19.8.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/30

Εισηγήτρια

η κ. Lotta Håkansson Harju (SΕ/PES) Δημοτική σύμβουλος Järfälla

Έγγραφα αναφοράς

Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη: από τη θεωρία στην πράξη

COM(2014) 154 final

Το θεματολόγιο της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2020 - Ενίσχυση της εμπιστοσύνης, της κινητικότητας και της ανάπτυξης εντός της ΕΕ

COM(2014) 144 final

1.

επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να θεμελιώσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί έως σήμερα στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων μέσω της ορθής εφαρμογής στην πράξη και της συνέχειας των προσπαθειών με συνέπεια (παρακολούθηση). Συγχρόνως, τονίζει, ότι μετά την εδραίωση αυτή θα πρέπει να ακολουθήσουν περαιτέρω νομοθετικά μέτρα, που να τηρούν τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, για την κάλυψη των υφιστάμενων κενών, ώστε η ΕΕ να είναι ικανή να ανταποκριθεί με ευελιξία στις νέες παγκόσμιες προκλήσεις·

2.

υπογραμμίζει ότι η δέσμευση που έχει αναλάβει η ΕΕ για εντονότερη δράση υπέρ των θεμελιωδών δικαιωμάτων, θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην πράξη σε όλα τα επίπεδα. Η ΕΕ, σύμφωνα με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της, συνεχίζει και αναπτύσσει ακόμη περισσότερο το έργο της στον εν λόγω τομέα, προκειμένου να διατηρηθεί ως ανοικτός και ασφαλής χώρος βασισμένος στον αμοιβαίο σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

3.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χαράξει ένα πλαίσιο για την αντιμετώπιση των συστημικών απειλών κατά του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη, διότι η αρχή του κράτους δικαίου σε συνδυασμό με την αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ (1)·

4.

επισημαίνει ότι ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων περιλαμβάνει τόσο τα βασικά δικαιώματα όλων των ανθρώπων όσο και τα ειδικά δικαιώματα των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υλοποίηση όλων αυτών των δικαιωμάτων απαιτεί την ευρεία συνεργασία πολλών επιπέδων, στην οποία οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό, ενεργό και προορατικό ρόλο·

5.

τονίζει ότι στο τοπικό επίπεδο δημιουργούνται τα θεμέλια για μία χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία που σέβεται πραγματικά τα θεμελιώδη δικαιώματα, μία κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ισότητα και πολυμορφία και υποστηρίζει όσους έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για προστασία. Επίσης, στο τοπικό και στο περιφερειακό επίπεδο είναι πιο εμφανείς οι προκλήσεις στον χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων και σε αυτό το επίπεδο είναι αισθητές οι συνέπειες των προκλήσεων αυτών και έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο σε κάθε πολίτη·

6.

υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να υιοθετηθούν συμπληρωματικοί κανόνες που να διευκολύνουν τη ζωή των πολιτών και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη, υπό τον όρο να μην δημιουργούν επικαλύψεις, να είναι αποτελεσματικοί και να προωθούν, στο μέτρο του δυνατού, την εναρμόνιση και την απλούστευση του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου. Η καλύτερη νομοτεχνική επεξεργασία συντελεί στην οικονομική ανάπτυξη, δεδομένου ότι διευκολύνει τις επιχειρηματικές σχέσεις και την καθημερινή ζωή των πολιτών·

7.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εστιάσει περαιτέρω τις προσπάθειές της, όχι σε γενικές παρατηρήσεις, αλλά σε συγκεκριμένες και ρεαλιστικές νομοθετικές προτάσεις οι οποίες, ιδίως σε περιόδους επιδείνωσης των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, θα έχουν άμεσα θετικά αποτελέσματα για τους πολίτες και θα τους βοηθούν με συγκεκριμένο τρόπο να επιλύσουν τα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι λόγω της οικονομικής κρίσης. Τα προβλήματα αυτά προκύπτουν ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες διασυνοριακές περιοχές, όπου οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες των πολιτών παρουσιάζουν μεγαλύτερες δυσκολίες·

8.

