52011DC0829

Εισαγωγή

Το άρθρο 10 του παραρτήματος ΧΙ του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων της ΕΕ του Συμβουλίου συνιστά ρήτρα εξαίρεσης υποκείμενη σε νομικές προϋποθέσεις. Προκειμένου να γίνει χρήση της ρήτρας – γεγονός που θα οδηγούσε σε νομική διαδικασία βάσει του άρθρου 336 της ΣΛΕΕ – πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς κατά πόσο πληρούνται οι εν λόγω νομικές προϋποθέσεις. Αν οι νομικές προϋποθέσεις δεν πληρούνται, η χρήση της ρήτρας μπορεί να αμφισβητηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου από όλα τα ενδιαφερόμενα άτομα και τα όργανα ή απλώς όσους ενδεχομένως θίγονται, και σε περίπτωση επιτυχούς επίλυσης της διαφοράς να οδηγήσει σε επιπλέον υποχρέωση σε βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ να καταβάλει τόκους υπερημερίας σε τόπους απασχόλησης όπου η αναπροσαρμογή των μισθών ή των συντάξεων είναι θετική.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το γεγονός ότι οι όροι για τη χρήση του άρθρου 10 (σε συνδυασμό με το άρθρο 336 της ΣΛΕΕ) δεν πληρούνται, επιτρέπει πάντα να γίνει απευθείας χρήση του άρθρου 336 της ΣΛΕΕ ώστε να τροποποιηθεί ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων αν αυτό θεωρηθεί πολιτικά ορθό.

Όπως εξηγείται στην έκθεση για τη ρήτρα εξαίρεσης που υποβλήθηκε τον Ιούλιο 2011, η ρήτρα εξαίρεσης θέτει τους ακόλουθους όρους που πρέπει όλοι να πληρούνται πριν αναληφθεί οποιαδήποτε δράση:

- Η επιδείνωση πρέπει να είναι και σοβαρή και αιφνίδια,

- Πρέπει να επηρεάζει την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση στο επίπεδο της Ένωσης,

- Πρέπει να εκτιμάται βάσει αντικειμενικών στοιχείων που παρέχονται από την Επιτροπή, και

- Η επιδείνωση πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μη μπορεί να την λάβει δεόντως υπόψη η μέθοδος λόγω του έκτακτου χαρακτήρα της από άποψη χρόνου και διαστάσεων. Πράγματι, το Δικαστήριο έκρινε πρώτον, ότι η ρήτρα εξαίρεσης μπορεί να εφαρμοστεί μόνο "σε έκτακτες καταστάσεις" (παράγραφος 74 της απόφασης του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-40/10) και , δεύτερον, ότι επιτρέπει τη συνεκτίμηση των επιπτώσεων σοβαρής και, ταυτοχρόνως, αιφνίδιας επιδεινώσεως της οικονομικής και κοινωνικής καταστάσεως οσάκις, κατ’ εφαρμογήν της «κανονικής μεθόδου», δεν είναι δυνατή η αναπροσαρμογή των αποδοχών των υπαλλήλων με αρκούντως ταχείς ρυθμούς" (παράγραφος 75).

Στο πλαίσιο της ετήσιας αναπροσαρμογής για το 2010, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει, με βάση τη ρήτρα εξαίρεσης, κατάλληλες προτάσεις για να μπορέσουν τις εγκρίνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν από το τέλος του 2011. Το σχέδιο έκθεσης της Επιτροπής για τη ρήτρα εξαίρεσης υποβλήθηκε άτυπα στην ομάδα εργασίας του Συμβουλίου στις 30 Ιουνίου 2011 και η έκθεση εγκρίθηκε τυπικά από την Επιτροπή στις 13 Ιουλίου 2011, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που είχε θέσει το Συμβούλιο.

Η έκθεση της Επιτροπής για τη ρήτρα εξαίρεσης της 13ης Ιουλίου 2011 έκανε χρήση πολλών οικονομικών και κοινωνικών δεικτών για να αναλύσει κατά πόσο είναι αναγκαία η ρήτρα εξαίρεσης το 2011, και στηρίχτηκε στις εαρινές ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις που εξέδωσε η ΓΔ ECFIN στις 13 Μαΐου 2011. Η έκθεση κατέληγε ότι δεν υπήρξε σοβαρή και αιφνίδια επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης εντός της Ένωσης κατά την περίοδο αναφοράς από 1ης Ιουλίου 2010 έως τα μέσα Μαΐου 2011.

