52013JC0004

Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας: προσπάθειες για μια ισχυρότερη εταιρική σχέση

1. Εισαγωγή Η ΕΕ αναθεώρησε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) το 2011[1], θεσπίζοντας μηχανισμούς για την παροχή μεγαλύτερης στήριξης στις χώρες εταίρους, για την οικοδόμηση ισχυρής και βιώσιμης δημοκρατίας και για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Τα κύρια χαρακτηριστικά της νέας ΕΠΓ είναι η πολιτική σύνδεση και η οικονομική ολοκλήρωση, η κινητικότητα των προσώπων, μεγαλύτερη χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ, μια ενισχυμένη εταιρική σχέση με την κοινωνία των πολιτών και βελτίωση της συνεργασίας σε συγκεκριμένες τομεακές πολιτικές. Η κοινή αυτή ανακοίνωση, η οποία συνοδεύεται από ένα σύνολο κοινών υπηρεσιακών εγγράφων εργασίας,[2] εξετάζει την πορεία της εφαρμογής από την ΕΕ και τις χώρες εταίρους των μεταρρυθμιστικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού. Το περασμένο έτος ήταν δύσκολο και γεμάτο προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις γειτονικές της χώρες. Η ΕΕ συνέχισε να εργάζεται για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς και τη συνεπαγόμενη οικονομική ύφεση σε πολλά κράτη μέλη. Μερικές από τις γειτονικές χώρες εταίρους της συνέχισαν να αντιμετωπίζουν συγκρούσεις, πολιτική αστάθεια και δύσκολες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Αυτές οι χώρες αναγκάζονται μερικές φορές να αντιμετωπίσουν δύσκολες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, ορισμένες από τις οποίες απαιτούν άμεση αντίδραση. Αυτό αφήνει στους φορείς χάραξης πολιτικής μικρό χρονικό περιθώριο ώστε να επικεντρωθούν σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις. Η ΕΠΓ εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία η ΕΕ συνεργάζεται με τις γειτονικές της χώρες για την επίτευξη μιας όσο το δυνατόν στενότερης πολιτικής σύνδεσης και του μεγαλύτερου δυνατού βαθμού οικονομικής ολοκλήρωσης. Ο στόχος αυτός βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και αξίες — δημοκρατία, κράτος δικαίου, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνική συνοχή. Οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού συνεχίστηκαν για πολλές από τις χώρες εταίρους. Οι Λίβυοι ψήφισαν για να εκλέξουν τη συντακτική τους συνέλευση για πρώτη φορά εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Η Αίγυπτος και η Τυνησία συνέχισαν να εφαρμόζουν τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, αν και με δυσκολίες. Η Αρμενία, η Γεωργία και η Ουκρανία εξέλεξαν νέα κοινοβούλια, ενώ το κοινοβούλιο της Μολδαβίας εξέλεξε πρόεδρο. Οι δημοκρατικές δομές καθίστανται ισχυρότερες παρόλο που σε όλες αυτές οι εκλογές δεν τηρήθηκαν πλήρως όλα τα διεθνή πρότυπα. Οι Λευκορώσοι κλήθηκαν να εκλέξουν επίσης το κοινοβούλιό τους. Εντούτοις, οι εκλογές δεν τήρησαν τα πρότυπα του ΟΑΣΕ και τα διεθνή πρότυπα. Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο, την Τυνησία και τη Λιβύη δείχνουν σαφώς ότι η μετάβαση είναι πολύπλοκη διαδικασία. Θα χρειαστεί επομένως χρόνος για τη δημιουργία νέων πολιτικών δομών και ισορροπιών, καθώς και για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, με βάση τη συναίνεση όσον αφορά βασικές αξίες και αρχές. Η συνταγματική μεταρρύθμιση είναι αργή, η πρόοδος δεν είναι πάντοτε γραμμική και σε πολλές περιπτώσεις τα αποτελέσματα είναι ακόμη αβέβαια. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ΕΕ συνέχισε να συνεργάζεται με τους εταίρους της και να υποστηρίζει τα βήματά τους προς την εγκαθίδρυση βιώσιμης δημοκρατίας. Το προηγούμενο έτος, η πρόοδος στις γειτονικές χώρες υπήρξε άνιση. Σε πολλές χώρες εταίρους, οι ευρύτερες μεταρρυθμίσεις πολλές φορές παρεμποδίστηκαν ή επιβραδύνθηκαν από κατεστημένα πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρξε οπισθοδρόμηση της διαδικασίας των μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, η επιβράδυνση της οικονομικής μεγέθυνσης, η αύξηση της ανεργίας, οι συνεχιζόμενες ανισότητες, οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις και συχνά η μείωση των κοινωνικοοικονομικών δεικτών συνηγορούν υπέρ του είδους των μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται στο επίκεντρο της ΕΠΓ. Η αυξανόμενη συμμετοχή άλλων φορέων (τρίτες χώρες, περιφερειακές οργανώσεις κτλ.) στα ανατολικά και νότια σύνορά μας σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να συνεργαστεί πιο στενά μαζί τους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που επηρεάζουν την περιοχή. Η ΕΕ έχει ενισχύσει την πολιτική και οικονομική υποστήριξη των εταίρων της οι οποίοι ξεκινούν τη διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Η ανάλυση των εξελίξεων και των αποτελεσμάτων των μεταρρυθμίσεων σε χώρες εταίρους δείχνει ότι η ΕΠΓ λειτουργεί όταν υπάρχει η βούληση για μεταρρυθμίσεις και όταν η κοινωνία διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Αξίες, πρότυπα διακυβέρνησης και μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να επιβληθούν από το εξωτερικό. Μπορούν να εδραιωθούν μόνο όταν οι πολιτικοί ηγέτες και οι πολίτες συμμετέχουν στην επίτευξη των στόχων των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της. Η ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να προσεγγίζει και να εργάζεται από κοινού με τους υποστηρικτές των μεταρρυθμίσεων και της εταιρικής σχέσης με την ΕΕ. Παράλληλα, η ΕΕ πρέπει να παρέχει καλύτερη ενημέρωση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ΕΠΓ και οι μηχανισμοί της μπορούν να υποστηρίξουν τις ειλικρινείς προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις. Η ενισχυμένη εταιρική σχέση με την κοινωνία αποτελεί το επίκεντρο της ΕΠΓ. Ως κινητήρια δύναμη του εκδημοκρατισμού και της ένταξης, η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε όλες τις πτυχές των δημοκρατικών και κοινωνικοοικονομικών μεταρρυθμίσεων, στην προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών, στην υποστήριξη της ελευθερίας έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι, στην προάσπιση της προστασίας του περιβάλλοντος και γενικά στην προσπάθεια για μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη. Η ΕΕ εξακολούθησε να ανταποκρίνεται στη δέσμευσή της να συνεργαστεί με την κοινωνία των πολιτών, τα εθνικά κοινοβούλια και άλλους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς όπως οι κοινωνικοί εταίροι και οι επιχειρήσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί με τις χώρες εταίρους αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες και τις προσδοκίες των κοινωνιών τους. Η κοινωνία των πολιτών πρόκειται επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση αυτών των μεταρρυθμίσεων και στη θεμελίωση της ευθύνης των κυβερνήσεων. Η σύσταση του φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών (ΦΚΠ) της ανατολικής εταιρικής σχέσης (ΑΕΣ), η οποία περιλάμβανε τη σύσταση εθνικών πλατφορμών στις χώρες εταίρους, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του ενισχυμένου ρόλου της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο της ΕΠΓ. Η ΕΕ εξακολούθησε να παρέχει υποστήριξη στην κοινωνία των πολιτών μέσω μιας σειράς διαφορετικών χρηματοδοτικών μέσων. Η ΕΕ και οι γειτονικές της χώρες αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις, μεταξύ άλλων, στους τομείς της οικονομίας, της ασφάλειας, του περιβάλλοντος και της μετανάστευσης. Η εκπλήρωση των δεσμεύσεών της έναντι των νότιων και ανατολικών γειτονικών της χωρών, η στήριξη του εκδημοκρατισμού και των οικονομικών μεταρρυθμίσεων και η στενή συνεργασία με αυτές για όλες τις πτυχές των μεταρρυθμίσεων και των προγραμμάτων πολιτικής δράσης, θα συμβάλουν στην ασφάλεια και την ευημερία της ίδιας της ΕΕ. 2. Εφαρμογή Δύο χρόνια μετά την αναθεώρηση της ΕΠΓ, η εφαρμογή αποτελεί το κύριο καθήκον και μια πρόκληση για την ΕΕ και τους εταίρους της. Από το 2011, η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν από την ΕΕ και τους εταίρους της υπήρξε άνιση. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να οδηγήσει σε αποδέσμευση. Αντιθέτως, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τη συμμετοχή της στη διαδικασία και μακροπρόθεσμα. Ο εκδημοκρατισμός των χωρών εταίρων βρίσκεται στα χέρια των πολιτών τους και των εκλεγμένων πολιτικών τους. Η ΕΠΓ μπορεί να υποστηρίξει, αλλά όχι να αντικαταστήσει αυτήν τη διαδικασία. Μια ανάλυση των βασικών συστάσεων που περιέχονται στις εκθέσεις προόδου της ΕΠΓ δείχνει ότι είμαστε μόνο στην αρχή της διαδικασίας. Καθορίζει επίσης τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας. Σε πολλές γειτονικές χώρες, έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις βασικές συστάσεις σε σχέση με τις εκλογές, συχνά με οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη από την ΕΕ. Η πρόοδος όσον αφορά τις βασικές συστάσεις σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την ελευθερία έκφρασης και του συνέρχεσθαι, την ελευθερία του Τύπου και των ΜΜΕ, το κράτος δικαίου και την ανεξάρτητη δικαιοσύνη, καθώς και την καταπολέμηση της διαφθοράς, υπήρξε ανεπαρκής. Πολλές από τις συστάσεις εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα, όπως και το 2012. Το ένθετο που ακολουθεί επισημαίνει την εφαρμογή βασικών συστάσεων των εκθέσεων προόδου του προηγούμενου έτους. Η Αρμενία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Ετοίμασε έναν χάρτη πορείας για τη βελτίωση της εκλογικής διαδικασίας, θέσπισε μια εθνική στρατηγική για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έλαβε ορισμένα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης, καθώς και την προώθηση τομεακών μεταρρυθμίσεων και της κανονιστικής προσέγγισης με το κοινοτικό κεκτημένο. Το Αζερμπαϊτζάν ανέλαβε δράσεις μόνο όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Ξεκίνησε την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνέχισε τη δικαστική μεταρρύθμιση και έλαβε ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κατεδαφίσεων και των αναγκαστικών εξώσεων. Δεν συνεργάστηκε με τον εισηγητή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τους πολιτικούς κρατούμενους. Η Γεωργία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Διασφάλισε γενικότερα ελεύθερες και δίκαιες βουλευτικές εκλογές, εξακολούθησε να συνεργάζεται με τις αποσχισθείσες περιοχές της, συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις της Γενεύης και έλαβε μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας ατόμων. Ενίσχυσε επίσης την ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης, μεταρρύθμισε το δικαστικό σύστημα και προήγαγε τομεακές μεταρρυθμίσεις και την προσέγγιση των νομοθεσιών με το κεκτημένο της ΕΕ. Η Μολδαβία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Κατέβαλε πιο εντατικές προσπάθειες για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στον τομέα εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων και της επιβολής του νόμου, προέβη στη διενέργεια διαλόγου με την Tiraspol, εξακολούθησε να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας, της υγείας και της εκπαίδευσης, της ενέργειας, του ανταγωνισμού, των κρατικών ενισχύσεων και της προσέγγισης των νομοθεσιών με το κεκτημένο της ΕΕ. Οριστικοποίησε τα εναπομείναντα βήματα στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του σχεδίου δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων και εντατικοποίησε τις προσπάθειες για τη θεσμική μεταρρύθμιση του τομέα των αερομεταφορών. Ουκρανία: Πρέπει να αναληφθούν δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Ωστόσο, η Ουκρανία έλαβε μέτρα προαγωγής της νομικής και δικαστικής μεταρρύθμισης, θέτοντας σε ισχύ τον νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και άλλα σημαντικά νομοθετικά μέτρα. Επίσης, εξέδωσε έναν νόμο για το καθεστώς ασύλου και προσφύγων, αν και η εφαρμογή του είναι ελλιπής. Η Αίγυπτος ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Η εξουσία παραδόθηκε σε μια πολιτική κυβέρνηση και ήρθη η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Συντάχθηκε νέο σύνταγμα και εγκρίθηκε με δημοψήφισμα. Ωστόσο, η διαδικασία ήταν αμφιλεγόμενη και ασκήθηκε έντονη κριτική από την αντιπολίτευση, γεγονός που οδήγησε σε μια βαθύτατα διχαστική πολιτική κρίση. Ισραήλ: Πρέπει να αναληφθούν δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Δεν παρατηρήθηκε καμία σημαντική αλλαγή στους τομείς ενδιαφέροντος. Παλαιστίνη[3]: Η πλειονότητα των βασικών συστάσεων παραμένει σε ισχύ και εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη για την ανάληψη σχετικών δράσεων. Έχουν ωστόσο αναληφθεί δράσεις όσον αφορά ορισμένες από αυτές, μεταξύ άλλων της διεξαγωγής τοπικών εκλογών, της περαιτέρω βελτίωσης της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και της ανάπτυξης μοντέλων κοστολόγησης στον τομέα της κοινωνικής προστασίας. Ωστόσο, οι δυσκολίες που προέκυψαν κατά κύριο λόγο από την κατοχή και την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης, εμπόδισαν την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ). Η Ιορδανία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις, όπως η σύσταση της εκλογικής επιτροπής και του Συνταγματικού Δικαστηρίου και η θέσπιση νομοθεσίας για τα πολιτικά κόμματα και ενός εκλογικού νόμου. Ο Λίβανος άρχισε να αναλαμβάνει δράση μόνο για μερικές από τις βασικές συστάσεις προβαίνοντας με καθυστέρηση σε ορισμένους δικαστικούς διορισμούς. Οι στόχοι των μεταρρυθμίσεων προχώρησαν με βραδείς ρυθμούς υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης κρίσης στη γειτονική Συρία. Το Μαρόκο έλαβε μέτρα για την εφαρμογή της πλειονότητας των βασικών συστάσεων, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει τη διαδικασία, παρά το γεγονός ότι εξέφρασε τη δέσμευσή του για τους συμφωνηθέντες στόχους της μεταρρύθμισης. Προέβη στη σύσταση ενός οργάνου διεξαγωγής εθνικού διαλόγου σχετικά με τη δικαστική μεταρρύθμιση, στη σύνταξη (αλλά όχι στην έγκριση) ενός νόμου για τη σύσταση ενός οργάνου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και συνέχισε τη διαδικασία προσέγγισης των νομοθεσιών του με το κεκτημένο της ΕΕ. Η Τυνησία, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία δύσκολης μετάβασης, ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές μόνο από τις βασικές συστάσεις. Η σύσταση της Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής εγκρίθηκε, αλλά ο νέος εκλογικός νόμος δεν έχει οριστικοποιηθεί. Η Τυνησία υπέγραψε την περιφερειακή σύμβαση σχετικά με τους πανευρωμεσογειακούς κανόνες καταγωγής. Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας εκτεταμένης και ουσιαστικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (ΕΟΖΕΣ) σημείωσαν πρόοδο. Η ΕΕ εξακολούθησε να αντιμετωπίζει τις άμεσες προτεραιότητες των χωρών εταίρων της, συμβάλλοντας στην εδραίωση του κράτους δικαίου και της χρηστής διακυβέρνησης και να θέτει τα θεμέλια για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και τις βιώσιμες, βασισμένες στη γνώση και κοινωνικά δίκαιες κοινωνίες. Μετά την πρώτη ομάδα εργασίας για την Τυνησία το 2011, ομάδες εργασίας για την Αίγυπτο και την Ιορδανία συγκέντρωσαν εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα, διεθνών χορηγών και της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να χρησιμεύσουν ως καταλύτες για τις πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ENPI) και άλλων μηχανισμών, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε πολλές περιπτώσεις. Κατά τη συνεδρίασή τους τον Ιούλιο του 2012, οι Υπουργοί Εξωτερικών της ανατολικής εταιρικής σχέσης δήλωσαν ότι ο χάρτης πορείας της ΑΕΣ[4] αποτελούσε τη βάση για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της περαιτέρω υλοποίησης των στόχων της εταιρικής σχέσης έως την επόμενη σύνοδο της ΑΕΣ. Με τον καθορισμό των βασικών μεταρρυθμίσεων που πρέπει να εφαρμόσουν οι χώρες εταίροι και περιγράφοντας τι μπορεί να πράξει η ΕΕ και τι υποστήριξη μπορεί να προσφέρει, ο χάρτης πορείας απεικονίζει τις έννοιες της αμοιβαίας λογοδοσίας και της κοινής ευθύνης που είναι απαραίτητες για την προαγωγή της πολιτικής σύνδεσης και της οικονομικής ολοκλήρωσης. Οι εργασίες για την ενίσχυση των σχέσεων προχώρησαν περισσότερο με ορισμένες χώρες σε σχέση με κάποιες άλλες. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη δέσμευση της ΕΕ να προχωρήσει περισσότερο και γρηγορότερα με τις χώρες εταίρους που είναι πρόθυμες και έτοιμες να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων (σύμφωνα με την αρχή των «αναλογικών κερδών»). Συνέχισε να διαπραγματεύεται συμφωνίες σύνδεσης που περιλαμβάνουν ΕΟΖΕΣ με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, την Αρμενία και τη Γεωργία, καθώς και μια συμφωνία σύνδεσης με το Αζερμπαϊτζάν. Επίσης, άρχισε τις διαπραγματεύσεις ΕΟΖΕΣ με το Μαρόκο και προετοιμάζει τις διαπραγματεύσεις με την Τυνησία και την Ιορδανία. Η συμφωνία σύνδεσης μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας μονογραφήθηκε αλλά δεν υπογράφηκε. Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την ανάπτυξη νέας γενιάς κοινών σχεδίων δράσης ΕΠΓ ή ισοδύναμων εγγράφων. Τα σχέδια δράσης αντικατοπτρίζουν τις ειδικές ανάγκες, τις ικανότητες και τις δεσμεύσεις όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις των χωρών εταίρων, επιτρέποντας εξειδικευμένες, κατάλληλα προσαρμοσμένες σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και κάθε μιας από τις χώρες εταίρους. Ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις όσον αφορά τα σχέδια δράσης με τον Λίβανο, το Μαρόκο και την Παλαιστινιακή Αρχή, καθώς και με την Τυνησία στο πλαίσιο μιας προνομιακής εταιρικής σχέσης. Τα σχέδια δράσης θα πρέπει να εγκριθούν από τα αντίστοιχα Συμβούλια Σύνδεσης. Το νέο σχέδιο δράσης για την Ιορδανία τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο. Επίσης, τον Οκτώβριο, η ΕΕ και η Αλγερία ξεκίνησαν τις διαπραγματεύσεις για ένα κοινό σχέδιο δράσης ΕΠΓ. Η Ουκρανία και η ΕΕ κατέληξαν σε κοινή συμφωνία ώστε να ξεκινήσει η ενημέρωση της τρέχουσας ατζέντας σύνδεσης για την προετοιμασία εφαρμογής της μελλοντικής συμφωνίας σύνδεσης. Προετοιμασίες βρίσκονταν σε εξέλιξη για την έναρξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με τις ατζέντες σύνδεσης με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, την Αρμενία και τη Γεωργία. 2.1. Ισχυρή και βιώσιμη δημοκρατία Σε όλες τις γειτονικές χώρες σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της ισχυρής και βιώσιμης δημοκρατίας. Εξακολουθούν ωστόσο να υπάρχουν κάποια προβλήματα και ορισμένες εξελίξεις κινδυνεύουν να οπισθοχωρήσουν. Υπάρχει μια αυξανόμενη απόκλιση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στις γειτονικές χώρες. Ως εκ τούτου η ΕΕ θα ανταποκριθεί με έναν πιο διαφοροποιημένο τρόπο, με βάση την αρχή των «αναλογικών κερδών» και μια αυστηρή εξέταση των δεσμεύσεων όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις. Για να παραμείνει αξιόπιστη, πρέπει να εφαρμόσει τα ίδια υψηλά πρότυπα και τον έλεγχο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε μορφή συμβαίνουν. Στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη υπήρξαν επαναστάσεις οι οποίες προκάλεσαν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ενώ στην Ιορδανία, στο Μαρόκο και στην Αλγερία οι αρχές που βρίσκονταν στην εξουσία ξεκίνησαν συνταγματικές, εκλογικές και νομικές μεταρρυθμίσεις. Διεξήχθησαν δημοκρατικές εκλογές στην Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Τυνησία· εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες όσον αφορά την ελευθερία του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των ΜΜΕ στις περισσότερες χώρες εταίρους. Η ΕΕ έχει αναπτύξει αποστολές παρατηρητών των εκλογών στην Αλγερία και τη Λιβύη. Στις αρχές του 2013, παρακολούθησε τις εκλογές στην Ιορδανία, για πρώτη φορά. Η Αίγυπτος δέχθηκε η αποστολή παρατηρητών της ΕΕ να παρακολουθήσει τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Οι ανατολικές χώρες ακολουθούν επίσης πολύ διαφορετικές πορείες. Η Μολδαβία, η Γεωργία και η Αρμενία συνέχισαν να εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του εκλογικού πλαισίου και διενήργησαν εκλογές που ήταν γενικά σύμφωνες με τα διεθνή πρότυπα, σημειώνοντας σαφή πρόοδο στη δύσκολη μετάβαση προς τη βιώσιμη δημοκρατία. Οι βουλευτικές εκλογές της Ουκρανίας παρουσίασαν πιο μεικτή εικόνα με αρκετές ελλείψεις. Υπήρξε επιδείνωση σε αρκετούς τομείς σε σχέση με προηγούμενες εκλογές. Οι εκλογές στη Λευκορωσία διενεργήθηκαν σε ένα κλίμα καταστολής - άλλη μία χαμένη ευκαιρία για τη Λευκορωσία να διενεργήσει εκλογές σύμφωνα με τον ΟΑΣΕ και τα διεθνή πρότυπα. Γενικά, η ΕΕ εκφράζει μεγάλη ανησυχία για την έλλειψη της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της έκφρασης σε πολλές χώρες. Δεν υπήρξε καμία βελτίωση στη Λευκορωσία όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών αρχών. Σε ορισμένες χώρες εταίρους, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και μερικές φορές τα συνδικάτα, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρούς περιορισμούς (εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία, αγωγές κατά ηγετών ΜΚΟ, επαχθείς διοικητικές διαδικασίες, αποδοχή οικονομικής στήριξης κατόπιν εγκρίσεως). Οι αιγυπτιακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αντιμετώπισαν αυξανόμενη πίεση από τις αρχές. Οι ισχύοντες νόμοι για το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι στην Αίγυπτο, στο Μαρόκο και στην Αλγερία αποτελούν επίσης μια αιτία ανησυχίας. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι λείπει επίσης από τη Λευκορωσία και το Αζερμπαϊτζάν. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι πρέπει να διασφαλίζεται και οι νέοι νόμοι για τις ενώσεις πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σε πολλές γειτονικές χώρες, τα μέσα ενημέρωσης συνεχίζουν να πλήττονται από πολιτικές και οικονομικές παρεμβάσεις, έλλειψη ποικιλομορφίας και αυτολογοκρισία. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις παρενόχλησης και φυλάκισης δημοσιογράφων στο Αζερμπαϊτζάν και στην Αίγυπτο, ενώ η εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τη διαφάνεια των μέσων ενημέρωσης στη Γεωργία ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη. Η δικαστική ανεξαρτησία πρέπει να ενισχυθεί σε διάφορους βαθμούς σε πολλές χώρες εταίρους, μεταξύ των οποίων, η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Τυνησία και η Αλγερία στα νότια και στα ανατολικά, ειδικότερα, το Αζερμπαϊτζάν και η Λευκορωσία. Όσον αφορά την Ουκρανία, υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες όσον αφορά την κακή χρήση του δικαστικού συστήματος για πολιτικούς λόγους. Παρά τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, το σύστημα αυτό εξακολουθεί να θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ότι εξαρτάται από την εκτελεστική εξουσία σε όλες τις νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες. Τα υψηλά ποσοστά καταδικαστικών αποφάσεων, η υπερβολική χρήση των διοικητικών κρατήσεων και η μη ικανοποιητική εφαρμογή της αρχής της ισότητας των μέσων υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι καταβλήθηκαν προσπάθειες για τη βελτίωση των υποδομών των φυλακών, οι συνθήκες στις φυλακές εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία και περιπτώσεις βασανιστηρίων και κακής μεταχείρισης εξακολουθούν να μη διερευνούνται επαρκώς, διαμορφώνοντας μια νοοτροπία ατιμωρησίας μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Η διαφθορά παραμένει ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές γειτονικές χώρες. Στις περισσότερες χώρες δεν ελήφθησαν καθόλου -ή ελήφθησαν ελάχιστα- μέτρα ώστε να ξεκινήσει η καταπολέμηση της διαφθοράς. Ιδιαίτερα στην Ουκρανία, τον Λίβανο, το Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη και τη Λευκορωσία, η αίσθηση για την ύπαρξη διαφθοράς εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υψηλή.[5] Ο δημοκρατικός έλεγχος των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας βελτιώθηκε, κυρίως στη Λιβύη και την Αίγυπτο. Η μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας, ιδίως η μεταρρύθμιση της αστυνομίας, η πλήρης άρση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και η μεταρρύθμιση των ποινικών και στρατιωτικών κωδίκων για να αποφευχθούν οι δίκες πολιτών ενώπιον στρατοδικείων, παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα σε όλες τις γειτονικές χώρες της Μεσογείου. Θέματα όπως η εποπτεία και λογοδοσία της αστυνομίας, οι συνθήκες του σωφρονιστικού συστήματος και η αντιμετώπιση των πολιτών που υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία εξακολουθούν να αποτελούν θέματα που συζητούνται στο πλαίσιο διαρθρωμένου διαλόγου. Οι αξιόπιστες μεταβατικές ποινικές διαδικασίες είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της μετάβασης, ιδίως στις χώρες οι οποίες ανέτρεψαν αυταρχικά καθεστώτα που διέπραξαν εγκλήματα κατά των ίδιων των πληθυσμών τους. Οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της επιβολής του νόμου αποτελούν επίσης προτεραιότητα στην ΑΕΣ, συνδεόμενες με τον συνολικό στόχο διατήρησης και ενίσχυσης του κράτους δικαίου. Οι πολιτισμικές και κοινωνικές διακρίσεις εις βάρος των γυναικών εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα στις νότιες γειτονικές χώρες. Οι γυναίκες διαδραμάτισαν ενεργό ρόλο στις επαναστάσεις. Αυτήν τη στιγμή είναι εξαιρετικά σημαντικό η διαδικασία της μετάβασης και της συνταγματικής μεταρρύθμισης να μην εμποδίσει την πρόοδο ούτε να υπονομεύσει την ισότητα των γυναικών ενώπιον του νόμου και στην κοινωνία. Υπάρχουν επίσης πολλά περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την ισότητα των φύλων στην Ανατολή. Η ενιαία νομοθεσία κατά των διακρίσεων εξακολουθεί να αποτελεί ένα πρόβλημα σε όλες τις γειτονικές χώρες, με λίγες εξαιρέσεις. Οι αρνητικές συμπεριφορές είναι ευρέως διαδεδομένες, ιδίως εναντίον της κοινότητας των λεσβιών, ομοφυλοφίλων, αμφιφυλόφιλων και διεμφυλικών ατόμων (ΛΟΑΔ). 2.2. Βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη Η οικονομική ανάπτυξη επιταχύνθηκε σε λίγους μόνο από τους εταίρους της ΕΠΓ, όπως η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν, αλλά επιβραδύνθηκε στις περισσότερες από τις υπόλοιπες. Αυξήθηκαν οι εξωτερικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την παγκόσμια οικονομική κατάσταση, ενώ οι συγκρούσεις είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις προοπτικές για οικονομική ανάκαμψη. Οι νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες εταίροι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν γενικές μακροοικονομικές ανισορροπίες και υψηλά -και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξανόμενα- ποσοστά ανεργίας. Στις νότιες χώρες εταίρους, σημειώνονται υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων. Η συνεχιζόμενη ή επαναλαμβανόμενη πολιτική αστάθεια είχε επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Χωρίς την αύξηση της ανάπτυξης και την άσκηση αποτελεσματικών πολιτικών για την απασχόληση (συμπεριλαμβανομένης της επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας, της έρευνας και της καινοτομίας), τα υψηλά επίπεδα της ανεργίας θα παραμείνουν μεταξύ των νέων και ο άτυπος τομέας θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα σημαντικό ποσοστό της πραγματικής οικονομίας. Σημαντικές κοινωνικοοικονομικές ανισότητες εξακολουθούν να υφίστανται σε πολλές γειτονικές ανατολικές και νότιες χώρες. Αν δεν αντιμετωπιστούν, οι παράγοντες αυτοί θα εξακολουθήσουν να θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της κοινωνικής σταθερότητας και του εκδημοκρατισμού. Η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ συνέβαλε στην αντιμετώπισή τους μέσω της στήριξης των βασικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στη ζώνη του ευρώ και της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, ο μακροοικονομικός διάλογος που διεξήχθη το 2012 μεταξύ της Επιτροπής και της συντριπτικής πλειονότητας των γειτονικών χωρών (όλες οι χώρες της ΕΠΓ, εκτός από τη Λιβύη και τη Συρία), αποδείχτηκε ότι αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο για την οικονομική συνεργασία για την ΕΕ και τις χώρες εταίρους της. Ο διάλογος αυτός συνέβαλε στην ανοικτή ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις και τις πολιτικές προκλήσεις, συμπεριλαμβάνοντας τις επιπτώσεις της κρίσης στη ζώνη του ευρώ για τις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Χρησίμευσε επίσης ως πλατφόρμα για τον έλεγχο της εφαρμογής των προτεραιοτήτων των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που προσδιορίστηκαν στα σχέδια δράσης της ΕΠΓ και στις ατζέντες σύνδεσης. Εκτός από τον τακτικό μακροοικονομικό διάλογο που διενεργήθηκε βάσει διαφόρων διμερών συμφωνιών, η Επιτροπή διεξάγει συζητήσεις σχετικά με την οικονομική πολιτική με χώρες εταίρους που λαμβάνουν μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ) από την ΕΕ. Αυτή έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις χώρες εταίρους να αντιμετωπίσουν τις μακροοικονομικές ανισορροπίες και να εφαρμόσουν προσανατολισμένες στην ανάπτυξη διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το 2012, με την εκταμίευση των τελευταίων δόσεων, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την εφαρμογή δύο προγραμμάτων ΜΧΣ που εγκρίθηκαν το 2009 (Αρμενία, 100 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις) και το 2010 (Μολδαβία, 90 εκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις). Το Μνημόνιο Συνεννόησης και η Δανειακή Σύμβαση για το πρόγραμμα ΜΧΣ για την Ουκρανία ύψους 610 εκατομμυρίων ευρώ υπογράφηκαν στις αρχές του 2013. Κατά τη διάρκεια του 2012, η ΕΕ συνεργάστηκε στενά με τις αρχές της Αιγύπτου και της Ιορδανίας για την ενδεχόμενη εφαρμογή προγραμμάτων ΜΧΣ στις αρχές του 2013. Η νομοθετική απόφαση σχετικά με το πρόγραμμα για τη Γεωργία που πρότεινε η Επιτροπή στις αρχές του 2011 (46 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις), ανέμενε την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Το 2012, η συνεργασία όσον αφορά την πολιτική για τις επιχειρήσεις εξακολούθησε να επικεντρώνεται στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και στην παροχή καλύτερης οικονομικής στήριξης στις ΜΜΕ. Η εφαρμογή της «Small Business Act», ενός ευρωπαϊκού πλαισίου πολιτικής για τη διαμόρφωση περιβάλλοντος φιλικού προς τις ΜΜΕ, παραμένει βασικός στόχος. Το επίπεδο προόδου διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των εταίρων. Ένας μηχανισμός διαβούλευσης ο οποίος θα δώσει λόγο στις ΜΜΕ σε θέματα που τις αφορούν, θα βελτιώσει τη χάραξη πολιτικής σε ολόκληρη την περιοχή. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η παροχή ισότιμης, απλής πρόσβασης στις δημόσιες συμβάσεις μέσω της βελτίωσης των συστημάτων προμηθειών, η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, η βελτίωση των δεξιοτήτων, η ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και η καινοτομία θα ενισχύσουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ βοηθά τις ΜΜΕ να αναπτύξουν τις ικανότητές τους σε πολλές περιπτώσεις. Η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανεργίας παρέμεινε υψηλή προτεραιότητα, ιδίως στις αγροτικές περιοχές. Τον Μάιο, η ΕΕ οργάνωσε ένα σεμινάριο υψηλού επιπέδου για να παρουσιάσει και να συζητήσει την πρωτοβουλία για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Γειτονίας για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη (ENPARD). Στις νότιες χώρες εταίρους, αναπτύσσονται πιλοτικές δράσεις. Συστήνονται επίσης τεχνικές επιτροπές με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα. Δράσεις του ENPARD έχουν ξεκινήσει στην Αίγυπτο, την Αλγερία, την Τυνησία, το Μαρόκο, και στα ανατολικά, στην Γεωργία. Επιπλέον, ο Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας (FAO) διενήργησε αξιολόγηση της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης σε κάθε μία από τις χώρες της ΑΕΣ. Προσδιόρισε επίσης ορισμένες κοινές προκλήσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Τα αποτελέσματα παρέχουν μια στέρεη βάση για τη νεοσύστατη ομάδα ΑΕΣ σχετικά με τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη και θα συμβάλουν στην προετοιμασία πιθανών νέων προγραμμάτων σε αυτόν τον τομέα. 2.3. Αγορές Η ΕΕ παραμένει ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος για όλες σχεδόν τις γειτονικές χώρες. Ως εκ τούτου, το έργο για την ισχυροποίηση της οικονομικής και εμπορικής ολοκλήρωσης μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της συνεχίζεται. Η ΕΕ και η Ουκρανία μονογράφησαν μια συμφωνία σύνδεσης, η οποία περιλάμβανε την ΕΟΖΕΣ. Έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με τη Μολδαβία, μετά τις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν για την ΕΟΖΕΣ τον Μάρτιο. Η Αρμενία και η Γεωργία σημείωσαν εξαιρετικά μεγάλη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις τους για τη συμφωνία σύνδεσης, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για την καθιέρωση ΕΟΖΕΣ. Η μελλοντική ένταξη των ανατολικών εταίρων ΕΟΖΕΣ στο πανευρωμεσογειακό καθεστώς διαγώνιας σώρευσης της καταγωγής θα ενισχύσει την οικονομική τους ολοκλήρωση με την ΕΕ και θα τους παράσχει ένα επιπλέον κίνητρο για τη δημιουργία ζωνών ελεύθερων συναλλαγών με άλλους εταίρους της ΕΠΓ. Μετά από ενδελεχή προετοιμασία, η ΕΕ ξεκίνησε με το Μαρόκο τις διαπραγματεύσεις για τις ΕΟΖΕΣ στις αρχές του 2013. Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας ΕΟΖΕΣ με την Τυνησία έχουν επίσης προχωρήσει. Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας ΕΟΖΕΣ με την Ιορδανία δεν σημείωσαν πρόοδο, ενώ δεν έχουν ακόμη αρχίσει με την Αίγυπτο. Η συμφωνία με το Μαρόκο και την Παλαιστινιακή Αρχή για τα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο και τον Ιανουάριο αντίστοιχα. Οι διαπραγματεύσεις για μια ανάλογη συμφωνία με την Τυνησία δεν συνεχίστηκαν. Η ευρωπαϊκή συμφωνία σχετικά με την εκτίμηση της συμμόρφωσης και την αποδοχή βιομηχανικών προϊόντων με το Ισραήλ τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο για τα φαρμακευτικά προϊόντα. 