Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52008AR0245

    Διερευνητική γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Η στρατηγική της Λισσάβωνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση

    ΕΕ C 76 της 31.3.2009, p. 14–18 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    31.3.2009   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 76/14


    Διερευνητική γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η στρατηγική της Λισσάβωνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση»

    (2009/C 76/03)

    Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

    Τονίζει εκ νέου τη σημασία μιας στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εστιασμένης στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και βασισμένης στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανταγωνιστικότητα, ιδίως στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και των δυνητικών επιπτώσεών της στην πραγματική οικονομία· μιας στρατηγικής η οποία πρέπει συγχρόνως να ενισχύσει τη βιωσιμότητά της διαμέσου τόσο της προάσπισης των αρχών της συνοχής και της αλληλεγγύης όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος.

    Παρατηρεί ότι η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως ανανεώθηκε από το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2005 και παρά την έκκλησή του για μια ευρωπαϊκή εταιρική σχέση, δεν κατόρθωσε να επιτύχει πλήρως την απαραίτητη συμμετοχή των θεσμικών φορέων που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την εφαρμογή της. Υπογραμμίζει επίσης ότι το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε «το ρόλο του τοπικού και περιφερειακού παράγοντα στην επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης» εκτιμώντας ότι «ο μεγαλύτερος βαθμός ιδίας ευθύνης όσον αφορά το θεματολόγιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα οδηγήσει σε συνεκτικότερη και αποτελεσματικότερη χάραξη πολιτικών».

    Επισημαίνει ότι το έλλειμμα αυτό της προαναφερθείσας ιδίας ευθύνης σχετικά με τη στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση βρίσκεται στο επίκεντρο της ανεπαρκούς μετατροπής των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας σε ολοκληρωμένες πολιτικές σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης και, συγχρόνως, έχει ευνοήσει διαδικασίες οι οποίες δεν υπήρξαν πάντοτε οι πλέον αποτελεσματικές ως προς τη χρήση των παραγωγικών, χρηματοοικονομικών, ανθρώπινων και κοινωνικών πόρων που αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης της απασχόλησης.

    Εισηγητής

    :

    ο κ. Flavio Delbono (IT/ALDE), Περιφερειακός σύμβουλος και Αντιπρόεδρος της Αντιπρόεδρος της Περιφέρειας Emilia Romagna

    Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

    1.

    Διαπιστώνει ότι διευρύνεται το χάσμα όσον αφορά την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας στην παγκόσμια σκηνή και κυρίως όσον αφορά την αλλαγή των συνθηκών που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση των αγορών.

    2.

    Τονίζει εκ νέου τη σημασία μιας στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εστιασμένης στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και βασισμένης στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανταγωνιστικότητα, ιδίως στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και των δυνητικών επιπτώσεών της στην πραγματική οικονομία· μιας στρατηγικής η οποία πρέπει συγχρόνως να ενισχύσει τη βιωσιμότητά της διαμέσου τόσο της προάσπισης των αρχών της συνοχής και της αλληλεγγύης όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος.

    3.

    Παρατηρεί ότι η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως ανανεώθηκε από το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2005 και παρά την έκκλησή του για μια ευρωπαϊκή εταιρική σχέση, δεν κατόρθωσε να επιτύχει πλήρως την απαραίτητη συμμετοχή των θεσμικών φορέων που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την εφαρμογή της. Υπογραμμίζει επίσης ότι το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε «το ρόλο του τοπικού και περιφερειακού παράγοντα στην επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης» εκτιμώντας ότι «ο μεγαλύτερος βαθμός ιδίας ευθύνης όσον αφορά το θεματολόγιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα οδηγήσει σε συνεκτικότερη και αποτελεσματικότερη χάραξη πολιτικών».

    4.