Για να αποκριθεί στο αίτημα του Συμβουλίου της 4ης Νοεμβρίου 2011, το παρόν έγγραφο λαμβάνει υπόψη τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τις εαρινές ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις μέχρι σήμερα.

Οι προβλέψεις που εξέδωσε η ΓΔ ECFIN στις 10 Νοεμβρίου 2011 περιγράφουν λιγότερο αισιόδοξες τάσεις για το 2011 από εκείνες των εαρινών προβλέψεων, όσον αφορά τόσο τους οικονομικούς όσο και τους κοινωνικούς δείκτες. Η ανάκαμψη έχει ανακοπεί και οι προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας έχουν επιδεινωθεί. Η υποβάθμιση της εμπιστοσύνης και η επιδείνωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης επηρεάζουν τις επενδύσεις και την κατανάλωση, ενώ η επείγουσα δημοσιονομική εξυγίανση επιβαρύνει την εγχώρια ζήτηση και οι αποδυναμωμένες παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις εξαγωγές. Η ανάκαμψη κατά τα τελευταία δύο έτη είχε ως συνέπεια αργή μόνο αύξηση της απασχόλησης.

Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι οι βραχυπρόθεσμοι δείκτες σημειώνουν συνεχιζόμενη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ, η συνολική εξέλιξη της ανάπτυξης κατά το τρέχον έτος εξακολουθεί να είναι σχετικά θετική λόγω των ευνοϊκών επιδόσεων κατά το πρώτο τρίμηνο, και η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται ότι θα φτάσει στο 1,6%.

Αν και αναμένεται σοβαρή επιβράδυνση, οι οικονομικές και κοινωνικές προϋποθέσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως έκτακτες όσον αφορά τη μέθοδο, πράγμα που θα αιτιολογούσε την εφαρμογή μέτρων εκτός της μεθόδου. Πράγματι, η θλιβερή εικόνα επηρεάζει και τους μισθούς στον δημόσιο τομέα των κρατών μελών, μεταξύ άλλων λόγω της ανάγκης δημοσιονομικής εξυγίανσης στα κράτη μέλη, και αναμένονται μικρότερες αυξήσεις των αποδοχών των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα σε σύγκριση με τις αυξήσεις των αποδοχών των απασχολούμενων στο σύνολο της οικονομίας εφέτος (3%). Η απώλεια αγοραστικής δύναμης των εθνικών υπαλλήλων στις κεντρικές διοικήσεις μέχρι τον Ιούλιο 2011 με την εφαρμογή της μεθόδου εφαρμόζεται επίσης και στους υπαλλήλους της ΕΕ, και θα έχει ως αποτέλεσμα μείωση κατά 1,8 % στους μισθούς σε όλους τους τόπους διορισμού των υπαλλήλων της ΕΕ. Η επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών δεν έχει φθάσει σε περιστάσεις στις οποίες η "κανονική μέθοδος" δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει και δεν θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει τις αποφάσεις που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για τους δικούς τους εθνικούς υπαλλήλους.

Η οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ αναμένεται ότι θα περιπέσει σε στασιμότητα μέχρι το τελευταίο τρίμηνο του 2011 και για το 2012 αναμένεται πολύ μέτρια οικονομική ανάπτυξη. Αν η οικονομική κατάσταση εξακολουθήσει να επιδεινώνεται και άλλο και προκαλέσει ενέργειες των κρατών μελών σε εθνικό επίπεδο οι οποίες δεν θα μπορέσουν να καλυφθούν επαρκώς γρήγορα από την κανονική εφαρμογή της μεθόδου, η Επιτροπή, σύμφωνα με την αρχή της αγαστής συνεργασίας, όπως αυτή τονίστηκε από το Δικαστήριο, θα προτείνει να γίνει χρήση της ρήτρας εξαίρεσης ώστε να ληφθούν δεόντως υπόψη τα μέτρα σε εθνικό επίπεδο και να μειωθεί η χρονική απόσταση μεταξύ της έναρξης ισχύος των εν λόγω μέτρων και της επόμενης ετήσιας αναπροσαρμογής των μισθών και των συντάξεων σε ένα έτος.