2.4. Κινητικότητα Η ΕΕ και οι εταίροι της εξακολούθησαν να εργάζονται για την αύξηση της κινητικότητας των προσώπων. Το 2012 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά τον στόχο της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τα άτομα που ταξιδεύουν στις ανατολικές γειτονικές χώρες, όπως επιβλήθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής της ΑΕΣ το 2011. Η Μολδαβία έκανε ένα σημαντικό βήμα προόδου στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, κινούμενη προς την αξιολόγηση της δεύτερης φάσης και των σημείων αναφοράς σχετικά με την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. Η Ουκρανία έχει σημειώσει επίσης ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά το σχέδιο δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων. Ξεκίνησε ένας διάλογος για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με τη Γεωργία τον Ιούνιο του 2012, με σκοπό να εξετασθούν οι προϋποθέσεις για ταξίδια χωρίς την υποχρέωση θεώρησης στην ΕΕ για τους πολίτες της Γεωργίας, ενώ η Αρμενία θέσπισε καθεστώς εισόδου στη χώρα χωρίς την υποχρέωση θεώρησης για τους πολίτες της ΕΕ από τον Ιανουάριο του 2013. Μετά τις εταιρικές σχέσεις για την κινητικότητα με τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αρμενία, ξεκίνησαν συζητήσεις για την πιθανή εταιρική σχέση ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν. Μια πρώτη, σημαντική αξιολόγηση της εταιρικής σχέσης για την κινητικότητα μεταξύ ΕΕ-Μολδαβίας έδειξε πόσο χρήσιμη είναι ως ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διμερούς συνεργασίας, αλλά έδειξε επίσης ότι το σύνολο συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (ιδίως στον τομέα της νόμιμης μετανάστευσης) θα μπορούσε να επεκταθεί περαιτέρω. Η πρόταση της ΕΕ προς στη Λευκορωσία για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων σχετικά με τις συμφωνίες επανεισδοχής δεν έλαβε απάντηση. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι τα κράτη μέλη να κάνουν βέλτιστη χρήση των δυνατοτήτων ευελιξίας του κώδικα θεωρήσεων της ΕΕ όσον αφορά τους πολίτες της Λευκορωσίας. Αναπτύχθηκαν στενότεροι δεσμοί όσον αφορά την κινητικότητα και τη μετανάστευση με τις νότιες χώρες εταίρους, χρησιμοποιώντας την πολύχρονη εμπειρία της ΕΕ με τους ανατολικούς της εταίρους. Μετά την έναρξη της διεξαγωγής διαλόγου σχετικά με τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την ασφάλεια με την Τυνησία και το Μαρόκο τον Οκτώβριο του 2011, οι διαπραγματεύσεις για τις εταιρικές σχέσεις κινητικότητας με τις δύο χώρες προχώρησαν ικανοποιητικά το 2012. Προσφάτως, η ΕΕ και το Μαρόκο ανήγγειλαν τη σύναψη συμφωνίας σε επίπεδο διαπραγματευτών σχετικά με την πολιτική διακήρυξη με στόχο μια εταιρική σχέση κινητικότητας. Ο στόχος είναι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων το πρώτο εξάμηνο του 2013. Ο διάλογος με την Ιορδανία ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2012. Η Αίγυπτος μέχρι στιγμής δεν έχει αποδεχτεί την πρόταση της ΕΕ να ξεκινήσει διάλογο για τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την ασφάλεια. Προγράμματα όπως το Tempus, το Erasmus Mundus, το Marie Curie και το Νεολαία σε Δράση, στα οποία οι γειτονικές χώρες δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα, έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών, του ακαδημαϊκού προσωπικού, των ερευνητών και των νέων από αυτές τις χώρες και την ΕΕ, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στον εκσυγχρονισμό και το άνοιγμα των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. 2.5. Συνεργασία Η ΕΕ εξακολούθησε να παρέχει χρηματοδοτική στήριξη για τις μεταρρυθμίσεις στις χώρες εταίρους. Το συνολικό ποσό που διατέθηκε για τις χώρες εταίρους κατά την περίοδο 2011-13 ήταν 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει την πρόσθετη χρηματοδότηση (0,95 δισεκατ. ευρώ) που διατέθηκε μετά την έναρξη της πρωτοβουλίας της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης χρηματοδότησης παρέχεται με βάση την αρχή των αναλογικών κερδών, δηλαδή την πρόοδο προς ουσιαστική και βιώσιμη δημοκρατία και την εφαρμογή των σχετικών στόχων των μεταρρυθμίσεων. Διοχετεύεται μέσω δύο γενικών προγραμμάτων: του SPRING[6] στη Νότια Μεσόγειο με προϋπολογισμό 540 εκατομμύρια ευρώ και του EaPIC[7] στην ανατολική γειτονία με προϋπολογισμό 130 εκατομμύρια ευρώ. Και τα δύο προγράμματα επικεντρώνονται στην προώθηση του εκδημοκρατισμού και της οικοδόμησης των θεσμών, καθώς και στη στήριξη της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Το υπόλοιπο ποσό της πρόσθετης χρηματοδότησης έχει ως επί το πλείστον διατεθεί σε προγράμματα κινητικότητας (Tempus, Erasmus Mundus, κ.λπ.) και για τη στήριξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των μη κρατικών φορέων. Όσον αφορά τη μελλοντική χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προσεχούς Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΜΓ), προτείνεται οι χορηγήσεις να λαμβάνουν υπόψη κριτήρια όπως η δέσμευση των χωρών εταίρων για μεταρρυθμίσεις και πρόοδο στην εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων, η πρόοδος στην οικοδόμηση ουσιαστικής και βιώσιμης δημοκρατίας και το επίπεδο της φιλοδοξίας ως προς την εταιρική σχέση με τη ΕΕ[8]. Σε αυτό το πλαίσιο, o Μηχανισμός Γειτονίας για την Κοινωνία των Πολιτών (ΜΚΠ) θεσπίστηκε το 2011 με αρχικό προϋπολογισμό 26,4 εκατομμύρια ευρώ. Σκοπός του είναι να ενισχύσει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, ώστε να μπορούν να διαδραματίσουν το δικό τους ρόλο στις αλλαγές στην περιοχή της ΕΠΓ και να έχουν ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία εκδημοκρατισμού. Η πρώτη φάση του ΜΚΠ που υλοποιήθηκε το 2012 επικεντρώθηκε στην ενίσχυση της ικανότητας δικτύωσης της κοινωνίας των πολιτών και στη βελτίωση των ικανοτήτων τους για την προώθηση των εθνικών μεταρρυθμίσεων και την αύξηση της δημόσιας λογοδοσίας. Τον Δεκέμβριο του 2012, εγκρίθηκε μια δεύτερη φάση του ΜΚΠ με ένα νέο κονδύλιο του προϋπολογισμού ύψους 45,3 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2012-13. Στόχος είναι η ενίσχυση της αυξημένης συμμετοχής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον πολιτικό διάλογο με τις κυβερνήσεις εταίρους και του αυξημένου ρόλου τους στις εθνικές διαδικασίες μεταρρυθμίσεων και τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Για τη στήριξη των πολιτικών παραγόντων που καταβάλλουν προσπάθειες για τη δημοκρατική αλλαγή στις χώρες τους, το 2011 η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή πρότειναν τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Δημοκρατία (ΕΤΔ). Το 2012, έγιναν σημαντικά βήματα για να οργανωθεί και να ξεκινήσει το ΕΤΔ ως ένα ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό ευρωπαϊκό ίδρυμα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ύπατης Εκπροσώπου και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η Επιτροπή και ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη δεσμευτεί για την παροχή χρηματοδότησης ύψους 15 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 6 εκατ. ευρώ από την Επιτροπή), η οποία θα επιτρέψει στο ΕΤΔ να καταστεί πλήρως λειτουργικό το 2013. Η απόφαση σχετικά με την ενδιάμεση επανεξέταση της εξωτερικής εντολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τον Οκτώβριο του 2011, άνοιξε το δρόμο για πρόσθετα δάνεια ύψους 1,15 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις χώρες εταίρους και ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής από το τέλος του 2013. Το 2012, η ΕΤΕπ υπέγραψε σχεδόν 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ νέων δανείων στις νότιες γειτονικές χώρες και σχεδόν 0,9 δισεκατομμύρια ευρώ στις ανατολικές γειτονικές χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας). Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), της οποίας το πεδίο δραστηριοτήτων επεκτάθηκε το 2011 για να συμπεριλάβει χώρες της Νότιας και της Ανατολικής Μεσογείου, διέθεσε 1 δισεκατομμύριο ευρώ τον Μάιο του 2012 για την έναρξη δραστηριοτήτων στις πρώτες τέσσερις χώρες. Αυτές είναι η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Μαρόκο και η Τυνησία. Έως 100 εκατομμύρια ευρώ, εν μέρει από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, έχουν διατεθεί για τη στήριξη δραστηριοτήτων τεχνικής βοήθειας για τον εντοπισμό και την προετοιμασία προγραμμάτων. Στα τέλη του 2012, η συνολική χρηματοδότηση του Ταμείου Επενδύσεων Γειτονίας (ΤΕΓ) ανήλθε στα 594,9 εκατομμύρια ευρώ (εκ των οποίων 259,8 εκατομμύρια ευρώ για τις ανατολικές και 335,1 εκατομμύρια ευρώ για τις νότιες χώρες). Συνολικά 8 δισεκατομμύρια ευρώ αξιοποιήθηκαν από τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (με σχεδόν ίση κατανομή μεταξύ των ανατολικών και των νότιων χωρών). 2.6. Τομεακή συνεργασία Η συνεργασία σε θέματα τομεακής πολιτικής αποτελεί ένα σημαντικό και διευρυνόμενο τμήμα της ανανεωμένης ΕΠΓ, σε διμερή βάση και στο πλαίσιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της Ένωσης για τη Μεσόγειο. Βασιζόμενη ολοένα και περισσότερο στη σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πρότυπα, στηρίζει τη μετάβαση, τη μεταρρύθμιση, τον εκσυγχρονισμό και, τέλος, την ενσωμάτωση στις αγορές της ΕΕ. Καλύπτει ένα μεγάλο εύρος τομέων, όπως η απασχόληση και η κοινωνική πολιτική, η βιομηχανική πολιτική, η γεωργία και η ανάπτυξη της υπαίθρου, η αλιεία, η κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, η ενεργειακή ασφάλεια, οι μεταφορές, η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική, η κοινωνία της πληροφορίας, η έρευνα και η καινοτομία, η εκπαίδευση και συγκεκριμένα η διεύρυνση της συνεργασίας στην ανώτατη εκπαίδευση και των ευκαιριών κινητικότητας (μέσω προγραμμάτων όπως το Erasmus Mundus, το Tempus και οι δράσεις Marie Curie), η συνεργασία σε θέματα νεολαίας, η υγεία και ο πολιτισμός. Ορισμένοι εταίροι συμμετέχουν σε νομικά δεσμευτικά τομεακά μέσα με την ΕΕ, όπως είναι η Ενεργειακή Κοινότητα, η διμερής συμφωνία αεροπορικών μεταφορών ή η περιφερειακή σύμβαση για πανευρωμεσογειακούς προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής. Οι εν λόγω πράξεις θεσπίζουν περιφερειακά καθοριστικά στοιχεία που προσφέρουν κοινωνικά, οικονομικά, νομικά ή κανονιστικά και πολιτικά οφέλη, τα οποία υπερβαίνουν τη διμερή προσέγγιση και μπορούν να οδηγήσουν σε σταδιακή ενσωμάτωση σε συγκεκριμένους τομείς. Δημιουργούν έναν ιστό σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της, διευρύνοντας τα νομικά πρότυπα της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να αναλογιστεί πώς θα επεκτείνει σταδιακά το γεωγραφικό πεδίο των εν λόγω μέσων, ώστε να τα καταστήσει διαθέσιμα σε άλλους εταίρους της στο πλαίσιο της ΕΓΠ ή πώς θα αναπτύξει με εταίρους που το επιθυμούν τομεακές συμφωνίες, όπως η κοινότητα μεταφορών με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Στον τομέα της ενέργειας, οι κοινές προσπάθειες εστιάστηκαν στην ενεργειακή ασφάλεια, τη μεταρρύθμιση και ενοποίηση της αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης υποδομών, της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και της χρήσης περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πραγματοποιήθηκαν ακόμα περισσότερα βήματα προς το άνοιγμα του στρατηγικής σημασίας νοτίου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου. Οι εταίροι της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Μολδαβία και η Ουκρανία, σημείωσαν πρόοδο ως προς την εφαρμογή των δεσμεύσεών τους βάσει της Ενεργειακής Κοινότητας. Η Γεωργία υπέβαλε επίσης πρόσφατα αίτηση προσχώρησης. Η ΕΕ και οι μεσογειακοί εταίροι σημείωσαν μικρή πρόοδο ως προς τη συγκρότηση μιας Μεσογειακής Ενεργειακής Κοινότητας στο μέλλον. Οι εταίροι πραγματοποίησαν περαιτέρω βήματα προς την κατάρτιση και την εφαρμογή περιβαλλοντικών στρατηγικών και νόμων και κατέβαλαν προσπάθειες να βελτιώσουν την κατάσταση του περιβάλλοντος. Η ΕΕ συνέδραμε τις χώρες εταίρους να αντιμετωπίσουν την περιβαλλοντική υποβάθμιση και να προωθήσουν τη βιώσιμη χρησιμοποίηση φυσικών πόρων, σε τομείς όπως η ποιότητα του αέρα, το νερό, η βιομηχανική ρύπανση, η διαχείριση αποβλήτων, τα επικίνδυνα παρασιτοκτόνα, η προστασία της φύσης και η διαχείριση των δασών, καθώς και να ενισχύσουν τα συστήματα περιβαλλοντικών πληροφοριών και διακυβέρνησης. Οι εταίροι πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως τις πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν. Τα εμβληματικά προγράμματα πρόληψης, ετοιμότητας και αντίδρασης σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές (PPRD South and East) συνέβαλαν στη μερική εφαρμογή του πλαισίου δράσης του Hyogo 2005 για τη μείωση των κινδύνων καταστροφών, διευκολύνοντας την προσέγγιση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και πρότυπα. Η ΕΕ θα στηρίξει την ανάπτυξη στρατηγικών επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης, την ανάπτυξη ικανοτήτων και τον βελτιωμένο συντονισμό. Οι εταίροι έλαβαν ορισμένα μέτρα στο πεδίο της κλιματικής αλλαγής, ιδίως μέσω έργων του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης και της από κοινού υλοποίησης. Η ΕΕ στήριξε τη μετάβαση των εταίρων προς μια ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την προσαρμοστικότητά τους στην αλλαγή του κλίματος, μέσω της ανάπτυξης της ικανότητάς τους και των επενδύσεων. Ωστόσο, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή φιλόδοξων πολιτικών για το κλίμα εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, ενώ το ίδιο ισχύει και για την ενσωμάτωση των προβληματισμών σχετικά με την κλιματική αλλαγή σε άλλες πολιτικές (π.χ. ενέργεια, μεταφορές, γεωργία). Οι εταίροι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στην ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών για την αλλαγή του κλίματος, δηλαδή πολιτικών ανάπτυξης με χαμηλά επίπεδα εκπομπών άνθρακα και στρατηγικών προσαρμοστικότητας στην αλλαγή του κλίματος, οι οποίες θα απαιτηθούν επίσης στο πλαίσιο διεθνών διαπραγματεύσεων και την ολοκλήρωσή τους το 2015. Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της αλλαγής του κλίματος σε άλλους τομείς πολιτικών. Οι εταίροι της ΕΠΓ εφάρμοσαν μεταρρυθμίσεις αποσκοπώντας στην προσέγγιση στα πρότυπα των μεταφορών της ΕΕ. Οι κοινές προσπάθειες στο πλαίσιο της επιτροπής μεταφορών της ανατολικής εταιρικής σχέσης εστιάστηκαν στη μεγαλύτερη ενοποίηση των συστημάτων μεταφοράς, καθορίζοντας ένα περιφερειακό δίκτυο μεταφορών που συνδέεται με το ΔΕΔ-Μ και προσδιορίζοντας πρωτεύοντα έργα διασύνδεσης. Το έργο αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί εντός του 2013. Παρόμοια έργα με τους νότιους εταίρους πρέπει να εγκριθούν από τη δεύτερη υπουργική διάσκεψη για τις μεταφορές, τον Νοέμβριο του 2013. Η ΕΕ και η Μολδαβία υπέγραψαν στις αρχές του έτους συμφωνία κοινού αεροπορικού χώρου. Μια παρόμοια συμφωνία με το Ισραήλ είχε μονογραφηθεί ήδη από το 2012. Το 2013 θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις στον τομέα των αερομεταφορών με την Τυνησία, οι οποίες θα πρέπει να συνεχιστούν με τον Λίβανο. Οι διαπραγματεύσεις για αεροπορική συμφωνία με την Ουκρανία, οι οποίες συνεχίστηκαν το 2012, θα πρέπει να ολοκληρωθούν το 2013, ενώ ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με το Αζερμπαϊτζάν το 2013. Ο άτυπος υπουργικός διάλογος για τον τομέα των μεταφορών διεξήχθη τον Φεβρουάριο του 2013 με στόχο την προετοιμασία για τη δεύτερη σύνοδο των υπουργών μεταφορών της ΕΕ και της ανατολικής εταιρικής σχέσης το 2013. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) και οι ΕΚ-ΕΤΕπ συνεργάστηκαν το 2012 για μια σειρά κοινών προτάσεων δράσης ως συνέχεια μιας μελέτης σκοπιμότητας για τη ναυτιλιακή αναπτυξιακή συνεργασία της Μεσογείου, η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του καταπιστευματικού ταμείου του Ευρωμεσογειακού φορέα επενδύσεων και εταιρικής σχέσης (FEMIP). Το 2013, οι ΕΚ-ΕΤΕπ-ΙΜΟ οργανώνουν από κοινού τη 12η διάσκεψη του FEMIP με στόχο την ενίσχυση της θαλάσσιας και ναυτιλιακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Μεσογείου και τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας στην περιοχή. Όσον αφορά την πολιτική για την κοινωνία της πληροφορίας, οι κοινές προσπάθειες εστιάστηκαν στην καθιέρωση σύγχρονων, ανοικτών, διαφανών και θεμιτών αγορών για τις τηλεπικοινωνίες, μιας χωρίς εμπόδια, καθολικής και δυναμικής πρόσβασης στο Διαδίκτυο, και ενός περιβάλλοντος για τα μέσα ενημέρωσης που χαρακτηρίζεται από την ποικιλομορφία. Το 2012 θεσπίστηκε ένα δίκτυο ρυθμιστικών αρχών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Το δίκτυο των μεσογειακών ρυθμιστικών αρχών θα ενισχυθεί. Σημαντικά βήματα πραγματοποιήθηκαν προς την ανάπτυξη του κοινού χώρου γνώσεων και καινοτομίας. Το 2012 διευρύνθηκε η συμμετοχή των χωρών της ΕΠΓ στο έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο (2007-13) (7ο ΠΠ). Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για διεθνή συνεργασία που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2012 περιελάμβανε δραστηριότητες που στόχευαν ειδικά στις χώρες της ΕΠΓ σε περιφερειακό και διμερές επίπεδο, αποσκοπώντας στη στήριξη του πολιτικού διαλόγου, καθώς και στην ανάληψη ειδικών δράσεων για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ έρευνας και καινοτομίας. Στο τέλος του 2012, η συνολική συνεισφορά της ΕΕ σε έργα με τη συμμετοχή χωρών της ΕΠΓ ανήλθε σε 960 εκατ. ευρώ. Τον Μάρτιο του 2012, υπεγράφη συμφωνία επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Αλγερίας. Από τον Ιανουάριο του 2012 η Δημοκρατία της Μολδαβίας συνδέεται με το 7ο ΠΠ. Προετοιμάζονται πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ευρωμεσογειακής διαπεριφερειακής συνεργασίας, έπειτα από την ευρωμεσογειακή σύνοδο για την έρευνα και την καινοτομία που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη τον Απρίλιο του 2012. Μια ειδική επιτροπή για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο της υφιστάμενης πλατφόρμας ΑΕΣ IV «Επαφές μεταξύ των λαών» συστάθηκε το 2012 και θα ξεκινήσει το 2013.