θεωρεί, συνεπώς ότι χρειάζεται κοινή και αποφασιστική προσπάθεια και από κοινού ανάληψη της ευθύνης από όλα τα επίπεδα, για την πλήρη προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των πολιτών. Η δράση για τα θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να θεωρείται ως μακροπρόθεσμη και συνεχής διαδικασία. Πρέπει να υπάρχει συναίνεση σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της. Σε περίπτωση που δεν λειτουργήσει σωστά η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων, θα επωφεληθούν ακραίες, ρατσιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις και θα υπονομευτεί συνολικά η θετική εξέλιξη της ΕΕ·

9.

υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην πολιτική δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την εφαρμογή διαφόρων ισχυουσών εθνικών και ευρωπαϊκών νομικών διατάξεων. Σχεδιάζουν και δοκιμάζουν νέες πολιτικές προσεγγίσεις. Συνδράμουν τους πολίτες κατά την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, συγκεντρώνουν πληροφορίες και εμπειρίες που είναι απαραίτητες για την περαιτέρω εξέλιξη αυτών των πολιτικών. Συνεπώς, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη χάραξη πολιτικής, από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή έως την παρακολούθηση και την αξιολόγησή της·

10.

επαναλαμβάνει, συνεπώς, ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν απαραίτητους εταίρους στη διαμόρφωση και την εφαρμογή μέτρων στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων. Απευθύνει επομένως έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και το Συμβούλιο να αντιμετωπίσουν τους ΟΤΑ ως ισότιμους εταίρους σε αυτούς τους τομείς πολιτικής και να μεριμνήσουν ώστε οι αρχές αυτές να μπορούν να αναλάβουν το μέρος της ευθύνης που τους αναλογεί·

11.

φρονεί ότι η πολιτική στον χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων πρέπει να εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες πολιτικές της ΕΕ. Υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να βελτιωθεί ο συντονισμός των ζητημάτων που αφορούν, αφενός, πτυχές της πολιτικής δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων και, αφετέρου, πτυχές της οικονομικής, κοινωνικής και της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, ώστε να ενισχυθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων σε όλους τους τομείς και να αυξηθεί η συνοχή μεταξύ τους. Οι πολιτικές σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων θα πρέπει να συντονίζονται με την οικονομική και κοινωνική πολιτική που αναπτύσσεται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, ειδικότερα στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, ιδίως για ζητήματα κατάρτισης και απασχόλησης. Επίσης, συμφωνεί με την Επιτροπή ότι οι πολιτικές σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων θα πρέπει να περιληφθούν σε όλους τους τομείς της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, κατά τρόπο ώστε να επιτευχθεί η ενίσχυση του διαλόγου και η στενότερη συνεργασία με τρίτες χώρες, αλλά και η συνέργια με άλλες πολιτικές της ΕΕ (2)·

12.

τάσσεται υπέρ της ενεργού δράσης των αρχών σε όλα τα επίπεδα για την προστασία και την προαγωγή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών όλων των πολιτών. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, λόγω της εγγύτητάς τους προς τους πολίτες, φέρουν μία ιδιαίτερα μεγάλη ευθύνη για τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα·

13.

τονίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες ισχύουν για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, το χρώμα του δέρματος, την εθνοτική ή κοινωνική τους καταγωγή, τα ιδιαίτερα γενετικά τους χαρακτηριστικά, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, τις πολιτικές ή άλλες απόψεις τους, τη μειονότητα στην οποία ανήκουν, την περιουσία τους, την καταγωγή τους, την αναπηρία τους, την ηλικία ή τον γενετήσιο προσανατολισμό τους. Επιπλέον, στα πλαίσια μέτρων προγραμματισμού, υλοποίησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις κατηγορίες που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας όπως τα παιδιά, οι μετανάστες που δεν διαθέτουν επίσημα έγγραφα και οι αιτούντες άσυλο·

14.

φρονεί ότι μία στρατηγική επικοινωνίας όσον αφορά την ευθύνη όλων των επιπέδων για σεβασμό, προστασία, υλοποίηση και προαγωγή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όσον αφορά την εκπλήρωση των κοινών διεθνών υποχρεώσεων, καθώς και όσον αφορά τα μακροπρόθεσμα οφέλη που συνεπάγεται η υποδοχή αιτούντων άσυλο και προσφύγων, έχει καθοριστική σημασία για την αναχαίτιση της ανόδου των εξτρεμιστικών κινημάτων, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας που παρατηρούνται σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ·

15.

