμπλέκονται στη διαδικασία του προϋπολογισμού (Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, Ελεγκτικό Συνέδριο), με στόχο τη συγκρότηση κοινής αντίληψης για την έννοια του προϋπολογισμού βάσει επιδόσεων, τα κύρια χαρακτηριστικά του, τον ρόλο και τις αρμοδιότητες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών ως προς τη διασφάλιση αποτελεσματικής εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ. Στηριζόμενη στο ισχύον νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, η ομάδα εργασίας θα προσδιορίσει βελτιώσεις του μοντέλου κατάρτισης του προϋπολογισμού με βάση τις επιδόσεις που εφαρμόζεται επί του παρόντος στον προϋπολογισμό της ΕΕ και το κατάλληλο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους.

1.2.2Ευθυγράμμιση της έντασης των ελέγχων με τον κίνδυνο

Η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου σε σχέση με το κόστος αποτελεί έναν από τους στόχους στρατηγικής «προϋπολογισμός με έμφαση στα αποτελέσματα». Τα αναποτελεσματικά συστήματα ελέγχου απορροφούν σημαντικούς πόρους οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη αποτελεσμάτων. Επιπλέον, επιβάλλουν σημαντικό διοικητικό φόρτο στους δικαιούχους και ενδέχεται να αποθαρρύνουν από τη συμμετοχή στα προγράμματα.

Ο αναθεωρημένος δημοσιονομικός κανονισμός 1 υποχρεώνει τους κύριους διατάκτες να λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας όταν δημιουργούν συστήματα εσωτερικού ελέγχου (άρθρο 66 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού) και να συμπεριλαμβάνουν το κόστος και τα οφέλη των ελέγχων στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων (άρθρο 66 παράγραφος 9 του δημοσιονομικού κανονισμού). Η εκτίμηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας των ελέγχων έχει ως πρωταρχικό στόχο να υποστηρίξει τη διαχείριση κατά τον σχεδιασμό των συστημάτων ελέγχου και των σχετικών πόρων. Οι στρατηγικές και τα συστήματα ελέγχου πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο υψηλότερου επιπέδου και συχνότητας ελέγχων στους τομείς που εγκυμονούν περισσότερους κινδύνους και να μεριμνούν ώστε οι έλεγχοι να προσθέτουν συνεχώς αξία.

Η υποβολή στοιχείων για τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας βελτιώθηκε το 2014. Από τις 49 υπηρεσίες, οι 42 κατέληξαν σε συμπεράσματα όσον αφορά τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των οικείων συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου. Οι υπόλοιπες υπηρεσίες δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε συμπεράσματα, κυρίως λόγω της έλλειψης στοιχείων ή δεικτών αναφοράς παρελθόντων ετών και λόγω των δυσχερειών όσον αφορά την εκτίμηση των οφελών των ελέγχων. Οι περισσότερες ΓΔ ήταν σε θέση να υποβάλουν περισσότερο εμπλουτισμένα σύνολα δεικτών, προβαίνοντας σε διάκριση είτε μεταξύ όλων των σταδίων της στρατηγικής ελέγχου είτε μεταξύ ορισμένων από αυτά.

Το 2014 αναλήφθηκαν δύο πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των βασικών προβλημάτων που εντοπίστηκαν από τις υπηρεσίες:

η ανάπτυξη λειτουργίας στο σύστημα ABAC 2 για την καταχώριση των αποτελεσμάτων των ελέγχων·

η καθιέρωση απλουστευμένου συνόλου δεικτών για τη μέτρηση του κόστους και του οφέλους των ελέγχων.

Όλες οι υπηρεσίες που κατέληξαν σε συμπεράσματα δήλωσαν ότι τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου τους είναι οικονομικώς αποδοτικά, διότι τα ποσοτικοποιήσιμα οφέλη υπερβαίνουν το κόστος ή βάσει των μη ποσοτικοποιήσιμων οφελών και/ή βάσει σταθερής ή θετικής τάσης των δεικτών αποδοτικότητας.

1.2.3Χαρτογράφηση της αναφοράς επιδόσεων

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση του 2013 ζητήθηκε από τις κεντρικές υπηρεσίες, στο πλαίσιο των μελλοντικών ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων, να προβαίνουν σε ανάλυση των διαφόρων μορφών υποβολής στοιχείων σχετικά με τα επιτεύγματα. Για το 2014 διαπιστώθηκε ότι:

η αναφορά επιδόσεων παρουσιάζεται στο μέρος Ι της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων·

στην ετήσια έκθεση αξιολόγησης (βάσει του άρθρου 318) παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις για το πώς τα βασικά χρηματοδοτικά προγράμματα έχουν συμβάλει στους βασικούς στόχους πολιτικής της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπου κρίνεται σκόπιμο·

η συγκεφαλαιωτική έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει κατάλογο βασικών δεικτών επιδόσεων που καλύπτουν την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα προγράμματα χωρίς δαπάνες και να παραπέμπει στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων για περαιτέρω ανάλυση·

η συμπληρωματική υποβολή εκθέσεων για τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» είναι διαθέσιμη μέσω ειδικών για τον σκοπό αυτό διαύλων· και

η υποβολή εκθέσεων για τις εμβληματικές πρωτοβουλίες πρέπει να εξορθολογιστεί και να διοχετευθεί μέσω των κύριων πολιτικών. Η χωριστή υποβολή εκθέσεων δεν συνιστάται, διότι δεν προβλέπεται από τις ρυθμίσεις παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων που ισχύουν για τα προγράμματα βάσει του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

2    Συγκεκριμένες προκλήσεις όσον αφορά τη διαχείριση πόρων

Η αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή της πολιτικής της Επιτροπής. Το 2014 η Επιτροπή βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις σε αυτό τον τομέα. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα προβλήματα ήταν περιστασιακά, π.χ. οι υπηρεσίες της Επιτροπής αντιμετώπιζαν έλλειψη πιστώσεων πληρωμών· σε άλλες περιπτώσεις προέκυπταν επαναλαμβανόμενα προβλήματα. Η αυξανόμενη ανάθεση καθηκόντων στους οργανισμούς, στις κοινές επιχειρήσεις και σε άλλες εντεταλμένες οντότητες οδήγησε την Επιτροπή στην επανεξέταση των ισχυόντων μηχανισμών εποπτείας. Ένα άλλο θέμα που έχρηζε προσοχής ήταν η αξιοπιστία των στοιχείων που παρείχαν τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή έλαβε μέτρα μετριασμού ή αποκατάστασης για κάθε πρόκληση, με σκοπό τη μείωση των εντοπισθέντων κινδύνων.

2.1Έλλειψη πιστώσεων πληρωμών

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 είναι το πρώτο που καθιστά διαθέσιμα λιγότερα δημοσιονομικά μέσα. Επίσης, η πίεση που ασκείται στα ανώτατα όρια πληρωμών είναι πολύ μεγαλύτερη, σε σχέση με τα προηγούμενα πολυετή δημοσιονομικά πλαίσια, λόγω των εξής δύο παραγόντων:

οι ανεξόφλητες αναλήψεις υποχρεώσεων από τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013 επιβαρύνουν σημαντικά την εκκίνηση του πλαισίου 2014-2020 (21,7% των ανώτατων ορίων πληρωμών για τη συγκεκριμένη περίοδο)· και

παρατηρείται ιδιαίτερα απότομη μείωση των ανώτατων ορίων πληρωμών το 2014 (σχεδόν 9 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα σε σχέση με το ποσό του προϋπολογισμού για το 2013) και το 2015.

Στο πλαίσιο αυτό, η πρόκληση για την Επιτροπή (ιδίως το 2014) ήταν να τηρήσει τις νομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από παλαιότερες αναλήψεις υποχρεώσεων και να δρομολογήσει παράλληλα τη νέα γενιά προγραμμάτων.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής παρακολουθούσαν στενά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Έλαβαν μέτρα για να εξασφαλίσουν τη συνετή χρήση των περιορισμένων πιστώσεων πληρωμών, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τους τόκους υπερημερίας και λαμβάνοντας υπόψη τις δυσμενείς επιπτώσεις στα τρίτα μέρη, δίνοντας προτεραιότητα, για παράδειγμα, στους οικονομικά αδύναμους αποδέκτες, όπως τα κράτη μέλη που λαμβάνουν χρηματοδοτική συνδρομή, οι ΜΜΕ και οι ΜΚΟ 3 .

Η Επιτροπή ενημέρωνε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Ήδη από τον Μάιο του 2014 πρότεινε σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού, ως απάντηση στον πρωτοφανή αριθμό αιτήσεων πληρωμών που έλαβε τις τελευταίες εβδομάδες του 2013 για τα προγράμματα συνοχής της περιόδου 2007-2013. Στις 17 Δεκεμβρίου 2014 επιτεύχθηκε συμφωνία επί του διορθωτικού προϋπολογισμού που ενίσχυε το επίπεδο των πιστώσεων πληρωμών στον προϋπολογισμό του 2014, ιδίως μέσω της χρήσης του περιθωρίου για απρόβλεπτες ανάγκες όσον αφορά τις πληρωμές. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσε να εκτελεστεί πολύ μεγάλος όγκος πληρωμών τις τελευταίες τέσσερις εργάσιμες ημέρες του έτους και να περιοριστεί το συσσωρευμένο υπόλοιπο ανεξόφλητων λογαριασμών στα τέλη του 2014.

Ωστόσο, παρά τα μέτρα που ελήφθησαν και τις συμπληρωματικές πιστώσεις πληρωμών που διατέθηκαν προς τα τέλη του έτους, η Επιτροπή δεν κατάφερε να αποφύγει ορισμένες καθυστερήσεις στις πληρωμές και τις δραστηριότητες σύναψης συμβάσεων, ούτε τις συνεπακόλουθες αρνητικές συνέπειες όσον αφορά τις πληρωμές στο πλαίσιο των νέων προγραμμάτων.

Η Επιτροπή αξιολόγησε τις επιπτώσεις των προβλημάτων αυτών στην επίτευξη των στόχων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, λαμβανομένης υπόψη της ενεργού διαχείρισης των διαθέσιμων πιστώσεων πληρωμών κατά τη διάρκεια του έτους αναφοράς, περιορίστηκαν επαρκώς τόσο ο δημοσιονομικός αντίκτυπος της εν λόγω κατάστασης όσο και ο σχετικός αντίκτυπος ως προς τη φήμη.