Η Επιτροπή επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι τα μέτρα λιτότητας και οι μεταρρυθμίσεις που συστήνονται, σχεδιάζονται ή εφαρμόζονται στα κράτη μέλη αντικατοπτρίζονται στο σχέδιο πρότασής της για αναθεώρηση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, που στηρίζεται άμεσα στο άρθρο 336 της ΣΛΕΕ και θα αποφέρει σημαντική εξοικονόμηση της τάξης άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ εντός του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και ενός δισεκατομμυρίου ευρώ κάθε έτος σε μακροπρόθεσμη προοπτική.

Φθινοπωρινές ευρωπαϊκεσ οικονομικεσ προβλεψεισ 2011

Η ΕΕ γνώρισε οικονομική ανάπτυξη κατά τα έτη 2010 και 2011

Η ύφεση τελείωσε το φθινόπωρο του 2009 και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη το 2010. Γενικά το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,0% στην ΕΕ και κατά 1,9% στη ζώνη του ευρώ για ολόκληρο το 2010.[1]

Οι φθινοπωρινές ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις για το 2011 αναφέρουν ότι οι βραχυπρόθεσμοι δείκτες καταδεικνύουν συνεχιζόμενη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ. Οι προβλέψεις όμως επιβεβαιώνουν επίσης ότι η οικονομία της ΕΕ θα εξακολουθήσει να αυξάνει κατά το 2011 λόγω της ευνοϊκής εκκίνησης κατά το πρώτο τρίμηνο. Δεδομένου ότι οι εαρινές προβλέψεις για το 2011 αναθεωρήθηκαν επί τα χείρω (ανάπτυξη κατά 1,6% στη ζώνη του ευρώ και 1,8% στην ΕΕ), η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη αναμένεται να συνεχιστεί το 2011 με ρυθμό περίπου 1,5% (ζώνη του ευρώ) και 1,6% (ΕΕ). Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2011, η ανάπτυξη του ΑΕΠ προβλέπεται να μείνει στα ίδια επίπεδα, ενώ η οικονομική ανάπτυξη θα σημειώσει μέτρια μόνο άνοδο στο τέλος του 2012.

Η επιβράδυνση του ρυθμού της οικονομικής ανάκαμψης κατά το 2011 δεν συγκρίνεται ωστόσο με την αναταραχή που έπληξε την Ένωση τα έτη 2008 και 2009, όταν η οικονομική ανάπτυξη μειώθηκε από 3,2% το 2007 σε 0,3% το 2008, και στη συνέχεια κινήθηκε σε γενικά αρνητικές περιοχές, δηλ. -4,2% το 2009.

[pic]

Η κατάσταση στην αγορά εργασίας παραμένει σταθερή το 2010 και το 2011

Οι εαρινές ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις για το 2011 αναφέρουν ότι η ονομαστική απασχόληση άρχισε να σημειώνει ελαφρά άνοδο στα τέλη του 2011, αμέσως μόλις άρχισε να σταθεροποιείται η αύξηση των τελεσθεισών ωρών εργασίας. Η υστέρηση της αντίδρασης της απασχόλησης στην ανάκαμψη ήταν το αντίβαρο της σώρευσης εργατικού δυναμικού κατά τη διάρκεια της ύφεσης και είχε ως αποτέλεσμα σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Παρά την ανάκαμψη του ρυθμού της οικονομικής ανάπτυξης στην ΕΕ, η δημιουργία θέσεων εργασίας παρέμεινε ασθενής και δεν ήταν επαρκής ώστε να προκαλέσει σημαντική μείωση του δείκτη ανεργίας. Τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ, ο δείκτης ανεργίας το 2010 και το 2011 κυμάνθηκε οριακά μόνο.

