52013DC0623

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Για ποιοτική εσωτερική ναυσιπλοΐα

NAIADES II

1.           Εισαγωγή

Το δίκτυο εσωτερικής ναυσιπλοΐας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτείνεται σε 20 κράτη μέλη και έχει μήκος περίπου 37.000 χλμ. εσωτερικών πλωτών οδών. Κάθε χρόνο, μεταφέρονται περίπου 500 εκατ. τόνοι φορτίου, ιδίως στις πυκνοκατοικημένες και με κυκλοφοριακή συμφόρηση περιοχές της Γερμανίας, των Κάτω Χωρών, της Γαλλίας και του Βελγίου. Από τις περιοχές αυτές διέρχεται ο Ρήνος, ο Scheldt, ο Μεύσης και ο Σηκουάνας, οι οποίοι συνδέονται με τον ποταμό Δούναβη. Ο κλάδος της εσωτερικής ναυσιπλοΐας είναι σχετικά μικρός, συμβάλλει όμως σε σημαντικό βαθμό στο σύστημα μεταφορών της ΕΕ με 140 δισ. τονοχιλιόμετρα. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μεταφορά εμπορευμάτων μεταξύ των πιο πολυσύχναστων λιμένων της ΕΕ και της ενδοχώρας. Οι μεγαλύτεροι λιμένες της ΕΕ δεν θα είχαν εξελιχθεί ποτέ στους εξαιρετικά αποτελεσματικούς κόμβους εφοδιαστικής που είναι σήμερα χωρίς τη συμβολή της εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Οι λιμένες αυτοί εξαρτώνται από την εσωτερική ναυσιπλοΐα για τη μείωση της συμφόρησης στην ενδοχώρα και την περαιτέρω ανάπτυξής τους.

Η εσωτερική ναυσιπλοΐα είναι ενεργειακά αποδοτική και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων για οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την οποία περιέχει η Λευκή Βίβλος για την πολιτική μεταφορών της ΕΕ[1]. Επιπλέον, τα χαμηλά επίπεδα θορύβου την καταστούν επίσης καταλληλότερη για τις εμπορευματικές μεταφορές στις πυκνοκατοικημένες περιοχές από τις οποίες διέρχεται και εξυπηρετεί. Ωστόσο, η εσωτερική ναυσιπλοΐα μπορεί να απολέσει το συγκριτικό περιβαλλοντικό της πλεονέκτημα εάν δεν ληφθούν μέτρα για την περαιτέρω μείωση ατμοσφαιρικών ρύπων, ιδίως λόγω της προόδου που σημειώνεται τον τομέα των οδικών μεταφορών εξαιτίας των αυστηρών ορίων εκπομπών.

Σκοπός του προγράμματος δράσης NAIADES[2] της Επιτροπής που εγκρίθηκε το 2006 είναι να ενισχυθούν τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής ναυσιπλοΐας και να αντιμετωπισθούν ορισμένα εμπόδια που θα μπορούσαν να το παρακωλύσουν την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της. Πολλά μέτρα που καθιερώθηκαν με το πρόγραμμα NAIADES τέθηκαν σε εφαρμογή με τη στήριξη χρηματοδοτικών μέσων όπως το ΔΕΔ-Μ[3], το Marco Polo[4], το Leonardo da Vinci[5], ο μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας (IPA)[6] και το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα[7]. Περαιτέρω μέτρα, όπως η εναρμόνιση των τεχνικών απαιτήσεων για τα πλοία, είναι ακόμη υπό ανάπτυξη από την Επιτροπή, ενώ άλλα μέτρα, ιδίως όσα αφορούν τις προσπάθειες εναρμόνισης[8], δεν έχουν αρχίσει.

Σε αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος NAIADES[9] αναφέρεται ότι το NAIADES είχε ως σημαντικό αποτέλεσμα την κινητοποίηση στα κράτη μέλη και μεταξύ των ενδιαφερομένων. Ωστόσο, οι οικονομικές και περιβαλλοντικές προοπτικές της εσωτερικής ναυσιπλοΐας συνέχισαν να επιδεινώνονται και περιορίσθηκε η πρόοδος στην αντιμετώπιση βασικών σημείων συμφόρησης των υποδομών. Επιπλέον, ο κλάδος περνά δύσκολους καιρούς σήμερα και πάσχει από πλεονάζουσα χωρητικότητα σε ορισμένα τμήματα και από τον συνεχιζόμενο κατακερματισμό των κύριων παραγόντων της αγοράς, πέραν της γενικής επιβράδυνσης που παρουσιάζει η οικονομία της ΕΕ από το 2008.

Η πλεονασματική χωρητικότητα στον τομέα της μεταφοράς υγρού φορτίου χύδην σχετίζεται με την καθιέρωση της απαίτησης διπλού κύτους[10]. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διπλασιασθούν τα πλοία διπλού κύτους, χωρίς να αποσυρθούν από την αγορά τα πλοία μονού κύτους. Η πλεονάζουσα χωρητικότητα αναμένεται ότι θα μειωθεί το 2018, όταν θα αποσυρθούν σταδιακά τα πλοία μονού κύτους. Στα μεγάλα πλοία ξηρού φορτίου χύδην, όμως, οι υπέρμετρες επενδύσεις και η επακόλουθη πλεονάζουσα χωρητικότητα προκαλεί αδυσώπητο ανταγωνισμό με δευτερογενείς συνέπειες σε άλλα τμήματα της αγοράς, ιδίως στην αγορά μικρότερου ωφέλιμου φορτίου.

Περίπου το 80 % του στόλου εκμεταλλεύονται μικροεπαγγελματίες, οι οποίοι εργάζονται και ζουν με τις οικογένειές τους στα σκάφη. Η προσφορά τους είναι κατακερματισμένη, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την ανταπόκριση στη ζήτηση, η οποία όμως αποδυναμώνει τη θέση τους ως προς άλλους φορείς της αγοράς, όπως οι πράκτορες μεταφορών ή οι μεγάλοι φορτωτές. Αυτή η επισφαλής κατάσταση σε συνδυασμό με την πλεονάζουσα χωρητικότητα, έχει οδηγήσει σε σκληρό ανταγωνισμό των τιμών, με αποτέλεσμα χαμηλή αγοραστική δύναμη που με τη σειρά της δεν επιτρέπει στον κλάδο να επενδύσει και να καινοτομήσει. Μολονότι η δραστηριότητα του κλάδου έφθασε στην αιχμή της το 2011, αφού επιβραδύνθηκε αισθητά το 2009 και το 2010, σημειώθηκε και πάλι πτώση των δεικτών το 2012 σε ορισμένα τμήματα της αγοράς. Πολλοί φορείς εκμετάλλευσης έκαναν διακανονισμό με τις τράπεζές τους για να παρατείνουν την αποπληρωμή των οφειλόμενων τόκων[11].