Όσον αφορά τον δημοσιονομικό αντίκτυπο, ορισμένες υπηρεσίες της Επιτροπής αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες σε επίπεδο διαχείρισης και λειτουργίας· σε ορισμένα προγράμματα δαπανών, οι πιστώσεις πληρωμών εξαντλήθηκαν αρκετούς μήνες πριν από το τέλος του έτους. Επίσης, όσον αφορά τα εν λόγω προγράμματα και ενώ εκκρεμούσε η έγκριση του αιτήματος για συμπληρωματικές πιστώσεις πληρωμών στο πλαίσιο του διορθωτικού προϋπολογισμού, οι δυνατότητες για ανακατανομές μεταξύ των γραμμών του προϋπολογισμού είχαν εξαντληθεί.

Οι τόκοι υπερημερίας σχεδόν πενταπλασιάστηκαν το 2014 και ανήλθαν σε περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ για το σύνολο του προϋπολογισμού. Παρά την αύξηση αυτή, το απόλυτο ποσό των τόκων είναι σχετικά περιορισμένο σε σύγκριση με το επίπεδο των ανεξόφλητων λογαριασμών στα τέλη του 2014. Οι τελευταίοι συσσωρεύθηκαν κυρίως στην πολιτική συνοχής (24,7 δισεκατομμύρια ευρώ), όπου η απόδοση των απαιτήσεων στους δημόσιους φορείς των κρατών μελών εξαρτάται από τον διαθέσιμο προϋπολογισμό, ενώ δεν επιβάλλονται τόκοι σε περίπτωση καθυστερημένης απόδοσης, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά ο δημοσιονομικός αντίκτυπος στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Δεν αναφέρθηκε καμία δικαστική διαφορά λόγω καθυστέρησης πληρωμών.

Όσον αφορά τον αντίκτυπο ως προς τη φήμη, οι υπηρεσίες κατέβαλαν προσπάθειες να διαχειριστούν ενεργά και με διάφορους τρόπους τις διαθέσιμες πιστώσεις, μέσω:

της προληπτικής ανάκτησης τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών·

της μείωσης του ποσοστού προχρηματοδότησης·

της βέλτιστης αξιοποίησης των προθεσμιών πληρωμής· και

της αναβολής των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων/προσφορών και των σχετικών δραστηριοτήτων σύναψης συμβάσεων, με αποτέλεσμα τη μετάθεση αρκετών προθεσμιών πληρωμής εντός του 2015· ενώ αυτό περιόρισε τον αρνητικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό της ΕΕ, κλόνισε τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη των ενδιαφερόμενων φορέων, οι οποίοι χρειάστηκε ενδεχομένως να αναβάλουν την έναρξη του έργου τους και/ή να εξασφαλίσουν προσωρινά μεγαλύτερο ποσοστό συγχρηματοδότησης. Εντούτοις, η ζημία ως προς τη φήμη έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής, με προσεκτική αξιολόγηση, προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις στις βασικές δραστηριότητες.

2.2Αντίκτυπος των εντεταλμένων οντοτήτων στην αλυσίδα διασφάλισης της αξιοπιστίας

Ολοένα και περισσότερο, η Επιτροπή αναθέτει τη διαχείριση των πόρων της ΕΕ σε άλλες οντότητες (βλέπε παράρτημα 4), ορισμένες εκ των οποίων υπόκεινται σε ειδική διαδικασία απαλλαγής που διαφέρει από αυτήν που προβλέπεται για την Επιτροπή. Βάσει της εν λόγω διαδικασίας, το διοικητικό όργανο της εντεταλμένης οντότητας πρέπει να λογοδοτήσει σχετικά με την πραγματική αξιοποίηση των πόρων. Με τη σειρά του, ο κύριος διατάκτης υποχρεούται να ασκήσει αναλογική και αποτελεσματική εποπτεία επί της εν λόγω οντότητας. Δεδομένου ότι οι δαπάνες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της δήλωσης αξιοπιστίας, οι κύριοι διατάκτες πρέπει να παρουσιάσουν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων τα αποτελέσματα των εποπτικών ελέγχων και, κατά περίπτωση, τυχόν σημαντικές αδυναμίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιφυλάξεις.

Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, οι εντεταλμένες οντότητες αναμένεται να διαδραματίσουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στη δημοσιονομική διαχείριση. Αυτό κατέστη σαφές το 2014, που ήταν το πρώτο έτος υλοποίησης των νέων προγραμμάτων, ενώ η τάση αυτή αποτυπώνεται και στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων του 2014. Για παράδειγμα, η Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (ΓΔ EAC) και η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ (ΓΔ GROW, πρώην ΓΔ ENTR) εκτελούν τον προϋπολογισμό τους μέσω της ανάθεσης διαχειριστικών καθηκόντων σε άλλες οντότητες σε ποσοστό 95% και 89% αντιστοίχως. Στην περίπτωση της Γενικής Διεύθυνσης Κινητικότητας και Μεταφορών (ΓΔ MOVE) και της Γενικής Διεύθυνσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και Ένωσης Κεφαλαιαγορών (ΓΔ FISMA, πρώην ΓΔ MARKT), το εν λόγω ποσοστό υπερβαίνει το 50%.

Η ικανότητα των κύριων διατακτών να εποπτεύουν τις εντεταλμένες οντότητες και να λαμβάνουν εύλογες εγγυήσεις αξιοπιστίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δομές λογοδοσίας και τις ρυθμίσεις διαφάνειας που περιλαμβάνονται στις συμφωνίες ανάθεσης που συνάπτονται με κάθε εντεταλμένη οντότητα. Στην ουσία, η στρατηγική ελέγχου εξασφαλίζει ότι οι συμφωνίες ανάθεσης περιλαμβάνουν διατάξεις που καθιστούν υποχρεωτική:

I.την υποβολή αξιόπιστων και διαφανών στοιχείων από τις οντότητες σχετικά με τα αποτελέσματα των ελέγχων τους· και

II.την άσκηση κατάλληλης εποπτείας επί των δομών λογοδοσίας των οντοτήτων.

Όσον αφορά τα προγράμματα της περιόδου 2014-2020, κάθε ΓΔ υποχρεούται να λογοδοτεί για τα χρηματοδοτικά μέσα που διαχειρίζεται στον οικείο τομέα πολιτικής. Η Επιτροπή έχει συνάψει χρηματοδοτικές και διοικητικές συμφωνίες πλαίσια με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, οι οποίες αναμένεται να μειώσουν το διοικητικό κόστος, να ενισχύσουν τη λογοδοσία και να διασφαλίσουν τη συνέπεια. Η Επιτροπή δημιούργησε ένα υπόδειγμα ώστε να διασφαλίσει ότι κάθε συμφωνία ανάθεσης που συνάπτεται με την εκάστοτε υπηρεσία περιλαμβάνει βασικές απαιτήσεις σχετικά με τη χρηστή διακυβέρνηση, τους ελέγχους και την υποβολή εκθέσεων.

Για το 2014, ο σχεδιασμός των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων βελτιώθηκε προκειμένου να διασφαλιστεί ότι καλύπτονται όλες οι μορφές και περιπτώσεις διαχείρισης πόρων από τις εντεταλμένες οντότητες, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής των επιφυλάξεων, όπου απαιτείται.

2.3Αξιοπιστία των αποτελεσμάτων ελέγχου που υποβάλλουν τα κράτη μέλη

Η αξιοπιστία των εκθέσεων ελέγχου των κρατών μελών εξακολουθεί να συνιστά πρόβλημα. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία και τη διατήρηση αξιόπιστων συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου.

Οι κανονισμοί επιτρέπουν στην Επιτροπή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να βασίζεται για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας της στο έργο των ελεγκτικών αρχών των κρατών μελών. Στον τομέα της πολιτικής για τη συνοχή, οι ελεγκτικές αρχές παρέχουν στην Επιτροπή εγγυήσεις αξιοπιστίας για την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, καθώς και για τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πιστοποιημένων δαπανών. Όσον αφορά την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ), οι ανεξάρτητοι οργανισμοί πιστοποίησης γνωμοδοτούν για την ποιότητα των διεξαχθέντων επιτόπιων ελέγχων και την ακρίβεια των στατιστικών ελέγχου που παρέχονται από κάθε οργανισμό πληρωμών.

Επιπλέον, το σύστημα καθαρών διορθώσεων που εφαρμόζει η Επιτροπή σε περίπτωση σφαλμάτων 4 (βλέπε ενότητα 2.4) αποτελεί κίνητρο για τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τον εντοπισμό σφαλμάτων. Με το εν λόγω σύστημα πρέπει να ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη να αποδεικνύουν την προσήλωσή τους στη βελτίωση της λογοδοσίας και της διαφάνειας ενισχύοντας, όπου χρειάζεται, τα μέτρα ελέγχου, ιδιαίτερα αναφορικά με τους πρωτοβάθμιους ελέγχους της διαχείρισης, προτού προχωρήσουν σε πιστοποίηση των δαπανών προς την Επιτροπή, και θεσπίζοντας σαφείς κανόνες επιλεξιμότητας για να περιοριστεί ο κίνδυνος σφαλμάτων.

Εν προκειμένω, η Επιτροπή παραπέμπει στον κανονισμό για τις κοινές διατάξεις (ΚΚΔ) της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020 για τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ) 5 που περιλαμβάνει σειρά βελτιώσεων για τα συστήματα διαχείρισης και τις απαιτήσεις υποβολής στοιχείων. Μολονότι η νομοθετική διαδικασία εισήγαγε περαιτέρω εξαιρέσεις και αυστηρότερες προϋποθέσεις, γεγονός που σημαίνει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να μετριάσει τους σχετικούς κινδύνους, οι εν λόγω εξαιρέσεις και προϋποθέσεις αναμένεται να βελτιώσουν τη λογοδοσία των κρατών μελών με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση των σφαλμάτων και τη διασφάλιση της νομιμότητας και της κανονικότητας των συναλλαγών που ελέγχουν ή διαχειρίζονται τα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, οι εν λόγω εξαιρέσεις και προϋποθέσεις περιλαμβάνουν εκ των προτέρων όρους, εναρμονισμένους και απλουστευμένους κανόνες επιλεξιμότητας, περισσότερες δυνατότητες όσον αφορά τη χρήση απλουστευμένων επιλογών για τη δήλωση επιλέξιμων δαπανών, καθώς και μια νέα δέσμη μέτρων για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας σε ετήσια βάση, που καλύπτει τους ετήσιους λογαριασμούς, τη διαχειριστική δήλωση, την ετήσια σύνοψη, τη γνωμοδότηση ελέγχου και την έκθεση ελέγχου.