Αν και ελαφρά αναθεωρημένος προς τα άνω, ο δείκτης ανεργίας εντός της ΕΕ προβλέπεται να παραμείνει σταθερός κατά το 2011, στο ίδιο επίπεδο (9,7%) με το 2010, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις (βλ. πίνακα κατωτέρω). Τα στοιχεία αυτά παραμένουν σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις, που πρόβλεπαν μικρά μείωση του δείκτη ανεργίας εντός της ΕΕ σε επίπεδο 9,5%.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται θετική στο εσωτερικό της ΕΕ κατά το 2011 (0,4%), μετά από μείωσή της επί δύο έτη (-1,8% το 2009 και -0,5% το 2010).

[pic]

[pic]

Οι αποδοχές από εξαρτημένη εργασία στον ιδιωτικό τομέα και στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκαν κατά το 2010 και το 2011

Η Επιτροπή θεωρεί ότι θα ήταν ίσως χρήσιμο να γίνει σύγκριση της κατάστασης των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα προς το σύνολο της οικονομίας στην ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσε να ληφθούν υπόψη οι αποδοχές από εξαρτημένη εργασία, που αποτελούν το μέγεθος βάσει του οποίου μετράται το συνολικό κόστος εργασίας για όλους τους μισθωτούς, οριζόμενο ως ακαθάριστοι μισθοί συν υπερωρίες και επιμίσθια, συνυπολογιζόμενων των παροχών σε είδος και των εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης[2], τόσο στον δημόσιο τομέα (τομέας γενικής κυβέρνησης[3]) όσο και στο σύνολο της οικονομίας.

Οι εαρινές ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις για το 2011 ανέμεναν ότι οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας θα αυξάνονταν κατά τα προσεχή έτη με ετήσιους δείκτες της τάξης του 2-3%.

Κατά τα προηγούμενα έτη, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκαν κατά 5,2% το 2007 και κατά 4,4% το 2008, αλλά μειώθηκαν κατά 0,3% το 2009 στο ζενίθ της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ενώ το ΑΕΠ έπεσε κατά 4,2%. Για το 2011, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,0%, ποσοστό που ευρίσκεται άνω των προβλεφθέντων κατά την άνοιξη (2,4%).

Η ετήσια αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας στο δημόσιο τομέα μειώθηκε από 3,4% το 2009 σε 1,2% το 2010. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις, η τάση αυτή αναμένεται ότι θα συνεχιστεί το 2011 (0,6%). Υπό πραγματικούς όρους, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο δημόσιο τομέα αναμένεται ότι θα είναι -2,2%, που συνάδει με την απώλεια αγοραστικής δύναμης των εθνικών υπαλλήλων όπως καταμετρήθηκε με τη μέθοδο (-1,8%) και πρόκειται να εφαρμοστεί στους υπαλλήλους της ΕΕ.

[pic]

[pic]

Τα δημόσια οικονομικά αποτελούν θέμα ανησυχίας

Το 2011 σημειώθηκε η στροφή από τη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών στην εξυγίανση. Μετά την μείωσή του από 6,9% το 2009 σε 6,6% το 2010, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί ακόμα περισσότερο. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα για το 2011 αναμένονται τώρα να φθάσουν στο 4,7% του ΑΕΠ στην ΕΕ και στο 4,1% στη ζώνη του ευρώ. Κατά τις φθινοπωρινές προβλέψεις δεν ελήφθησαν υπόψη νέα μέτρα εξυγίανσης, τα οποία είναι πιθανά αλλά δεν έχουν ακόμα τεθεί σε εφαρμογή.

Οι ακριβές παρεμβάσεις των κρατών μελών έχουν σοβαρή επίπτωση στα δημόσια οικονομικά, αν και η αρχή του δημόσιου χρέους στα περισσότερα κράτη μέλη χρονολογείται, πριν από την προηγούμενη κρίση. Γενικά, το δημόσιο χρέος έφθασε το 80,3% του ΑΕΠ το 2010 εντός της ΕΕ, και αναμένεται ότι θα παραμείνει σε παρόμοια επίπεδα και για το 2011 (82,5% του ΑΕΠ), σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις (βλ. πίνακα κατωτέρω). Τα στοιχεία για το δημόσιο χρέος παρέμειναν τα ίδια με εκείνα στις εαρινές προβλέψεις (82,3% του ΑΕΠ το 2011).