Από πιο μακροπρόθεσμη άποψη, είναι σαφές ότι ο κλάδος παρουσιάζει παρατεταμένη αλλά σταθερή φθίνουσα πορεία στο μερίδιο μεταφορών σε σύγκριση με τις οδικές μεταφορές. Θα χρειαστεί χρόνος για να αντιστραφεί η τρέχουσα δυσχερής οικονομική κατάσταση. Εντούτοις, υπάρχουν και θετικά σημεία. Για παράδειγμα, άρχισε και πάλι να αυξάνεται σταθερά μετά από το 2009 η διακίνηση στους θαλάσσιους λιμένες, και νέες τεχνολογίες όπως η χρήση εναλλακτικών καυσίμων, μπορούν να περιορίσουν το κόστος λειτουργίας και να προσφέρουν νέες ευκαιρίες στην αγορά. Ο κλάδος βρίσκεται σε καλή θέση για να εκμεταλλευθεί τις εξελίξεις αυτές.

Ενόψει αυτών των εξελίξεων και προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κλάδος, η Επιτροπή αποφάσισε να επικαιροποιήσει και να ανανεώσει το πρόγραμμα NAIADES έως το 2020 και να το ευθυγραμμίσει με τη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές. Το NAIADES II επικεντρώνεται στις μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές αλλαγές στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, ώστε ο κλάδος να μπορέσει να συμβάλει πλήρως στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», η οποία αποβλέπει στην έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των συνθηκών λειτουργίας κλάδου, όπως και η υποδομή, οι περιβαλλοντικές επιδόσεις, οι αγορές και η καινοτομία, η απασχόληση και οι δεξιότητες και η ένταξή του κλάδου στην αλυσίδα εφοδιαστικής. Η ΕΕ, τα κράτη μέλη, οι περιφερειακές αρχές, οι διεθνείς επιτροπές ποταμών[12], άλλοι διεθνείς οργανισμοί, και ο ίδιος ο κλάδος θα διαδραματίσουν όλοι κάποιον ρόλο.

Ο κλάδος λειτουργεί σε απελευθερωμένες αγορές, στις οποίες οι δυνατότητες δημόσιας παρέμβασης είναι περιορισμένες. Στην πραγματικότητα, η δυναμική δημόσια παρέμβαση είναι δυνατόν να επηρεάσει αρνητικά τους ενδιαφερόμενους στις επιχειρηματικές αποφάσεις τους και τα αποτελέσματα της αναδιάρθρωσης των δυνάμεων της αγοράς. Η Επιτροπή γνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος της εσωτερικής ναυσιπλοΐας λόγω της οικονομικής κρίσης. Για να αντιμετωπισθεί η δύσκολη οικονομική κατάσταση που υπάρχει σήμερα, η Επιτροπή έχει αρχίσει συζητήσεις με τις οργανώσεις εκπροσώπησης του κλάδου και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη με αντικείμενο ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Tα μέτρα αυτά πρέπει να αρμόζουν, να είναι αποτελεσματικά και σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες. Επιπλέον, η Επιτροπή θα αναλάβει βραχυπρόθεσμες δράσεις που συνάδουν με τις αρχές των ελευθερωμένων αγορών. Για παράδειγμα, θα επανεξετάσει τις τεχνικές προδιαγραφές για τα σκάφη, ώστε να εξακριβώσει εάν επλήγη η ορθή ισορροπία μεταξύ κινδύνων ασφάλειας και κόστους συμμόρφωσης, όταν θεσπίστηκαν οι μεταβατικές διατάξεις. Επιπλέον, θα ενθαρρύνει την ταχύτερη διείσδυση της χρήσης υγρού φυσικού αερίου (LNG), ως εναλλακτικού καυσίμου, το οποίο έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες δυνατότητες εξοικονόμησης, και θα διευκολύνει τα μέτρα που λαμβάνει ο κλάδος για να μειώσει τον κατακερματισμό μεταξύ των παραγόντων της αγοράς.

Η ανακοίνωση για τη θέσπιση του προγράμματος NAIADES ΙΙ συνοδεύεται από δύο μέτρα, τα οποία αποτελούν το πρώτο βήμα προς την υλοποίηση:

· νομοθετική πρόταση οδηγίας σχετικά με τη θέσπιση τεχνικών προδιαγραφών για τα πλοία εσωτερικής ναυσιπλοΐας και την κατάργηση της οδηγίας 2006/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου·

· νομοθετική πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού αριθ. 718/1999 του Συμβουλίου σχετικά με την πολιτική μεταφορικής ικανότητας των κοινοτικών στόλων εσωτερικής ναυσιπλοΐας προκειμένου να προωθηθούν οι εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

2.           Στόχος του προγράμματος NAIADES II

Στόχος του προγράμματος NAIADES II είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε να καταστεί η εσωτερική ναυσιπλοΐα ποιοτικός τρόπος μεταφοράς: χρηστή διοίκηση, αποτελεσματικός, ασφαλής, ενταγμένος στη διατροπική αλυσίδα, με ποιοτικές θέσεις εργασίας όπου θα εργάζεται ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και κλάδος με υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα.

Εάν ο κλάδος επιδιώξει την ποιότητα και παράλληλα παραμείνει οικονομικά αποδοτικός, θα είναι σε θέση να σπάσει τον φαύλο κύκλο των χαμηλών εσόδων, της απουσίας επενδύσεων, της έλλειψης καινοτομίας και των κλειστών αγορών. Χρειάζεται να επιδιωχθεί η ποιότητα ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Λευκής Βίβλου για τις μεταφορές της ΕΕ για τη στροφή των εμπορευματικών μεταφορών προς τις σιδηροδρομικές και τις πλωτές μεταφορές και τη μείωση των εκπομπών από τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

3.           Πρόγραμμα δράσης NAIADES για την περίοδο 2014-2020: Ποιότητα με την παρέμβαση σε βασικά πεδία

· Ποιοτική υποδομή

Οι υποδομές εσωτερικών πλωτών μεταφορών της ΕΕ δεν είναι επαρκώς διασυνδεδεμένες και ενοποιημένες με άλλους τρόπους μεταφοράς. Οι εσωτερικές πλωτές οδοί σε πολλές περιπτώσεις δεν συνδέονται με τα κέντρα εφοδιαστικής. Σημαντικά σημεία συμφόρησης υπό μορφή ακατάλληλα διαστασιολογημένων κλεισιάδων, γεφυρών ή διαύλων και οι ζεύξεις που λείπουν, όπως η σύνδεση μεταξύ των ποτάμιων συστημάτων Σηκουάνα και Scheldt παρεμποδίζουν την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του κλάδου. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η πρόταση[13] κατευθυντηρίων γραμμών για το ΔΕΔ-Μ εστιάζει τις προτεραιότητες της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην κάλυψη των ελλειπουσών ζεύξεων, την αποσυμφόρηση σημαντικών σημείων, την ανάπτυξη καινοτόμου τεχνολογίας, τη βελτίωση των διατροπικών συνδέσεων και ανάπτυξη των ευφυών υποδομών. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στους θαλάσσιους λιμένες και τους λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας: ορθά διαστασιολογημένο δίκτυο λιμένων του κύριου δικτύου με εύκολη πρόσβαση στις εσωτερικές πλωτές οδούς και εγκαταστάσεις αποτελεί προϋπόθεση για την αύξηση του μεριδίου του κλάδου στις μεταφορές. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τον λιμενικό τομέα να ενισχύσει τη συνεργασία και τον συντονισμό των επενδύσεων σε διαδρόμους και να εξετάσει και να προωθήσει την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών στον σχεδιασμό και τη λειτουργία λιμένων φιλικών προς την εσωτερική ναυσιπλοΐα.

