52009DC0592

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 28.10.2009

COM(2009)592 τελικό

Εκθεση της Επιτροπής

σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση των επιχειρήσεων της Κοινότητας στις αγορές τρίτων χωρών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2004/17/ΕΚ

Εκθεση της Επιτροπής

σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση των επιχειρήσεων της Κοινότητας στις αγορές τρίτων χωρών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2004/17/ΕΚ

Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Εκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση των επιχειρήσεων της Κοινότητας στις αγορές τρίτων χωρών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2004/17/ΕΚ 1

Εκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση των επιχειρήσεων της Κοινότητας στις αγορές τρίτων χωρών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2004/17/ΕΚ 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4

2. ΣΥΝΟΨΗ 4

3. ΠΛΕΙΟΜΕΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ 6

3.1. Συμφωνία του ΠΟΕ σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις 6

3.1.1. Εισαγωγή 6

3.1.2. Σημερινό πεδίο κάλυψης από τη ΣΔΣ 6

3.1.3. Προσχώρηση νέων μελών 7

3.1.4. Αναθεώρηση της ΣΔΣ 8

3.2. Γενική Συμφωνία του ΠΟΕ για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS) 10

4. Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 10

4.1. Εισαγωγή 10

4.2. Η διεύρυνση της ΕΕ 10

5. ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ 11

5.1. Συναφθείσες συμφωνίες με κεφάλαια περί συμβάσεων 11

5.1.1. Ελβετία 11

5.1.2. Μεξικό 12

5.1.3. Χιλή 12

5.1.4. CARIFORUM 13

5.2. Κεφάλαια περί συμβάσεων στις Συμφωνίες Σταθεροποίησης και Σύνδεσης / Ενδιάμεσες Συμφωνίες 13

5.2.1. Εισαγωγή 13

5.2.2. Συμφωνίες ανά χώρα 14

5.3. Κεφάλαια περί συμβάσεων σε συμφωνίες συναφθείσες στο πλαίσιο της Πολιτικής Γειτονίας 16

5.3.1. Εισαγωγή 16

5.3.2. EΠΓ – Διαπραγματεύσεις εκτενών κεφαλαίων περί συμβάσεων ανά χώρα (Ανατολικές χώρες) 17

5.3.3. ΕΠΓ – Διαπραγματεύσεις εκτενών κεφαλαίων περί συμβάσεων ανά χώρα (Ευρωμεσογειακή ζώνη) 17

5.4. Συνεχιζόμενες και μελλοντικές διμερείς διαπραγματεύσεις 18

5.4.1. Κεντρική Αμερική 18

5.4.2. Κοινότητα των Άνδεων 18

5.4.3. Χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού 18

5.4.4. Ιράκ 19

5.4.5. Νότιος Κορέα 19

5.4.6. Καναδάς 19

5.4.7. Κίνα 19

6. Η ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 20

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην παρούσα έκθεση λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση όσον αφορά την πρόσβαση των προμηθευτών της Κοινότητας στις αγορές δημοσίων συμβάσεων τρίτων χωρών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2004/17/ΕΚ[1], καθώς και το άνοιγμα των συμβάσεων υπηρεσιών σε τρίτες χώρες, ως έχουν την 1η Αυγούστου 2009. Η παρούσα έκθεση υποβάλλεται σύμφωνα με τα άρθρα 58 και 59 της οδηγίας 2004/17/ΕΚ.

Οι αγορές των φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονται σε 450 δισεκατ. ευρώ[2]. Οι εν λόγω φορείς δημοσίευσαν στην Επίσημη Εφημερίδα προκηρύξεις διαγωνισμών για δημόσιες συμβάσεις άνω των κατωτάτων ορίων της οδηγίας, ύψους περίπου 80 δισεκατ. ευρώ[3]. Η ΕΕ μπορεί, επομένως, να προσφέρει πρόσβαση σε μεγάλη αγορά, με τη διαπραγμάτευση του ανοίγματος των αγορών σύναψης συμβάσεων των τρίτων χωρών.

Ταυτοχρόνως, δεν είναι διαδεδομένη παγκοσμίως η έννοια των συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας στην ΕΕ, σύμφωνα με την οποία οι ιδιωτικές επιχειρήσεις με ειδικά και αποκλειστικά δικαιώματα[4] υπόκεινται επίσης στους κανόνες περί σύναψης συμβάσεων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι πάντοτε διαπραγματεύσιμη η πρόσβαση στις αγορές ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας.

ΣΥΝΟΨΗ

Δεδομένου ότι το θέμα είναι πολιτικά ευαίσθητο, οι δημόσιες συμβάσεις δεν έχουν καταστεί πεδίο με πολυμερείς υποχρεώσεις στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).

Η πλειομερής Συμφωνία του ΠΟΕ σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (ΣΔΣ), η οποία επί του παρόντος υπόκειται σε αναθεώρηση, παραμένει η βασική πράξη διεθνούς δικαίου για το άνοιγμα των διεθνών αγορών σύναψης συμβάσεων. Μολονότι, τον Δεκέμβριο του 2006, επετεύχθη συμφωνία για νέο κείμενο (διαδικαστικοί κανόνες για την υποβολή προσφορών), οι διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση στις αγορές προσέκρουσαν σε διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξιών μεταξύ των συμβαλλομένων μερών της ΣΔΣ, και βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή, υποστηρίζει φιλόδοξο άνοιγμα των διεθνών αγορών σύναψης συμβάσεων και υπέβαλε κατά συνέπεια, το 2005, εκτενή προσφορά για το άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Ωστόσο, δεδομένης της απροθυμίας άλλων συμβαλλομένων μερών της ΣΔΣ να ανοίξουν περαιτέρω τις οικείες αγορές σύναψης συμβάσεων στον διεθνή ανταγωνισμό, η Επιτροπή, κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου[5], υπέβαλε αναθεωρημένη – πιο περιορισμένη – προσφορά, τον Φεβρουάριο του 2008. Παρόλα ταύτα, η προσφορά της ΕΚ παραμένει η πλέον εκτενής, σε σύγκριση με αντίστοιχες από τα άλλα μέρη της ΣΔΣ.

Η ΕΕ συγκαταλέγεται μεταξύ των μερών της ΣΔΣ που υποστηρίζουν σθεναρά την προσχώρηση νέων μελών στη ΣΔΣ, με μακροπρόθεσμη στρατηγική να μετατραπεί η ΣΔΣ σε πολυμερή συμφωνία. Προσφάτως, ολοκληρώθηκε η διαδικασία προσχώρησης της Κινεζικής Ταϊπέι. Βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις με την Κίνα, την Ιορδανία και τη Δημοκρατία της Μολδαβίας.

Στο πλαίσιο του ΠΟΕ, η ΕΚ εξακολουθεί επίσης να προωθεί συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις βάσει της GATS (Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών).

Με τις διευρύνσεις της ΕΕ, το 2004 και το 2007, προστέθηκαν επιπλέον ευκαιρίες σύναψης συμβάσεων, ύψους περίπου 55 δισεκατ. ευρώ[6], από τα οποία περίπου 10 δισεκατ. ευρώ[7] αφορούν αγορές στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Κατόπιν των διευρύνσεων της ΕΕ, υπογράφηκαν οι αντίστοιχες συμφωνίες διεύρυνσης του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Η αγορά σύναψης συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας στο πλαίσιο του ΕΟΧ ανέρχεται σε 460 δισεκατ. ευρώ, από τα οποία περίπου 81 δισεκατ. ευρώ αφορούν συμβάσεις άνω των κατωτάτων ορίων, που διέπονται από πανομοιότυπους κανόνες περί συμβάσεων (τις οδηγίες).

Άλλος μηχανισμός για το άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων είναι οι διμερείς διαπραγματεύσεις με τρίτες χώρες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνάψει Συμφωνίες Ελευθέρων Συναλλαγών, που περιέχουν ουσιώδη κεφάλαια περί σύναψης συμβάσεων, με το Μεξικό και τη Χιλή, Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης με τα κράτη CARIFORUM[8] και διμερή συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις με την Ελβετία. Συνεχίζονται ή επίκειται να αρχίσουν πολλές διμερείς διαπραγματεύσεις. Η σημερινή προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις για Συμφωνίες Ελευθέρων Συναλλαγών (ΣΕΣ) είναι να συναφθούν οι λεγόμενες συμφωνίες ΣΕΣ νέας γενιάς, οι οποίες περιλαμβάνουν λεπτομερή και εκτενή κεφάλαια περί σύναψης συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην αγορά σύναψης συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας.

Η ΕΕ συνάπτει Συμφωνίες Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που επιθυμούν να προσχωρήσουν στην ΕΕ. Ως προς τη σύναψη συμβάσεων, οι ΣΣΣ εγγυώνται αμοιβαία εθνική μεταχείριση και απαγόρευση διακριτικής μεταχείρισης των προμηθευτών και ασύμμετρη πρόσβαση στην αγορά. Οι ΣΣΣ καλύπτουν επίσης τις συμβάσεις των οργανισμών κοινής ωφελείας.

ΠΛΕΙΟΜΕΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ

Συμφωνία του ΠΟΕ σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις

Εισαγωγή

Η Συμφωνία του ΠΟΕ σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (ΣΔΣ) είναι, μέχρι στιγμής, η μόνη νομικά δεσμευτικά συμφωνία στο πλαίσιο του ΠΟΕ, που εστιάζεται στις δημόσιες συμβάσεις. Η ισχύουσα ΣΔΣ, που εγκρίθηκε το 1994, τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1996. Είναι πλειομερής συνθήκη, την οποία διαχειρίζεται η Επιτροπή για τις Δημόσιες Συμβάσεις, στην οποία συμμετέχουν τα μέρη του ΠΟΕ που είναι συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ[9]. Η ΣΔΣ έχει συναφθεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (EΚ) εξ ονόματος των κρατών μελών της, με απόφαση του Συμβουλίου[10].

Σημερινό πεδίο κάλυψης από τη ΣΔΣ

Η ΣΔΣ δεν εφαρμόζεται αυτομάτως σε όλες τις κρατικές δημόσιες συμβάσεις των συμβαλλομένων μερών. Το πεδίο κάλυψης της ΣΔΣ προσδιορίζεται αντιθέτως για κάθε μέρος στα παραρτήματα της ΣΔΣ, στα οποία αναφέρονται οι δημόσιοι φορείς σε επίπεδο κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης, καθώς και οι δημόσιοι οργανισμοί κοινής ωφελείας, για τους οποίους κάθε συμβαλλόμενο μέρος έχει αναλάβει δέσμευση να συμμορφώνονται με τη ΣΔΣ. Εκτός από τις χώρες της ΕΖΕΣ[11], των οποίων οι τελικές προσφορές αντιστοιχούσαν στις προτάσεις της ΕΚ, κανένα άλλο συμβαλλόμενο μέρος δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στο αίτημα της ΕΚ όσον αφορά το πεδίο κάλυψης. Επομένως, η Κοινότητα χρειάστηκε να προσαρμόσει την τελική προσφορά της στον βαθμό ανοίγματος της αγοράς των άλλων μερών. Παρόλα ταύτα, οι δεσμεύσεις της ΕΚ είναι οι πλέον εκτεταμένες όσον αφορά τους φορείς που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις και το μέγεθος των συμβάσεών τους, καθώς καλύπτουν ευκαιρίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε αποκεντρωμένο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων των εν λόγω φορέων και των δημοσίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφελείας.

Όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ, πλην του Καναδά, προσφέρουν σε κάποιο βαθμό πρόσβαση στις συμβάσεις των οικείων οργανισμών κοινής ωφελείας. Ωστόσο, το πεδίο κάλυψης δεν είναι ενιαίο, ο δε βαθμός ανοίγματος των συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας στον διεθνή ανταγωνισμό ποικίλλει από χώρα σε χώρα, ενώ το πεδίο κάλυψης βρίθει παρεκκλίσεων, είτε ειδικών είτε για ολόκληρους τομείς.

Προσχώρηση νέων μελών

Τα μέλη της ΣΔΣ, και ιδίως η ΕΚ, επιδιώκουν να μετατρέψουν τη ΣΔΣ από πλειομερή σε πολυμερή συμφωνία και, επομένως, υποστηρίζουν τις νέες προσχωρήσεις στη ΣΔΣ. Τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ έχουν συμφωνήσει ότι το νέο (προσωρινά συμφωνηθέν) κείμενο της μελλοντικής ΣΔΣ πρέπει να χρησιμοποιείται ως βάση για τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης με τις υποψήφιες χώρες. Το νέο αυτό κείμενο επεκτείνει και αποσαφηνίζει τα μεταβατικά μέτρα (αντισταθμιστικά οφέλη, προτιμησιακές τιμές, σταδιακή συμπερίληψη φορέων ή τομέων, υψηλότερα κατώτατα όρια), και τα προσαρμόζει ειδικά στις ανάγκες των αναπτυσσομένων χωρών. Η Αλβανία, η Γεωργία, η Ιορδανία, η Κιργιζία, η Δημοκρατία της Μολδαβίας, το Ομάν, ο Παναμάς και η Κίνα έχουν αναλάβει δεσμεύσεις να προσχωρήσουν στη ΣΔΣ, κατά την προσχώρηση στον ΠΟΕ.

Το Χωριστό Τελωνειακό Έδαφος Ταϊβάν, Πενγκού, Κινμέν και Ματσού (Κινεζική Ταϊπέι)

Τον Μάρτιο του 1995, η Κινεζική Ταϊπέι υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στη ΣΔΣ και, τον Δεκέμβριο του 2008, εκδόθηκε η απόφαση της Επιτροπής της ΣΔΣ, με την οποία εγκρίθηκε η προσχώρησή της. Η Κινεζική Ταϊπέι κατέθεσε το έγγραφο προσχώρησης στις 15 Ιουνίου 2009 και, κατόπιν απόφασης της Επιτροπής της ΣΔΣ, η Κινεζική Ταϊπέι κατέστη μέλος της ΣΔΣ στις 15 Ιουλίου 2009. Επί του παρόντος, η προσχώρηση της Κινεζικής Ταϊπέι υπόκειται στην εθνική διαδικασία επικύρωσης. Αναμένεται ότι η Κινεζική Ταϊπέι θα καταστεί συμβαλλόμενο μέρος της ΣΔΣ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2009.

Στις δεσμεύσεις της Κινεζικής Ταϊπέι περιλαμβάνεται η σύναψη συμβάσεων στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Τα κατώτατα όρια έχουν καθοριστεί σε 400 000 ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) για αγαθά, 400 000 ΕΤΔ για υπηρεσίες και 15 000 000 ΕΤΔ για κατασκευαστικές υπηρεσίες.

Ιορδανία

Η Ιορδανία υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στη ΣΔΣ το 2000, υπέβαλε την αρχική της προσφορά τον Φεβρουάριο του 2003 και, κατόπιν των διαπραγματεύσεων με τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ, υπέβαλε επικαιροποιημένη τρίτη αναθεωρημένη προσφορά, τον Σεπτέμβριο του 2008. Επί του παρόντος, η Ιορδανία προσαρμόζει το νομοθετικό της πλαίσιο και τα συστήματα ανάθεσης συμβάσεων στις απαιτήσεις της ΣΔΣ. Η ολοκλήρωση της προσχώρησης της Ιορδανίας αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για την Επιτροπή της ΣΔΣ το 2009.

Κίνα

Η Κίνα υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στη ΣΔΣ τον Δεκέμβριο του 2007, η δε αρχική της προσφορά γνωστοποιήθηκε στα συμβαλλόμενα μέρη τον Ιανουάριο του 2008. Επιπλέον, η Κίνα υπέβαλε τις απαντήσεις της σχετικά με τον «Κατάλογο σημείων για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την προσχώρηση στη Συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις», τον Σεπτέμβριο του 2008. Οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις επικεντρώνονται στον έλεγχο του συμβιβάσιμου της κινεζικής νομοθεσίας περί ανάθεσης συμβάσεων με τη ΣΔΣ, καθώς και στην πρόσβαση στην αγορά. Η ΕΚ διαβίβασε στην Κίνα επίσημο αίτημα βελτίωσης της αρχικής προσφοράς (συμπεριλαμβανομένου του τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας).

Δημοκρατία της Μολδαβίας

Τον Νοέμβριο του 2008, η Δημοκρατία της Μολδαβίας υπέβαλε αρχική προσφορά, γνωστοποίησε τη νομοθεσία της περί ανάθεσης συμβάσεων και άρχισε διαπραγματεύσεις για την προσχώρησή της. Η Δημοκρατία της Μολδαβίας προσέγγισε τις διαπραγματεύσεις με υψηλές φιλοδοξίες και η προσχώρησή της είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί το 2010.

Λοιπές προσχωρήσεις

Όσον αφορά άλλες εκκρεμούσες προσχωρήσεις στη ΣΔΣ, οι οποίες είχαν παραμείνει ανενεργές για κάποιο χρονικό διάστημα (Αλβανία, Γεωργία, Δημοκρατία της Κιργιζίας, Ομάν και Παναμάς), καθώς και τις δεσμεύσεις για προσχώρηση, στις οποίες δεν είχε δοθεί ακόμη συνέχεια (Αρμενία, Κροατία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μογγολία, Ουκρανία και Σαουδική Αραβία), τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ είχαν ζητήσει, τον Δεκέμβριο του 2008, να παραμείνουν υπό εξέταση και ζήτησαν από τον Πρόεδρο της Επιτροπής της ΣΔΣ να εξακολουθήσει να παρακολουθεί αναλόγως την κατάσταση.