[pic]

Εν ολίγοις, το πρόβλημα των δημόσιων οικονομικών παραμένει σοβαρή ανησυχία για την ΕΕ και ειδικότερα για τη ζώνη του ευρώ. Η ανησυχία αυτή πηγάζει από το 2007 τουλάχιστον, όταν δρομολογήθηκαν μέτρα για την προσαρμογή των δημόσιων οικονομικών. Αν και αυτά τα μέτρα κατέληξαν σε σταδιακή βελτίωση του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης, οι πρόσφατες εξελίξεις κατέδειξαν ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι ο αντίκτυπος του αυξανόμενου χρέους στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και ο αντίκτυπός τους στις αγορές κρατικών χρεογράφων. Η ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη οδήγησε σε επιδείνωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και μετατόπισε την προσοχή στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο αναμένεται πάγωμα των μισθών ή μέτριες μόνο αυξήσεις στις αποδοχές στον δημόσιο τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, οι συνέπειες της κρίσης στα δημόσια οικονομικά θα εξακολουθήσουν για πολύ καιρό να είναι αισθητές στους δημόσιους υπαλλήλους των κρατών μελών λόγω της ανάγκης να επιβληθεί κατά τα προσεχή έτη σημαντικής έκτασης δημοσιονομική λιτότητα. Αυτό θα έχει αναμφισβήτητα άμεσο αντίκτυπο στους μισθούς των υπαλλήλων της ΕΕ, γεγονός το οποίο, με την εφαρμογή της μεθόδου, θα ακολουθήσει επακριβώς όποιες αλλαγές στη μισθοδοσία γίνουν για τους εθνικούς υπαλλήλους.

Ο πληθωρισμός παραμένει υπό έλεγχο

Ο επίσημος πληθωρισμός, όπως μετράται με τον ΕνΔΤΚ, ανήλθε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2011, κυρίως λόγω της μετακύλισης των υψηλών τιμών ενέργειας και ειδών διατροφής. Καθώς οι τιμές των βασικών προϊόντων ανέβηκαν στα ύψη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011, και οι μελλοντικές τιμές του πετρελαίου προοιωνίζουν σταδιακή περαιτέρω μείωση στη συνέχεια, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται ότι θα μετριαστεί σταδιακά και θα πέσει κάτω από το 2% κατά τη διάρκεια του 2012. Όσον αφορά τις σχετικές πιέσεις στις τιμές, τα εξακολουθούντα κενά παραγωγής, που αναμένεται να γίνουν ελαφρώς μεγαλύτερα στα περισσότερα κράτη μέλη το 2012, θα εξακολουθήσουν να συγκρατούν τον πληθωρισμό, ενώ τα ημερομίσθια θα αυξηθούν μετρίως μόνο λόγω της υψηλής ανεργίας.

Ο ΕνΔΤΚ αναμένεται να ανέλθει στο 3,0% κατά το 2011 σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις (συμβαδίζει με τις εαρινές προβλέψεις).

[pic]

Ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης έχει μειωθεί

Ο δείκτης αυτός παρουσιάζει εξαιρετικές διακυμάνσεις. Πράγματι, αφού τον Μάρτιο 2009 έφτασε στις χαμηλότερες τιμές του από το 1990 (66,9), ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης[4] υπερέβη, τον Απρίλιο 2010, τις μέσες αξίες του διαστήματος 1990-2020 (100 εξ ορισμού). Τον Μάρτιο 2011 έφθασε στο μεγαλύτερο ύψος (107,4), αλλά κατά τους τελευταίους μήνες παρουσίασε σοβαρή πτώση (93,8 τον Οκτώβριο 2011), αν και παρέμεινε πολύ υψηλότερα από τις χαμηλότερες τιμές που σημείωσε το 2009.

[pic]

Συμπεράσματα

Σύμφωνα με τη ρήτρα εξαίρεσης, όπως αυτή καθορίζεται στο άρθρο 10 του παραρτήματος ΧΙ του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, η Επιτροπή πρόκειται να εξετάσει κατά πόσον υφίσταται αιφνίδια και σοβαρή επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στο εσωτερικό της ΕΕ, η οποία εκτιμάται βάσει αντικειμενικών στοιχείων.