Οι εσωτερικές πλωτές οδοί αποτελούν επίσης σημαντική συνιστώσα των έξι από τους εννέα διαδρόμους[14]του κεντρικού δικτύου ΔΕΔ-Μ. Ειδικές πτυχές του κλάδου θα αντιμετωπισθούν με συνεκτικό τρόπο σε όλους τους διαδρόμους, ώστε να διευκολυνθεί ο προγραμματισμός και η παρακολούθηση της υλοποίησης του διαδρόμου ΔΕΔ-Μ όσον αφορά τις εσωτερικές πλωτές οδούς.

Μετά τη δημοσίευση του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Προς το NAIADES II», οι εκπρόσωποι του κλάδου έκαναν, σε εθελοντική βάση, μερική ανασκόπηση του έργου υποδομής αγωγού για το δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020. Αυτό πρέπει να συμπληρωθεί με πρόσθετες πληροφορίες για το καθεστώς, την ωριμότητα και τον σχεδιασμό των έργων, και να επικαιροποιείται ώστε να υποστηριχθεί η υλοποίηση των διαδρόμων των ΔΕΔ-Μ.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 Ένταξη της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στους πολυτροπικούς διαδρόμους: – 2013: Έναρξη της υλοποίησης με την ανακοίνωση του διαδρόμου ΔΕΔ-Μ, με την προϋπόθεση ότι οι συννομοθέτες θα εγκρίνουν τις κατευθυντήριες γραμμές για το ΔΕΔ-Μ, καθώς και τις κατευθύνσεις για την ένταξη των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, και των εσωτερικών πλωτών οδών, στο ΔΕΔ-Μ (επικεφαλής: η Επιτροπή) – 2014-2015: Έγκριση των σχεδίων εργασιών διαδρόμου πολυτροπικών μεταφορών και έναρξη υλοποίησης του διαδρόμου (από τους κύριους εμπλεκόμενους παράγοντες, μεταξύ των οποίων οι θαλάσσιοι λιμένες και οι λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας, οι διαχειριστές υποδομών εσωτερικής ναυσιπλοΐας, οι επιτροπές ποταμών, οι εκπρόσωποι των φορέων εκμετάλλευσης πλοίων, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων και της κοινότητας χρηστών των μεταφορών, υπό την αιγίδα των Ευρωπαίων συντονιστών[15] που συνεργάζονται στενά με τα κράτη μέλη και σε διαβούλευση με τις πλατφόρμες διαδρόμων που θα συσταθούν) Προσανατολισμός για την περίοδο 2017-2020 Πλήρης υλοποίηση των διαδρόμων των ΔΕΔ-Μ, όπου χρειάζεται με μέσα και διαδικασίες για την ένταξη της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στο κύριο δίκτυο ΔΕΔ-Μ όσον αφορά την παροχή δεδομένων ή αναλυτικές ικανότητες Επίσπευση της ανάληψης δράσης και των επενδύσεων για την αντιμετώπιση βασικών σημείων συμφόρησης των υποδομών της εσωτερικής ναυσιπλοΐας (τα κράτη μέλη με τη στήριξη της ΕΕ)

· Ποιότητα μέσω της καινοτομίας

Ο ρυθμός της καινοτομίας στον κλάδο είναι χαμηλός σε σύγκριση με τους άλλους τρόπους μεταφοράς. Η μακροβιότητα του εξοπλισμού[16], ο κατακερματισμός της αγοράς, η έλλειψη νοοτροπίας καινοτομίας και η εξασθένηση της οικονομικής κατάστασης των φορέων εσωτερικών πλωτών μεταφορών είναι όλοι παράγοντες που συντελούν.

Η καινοτομία δεν μπορεί να «επιβληθεί» από έξω. Το πρόγραμμα NAIADES II καλεί τον κλάδο να καταστεί περισσότερο κύριος πρωτοβουλιών στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία (ΕΑΚ). Ο κλάδος κατά πρώτο και κύριο λόγο να καταρτίσει χάρτη πορείας για την ΕΑΚ. Σε αυτόν περιλαμβάνεται ο καθορισμός προτεραιοτήτων, ο συντονισμός της υλοποίησης και του σχεδιασμού για την υιοθέτησή τους από την αγορά. Στη διαδικασία αυτή πρέπει να συμμετέχουν οι φορείς εκμετάλλευσης, η ναυπηγική βιομηχανία, οι κατασκευαστές εξοπλισμού, οι αρχές ποτάμιων και θαλάσσιων λιμένων, οι φορείς εκμετάλλευσης τερματικών σταθμών, οι πράκτορες μεταφορών και οι εταιρείες εφοδιαστικής. Για να καταστεί πιο οικολογική η ΕΑΚ, οι στόλοι πρέπει να έχουν υψηλή θέση στο θεματολόγιο. Οι τεχνολογίες πιστοποίησης μπορούν επίσης να διευκολύνουν την περαιτέρω απορρόφηση από την αγορά και να βοηθήσουν στην ιεράρχηση της παροχής εμπορικών κινήτρων. Η Επιτροπή επιζητεί να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία, αλλά εκείνος που πρέπει να βρίσκεται στις επάλξεις της ενεργού συμμετοχής και να διασφαλίσει την υλοποίηση είναι ο ίδιος ο κλάδος. Ο κλάδος καλείται να ενισχύσει τον συντονισμό του προς τον σκοπό αυτό μέσω των ευρωπαϊκών κλαδικών οργανώσεών του. Ο χάρτης πορείας που εκπόνησε ο κλάδος θα συμβάλει στον προσδιορισμό των ευρωπαϊκών, εθνικών και ιδιωτικών προτεραιοτήτων έρευνας και καινοτομίας. Η στήριξη της ΕΕ θα επικεντρωθεί στις προτεραιότητες του χάρτη πορείας που θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος NAIADES II.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 2014: Εκπόνηση χάρτη πορείας για την ΕΑΚ στον κλάδο της εσωτερικής ναυσιπλοΐας (κλάδος: συμπεριλαμβάνονται φορείς εκμετάλλευσης, ναυπηγική βιομηχανία, κατασκευαστές εξοπλισμού και πάροχοι υπηρεσιών, πάροχοι υπηρεσιών δεδομένων, πάροχοι υπηρεσιών εφοδιαστικής, φορείς εκμετάλλευσης τερματικών σταθμών, λιμενικές αρχές, πράκτορες μεταφορών, αρχές εσωτερικών πλωτών οδών, εκπρόσωποι των εργαζομένων) 2014: Οργάνωση των υπηρεσιών παρακολούθησης της αγοράς, καθώς και παροχή δεδομένων σχετικά με τον όγκο κυκλοφορίας και μεταφορών, στροφή των μεταφορών προς την εσωτερική ναυσιπλοΐα, προσφορά και ζήτηση και αγορές εργασίας, υιοθέτηση της καινοτομίας και ένταξη του κλάδου των εσωτερικών πλωτών μεταφορών τομέα στις πολυτροπικές εφοδιαστικές αλυσίδες (Επιτροπή) Προσανατολισμός για την περίοδο 2017-2020 Τακτική επανεξέταση της υλοποίησης του χάρτη πορείας για την έρευνα και την καινοτομία στον κλάδο, με επίκεντρο την υιοθέτηση και την εγκατάσταση καινοτομίας (κλάδος)