Αναθεώρηση της ΣΔΣ

Η δέσμευση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις είναι «ενσωματωμένη» στην ισχύουσα ΣΔΣ[12]. Ο σκοπός αυτών των διαπραγματεύσεων έχει τρεις πτυχές: i) βελτίωση και επικαιροποίηση της Συμφωνίας, υπό το πρίσμα των εξελίξεων της τεχνολογίας των πληροφοριών και των μεθόδων σύναψης συμβάσεων· ii) επέκταση του πεδίου κάλυψης της Συμφωνίας· και iii) εξάλειψη των μέτρων διακριτικής μεταχείρισης που εναπομένουν. Οι διαπραγματεύσεις έχουν επίσης σκοπό να διευκολυνθεί η προσχώρηση νέων μερών στη ΣΔΣ, κυρίως αναπτυσσομένων χωρών. Οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ΣΔΣ δεν εντάσσονται στις διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ντόχα στο πλαίσιο του ΠΟΕ.

Το προσωρινώς συμφωνηθέν κείμενο

Τον Δεκέμβριο του 2006, οι διαπραγματευτές κατέληξαν σε συναίνεση για σημαντική αναθεώρηση του κειμένου της ΣΔΣ, ώστε να καταστεί περισσότερο εύχρηστο. Έχουν επίσης επικαιροποιηθεί οι διατάξεις, προκειμένου να ληφθούν υπόψη νέες εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου των ηλεκτρονικών εργαλείων. Έχει ενσωματωθεί επιπρόσθετη ευελιξία, π.χ. συντομότερα χρονικά διαστήματα για την προμήθεια αγαθών και την παροχή υπηρεσιών που ο τύπος τους είναι διαθέσιμος στο εμπόριο. Έχει διατυπωθεί σαφέστερα η ειδική και διαφοροποιημένη μεταχείριση των αναπτυσσομένων χωρών, κατά τρόπο που, κατά τις προσδοκίες, θα διευκολύνει τις μελλοντικές προσχωρήσεις αυτών των χωρών. Έχει εστιαστεί επίσης η προσοχή στις εθνικές νομικές διαδικασίες εξέτασης των προσφυγών που ασκούν οι προμηθευτές, καθώς και στους κανόνες για την τροποποίηση των καταλόγων του πεδίου κάλυψης των συμβαλλομένων μερών. Επί αυτού του συγκεκριμένου θέματος, συμφωνήθηκε να διαμορφωθούν διαδικασίες διαιτησίας για την επίλυση των διαφορών.

Η συμφωνία των διαπραγματευτών είναι προσωρινή, ήτοι εξαρτάται από τον νομικό έλεγχο και από αμοιβαίως ικανοποιητική έκβαση, ιδίως όσον αφορά την επέκταση του πεδίου κάλυψης της νέας ΣΔΣ (δηλ. των καταλόγων των δημοσίων φορέων που προβαίνουν σε άνοιγμα των δημοσίων συμβάσεων).

Επετεύχθη επίσης συμφωνία ως προς τη διαδικασία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων σχετικά με το πεδίο κάλυψης. Οι εν λόγω διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν βάσει του αναθεωρημένου κειμένου.

Τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ έχουν συμφωνήσει ότι το νέο κείμενο θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως βάση για τις διαπραγματεύσεις με χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στη ΣΔΣ.

Επισκόπηση των διαπραγματεύσεων για την πρόσβαση στην αγορά

Τα μέρη της ΣΔΣ άρχισαν διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση στην αγορά, με την υποβολή των αρχικών αιτημάτων τους, την οποία ακολούθησε η υποβολή των αρχικών προσφορών. Κατά τη διάρκεια του 2007 και του 2008, υποβλήθηκαν οι αρχικές προσφορές από όλα τα μέρη, πλην δύο – του Χονγκ Κονγκ-Κίνα και του Λιχνενστάιν[13]. Κατόπιν διαπραγματεύσεων, υποβλήθηκαν αναθεωρημένες προσφορές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιορδανία, την Ιαπωνία, την Κορέα, την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, τη Νορβηγία, τη Σιγκαπούρη και την Ελβετία.

Η εκτενέστατη αρχική προσφορά, που υποβλήθηκε από την ΕΚ το 2005, προέβλεπε το άνοιγμα του μεγαλύτερου μέρους των δημοσίων συμβάσεων στην Κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών κοινής ωφελείας. Εξ αιτίας της απροθυμίας ορισμένων μερών της ΣΔΣ να ανταποδώσουν, το Συμβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να αλλάξει την ισορροπία της Συμφωνίας[14]. Κατά συνέπεια, τον Φεβρουάριο του 2008, η ΕΚ υπέβαλε στους εταίρους της ΣΔΣ αναθεωρημένη προσφορά, η οποία λαμβάνει υπόψη τις δυνατότητες των άλλων μερών της ΣΔΣ όσον αφορά το αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων.

Παρόλα ταύτα, η προσφορά της ΕΚ παραμένει πολύ εκτενής, δεδομένου ότι προβλέπει το άνοιγμα περίπου του 85% των συμβάσεων άνω των κατωτάτων ορίων στην ΕΕ. Στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας, η προσφορά αντιπροσωπεύει ευκαιρίες σύναψης συμβάσεων αξίας σχεδόν 50 δισεκατ. ευρώ. Οι περιορισμοί της πρόσβασης στην αγορά σύναψης συμβάσεων στην ΕΚ είναι λίγοι, βασίζονται δε στην αρχή της αμοιβαιότητας και στοχεύουν στους αντίστοιχους περιορισμούς των άλλων μερών της ΣΔΣ.

Το άνοιγμα των συμβάσεων στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας παραμένει ένα από τα κυριότερα επιθετικά συμφέροντα της ΕΚ στις διαπραγματεύσεις σχετικά με την αγορά. Η στρατηγική της ΕΚ για την επίτευξη αυτού του στόχου συνίσταται από τρία κύρια στοιχεία:

Να καλύπτονται περισσότεροι φορείς σύναψης συμβάσεων σε επίπεδο αποκεντρωμένης διοίκησης. Σε αυτό ακριβώς το επίπεδο υπάγονται οι οργανισμοί κοινής ωφελείας σε ορισμένα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ (ΗΠΑ, Καναδάς και Ιαπωνία), για τους οποίους ορισμένα μέρη της ΣΔΣ δεν προσφέρουν επαρκή κάλυψη.

Να εξαλειφθούν τα μέτρα διακριτικής μεταχείρισης, και ιδίως εκείνα με τα οποία τα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ αποκλείουν ολόκληρους τομείς από κάθε είδους σύναψη συμβάσεων, όπως είναι οι «αποκλειστικές αναθέσεις» σε εθνικές ΜΜΕ, τις οποίες διατηρούν σήμερα οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Κορέα.

Να εξαλειφθούν οι ειδικές εξαιρέσεις που διατηρούνται από ορισμένα συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ, οι οποίες καθιστούν στην πράξη απρόσιτες τις συμβάσεις για τις οποίες έχουν αναλάβει δέσμευση τα εν λόγω μέρη. Παράδειγμα στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας αποτελεί η ρήτρα ασφάλειας λειτουργίας, της οποίας η εκτενής χρήση εμποδίζει την πρόσβαση στην ιαπωνική αγορά σιδηροδρομικών συμβάσεων.

Γενική Συμφωνία του ΠΟΕ για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS)

Το άρθρο XIII:1 της Γενικής Συμφωνίας του ΠΟΕ για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS) εξαιρεί τις δημόσιες συμβάσεις από τις κύριες διατάξεις της GATS για την πρόσβαση στην αγορά. Ωστόσο, στο άρθρο XIII:2 της GATS προβλέπεται εντολή πολυμερών διαπραγματεύσεων σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα των υπηρεσιών. Βάσει του άρθρου XIII:2 της GATS, οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται στην πολυμερή Ομάδα Εργασίας για τους Κανόνες της GATS (WPGR), που συστάθηκε από το Συμβούλιο για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών, το 1995.

Οι διαπραγματεύσεις για το πολυμερές άνοιγμα των συμβάσεων υπηρεσιών βρίσκονται σε εξέλιξη, και η ΕΚ είναι η κινητήριος δύναμη. Η ΕΚ υπέβαλε πέντε ανακοινώσεις στην WPGR, από τις οποίες η τελευταία, που εκδόθηκε το 2006, προωθεί πλαίσιο για την ανάληψη δεσμεύσεων από τα μέλη του ΠΟΕ σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά και την απαγόρευση διακρίσεων στις συμβάσεις υπηρεσιών, καθώς και σειρά κοινών διαδικαστικών κανόνων για τις καλυπτόμενες συμβάσεις.

Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Εισαγωγή

Η συμφωνία για τον ΕΟΧ προβλέπει, στο άρθρο 65 και στο παράρτημα XVI, ότι οι διατάξεις της οδηγίας για τους οργανισμούς κοινής ωφελείας εφαρμόζονται στις χώρες της ΕΖΕΣ. Κατά συνέπεια, η Νορβηγία, το Λιχνενστάιν και η Ισλανδία παρέχουν τώρα, στις επιχειρήσεις της Κοινότητας, πρόσβαση στις συμβάσεις των οικείων οργανισμών κοινής ωφελείας, προσφέροντας κάλυψη η οποία αντιστοιχεί στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/17/ΕΚ για τους οργανισμούς κοινής ωφελείας.

Η διεύρυνση της ΕΕ

Βάσει της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, τα μέλη που προσχωρούν στην ΕΕ υποβάλλουν αίτηση για να καταστούν μέλη της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (άρθρο 128), βάσει όρων και προϋποθέσεων που υπόκεινται σε συμφωνία.

Η διεύρυνση του ΕΟΧ, προκειμένου να συμπεριληφθούν οι δέκα χώρες που προσχώρησαν στην ΕΕ το 2004[15], τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 2004[16]. Η τελευταία διεύρυνση της ΕΕ πραγματοποιήθηκε την 1η Ιανουαρίου του 2007, με την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην ΕΕ. Η αντίστοιχη συμφωνία διεύρυνσης του ΕΟΧ υπεγράφη στις 25 Ιουλίου 2007[17].

Με τη διεύρυνση της ΕΕ, το 2004 και το 2007, προστέθηκαν περίπου 55 δισεκατ. ευρώ επιπλέον ευκαιρίες σύναψης συμβάσεων, από τα οποία περίπου 10 δισεκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν αγορές στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Η αγορά σύναψης συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας στο πλαίσιο του ΕΟΧ ανέρχεται σε 460 δισεκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 81 δισεκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε συμβάσεις άνω των κατωτάτων ορίων, που διέπονται από πανομοιότυπους κανόνες περί συμβάσεων (οδηγίες).

ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ

Συναφθείσες συμφωνίες με κεφάλαια περί συμβάσεων

Ελβετία

Το 1999, η ΕΕ συνήψε χωριστή δέσμη εμπορικών συμφωνιών με την Ελβετία, τη λεγόμενη Διμερή δέσμη I[18]. Η Συμφωνία για ορισμένες πτυχές των δημοσίων συμβάσεων τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2002[19].

Η συμφωνία συμπληρώνει τις δεσμεύσεις της Ελβετίας και της ΕΚ βάσει της ΣΔΣ. Η ΕΚ και η Ελβετία παρέχουν αμοιβαίως πρόσβαση στη σύναψη συμβάσεων αγαθών, έργων και υπηρεσιών, τόσο από δημόσιους, όσο και από ιδιωτικούς φορείς που διαθέτουν ειδικά και αποκλειστικά δικαιώματα και δραστηριοποιούνται στους τομείς των σιδηροδρόμων, του φυσικού αερίου, της θέρμανσης, του πετρελαίου, του γαιάνθρακα και άλλων στερεών καυσίμων. Από τη Συμφωνία καλύπτεται επιπλέον η σύναψη συμβάσεων αγαθών, έργων και υπηρεσιών από ιδιωτικούς φορείς που διαθέτουν ειδικά και αποκλειστικά δικαιώματα και δραστηριοποιούνται στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, του πόσιμου ύδατος, των θαλάσσιων λιμένων ή των λιμένων εσωτερικής ναυσιπλοΐας, των αερολιμένων και των αστικών μεταφορών. Επομένως, βάσει της Συμφωνίας, η έκταση των εν λόγω δεσμεύσεων είναι αντίστοιχη με το επίπεδο που καλύπτεται από τις κοινοτικές οδηγίες περί συμβάσεων.

Η Συμφωνία προβλέπει σύσταση Μικτής Επιτροπής, για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής και λειτουργίας της. Από την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας, πραγματοποιούνται τακτικά συνεδριάσεις της Μικτής Επιτροπής.

Μεξικό

Η Συμφωνία για την Οικονομική εταιρική σχέση, τον Πολιτικό Συντονισμό και τη Συνεργασία (ΣΟΕΣ) με το Μεξικό τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2000[20].

Η συμφωνία προβλέπει δέσμευση των μερών για το σταδιακό και αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών δημοσίων συμβάσεων. Προβλέπει επίσης τη δημιουργία Μικτού Συμβουλίου με μέλη και από τα δύο μέρη.

Εν αναμονή της επικύρωσης της ΣΟΕΣ, εγκρίθηκε από το Συμβούλιο, τον Ιούνιο του 1998[21], Ενδιάμεση Συμφωνία για το εμπόριο και τα συναφή θέματα (ΕΣ). Η ΕΣ, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1998, περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για τις δημόσιες συμβάσεις και προβλέπει τη σύσταση του προαναφερόμενου Μικτού Συμβουλίου για την παρακολούθηση της Συμφωνίας.

Όσον αφορά τους διαδικαστικούς κανόνες για τη σύναψη συμβάσεων[22], το Μεξικό εφαρμόζει τη σχετική διάταξη της Συμφωνίας NAFTA[23], ενώ η ΕΕ εφαρμόζει τη διάταξη της ΣΔΣ του 1994.

Στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας, το Μεξικό ανοίγει τη σύναψη συμβάσεων από τις δημόσιες επιχειρήσεις στους τομείς των σιδηροδρόμων, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), ενώ από πλευράς ΕΕ καλύπτονται οι συμβάσεις των δημοσίων αρχών και των δημοσίων επιχειρήσεων στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, του πόσιμου ύδατος, των αστικών μεταφορών, των αερολιμένων, καθώς και των θαλάσσιων λιμένων και των λιμένων εσωτερικής ναυσιπλοΐας.

Από την έναρξη ισχύος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, συνεδριάζει τακτικά η Μικτή Επιτροπή για θέματα συμβάσεων, η οποία ασχολήθηκε επίσης με το ζήτημα της πιθανής επέκτασης του πεδίου κάλυψης.

Χιλή

Η Συμφωνία Σύνδεσης ΕΕ-Χιλής υπεγράφη στις 18 Νοεμβρίου 2002[24]. Εκκρεμεί η έναρξη ισχύος ολόκληρης της Συμφωνίας, μολονότι οι περισσότερες διατάξεις της, συμπεριλαμβανομένων εκείνων σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις, τέθηκαν σε ισχύ προσωρινώς την 1η Φεβρουαρίου 2003[25].

Έχει συσταθεί Συμβούλιο Σύνδεσης, προκειμένου να εποπτεύει την εφαρμογή της ΣΣ, το οποίο επικουρείται από Επιτροπή Σύνδεσης.

Όσον αφορά τους οργανισμούς κοινής ωφελείας, η ΕΕ και η Χιλή ανοίγουν αμοιβαία τις συμβάσεις των δημοσίων φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των λιμένων και των αερολιμένων. Τα εφαρμοστέα κατώτατα όρια καθορίζονται στην ίδια αξία τόσο για την ΕΕ, όσο και για τη Χιλή, αντιστοιχούν δε με εκείνα που προβλέπονται στην οδηγία για τους οργανισμούς κοινής ωφελείας.

CARIFORUM

Τον Οκτώβριο του 2008, η ΕΕ υπέγραψε Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (ΣΟΕΣ) με 13 χώρες CARIFORUM: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Μπελίζε, Ντομίνικα, Δομινικανή Δημοκρατία, Γρενάδα, Τζαμάικα, Αγία Λουκία, Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Σουρινάμ, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, και Γουιάνα. Η Συμφωνία εφαρμόζεται προσωρινώς από τις 29 Δεκεμβρίου 2008. Η ΕΕ υποσχέθηκε ότι θα συνεργαστεί με την Αϊτινή κυβέρνηση και τους λοιπούς εταίρους της Καραϊβικής, προκειμένου να διασφαλιστεί σύντομα η δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή της Αϊτής στη ΣΟΕΣ.

Με τη ΣΟΕΣ CARIFORUM, τα υπογράφοντα μέρη δεσμεύονται να τηρήσουν πληρέστατη σειρά κανόνων διαφάνειας των δημοσίων συμβάσεων, η Συμφωνία, όμως, δεν περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση στις αγορές. Η ΕΕ και οι χώρες CARIFORUM έχουν συμφωνήσει για την εφαρμογή κανόνων με τους οποίους διασφαλίζεται η ελεύθερη γνωστοποίηση πληροφοριών, προκειμένου να διευκολυνθούν οι δίκαιες και αποδεκτές διαδικασίες στους δημόσιους διαγωνισμούς.