Οι αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις καθόρισαν μια ενιαία στρατηγική λογιστικού ελέγχου και ένα κοινό σχέδιο λογιστικού ελέγχου με σκοπό την εξασφάλιση εύλογων εγγυήσεων για τη συμμόρφωση και την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων ελέγχου. Η διαδικασία διασφάλισης αξιοπιστίας βασίζεται σε μια ελεγκτική δομή που στηρίζεται στην έννοια του ενιαίου ελέγχου, σύμφωνα με την οποία ο έλεγχος σε επίπεδο Επιτροπής μπορεί να στηρίζεται στις ελεγκτικές εργασίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί από άλλες οντότητες (αρχές ελέγχου προγραμμάτων των κρατών μελών).

Στον τομέα της γεωργίας, ο νέος χωριστός οριζόντιος κανονισμός 6 εισήγαγε αλλαγές βάσει των οποίων υποχρεώνονται, μεταξύ άλλων, οι ανεξάρτητοι οργανισμοί πιστοποίησης να επαληθεύουν από το 2015 τα αποτελέσματα των επιτόπιων ελέγχων που διενεργούν οι οργανισμοί πληρωμών, διενεργώντας εκ νέου τους ελέγχους αυτούς σε αντιπροσωπευτικό δείγμα και συντάσσοντας γνωμοδότηση λογιστικού ελέγχου σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών. Ενώ αυτό αναμένεται να βελτιώσει την ποιότητα των επιτόπιων ελέγχων των κρατών μελών, ουσιαστικός στόχος είναι να χρησιμοποιείται το ποσοστό σφάλματος που έχει επικυρωθεί από τους ανεξάρτητους οργανισμούς πιστοποίησης.

Οι υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τις δαπάνες της πολιτικής συνοχής επαλήθευσαν την ακρίβεια των στοιχείων που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη 7 . Για τον σκοπό αυτό, αξιολόγησαν τους πρωτοβάθμιους ελέγχους της περιόδου 2007-2013, μέσω στοχευμένων ελέγχων σε προγράμματα υψηλού κινδύνου, προκειμένου να εντοπίσουν ειδικότερα τα βασικά αίτια της ανεπαρκούς αξιοπιστίας των διαχειριστικών επαληθεύσεων. Επίσης, η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (ΓΔ REGIO) και η Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL) αποφάσισαν να διευρύνουν το πεδίο του λογιστικού ελέγχου στα στοιχεία για τις ανακλήσεις και τις ανακτήσεις που θα κοινοποιήσουν τα κράτη μέλη κατά τα προσεχή έτη, και να αξιοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα αποτελέσματα των ελεγκτικών αρχών για να ενισχύσουν την αξιοπιστία των αναφερόμενων στοιχείων που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του σωρευτικού εναπομείναντος κινδύνου 8 .

Τα αποτελέσματα της εν λόγω αξιολόγησης για το οικονομικό έτος 2014 έχουν ως εξής:

Δαπάνες του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής για την περίοδο 2007-2013: Η ΓΔ REGIO έκρινε ότι το 96% των αναφερθέντων ποσοστών σφάλματος αποτελούν αξιόπιστη πηγή στοιχείων και ως εκ τούτου αύξησε το μέσο ποσοστό σφάλματος από το 1,8% που ανέφεραν οι εθνικές ελεγκτικές αρχές σε 2,6%·

Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) 2007-2013: Η ΓΔ EMPL έκρινε ότι το 88,1% των αναφερθέντων ποσοστών σφάλματος αποτελούν αξιόπιστη πηγή πληροφοριών και ως εκ τούτου αύξησε το μέσο ποσοστό σφάλματος που ανέφεραν οι εθνικές ελεγκτικές αρχές κατά 0,9% (από 1,9% σε 2,8%)· και

ΚΓΠ: Οι προσαρμογές της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI) επί των ποσοστών σφάλματος που προκύπτουν από τα στοιχεία των οργανισμών πληρωμών οδήγησαν σε αύξηση κατά 1,99% όσον αφορά τις άμεσες ενισχύσεις (από 0,55% σε 2,54%) και κατά 3,57 % όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη (από 1,52% σε 5,09 %).

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων του 2014 περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της Επιτροπής όσον αφορά την ακρίβεια και την αξιοπιστία των στοιχείων και των αποτελεσμάτων ελέγχου που διαβιβάστηκαν από τις εθνικές αρχές. Στις εν λόγω εκθέσεις παρουσιάζονται λεπτομερώς τα ποσοτικά αποτελέσματα της αξιολόγησης κάθε επιχειρησιακού προγράμματος ή οργανισμού πληρωμών, περιλαμβανομένης οποιασδήποτε μεταγενέστερης προσαρμογής ή εκτίμησης της Επιτροπής σχετικά με τα αναφερόμενα ποσοστά σφάλματος. Όσον αφορά τα επιχειρησιακά προγράμματα ή τους οργανισμούς πληρωμών για τα οποία/τους οποίους έχουν διατυπωθεί επιφυλάξεις, οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων αποτυπώνουν επίσης τα σχέδια δράσης που εγκρίθηκαν για την αντιμετώπιση των συστημικών αδυναμιών που εντοπίστηκαν.

Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι:

I.η πλειονότητα των εκθέσεων λογιστικού ελέγχου των κρατών μελών είναι αξιόπιστες· και

II.η Επιτροπή δεν βασίζεται μόνο στα αποτελέσματα αλλά, επιπλέον, τα αξιολογεί και αντλεί συμπεράσματα για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας.

Εάν απαιτείται, οι κύριοι διατάκτες προσαρμόζουν τα αναφερθέντα ποσοστά σφάλματος ή τις στατιστικές ελέγχου με βάση τυχόν πρόσθετα στοιχεία, ή εφαρμόζουν κατ' αποκοπή διόρθωση, εάν κρίνουν ότι τα στοιχεία των κρατών μελών δεν είναι επαρκώς αξιόπιστα.

2.4Διακυβευόμενο ποσό και διορθωτική ικανότητα των συστημάτων ελέγχου

Το Ελεγκτικό Συνέδριο (στην ετήσια έκθεσή του για το 2013) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (στο ψήφισμά του για τη χορήγηση απαλλαγής) θεώρησαν ότι ορισμένες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων ενδέχεται να υποεκτιμούν τα «διακυβευόμενα ποσά» και πρότειναν να διευκρινιστεί ο υπολογισμός των εν λόγω ποσών και να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος των διορθωτικών μηχανισμών επί αυτών των ποσών.

Για να ανταποκριθούν στις εν λόγω παρατηρήσεις, οι κύριοι διατάκτες συμπεριέλαβαν για πρώτη φορά, στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων τους για το 2014, τη βέλτιστη εκτίμησή τους όσον αφορά το συνολικό διακυβευόμενο ποσό 9 για το σύνολο του προϋπολογισμού που είχαν υπό την ευθύνη τους. Τα προηγούμενα έτη, αυτό γινόταν μόνο για τις δαπάνες για τις οποίες διατυπώνονταν επιφυλάξεις. Αυτή η βέλτιστη εκτίμηση αφορά τις δαπάνες που ενδέχεται να μην συμμορφώνονται με τις ισχύουσες κανονιστικές και συμβατικές απαιτήσεις κατά τον χρόνο εκτέλεσης της πληρωμής, δηλαδή μετά την εφαρμογή των εκ των προτέρων ελέγχων, σκοπός των οποίων είναι η πρόληψη σφαλμάτων και παρατυπιών.

Επιπλέον, οι κύριοι διατάκτες ανέφεραν τις εκτιμώμενες μελλοντικές διορθώσεις, δηλαδή τις εκτιμήσεις τους σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις και τις ανακτήσεις που αναμένεται να προκύψουν από τους ελέγχους που θα διενεργήσουν στο μέλλον. Οι εκτιμήσεις βασίστηκαν στο μέσο ποσό των διορθώσεων 10 από το 2009, καθώς το εν λόγω ποσό παρέχει τη βέλτιστη διαθέσιμη ένδειξη της διορθωτικής ικανότητας των εκ των υστέρων ελέγχων.

Οι κύριοι διατάκτες ανέφεραν το συνολικό διακυβευόμενο ποσό του έτους, καθώς και τη βέλτιστη εκτίμησή τους όσον αφορά τον όγκο των σφαλμάτων και των παρατυπιών που θα μπορούσαν να διορθωθούν στο μέλλον. Κατ᾽ αυτό τον τρόπο παρέχεται μια εύλογη, ποσοτικοποιημένη εικόνα των επιδόσεων των συστημάτων ελέγχου στο τέλος του οικονομικού έτους, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κύκλος ελέγχου είναι πολυετής και ότι στο μέλλον θα ληφθούν περαιτέρω διορθωτικά μέτρα. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το διακυβευόμενο ποσό αναφέρεται στην έλλειψη συμμόρφωσης με τις κανονιστικές και τις συμβατικές διατάξεις. Σε σημαντικό αριθμό τέτοιων περιπτώσεων δεν προκύπτουν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και συνεπώς ούτε εντολές ανάκτησης ή δημοσιονομικές διορθώσεις 11 .

Στις αξιολογήσεις των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων από ομοτίμους, και για λόγους διασφάλισης της συνέπειας, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στο ενδεχόμενο υποεκτίμησης του διακυβευόμενου ποσού και υπερεκτίμησης της διορθωτικής ικανότητας, καθώς και στη διασφάλιση της συνεπούς χρήσης των σχετικών με τα σφάλματα εννοιών. Οι ορισμοί που χρησιμοποιούνται παρατίθενται στο παράρτημα 3 και τα λεπτομερή στοιχεία στο παράρτημα 2. Στον πίνακα 1 κατωτέρω παρουσιάζονται τα συγκεντρωτικά στοιχεία κατά ομάδα υπηρεσιών.