    Υπενθυμίζει ειδικότερα ότι, σύμφωνα με όσα προέκυψαν από το εποπτικό έργο της Πλατφόρμας Παρακολούθησης της Λισσαβώνας (ΠΠΛ), υφίσταται ένα «παράδοξο της Λισσαβώνας»: Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση (εκπαίδευση, καινοτομία, έρευνα όσον αφορά το τοπικό/περιφερειακό επίπεδο), αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν θεωρούν ότι το γεγονός αυτό αποτελεί τμήμα της στρατηγικής της Λισσαβώνας (έλλειψη οικονομιών κλίμακας/πεδίο εφαρμογής) ούτε και πιστεύουν στην πλειονότητά τους ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας είναι πραγματικά χρήσιμη για αυτές.

    5.

    Θεωρεί, ως βασική προϋπόθεση, ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας μπορεί να τεθεί αποτελεσματικά σε εφαρμογή μόνον εάν το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο διαθέτει ισχυρή ικανότητα για τη δημιουργία, την προσέλκυση και τη χρήση ανθρώπινων πόρων, ευπροσάρμοστων και πολύπλευρων δεξιοτήτων, ικανοποιητικά προετοιμασμένων ερευνητών και τεχνικών υψηλού επιπέδου· εάν χαρακτηρίζεται από πρότυπα συμπεριφοράς, αξίες, σχέσεις εμπιστοσύνης και οργανωτικές ικανότητες που ευνοούν την αλληλεπίδραση και τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων φορέων και επιχειρήσεων, τη λειτουργία της αγοράς και την ποιότητα ζωής· εάν έχει, ενδεδειγμένες και ανάλογες προς τις ανάγκες, τόσο υλικές όσο και άϋλες, υποδομές· εάν διαθέτει αξιόπιστα και αποτελεσματικά θεσμικά όργανα.

    6.

    Επισημαίνει ότι το έλλειμμα αυτό της προαναφερθείσας ιδίας ευθύνης σχετικά με τη στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση βρίσκεται στο επίκεντρο της ανεπαρκούς μετατροπής των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας σε ολοκληρωμένες πολιτικές σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης και, συγχρόνως, έχει ευνοήσει διαδικασίες οι οποίες δεν υπήρξαν πάντοτε οι πλέον αποτελεσματικές ως προς τη χρήση των παραγωγικών, χρηματοοικονομικών, ανθρώπινων και κοινωνικών πόρων που αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης της απασχόλησης.

    7.

    Εφιστά εκ νέου την προσοχή σε όσα έχει πρόσφατα αναφέρει η Επιτροπή των Περιφερειών σε ορισμένες γνωμοδοτήσεις σχετικά με τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, όσον αφορά τα εξής:

    τον συντονισμό μεταξύ προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων και άλλων σχετικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης, όπως το Πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ), το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη και τα προγράμματα δια βίου μάθησης, ώστε να μεγιστοποιηθεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών (Ψήφισμα της 7.2.2008 για το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2008)·

    τις νέες εκφάνσεις των σχέσεων μεταξύ δημοσίων διοικήσεων, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων (Γνωμοδότηση της 18-19.6.2008 με θέμα «Συνεργατικοί σχηματισμοί και πολιτική για τους συνεργατικούς σχηματισμούς»)·

    τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση και της συμμετοχής στα κοινοτικά προγράμματα (Γνωμοδότηση της 13-14.2.2007«Χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ΜΜΕ»)·

    την ολοκληρωμένη εφαρμογή μέτρων πολιτικής για την ενεργό ένταξη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ (Γνωμοδότηση της 18-19.6.2008 με θέμα «Ενεργητική ένταξη»)·

    τη βελτίωση και την ενίσχυση των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης τα οποία έχουν καθοριστική σημασία για την ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της ΕΕ (Γνωμοδότηση της 9-10.4.2008 με θέμα «Η ευρύτερη συμμετοχή των νέων στο κοινωνικό γίγνεσθαι»)·

    τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στη θέση σε εφαρμογή των πολιτικών για την ευελιξία με ασφάλεια (Γνωμοδότηση της 6-7.2.2008 με θέμα «Ευελιξία με ασφάλεια»)·

    τον ρόλο των κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας (ΚΥΚΩ) και τη συμβολή τους στην υλοποίηση των στόχων της Λισσαβώνας (Γνωμοδότηση της 6.12.2006 με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής — Εφαρμογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισσαβώνας: κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας στην ΕΕ»)·