Κεφάλαια περί συμβάσεων στις Συμφωνίες Σταθεροποίησης και Σύνδεσης / Ενδιάμεσες Συμφωνίες

Εισαγωγή

Κατά τις συνομιλίες με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων οι οποίες έχουν εκφράσει την επιθυμία να προσχωρήσουν στην ΕΕ, η ΕΕ συνάπτει Συμφωνίες Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ), εις αντάλλαγμα δεσμεύσεων για πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές μεταρρυθμίσεις, όπως και μεταρρυθμίσεις που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην εκάστοτε χώρα. Ενδέχεται να προσφερθεί στην εκάστοτε χώρα αδασμολόγητη πρόσβαση σε ορισμένες ή όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς και χρηματοδοτική ή/και τεχνική βοήθεια.

Οι ΣΣΣ αποτελούν μέρος της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ) της ΕΕ. Οι ΣΣΣ είναι παρεμφερείς, κατ’ αρχήν, με τις Ευρωπαϊκές Συμφωνίες που υπογράφηκαν με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, στη δεκαετία του 1990, και με τη Συμφωνία της Άγκυρας για τη Σύνδεση με την Τουρκία[26].

Οι ΣΣΣ πρέπει να επικυρώνονται από το συνδεδεμένο κράτος και όλα κράτη μέλη της ΕΕ. Εκκρεμούσης της επικυρώσεως μιας ΣΣΣ, η Επιτροπή συνάπτει Ενδιάμεση Συμφωνία (ΕΣ), προκειμένου να δίδεται η δυνατότητα να τεθούν σε ισχύ, όσο το δυνατόν συντομότερα, οι διατάξεις της ΣΣΣ που αφορούν το εμπόριο και τα συναφή θέματα.

Δεδομένου ότι σκοπός των ΣΣΣ είναι να παρασχεθεί βοήθεια στις σχετικές χώρες ώστε να αποκτήσουν τις δυνατότητες για την υιοθέτηση και την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου, οι αμοιβαίες δεσμεύσεις διαμορφώνονται συνήθως σε ασύμμετρη βάση. Το ίδιο ισχύει επίσης και για τις σχετικές διατάξεις περί δημοσίων συμβάσεων. Στους οικονομικούς παράγοντες της υπογράφουσας χώρας, είτε είναι εγκατεστημένοι στην ΕΚ είτε όχι, παραχωρείται πρόσβαση σε διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων στην ΕΕ σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων, από την έναρξη ισχύος της ΣΣΣ, ή της ΕΣ στις περιπτώσεις που η δεύτερη προβλέπει τέτοιες διατάξεις. Ο εν λόγω κανόνας εφαρμόζεται επίσης και για συμβάσεις στον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας, εφόσον η υπογράφουσα χώρα έχει θεσπίσει τη σχετική νομοθεσία για την καθιέρωση των κανόνων της ΕΚ στον εν λόγω τομέα.

Στις εταιρείες της ΕΕ που είναι εγκατεστημένες στην υπογράφουσα χώρα παραχωρείται πρόσβαση σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων στην εν λόγω χώρα, με μεταχείριση όχι λιγότερο ευνοϊκή από εκείνη που παραχωρείται στις εγχώριες εταιρείες, από τη στιγμή της έναρξης ισχύος της Συμφωνίας.

Όσον αφορά τους οικονομικούς παράγοντες της ΕΕ που δεν είναι εγκατεστημένοι στην υπογράφουσα χώρα παραχωρείται πρόσβαση σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων στην εν λόγω χώρα, με μεταχείριση όχι λιγότερο ευνοϊκή από εκείνη που παραχωρείται στις εγχώριες εταιρείες, μόνον μετά την πάροδο ορισμένων ετών από την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας[27].

Συμφωνίες ανά χώρα

Αλβανία

Η ΕΕ και η Αλβανία υπέγραψαν ΣΣΣ στις 12 Ιουνίου 2006, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2009.

Πρόσβαση στην αγορά θα παραχωρηθεί το αργότερο τέσσερα έτη από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της ΕΣ.

Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Η ΣΣΣ με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υπογράφηκε στις 9 Απριλίου 2001 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2004[28]. Δεν υπάρχει διάταξη περί δημοσίων συμβάσεων στην ΕΣ, που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2001[29].

Παραχωρήθηκε πρόσβαση στην αγορά από την 1η Απριλίου 2009.

Μαυροβούνιο

Στις 15 Οκτωβρίου 2007, το Μαυροβούνιο υπέγραψε ΣΣΣ και Ενδιάμεση Συμφωνία για το εμπόριο και τα εμπορικά θέματα. Η Ενδιάμεση Συμφωνία τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2008[30], ενώ η ΣΣΣ θα τεθεί σε ισχύ μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσής της.

Παραχωρήθηκε πρόσβαση στην αγορά από την έναρξη ισχύος της ΕΣ .

Κροατία[31]

Η ΣΣΣ με τη Δημοκρατία της Κροατίας τέθηκε σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2005[32].

Πρόσβαση στην αγορά παραχωρήθηκε από την 1η Φεβρουαρίου 2008.

Σερβία

Η ΣΣΣ και η ΕΣ για το εμπόριο υπογράφηκαν στις 29 Απριλίου 2008. Το Συμβούλιο, ωστόσο, αποφάσισε ότι η εφαρμογή της ΕΣ και η επικύρωση της ΣΣΣ πρέπει να εξαρτηθεί από την ομόφωνη αναγνώριση, από πλευράς Συμβουλίου της πλήρους συνεργασίας της Σερβίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2008, το Σερβικό Κοινοβούλιο επικύρωσε τις συμφωνίες.

Θα παραχωρηθεί πρόσβαση στην αγορά το αργότερο 5 έτη από την έναρξη ισχύος της εν λόγω Συμφωνίας.

Με την έναρξη ισχύος της εν λόγω Συμφωνίας, η Σερβία θα μετατρέψει τις όποιες υπάρχουσες προτιμήσεις για εγχώριους οικονομικούς παράγοντες σε προτιμησιακές τιμές. Οι διατάξεις για τις προτιμησιακές τιμές θα μειωθούν σταδιακά εντός χρονικής περιόδου 5 ετών.

Βοσνία και Ερζεγοβίνη

ΣΣΣ με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, καθώς και ΕΣ για το εμπόριο και τα εμπορικά θέματα, υπογράφηκαν στις 16 Ιουνίου 2008[33]. Η ΕΣ[34] τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2008, ενώ η ΣΣΣ θα τεθεί σε ισχύ μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσής της.

Θα παραχωρηθεί πρόσβαση στην αγορά το αργότερο 5 έτη από την έναρξη ισχύος της εν λόγω Συμφωνίας.

Με την έναρξη ισχύος της εν λόγω Συμφωνίας, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη θα μετατρέψει τις όποιες υπάρχουσες προτιμήσεις για εγχώριους οικονομικούς παράγοντες σε προτιμησιακές τιμές. Οι διατάξεις για τις προτιμησιακές τιμές θα μειωθούν σταδιακά εντός χρονικής περιόδου 5 ετών.

Κεφάλαια περί συμβάσεων σε συμφωνίες συναφθείσες στο πλαίσιο της Πολιτικής Γειτονίας

Εισαγωγή

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) χαράχθηκε το 2004, με στόχο να αποφευχθεί η εμφάνιση νέων διαχωριστικών γραμμών μεταξύ της ΕΕ και των όμορων γειτόνων της από θαλάσσης ή από ξηράς[35] – Αζερμπαϊτζάν, Αίγυπτος, Αλγερία, Αρμενία, Γεωργία, Ιορδανία, Ισραήλ, Λευκορωσία, Λίβανος, Λιβύη, Μαρόκο, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Ουκρανία Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, Συρία και Τυνησία.

Η ΕΕ προσφέρει στους γείτονές της προνομιακή σχέση, που βασίζεται σε αμοιβαία δέσμευση επί κοινών αρχών (δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου, ορθή διακυβέρνηση, αρχές οικονομίας της αγοράς και αειφόρο ανάπτυξη). Το επίπεδο φιλοδοξιών της σχέσης εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο οι δύο πλευρές συμμερίζονται τις ανωτέρω αρχές[36].

Η ΕΠΓ βασίζεται σε Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας (ΣΕΣΣ) με τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες ή σε Συμφωνίες Σύνδεσης (ΣΣ) στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Εταιρικής Σχέσης[37], ενώ δεν έχει ακόμη «ενεργοποιηθεί» η ΕΠΓ για τη Λευκορωσία, τη Λιβύη ή τη Συρία, εφόσον δεν έχουν τεθεί ακόμη σε ισχύ τέτοιες συμφωνίες.

Οι ΣΕΣΣ και οι ΣΣ[38] προβλέπουν συνεργασία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, ώστε να διαμορφωθούν οι συνθήκες για ανοικτή και ανταγωνιστική ανάθεση δημοσίων συμβάσεων.

Τα κεντρικά στοιχεία της ΕΠΓ είναι τα διμερή Σχέδια Δράσης ΕΠΓ. Σε αυτά προβλέπονται προγράμματα πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, με βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προτεραιότητες. Η εφαρμογή των Σχεδίων Δράσης ΕΠΓ προχωρεί· η προώθηση και η παρακολούθησή τους πραγματοποιούνται από κοινού μέσω υποεπιτροπών.