Επιπλέον, σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-40/10, η Επιτροπή πρέπει να εκτιμήσει κατά πόσον τα προαναφερόμενα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα πρέπει να χαρακτηριστούν ως "έκτακτη κατάσταση" στην οποία κατ’ εφαρμογήν της «κανονικής μεθόδου», δεν είναι δυνατή η αναπροσαρμογή των αποδοχών των υπαλλήλων με αρκούντως ταχείς ρυθμούς".

Όπως διαπίστωσε η Επιτροπή στην έκθεσή της στις 13 Ιουλίου 2011, η λέξη "επιδείνωση" είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την επί τα χείρω εξέλιξη της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης. Το κατά πόσον έχει συμβεί "σοβαρή" επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης πρέπει να καθοριστεί με αναφορά τόσο στο μέγεθος όσο και στη διάρκεια του επισημανθέντος οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου . Το κατά πόσον έχει συμβεί "σοβαρή" επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης πρέπει να καθοριστεί με γνώμονα την ταχύτητα και την προβλεψιμότητα των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των κανονικών διακυμάνσεων του οικονομικού κύκλου και εκείνων που προκλήθηκαν από εξωτερικά γεγονότα.

Οι προβλέψεις που ανακοινώθηκαν από τη ΓΔ ECFIN στις 10 Νοεμβρίου 2011 καταδεικνύουν για το 2011 τάσεις επιδείνωσης σε σύγκριση με τις προβλέψεις που ανακοινώθηκαν την άνοιξη τόσο όσον αφορά τους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες όσο και λόγω του γεγονότος ότι η ευρωπαϊκή οικονομία γνωρίζει αυτή τη στιγμή κατάσταση κρίσης.

Ωστόσο, παρά το ότι οι βραχυπρόθεσμοι δείκτες μαρτυρούν μια συνεχιζόμενη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ, οι γενικές επιδόσεις της ανάπτυξης για το τρέχον έτος είναι ακόμα σχετικά καλές. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι το ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνει κατά το 2011 με ρυθμό περίπου 1,6%, παρόμοιο με τα επίπεδο του 2010 (2,0%), ενώ, συγκριτικά αναφέρεται ότι το 2009 μειώθηκε κατά 4,2%. Η προβλεπόμενη στασιμότητα κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2011 αναμένεται ότι θα περιοριστεί μόνο σε αυτό το τρίμηνο, και αναμένεται επίσης μικρή άνοδος του ΑΕΠ για το πρώτο τρίμηνο του 2012.

Επί πλέον, ο δείκτης ανεργίας παραμένει σταθερός το 2011, στα ίδια επίπεδα του 2010 (9,7%), ενώ η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται θετική για πρώτη φορά μέσα στο 2011 (0,4%) μετά τη μείωση που σημείωσε επί δύο έτη (-1,8% το 2009 και -0,5% το 2010).

Οι αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας προβλέπεται ότι θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα το 2011 (3,0%), ενώ στον δημόσιο τομέα ο δείκτης είναι πολύ χαμηλότερος (0,6%) και συμβαδίζει με την απώλεια αγοραστικής δύναμης για τους υπαλλήλους της ΕΕ, όπως υπολογίστηκε με τη μέθοδο (-1,8% το 2011).

Το δημόσιο έλλειμμα στην ΕΕ αναμένεται ότι θα μειωθεί περαιτέρω από περίπου 7% τόσο το 2009 όσο και το 2010, σε 4,7% το 2011, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές και τις εαρινές προβλέψεις. Η δημοσιονομική εξυγίανση προβλέπεται ότι θα σημειώσει πρόοδο, και τα δημόσια ελλείμματα θα έχουν μειωτική τάση, έστω και αν σε ολόκληρη την ΕΕ το δημόσιο έλλειμμα εξακολουθεί να συνιστά διαρκή ανησυχία για την οικονομία της ΕΕ, από το 2007 τουλάχιστον.