    την περαιτέρω ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς ως δυναμικού μέσου για την ευρωπαϊκή κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη (Γνωμοδότηση της 23.3.2007 με θέμα «Το μέλλον της ενιαίας αγοράς και η επισκόπηση της ευρωπαϊκής κοινωνίας»)·

    τη μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού σε μια Ευρώπη που αλλάζει (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της 10.4.2008, CdR 16/2008 fin)·

    τις νέες προοπτικές για τη δημιουργία και την εδραίωση ενός ευρωπαϊκού χώρου έρευνας (CdR 83/2007 fin)·

    την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας στις περιφέρειες της ΕΕ (CdR 263/2007).

    8.

    Υπογραμμίζει επομένως την ανάγκη:

    καλύτερου συντονισμού των πολιτικών για την ανάπτυξη και την απασχόληση στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης·

    ολοκληρωμένης πολιτικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα (ενσωματωμένης σε όλες τις δραστηριότητες πολιτικής)·

    συμφωνίες πολυεπίπεδης διακυβέρνησης: γραπτές συμφωνίες, τακτικές διαβουλεύσεις και συντονισμός των πολιτικών ημερησίων διατάξεων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης.

    ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 2008-2010

    Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κυβερνήσεων των κρατών μελών για την εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας, η Επιτροπή των Περιφερειών:

    9.

    Προτείνει, ως προϋπόθεση για την επιτυχία της στρατηγικής, να θέσουν τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης απαραιτήτως σε εφαρμογή τις αποφάσεις τους, οι οποίες προβλέπονται στις Κατευθυντήριες του Εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διαμέσου του συντονισμού των ημερησίων διατάξεών τους στους σχετικούς τομείς πολιτικής, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση της εργασίας και να καταστεί αποτελεσματικότερη η χάραξη πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι συμφωνίες πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.

    10.

    Προτρέπει τις ΤΠΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις ενώσεις και τα δίκτυά τους (όπως π.χ. το Lisbon Regions Network), να δραστηριοποιηθούν και πέραν των επισήμων αρμοδιοτήτων τους με στόχο τη δρομολόγηση συγκεκριμένων πολιτικών και πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής για τον προσανατολισμό και την υποστήριξη των οικονομικών και κοινωνικών φορέων κατά την επιδίωξη των στόχων της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

    11.

    Καλεί τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ των 27 να προωθήσουν την αποτελεσματικότερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών της χώρας τους στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας, από την έναρξη έως και την ολοκλήρωσή της. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί ως εξής:

    διεξάγοντας μια σειρά «εγχώριων ελέγχων», υπ' ευθύνη των εθνικών φορέων που είναι αρμόδιοι για τη στρατηγική της Λισσαβώνας και σε συνεργασία με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές και τις ενώσεις τους, με στόχο την επανεκτίμηση της επικρατούσας κατάστασης, την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, την αξιολόγηση της ανάγκης να ληφθούν πρόσθετα πολιτικά μέτρα, καθώς και τον καθορισμό των τομέων δράσης και των νομικών και χρηματοδοτικών μέσων τα οποία θα μπορούσαν, στον τομέα της διακυβέρνησης, να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών θα πρέπει να διοχετευτούν στα Εθνικά Μεταρρυθμιστικά Προγράμματα (ΕΜΠ) προκειμένου να διαβιβαστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

    εκλαμβάνοντας τις εθνικές εκθέσεις προόδου —τις οποίες κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τα μέσα Οκτωβρίου— ως ευκαιρία για την αξιολόγηση της συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάλυση των εθνικών εκθέσεων που πραγματοποιείται ετησίως από την Επιτροπή των Περιφερειών έχει μέχρι στιγμής καταδείξει μια σποραδική συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών· θεωρείται συνεπώς αναγκαίο να αναφερθεί αυτή η κατάσταση στην Ετήσια Έκθεση της Επιτροπής.

    12.

    Ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει διεξοδικότερα την επικρατούσα κατάσταση στην Ετήσια Έκθεσή της που πρόκειται να δημοσιευτεί τον Δεκέμβριο του 2008, προβαίνοντας σε συγκροτημένη ανάλυση για κάθε χώρα του ρόλου και της συμμετοχής των ΤΠΑ στο πλαίσιο της διαχείρισης της εν λόγω στρατηγικής.

    13.

    Καλεί το επόμενο Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2009 να ενθαρρύνει την ευρύτερη δυνατή διάδοση των μέσων που απαιτούνται για μια ολοκληρωμένη διαδικασία χάραξης πολιτικής και για μια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, ως μόνιμο χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαδικασίας χάραξης πολιτικής σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, από τώρα έως το 2010 και αργότερα.

    14.

    Ανανεώνει τη δέσμευσή της να συνεισφέρει στην επιτυχή έκβαση της στρατηγικής της Λισσαβώνας τόσο μέσω της διαδικασίας παρακολούθησης της εφαρμογής της εν λόγω στρατηγικής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο όσο και με την ενεργό υποστήριξη των εθνικών ελέγχων διαμέσου και των εθνικών αντιπροσωπειών της.

    15.

    Παρακινεί επιπλέον την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα θεσμικά όργανα σε όλα τα επίπεδα να επιτείνουν τις προσπάθειές τους στον τομέα της επικοινωνίας για την ενημέρωση, αφενός, των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με τις πολιτικές και τα προγράμματα που διαμορφώνουν για να χρηματοδοτήσουν δράσεις και σχέδια κατά τρόπο συνεκτικό προς με τους στόχους της Ατζέντας της Λισσαβώνας και, αφετέρου, των πολιτών σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στην καθημερινή τους ζωή η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, προάγοντας περαιτέρω τη συνειδητοποίηση των αποτελεσμάτων που μπορούν να επιτευχθούν στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

    ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2010

    16.

    Οι συνεχείς αλλαγές που συντελούνται παγκοσμίως και η ελλιπής εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας επιβάλλουν την ανάπτυξη εκτεταμένου προβληματισμού σχετικά με τη δράση που θα πρέπει να αναληφθεί μελλοντικά ενόψει της υλοποίησης των στόχων για περισσότερη ανάπτυξη και καλύτερη απασχόληση.

    17.

    Θεωρεί ότι η άμεση και συντονισμένη κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διασφάλιση και τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

    Η Επιτροπή των Περιφερειών

    18.

    Προσβλέπει, με την απτή ανάμειξη όλων των ενδιαφερομένων φορέων των οποίων η δράση είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων, στην έναρξη εκτεταμένου προβληματισμού και ευρείας συζήτησης όσον αφορά τα εξής:

    τις προτεραιότητες της στρατηγικής της Λισσαβώνας, η οποία είναι επί του παρόντος υπερβολικά εκτενής και, ως εκ τούτου, ενίοτε υπερβολικά ασαφής ως προς τους στόχους της: η πληθώρα των στόχων απαιτεί τον σαφή καθορισμό των προτεραιοτήτων. Πόσο πολλοί στόχοι;

    τις διαδικασίες, τις δράσεις και τη διαχείριση που κρίνονται αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες για την εκπλήρωση των συγκεκριμένων στόχων, λαμβανομένων υπόψη των υφισταμένων αρμοδιοτήτων των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για άλλα προγράμματα (όπως π.χ. στην περίπτωση των διαρθρωτικών ταμείων και του προγράμματος πλαίσιο έρευνας και ανάπτυξης). Πώς μπορεί να επιτευχθεί η εκπλήρωσή τους;

    το κόστος της εν λόγω στρατηγικής και τη βέλτιστη χρήση των πόρων, περιβαλλοντικών και χρηματοοικονομικών, διαφυλάσσοντας συγχρόνως το περιβάλλον και το κλίμα. Πως πρέπει να αντιμετωπιστούν οι συσχετίσεις;

    την ανάγκη συνδυασμού της ενίσχυσης των δράσεων που αποσκοπούν στην επίτευξη ανταγωνιστικότητας με τον θεμελιώδη στόχο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την υποστήριξη της οικονομικής, της κοινωνικής και της εδαφικής συνοχής, ως στοιχείο αριστείας. Πως μπορεί να καταστεί εφικτή η παράλληλη διατήρηση ανταγωνιστικότητας και συνοχής;

    Όσον αφορά τη δική της συμβολή, η ΕΤΠ:

    19.