57. Το 2012 συνεχίστηκε ο διάλογος με χώρες εταίρους για τον προσδιορισμό των βασικών τους συμφερόντων αναφορικά με τη συμμετοχή σε προγράμματα της ΕΕ και τη συνεργασία με οργανισμούς της ΕΕ. Η ΕΕ διοργάνωσε ενημερωτικές συνεδριάσεις με γενικό στόχο τη συμμετοχή σε προγράμματα και τη συνεργασία με οργανισμούς στις περισσότερες χώρες εταίρους.

Τον Οκτώβριο τέθηκε σε ισχύ το πρωτόκολλο που επέτρεπε στο Μαρόκο να συμμετάσχει σε προγράμματα της ΕΕ, τα οποία είναι ανοικτά στη συμμετοχή των εταίρων της ΕΠΓ. Τον Δεκέμβριο η ΕΕ υπέγραψε παρόμοια πρωτόκολλα με την Αρμενία και την Ιορδανία. Ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις σχετικά με τα πρωτόκολλα με το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία.[9] Τον Νοέμβριο, η ΕΕ διοργάνωσε ενημερωτικό σεμινάριο, συγκεντρώνοντας χώρες της ΕΠΓ και οργανισμούς της ΕΕ. Ενέκρινε ένα έργο χρηματοδοτικής ενίσχυσης ύψους 3,7 εκατ. ευρώ, που θα αρχίσει στις αρχές του 2013, για τη χρηματοδότηση των προπαρασκευαστικών μέτρων που εφαρμόζουν οι οργανισμοί της ΕΕ για τη στήριξη της συμμετοχής των εταίρων της ΕΠΓ στο έργο τους. Οι εταίροι της ΕΠΓ ενίσχυσαν την αλληλεπίδρασή τους με διάφορους οργανισμούς της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της διμερούς τεχνικής συνεργασίας. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί πρωτόκολλα που θα επιτρέπουν σε άλλες ενδιαφερόμενες χώρες της ΕΠΓ να συμμετέχουν σε προγράμματα της ΕΕ. Δεδομένου ότι τα τρέχοντα προγράμματα λήγουν το 2013, η ΕΕ θα παράσχει στους εταίρους πληροφορίες για τα προγράμματα 2014-20 στα οποία μπορούν να συμμετέχουν, μόλις αυτά εγκριθούν. Θα συνεχίσει να επικουρεί τη συμμετοχή χωρών εταίρων στις εργασίες των οργανισμών της ΕΕ, ιδίως μέσω της παροχής χρηματοδότησης για προπαρασκευαστικές ενέργειες. Οι χώρες εταίροι θα πρέπει να προσδιορίσουν προσεκτικά έναν περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων, ώστε να διευκολύνουν ακόμα περισσότερο τον διάλογο και τη συνεργασία βάσει ενός από κοινού προσδιορισμένου συμφέροντος. Η ΕΕ είναι προετοιμασμένη να συγχρηματοδοτήσει, σε προσωρινή και φθίνουσα βάση, ορισμένες από τις δαπάνες που σχετίζονται με τη συμμετοχή. 2.7. Ανατολικές και νότιες διαστάσεις της ΕΠΓ