θεωρεί ότι η πείρα που έχει αποκτηθεί κατά την πρακτική εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων συνιστά σημαντικό παράγοντα για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαίου στον οποίο να εξασφαλίζονται και να προάγονται ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η πολυμορφία και η συνεργασία. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκφράζει επομένως την ικανοποίησή της για τον πρακτικό οδηγό στο Διαδίκτυο που αναπτύχθηκε από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βοηθά τους υπαλλήλους των τοπικών, περιφερειακών και των εθνικών αρχών να εστιάζουν περισσότερο το έργο τους, μέσω μιας πολυεπίπεδης προσέγγισης, στην προαγωγή των θεμελιωδών δικαιωμάτων (3). Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Επιτροπή να διαθέσει περισσότερους πόρους στην ανάπτυξη, προσαρμογή και διάδοση παρόμοιων πρακτικών εργαλείων για την υποστήριξη των υπαλλήλων και των αιρετών εκπροσώπων στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης·

16.

κρίνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, λόγω του θεμελιώδους ρόλου τους, των ιδιαίτερων ικανοτήτων τους και των εμπειριών τους στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων χρειάζονται ένα φόρουμ που θα καθιστά δυνατή την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, των φορέων της κοινωνίας των πολιτών και των λοιπών επιπέδων διακυβέρνησης (εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών). Η Επιτροπή των Περιφερειών προτρέπει για τον λόγο αυτόν την ΕΕ να συνεχίσει να στηρίζει τον συγκεκριμένο στόχο, μέσω στοχοθετημένων μέτρων ή προγραμμάτων·

17.

θεωρεί ότι πρέπει να επανεξεταστεί η εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ σε τοπικό ή σε περιφερειακό επίπεδο, υπό το φως της ετήσιας έκθεσης για τον Χάρτη. Με αυτόν τον τρόπο θα εντοπιστούν οι τομείς στους οποίους οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να βελτιώσουν την επικοινωνία μεταξύ των διάφορων επιπέδων τους·

18.

υποστηρίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα ουσιαστικά δεν αφορούν μόνο τον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, αλλά όλες τις Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής. Κατά τη γνώμη της ΕτΠ, θα πρέπει οι αρμόδιοι Επίτροποι δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων να συντονίζουν τα θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων, με όλες τις γενικές διευθύνεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να ενισχυθεί ο αντίκτυπος και ο οριζόντιος χαρακτήρας τους·

19.

προτείνει σκοπός του συντονισμού να είναι ο εξορθολογισμός των αρμοδιοτήτων των γενικών διευθύνσεων για την αποφυγή αντιφατικών στόχων, την παρακολούθηση και εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τη διεξαγωγή εξειδικευμένων αναλύσεων για κάθε δικαίωμα και με βάση το φύλο, τον έλεγχο της εξέλιξης των δεδομένων, την παρότρυνση των κρατών μελών για επικύρωση και υλοποίηση βασικών διεθνών και περιφερειακών νομικών μέσων, τη διαβούλευση με τους διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς καθώς και την εποπτεία της σωστής χρήσης της ορολογίας και την εξασφάλιση καλής επικοινωνίας. Ο συντονισμός θα πρέπει να επιτευχθεί σε στενή συνεργασία με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

20.

είναι της γνώμης ότι η συνεργασία σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων θα μπορούσε να διευκολυνθεί αισθητά εάν υπήρχε δυνατότητα άμεσης εφαρμογής στα κράτη μέλη, των θεμελιωδών δικαιωμάτων που θεσπίζονται στον Χάρτη.

21.

είναι της γνώμης ότι οι πολίτες της Ένωσης θα πρέπει να γνωρίζουν καλύτερα τα συγκεκριμένα δικαιώματα που διαθέτουν σε άλλα κράτη μέλη. Η εφαρμογή της οδηγίας για την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων έχει καθοριστική σημασία για τη διασφάλιση του δικαιώματος των πολιτών της Ένωσης και των οικογενειών τους να διέρχονται ελεύθερα από τα σύνορα των κρατών μελών και να μπορούν να εγκαθίστανται σε αυτά.

22.