    Τονίζει ότι είναι σκόπιμο να εστιαστεί η δράση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην ανταγωνιστικότητα που βασίζεται στην έρευνα και την καινοτομία, ως θεμελιώδες στοιχείο το οποίο είναι σε θέση να καταστήσει πραγματικά ανταγωνιστική την οικονομική και εμπορική επικράτεια της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο και να συντελέσει στον επαναπροσδιορισμό της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της απασχόλησης από την άποψη της ποσότητας και της ποιότητας της εργασίας. Παράλληλα, τα μέτρα για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων και τη βελτίωση της νομοθεσίας θα πρέπει να συνεχισθούν. Η κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα της ανάπτυξης, πέραν της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητάς της, πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί βασική παράμετρο για τον καθορισμό των διαδικασιών που απαιτούνται με σκοπό την επιδίωξη του στόχου της ανταγωνιστικότητας.

    20.

    Προτείνει να μην έχει πια η κοινοτική παρέμβαση τη μορφή στρατηγικής με εκτεταμένη ακτίνα δράσης, αλλά να διαμορφωθεί ως ένα δομημένο σύνολο συντονισμένων και ολοκληρωμένων πολιτικών προκειμένου να εξασφαλιστεί επιπλέον και η ανάληψη πιο εύστοχης και εμπεριστατωμένης δράσης.

    21.

    Υπογραμμίζει ότι απαιτείται να αναληφθεί ουσιαστικότερη δράση για τη λήψη των αποφάσεων σε κοινοτικό επίπεδο όσον αφορά τη διαμόρφωση, το συντονισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των προγραμμάτων που θα αποτελέσουν τη νέα ατζέντα στον τομέα της ανταγωνιστικότητας. Συγχρόνως, απαιτείται να διασφαλισθούν οι εθνικές αρμοδιότητες, σύμφωνα με την αρχή επικουρικότητας. Εν προκειμένω, κατά την αναθεώρηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, κρίνεται επιθυμητό να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις προς όφελος των πολιτικών για την ανταγωνιστικότητα αφενός μέσω ποσοτικής αξιολόγησης της χορηγούμενων κονδυλίων και αφετέρου στο πλαίσιο στενού συντονισμού μεταξύ των πολιτικών αυτών καθ' εαυτών. Εκεί όπου η ανάληψη δράσης αφορά αρμοδιότητες των κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της οφείλουν να αποκτήσουν αποτελεσματικά μέσα για τη λήψη των αποφάσεων και το συντονισμό μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιτυχία των εν λόγω πολιτικών.

    Ειδικότερα ως προς αυτό το θέμα:

    22.

    Επισημαίνει ότι απαιτείται να αναληφθεί προσεκτική δράση για την αύξηση και την τόνωση των επενδύσεων στον τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας. Όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης πρέπει να επιδιώξουν από κοινού την παροχή ενίσχυσης και στήριξης στις μυριάδες των ΜΜΕ κατά την αναζήτηση επενδυτικών διαδικασιών οι οποίες χρησιμεύουν στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην εσωτερική αγορά, ενώ συγχρόνως μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για τις διεθνείς αγορές. Οι δημόσιες επενδύσεις στον τομέα της βασικής έρευνας οφείλουν να συνδυάζονται απαραιτήτως με σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας για την πραγματοποίηση καινοτομιών σχετικών τόσο με τα προϊόντα όσο και με τις διαδικασίες.

    23.

    Έχοντας επίγνωση της σημασίας της ενιαίας αγοράς ως αναγκαίας προϋπόθεσης για μια απτή και αποτελεσματική στρατηγική στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, ζητά να ανανεωθεί η δέσμευση σχετικά με την εφαρμογή όλων των μέτρων που αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Ζητά επιπλέον να προβληθεί η τοπική και περιφερειακή διάστασή της, με στόχο την εξασφάλιση μεγαλύτερης ανταγωνιστικής ικανότητας στις ΜΜΕ μέσω της ανταγωνιστικής εκμετάλλευσης των διαφόρων τοπικών και περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων.