Ορισμένες υπηρεσίες προσάρμοσαν τις εκτιμήσεις τους με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες τους. Αυτό οδήγησε στη συστηματική διατύπωση πιο συντηρητικών εκτιμήσεων στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων.

Πίνακας 1:    Συνολικό διακυβευόμενο ποσό και εκτιμώμενες μελλοντικές διορθώσεις το 2014 (σε εκατομμύρια ευρώ)

Για τις Γενικές Διευθύνσεις Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL), Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (ΓΔ REGIO), Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας (ΓΔ MARE), Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΓΔ HOME), Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (ΓΔ NEAR, πρώην ΓΔ ELARG), Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας (ΓΔ ECHO), Περιβάλλοντος (ΓΔ ENV), Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ (ΓΔ GROW, πρώην ΓΔ ENTR), Κινητικότητας και Μεταφορών (ΓΔ MOVE) και Ενέργειας (ΓΔ ENER), καθώς και για τον Εκτελεστικό Οργανισμό Καινοτομίας και Δικτύων (INEA), η εκτιμώμενη διορθωτική ικανότητα υπερβαίνει τη χαμηλότερη τιμή του συνολικού διακυβευόμενου ποσού. Στον τομέα της πολιτικής συνοχής, αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η διορθωτική ικανότητα βασίζεται σε έναν μέσο όρο εξαετίας, ενώ το διακυβευόμενο ποσό αναφέρεται στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος που αξιολογήθηκε το 2014, το οποίο είναι χαμηλότερο από αυτό των προηγούμενων ετών. Σε άλλες περιπτώσεις, αυτό οφείλεται στο υψηλό επίπεδο διορθώσεων που προέκυψαν από δραστηριότητες στο πλαίσιο προηγούμενων προγραμμάτων.

Εν κατακλείδι, από τα στοιχεία προκύπτει ότι η βέλτιστη εκτίμηση όσον αφορά το συνολικό διακυβευόμενο ποσό του 2014, για την Επιτροπή συνολικά, κυμαίνεται από 3 651 έως 5 036 εκατομμύρια ευρώ. Με βάση την εμπειρία του παρελθόντος, η Επιτροπή εκτιμά ότι με τους ελέγχους που θα διενεργήσει κατά τα επόμενα έτη θα εντοπίσει και θα διορθώσει σφάλματα συνολικού ύψους περίπου 2 700 εκατομμυρίων ευρώ.

Το 2014, η Επιτροπή βελτίωσε επίσης την ποιότητα των στοιχείων που διαβιβάζουν τα κράτη μέλη σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις και τις ανακτήσεις. Επίσης, προώθησε τη χρήση βέλτιστων πρακτικών με σκοπό τη βελτίωση των μηχανισμών ανάκτησης σε επίπεδο κρατών μελών και ΕΕ.

Οι προσωρινές ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις (βλέπε σημείωση 6 σχετικά με την «προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ») περιέχουν τις δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που επιβεβαιώθηκαν/αποφασίστηκαν και εκτελέστηκαν σε όλους τους τομείς πολιτικής το 2014. Οι εν λόγω δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις ανήλθαν σε 2 980 εκατομμύρια ευρώ (σε σύγκριση με 3 362, 4 419 και 1 840 εκατομμύρια ευρώ το 2013, το 2012 και το 2011 αντιστοίχως) και παρουσιάζονται ανά τομέα πολιτικής στους πίνακες 2 και 3.

Πίνακας 2. Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που επιβεβαιώθηκαν/αποφασίστηκαν το 2014 (σε εκατομμύρια ευρώ)

Πίνακας 3:    Δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις που εκτελέστηκαν το 2014 (σε εκατομμύρια ευρώ)

Η διόρθωση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών αποτελεί βασική πτυχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει με κάθε δυνατό τρόπο τις αρχές των κρατών μελών να αξιοποιούν πλήρως τα διαθέσιμα μέσα για την πρόληψη των σφαλμάτων και την εκπλήρωση των καθηκόντων και των υποχρεώσεών τους σε σχέση με όλα τα προγράμματα που υπόκεινται σε επιμερισμένη διαχείριση, ώστε να προστατεύουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ και να αντιμετωπίζουν τις εναπομένουσες αδυναμίες στα οικεία συστήματα διαχείρισης και ελέγχου.

Επιπλέον, όσον αφορά την απάτη, όλες οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατέβαλαν προσπάθειες για την ενίσχυση των οικείων συστημάτων εσωτερικού ελέγχου με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση του κινδύνου απάτης. Όλες οι υπηρεσίες θέσπισαν στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης και έχουν συμμορφωθεί προς τη σχετική απαίτηση που ορίζει η Επιτροπή στη στρατηγική της για την καταπολέμηση της απάτης (CAFS).

3    Εγγυήσεις αξιοπιστίας σχετικά με τη διαχείριση

Στις ενότητες 1 και 2 περιγράφεται με ποιον τρόπο οι υπηρεσίες της Επιτροπής βελτίωσαν την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις επιδόσεις των ασκούμενων πολιτικών και τις προκλήσεις σε επίπεδο διαχείρισης πόρων. Η παρούσα ενότητα καλύπτει τις δηλώσεις αξιοπιστίας των Γενικών Διευθυντών και τη συνολική γνώμη της Υπηρεσίας Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου (IAS), βάσει των οποίων η Επιτροπή αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση του προϋπολογισμού.

3.1Εγγυήσεις αξιοπιστίας μέσω των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων

Οι κύριοι διατάκτες αξιολόγησαν τα αποτελέσματα ελέγχου και όλα τα σχετικά στοιχεία στα οποία στηρίζεται η αξιοπιστία τους για την επίτευξη των στόχων ελέγχου. Εξέτασαν τυχόν σημαντικές αδυναμίες και αξιολόγησαν τις σωρευτικές επιπτώσεις αυτών στη συνολική αξιοπιστία, τόσο με ποσοτικούς όσο και με ποιοτικούς όρους, για να καθορίσουν κατά πόσο ήταν ουσιώδεις. Ως αποτέλεσμα, συνολικά διατύπωσαν 25 επιφυλάξεις στις δηλώσεις αξιοπιστίας τους, εκ των οποίων οι 20 μπορούσαν να προσδιοριστούν ποσοτικά και οι πέντε, που διατυπώθηκαν για λόγους φήμης, δεν μπορούσαν να προσδιοριστούν ποσοτικά. Για τις πράξεις εσόδων, οι κύριοι διατάκτες καταρτίζουν δηλώσεις αξιοπιστίας χωρίς διατύπωση επιφύλαξης.

Ο αριθμός των επιφυλάξεων στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων αυξήθηκε από 21 που είχαν διατυπωθεί το 2013. Διατυπώθηκαν τέσσερις 16 νέες επιφυλάξεις ενώ μία 17 ήρθη 18 . Μία επαναλαμβανόμενη επιφύλαξη χωρίστηκε 19 σε δύο διαφορετικές επιφυλάξεις, και εκπονήθηκε ειδικό σχέδιο δράσης για την καθεμία.

Παρά την εν λόγω αύξηση των επιφυλάξεων, οι δαπάνες για τις οποίες διατυπώθηκαν ποσοτικοποιημένες επιφυλάξεις μειώθηκαν κατά 6 856 εκατομμύρια ευρώ (από 51 248 εκατομμύρια ευρώ το 2013 σε 44 392 εκατομμύρια ευρώ), ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 31% των συνολικών δαπανών υπό καθεστώς διαχείρισης 20 το 2014. Αυτό οφείλεται στη μείωση του πεδίου εφαρμογής των υφιστάμενων επιφυλάξεων που διατύπωσαν η ΓΔ AGRI, η ΓΔ REGIO, η ΓΔ EMPL και οι ΓΔ που ενέχονται στην πολιτική για την έρευνα. Οι νέες επιφυλάξεις δεν αφορούν τα μεγαλύτερα προγράμματα δαπανών και ως εκ τούτου δεν οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του πεδίου εφαρμογής. Το διακυβευόμενο ποσό για τις δαπάνες για τις οποίες διατυπώθηκαν επιφυλάξεις, 21 λαμβανομένων υπόψη των ανακτήσεων και των δημοσιονομικών διορθώσεων μέχρι σήμερα, υπολογίζεται σε 2 285 εκατομμύρια ευρώ. Τα αποτελέσματα ανά τομέα πολιτικής παρουσιάζονται στον πίνακα 4. Τα λεπτομερή αποτελέσματα ανά υπηρεσία παρατίθενται στο παράρτημα 2.

Πίνακας 4:    Πεδίο εφαρμογής και διακυβευόμενο ποσό των επιφυλάξεων το 2014 (σε εκατομμύρια ευρώ)

Οι εν λόγω επιφυλάξεις αφορούν όλους τους βασικούς τομείς δαπανών (γεωργία, διαρθρωτικά ταμεία και ταμείο συνοχής, εξωτερικές σχέσεις, έρευνα και άλλες εσωτερικές πολιτικές). Σε όλες τις περιπτώσεις, οι αρμόδιοι κύριοι διατάκτες θέσπισαν σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση των υποκείμενων αδυναμιών και τον μετριασμό των σχετικών κινδύνων.

Στις περιπτώσεις στις οποίες τα επίπεδα σφάλματος παραμένουν υψηλά, η Επιτροπή δύναται βάσει του δημοσιονομικού κανονισμού να εντοπίζει τις αδυναμίες στις νομικές διατάξεις και/ή στο σύστημα ελέγχου, να αναλύει το κόστος και τα οφέλη των ενδεχόμενων διορθωτικών μέτρων και να λαμβάνει ή να προτείνει κατάλληλα μέτρα. Τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου έχουν μεταβληθεί σημαντικά στο πλαίσιο των προγραμμάτων της περιόδου 2014-2020. Η υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων ξεκίνησε μόλις πρόσφατα και η Επιτροπή θα είναι σε θέση να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των νέων μέτρων στο ποσοστό σφάλματος μόνο με την πάροδο του χρόνου.

Οι κύριοι διατάκτες προσδιόρισαν τους βασικούς λόγους για τις επιφυλάξεις που διατύπωσαν και ανέφεραν διορθωτικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους.