Αν και οι φθινοπωρινές προβλέψεις για το 2011 απεικονίζουν λιγότερο ευνοϊκά την οικονομική και κοινωνική κατάσταση απ’ό,τι οι εαρινές προβλέψεις, από τα κριτήρια που ορίζονται στο άρθρο 10 του παραρτήματος ΧΙ του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, όπως ερμηνεύτηκαν από το Δικαστήριο, προκύπτει ότι η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει έκτακτη κατάσταση ως προς τη μέθοδο, όπως ορίζεται από το Δικαστήριο, κατά την οποία, κατ’ εφαρμογήν της «κανονικής μεθόδου», δεν είναι δυνατή η αναπροσαρμογή των αποδοχών των υπαλλήλων με αρκούντως ταχείς ρυθμούς ώστε να ληφθούν υπόψη τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη για τους δικούς τους δημοσίους υπαλλήλους. Επί πλέον, αν και θα μπορούσε να σημειωθεί σχετικά υψηλή αύξηση στις αποδοχές από εξαρτημένη εργασία στο σύνολο της οικονομίας, η αύξηση στις αποδοχές των απασχολούμενων στη γενική κυβέρνηση αναμένεται μικρή, γεγονός που θα αντικατοπτρίζεται με την εφαρμογή της μεθόδου.

Όσον αφορά την προβολή των αποδοχών από εξαρτημένη εργασία στη γενική κυβέρνηση, η παράμετρος αυτή αντικατοπτρίζεται κανονικά με την εφαρμογή της μεθόδου το 2011. Οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα αναμένεται ότι θα απωλέσουν το 2,2% της αγοραστικής τους δύναμης, γεγονός που συμβαδίζει με τα στοιχεία που έχουν παράσχει τα κράτη μέλη για τους δικούς τους υπαλλήλους στη γενική κυβέρνηση (απώλεια κατά 1,8% της αγοραστικής δύναμης). Αυτή η απώλεια αγοραστικής δύναμης θα εφαρμοστεί μέσω της μεθόδου σε όλους τους υπαλλήλους της ΕΕ σε όλους τους τόπους απασχόλησης, και ο πραγματικός τους μισθός θα περικοπεί κατά το ίδιο ποσοστό.

Η απώλεια αγοραστικής δύναμης των εθνικών υπαλλήλων και των υπαλλήλων της ΕΕ φαίνεται ότι είναι συνεπής προς τη σημερινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση, και η κατάσταση αυτή δεν αιτιολογεί μέτρα πέραν της εν λόγω απώλειας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει τη ρήτρα εξαίρεσης χωρίς να παραβεί το άρθρο 10 του παραρτήματος ΧΙ του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Αυτό ωστόσο δεν αποκλείει την πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία απευθείας βάσει του άρθρου 336 της ΣΛΕΕ. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα επιθυμούσε να υπενθυμίσει το σχέδιο πρότασής της για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων που προτείνει, μεταξύ άλλων 5% μείωση του προσωπικού σε όλα τα όργανα και τους οργανισμούς, αύξηση σε 40 ώρες του υποχρεωτικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας για τους υπαλλήλους της ΕΕ χωρίς αντισταθμιστικές προσαρμογές του μισθού, αύξηση στα 65 έτη της κανονικής ηλικίας για συνταξιοδότηση, σημαντικό περιορισμό των κανόνων πρόωρης συνταξιοδότησης, καθώς επίσης και μέτρα σχετικά με τους κανόνες για τη σταδιοδρομία, όπως σημαντική μείωση των μισθών για ορισμένα καθήκοντα. Αυτά συμβαδίζουν με τα μέτρα που έχουν ληφθεί ή συζητούνται για τις εθνικές δημόσιες υπηρεσίες και από τα οποία θα προκύψουν σημαντικές οικονομίες της τάξης άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ εντός του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και ακόμα μεγαλύτερων ποσών μετά το 2020.

Ειδικότερα, για να αντιμετωπιστεί η πρόσφατη οικονομική κρίση και το διαρκές μέλημα πραγματοποίησης οικονομιών στη δημόσια διοίκηση και περικοπών στους εθνικούς προϋπολογισμούς, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει επιπλέον αύξηση της προτεινόμενης εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι 6%. Αν εγκριθεί από τους συν-νομοθέτες, η πρόσθετη αυτή αύξηση θα έχει αντίκτυπο στο μισθό των υπαλλήλων της ΕΕ μέχρι το τέλος της προτεινόμενης αναθεωρημένης μεθόδου αναπροσαρμογής των μισθών και των συντάξεων το 2022.