    24.

    Κατά την εφαρμογή μιας αυθεντικής και αποτελεσματικής στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα, απαιτείται να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για τον περιορισμό των εργατικών ατυχημάτων.

    25.

    Υπογραμμίζει ότι χρειάζεται μια ευρωπαϊκή πολιτική για την ενέργεια εστιασμένη στις πτυχές της παραγωγής, της κατανάλωσης και του εφοδιασμού, η οποία να στοχεύει στη σταδιακή μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τρίτες χώρες, γεγονός το οποίο αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και προπαντός των ΜΜΕ, καθώς και για τη διατήρηση ικανοποιητικής ποιότητας ζωής προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών.

    26.

    Δίδει έμφαση στην ανάγκη προορατικής προσέγγισης και χρήσης ποικίλων μεθόδων με στόχο τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τις γυναίκες, έχοντας υπόψη ότι τα μέτρα που υιοθετούνται στον εν λόγω τομέα πρέπει να διαμορφώνονται από τα κράτη μέλη ή από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους. Αποδεικνύεται εμπειρικά, αφενός, ότι η γυναικεία εργασία είναι πιο ευαίσθητη ως προς τις καθαρές αποδοχές από ό,τι η ανδρική εργασία και, αφετέρου, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η παροχή κάποιας μορφής κινήτρων ενόψει της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας για τις γυναίκες θα μπορούσε να συμβάλει στη γεφύρωση του σημαντικού χάσματος που εξακολουθεί να υπάρχει σε πολλές χώρες όσον αφορά τους στόχους της Λισσαβώνας.

    27.

    Επισημαίνει ότι, εκτός από την καταπολέμηση των επιπτώσεων της μείωσης του πληθυσμού σε πολλές περιφέρειες, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που προκύπτει λόγω της γήρανσης του πληθυσμού εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας και προϋποθέτει την καθιέρωση μιας νέας μορφής κοινωνικής πρόνοιας για τις οικογένειες, καθώς και την ανάληψη μιας προσεκτικής πολιτικής στον τομέα της μετανάστευσης, με παράλληλη συνεκτίμηση των ανθρώπινων και των κοινωνικών αναγκών. Δεν απαιτούνται πολιτικές μόνο για τη μετανάστευση ατόμων με υψηλό επίπεδο επαγγελματικών δεξιοτήτων, αλλά και —όπου κρίνεται αυτό απαραίτητο— για τη μετανάστευση ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού ικανού να υποστηρίξει την παραγωγή των ΜΜΕ, ανάλογα με τις απαιτήσεις των μεμονωμένων κρατών μελών ή/και των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Η κοινωνική και η οικονομική παγκοσμιοποίηση δεν αφήνουν περιθώρια για συμπεριφορές οι οποίες συχνά ευθύνονται για παρανομίες στην αγορά εργασίας.

    28.

    Υπενθυμίζει τη σημασία τόσο της υψηλού επιπέδου επιστημονικής εκπαίδευσης όσο και της πρωτοβάθμιας, της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και της επαγγελματικής κατάρτισης, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διάνοιξη προοπτικών ικανών να οδηγήσουν στην απόκτηση υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων και ευκαιριών για την ταυτόχρονη συμμετοχή και των γυναικών στον ενεργό και παραγωγικό βίο. Προς το σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τον έμπρακτο περιορισμό του φαινομένου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

    29.

    Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει την ανάγκη διατήρησης, ως σημείο αναφοράς, των θεμελιωδών αξιών του ευρωπαϊκού σχεδίου.

    30.

    Εφιστά συνεπώς την προσοχή στη σημασία του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου και της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Ατζέντας, σε συνδυασμό με τις διαδικασίες της Μπολόνια και της Κοπεγχάγης, στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Παρά την ποικιλομορφία τους, τα εθνικά συστήματα μοιράζονται κοινές βάσεις και αρχές οι οποίες διαμορφώνουν μια κοινή αντίληψη για την κοινωνική πρόοδο και, στο πλαίσιο αυτής της κοινής έννοιας της κοινωνικής προόδου, οι κοινωνικοί εταίροι, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο.