61. Η ΕΠΓ βασίζεται σε μεμονωμένες εταιρικές σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και κάθε μεμονωμένης χώρας μέσω ενιαίας πολιτικής, βασισμένης στην αμοιβαία υπευθυνότητα και την κοινή δέσμευση στις παγκόσμιες αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Αυτή η προσέγγιση συμπληρώνεται από τις δύο περιφερειακές διαστάσεις της ΕΠΓ. Η ανατολική εταιρική σχέση και η συνεργασία για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία με τις γειτονικές χώρες της νότιας Μεσογείου αποσκοπεί στην προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και την ανάπτυξη περιφερειακών συνεργειών και λύσεων στα συγκεκριμένα γεωγραφικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα κάθε περιοχής.

2.7.1 Ανατολική εταιρική σχέση Επετεύχθη σημαντική πρόοδος σε διμερές και πολυμερές επίπεδο όσον αφορά την εφαρμογή της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Παρόλα αυτά, η περιορισμένη πρόοδος σε ορισμένες χώρες όσον αφορά τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου συνέχισε να αποτελεί πρόκληση για την επίτευξη του στόχου της πολιτικής σύνδεσης και της οικονομικής ολοκλήρωσης των χωρών εταίρων με την ΕΕ. Ο χάρτης πορείας που καταρτίστηκε το 2012[10] αποτέλεσε τη βάση για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των στόχων της εταιρικής σχέσης που καθορίζονται στις δηλώσεις της Πράγας και της Βαρσοβίας μέχρι την επόμενη σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους, το φθινόπωρο του 2013. Οι πλατφόρμες και οι ειδικές ομάδες της ανατολικής εταιρικής σχέσης παρείχαν έναν κοινό χώρο για διάλογο, συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών σε τομείς όπως η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, οι μεταφορές και η μετανάστευση και το άσυλο. Θεσπίστηκαν πλατφόρμες για φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών και στις έξι χώρες εταίρους της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Επετεύχθη σημαντική πρόοδος ως προς τις συμφωνίες σύνδεσης (ΣΣ), συμπεριλαμβανομένων των σφαιρικών και σε βάθος ζωνών ελεύθερων συναλλαγών, που αποτελούν βασικά μέσα στήριξης της δημοκρατίας και του οικονομικού μετασχηματισμού, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση σημείωσε πρόοδο στην επίτευξη του στόχου της ελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων εισόδου για τις μετακινήσεις μικρής διάρκειας με πέντε από τις έξι χώρες εταίρους. Η ΕΕ παρείχε σημαντική χρηματοδότηση για τη στήριξη των προσπαθειών μεταρρύθμισης των εταίρων. Για την περίοδο 2011-13, διατίθενται 1,9 δις ευρώ για διμερή και περιφερειακή συνεργασία (συμπεριλαμβανομένων 350 εκατ. ευρώ για επιπλέον πόρους). Το πρόγραμμα ολοκλήρωσης και συνεργασίας της ανατολικής εταιρικής σχέσης (EaPIC) αποτέλεσε το μέσο για πιο συστηματική εφαρμογή ενισχυμένων προϋποθέσεων πολιτικής και την εφαρμογή της αρχής των «αναλογικών κερδών». Το 2012, τρεις χώρες εταίροι (Μολδαβία, Γεωργία και Αρμενία) ωφελήθηκαν από το EaPIC όσον αφορά την αυξημένη χρηματοδοτική συνδρομή. Συμφωνήθηκε η καθιέρωση των άτυπων διαλόγων στο πλαίσιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, που θα διεξαχθούν σε επίπεδο ΥΕ/ΑΠ, του Επιτρόπου για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, καθώς και υπουργών Εξωτερικών των έξι χωρών εταίρων. Οι άτυποι διάλογοι θα πρέπει να εξετάσουν όλα τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αμοιβαίου ενδιαφέροντος για την ΕΕ και τους εταίρους, να παρακολουθήσουν την εφαρμογή του χάρτη πορείας της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και, κατά περίπτωση, να συμπεριλάβουν έναν τομεακό διάλογο. Η πρώτη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο Chisinau τον Ιούνιο του 2012 και ο δεύτερος διάλογος διεξήχθη στο Tbilisi τον Φεβρουάριο του 2013, συμπεριλαμβανομένου ενός άτυπου διαλόγου για τις μεταφορές, με τη συμμετοχή του Αντιπροέδρου της Επιτροπής κ. Kallas και των Υπουργών Μεταφορών των χωρών εταίρων. Η σύνοδος κορυφής, η οποία έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο Βίλνιους τον Νοέμβριο του 2013, θα αποτελέσει άλλο ένα ορόσημο στην εφαρμογή της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Ορισμένοι από τους εταίρους της ανατολικής Ευρώπης επιθυμούν να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους με την ΕΕ. Στην ανακοίνωση για την ανατολική εταιρική σχέση τον Μάιο του 2011[11], η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή επεσήμαναν ότι οι αξίες στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση - ελευθερία, δημοκρατία, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεμελιώδεις ελευθερίες και κράτος δικαίου - βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο της διαδικασίας πολιτικής σύνδεσης και οικονομικής ολοκλήρωσης στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Πρόκειται για τις ίδιες αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στις οποίες βασίζονται τα άρθρα 8 και 49. Κατά τη διάσκεψη κορυφής της ανατολικής εταιρικής σχέσης που έλαβε χώρα στη Βαρσοβία το 2011, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναγνώρισαν τις ευρωπαϊκές βλέψεις και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό ορισμένων εταίρων[12]. 2.7.2. Εταιρική σχέση για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία

66. Το 2012 ένας χάρτης πορείας[13] έθεσε τους επιδιωκόμενους στόχους βάσει της εταιρικής σχέσης με τις χώρες της νότιας γειτονίας, σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και τα επιτεύγματα που αναμένονται μέχρι το τέλος του 2013. Η εφαρμογή του χάρτη πορείας επηρεάστηκε από τις μεταβαλλόμενες συνθήκες των μεσογειακών εταίρων το 2012. Η ΕΕ συνέχισε την πολιτική της για ανανεωμένη δέσμευση σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο, προσφέροντας υποστήριξη για τη μετάβαση και αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι η ιδιοποίησή του βαρύνει τους εταίρους. Από πλευράς χρηματοδοτικής ενίσχυσης, εκτός των 3,5 δισεκατ. ευρώ που έχουν ήδη προγραμματισθεί για την περίοδο 2011-13, η ΕΕ παρέχει περίπου 700 εκατ. ευρώ σε νέες επιχορηγήσεις για τη νότια γειτονία.

67. Το 2012 σημειώθηκε η επιτυχημένη προκήρυξη δημοκρατικών εκλογών (Αίγυπτος, Αλγερία και Λιβύη), οι εκλογικές μεταρρυθμίσεις κατά την προετοιμασία των εκλογών στην Ιορδανία και το Λίβανο και ο σχηματισμός νέων κυβερνήσεων στις περισσότερες χώρες. Μέσω αποστολών βοήθειας ή παρατήρησης, η ΕΕ στήριξε τις πρώτες πραγματικά δημοκρατικές εκλογές. Τα πολυκομματικά πολιτικά καθεστώτα απέκτησαν νέα δυναμική και η κοινωνία των πολιτών απέκτησε ενεργότερο ρόλο και ισχυρότερη φωνή. Σε πολλές χώρες της περιοχής, υπάρχει εντονότερος σεβασμός προς την ελευθερία της έκφρασης, εν γένει, ενώ έχει γίνει ευκολότερη η σύσταση πολιτικών κομμάτων και συνδικάτων. Παρόλα αυτά, κατέστη σαφές ότι η δημιουργία δημοκρατικών θεσμών είναι χρονοβόρα, ιδίως σε περιπτώσεις όπου η ανασφάλεια δικαίου εξακολουθεί να επηρεάζει τη διαδικασία μετάβασης (Αίγυπτος). Ωστόσο, ο νέος δυναμισμός των πολιτικών κομμάτων και της κοινωνίας των πολιτών αποτελεί ένδειξη της ανάπτυξης μιας δημοκρατικής κουλτούρας, η οποία παρέχει στην ΕΕ νέους διαύλους διαλόγου. Ταυτόχρονα, λόγω της επιδείνωσης της ασφάλειας, ιδίως στη Λιβύη, στο Σινά και το Σαχέλ, η μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας που κληρονομήθηκε από τα προηγούμενα καθεστώτα, διατηρώντας παράλληλα τον νόμο και την τάξη, αποτελεί σημαντικό ζήτημα.

68. Στο οικονομικό μέτωπο, οι πολιτικές αβεβαιότητες, καθώς και η έλλειψη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, συνέχισαν να αποτελούν τροχοπέδη για την οικονομική δραστηριότητα. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα ή ακόμη και επιδεινώθηκαν το 2012, λόγω των δυσμενών οικονομικών συνθηκών και της αύξησης των δαπανών για την κάλυψη εκπεφρασμένων κοινωνικών απαιτήσεων. Τα ήδη υψηλά επίπεδα ανεργίας αυξήθηκαν. Παρόλο που το πολιτικό πλαίσιο δεν ευνοούσε την οικονομική μεταρρύθμιση, υπάρχουν ενδείξεις σταθεροποίησης.

Ο ειδικός εντεταλμένος της ΕΕ για την περιοχή της νοτίου Μεσογείου διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στη βελτίωση του πολιτικού διαλόγου της ΕΕ με τις χώρες της περιοχής που συμμετείχαν στη μετάβαση, συμβάλλοντας στο έργο της ΕΕ για την ενίσχυση της δημοκρατίας και της δημιουργίας θεσμών, καθώς και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της παρουσίας και της προβολής της στην περιοχή. Συστάθηκαν επιχειρησιακές ομάδες για την Τυνησία (28-29 Σεπτεμβρίου 2011), την Ιορδανία (22 Φεβρουαρίου 2012) και την Αίγυπτο (13-14 Νοεμβρίου 2012). Οι επιχειρησιακές ομάδες συνέβαλαν στην εμβάθυνση της σχέσης που διατηρεί η ΕΕ με τις τρεις χώρες με προσανατολισμένο στα αποτελέσματα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και διαφοροποιημένο τρόπο, μέσω της συμμετοχής όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και του ιδιωτικού τομέα. Ευρωπαίοι επιχειρηματίες συμμετείχαν επίσης σε αποστολές για την ανάπτυξη με επικεφαλής τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Tajani στο Μαρόκο και την Τυνησία, τον Νοέμβριο του 2012. Στην Τυνησία, συστάθηκε Συμβούλιο για την Επιχειρηματικότητα μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας για την παροχή συμβουλών στην κυβέρνηση της Τυνησίας σε θέματα βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος.

70. Σε περιφερειακό επίπεδο, η βόρεια συμπροεδρία της Ένωσης για τη Μεσόγειο μεταβιβάστηκε στην ΕΕ και η Ιορδανία ανέλαβε τη νότια συμπροεδρία. Αυτή ήταν μια ένδειξη ανανεωμένης θέλησης και από τις δύο πλευρές της Μεσογείου να μετατραπεί η Ένωση για τη Μεσόγειο, ως ένα μοναδικό φόρουμ με 43 μέλη,[14] σε αποτελεσματικό καταλύτη για την ανάπτυξη περιφερειακών έργων. Η υπουργική σύνοδος μεταξύ της ΕΕ και του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, τον Νοέμβριο, έδωσε ένα σαφές πολιτικό μήνυμα ως προς τη δέσμευση της ΕΕ και των υπουργών αραβικών κρατών να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων τους. Τον Δεκέμβριο, μια κοινή ανακοίνωση[15] εξέθεσε τους τρόπους με τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να στηρίξει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των χωρών του Μαγκρέμπ. Η Επιτροπή συμμετείχε επίσης στη Σύνοδο Κορυφής 5+5 του Οκτωβρίου, μεταξύ των πέντε κρατών της νότιας Μεσογείου μελών της ΕΕ και του Μαγκρέμπ, δείχνοντας τη στήριξή της για περαιτέρω περιφερειακή ολοκλήρωση ως έναν σημαντικό τρόπο προώθησης της ασφάλειας και της ευημερίας.