Με βάση την ΕΠΓ και προκειμένου να ενισχύσει και να εμβαθύνει τις σχέσεις με την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, την Αρμενία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν, το Συμβούλιο ενέκρινε, στις 20 Μαρτίου 2009[39], την πρωτοβουλία Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης.

Η Ανατολική Εταιρική Σχέση συνεπάγεται επίσης διαπραγματεύσεις για νέες ενισχυμένες συμφωνίες (σύνδεσης) (που θα συμπεριλαμβάνουν εκτενείς και σφαιρικές συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών, οι οποίες θα συνδυάζουν κανόνες σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά με κανονιστική σύγκλιση προς το κεκτημένο) με εκείνες τις χώρες που είναι διατεθειμένες και σε θέση να αναλάβουν βαθύτερη δέσμευση.

EΠΓ – Διαπραγματεύσεις εκτενών κεφαλαίων περί συμβάσεων ανά χώρα (Ανατολικές χώρες)

Ουκρανία

Οι διαπραγματεύσεις για νέα ενισχυμένη συμφωνία με την Ουκρανία άρχισαν επισήμως στις 5 Μαρτίου 2007. Οι διαπραγματεύσεις για εκτενή και σφαιρική Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών (ΣΕΣ), που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ΣΣ, άρχισαν τον Φεβρουάριο του 2008.

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται ακόμη και αποσκοπούν στο σταδιακό και αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων σε όλους τους τομείς (συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών κοινής ωφελείας και των παραχωρήσεων εκμετάλλευσης), με βάση την προοδευτική νομοθετική σύγκλιση με τις οδηγίες της ΕΚ, συνοδευόμενη από θεσμική μεταρρύθμιση στην Ουκρανία. Η έκταση της πρόσβασης στην αγορά συνδέεται με το επίπεδο της κανονιστικής και διοικητικής μεταρρύθμισης που θα επιτευχθούν.

Γεωργία, Αρμενία

Με τις διερευνητικές αποστολές (στη Γεωργία, τον Οκτώβριο του 2008, και στην Αρμενία, τον Φεβρουάριο του 2009) σημειώθηκε η έναρξη της προπαρασκευαστικής διαδικασίας για διαπραγματεύσεις των εκτενών και σφαιρικών ΣΕΣ. Αξιολογείται το κατά πόσον η Γεωργία και η Αρμενία είναι προετοιμασμένες να αρχίσουν τις διαπραγματεύσεις.

ΕΠΓ – Διαπραγματεύσεις εκτενών κεφαλαίων περί συμβάσεων ανά χώρα (Ευρωμεσογειακή ζώνη)

Συρία

Δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ η ΣΣ, μολονότι το κείμενό της οριστικοποιήθηκε το 2004. Αντιθέτως από τις άλλες ΣΣ, επεκτείνεται σε λεπτομερείς διαδικαστικούς κανόνες περί συμβάσεων, καθώς και εκτενή αμοιβαία πρόσβαση στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας. Η ΕΕ εξακολουθεί τις συνομιλίες με τη Συρία, αποσκοπώντας στην υπογραφή της Συμφωνίας.

Λιβύη

Οι διαπραγματεύσεις ΣΕΣ ΕΕ-Λιβύης άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 2008. Και τα δύο μέρη φιλοδοξούν να προβλέψουν διατάξεις περί δημοσίων συμβάσεων που να υπερβαίνουν το κείμενο της ΣΔΣ του ΠΟΕ, καθώς η ΕΕ προτείνει σταδιακή και αμοιβαία πρόσβαση στις παραχωρήσεις έργων, όπως και τη χρήση του ευρύτερου κοινοτικού ορισμού για τον τομέα των οργανισμών κοινής ωφελείας. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.

Συνεχιζόμενες και μελλοντικές διμερείς διαπραγματεύσεις

Τον Οκτώβριο του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση με τίτλο « Η Ευρώπη στον κόσμο: η συμμετοχή της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό »[40], στην οποία παρουσιάζεται το πρόγραμμα εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ, προκειμένου να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της στην παγκόσμια οικονομία. Αποτελώντας κεντρικό μέρος αυτού του νέου πλαισίου εμπορικής πολιτικής, σκοπός της νέας γενιάς ΣΕΣ είναι να συμπληρώσει την ισχυρή προσήλωση της ΕΕ στο πολυμερές σύστημα εμπορικών συναλλαγών, με την επικέντρωση σε τομείς οι οποίοι σήμερα δεν καλύπτονται από τους πολυμερείς κανόνες του ΠΟΕ, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι δημόσιες συμβάσεις. Τα βασικά οικονομικά κριτήρια για τη νέα γενιά ΣΕΣ είναι το δυναμικό της αγοράς (οικονομικό μέγεθος και ανάπτυξη) και το επίπεδο προστασίας έναντι των εξαγωγικών συμφερόντων της ΕΕ (δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια). Η ΕΕ λαμβάνει επίσης υπόψη τις ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις των εταίρων με τους ανταγωνιστές της ΕΕ και τον πιθανό αντίκτυπο αυτού του γεγονότος στις αγορές και τις οικονομίες της ΕΕ. Από άποψη περιεχομένου, αυτές οι ΣΕΣ νέας γενιάς επιδιώκεται να είναι εκτενείς και φιλόδοξες ως προς το πεδίο κάλυψης, στοχεύοντας στον υψηλότερο δυνατό βαθμό απελευθέρωσης του εμπορίου, ενισχύοντας παράλληλα την αειφόρο ανάπτυξη και λαμβάνοντας υπόψη τις αναπτυξιακές ανάγκες των εμπορικών εταίρων μας.

Κεντρική Αμερική

Κατά τη Διάσκεψη κορυφής ΕΕ-Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής, το 2004, η ΕΕ και η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής συμφώνησαν να διαπραγματευθούν νέα ΣΣ, και οι διαπραγματεύσεις αυτές δρομολογήθηκαν το 2007. Το εμπορικό μέρος της συμφωνίας περιλαμβάνει κεφάλαιο για τις δημόσιες συμβάσεις, με διατάξεις που αφορούν τους κανόνες, ιδίως ως προς τη διαφάνεια, και την πρόσβαση στην αγορά. Περιλαμβάνονται οι συμβάσεις των οργανισμών κοινής ωφελείας. Ο πλέον πρόσφατος γύρος των διαπραγματεύσεων ολοκληρώθηκε στις Βρυξέλλες, τον Ιούνιο του 2009, αλλά εξαιτίας της ασταθούς πολιτικής κατάστασης στην Ονδούρα, οι διαπραγματεύσεις ανεστάλησαν.

Κοινότητα των Άνδεων

Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων εκτενούς ΣΣ σε επίπεδο περιφερειακών οργανισμών (η οποία περιλαμβάνει πολιτικό διάλογο, συνεργασία και εμπόριο) μεταξύ της ΕΕ και της Κοινότητας των Άνδεων, τον Φεβρουάριο του 2009 άρχισαν εμπορικές διαπραγματεύσεις με την Κολομβία, τον Ισημερινό και το Περού, με σκοπό τη σύναψη πολυμερούς εμπορικής συμφωνίας. Η εν λόγω συμφωνία θα περιλαμβάνει κεφάλαιο για τις δημόσιες συμβάσεις, με διατάξεις που αφορούν τους κανόνες, ιδίως ως προς τη διαφάνεια, και την πρόσβαση στην αγορά, περιλαμβάνονται δε οι συμβάσεις των οργανισμών κοινής ωφελείας. Ο τέταρτος γύρος ολοκληρώθηκε στη Μπογκοτά τον Ιούνιο.

Χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού

Τον Οκτώβριο του 2003, άρχισαν περιφερειακές διαπραγματεύσεις με τις έξι περιοχές (Δυτική Αφρική, Κεντρική Αφρική, Ανατολική και Μεσημβρινή Αφρική, Αναπτυξιακή Κοινότητα της Μεσημβρινής Αφρικής, Καραϊβική, Ειρηνικό), με σκοπό να καταρτιστούν ΣΟΕΣ. Οι ΣΟΕΣ πρόκειται να αποτελέσουν εμπορικές συμφωνίες, συμβατές με τον ΠΟΕ, με τις οποίες παγιώνονται οι πρωτοβουλίες περιφερειακής ολοκλήρωσης μεταξύ των χωρών ΑΚΕ και προωθείται η σταδιακή ενσωμάτωση των ΑΚΕ στην παγκόσμια οικονομία, βάσει ανοικτού, διαφανούς και προβλέψιμου πλαισίου για τα αγαθά και τις υπηρεσίες.