φρονεί ότι πρέπει σαφώς να καταστεί συνείδηση το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Η Επιτροπή επισημαίνει τα πολυάριθμα πρακτικά και νομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες της Ένωσης όταν επιθυμούν να αξιοποιήσουν σε άλλη χώρα της ΕΕ δικαιώματα που διαθέτουν στην πατρίδα τους (4). Συγχρόνως, θα πρέπει να αναζητηθούν καλύτερες λύσεις για τα προβλήματα που δημιουργεί η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων στους εκάστοτε δήμους ή στις περιφέρειες. Και σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στοχοθετημένα μέτρα ή προγράμματα·

23.

τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί περισσότερο για την επίτευξη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης που να βασίζεται στα θεμελιώδη δικαιώματα, στην αλληλεγγύη, στην αμοιβαία εμπιστοσύνη καθώς και στον ισότιμο επιμερισμό ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

24.

υποστηρίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει και στο μέλλον να λειτουργεί ως καταφύγιο για τους ανθρώπους που διώκονται ή χρειάζονται προστασία. Η ανάγκη μιας ρυθμιζόμενης υποδοχής μεταναστών και η ακεραιότητα των εξωτερικών συνόρων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υπερέχουν έναντι της διεθνούς προστασίας. Η Επιτροπή των Περιφερειών προειδοποιεί ότι ο έλεγχος και η εποπτεία των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων δεν πρέπει να εμποδίζει την ανάληψη της θεμελιώδους υποχρέωσης για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων·

25.

κρίνει ότι μια ισορροπημένη συνεργασία και η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ των τοπικών, των περιφερειακών, των εθνικών και των ευρωπαϊκών αρχών όσον αφορά την κατανομή των πόρων και των ευθυνών αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμα εύρυθμη και ισότιμη υποδοχή αιτούντων άσυλο και προσφύγων. Αυτή η συνεργασία είναι προς το παρόν ανεπαρκής σε σημαντικά ζητήματα, γεγονός που εμποδίζει την ένταξη των μεταναστών και τείνει να προσφέρει έδαφος σε ξενοφοβικές δυνάμεις. Στην ουσία, υπάρχει η ίδια ανάγκη αποτελεσματικής συνεργασίας για την υποδοχή και άλλων κατηγοριών μεταναστών·

26.

απευθύνει έκκληση προς όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης στην ΕΕ να επιμεριστούν την ευθύνη για την υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων και ζητεί να ενισχυθούν η διαπεριφερειακή συνεργασία, ο συντονισμός και η αλληλεγγύη με την ανάπτυξη μηχανισμών που να συμβάλλουν στην ανακατανομή μεταξύ κρατών μελών, περιφερειών και τοπικών αρχών, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν διαρθρωτικές αδυναμίες, τους διαθέσιμους πόρους και άλλους σχετικούς παράγοντες. Σήμερα, κάθε κράτος μέλος είναι συνυπεύθυνο για την πολιτική ασύλου και προσφύγων και συνεπώς φέρει και την οικονομική ευθύνη για την υποδοχή αυτών των ανθρώπων. Στην πραγματικότητα όμως, η υποδοχή κατανέμεται με άνισο τρόπο τόσο μεταξύ όσο και εντός των κρατών μελών, με αποτέλεσμα ορισμένοι ΟΤΑ να επιβαρύνονται περισσότερο από άλλους, εφόσον υποδέχονται μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών· υπενθυμίζει ότι μια αλληλέγγυα Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρώπη οφείλει να επιδεικνύει προσοχή στις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νότιες περιφέρειες της Ευρώπης, οι οποίες αποτελούν ανά πάσα στιγμή πύλη εισόδου μεταναστών οι οποίοι χρειάζονται ένα σύνολο παροχών και υπηρεσιών που συχνά υπερβαίνει τις δυνατότητες των μεμονωμένων περιφερειών. Ως εκ τούτου, κρίνεται σκόπιμη η καθιέρωση ενός ειδικού χρηματοδοτικού μέσου, απευθυνόμενου κατά προτεραιότητα στις περιφέρειες που υποδέχονται μετανάστες και στις ζώνες διέλευσης·

27.