Ενώ επετεύχθη ουσιαστική πρόοδος προς τους στόχους του χάρτη πορείας το 2012, η περαιτέρω πρόοδος το 2013 θα εξαρτηθεί από τη συνεχή προθυμία της ΕΕ και των εταίρων να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τις οποίες έχουν ήδη αναλάβει. Καθώς σταθεροποιείται η πολιτική κατάσταση και οι χώρες εταίροι σημειώνουν πρόοδο στην πορεία προς τον εκδημοκρατισμό τους, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βρίσκονται σε καλύτερη θέση ώστε να αξιοποιήσουν τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η ΕΕ και να δώσουν νέα ώθηση στη συμμετοχή τους στην περιφερειακή συνεργασία. 2.8. Αντιμετώπιση συγκρούσεων στις γειτονικές χώρες Η αντιμετώπιση παρατεταμένων συγκρούσεων στις γειτονικές χώρες - στη Μολδαβία, τον νότιο Καύκασο και τη Μέση Ανατολή - αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτικής της ΕΕ. Η δέσμευση ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ της ΕΕ θα συνεχίσει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ΕΠΓ. Η παρουσία αποστολών της ΚΠΑΑ στις γείτονες χώρες αντικατοπτρίζει την ολοκληρωμένη, πολύπλευρη προσέγγιση της ΕΕ στην περιοχή, αντιμετωπίζοντας ζητήματα ασφαλείας, κράτους δικαίου και μη στρατιωτικής διαχείρισης κρίσεων. Ο ειδικός εντεταλμένος της ΕΕ για τον νότιο Καύκασο και την κρίση στη Γεωργία συνέχισε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες της ΕΕ να επιλύσει τις συγκρούσεις στη Γεωργία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σε συνεργασία με τον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ, ο ειδικός εντεταλμένος συμπροήδρευσε στις διεθνείς συζητήσεις της Γενεύης για την κρίση στη Γεωργία. Αυτές οι συζητήσεις αποτελούν επί του παρόντος το μόνο φόρουμ διαλόγου μεταξύ των γεωργιανών αρχών και των αποσχισμένων περιοχών της Αμπχαζίας και της νότιας Οσετίας, παρόλο που η νέα κυβέρνηση της Γεωργίας εξέφρασε την πρόθεση να καθιερώσει άμεσους διαύλους επικοινωνίας με εκπροσώπους των de facto οντοτήτων. Η αποστολή παρακολούθησης της ΕΕ στη Γεωργία συνέβαλε στη σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή μέσω της παρουσίας και επιτήρησής της στα διοικητικά σύνορα με τις αποσχισμένες περιοχές. Στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, συνεχίστηκαν οι επαφές υψηλού επιπέδου με την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, με σκοπό την ενθάρρυνση της ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης, ειδικά μέσω της στήριξης του έργου της ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ. Αναγνωρίζοντας πλήρως την αξία των συμπροέδρων της ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, η ΕΕ δήλωσε έτοιμη να συμβάλει στη διευκόλυνση της συμφιλίωσης και αποκατάστασης, στηρίζοντας κάθε πρόοδο που μπορεί να επιτευχθεί όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2012 τέθηκε σε εφαρμογή η δεύτερη φάση του συγχρηματοδοτούμενου από την ΕΕ προγράμματος της κοινωνίας των πολιτών, της ευρωπαϊκής σύμπραξης για την ειρηνική διευθέτηση των συγκρούσεων στο Ναγκόρνο - Καραμπάχ (EPNK). Η διαδικασία διαπραγματεύσεων της Υπερδνειστερίας με το σχήμα 5+2, η οποία συνεχίστηκε επισήμως τον Δεκέμβριο του 2011, επισπεύθηκε. Τον Ιανουάριο του 2012 οι δύο πλευρές συνήλθαν στην Οδησσό και συμφώνησαν σε μια διαδικασία «μικρών βημάτων» για την αντιμετώπιση πρακτικών ζητημάτων πρωτεύουσας σημασίας για τους απλούς πολίτες. Τον Απρίλιο, η 5+2 ενέκρινε με συναίνεση κανόνες για τις διαδικασίες, καθώς και ένα πιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαπραγματεύσεων. Το πρόγραμμα διαπραγματεύσεων καλύπτει κοινωνικοοικονομικά, ανθρωπιστικά, νομικά και πολιτικά θέματα, καθώς και θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Έκτοτε, οι συμμετέχοντες στην 5+2 παρείχαν πολιτική στήριξη στις τεχνικές συζητήσεις που προέκυψαν από τις διάφορες πλευρές. Αυτό επέτρεψε την επανέναρξη των σιδηροδρομικών μεταφορών εμπορευμάτων από την περιοχή της Υπερδνειστερίας και την ουσιαστική πρόοδο στον τομέα της εκπαίδευσης και σε άλλα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα. Τον Νοέμβριο, οι συμμετέχοντες αντάλλαξαν απόψεις, χωρίς να καταλήξουν σε συναίνεση, όσον αφορά την ανάγκη να συζητηθούν οι πολιτικές πτυχές του διακανονισμού και η έλλειψη σαφήνειας η οποία εμποδίζει την επίλυση κοινωνικοοικονομικών και ανθρωπιστικών προβλημάτων. Η ΕΕ, αποσκοπώντας στην εδραίωση της σταθερότητας στην περιοχή, συμμετείχε ενεργά στο σχήμα 5+2 και ενίσχυσε την παρουσία της στην περιοχή. Αυτό επετεύχθη μέσω της διευκόλυνσης της συμμετοχής των επιχειρήσεων με έδρα στην Υπερδνειστερία στις ροές συναλλαγών μεταξύ της ΕΕ και της Μολδαβίας και της χρηματοδότησης ενός αυξανόμενου αριθμού έργων για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης, καθώς και στον κοινωνικό και τον ανθρωπιστικό τομέα. Η Μολδαβία και η Ουκρανία συνέχισαν να συμμετέχουν εποικοδομητικά στο έργο της αποστολής συνοριακής συνδρομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μολδαβία και την Ουκρανία (EUBAM) Με τη στήριξη της ΕUBAM, οι τελωνειακές αρχές και η συνοριοφυλακή της Μολδαβίας συνέχισαν να βελτιώνουν τις επαγγελματικές τους ικανότητες και τη διυπηρεσιακή τους συνεργασία τόσο εντός της χώρας όσο και με την Ουκρανία. Η EUBAM συνέχισε να στηρίζει την οριοθέτηση των κρατικών συνόρων με την Ουκρανία. Οι αλλαγές στον αραβικό κόσμο υπογράμμισαν για άλλη μια φορά την επιτακτική ανάγκη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων. Το 2012, η ΕΕ συνέχισε να ενθαρρύνει αμφότερα τα μέρη να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σύμφωνα με τη δήλωση της τετραμερούς διάσκεψης του Σεπτεμβρίου 2011. Παρά τη στήριξη της Ιορδανίας στις αρχές του έτους, δυστυχώς οι εν λόγω διαπραγματεύσεις δεν συνεχίστηκαν. Η ΕΕ, επιβεβαιώνοντας τη στήριξή της για τη λύση των δύο κρατών, εξέφρασε έντονο προβληματισμό σχετικά με τις εξελίξεις στην περιοχή, οι οποίες απειλούν να καταστήσουν ανέφικτη τη λύση των δύο κρατών. Συνέχισε να υποστηρίζει την επίλυση της διένεξης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων μέσω ειρηνικών διμερών συνομιλιών βάσει του διεθνούς δικαίου και ήδη συμφωνημένων παραμέτρων. Πέραν της συνεπούς πρακτικής υποστήριξής της στο πλαίσιο της ΕΓΠ, οι πολιτικές της προσπάθειες αντικατοπτρίζονται καλύτερα στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων του Μαΐου και του Δεκεμβρίου 2012. Συνέδραμε επίσης τις προσπάθειες της Παλαιστινιακής Αρχής για τη δημιουργία κράτους που βασίζεται στο κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επανέλαβε την πρόσκλησή της για ενδοπαλαιστινιακή συμφιλίωση και εστίασε στην πρόληψη των μονομερών ενεργειών που απειλούν τη βιωσιμότητα μιας λύσης δύο κρατών, κυρίως όσον αφορά την επέκταση των ισραηλινών οικισμών, καθώς και την επέκταση στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Αναγνωρίζοντας πλήρως τις θεμιτές ανάγκες ασφαλείας του Ισραήλ, συνέχισε να κάνει έκκληση για λήξη του αποκλεισμού στη Λωρίδα της Γάζας με απώτερο στόχο τη βελτίωση της μη βιώσιμης ανθρωπιστικής κατάστασης στην περιοχή. Συνεργάστηκε στενά με τις ΗΠΑ και άλλους διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης και της τετραμερούς διάσκεψης. Χαιρέτισε τις προσπάθειες διαμεσολάβησης της Ιορδανίας και της Αιγύπτου υπέρ της επίλυσης των διενέξεων και τη γενική στήριξη του Συνδέσμου των Αραβικών Κρατών για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Οι επιχειρήσεις της EUBAM Ράφα έχουν ανασταλεί λόγω της βίαιης κατάληψης της Λωρίδας της Γάζας από τη Χαμάς στα μέσα του 2007. Έκτοτε, έχει τεθεί σε αναστολή η ουσιαστική εκτέλεση της εντολής, ωστόσο η αποστολή έχει διατηρήσει την ικανότητα και την ετοιμότητά της να επανενεργοποιηθεί και να αναπτυχθεί εκ νέου στο σημείο διέλευσης της Ράφα, όποτε το επιτρέψουν οι πολιτικές συνθήκες και οι συνθήκες ασφαλείας. Στον απόηχο της κρίσης στη Γάζα, τον Νοέμβριο του 2012, ξεκίνησαν εκ νέου συζητήσεις για την πιθανή επανενεργοποίηση της EUBAM Ράφα. Στην περίπτωση της Συρίας, η ΕΕ έχει καταδικάσει επανειλημμένα τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποφάσισε αρκετές σειρές περιοριστικών μέτρων ενάντια στο καθεστώς της Συρίας και παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια σε άτομα εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας και σε πρόσφυγες. Ανέλαβε διπλωματική δράση για τη διευκόλυνση μιας ειρηνικής λύσης για την κρίση, στηρίζοντας τους ειδικούς απεσταλμένους των Ηνωμένων Εθνών και του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, συμμετέχοντας στις συνεδριάσεις των Φίλων της Συρίας και στηρίζοντας τις προσπάθειες για την προώθηση μιας ενοποιημένης, αντιπροσωπευτικής αντιπολίτευσης. Καθόλη τη διάρκεια της κρίσης στη Συρία, η ΕΕ ήταν στην πρώτη γραμμή της διεθνούς ανθρωπιστικής απόκρισης, ενεργώντας σε στενό συντονισμό με άλλους χορηγούς και διεθνείς οργανώσεις, προκειμένου να διασφαλίσει τον άμεσο εντοπισμό των αναγκών και την ταχεία και αποτελεσματική παροχή της βοήθειας. Το 2012, παρασχέθηκαν στη Συρία και στις γείτονες χώρες 150 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία συμπληρώθηκε με μια συνεισφορά ύψους 208 εκατ. ευρώ από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ENPI) και θεματικών μέσων παρασχέθηκαν περίπου 80 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των μακροπρόθεσμων αναγκών του πληθυσμού της Συρίας (στήριξη της κοινωνίας των πολιτών, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρόσφυγες, κ.λπ.) και την παροχή βοήθειας σε γείτονες χώρες για την αντιμετώπιση της εισροής προσφύγων. 3. Συνοχή των πολιτικών Η ΕΠΓ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα συνολικής προσέγγισης για την εξωτερική πολιτική. Κατά τη συνεργασία με τις γείτονες χώρες χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα και οι πολιτικές που διαθέτει η ΕΕ. Συνδυάζει μακροπρόθεσμη πολιτική σύνδεση, εμπορική πολιτική, τομεακές πολιτικές και οικονομική συνεργασία με βραχυπρόθεσμες πολιτικές και μέτρα των μηχανισμών ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ. Παρουσιάζει πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη δημιουργία συνεκτικής δράσης στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι σχετικοί φορείς της ΕΕ. Όπως ανακοινώθηκε στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2013, η ΥΕ και η Επιτροπή επεξεργάζονται επί του παρόντος μια κοινή ανακοίνωση στην οποία περιγράφεται ο τρόπος περαιτέρω ανάπτυξης αυτής της προσέγγισης. Συνεργάζεται στενά με άλλες χώρες χορηγούς και διεθνείς φορείς για την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων, την προώθηση της δημοκρατικής μετάβασης και τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης στις χώρες εταίρους. Η αναζήτηση καλύτερων συνεργειών και ο συντονισμός με σημαντικούς διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (ΔΧΟ) στην περιοχή της ΕΠΓ αποτελεί ήδη βασικό έργο, του οποίου η σημασία θα αυξηθεί στο μέλλον. Οι μηχανισμοί έγκαιρης διαβούλευσης, τόσο μέσω των τρεχόντων πλαισίων, του τριμερούς μνημονίου συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής, του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και της ομάδας του Λουξεμβούργου (η ΕΕ, το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης (ΔΟΧ) και η ΕΤΑΑ) και της αυξημένης συνεργασίας σε τομεακό επίπεδο είναι ουσιαστικής σημασίας για τη βελτίωση της εναρμόνισης της πολιτικής με τους στόχους πολιτικής της ΕΓΠ. Ο ειδικός εντεταλμένος για την περιοχή της νότιας Μεσογείου και η Επιτροπή μεριμνούν για τον συντονισμό με τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς και την ομάδα G8 στο πλαίσιο της διαδικασίας της Ντοβίλ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ζητήματα πολιτικής της ΕΠΓ συζητήθηκαν επίσης στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης με τους διευθυντές της Παγκόσμιας Τράπεζας που είναι αρμόδιοι για θέματα ΕΕ το 2012. Οργανώθηκαν επίσης τακτικές διαβουλεύσεις με τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΑΑ που είναι αρμόδια για θέματα ΕΕ, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπίσουν ζητήματα πολιτικής που σχετίζονται με την ΕΠΓ.  Η πολιτική και στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) και της ΕΕ ενισχύεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Η συνεργασία και ο διάλογος με το Συμβούλιο της Ευρώπης συμβάλλει στην επίτευξη των κοινών στόχων για μεγαλύτερο σεβασμό των κοινών αξιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στις χώρες της περιοχής. Η ΕΕ συνεργάζεται επίσης στενά με τον ΟΑΣΕ για την επίλυση των συγκρούσεων στο πλαίσιο της ομάδας Μινσκ και της διαδικασίας διευθέτησης της διένεξης στην Υπερδνειστερία υπό τη σύνθεση 5+2, και με τον ΟΑΣΕ και τον ΟΗΕ στις διεθνείς συζητήσεις της Γενεύης σχετικά με τη σύγκρουση στη Γεωργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή των Περιφερειών και ιδίως οι δύο συνεργαζόμενοι φορείς CORLEAP (Διάσκεψη των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση) και ARLEM (Ευρωμεσογειακή Περιφερειακή και Τοπική Συνέλευση), και η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αναλαμβάνουν ολοένα και πιο ενεργό και σημαντικό ρόλο στην ΕΠΓ, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του πολιτικού διαλόγου και στην καλύτερη ενσωμάτωση άλλων διαστάσεων συνεργασίας στην ΕΠΓ. Αυτό ενισχύει περαιτέρω τις συνέργειες για την εφαρμογή και τη διάδοση της πολιτικής. Οι γείτονες χώρες της ΕΕ συμμετέχουν επίσης στον τομέα της ΚΠΑΑ. Η Ουκρανία συμμετέχει σε αρκετές αποστολές της ΚΠΑΑ. Έχουν συναφθεί συμφωνίες-πλαίσιο συμμετοχής στην ΚΠΑΑ με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τη Γεωργία, ενώ η Αρμενία έχει επίσης εκφράσει ενδιαφέρον. Υπάρχει ακόμα περιθώριο για βελτίωση. Η ΕΕ θα συνεχίσει να επεξεργάζεται το θέμα του πιο συνεκτικού τρόπου λειτουργίας των διαφόρων φορέων. Είναι σαφές ότι σε διάφορους τομείς, και ιδίως στον τομέα της κινητικότητας, όπου σημαντικές αρμοδιότητες πολιτικής ανήκουν στα κράτη μέλη, η ΕΕ πρέπει να συνεργαστεί ακόμα πιο στενά με τα κράτη μέλη της προκειμένου να ανταποκριθεί στη δέσμευσή της απέναντι στους εταίρους της. Πρέπει επίσης να ανακαλύψει τρόπους συμμετοχής άλλων ενδιαφερομένων μερών στη χάραξη πολιτικής, για παράδειγμα στην κατάρτιση σχεδίων δράσης ή προγραμμάτων σύνδεσης. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και μεμονωμένα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για τη μεγιστοποίηση της συνοχής, η οποία είναι απαραίτητη για την εισφορά ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Οι αντιπροσωπείες της ΕΕ σε χώρες εταίρους θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση όλων των φορέων, διασφαλίζοντας συνοχή και συνέργειες στην περιοχή. Θα πρέπει επίσης να διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο ως κέντρα ενημέρωσης για τις αρχές των χωρών εταίρων, την κοινωνία των πολιτών ή τις επιχειρήσεις σχετικά με την πολιτική και τις ευκαιρίες αναζήτησης στήριξης. 4. Μελλοντικές προκλήσεις Οι παγκόσμιες αξίες στις οποίες βασίζεται η ΕΕ - ελευθερία, δημοκρατία, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιώδεις ελευθερίες και κράτος δικαίου - υποστηρίζουν επίσης την ΕΠΓ. Για τους εταίρους που θέλουν να προσεγγίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την ΕΕ, οι εν λόγω αξίες αποτελούν το κύριο σημείο αναφοράς για τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις τους. Αυτή η διαδικασία της μεταρρύθμισης δεν πρέπει να περιλαμβάνει αποκλεισμούς. Μόνο εάν το σύνολο της κοινωνίας, και όχι μόνο οι πολιτικές ελίτ ή ορισμένα μέρη του πολιτικού φάσματος, λάβει αυτήν την απόφαση και αποδεχθεί τις προαναφερθείσες παγκόσμιες αξίες, η διαδικασία θα είναι βιώσιμη και εν τέλει επιτυχής. Η αρχή των «αναλογικών κερδών» θα παραμείνει ένα σημαντικό στοιχείο που θα συμβάλλει στην ανταπόκριση της ΕΠΓ στις προσπάθειες και την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Το νέο χρηματοδοτικό μέσο της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας για την περίοδο 2014-2020 θα ενσωματώσει αυτήν την αρχή στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας. Ωστόσο, η αρχή δεν περιορίζεται στην οικονομική συνεργασία. Όπως σημειώθηκε στην κοινή ανακοίνωση του 2011, η ΕΕ θα προσαρμόσει επίσης την προσφορά της κυρίως όσον αφορά την πρόσβαση σε αγορές και την καλύτερη κινητικότητα, ώστε να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά το επίπεδο των μεταρρυθμίσεων και της αποφασιστικότητας των εταίρων της. Η ανάλυση δείχνει ότι, με εξαίρεση ελάχιστες χώρες οι οποίες ενήργησαν σύμφωνα με τις συστάσεις, το μεγαλύτερο μέρος των βασικών συστάσεων που περιλαμβάνονταν στις εκθέσεις προόδου ΕΠΓ του προηγούμενου έτους εξακολουθούν να ισχύουν και να παραμένουν στο επίκεντρο της διαδικασίας μεταρρύθμισης για τα επόμενα έτη. Η πολύ περιορισμένη πρόοδος που σημείωσαν ορισμένοι εταίροι προς κοινά συμφωνημένους στόχους, καθώς και η περιορισμένη απόκριση από ορισμένους εξ αυτών στα κίνητρα που παρέχονται από την ΕΠΓ ενδέχεται να απαιτεί μια κριτική θεώρηση των μέσων και των μηχανισμών της. Εάν κριθεί απαραίτητο, η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσον προσαρμογές στα μέτρα και τους μηχανισμούς της μπορούν να της επιτρέψουν να ανταποκριθεί καλύτερα στις προσδοκίες και τις ανάγκες των εταίρων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καλύτερη αφομοίωση. Ταυτόχρονα, οι εταίροι πρέπει να αποδείξουν τη δέσμευσή τους στην επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού με την ΕΕ. Προτεραιότητες και προγράμματα μεταρρύθμισης που έχουν συμφωνηθεί με την ΕΕ θα πρέπει να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος των εθνικών στρατηγικών για μεταρρύθμιση και ανάπτυξη. Το άνοιγμα νέων ευκαιριών για τους πολίτες να ταξιδέψουν, να σπουδάσουν και να αναπτύξουν επιχειρηματική δράση με την ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την εδραίωση των κοινών αξιών στις οποίες βασίζεται. Η ΕΕ θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο είδος των πολιτικών και των μέτρων που εστιάζουν σε αυτά τα ζητήματα. Η κινητικότητα των ατόμων, οι υποτροφίες για σπουδαστές και τα επιχειρηματικά δίκτυα ενδεχομένως να μπορούν να αποτελέσουν τη μεγαλύτερη συμβολή για την εδραίωση της «ευρωπαϊκής επιλογής» των εταίρων. Στην Ανατολή, τα σχέδια δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων αποδείχθηκαν αποτελεσματικά για την ενθάρρυνση των μεταρρυθμίσεων στις χώρες εταίρους. Η πλήρης εφαρμογή τους από τους εταίρους θα φέρει την προοπτική καθεστώτων κατάργησης της θεώρησης εισόδου πιο κοντά στην πραγματικότητα. Ο πολύπλευρος, πολυεταιρικός χαρακτήρας της ΕΠΓ, καθώς και ο μερικές φορές τεχνικός χαρακτήρας της, καθιστούν δύσκολη τη διάδοσή της. Ωστόσο, η ΕΕ θεωρείται ως πρότυπο και έμπνευση για τα άτομα στις γείτονες χώρες, όταν πρόκειται για τις αξίες που συνιστούν τη βάση της ΕΠΓ - ανθρώπινα δικαιώματα, θεμελιώδεις ελευθερίες, ευημερία και αλληλεγγύη. Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη στις χώρες εταίρους της ΕΠΓ[16] δείχνει ότι η ΕΕ αντιμετωπίζεται με θετικό τρόπο από τα άτομα στις περισσότερες γείτονες χώρες[17]. Η ΕΕ συνδέεται με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αλληλεγγύη, την ευημερία, τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου. Αυτές οι αξίες και η οικονομική ανάπτυξη εκλαμβάνονται ως οι βασικές πτυχές της συνεργασίας. Η ίδια έρευνα αποκαλύπτει ωστόσο ότι πολλά άτομα δεν αισθάνονται καλά ενημερωμένα σχετικά με το έργο της ΕΕ στη χώρα τους. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη καλύτερης ενημέρωσης των πολιτών στις χώρες εταίρους σχετικά με την ΕΠΓ, τους στόχους, τα μέσα και τα επιτεύγματά της. Οι συγκρούσεις παραμένουν πρόβλημα σε ορισμένες περιοχές της ευρωπαϊκής γειτονίας και κινδυνεύουν να υπονομεύσουν τις διαδικασίες μεταρρύθμισης εν τη γενέσει τους. Η προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας μέσω της χρήσης όλων των πολιτικών και στρατιωτικών μέσων που διαθέτει η ΕΕ αποτελεί επιτακτική ανάγκη, η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί. Οι μετατοπίσεις στις κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής των χωρών εταίρων και η αυξανόμενη συμμετοχή άλλων φορέων στην περιοχή μπορεί επίσης να καταστήσει την ΕΕ λιγότερο ελκυστική ως μοντέλο και εταίρος. Κάτι τέτοιο απαιτεί από την ΕΕ να αναλογιστεί πώς θα μπορούσε να επιτύχει μια πιο πολυμερή προσέγγιση πολιτικής, με τη συμμετοχή και την πιο συστηματική συνεργασία των υπόλοιπων εταίρων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, ώστε να αντιμετωπιστούν, μαζί με τις ίδιες τις χώρες εταίρους, ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος. Στην περιοχή της νότιας Μεσογείου, η Τουρκία, οι χώρες του Κόλπου και οργανισμοί όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο στις απόπειρες επίλυσης διενέξεων και προωθούν περισσότερο τα οικονομικά και πολιτικά τους συμφέροντα. Η εμφάνιση εναλλακτικών καθεστώτων περιφερειακής ολοκλήρωσης στις ανατολικές γειτονικές χώρες παρουσιάζει μια νέα πρόκληση. Η εμφάνιση της Ευρασιατικής Ένωσης μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της Λευκορωσίας και του Καζακστάν έχει επιφέρει αλλαγές στο τοπίο. Αυτό γίνεται αντιληπτό ως ένα εναλλακτικό μοντέλο πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης έναντι της ολοκλήρωσης με την ΕΕ. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει μια επιλογή. Για παράδειγμα, η συμμετοχή στην Τελωνειακή Ένωση που αποτελεί τμήμα της Ευρασιατικής Ένωσης θα απέκλειε την οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ μέσω μιας σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελευθέρων συναλλαγών. 5. Συμπέρασμα Ενώ οι θεμελιώδεις αρχές και στόχοι της ΕΠΓ συνεχίζουν να ισχύουν για όλους τους εταίρους και όλα τα μέρη της πολιτικής, η σχέση της ΕΕ με καθέναν από τους εταίρους είναι μοναδική και τα μέσα της ΕΠΓ είναι προσαρμοσμένα, ώστε να εξυπηρετούν κάθε μία από αυτές τις σχέσεις. Η ΕΠΓ παρέχει στην ΕΕ ένα σύνολο μέσων που της επιτρέπουν να προσαρμόζει την προσέγγιση πολιτικής της και να ανταποκρίνεται στις μεμονωμένες ανάγκες των εταίρων της και των προσδοκιών τους για τη σχέση τους με την ΕΕ. Θα πρέπει να διαφοροποιήσει τον τρόπο πολιτικής απόκρισης, ανάλογα με τις διάφορες εξελίξεις, φιλοδοξίες και ανάγκες των εταίρων της. Οι εταίροι δεν θα πρέπει να αμβλύνουν τις φιλοδοξίες και τη δέσμευσή τους να μεταρρυθμίσουν τις κοινωνίες και τα πολιτικά και οικονομικά τους συστήματα. Αυτή η πτυχή εξακολουθεί να παραμένει ουσιαστικής σημασίας για την εκπλήρωση των προσδοκιών και την κάλυψη των αναγκών των πληθυσμών τους. Μια ανανεωμένη πολιτική δέσμευση για την εφαρμογή συχνά δύσκολων μεταρρυθμίσεων είναι ζωτικής σημασίας. Από την πλευρά της, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να τηρεί τις δεσμεύσεις της για ισχυρότερη πολιτική σύνδεση, μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση και στήριξη των μεταρρυθμίσεων.