3.1.1Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση

Όπως και το 2013, οι τέσσερις ΓΔ και οι δύο εκτελεστικοί οργανισμοί που υλοποιούν το Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα (7ο ΠΠ) διατήρησαν την επιφύλαξή τους σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των επιχορηγήσεων που καταβλήθηκαν για την απόδοση των δηλώσεων δαπανών. Το ποσοστό σφάλματος που εντοπίστηκε από το κοινό αντιπροσωπευτικό δείγμα λογιστικού ελέγχου παραμένει στο 5% περίπου για το 2014 (στα ίδια επίπεδα με το 2013), με το εναπομένον ποσοστό σφάλματος να ανέρχεται σε ποσοστό περίπου 3%.

Ο Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERCEA) και ο Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας (REA) δεν διατύπωσαν επιφυλάξεις για δύο συγκεκριμένα υποσύνολα πληθυσμού (το σχέδιο«Ideas » και το σχέδιο «People ») σχετικά με τα οποία υπήρχαν επαρκή πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία ότι τα ποσοστά σφάλματος για τα εν λόγω προγράμματα ήταν χαμηλότερα από το όριο σημαντικότητας.

Ο διευθυντής του REA διατήρησε την επιφύλαξή του για το συγκεκριμένο υποσύνολο πληθυσμού των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (προγράμματα ΜΜΕ), λόγω του προφίλ σχετικά υψηλότερου κινδύνου και των ειδικών κινδύνων που σχετίζονται με τη λογιστική των ΜΜΕ όσον αφορά την επιχορήγηση. Για τον μετριασμό των εν λόγω κινδύνων, καταρτίστηκε ειδικό σχέδιο δράσης.

Ο Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού (EACEA) διατήρησε την επιφύλαξή του σχετικά με το πρόγραμμα της διά βίου μάθησης λόγω του εναπομείναντος ποσοστού σφάλματος (4,1%). Τα σφάλματα αφορούν κυρίως τη δυσκολία ορισμένων δικαιούχων να προσκομίσουν κατάλληλα δικαιολογητικά, καθώς και τη μη συμμόρφωση με ορισμένους κανόνες επιλεξιμότητας. Ο EACEA αναλύει τα πιο συχνά σφάλματα και, εάν κρίνεται αναγκαίο, λαμβάνει περαιτέρω διορθωτικά μέτρα, συνυπολογίζοντας το κόστος και τα οφέλη. Η υποχρεωτική χρήση πιστοποιητικών λογιστικού ελέγχου από τους δικαιούχους, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της επικοινωνίας για τις οικονομικές υποχρεώσεις, αναμένεται να μειώσει περαιτέρω το εναπομένον ποσοστό σφάλματος.

Ο Γενικός Διευθυντής Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών διατύπωσε νέα επιφύλαξη για το εναπομένον ποσοστό σφάλματος (2,94% το 2014) αναφορικά με την ακρίβεια των δηλώσεων δαπανών του προγράμματος υποστήριξης της πολιτικής ΤΠΕ το οποίο υπάγεται στο πρόγραμμα πλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ). Δεδομένου του μικρού αριθμού λογιστικών ελέγχων που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των σωρευτικών και εναπομεινάντων ποσοστών σφάλματος (18 εκ των υστέρων έλεγχοι επί ποσού 10,9 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 1,6% της συνεισφοράς που ζητήθηκε από την ΕΕ), τα αποτελέσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή. Ωστόσο, τα τελευταία έτη παρατηρείται αύξηση των ποσοστών σφάλματος (5,29% το 2014, 2,82% το 2013), ενώ εκτιμάται ότι δεν θα επιτευχθεί ο στόχος του 2% για το εναπομένον ποσοστό σφάλματος στο τέλος της περιόδου προγραμματισμού του ΠΑΚ. Για την περαιτέρω μείωση του εναπομένοντος ποσοστού σφάλματος στο ΠΥΠ-ΤΠΕ, η ΓΔ θα συνεχίσει να διενεργεί εκ των υστέρων λογιστικούς ελέγχους σύμφωνα με την οικεία στρατηγική εκ των υστέρων ελέγχου για τις δαπάνες που δεν αφορούν την έρευνα (το 2014 διενεργήθηκαν 42 λογιστικοί έλεγχοι), να παρέχει καθοδήγηση και ανατροφοδότηση στους συμμετέχοντες και να πιστοποιεί τους ελεγκτές, ώστε να μην επαναληφθούν τα σφάλματα.

3.1.2Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή

Ο Γενικός Διευθυντής Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης διατύπωσε επιφυλάξεις για τις σοβαρές ελλείψεις που διαπίστωσε σε καίριες πτυχές των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου για συγκεκριμένα επιχειρησιακά προγράμματα:

μία επιφύλαξη για δημοσιονομικούς λόγους σχετικά με τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής της περιόδου 2007-2013, για 77 επιχειρησιακά προγράμματα σε 12 κράτη μέλη. Ο ποσοτικός προσδιορισμός της επιφύλαξης αντιστοιχεί στο 0,5% των ενδιάμεσων πληρωμών του ΕΤΠΑ/Ταμείου Συνοχής για το 2014·

μία ακόμα επιφύλαξη για δύο προγράμματα του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ) (για την Τουρκία και την Αδριατική) που αντιστοιχεί στο 7% των ενδιάμεσων πληρωμών για το 2014· και

μία επιφύλαξη για λόγους φήμης, σχετικά με τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου του ΕΤΠΑ/Ταμείου Συνοχής της περιόδου 2000-2006, για τρία προγράμματα (δύο στην Ιταλία και ένα στην Ιρλανδία) το 2014, όπως επίσης και για δύο τομείς μεταφορών του Ταμείου Συνοχής (στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία), χωρίς όμως κανέναν δημοσιονομικό αντίκτυπο.

Σε κάθε περίπτωση, έχουν αναληφθεί ή αναμένεται να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι τα απαιτούμενα διορθωτικά μέτρα έχουν εφαρμοστεί. Τα εν λόγω μέτρα διορθωτικά αφορούν την εφαρμογή αυστηρής πολιτικής διακοπών και αναστολών για την προστασία των κεφαλαίων της ΕΕ. Οι πληρωμές θα ξεκινήσουν εκ νέου μόνον αφού παρασχεθούν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα διορθωτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών διορθώσεων, όπου κρίνεται αναγκαίο, εφαρμόστηκαν πλήρως. Όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006, έχουν αναληφθεί συγκεκριμένες ενέργειες για κάθε περίπτωση και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία δημοσιονομικών διορθώσεων, ως αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας περάτωσης.

Ο Γενικός Διευθυντής Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης διατήρησε δύο επιφυλάξεις επειδή διαπίστωσε σοβαρές ελλείψεις σε καίριες πτυχές των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου για συγκεκριμένα επιχειρησιακά προγράμματα:

η βασική επιφύλαξη διατυπώθηκε για δημοσιονομικούς λόγους και αφορά το ΕΚΤ της περιόδου 2007-2013, για 36 επιχειρησιακά προγράμματα 11 κρατών μελών το 2014 (Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο). Το διακυβευόμενο ποσό της επιφύλαξης για την περίοδο 2007-2013 ανέρχεται στο 1,7% των ενδιάμεσων πληρωμών του ΕΚΤ της περιόδου 2007-2013 για το 2014· και

η άλλη επιφύλαξη διατυπώθηκε για λόγους φήμης σχετικά με το ΕΚΤ της περιόδου 2000-2006, για τη διαχείριση επτά επιχειρησιακών προγραμμάτων στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία το 2014.

Όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006, δεν υφίσταται κανένας δημοσιονομικός κίνδυνος, καθώς οι τελικές πληρωμές θα πραγματοποιηθούν μόνον αφού επιλυθούν όλα τα ζητήματα και επιτευχθεί συμφωνία με τα κράτη μέλη σχετικά με το επίπεδο της εφαρμοστέας δημοσιονομικής διόρθωσης. Η Επιτροπή έχει αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις για κάθε πρόγραμμα ώστε να λάβει εγγυήσεις για την εφαρμογή των απαιτούμενων διορθωτικών μέτρων. Οι εν λόγω δράσεις βασίζονται σε μια αυστηρή πολιτική διακοπών και αναστολών για την προστασία των κεφαλαίων της ΕΕ, καθώς και στην εφαρμογή των αναγκαίων δημοσιονομικών διορθώσεων. Παράλληλα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί ενεργά τα οφέλη της χρήσης απλουστευμένων επιλογών κόστους για το ΕΚΤ.

Το βασικότερο νέο ζήτημα το 2014 αφορούσε την Ελλάδα, όπου το ποσοστό σφάλματος για τα τέσσερα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΚΤ υπολογίζεται προσωρινά στο 5%. Όλα τα ελληνικά προγράμματα περιλαμβάνονται στον κατάλογο των επιφυλάξεων και, για προληπτικούς λόγους, δεν διενεργείται καμία πληρωμή, όσο συνεχίζονται οι συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και τις ελληνικές αρχές.