σημειώνει με ανησυχία ότι η σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και το πρόγραμμα δράσης για τους ασυνόδευτους ανηλίκους (2010-2014) δεν τηρούνται πάντοτε από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ κατά την υποδοχή ασυνόδευτων ανηλίκων αιτούντων άσυλο, προσφύγων και μεταναστών· υπογραμμίζει ότι η αλληλοϋποστήριξη των δήμων και των περιφερειών έχει ζωτική σημασία για να εξασφαλιστεί η τήρηση των διατάξεων αυτών τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια. Υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι το προαναφερθέν πρόγραμμα δράσης λήγει το 2014 και ζητεί, συνεπώς, την έναρξη των διαδικασιών ανανέωσής του·

28.

παρατηρεί ότι το άρθρο 80 της ΣΛΕΕ δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί για την εφαρμογή μέτρων αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής της ευθύνης όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων. Οι υποχρεώσεις όσον αφορά τη μετακίνηση και τον επαναπατρισμό είχαν απόλυτα εθελούσιο χαρακτήρα, μάλιστα δε, σε ορισμένες περιπτώσεις αναλάμβαναν ορισμένοι δήμοι με δική τους πρωτοβουλία την πρακτική υλοποίηση αυτών των υποχρεώσεων·

29.

φρονεί ότι η άνιση κατανομή των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων μεταξύ και εντός κρατών και περιφερειών, καθώς και η έλλειψη θέσεων εργασίας, χώρων κατοικίας κ.λπ. συνιστούν ιδιαίτερη πρόκληση για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Η διαπίστωση αυτή ισχύει και για την έλλειψη προληπτικού σχεδιασμού και τη δυνατότητα έγκαιρης προσαρμογής στην υποδοχή. Οι προσωρινές λύσεις συχνά έχουν αρνητικές κοινωνικές συνέπειες, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι δυνατότητές των ενδιαφερομένων για την απόκτηση των εφοδίων που θα τους επιτρέψουν να ξεκινήσουν τη διαδικασία ένταξης·

30.

θεωρεί ότι ήρθε η ώρα να εξεταστεί επακριβώς τι σημαίνει κοινή ευθύνη και αλληλεγγύη σε θέματα ασύλου. Είναι σαφές ότι τα κράτη, οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές έχουν, λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους και των προσδοκιών τους, διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με την έννοια της κατάλληλης κατανομής των βαρών και της αλληλεγγύης. Οι διαφορές αυτές αφορούν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που αρχίζει από τον αριθμό των άμεσα αφιχθέντων αιτούντων άσυλο και τον αριθμό των αιτήσεων ασύλου που πρέπει να εξεταστούν, και φθάνει έως και την οικονομική κατάσταση, την έλλειψη χώρων στέγασης, προηγούμενες εισόδους, πληθυσμιακή πυκνότητα κ.λπ., αλλά και τη βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη προοπτική των περιπτώσεων·

31.

τονίζει ότι είναι απαραίτητη η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των κρατών μελών όσον αφορά τη διαδικασία εξέτασης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, τη χάραξη πολιτικών ένταξης και την πρόληψη της λαθρομετανάστευσης. Σημειώνει ότι αυτό θα καθιστούσε δυνατή την εκ των κάτω προς τα άνω αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών ως προς τις συνθήκες υπό τις οποίες οι αιτούντες άσυλο, οι πρόσφυγες ή οι λαθρομετανάστες φιλοξενούνται κατά την πρώτη άφιξή τους και ως προς τον βαθμό αποτελεσματικότητας και την ταχύτητα με την οποία εξετάζονται οι αιτήσεις και οι σχετικοί φάκελοι. Διαπιστώνει ότι οι μικρές κοινότητες δεν διαθέτουν πόρους για την αντιμετώπιση μεγάλων εισροών μεταναστών, εν προκειμένω δε, υπογραμμίζει τη σημασία της αλληλεγγύης μεταξύ των δήμων, ζητεί δε να ενισχυθεί η Frontex ώστε να διασφαλισθεί αποτελεσματικότερη και πιο εξορθολογισμένη συνεργασία μεταξύ των εθνικών συνοριακών αρχών, καθώς και η προστασία τόσο των μεταναστών όσο και των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ·

32.