· Ομαλή λειτουργία της αγοράς

Η αγορά εσωτερικής ναυσιπλοΐας έχει ελευθερωθεί πλήρως. Ωστόσο, ορισμένοι κανόνες εξακολουθούν να καθορίζονται σε επίπεδο περιφερειακό ή εθνικό, όπως για π.χ. η επάνδρωση των πλοίων ή ο χρόνος εργασίας των πληρωμάτων. Η έλλειψη εναρμόνισης σε αυτά τα πεδία ενδέχεται να αποτελέσει εμπόδιο στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Προβλήματα όπως η έλλειψη εσωτερίκευσης του εξωτερικού κόστους, η έλλειψη παρακολούθησης ή η έλλειψη ίσων όρων ανταγωνισμού μπορεί να δικαιολογήσουν ή ακόμη και να απαιτήσουν την ανάληψη δράσης από τις δημόσιες αρχές. Η δράση της Επιτροπής θα περιλαμβάνει: επανεξέταση των μεταβατικών διατάξεων σχετικά με τις τεχνικές απαιτήσεις για τα πλοία, συνεχή ανάλυση των εξελίξεων της αγοράς για ενημερωμένη χάραξη πολιτικής. Αντίθετα, ο κατακερματισμός της αγοράς και τα συναφή προβλήματα για την αντιμετώπιση της προσφοράς και της ζήτησης πρέπει να αντιμετωπιστούν κυρίως από τους οικονομικούς παράγοντες. Η Επιτροπή, πάντως, θα στηρίξει τη διαδικασία αυτή υποστηρίζοντας την περαιτέρω εναρμόνιση και διευκολύνοντας τις πρωτοβουλίες του κλάδου με στόχο να μετριασθεί ο κατακερματισμός της εσωτερικής ναυσιπλοΐας από άποψη προσφοράς και να ενισχυθεί η επίτευξη συνέργειας μεταξύ των οικονομικών παραγόντων.

Ο κατάλογος μέτρων της Επιτροπής για την ενσωμάτωση του εξωτερικού κόστους των μεταφορών[17] παρέχει τη γνωστική βάση για μελλοντική διαβούλευση σχετικά με τη χρήση χρέωσης των υποδομών με σκοπό την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους στις εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

Οι λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας δεν καλύπτονται από την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τους λιμένες[18] και από την πρόταση κανονισμού για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και την οικονομική διαφάνεια των λιμένων[19]. Ενώ οι θαλάσσιοι λιμένες είναι οι κύριες πύλες εισόδου και εξόδου εμπορευμάτων ή/και κόμβοι για τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, οι λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας επιτελούν λειτουργίες που σχετίζονται περισσότερο με τους πολυτροπικούς τερματικούς σταθμούς και αντιμετωπίζουν διαφορετικού τύπου περιορισμούς. Η Επιτροπή θα διαβουλεύεται με τον κλάδο και θα εξετάσει εάν χρειάζονται κανόνες για να βοηθήσει τους λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 2014: Ανάλογα με την πρόοδο σε άλλους τρόπους μεταφοράς, έναρξη διαβουλεύσεων σχετικά με τη χρήση χρέωσης των υποδομών, για να διευκολυνθεί η εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους στην εσωτερική ναυσιπλοΐα (Επιτροπή) 2014: Επανεξέταση ορισμένων τεχνικών απαιτήσεων για τα πλοία ως προς τις πτυχές κόστους/ασφάλειας (Επιτροπή) 2016: Επανεξέταση των εμποδίων στην περαιτέρω ανάπτυξη των λιμένων εσωτερικής ναυσιπλοΐας και της ανάγκης νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπισή τους (Επιτροπή) Προσανατολισμός για την περίοδο 2017-2020 Επανεξέταση των επιλογών για τη χρήση χρέωσης των υποδομών, για να διευκολυνθεί η εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους στην εσωτερική ναυσιπλοΐα (Επιτροπή)

· Περιβαλλοντική ποιότητα με χαμηλά επίπεδα εκπομπών

Σε σύγκριση με άλλους χερσαίους τρόπους μεταφοράς, η εσωτερική ναυσιπλοΐα είναι ενεργειακά αποδοτική, ασφαλής, χωρίς σημεία συμφόρησης και αθόρυβη. Ωστόσο, δεν σημειώθηκε πρόοδος στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων σε αυτήν την κατά τα άλλα θετική τάση. Τα λιγότερο αυστηρά όρια εκπομπών για την εσωτερική ναυσιπλοΐα και η μεγάλη διάρκεια ζωής των κινητήρων είναι οι κύριες αιτίες αυτού του σημαντικού προβλήματος.

Τα όρια εκπομπών για τους κινητήρες πλοίων ορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ. Τα όρια για τους νέους και υπάρχοντες κινητήρες καθορίζονται αντίστοιχα στις οδηγίες 97/68/ΕΚ[20] και 2006/87/ΕΚ[21]. Εάν συγκριθούν τα διάφορα επίπεδα φιλοδοξίας όσον αφορά τον καθορισμό των ορίων εκπομπών, από το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής προκύπτει ότι οι δύο προσεγγίσεις με ποικίλα επίπεδα φιλοδοξίας εμφανίζουν παρόμοιους λόγους κόστους/οφέλους. Για την πιο φιλόδοξη προσέγγιση «καινοτομίας» που καλύπτει τόσο τους υπάρχοντες κινητήρες όσο και τους νέους, απαιτείται μεγαλύτερη αρχική επένδυση σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, αλλά μπορεί να επιφέρει σημαντική εξοικονόμηση κόστους σε όλη τον κύκλο ζωής της επένδυσης και επιτρέπει την επίτευξη ορίων εκπομπών ρύπων ισοδύναμων με εκείνα των οδικών μεταφορών. Η πιο «συντηρητική» προσέγγιση καλύπτει μόνον τους νέους κινητήρες, απαιτεί μικρότερη αρχική επένδυση, αλλά δεν θα επιτρέψει στην εσωτερική ναυσιπλοΐα να φθάσει τις οδικές μεταφορές όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων.