3.1.3Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι

Ο Γενικός Διευθυντής Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI) διατήρησε τις επιφυλάξεις που διατύπωσε σχετικά με:

ορισμένα μέτρα στήριξης της αγοράς στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ για τα καθεστώτα ενισχύσεων έξι κρατών μελών (Αυστρία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο) ενώ διατύπωσε νέες επιφυλάξεις σχετικά με τη Γαλλία (για περαιτέρω μέτρο) και τη Ρουμανία. Το διακυβευόμενο ποσό αντιστοιχεί στο 3,13% των δαπανών που καταβλήθηκαν. Οι αδυναμίες των περισσότερων εκ των ανωτέρω μέτρων εντοπίστηκαν από την Επιτροπή στο πλαίσιο επιτόπιων ελέγχων. Όσον αφορά τα προγράμματα προώθησης γάλακτος στα σχολεία της Γαλλίας, η επιφύλαξη ενεργοποιήθηκε από το υψηλό ποσοστό σφάλματος που αναφέρθηκε από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους. Σε όλες τις περιπτώσεις, έχουν ήδη προσδιοριστεί οι αναγκαίες διορθωτικές ενέργειες και έχουν ενημερωθεί σχετικά τα κράτη μέλη·

τις άμεσες ενισχύσεις από το ΕΓΤΕ διαμέσου 15 οργανισμών πληρωμών σε έξι κράτη μέλη (Ισπανία (10), Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία), Ελλάδα, Ουγγαρία και Πορτογαλία). Το διακυβευόμενο ποσό αντιστοιχεί στο 2% των δαπανών που καταβλήθηκαν. Δεδομένου ότι οι αδυναμίες εντοπίστηκαν από την ίδια την Επιτροπή, οι αναγκαίες διορθωτικές ενέργειες έχουν ήδη προσδιοριστεί και τα κράτη μέλη έχουν ενημερωθεί·

τις δαπάνες του ΕΓΤΑΑ όσον αφορά 22 οργανισμούς πληρωμών σε 14 κράτη μέλη, ενώ διατυπώθηκαν έξι νέες επιφυλάξεις. Συνολικά, το 2014 διατυπώθηκαν 28 επιφυλάξεις σε 16 κράτη μέλη (Βουλγαρία, Γερμανία (3), Δανία, Ισπανία (6), Γαλλία (2), Ηνωμένο Βασίλειο (2), Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία (4), Λιθουανία, Λετονία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σουηδία). Το διακυβευόμενο ποσό αντιστοιχεί στο 4,76% των δαπανών που καταβλήθηκαν. Δεδομένου ότι οι αδυναμίες εντοπίστηκαν από την ίδια την Επιτροπή, οι αναγκαίες διορθωτικές ενέργειες έχουν ήδη προσδιοριστεί και έχουν κοινοποιηθεί στα κράτη μέλη· και

δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία από το μέσο προενταξιακής βοήθειας για την αγροτική ανάπτυξη (IPARD). Το διακυβευόμενο ποσό αντιστοιχεί στο 3,2% του συνόλου των δαπανών του IPARD. Έχουν ήδη προσδιοριστεί οι αναγκαίες διορθωτικές ενέργειες και έχουν ενημερωθεί σχετικά οι αρχές της Τουρκίας. Εφόσον απαιτείται, η ΓΔ AGRI θα αναλάβει διορθωτική δράση μέσω της επιβολής καθαρών δημοσιονομικών διορθώσεων για την ανάκτηση μη επιλέξιμων δαπανών.

Η Γενική Διευθύντρια Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας διατήρησε την επιφύλαξή της για τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας-ΕΤΑ [επιλεξιμότητα δαπανών που δηλώθηκαν για τη Γερμανία (Mecklenburg-Vorpommern), την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και τη Ρουμανία]. Οι πληρωμές που συνδέονται με τα πέντε προγράμματα έχουν ήδη διακοπεί. Για κάθε περίπτωση καταρτίζεται σχέδιο δράσης στο οποίο θα προσδιορίζονται τα μέτρα και τα σχετικά χρονοδιαγράμματα για να διορθωθούν οι αδυναμίες από τις οποίες προήλθαν τα σφάλματα. Οι πληρωμές θα ξεκινήσουν εκ νέου μόνον αφού αντιμετωπιστούν με ικανοποιητικό τρόπο τα συγκεκριμένα προβλήματα. Το διακυβευόμενο ποσό των εν λόγω προγραμμάτων αντιστοιχεί μόλις στο 1,26% των συνολικών πληρωμών από το ΕΤΑ το 2014. 

Ο Γενικός Διευθυντής Δράσης για το Κλίμα (ΓΔ CLIMA) διατήρησε την επιφύλαξη που είχε διατυπώσει για λόγους φήμης σχετικά με τις εναπομένουσες σημαντικές αδυναμίες ασφαλείας οι οποίες είχαν εντοπιστεί στο μητρώο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ. Ύστερα από τις οργανωμένες διαδικτυακές επιθέσεις εναντίον ορισμένων εθνικών μητρώων κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ Νοεμβρίου του 2010 και Ιανουαρίου του 2011, μία επιχείρηση προσέφυγε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της Επιτροπής σχετικά με την κλοπή δικαιωμάτων. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εγγραφούν στους λογαριασμούς της ΓΔ CLIMA ενδεχόμενες υποχρεώσεις ύψους 16,2 εκατομμυρίων ευρώ. Η νομική διαδικασία είναι σε εξέλιξη.

Επί του παρόντος, τα μέτρα ασφαλείας που καθόρισαν οι ΓΔ CLIMA, DIGIT και HR, ύστερα από προκαταρκτική εκτίμηση κινδύνου του μητρώου του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, εφαρμόζονται μόνο εν μέρει. Σε συνέχεια της επίσημης και αναλυτικής εκτίμησης κινδύνου που ολοκληρώθηκε το 2014 προσδιορίστηκαν συμπληρωματικά μέτρα ασφαλείας για τη μείωση του κινδύνου σε αποδεκτό επίπεδο. Η έγκαιρη και επιτυχής υλοποίηση του σχεδίου δράσης έως το 2016, σε συνέχεια της έκθεσης της Υπηρεσίας Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου (IAS) σχετικά με τη διακυβέρνηση και την ασφάλεια του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, αναμένεται να παράσχει εύλογες εγγυήσεις για τη μείωση του εναπομένοντος κινδύνου ενδεχόμενης επιτυχημένης διαδικτυακής επίθεσης σε αποδεκτά επίπεδα.

3.1.4Ασφάλεια και ιθαγένεια

Ο Γενικός Διευθυντής Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ήρε την επιφύλαξή του σχετικά με την ακρίβεια των δηλώσεων δαπανών των κρατών μελών στο πλαίσιο προγραμμάτων εξάλειψης και παρακολούθησης των ζωονόσων στον τομέα των τροφίμων και των ζωοτροφών. Ο Γενικός Διευθυντής είχε ήδη σε προβεί στη λήψη διαφόρων μέτρων μετριασμού για τη μείωση του ποσοστού σφάλματος στον τομέα αυτό. Το σωρευτικό αποτέλεσμα όλων των μέτρων μείωσε το ποσοστό σφάλματος κάτω του ορίου του 2%.

3.1.5Η Ευρώπη στον κόσμο

Η Υπηρεσία Μέσων Εξωτερικής Πολιτικής (FPI) διατύπωσε νέα επιφύλαξη σχετικά με το εναπομένον ποσοστό σφάλματος ύψους 2,13% για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ). Σύμφωνα με τους εκ των υστέρων ελέγχους που διενεργήθηκαν, διαπιστώθηκε υψηλό ποσοστό σφάλματος στον προϋπολογισμό της ΚΕΠΠΑ για τη μη διάδοση και τον αφοπλισμό.

Η FPI εξετάζει το ενδεχόμενο ανάκτησης του μη επιλέξιμου ποσού από δύο δικαιούχους, δεδομένου ότι, κατά τ᾽ άλλα, τα έργα ολοκληρώθηκαν με επιτυχία. Εξετάζει επίσης με ποιον τρόπο μπορεί να αποφύγει παρόμοια σφάλματα στο μέλλον, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης των υποδειγμάτων των συμφωνιών επιχορήγησης, ιδίως όσον αφορά τις απαιτήσεις προσκόμισης δικαιολογητικών εγγράφων και καρτών επιβίβασης ως αποδεικτικών ταξιδιού.

Ο Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης και Συνεργασίας – EuropeAid (ΓΔ DEVCO) διατήρησε τη γενική του επιφύλαξη που καλύπτει ειδικότερα όλους τους κύκλους δραστηριοτήτων και διαχείρισης, καθώς το συνολικό εναπομένον ποσοστό σφάλματος όσον αφορά τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων ανήλθε σε 2,81% το 2014 (3,35 % το 2013 και 3,63% το 2012). Η ΓΔ DEVCO διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) καθώς και άλλα έξι μέσα με διαφορετικές νομικές βάσεις, πράξεις αναφοράς και ρυθμίσεις διαχείρισης: άμεση διαχείριση (από τις κεντρικές υπηρεσίες ή τις αντιπροσωπείες) και έμμεση διαχείριση (από διεθνείς οργανισμούς ή άλλες υπηρεσίες και οργανισμούς). Οι δραστηριότητες αφορούν επιχορηγήσεις, δημόσιες συμβάσεις, καταπιστευματικά ταμεία, διοικητικές δαπάνες και δαπάνες στήριξης. Σε συνδυασμό με τον γεωγραφικό παράγοντα (δραστηριότητες σε χώρες και περιφέρειες με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης, ανεπαρκείς υποδομές και αδύναμη διακυβέρνηση), διαμορφώνεται μια σύνθετη κατάσταση που καθορίζει το προφίλ κινδύνου για κάθε υποσύνολο δημοσιονομικών πράξεων καθώς και την ανάγκη εφαρμογής αποτελεσματικών προληπτικών ελέγχων.

Μολονότι η ΓΔ DEVCO προσαρμόζει τη στρατηγική ελέγχου που εφαρμόζει στα γενικά χαρακτηριστικά των εν λόγω πράξεων και αξιοποιεί τα αποτελέσματα των ελέγχων προκειμένου να αντλήσει λεπτομερέστερα στοιχεία σχετικά με σφάλματα στα διάφορα μέσα και τομείς, δεν παρέχει διαφοροποιημένες εγγυήσεις αξιοπιστίας. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ότι, τα τελευταία τρία έτη, η ΓΔ DEVCO διατυπώνει επιφυλάξεις για όλες τις πράξεις της.

Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι το ευρύ πεδίο αυτής της γενικής επιφύλαξης ενδέχεται να επηρεάσει τη συνολική αξιοπιστία της δήλωσης αξιοπιστίας της ΓΔ DEVCO.