Η Επιτροπή θα υποβάλει τυπικά αυτή την πρόταση τον Δεκέμβριο 2011, αμέσως μόλις ολοκληρωθούν οι υποχρεωτικές τυπικές διαβουλεύσεις με την επιτροπή του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων.

Τέλος, η Επιτροπή επιθυμεί να επανέλθει στο γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη στο εσωτερικό της ΕΕ αναμένεται ότι θα παραμείνει στάσιμη κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2011, ενώ αναμένεται πολύ μέτρια οικονομική ανάπτυξη για το 2012. Αν εξακολουθήσει περαιτέρω η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και προκαλέσει ενέργειες σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη μέλη οι οποίες δεν θα μπορέσουν να καλυφθούν επαρκώς γρήγορα από την κανονική εφαρμογή της μεθόδου, η Επιτροπή, σύμφωνα με την αρχή της αγαστής συνεργασίας, όπως αυτή τονίζεται από το Δικαστήριο, θα προτείνει να κάνει χρήση της ρήτρας εξαίρεσης ώστε να ληφθούν δεόντως υπόψη τα μέτρα σε εθνικό επίπεδο και να μειωθεί η χρονική απόσταση μεταξύ της έναρξης ισχύος των εν λόγω μέτρων και της επόμενης ετήσιας αναπροσαρμογής των μισθών και των συντάξεων.

[1] Τα στοιχεία για τα προηγούμενα έτη μπορεί να φαίνονται ελαφρά διαφορετικά λόγω των περιοδικών αναθεωρήσεων που πραγματοποιεί η Eurostat.

[2] Κατά συνέπεια, αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στους δείκτες απασχόλησης και τις αλλαγές στην κοινωνική πρόνοια καθώς και το ύψος των αποδοχών

[3] Ως δημόσιος τομέας νοείται σε ολόκληρο το παρόν τμήμα η γενική κυβέρνηση. Ο τομέας της γενικής κυβέρνησης περιλαμβάνει όλες τις θεσμικές μονάδες που είναι παραγωγοί λοιπού μη εμπορεύσιμου προϊόντος των οποίων η παραγωγή προορίζεται για ατομική και συλλογική κατανάλωση και που χρηματοδοτούνται κυρίως από υποχρεωτικές πληρωμές εκ μέρους μονάδων που ανήκουν σε άλλους τομείς, ή/και όλες τις θεσμικές μονάδες που ασχολούνται κυρίως με την αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος και πλούτου. Οι θεσμικές μονάδες περιλαμβάνουν φορείς της γενικής κυβέρνησης και ορισμένα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα και αυτόνομα συνταξιοδοτικά ταμεία. Ο τομέας της γενικής κυβέρνησης υποδιαιρείται σε τέσσερις υποτομείς: κεντρική διοίκηση, διοίκηση ομόσπονδου κρατιδίου, τοπική αυτοδιοίκηση και οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης.

[4] Οι έρευνες συγκυρίας στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές παρέχουν κάθε μήνα τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες σχετικά με τις διαφορετικές πλευρές οικονομικής δραστηριότητας στους διάφορους τομείς της οικονομίας, όπως η βιομηχανία, οι υπηρεσίες, ο κατασκευαστικός τομέας και το λιανικό εμπόριο, καθώς και οι καταναλωτές. Για καθένα από τους πέντε τομείς έρευνας οι «δείκτες εμπιστοσύνης» καταρτίζονται για να αντικατοπτρίσουν τις γενικές αντιλήψεις και προσδοκίες σε κάθε τομέα με ένα μονοδιάστατο δείκτη. Για να είναι δυνατή η παρακολούθηση όλης της οικονομικής δραστηριότητας, ο ευρύτερος δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης (ΔΟΕ) υπολογίζεται από το 1985 υπό μορφή σταθμισμένου αθροίσματος των πέντε αυτών δεικτών.