Η προσέγγιση που θα υιοθετηθεί για τα όρια εκπομπών πρέπει να είναι αυστηρά ουδέτερη από τεχνολογική άποψη όσον αφορά την τεχνολογία των κινητήρων και την επιλογή καυσίμου. Για τον λόγο αυτόν, εικάζεται ότι η τεχνολογία που θα κυριαρχήσει θα είναι εκείνη με τα καλύτερα χαρακτηριστικά κόστους/οφέλους. Για παράδειγμα, βάσει της τρέχουσας κατάστασης της τεχνολογίας, τα πλοία που κινούνται με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) θα συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των ορίων εκπομπών της πιο φιλόδοξης προσέγγισης. Ωστόσο, η υιοθέτηση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τον κλάδο δεν είναι δυνατή προς το παρόν λόγω εμποδίων κανονιστικών, χρηματοοικονομικών, τεχνικών και υποδομής. Συνεπώς, χρειάζεται επειγόντως ανάληψη δράσης για την άρση των εμποδίων αυτών, ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση του LNG το αργότερο έως το 2016. Η υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγική για τα εναλλακτικά καύσιμα, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Καθαρή ενέργεια για τις μεταφορές»[22], θα διαδραματίσει καίριο ρόλο εν προκειμένω, όπως και κανονιστική δράση ώστε να επιτραπεί η χρήση και τη μεταφορά LNG. Επιπλέον, στην παρούσα δέσμη μέτρων περιλαμβάνεται επίσης πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 718/1999 του Συμβουλίου σχετικά με μια πολιτική ρύθμισης της μεταφορικής ικανότητας των κοινοτικών στόλων στην εσωτερική ναυσιπλοΐα για την προώθηση των μεταφορών διά της πλωτής οδού[23], ώστε να συγκεντρωθούν πόροι, μεταξύ άλλων, για περιβαλλοντικά μέτρα.

Κατά τον καθορισμό των νέων ορίων εκπομπών για τους κινητήρες στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, ενδέχεται να αποδειχθεί απαραίτητη η διάκριση μεταξύ μικρών και μεγάλων πλοίων και μεταξύ υπαρχόντων και νέων κινητήρων λόγω των τεχνολογικών και οικονομικών περιορισμών που ισχύουν για τους υπάρχοντες κινητήρες και τα μικρά πλοία. Η Επιτροπή γνωρίζει επίσης ότι πρέπει να προβλεφθεί αρκετός χρόνος, ώστε ο κλάδος να είναι σε θέση να προσαρμοστεί σε πιο φιλόδοξα όρια εκπομπών.

Η τελική απόφαση σχετικά με την πρόταση νομοθετικών μέτρων, την αυστηρότητά τους και την ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτών των ενδεχόμενων μέτρων για τα όρια εκπομπών, θα ληφθεί μετά από τις σχετικές εργασίες εκτίμησης των επιπτώσεων των νομοθετικών προτάσεων. Το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για τα όρια εκπομπών στην εσωτερική ναυσιπλοΐα συμβάλλει στη συγκεκριμένη διαδικασία.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 Κανονιστικό πλαίσιο 2014: Έγκριση πρότασης για τα όρια εκπομπών των νέων κινητήρων (Επιτροπή) 2015/16: Διερεύνηση άλλων ορίων εκπομπών για τους υπάρχοντες κινητήρες (Επιτροπή) 2014: Τροποποίηση των κανόνων[24] για να επιτραπεί η μεταφορά LNG (ΟΗΕ-Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη, κράτη μέλη και Επιτροπή) Προετοιμασία των υποδομών για τη χρήση LNG 2014: Ανάπτυξη της στρατηγικής της ΕΕ για τα εναλλακτικά καύσιμα, ιδίως με τη θέσπιση τεχνικών προτύπων για τον ανεφοδιασμό και τη χρήση του LNG στην εσωτερική ναυσιπλοΐα ως καυσίμου (κράτη μέλη και κλάδος, ιδίως λιμένες, αρχές πλωτών οδών, φορείς σταθμών ανεφοδιασμού, πάροχοι ανεφοδιασμού, φορείς εκμετάλλευσης πλοίων, νηογνώμονες, επιτροπές ποταμών) Οικονομικά κίνητρα 2014: Εξασφάλιση οικονομικής στήριξης των προγραμμάτων της ΕΕ[25], εθνικών προγραμμάτων και των αποθεματικών ταμείων του κλάδου για την υποστήριξη επενδύσεων για τη μείωση των εκπομπών (μέρος του προγράμματος NAIADES II) (Επιτροπή, κράτη μέλη και κλάδος)

· Ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και ποιοτικές θέσεις εργασίας

Εξακολουθούν να υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια στην πρόσβαση στο επάγγελμα και στην αναγνώριση των προσόντων των εργαζομένων στην εσωτερική ναυσιπλοΐα. Οι διαδικασίες για την απόδειξη εμπειρίας και των προσόντων είναι επαχθείς, ή/και είναι εύκολο να παρακαμφθούν. Το κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο που διέπει τα προσόντα και τις ικανότητες στον κλάδο χρειάζεται να αναθεωρηθεί. Η Επιτροπή επανεξετάζει επί του παρόντος την οδηγία 96/50/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την εναρμόνιση των προϋποθέσεων απόκτησης εθνικού πιστοποιητικού κυβερνήτη σκάφους εσωτερικής ναυσιπλοΐας για τη μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών διά της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην Κοινότητα, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό και τον εξορθολογισμό του ρυθμιστικού πλαισίου για τα επαγγελματικά προσόντα των εργαζομένων.

Η προσπάθεια αναθεώρησης της οδηγίας για τους πλοιάρχους πλοίων στο πλαίσιο του προγράμματος NAIADES I είχε επικεντρωθεί μόνο στην αναγνώριση των πιστοποιητικών των πλοιάρχων και δεν μπόρεσε να επιδείξει σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο. Η εν εξελίξει επανεξέταση καλύπτει ευρύτερο πεδίο, το οποίο καλύπτει πολυάριθμες πτυχές των επαγγελματικών προσόντων για όλα τα μέλη πληρώματος. Πράγματι, η διαμόρφωση συνεκτικού πλαισίου που θα διέπει τα προσόντα με τη χρήση σύγχρονων εργαλείων αναμένεται ότι θα βελτιώσει την ποιότητα και θα μειώσει το διοικητικό φόρτο και το κόστος. Το ευρύτερο πλαίσιο για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων που θεσπίσθηκε με την οδηγία 2005/36/ΕΚ[26] εξυπηρετεί κυρίως το άνοιγμα της αγοράς, ενώ για τα επαγγέλματα στον τομέα των μεταφορών δεν πρέπει να εξετασθεί μόνον η πρόσβαση στην αγορά αλλά και οι πτυχές που αφορούν την ασφάλεια. Συνεπώς, ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ένα ανεξάρτητο νομοθέτημα παρόμοιο με την οδηγία 96/50/ΕΚ. Ο κοινωνικός διάλογος είναι ένα από τα μέσα που μπορούν να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και την ποιότητα των θέσεων απασχόλησης. Μετά την υπογραφή της ευρωπαϊκής συμφωνίας σχετικά με ορισμένες πτυχές της οργάνωσης του χρόνου εργασίας στην εσωτερική ναυσιπλοΐα στις 15 Φεβρουαρίου 2012, οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι ζήτησαν από την Επιτροπή να εργαστεί για μια συμφωνία που θα τεθεί σε εφαρμογή με απόφαση του Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 155 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ. Επί του παρόντος η Επιτροπή αξιολογεί τη συμφωνία.