Ο Γενικός Διευθυντής Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση διατύπωσε δύο νέες επιφυλάξεις σχετικά με:

το εναπομένον ποσοστό σφάλματος όσον αφορά την έμμεση διαχείριση των δικαιούχων χωρών (IBMC), που υπερέβη το επίπεδο σημαντικότητας του 2% (2,67 %). Η Γενική Διεύθυνση έχει ήδη κινήσει τη διαδικασία ανάκτησης λόγω σφαλμάτων και παρατυπιών. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η Γενική Διεύθυνση μείωσε σημαντικά τα επίπεδα προχρηματοδότησης προς τις δικαιούχες χώρες. Αυτό αφορά ειδικότερα την έμμεση διαχείριση, και αναμένεται να συμβάλει στη μείωση τόσο του χρηματοοικονομικού ανοίγματος, και

της ζημίας στη φήμη της Επιτροπής λόγω αδυναμίας που εντοπίστηκε στις διαδικασίες αναγνώρισης ενδιάμεσων δαπανών που τελούσαν υπό την έμμεση διαχείριση εντεταλμένων οντοτήτων (ΙΜΕΕ) εξαιρουμένων των δικαιούχων χωρών. Οι εσωτερικοί έλεγχοι κατέδειξαν ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δαπάνες που ανέφεραν οι ανάδοχοι συμβάσεων που τελούσαν υπό καθεστώς έμμεσης διαχείρισης από τις εντεταλμένες οντότητες δεν καταγράφονταν συστηματικά ως δαπάνες στο σύστημα ABAC. Η αδυναμία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου οδηγεί σε ουσιώδη υποεκτίμηση των ενδιάμεσων δαπανών στις λογιστικές εγγραφές. Για τη διόρθωση της κατάστασης αυτής, όλοι οι δευτερεύοντες διατάκτες και το προσωπικό τους θα παρακολουθήσουν πρόγραμμα κατάρτισης το 2015 για την αποσαφήνιση των κανόνων σχετικά με την αναγνώριση των ενδιάμεσων δαπανών και την εκκαθάριση των προχρηματοδοτήσεων. Το σχετικό ποσό υπολογίζεται στα 150 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η αξιοπιστία των λογαριασμών δεν επηρεάστηκε, καθώς πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητες προσαρμογές στους λογαριασμούς μέσω των (καταληκτικών) εγγραφών στο πλαίσιο της διαδικασίας κλεισίματος του οικονομικού έτους.

3.1.6Διοίκηση

Η Γενική Διευθύντρια Ανθρωπίνων Πόρων και Ασφάλειας (ΓΔ HR) διατήρησε την επιφύλαξη που διατύπωσε για λόγους φήμης ύστερα από τα πορίσματα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, σχετικά με τους ετήσιους λογαριασμούς των Ευρωπαϊκών Σχολείων του 2012, και τον εντοπισμό παρατυπιών που συνδέονται με πιθανή απάτη σε ένα από τα σχολεία.

Η ΓΔ HR έχει ήδη λάβει μέτρα, στο πλαίσιο του υφιστάμενου πλαισίου διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων, ασκώντας συνεχείς πιέσεις για την άμεση εφαρμογή των συστάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της IAS.

Τα ειδικά μέτρα που ελήφθησαν το 2014 περιλαμβάνουν:

την παροχή συμβουλών στα Ευρωπαϊκά Σχολεία σχετικά με τις απαιτούμενες τροποποιήσεις στον δημοσιονομικό κανονισμό προκειμένου να καθοριστεί το κανονιστικό πλαίσιο για την εφαρμογή του συστήματος λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, καθώς και σχετικά με την επικαιροποίηση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις και τις πληρωμές, την ενίσχυση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και τη διασφάλιση ότι η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) είναι αρμόδια για το σύστημα των Ευρωπαϊκών Σχολείων· και

την απόσπαση υπαλλήλου της Επιτροπής με σκοπό να στηρίξει την εφαρμογή χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και αποτελεσματικών λογιστικών συστημάτων.

3.2Εγγυήσεις αξιοπιστίας μέσω των εργασιών εσωτερικού ελέγχου

Για την εγγύηση της αξιοπιστίας, η Επιτροπή βασίστηκε στο έργο της Υπηρεσίας Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου (IAS) και των κλιμακίων εσωτερικού ελέγχου, στα κυριότερα πορίσματα και τις συστάσεις τους, καθώς και στις πληροφορίες της επιτροπής παρακολούθησης των λογιστικών ελέγχων (APC). Η APC υποστηρίζει την Επιτροπή προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία του εσωτερικού λογιστικού ελεγκτή και να διασφαλίζεται ότι οι συστάσεις ελέγχου λαμβάνονται ορθώς υπόψη και δίδεται η δέουσα συνέχεια.

Στην έκθεση εσωτερικού ελέγχου του 2014, που υποβάλλεται δυνάμει του άρθρου 99 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού, η IAS διατυπώνει τα συμπεράσματά της σχετικά με τους ελέγχους επιδόσεων που ολοκληρώθηκαν το 2014, κάνει μνεία στη συνολική γνώμη που υποβλήθηκε σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση για το οικονομικό έτος 2014 και παρουσιάζει στοιχεία για την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την εφαρμογή των συστάσεων ελέγχου.

Έως τα τέλη του 2014, οι ελεγχόμενοι θεώρησαν ότι από τις συστάσεις που έγιναν αποδεκτές την περίοδο 2010-2014, οι 689 (78%) είχαν εφαρμοστεί. Από τις 195 συστάσεις (22%) που εκκρεμούν, καμία δεν έχει χαρακτηριστεί ως κρίσιμη, ωστόσο οι 87 έχουν χαρακτηριστεί ως πολύ σημαντικές. Στην περίπτωση των 17 από τις 87 συστάσεις που χαρακτηρίστηκαν ως πολύ σημαντικές, η εφαρμογή καθυστέρησε περισσότερο από έξι μήνες στα τέλη του 2014, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 2% του συνολικού αριθμού αποδεκτών συστάσεων των τελευταίων πέντε ετών. Η IAS, η οποία παρακολουθούσε τις διαδικασίες αυτές, επιβεβαίωσε ότι, εν γένει, οι συστάσεις εφαρμόζονται με ικανοποιητικό τρόπο και ότι τα συστήματα ελέγχου στις υπηρεσίες που είχαν υποβληθεί σε λογιστικό έλεγχο σημειώνουν βελτίωση. Η IAS κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 95% των συστάσεων στις οποίες δόθηκε συνέχεια κατά την περίοδο εκείνη εφαρμόστηκαν αποτελεσματικά από τους ελεγχόμενους.

Επίσης, η IAS πραγματοποίησε ελέγχους επιδόσεων σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 28 , τη νέα οικονομική διακυβέρνηση (στο πλαίσιο των υπηρεσιών της Επιτροπής) 29 , την εξωτερική βοήθεια και τις τεχνολογίες των πληροφοριών (ΤΠ) 30 .

Ο εσωτερικός ελεγκτής της Επιτροπής επίσης υπέβαλε συνολική γνώμη, η οποία βασίζεται κυρίως στο έργο του ιδίου και αυτό των κλιμακίων εσωτερικού ελέγχου, και επικεντρώνεται στη δημοσιονομική διαχείριση. Ο ελεγκτής υποστήριξε ότι, το 2014, η Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή διαδικασίες διακυβέρνησης, διαχείρισης κινδύνου και εσωτερικού ελέγχου που είναι στο σύνολό τους επαρκείς ώστε να παρέχουν εύλογες εγγυήσεις αξιοπιστίας όσον αφορά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της. Ωστόσο, στην εν λόγω συνολική γνώμη ελήφθησαν υπόψη οι επιφυλάξεις που είχαν διατυπωθεί από τους κύριους διατάκτες στις οικείες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων.

Για να καταλήξει στην εν λόγω γνώμη, η IAS έλαβε υπόψη τον συνδυασμένο αντίκτυπο των ποσών που εκτιμάται ότι διακυβεύονται, όπως δημοσιεύθηκαν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων, υπό το πρίσμα της διορθωτικής ικανότητας που προκύπτει από τις δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις του παρελθόντος. Δεδομένης της έκτασης των δημοσιονομικών διορθώσεων και των ανακτήσεων του παρελθόντος, και εάν υποτεθεί ότι οι διορθώσεις επί των πληρωμών του 2014 θα πραγματοποιηθούν σε παρόμοια επίπεδα, παρέχεται επαρκής προστασία στον προϋπολογισμό της ΕΕ συνολικά (και όχι απαραίτητα σε μεμονωμένους τομείς πολιτικής), καθώς και σε βάθος χρόνου (ορισμένες φορές μέχρι και αρκετά χρόνια αργότερα).

Ο εσωτερικός ελεγκτής προσέθεσε μια παράγραφο για να δώσει «έμφαση επί ειδικού θέματος», επισημαίνοντας τα ακόλουθα τρία ζητήματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής:

I.Τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού των ερευνητικών προγραμμάτων-πλαισίων (2007-2013) πρέπει να ενισχυθούν, μεταξύ άλλων για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποπτείας των κοινών επιχειρήσεων και των οργανισμών του άρθρου 185 ΣΛΕΕ, καθώς και για την αποτελεσματικότερη πρόληψη και τον εντοπισμό ενδεχόμενων περιπτώσεων απάτης. Αυτό πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο των πληρωμών του ΠΠ7 κατά τα προσεχή έτη, αλλά και ενόψει της εφαρμογής του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» στο πλαίσιο του ΠΔΠ 2014-2020, με τη διάθεση αυξημένου προϋπολογισμού στις κοινές επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του άρθρου 185 ΣΛΕΕ, για τους οποίους Επιτροπή φέρει την τελική ευθύνη, και της προτεραιότητας που συνεχίζει να δίνει η Επιτροπή στην καταπολέμηση της απάτης.

II.Στη νέα νομοθεσία που διέπει το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, οι κανόνες επιλεξιμότητας εξακολουθούν να έχουν σύνθετο και πολυεπίπεδο χαρακτήρα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ερμηνείας από τα κράτη μέλη και, εν τέλει, να αυξήσει τον κίνδυνο σφαλμάτων. Η IAS έχει ήδη προσδιορίσει καίριους τομείς προς βελτίωση στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου των ΓΔ, σε αυτό το πρώιμο στάδιο της νέας περιόδου προγραμματισμού, και θα παρακολουθεί πολύ στενά την πρόοδο μέσω στοχευμένων ελέγχων που θα διενεργήσει το 2015 και έπειτα.

III.Τα χρηματοδοτικά μέσα είναι σύνθετα εργαλεία και, προκειμένου να καταστούν ελκυστικά για τα κράτη μέλη, πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη ικανοτήτων και την απόκτηση τεχνικών γνώσεων τόσο σε επίπεδο Επιτροπής όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. Οι ΓΔ πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την πρακτική εφαρμογή ορισμένων νομικών διατάξεων που επιδέχονται ερμηνεία, μέσω της καθοδήγησης του προσωπικού και των κρατών μελών, καθώς και μέσω των οικείων στρατηγικών λογιστικού ελέγχου και εποπτείας.