[1] COM (2011) 303 της 25.05.2011

[2] Η κοινή ανακοίνωση συνοδεύεται από: δώδεκα εκθέσεις προόδου ανά χώρα για την αξιολόγηση της εφαρμογής της ΕΠΓ το 2012 με τις οποίες έχει συμφωνηθεί ένα σχέδιο δράσης ΕΠΓ ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο· δύο περιφερειακές εκθέσεις προόδου για την ανασκόπηση της προόδου που συντελέστηκε το 2012 όσον αφορά την εφαρμογή της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της εταιρικής σχέσης για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία· και ένα παράρτημα στατιστικών στοιχείων.

[3] Σύμφωνα με την απόφαση 69/19 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η ονομασία «Παλαιστίνη» θα χρησιμοποιείται κάθε φορά που θα γίνεται αναφορά σε ό,τι ονομαζόταν μέχρι σήμερα «Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή» ή «κατεχόμενο Παλαιστινιακό έδαφος». Τούτο δεν σημαίνει αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτους σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2009.

[4] Κοινή δήλωση της συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών της ανατολικής εταιρικής σχέσης, Βρυξέλλες, 23 Ιουλίου 2012, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 12862/12, PRESSE 348. Κοινή ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Ανατολική Εταιρική Σχέση: Ένας οδικός χάρτης για τη σύνοδο κορυφής του φθινοπώρου 2013, JOIN (2012) 13 τελικό, 15.5.2012.

[5] Transparency International (Διεθνής Διαφάνεια), Δείκτης Αντίληψης για τη Διαφθορά 2012.

[6] Στήριξη για εταιρική σχέση, μεταρρυθμίσεις και ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.

[7] Πρόγραμμα Ολοκλήρωσης και Συνεργασίας για την Ανατολική Εταιρική Σχέση.

[8] COM(2011) 839 τελικό.

[9] Πρωτόκολλα που επιτρέπουν στη Δημοκρατία της Μολδαβίας και στην Ουκρανία να συμμετέχουν σε προγράμματα της ΕΕ και τα οποία είναι ανοικτά σε ενδεχόμενη συμμετοχή τους τέθηκαν σε ισχύ το 2011 και υπεγράφη και ένα πρωτόκολλο με το Ισραήλ το 2008.

[10] Κοινή ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Ανατολική Εταιρική Σχέση: Ένας οδικός χάρτης για τη σύνοδο κορυφής του φθινοπώρου 2013, JOIN (2012) 13 τελικό, 15.5.2012.

[11] Κοινή ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Μια νέα απάντηση σε μια γειτονιά που αλλάζει, COM(2011) 303. 25.5.2011

[12] Κοινή δήλωση της διάσκεψης κορυφής της ανατολικής εταιρικής σχέσης, Βαρσοβία, 29-30 Σεπτεμβρίου 2011.

[13] Κοινό υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας, Εταιρική σχέση για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία: Έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες το 2011 και οδικός χάρτης για μελλοντική δράση, που συνοδεύει το έγγραφο Κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, Επίτευξη μιας νέας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, SWD (2012) 121 τελικό, 15.5.2012

[14] Η συμμετοχή της Συρίας έχει επί του παρόντος ανασταλεί, οπότε και η συνεργασία αφορά 42 χώρες.

[15] Κοινή ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών. Υποστήριξη της στενότερης συνεργασίας και της περιφερειακής ολοκλήρωσης στο Μαγκρέμπ: Αλγερία, Λιβύη, Μαυριτανία, Μαρόκο και Τυνησία. JOIN(2012), 36 τελικό, 17.12.2012.

[16] Βαρόμετρο Γειτονίας της ΕΕ, Άνοιξη 2012 και Φθινόπωρο 2012

[17] Με εξαίρεση την Αίγυπτο και τη Λιβύη, όπου η πλειονότητα δεν φαίνεται να έχει άποψη, ή περισσότερες πληροφορίες, σε σχέση με την εικόνα της ΕΕ ή την κατάσταση των σχέσεων.