Το νέο πλαίσιο που παρουσιάζεται με βάση το πρόγραμμα NAIADES II αποσκοπεί σε σημαντική μείωση των εμποδίων στην πρόσβαση σε θέσεις εργασίας και στην κινητικότητα, αξιοποιεί προσόντα και σταδιοδρομίες στον κλάδο, και δημιουργεί ίσους όρους ανταγωνισμού. Εξετάζεται επίσης η εισαγωγή ηλεκτρονικών μέσων νηολόγησης και παρακολούθησης των πλοίων και του χρόνου υπηρεσίας των πληρωμάτων και θα επεκταθεί η εφαρμογή της νέας προσέγγισης στη διακυβέρνηση (που ορίζεται στο κεφάλαιο 5 στη συνέχεια) για τις θέσεις εργασίας και τα προσόντα.

Αναγνωρίζοντας ότι είναι δύσκολο να οργανωθεί η επαγγελματική εκπαίδευση για τους εργαζόμενους στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για την εκπαίδευση των εργαζομένων στην εσωτερική ναυσιπλοΐα, και ιδίως για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και προσόντων στην εσωτερική ναυσιπλοΐα και την εφοδιαστική και για την ενθάρρυνση της χρήσης καινοτόμων τεχνολογιών και επιχειρηματικών δεξιοτήτων.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 2013/2014: Επανεξέταση του πλαισίου για την εναρμόνιση και τον εκσυγχρονισμό των επαγγελματικών προσόντων στον κλάδο, μεταξύ άλλων με την εξέταση ενδεχόμενης πρωτοβουλίας για συσκευή ελέγχου του πληρώματος και πλοίων και του χρόνου πλεύσης/πείρας (Επιτροπή) 2014: Προώθηση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων και προσόντων με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών στον κλάδο (κράτη μέλη και κλάδος, πιθανώς με τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ) Προσανατολισμός για την περίοδο 2017-20 Πλήρες πλαίσιο για τα επαγγελματικά προσόντα με την εκπόνηση τεχνικών προτύπων

· Ένταξη της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην αλυσίδα πολυτροπικής εφοδιαστικής

Η ένταξη αυτού του τρόπου μεταφοράς στην πολυτροπική εφοδιαστική αλυσίδα απαιτεί υποδομή, υπηρεσίες και ροές πληροφοριών που πρέπει να ενοποιηθούν:

– Η ενοποίηση των υποδομών επιτελείται στο πλαίσιο του πρώτου πεδίου δράσης για τις υποδομές που περιγράφεται ανωτέρω.

– Η ενοποίηση των υπηρεσιών απαιτεί κατ’ αρχάς μια πιο προνοητική προσέγγιση από τον κλάδο. Ο εντοπισμός και η διάδοση βέλτιστων πρακτικών μπορούν να βοηθήσουν. Όπου χρειάζεται, οι δημόσιες αρχές πρέπει να προβλέπουν ή διαθέτουν μέσω του χωροταξικού σχεδιασμού αρκετή γη κατά μήκος των ποταμών για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής της εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Οι αρχές των πόλεων πρέπει να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές εμπορευμάτων και αποβλήτων στις σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας και τις στρατηγικές αστικής εφοδιαστικής.

Όσον αφορά την ενοποίηση των ροών πληροφοριών, η Επιτροπή άρχισε αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας 2005/44/ΕΚ για εναρμονισμένες υπηρεσίες πληροφοριών εσωτερικής ναυσιπλοΐας (ΥΠΕΝ). Επί του παρόντος, οι υπηρεσίες ΥΠΕΝ χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διαχείριση της κυκλοφορίας, τη διαχείριση των υποδομών ή της ασφάλειας. Η ανταλλαγή δεδομένων που διεξάγεται σήμερα θα μπορούσε να επεκταθεί και να ενταχθεί στις ροές πληροφοριών άλλων τρόπων μεταφοράς, με βάση την ιδέα των ηλεκτρονικών εμπορευματικών μεταφορών (e-freight)[27]. Όπως προβλέπεται στην οδηγία, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να προβεί σε απολογισμό της προόδου στην ανάπτυξη των ΥΠΕΝ, να προσδιορίσει περαιτέρω αναπτυξιακές κατευθύνσεις και να εξετάσει πώς μπορεί να διευκολυνθεί δυναμικά η προσαρμογή των τεχνικών προδιαγραφών στην τεχνική πρόοδο. Η διαδικασία θα παρακολουθείται από την κοινή πλατφόρμα καθοδήγησης ΥΠΕΝ.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 2014: Επανεξέταση και προσδιορισμός των μελλοντικών προσανατολισμών για τις ΥΠΕΝ (Επιτροπή) 2015: Προσδιορισμός, διάδοση και υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την ενσωμάτωση των εσωτερικών πλωτών μεταφορών στις πολυτροπικές αλυσίδες εφοδιαστικής (κλάδος, ενδεχομένως με τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ) Προσανατολισμός για την περίοδο 2017-20 Ενοποίηση των ΥΠΕΝ, δεδομένα παρακολούθησης της αγοράς εσωτερικών πλωτών μεταφορών και εργαλεία διαδρόμου ΔΕΔ-Μ για τη στήριξη της ενοποιημένης διακυβέρνησης των πολυτροπικών μεταφοράς

4.           Διαφοροποιημένες ευθύνες ανάλογα με το πεδίο εφαρμογής

Ο κλάδος μπορεί να καταστεί ποιοτικός μόνον με συντονισμένη δράση του κλάδου και των δημοσίων αρχών σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Διαφοροποιημένες ευθύνες μπορούν να καθορισθούν για τα ακόλουθα πεδία:

· Ποιοτική υποδομή αξιόπιστη και επαρκώς συνδεδεμένη που εξασφαλίζει καλές συνθήκες πλοήγησης: ευθύνη σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών

Οι δημόσιες αρχές έχουν ήδη επενδύσει σημαντικούς πόρους στη διατήρηση και την ανάπτυξη των εσωτερικών πλωτών μεταφορών. Σε επίπεδο ΕΕ, οι δράσεις εστιάζονται στο κύριο δίκτυο των ΔΕΔ-Μ και θα ενισχυθούν με την υλοποίηση του πολυτροπικού διάδρομου ΔΕΔ-Μ.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν και να επενδύσουν σε έργα με υψηλή προστιθέμενη αξία για την ΕΕ, και να συνεχίσουν να αναπτύσσουν και να διατηρούν καλές συνθήκες στα οικεία δίκτυα εσωτερικής ναυσιπλοΐας.

· Ποιοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο που δημιουργεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού: ευθύνη σε επίπεδο ΕΕ, διεθνές και κρατών μελών

Οι διασυνοριακές μεταφορές καλύπτουν περισσότερο από το 75 % της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην ΕΕ. Χρειάζονται εναρμονισμένοι κανόνες σε ολόκληρη την ΕΕ για να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη της εσωτερικής αγοράς. Κανόνες πάντως έχουν εκπονηθεί από διάφορους διεθνείς φορείς κατά τη διάρκεια μακρόχρονης περιόδου. Παρόλο που η ασφάλεια των στόλων παρέμεινε υψηλή, οι πολύπλοκες δομές κατέστησαν δύσκολη την προσαρμογή των κανόνων στην τεχνολογική πρόοδο, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η καινοτομία. Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί με το πρόγραμμα NAIADES I, ορισμένα πεδία δεν έχουν ακόμη εναρμονιστεί, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την εποπτεία και την επιβολή των κανόνων. Αυτό οδηγεί σε μείωση της βάσης του κόστους από ορισμένους φορείς εκμετάλλευσης, με αποτέλεσμα να πυροδοτείται ανταγωνισμός στην τιμολόγηση των καυσίμων και να μειώνεται η κερδοφορία ολόκληρου του κλάδου.

Η Επιτροπή προτίθεται να βελτιώσει τη διεθνή συνεργασία, να εκσυγχρονίσει και να απλουστεύσει το κανονιστικό πλαίσιο για την εσωτερική ναυσιπλοΐα και να διευκολύνει την επιβολή του.

· Ποιότητα μέσω της καινοτομίας: προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς για τον προσδιορισμό των αναγκών της έρευνας και καινοτομίας και υιοθέτηση της καινοτομίας: Ευθύνη σε επίπεδο κλάδου

Στο πλαίσιο του προγράμματος NAIADES Ι, οι ερευνητικοί οργανισμοί και ιδρύματα προσδιόρισαν τις ανάγκες έρευνας, αλλά η περιορισμένη έρευνα δεν είχε αποτέλεσμα στην καινοτομία της αγοράς. Με το πρόγραμμα NAIADES II καλείται ο κλάδος και οι οικονομικοί παράγοντες να συμμετέχουν απευθείας και προδραστικά στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων ΕΑΚ, τον προγραμματισμό και τη διάδοσή της στην αγορά.

· Επίτευξη ποιότητας στην αγορά μέσω διαφανούς και θεμιτού ανταγωνισμού: Ευθύνη σε επίπεδο κλάδου

Οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες στον κλάδο μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ομαλή λειτουργία της αγοράς εσωτερικής ναυσιπλοΐας: έχουν δημιουργηθεί ηλεκτρονικές αγορές για την αντιμετώπιση της προσφοράς και της ζήτησης, με τις οποίες είναι δυνατόν να βελτιωθεί η διαφάνεια της αγοράς. Η επίτευξη συνέργειας μεταξύ των μικρών οικονομικών παραγόντων είναι δυνατή, π.χ. με από κοινού αγορές, κοινές νεωτεριστικές δράσεις ή περαιτέρω ενοποίηση. Η συνεργασία με άλλους τρόπους μεταφοράς μπορεί να ενισχυθεί ώστε να ενταχθεί καλύτερα η εσωτερική ναυσιπλοΐα στις πολυτροπικές αλυσίδες εφοδιαστικής. Επιπλέον, η διάδοση και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων στις αλυσίδες εφοδιαστικής θα είναι σε σημαντικά μεγαλύτερη, γεγονός που καθιστά την αγορά πιο διαφανή και ολοκληρωμένη.

5.           Ποιότητα διακυβέρνησης

Βάσει του προγράμματος NAIADES II, θα τεθεί σε εφαρμογή νέα προσέγγιση για να αντιμετωπιστεί η επικάλυψη νομικών πλαισίων και αρμοδιοτήτων στον κλάδο της εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Συνεπάγεται θεσμικά και νομοθετικά μέτρα και θα ληφθεί υπόψη η έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, η οποία προβλέπει νέους κανόνες για τις κατ’ εξουσιοδότηση και τις εκτελεστικές αρμοδιότητες, καθώς και για το συντονισμό της θέσης της Ένωσης όσον αφορά την έκδοση πράξεων με νομική ισχύ σε διεθνείς οργανισμούς.

Η προσέγγιση αυτή έχει ως υπόβαθρο διοικητική ρύθμιση μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και της Γραμματείας της CCNR, η οποία υπεγράφη στις 22 Μαΐου 2013 και προβλέπει πιο στοχοθετημένη συνεργασία σε σύγκριση με τη γενική διοικητική συμφωνία που τέθηκε σε εφαρμογή το 2003. Σύμφωνα με τη νέα προσέγγιση, σταδιακά τα ενιαία πρότυπα θα αντικαταστήσουν τις διάφορες δέσμες προτύπων που διατηρούνται με βάση ποικίλα νομικά καθεστώτα, τα οποία λειτουργούν σύμφωνα με δικούς τους κανόνες και διαδικασίες. Η διαδικασία θα αρχίσει με τις τεχνικές απαιτήσεις για τα πλοία εσωτερικής ναυσιπλοΐας, και θα επεκταθεί, σε δεύτερο στάδιο, σε ορισμένα άλλα πεδία, όπως τα επαγγελματικά προσόντα.

Πρώτον, τα υπάρχοντα πλαίσια πρέπει να προσαρμοσθούν, ώστε να θεσμοθετηθούν τα ίδια ενιαία πρότυπα. Αυτό είναι το αντικείμενο της νομοθετικής πρότασης οδηγίας σχετικά με τη θέσπιση τεχνικών προδιαγραφών για τα πλοία εσωτερικής ναυσιπλοΐας και την κατάργηση της οδηγίας 2006/87/ΕΚ.

Σε δεύτερο στάδιο, η διοικητική ρύθμιση μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και της Γραμματείας της CCNR προβλέπει την κατάρτιση τεχνικών προτύπων στον τομέα της εσωτερικής ναυσιπλοΐας, υπό την αιγίδα της CCNR. Μια ειδική επιτροπή, απαρτιζόμενη από αντιπροσώπους των κρατών μελών της ΕΕ και των μελών της Κεντρικής Επιτροπής για τη ναυσιπλοΐα στον Ρήνο (CCNR), θα συνεργάζονται με την Επιτροπή και θα είναι ανοικτή στην Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UN/ECE), τις επιτροπές ποταμών, καθώς και στους κύριους ενδιαφερόμενους, μεταξύ των οποίων είναι οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι. Ο στόχος της επιτροπής αυτής είναι η ευρωπαϊκή τεχνική επιτροπή να καταστεί σημείο αναφοράς στην εκπόνηση προτύπων σε ορισμένα πεδία της εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Με την ιδιότητα αυτή, πρέπει να υποκαταστήσει διάφορες ομάδες που δραστηριοποιούνται σε αυτά τα πεδία, για να αποφευχθούν οι επαναλήψεις και η έλλειψη συνοχής.

Τέλος, θα μπορούσε να επιτευχθεί πλήρης ομοιομορφία των προτύπων στα νομικά καθεστώτα της ΕΕ και του Ρήνου εφόσον, σύμφωνα με τη διοικητική ρύθμιση της 22ας Μαΐου 2013, η CCNR προσαρμόσει τον κανονισμό επιθεώρησης σκαφών του Ρήνου, ώστε ο εν λόγω κανονισμός να παραπέμπει και στα πρότυπα της επιτροπής αυτής. Οι άλλες επιτροπές ποταμών, καθώς και η UN/ECE, καλούνται να υιοθετήσουν την ίδια προσέγγιση, ώστε το αποτέλεσμα να είναι ένα πλήρως συγκροτημένο σύνολο προτύπων σε ορισμένα πεδία των εσωτερικών πλωτών μεταφορών.

Ειδικές δράσεις μέχρι το 2016 2013: Νέα νομοθετική πρόταση οδηγίας που αντικαθιστά την οδηγία 2006/87/ΕΚ και καθιστά δυνατή την εφαρμογή ενιαίων προτύπων (μέρος του προγράμματος NAIADES II)

6.           Χρηματοδότηση

Για την υλοποίηση του προγράμματος NAIADES ΙΙ απαιτείται χρηματοδότηση για δράσεις υποστήριξης πολιτικών (συντονισμός, διακυβέρνηση και προπαρασκευαστικές δράσεις), την έρευνα και την καινοτομία, τις υποδομές και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του στόλου.

Σε επίπεδο ΕΕ, η χρηματοδότηση θα παρέχεται από τη Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΔΣΕ) για επενδύσεις σε υποδομές, από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, και από τη ΔΣΕ και το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» για την υποστήριξη δράσεων πολιτικής του NAIADES II και για την ανάπτυξη της καινοτομίας, όπως και για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του στόλου. Τα κράτη μέλη πρέπει να συμπεριλάβουν τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές στις στρατηγικές επενδύσεων και τα σχέδια εδαφικής ενοποίησης, και να προγραμματίσουν τη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής. Ανάλογα με την περίπτωση, θα ενθαρρυνθεί η χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, ιδίως για τη μετάβαση στη χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Θα εκπονηθεί έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών για χρηματοδότηση του NAIADES, μόλις εγκριθούν τα προγράμματα της ΔΣΕ και «Ορίζων 2020» και σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στον προγραμματισμό αυτών των μέσων.

7.           Συμπέρασμα

Το πρόγραμμα NAIADES II προωθεί τη φιλοδοξία του κλάδου των εσωτερικών πλωτών μεταφορών εστιάζοντας σε πεδία με τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, ώστε να ενισχυθεί η συμβολή της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στην πολιτική μεταφορών της ΕΕ. Με τη σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων σε επίπεδο ΕΕ, διεθνές, κρατών μελών και περιφερειακό και κλάδου, είναι δυνατή η βελτίωση της γενικής διακυβέρνησης. Το 2017, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί και θα καθορίσει ειδικές δράσεις για την περαιτέρω υλοποίηση του προγράμματος NAIADES II έως το 2020. Οι προετοιμασίες για το NAIADES II είναι ήδη σε εξέλιξη και τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ για τη στήριξη του NAIADES ΙΙ είναι υπό δημιουργία. Οι εργασίες για τη βελτίωση της ποιότητας των εσωτερικών πλωτών μεταφορών στην Ευρώπη έχουν αρχίσει.

[1]               COM(2011)0144 τελικό

[2]               Ανακοίνωση της Επιτροπής για την Προώθηση της Εσωτερικής ναυσιπλοΐας «NAIADES» - Ένα Ολοκληρωμένο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσης για την Εσωτερική Ναυσιπλοΐα COM(2006) 6 τελικό

[3]               Απόφαση αριθ. 1692/96/ΕΚ.

[4]               Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1692/2006

[5]               Απόφαση αριθ. 1720/2006/ΕΚ.

[6]               Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1085/2006 του Συμβουλίου

[7]               Απόφαση αριθ. 1982/2006/ΕΚ

[8]               Εναρμόνιση των απαιτήσεων επάνδρωσης, της διατροπικής τεκμηρίωσης, της ευθύνης και των μονάδων φόρτωσης (διατροπικές μονάδες φόρτωσης (ILU))

[9]               Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Προς το «NAIADES II». Προώθηση, περιβαλλοντικός προσανατολισμός και ένταξη της εσωτερικής ναυσιπλοΐας στο Ενιαίο Χώρο Μεταφορών της ΕΕ», έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SWD(2012) 168 τελικό

[10]             Οδηγία 2008/68/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, που παραπέμπει στην ευρωπαϊκή συμφωνία σχετικά με τις διεθνείς μεταφορές επικινδύνων εμπορευμάτων μέσω της εσωτερικής ναυσιπλοΐας (AND)

[11]             http://ec.europa.eu/transport/modes/inland/studies/doc/2013-06-03-contribution-to-impact-assessment-of-measures-for-reducing-emissions-of-inland-navigation.pdf

[12]             Κεντρική Επιτροπή για τη ναυσιπλοΐα στο Ρήνο, Επιτροπή του Δούναβη, Διεθνής Επιτροπή για τη Λεκάνη του Ποταμού Sava και Επιτροπή Moselle

[13]             COM(2011)0650 τελικό

[14]             Αρτηρίες Βόρειας Θάλασσας – Bαλτικής, Mεσογείου, Ανατολικής Μεσογείου, Ρήνου-Άλπεων, Βόρειας Θάλασσας – Mεσογείου και Ρήνου – Δούναβη

[15]             Έχουν ορισθεί από την Επιτροπή σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΔΕΔ-Μ.

[16]             Για παράδειγμα, η μέση ηλικία ενός σκάφους στον Ρήνο είναι 50 και 35 έτη για σκάφος ξηρού και υγρού χύδην φορτίου, αντίστοιχα (πηγή http://ec.europa.eu/transport/modes/inland/studies/doc/2013-06-03-contribution-to-impact-assessment-of-measures-for-reducing-emissions-of-inland-navigation.pdf)

[17]             http://ec.europa.eu/transport/themes/sustainable/studies/sustainable.en.htm

[18]             COM(2013)295 final.

[19]             COM(2013)296 final.

[20]             ΕΕ L 59 της 27.2.1998, σ. 1–86.

[21]             ΕΕ L 389 της 30.12.2006, σ. 1–260.

[22]             COM(2013) 17 final.

[23]             Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 718/1999 του Συμβουλίου

[24]             θεσπίσθηκε με την ευρωπαϊκή συμφωνία σχετικά με τις διεθνείς μεταφορές επικινδύνων εμπορευμάτων μέσω της εσωτερικής ναυσιπλοΐας (ADN).

[25]             Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (COM/2011/0665 τελικό) και «Ορίζων 2020» (COM (2011) 809 τελικό)

[26]             ΕΕ L 255 της 30.9.2005, σ. 22–142.

[27]             Δράση 7 της Λευκής Βίβλου της ΕΕ για την πολιτική μεταφορών