Σύμφωνα με το άρθρο 99 παράγραφος 5 του αναθεωρημένου δημοσιονομικού κανονισμού, συνοπτική έκθεση των εργασιών του εσωτερικού ελεγκτή θα διαβιβαστεί στην αρμόδια για την απαλλαγή αρχή.

4    Συμπέρασμα

(1)  Ο αναθεωρημένος δημοσιονομικός κανονισμός τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2013.Δημοσιονομικός κανονισμός: Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου (ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1).Κανόνες εφαρμογής: Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1268/2012 της Επιτροπής, της 29ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους κανόνες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης (ΕΕ L 362 της 31.12.2012, σ. 1).

(2)  Το ABAC είναι το σύστημα λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση που χρησιμοποιείται στην Επιτροπή.

(3)  ΜΜΕ: μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις·
ΜΚΟ: μη κυβερνητικές οργανώσεις.

(4)  Οι καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις για την πολιτική συνοχής αφορούν μόνο την περίοδο 2014-2020.

(5)  Τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ) περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ).

(6)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 352/78, (ΕΚ) αριθ. 165/94, (ΕΚ) αριθ. 2799/98, (ΕΚ) αριθ. 814/2000, (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 και (ΕΚ) αριθ. 485/2008 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 549-607).

(7)  Όσον αφορά τη ΓΔ REGIO, το ελεγκτικό έργο είχε ιδίως ως στόχο την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων των εθνικών λογιστικών ελέγχων και των αναφερθέντων ποσοστών σφάλματος (μέσω της έρευνας «Εξέταση του έργου των ελεγκτικών αρχών» και της αξιολόγησης βάσει εγγράφων), καθώς και της αξιοπιστίας των αναφερθέντων ποσών σχετικά με τις ανακλήσεις και τις ανακτήσεις (με τη χρήση επιτόπιων ελέγχων βάσει ανάλυσης κινδύνου καθώς και ελέγχων της συνέπειας βάσει εγγράφων).

(8)  Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, η ΓΔ REGIO έκρινε ότι περίπου το 15% των ανακλήσεων και των ανακτήσεων που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη δεν ήταν αξιόπιστες και ως εκ τούτου δεν συμπεριλήφθηκαν στον υπολογισμό του ΚΚΑ για την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του 2014.

(9)  Βλέπε ορισμούς στο παράρτημα 3.

(10)  Αυτές βασίζονται στα στοιχεία που αναφέρονται στη σημείωση 6 των δημοσιονομικών καταστάσεων («προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ»). Για να εξασφαλιστεί ότι οι εκτιμώμενες μελλοντικές διορθώσεις αφορούν μόνο τους ελέγχους που διενεργούνται μετά την πληρωμή, ορισμένες υπηρεσίες προσάρμοσαν τα εν λόγω στοιχεία μειώνοντας τις διορθώσεις και τις ανακτήσεις ποσών που δεν προέκυπταν από εκ των υστέρων ελέγχους. Για τη γεωργία, στηρίχθηκαν σε τριετή βάση, χωρίς το κριτήριο της πολλαπλής συμμόρφωσης, καθώς η επιλεγείσα περίοδος κρίθηκε ως η πλέον σχετική περίοδος αναφοράς.

(11)  Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ένας δικαιούχος δηλώσει δαπάνες στη λάθος λογιστική περίοδο ή δηλώσει μη επιλέξιμες δαπάνες, ενώ το σύνολο των επιλέξιμων δηλωθεισών δαπανών συνεχίζει να υπερβαίνει το ανώτατο όριο της συνεισφοράς της ΕΕ (και ως εκ τούτου δεν υφίσταται χρηματοδοτικό αποτέλεσμα).

(12)  Οι πίνακες του παραρτήματος 2 περιέχουν τον κατάλογο των υπηρεσιών του κάθε τομέα και τα αντίστοιχα ποσά. Το σύνολο των δαπανών βασίζεται στις «πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν» το 2014, όπως αναφέρεται στο παράρτημα 3 (πίνακας 2) των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τα προσωρινά λογιστικά στοιχεία του 2014 τα οποία ήταν διαθέσιμα στις 31 Μαρτίου 2015 και ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Οι δαπάνες κατανέμονται μεταξύ των υπηρεσιών σύμφωνα με τις αρμοδιότητες που ανατίθενται στους κύριους διατάκτες βάσει των εσωτερικών κανόνων της Επιτροπής.

(13)  Ορισμένες υπηρεσίες υπολόγισαν το οικείο συνολικό διακυβευόμενο ποσό για το έτος με βάση ένα φάσμα τιμών, ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται στη διαθεσιμότητα των δεδομένων. Παρακαλώ ανατρέξετε στις διάφορες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων.

(14)  Συμπεριλαμβανομένης της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΓΔ ΗΟΜΕ).

(15)  Για τη Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΓΔ DEVCO), οι συνολικές δαπάνες περιλαμβάνουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ (3 844 εκατομμύρια ευρώ) και τις δαπάνες του ΕΤΑ (3 671 εκατομμύρια ευρώ). Η ΓΔ DEVCO ανέφερε ότι η εκτίμηση του διακυβευόμενου ποσού και της διορθωτικής ικανότητας αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω λόγω της εφαρμογής στις δαπάνες του 2014 της μέσης διορθωτικής ικανότητας από το 2009.

(16)  Οι νέες επιφυλάξεις αφορούν την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (η οποία τελεί υπό τη διαχείριση της Υπηρεσίας Μέσων Εξωτερικής Πολιτικής – FPI), τα μέσα ΜΠΒ/CARDS/PHARE – έμμεση διαχείριση των δικαιούχων χωρών (Indirect Management by Beneficiary Countries, IMBC) και έμμεση διαχείριση από άλλες εντεταλμένες οντότητες (Indirect Management by other Entrusted Entities, IMEE) (που τελούν αμφότερα υπό τη διαχείριση της ΓΔ ELARG) και το πρόγραμμα υποστήριξης της πολιτικής ΤΠΕ-ΠΑΚ (υπό τη διαχείριση της ΓΔ CNECT).

(17)  Η ΓΔ SANCO ήρε την επιφύλαξή της για τα προγράμματα εξάλειψης και παρακολούθησης των ζωονόσων στον τομέα πολιτικής για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.

(18)  Για να αρθεί επιφύλαξη, οι κύριοι διατάκτες κλήθηκαν να αποδείξουν ότι οι αδυναμίες έχουν πράγματι αντιμετωπιστεί.

(19)  Η ΓΔ REGIO χώρισε σε δύο την επαναλαμβανόμενη επιφύλαξή της σχετικά με το ΕΤΠΑ/Ταμείο Συνοχής/ΜΠΒ, για λόγους σαφήνειας: μία για το ΕΤΠΑ/Ταμείο Συνοχής και μία για τον ΜΠΒ.

(20)  Συμπεριλαμβανομένου του ΕΤΑ.

(21)  Εκτός της επιμερισμένης διαχείρισης, στην περίπτωση της οποίας τα αναφερθέντα ποσά δεν περιλαμβάνουν δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις.

(22)  Οι πίνακες του παραρτήματος 2 περιέχουν τον κατάλογο των υπηρεσιών του κάθε τομέα και τα αντίστοιχα ποσά. Το σύνολο των δαπανών βασίζεται στις «πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν» το 2014, όπως αναφέρεται στο παράρτημα 3 (πίνακας 2) κάθε ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τα προσωρινά λογιστικά στοιχεία του 2014 τα οποία ήταν διαθέσιμα στις 31 Μαρτίου 2015 και ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Οι δαπάνες κατανέμονται μεταξύ των υπηρεσιών σύμφωνα με τις αρμοδιότητες που ανατίθενται στους κύριους διατάκτες βάσει των εσωτερικών κανόνων της Επιτροπής.

(23)  Το εύρος των επιφυλάξεων καλύπτει τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν μέσω του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που αφορά τις αδυναμίες που αναφέρθηκαν.

(24)  Το συνολικό διακυβευόμενο ποσό αποτελεί εκτίμηση του διακυβευόμενου ποσού για το σύνολο των δαπανών. Περιλαμβάνει το υπό επιφύλαξη διακυβευόμενο ποσό και εκτίμηση του σφάλματος για τις δαπάνες που δεν επηρεάζονται από τις επιφυλάξεις, που αποτελεί ποσοστό έως 2 % ανάλογα με τη συγκεκριμένη κατάσταση ή το συγκεκριμένο πρόγραμμα.

(25)  Το αναφερόμενο ποσό των 27 255 εκατομμυρίων ευρώ αντιστοιχεί σε δαπάνες που τελούν υπό τη διαχείριση συστημάτων ελέγχου για τα οποία έχει διατυπωθεί επιφύλαξη και των οποίων το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου παρακολουθείται στενά από τη ΓΔ AGRI. Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζονται οι διαδικασίες εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση, για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ, ενώ παράλληλα η ΓΔ AGRI παρακολουθεί τα διορθωτικά μέτρα που πρέπει να λάβουν τα κράτη μέλη κατά περίπτωση.

(26)  Συμπεριλαμβανομένης της ΓΔ ΗΟΜΕ.

(27)  Για τη Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΓΔ DEVCO), οι συνολικές δαπάνες περιλαμβάνουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ (3 844 εκατομμύρια ευρώ) και τις δαπάνες του ΕΤΑ (3 671 εκατομμύρια ευρώ).

(28)  Η IAS κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα νομοθετικά κείμενα των διαφόρων προγραμμάτων παρουσιάζουν κινδύνους που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας και που πρέπει να μετριαστούν κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου από τις ΓΔ.

(29)  Η IAS κατέληξε σε θετικό συμπέρασμα όσον αφορά τους ελέγχους που διενεργήθηκαν και υπογράμμισε μόνον ότι υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω βελτίωση.

(30)  Η IAS κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι υπηρεσίες της Επιτροπής πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ανάγκες των χρηστών προσδιορίζονται ορθώς, ικανοποιούνται επαρκώς, εγκαίρως και εντός των ορίων του προϋπολογισμού, και ότι εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή σχέση κόστους-οφέλους από τις επενδύσεις της Επιτροπής στον τομέα των ΤΠ.