προτείνει, ως εποικοδομητικό μέτρο στη συζήτηση για την κατανομή των βαρών, να αποσαφηνιστεί μέσω μιας έρευνας, ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές τον επιμερισμό των ευθυνών και την αλληλεγγύη, καθώς και ποιος θα ήταν ο αντίκτυπος των διαφόρων ερμηνειών στις επιμέρους λύσεις. Στην έρευνα αυτή θα πρέπει επίσης να διευκρινιστεί πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί μία πιο ισορροπημένη κατανομή των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στις τοπικές αρχές, στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη της ΕΕ·

33.

θεωρεί, επίσης, σημαντικό να αντιμετωπίζει και να αξιοποιεί η ΕΕ τους νεοεισερχόμενους μετανάστες ως πηγή δημιουργίας πόρων. Η επιτυχημένη δράση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την κοινωνική ένταξη, με διαχείριση της ποικιλομορφίας, προάγει την ανάπτυξη, διανοίγει προοπτικές κατάρτισης και επιχειρηματικότητας, συμβάλλει στην κάλυψη των μελλοντικών αναγκών σε εργατικό δυναμικό και επιπλέον συνδράμει την εξασφάλιση της χρηματοδότησης του κοινωνικού κράτους στο μέλλον· Προκειμένου αυτή η πολιτική να αποφέρει καρπούς, είναι ζωτικό να πραγματοποιηθούν επενδύσεις στην εκπαίδευση και την απασχόληση των μεταναστών, έτσι ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας της ΕΕ, καθώς και επενδύσεις στην κατάρτιση και διαχείριση της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, ώστε να επιτευχθεί αλλαγή συμπεριφοράς του πληθυσμού γενικά και βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων·

34.

τονίζει ότι είναι ανάγκη να προβλεφθεί ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο αντιμετώπισης της απάτης και της κατάχρησης·

35.

επισημαίνει ότι η χαμηλή γεννητικότητα σε πολλά κράτη μέλη και η επερχόμενη αλλαγή γενεών αυξάνουν την ανάγκη για πολίτες σε παραγωγική ηλικία. Η υποδοχή αιτούντων άσυλο και προσφύγων δεν αποτελεί επομένως μόνο πρόβλημα, αλλά και μεγάλη ευκαιρία για τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει απλώς να βρει μία πειστική απάντηση στο επερχόμενο δημογραφικό πρόβλημα·

36.

υπενθυμίζει ότι έχει σημειωθεί περιορισμένη πρόοδος όσον αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας για τη ρύθμιση της νόμιμης μετανάστευσης. Το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για τη νόμιμη μετανάστευση εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ελλειμματικό. Η ΕτΠ επιδοκιμάζει για τον λόγο αυτόν την προτεραιότητα που δίδεται στη χάραξη μιας συνολικής στρατηγικής για τη μετανάστευση και δίδει ιδιαίτερη σημασία στην ισορροπημένη και πραγματική συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης για μία δίκαιη και οργανωμένη υποδοχή μεταναστών·

37.

είναι της γνώμης ότι το οργανωμένο έγκλημα πρέπει να καταπολεμηθεί επίσης σε τοπικό επίπεδο, με τη βοήθεια κοινωνικών και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών: καταδεικνύοντας ειδικότερα στους κατοίκους των περιοχών στις οποίες κυριαρχεί το οργανωμένο έγκλημα ότι είναι εφικτό ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης, βασισμένο στη διαφάνεια, στη συμμετοχή και στη δημοκρατία· παρέχοντας εκπαιδευτική υποστήριξη, ιδίως στους νέους που κινδυνεύουν να αναμειχθούν σε παράνομες οργανώσεις· και, τέλος, δημεύοντας τα έσοδα που προέρχονται από δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος και χρησιμοποιώντας τα προς όφελος διαφόρων κοινωνικών σχεδίων, των τοπικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών. Οι ευρωπαϊκές, εθνικές και περιφερειακές δημόσιες αρχές φέρουν καθοριστική ευθύνη προκειμένου να συνεργαστούν για την ανάληψη τέτοιου είδους πρωτοβουλιών·

38.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι μία ορθά ρυθμισμένη πολιτική μετανάστευσης θα πρέπει να περιλαμβάνει και μέτρα για την αποθάρρυνση της παράνομης μετανάστευσης (5). Συγχρόνως, όμως δεν πρέπει να ποινικοποιείται η παράνομη μετανάστευση ή η παροχή βοήθειας σε παράνομους μετανάστες, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται σε ενδεχόμενα θύματα εμπορίας ανθρώπων. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να αντεπεξέλθουν στην κατάσταση που αντιμετωπίζουν στην πράξη όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, πράγμα που πρέπει να σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οφείλουν να παρέχουν βοήθεια και σε παράνομους μετανάστες·

39.