    31.

    Υπενθυμίζει τη δέσμευση για την προστασία του περιβάλλοντος είτε με δράσεις τοπικής εμβέλειας είτε με παρεμβάσεις σε παγκόσμια κλίμακα, προπαντός σε σχέση με το Πρωτόκολλο του Κυότο για τις κλιματολογικές αλλαγές. Υπογραμμίζει εν προκειμένω τη σημασία που έχει για την τοπική και περιφερειακή διάσταση η νομοθετική δέσμη για την αειφορία (sustainability package) που διαμορφώθηκε από την Επιτροπή και ιδιαίτερα η ανακοίνωση σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για μια αειφόρο βιομηχανική πολιτική, ως ολοκληρωμένη στρατηγική προκειμένου η οικονομία της ΕΕ να καταστεί όχι μόνο ανταγωνιστικότερη αλλά και περισσότερο βιώσιμη από περιβαλλοντική άποψη.

    32.

    Επισημαίνει επιπλέον ότι η γνώση της εδαφικής επικράτειας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πτυχές για την προβολή των δεδηλωμένων στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και είναι επομένως μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη κοινής στατιστικής πληροφόρησης και ικανότητας ανάγνωσης των δεικτών που θα πρέπει επίσης να προαχθεί και στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

    33.

    Προτείνει να τεθεί σε ισχύ η στρατηγική για μετά το 2010 βάσει βελτιωμένης διαχείρισης η οποία να είναι σε θέση να εμφυσήσει νέο δυναμισμό και νέα πνοή στην ευρωπαϊκή δράση προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης· μιας διαχείρισης η οποία να είναι σε θέση να υπερνικήσει τις δυσκολίες που απαντώνται στο πλαίσιο των υφισταμένων μηχανισμών (ανοικτή μέθοδος συντονισμού, συμφωνία ως προς τα στοιχεία αναφοράς, διαρθρωτικοί δείκτες και πρόσθετες τεχνικές βελτιώσεις).

    34.

    Βάσει:

    ορθότερα αξιολογημένων, διαφοροποιημένων, διατυπωμένων και στοχοθετημένων στόχων·

    χρονοδιαγράμματος συγχρονισμένου με εκείνο της επόμενης ευρωπαϊκής κοινοβουλευτικής περιόδου (2009-2014)·

    σαφέστερης και αειφόρου κινητοποίησης των νομικών και χρηματοοικονομικών μέσων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

    σημαντικότερων κινήτρων προς τα κράτη μέλη για την ανάληψη δράσης και μεγαλύτερης συμμετοχής των εθνικών πολιτικών ηγετών·

    ενεργού ρόλου των ΤΠΑ σε όλα τα στάδια του πολιτικού κύκλου (προσδιορισμός των αναγκών, σχέδια, εφαρμογή, έλεγχος και αξιολόγηση), στο πλαίσιο του οποίου μπορούν να εξασφαλίσουν την ολοκλήρωση και την προσαρμογή μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των διαφόρων τοπικών και περιφερειακών πολιτικών και των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

    35.

    Η Επιτροπή των Περιφερειών θα συμβάλει περαιτέρω στον προβληματισμό ενόψει των αποφάσεων που θα πρέπει να ληφθούν σχετικά με το μέλλον των ευρωπαϊκών πολιτικών για την ανάπτυξη και την απασχόληση μετά το 2010. Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών θα εξετάσει επίσης τη δυνατότητα σύστασης μιας εξειδικευμένης ομάδας εργασίας μεταξύ των μελών της για την ανταλλαγή απόψεων με τα κοινοτικά όργανα σχετικά με τα συναφή θέματα.

    Βρυξέλλες, 26 Νοεμβρίου 2008.

    Ο Πρόεδρος

    της Επιτροπής των Περιφερειών

    Luc VAN DEN BRANDE


    Top