Ιράκ

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και του Ιράκ, για την έγκριση Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας, άρχισαν τον Νοέμβριο του 2006. Η ΕΕ και το Ιράκ επιδιώκουν να καθιερώσουν καθεστώς συμβατό με τον ΠΟΕ, το οποίο θα ενθαρρύνει επίσης το εμπόριο με το Ιράκ, καθώς και τις επενδύσεις στη χώρα. Η εν λόγω συμφωνία θα περιέχει επίσης πολύ εκτενές κεφάλαιο περί δημοσίων συμβάσεων, βασισμένο στους κανόνες της ΣΔΣ, που θα οδηγήσει σε ουσιαστικό αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων της ΕΕ και του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων των οργανισμών κοινής ωφελείας.

Νότιος Κορέα

Η ΣΕΣ με τη Νότιο Κορέα είναι η πρώτη από τη νέα γενιά συμφωνιών της «Ευρώπης στον κόσμο», την οποία άρχισε να διαπραγματεύεται η ΕΕ τον Μάιο του 2007. Όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, η ΣΕΣ θα συμπληρώσει τις αμοιβαίες δεσμεύσεις τις οποίες έχουν αναλάβει η ΕΚ και η Κορέα στο πλαίσιο της ΣΔΣ. Ως εκ τούτου, το κεφάλαιο περί δημοσίων συμβάσεων εστιάζεται στο άνοιγμα της πρόσβασης στην αγορά παραχωρήσεων έργων[41], που δεν καλύπτονται από τη ΣΔΣ.

Καναδάς

Η ΕΕ και ο Καναδάς άρχισαν επισήμως τις διαπραγματεύσεις για Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία, στις 6 Μαΐου 2009.

Κατά τη διερευνητική διαδικασία, που διεξήχθη τις αρχές του 2009, τονίστηκε ότι η όποια συμφωνία πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη πλήρους κάλυψης των δημοσίων συμβάσεων σε επίπεδο κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης, σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών κοινής ωφελείας, προκειμένου να διασφαλιστεί μεταχείριση όχι λιγότερο ευνοϊκή από εκείνη που παραχωρείται στους τοπικά εγκατεστημένους προμηθευτές. Πρέπει να προστεθεί αναφορά περί διαφάνειας, ώστε να διασφαλίζεται διεξοδική πληροφόρηση σχετικά με τις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, τις διαδικασίες και τις πρακτικές, κατά τρόπο ώστε να παρέχονται στους επιχειρηματικούς κύκλους ευπρόσιτες πληροφορίες για τις δημόσιες συμβάσεις. Συμφωνήθηκε ότι το σημείο εκκίνησης για τις διαδικαστικές δεσμεύσεις θα είναι το κείμενο της ΣΔΣ του ΠΟΕ. Ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων θα λάβει χώρα τον Οκτώβριο του 2009.

Κίνα

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της συνόδου του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων, του Δεκεμβρίου 2005, η ΕΕ διαπραγματεύεται Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας (ΣΕΣΣ) με την Κίνα, προκειμένου να βελτιώσει περαιτέρω το πλαίσιο των διμερών εμπορικών και επενδυτικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των δημοσίων συμβάσεων, και να αναβαθμίσει τη Συμφωνία Εμπορικής και Οικονομικής Συνεργασίας ΕΚ-Κίνας, του 1985.

Η ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Η ΕΕ πάντοτε υποστήριζε την τάση για παγκόσμιο ελεύθερο εμπόριο και έχει αναγνωρίσει την αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση των αγορών ανεξαρτήτως συνόρων. Εάν ληφθούν δεόντως υπόψη, οι εξελίξεις αυτές παρέχουν τη δυνατότητα να αυξηθεί ο πλούτος της παγκόσμιας οικονομίας. Η παγκοσμιοποίηση σαφώς ασκεί πίεση στην Ευρώπη να μεταρρυθμίσει την οικονομία της και να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική. Η Ευρώπη χρειάζεται να ανταποκριθεί στην πίεση αυτή στο εσωτερικό, αλλά πρέπει επίσης να δώσει όλο και μεγαλύτερη προσοχή στο εξωτερικό της μέτωπο. Η Εσωτερική Αγορά μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στις βασικές εσωτερικές της προτεραιότητες, μόνον εάν οι εν λόγω προτεραιότητες αντιμετωπίζονται επαρκώς στην παγκόσμια σκηνή.

Η ΕΕ υπήρξε κατά παράδοση ανοικτή οικονομία και υπέρμαχος του ελευθέρου εμπορίου. Όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, η αρχή αυτή συνεπάγεται χαμηλό βαθμό προστατευτισμού. Η προσέγγιση της ΕΕ δεν υιοθετείται πλήρως σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι δημόσιες συμβάσεις υπήρξαν παραδοσιακά πεδίο που υπόκειται σε πολιτικές πιέσεις, με αντικείμενο την προτίμηση των εγχώριων προμηθευτών αντί των αλλοδαπών ανταγωνιστών. Επομένως, στο πλαίσιο του ΠΟΕ, οι δημόσιες συμβάσεις δεν έχουν καταστεί πεδίο με πολυμερείς υποχρεώσεις. Οι περισσότεροι από τους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της ΕΕ εφαρμόζουν περιοριστικές πρακτικές για τις δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες δημιουργούν διακρίσεις εις βάρος των προμηθευτών από την ΕΕ. Η παρούσα οικονομική κρίση επέτεινε τη χρήση τέτοιων πρακτικών.

Οι δημόσιες συμβάσεις είναι τομέας με σημαντικό αναξιοποίητο δυναμικό για τους εξαγωγείς της ΕΕ. Οι εταιρείες της ΕΕ προηγούνται παγκοσμίως σε τομείς όπως ο εξοπλισμός μεταφορών, τα δημόσια έργα και οι οργανισμοί κοινής ωφελείας. Αντιμετωπίζουν, όμως, πρακτικές διακριτικής μεταχείρισης από σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους μας, με αποτέλεσμα να αποκλείονται οι δυνατότητες εξαγωγών.

Οι προσπάθειες της ΕΕ να υπερκεράσει τα υπάρχοντα εμπόδια στις συναλλαγές έχουν δύο πτυχές. Η ΕΕ προσπαθεί να συνάψει ΣΕΣ με εκτενή κεφάλαια για τις δημόσιες συμβάσεις, βασιζόμενα σε παρόμοιους κανόνες περί συμβάσεων με εκείνους της ΕΕ (ΣΕΣ νέας γενιάς). Περαιτέρω, ως συμβαλλόμενο μέρος της ΣΔΣ, η ΕΕ διαπραγματεύεται δραστήρια με τους υποψήφιους για προσχώρηση, με την προοπτική να μετατρέψει τη ΣΔΣ σε πολυμερή συμφωνία.

Κατά τις διαπραγματεύσεις των κεφαλαίων περί συμβάσεων, η ΕΕ προσφέρει πρόσβαση, με ασφάλεια δικαίου και χωρίς διακρίσεις, σε μεγάλη αγορά σύναψης δημοσίων συμβάσεων, γεγονός το οποίο πράγματι συντελεί θετικά στη μόχλευση που διαθέτει η ΕΕ στις διαπραγματεύσεις. Ταυτοχρόνως, η μόχλευση εξουδετερώνεται κάπως από το γενικό άνοιγμα της ΕΕ, εφόσον τα άλλα μέρη έχουν επίγνωση ότι ακόμη και οι ευκαιρίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων που δεν προσφέρονται ως μέρος της τελικής διαπραγματευτικής συμφωνίας δεν θα προστατεύονται με στεγανά, τα οποία θα είναι αδύνατον να διαπεραστούν.

Η ΕΕ πάντοτε βασίζει τις διαπραγματεύσεις της στην τυπική αμοιβαιότητα. Σε καταστάσεις όπου ορισμένα μέρη δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στις προσδοκίες μας όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά, χρειάστηκε να ερμηνευθεί πιο στενά η έννοια της αμοιβαιότητας. Αυτό συνέβη στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις της ΣΔΣ, όπου η ΕΚ χρειάστηκε να αναθεωρήσει την προσφορά της, ώστε να αντικατοπτρίζει την προθυμία και τις δυνατότητες των άλλων μερών να ανοίξουν τις συμβάσεις τους στον ανταγωνισμό από το εξωτερικό.

Ο προβληματισμός για την οικονομική αμοιβαιότητα (εκτίμηση της πραγματικής αξίας της αγοράς σύναψης δημοσίων συμβάσεων του τρίτου μέρους) θα πρέπει να συνεχιστεί στο πλαίσιο της προσέγγισης για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΕ.

Επιπλέον, στις περιπτώσεις που σημαντικοί εμπορικοί εταίροι μας επωφελούνται από το γενικό άνοιγμα της ΕΕ, αλλά δεν έχουν καμία πρόθεση να προβούν σε κάποια κίνηση αμοιβαιότητας, η ΕΕ θα μπορούσε να εξετάσει τη δυνατότητα να εισαγάγει προσεκτικά στοχοθετημένους περιορισμούς της πρόσβασης σε ορισμένα μέρη της αγοράς σύναψης δημοσίων συμβάσεων στην ΕΕ, ούτως ώστε να ενθαρρύνει τους εν λόγω εταίρους να προσφέρουν αμοιβαίο άνοιγμα της αγοράς[42].