θεωρεί ότι οι εκπρόσωποι των τοπικών και των περιφερειακών αρχών πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν δομές ανταλλαγής εμπειριών προκειμένου να ανταλλάσσουν εμπειρίες σχετικά με επιτυχείς προσεγγίσεις όσον αφορά την απασχόληση, την εκπαίδευση και τη συμμετοχή στα κοινά, και να προβάλλουν καλύτερα την κοινωνική διάσταση της πολιτικής κοινωνικής ένταξης. Η δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής εμπειριών αποτελεί προϋπόθεση για τη χάραξη μιας δυναμικής πολιτικής ένταξης στην Ένωση, η οποία να κατοχυρώνει τα δικαιώματα των μεταναστών. Μακροπρόθεσμα, το φόρουμ θα μπορούσε να συμβάλλει στην εξάλειψη των διαφορών που υφίστανται μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την πολιτική κοινωνικής ένταξης·

40.

είναι της γνώμης ότι για την επίλυση προβλημάτων που περιορίζουν την ασφάλεια των ανθρώπων και απειλούν τα θεμελιώδη δικαιώματα — όπως το οργανωμένο έγκλημα, και ιδιαίτερα το εμπόριο ναρκωτικών, η εμπορία ανθρώπων και η σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων — είναι αναγκαίο να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα και να επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις. Υπενθυμίζει στην Επιτροπή τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικοί και περιφερειακοί φορείς στη χάραξη στρατηγικών πρόληψης της εγκληματικότητας και στην ανάληψη της ευθύνης για τη συνεχή ευημερία των θυμάτων·

41.

πιστεύει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του διασυνοριακού οργανωμένου εγκλήματος. Αυτό αιτιολογείται από το γεγονός ότι τα εγκλήματα που διαπράττονται σε τοπικό επίπεδο συνδέονται ολοένα συχνότερα με τη δράση του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. Οι τοπικές κοινωνίες είναι τα πρώτα θύματα των εγκληματικών οργανώσεων, οι οποίες αποσταθεροποιούν τις δομές της κοινωνίας· συμφωνεί με την Επιτροπή ότι πρέπει να οικοδομηθούν ασφαλή και αξιόπιστα συστήματα, έτσι ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να είναι σε θέση να κάνουν πλήρη χρήση των δυνατοτήτων του διαδικτύου. Αυτό απαιτεί η συνεργασία των κρατών μελών με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο της Ευρωπόλ να επεκταθεί και σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε να ενισχυθεί η καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος ήδη στο εγγύτερο στους πολίτες επίπεδο δημόσιας διοίκησης·

42.

θεωρεί ότι η διαφθορά συνιστά ένα ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και τους πολίτες τους. Η Επιτροπή των Περιφερειών θα συνεχίσει τη δράση της για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, καθώς και για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την ίδρυση Ευρωπαϊκής εισαγγελικής αρχής, σε συνεργασία με άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και άλλες οργανώσεις·

43.

στηρίζει τη στρατηγική για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλλουν σε σημαντικά στην επιτυχή εφαρμογή της στρατηγικής και είναι σε θέση, λόγω της σύνδεσής τους με την τοπική κοινωνία, να αναγνωρίσουν καλύτερα αν κάποιος έπεσε θύμα εμπορίας. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή των Περιφερειών έχει προτείνει να συμμετάσχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για την έγκαιρη αναγνώριση θυμάτων, την προστασία ανηλίκων και την εξασφάλιση της συνεχούς ευημερίας τους, ιδίως όταν πρόκειται για ανηλίκους·

44.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν σημαντικούς εταίρους για την ανάπτυξη ικανοτήτων στις χώρες καταγωγής. Είναι αναγκαίο να βελτιωθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω η διασυνοριακή και διεθνής συνεργασία μεταξύ των δήμων υποδοχής μεταναστών και αιτούντων άσυλο και των δήμων από τους οποίους αυτοί προέρχονται. Οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή προγραμμάτων υποδοχής και επαναπατρισμού.