Η εύλογη και ενδεδειγμένη χρήση, από τις επιμέρους ευρωπαϊκές αναθέτουσες αρχές, των μέτρων που έχουν ήδη στη διάθεσή τους στη νομοθεσία της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερα για τις συμβάσεις των οργανισμών κοινής ωφελείας, θα ενισχύσει επίσης τη διαπραγματευτική θέση της ΕΕ.

[1] Οδηγία 2004/17/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών.

[2] Δεδομένα για την ΕΕ των 25, το 2006, πηγή: Eurostat.

[3] Δεδομένα για την ΕΕ των 27, το 2007, πηγή: Tenders Electronic Daily (Καθημερινό ηλεκτρονικό δελτίο υποβολής προσφορών).

[4] Οδηγία 2004/17/ΕΚ.

[5] 2780ή σύνοδος του Συμβουλίου ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, Βρυξέλλες, 12 Φεβρουαρίου 2007, αριθ. 6039/07, αριθ. 6039/07, σ. 6.

[6] Πηγή: Εκτιμήσεις της Επιτροπής.

[7] Πηγή: Εκτιμήσεις της Επιτροπής.

[8] Στα κράτη CARIFORUM συγκαταλέγονται τα εξής: Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Μπελίζε, Ντομίνικα, Δομινικανή Δημοκρατία, Γρενάδα, Γουιάνα, Αϊτή, Τζαμάικα, Αγία Λουκία, Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Σουρινάμ, Τρινιδάδ και Τομπάγκο.

[9] Καναδάς, Ευρωπαϊκές Κοινότητες, Χονγκ Κονγκ-Κίνα, Ισλανδία, Ισραήλ, Ιαπωνία, Κορέα, Λιχτενστάιν, Κάτω Χώρες όσον αφορά την Αρούμπα, Νορβηγία, Σιγκαπούρη, Ελβετία, Κινεζική Ταϊπέι, και Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

[10] Απόφαση 94/800 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1994, ΕΕ L 336 της 23.12.1994, σ. 1.

[11] Νορβηγία, Λιχτενστάιν, Ισλανδία.

[12] Άρθρο XXIV: 7(β) και (γ).

[13] Η Ιορδανία και η Κινεζική Ταϊπέι επιβεβαίωσαν ότι οι προσφορές τις οποίες είχαν διανείμει κατά τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεών τους για προσχώρηση στη σημερινή Συμφωνία πρέπει επίσης να θεωρηθεί ότι είναι οι προσφορές τους στις διαπραγματεύσεις για την κάλυψη.

[14] 2780ή σύνοδος του Συμβουλίου ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, Βρυξέλλες, 12 Φεβρουαρίου 2007, αριθ. 6039/07, σ. 6.

[15] Διεύρυνση με την προσχώρηση των χωρών: CZ, EE, CY, LV, LT, HU, MT, PL, SI, SK, την 1η Μαΐου 2004.

[16] Συμφωνία για τη συμμετοχή των χωρών CZ, EE, CY, LV, LT, HU, MT, PL, SI, SK στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, της 14ης Οκτωβρίου 2003 (ΕΕ αριθ. L 130 της 29.4.2004, σ. 11· Συμπλήρωμα ΕΟΧ αριθ. 23 της 29.4.2004, σ. 1).

[17] ΕΕ L 221 της 25.08.2007.

[18] Η εν λόγω δέσμη περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις συμφωνιών σε επτά τομείς (ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, εμπόριο γεωργικών προϊόντων, δημόσιες συμβάσεις, αξιολόγηση της πιστότητας, αεροπορικές μεταφορές, οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, συμμετοχή της Ελβετίας στο 5ο Πρόγραμμα Πλαίσιο Έρευνας). Οι συμφωνίες αυτές συνδέονται με ρήτρα καταγγελίας, η οποία συνεπάγεται ότι όλες οι συμφωνίες τέθηκαν σε ισχύ ταυτοχρόνως και θα λήξουν επίσης ταυτοχρόνως, εάν οιαδήποτε εξ αυτών καταγγελθεί.

[19] ΕΕ L 114 της 30.4.2002, σ. 430.

[20] Απόφαση 2000/658/ΕΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 276 της 28.10.2000. Η απόφαση αυτή τροποποιήθηκε με την απόφαση 2005/202 του Συμβουλίου, της 31ης Ιανουαρίου 2005, για να ληφθεί υπόψη η προσχώρηση των νέων κρατών μελών το 2004, ΕΕ L 66 της 12.3.2005.

[21] ΕΕ L 226 της 13.8.1998.

[22] Παράρτημα XII, απόφαση 2/2000.

[23] NAFTA – North American Free Trade Agreement (Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών – ΒΑΣΕΣ).

[24] ΕΕ L 352 της 30.12.2002.

[25] Απόφαση 2002/979/ΕΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 352 της 30.12.2002, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση 2005/106/ΕΚ του Συμβουλίου, της 22.11.2004, για να ληφθεί υπόψη η προσχώρηση των νέων κρατών μελών το 2004, ΕΕ L 38 της 10.02.2005.

[26] Να σημειωθεί ότι, στη ΣΣΣ της Άγκυρας, δεν περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. Στην απόφαση 1/95 (άρθρο 48) του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΚ-Τουρκίας, έχει προβλεφθεί διαπραγμάτευση για την επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης στην πρόσβαση στις αγορές δημοσίων συμβάσεων, ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν έχει δοθεί συνέχεια.

[27] Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελεί το Μαυροβούνιο, το οποίο παραχωρεί πρόσβαση, στην αγορά δημοσίων συμβάσεων σε κοινοτικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασής τους, από τη στιγμή της έναρξης ισχύος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.

[28] ΕΕ L 84 της 20.3.2004.

[29] ΕΕ L 124 της 04.5.2001.

[30] Υπογράφηκε στις 15.10.2007, ΕΕ L 345 της 28.12.2007.

[31] Η Κροατία είναι υποψήφια χώρα για προσχώρηση στην ΕΕ· οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη. Οι διαπραγματεύσεις για τις δημόσιες συμβάσεις (κεφάλαιο 5) άρχισαν στις 16 Δεκεμβρίου 2008. Έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο τρία κριτήρια αξιολόγησης για το κλείσιμο του κεφαλαίου 5: νομοθετική ευθυγράμμιση, εφαρμογή και δημιουργία διοικητικής ικανότητας. Τα κριτήρια αυτά πρέπει να πληρούνται για την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο εν λόγω κεφάλαιο.

[32] ΕΕ L 26 της 28.1.2005.

[33] Κανονισμός 594/2008 του Συμβουλίου και απόφαση 2008/474/ΕΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 169 της 30.6.2008.

[34] ΕΕ L 169/13 της 30.6.2008.

[35] Μολονότι η Ρωσία είναι επίσης γειτονική χώρα της ΕΕ, οι σχέσεις μας έχουν αντιθέτως αναπτυχθεί μέσω Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης, που καλύπτει τέσσερεις «κοινούς χώρους».

[36] Η ΕΠΓ εξακολουθεί να παραμένει διακριτή από τη διαδικασία διεύρυνσης, χωρίς ωστόσο να προδικάζει πώς ενδέχεται να αναπτυχθεί στο μέλλον η σχέση των ευρωπαϊκών γειτονικών χωρών με την ΕΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης.

[37] Η νομική βάση για τις σχέσεις της ΕΕ με την Παλαιστινιακή Αρχή είναι η Ενδιάμεση Συμφωνία Σύνδεσης για το Εμπόριο και τη Συνεργασία, που υπεγράφη με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) εξ ονόματος της Παλαιστινιακής Αρχής.

[38] Με την Αρμενία: άρθρο 48· με το Αζερμπαϊτζάν: άρθρο 49· με την Αίγυπτο: άρθρο 38· με τη Γεωργία: άρθρο 50· με το Ισραήλ: άρθρα 1 και 35 (όπου καθορίζεται ο στόχος για αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών σύναψης συμβάσεων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των υπηρεσιών κοινής ωφελείας)· με την Ιορδανία: άρθρο 58· με τον Λίβανο: άρθρο 39· με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας: άρθρο 54· με το Μαρόκο: άρθρο 41· με τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη: άρθρο 34· με την Τυνησία: άρθρο 41· με την Ουκρανία: άρθρο 55.

[39] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο – Ανατολική Εταιρική Σχέση {SEC (2008) 2974}.

[40] Η Ευρώπη στον κόσμο: η συμμετοχή της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό (COM(2006) 567 τελικό).

[41] Παραχωρήσεις για την Κορέα με τη μέθοδο BOT (Build-Operate-Transfer / Κατασκευή- Εκμετάλλευση-Μεταβίβαση).

[42] Η προσέγγιση αυτή δεν θα ακολουθηθεί για φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες.