52007DC0539

EL

Βρυξέλλες, 19.9.2007

COM(2007) 539 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σχετικά με

Μια νέα στρατηγική σχετικά με την υγεία των ζώων για την Ευρωπαϊκή Ένωση (2007-2013), σύμφωνα με την οποία «η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία»

{SEC(2007) 1189}

{SEC(2007) 1190}

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σχετικά με

Μια νέα στρατηγική σχετικά με την υγεία των ζώων για την Ευρωπαϊκή Ένωση (2007-2013), σύμφωνα με την οποία «η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία»

Προοίμιο

Το Δεκέμβριο του 2004, η Επιτροπή δρομολόγησε εξωτερική αξιολόγηση με σκοπό την εμπεριστατωμένη επισκόπηση των αποτελεσμάτων της δράσης της ΕΕ για την υγεία των ζώων, καθώς και των κατευθύνσεων που ενδέχεται να επιλέξουμε για το μέλλον. Ένας συνδυασμός περιστάσεων κατέστησε επιτακτική την εκ νέου αξιολόγηση της πολιτικής μας:

Τα κύρια στοιχεία της υφιστάμενης πολιτικής καταρτίστηκαν κατά κύριο λόγο μεταξύ 1986 και 1995 όταν ακόμη αποτελούσαμε μια Κοινότητα 12 κρατών-μελών·

Προέκυψαν νέες προκλήσεις. Ασθένειες που ήταν άγνωστες πριν από μια δεκαετία έχουν κάνει την εμφάνισή τους - π.χ. το SARS - ενώ άλλες ασθένειες, όπως ο αφθώδης πυρετός, ο καταρροϊκός πυρετός των προβάτων και η γρίπη των πτηνών, πρόσφατα έθεσαν νέες προκλήσεις, και μας υπενθύμισαν ότι εξακολουθούν να αποτελούν ιδιαίτερα σοβαρούς κινδύνους·

Οι όροι των εμπορικών συναλλαγών έχουν επίσης αλλάξει ριζικά, καθώς ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών σε ζωικά προϊόντα αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό, τόσο εντός της ΕΕ όσο και με τρίτες χώρες· και

Οι επιστήμες, η τεχνολογία και το θεσμικό μας πλαίσιο έχουν σημειώσει σημαντική εξέλιξη.

Μια στρατηγική της Ε.Ε. για την υγεία των ζώων (2007-2013) που αποτελεί πρόκληση

Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και τη διαβούλευση των ενδιαφερομένων μερών, η Επιτροπή βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει την πρότασή της για μια νέα στρατηγική της Ε.Ε. για την υγεία των ζώων (2007-2013), η οποία θα επιτρέψει την περαιτέρω συζήτηση στο πλαίσιο διοργανικών φορέων της ΕΕ, και το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αναμένονται να διατυπώσουν τις θέσεις τους μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Συνολικά, η στρατηγική περιλαμβάνει ένα εξαετές πρόγραμμα εργασίας για την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων :

Ιεράρχηση προτεραιοτήτων της παρέμβασης της ΕΕ

Ένα σύγχρονο και κατάλληλο πλαίσιο για την υγεία των ζώων

Καλύτερη πρόληψη, επιτήρηση και ετοιμότητα σε περιπτώσεις κρίσεων

Επιστήμη, καινοτομία και έρευνα

Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης όλων των συγκεκριμένων δράσεων που περιγράφονται στο πλαίσιο της παρούσας στρατηγικής θα εξαρτηθεί από τη θέση του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου, καθώς και από τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους.

1. Όραμα

Το όραμά μας είναι να εργαστούμε συνεργατικά με σκοπό την αύξηση της πρόληψης των προβλημάτων που αφορούν την υγεία των ζώων προτού αυτά προκύψουν, με βάση την αρχή: «Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία».

2. Σκοπός

Η στρατηγική προβλέπει κατευθύνσεις για την ανάπτυξη της πολιτικής για την υγεία των ζώων, βάσει εκτεταμένης διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και μιας ισχυρής δέσμευσης για υψηλά πρότυπα για την υγεία των ζώων· πρόκειται να διευκολύνει τη θέσπιση προτεραιοτήτων που συμβιβάζονται με τους συμφωνημένους στρατηγικούς στόχους, καθώς και την αναθεώρηση και τη συμφωνία επί αποδεκτών και κατάλληλων προτύπων.

3. Πεδίο της στρατηγικής

Η έννοια της υγείας των ζώων δεν καλύπτει μόνο την απουσία ασθενειών στα ζώα, αλλά και την κρίσιμη σχέση μεταξύ της υγείας των ζώων και της ορθής μεταχείρισής τους. Επίσης αποτελεί πυλώνα της πολιτικής της Επιτροπής για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων.

Η στρατηγική καλύπτει την υγεία όλων των ζώων στην ΕΕ που τρέφονται με σκοπό την παραγωγή τροφίμων, την κτηνοτροφία, τον αθλητισμό, τη συντροφιά, τη διασκέδαση και τους ζωολογικούς κήπους. Επίσης καλύπτει τα άγρια ζώα και τα ζώα που χρησιμοποιούνται στην έρευνα στις περιπτώσεις που υπάρχει κίνδυνος να μεταδώσουν ασθένεια σε άλλα ζώα ή σε ανθρώπους. Η στρατηγική καλύπτει επίσης την υγεία των ζώων που μεταφέρονται προς, από και στο εσωτερικό της ΕΕ.

Η στρατηγική καλύπτει ολόκληρη την ΕΕ, περιλαμβάνοντας τους ιδιοκτήτες ζώων, τους κτηνιάτρους, τις επιχειρήσεις της τροφικής αλυσίδας, τη βιομηχανία του κλάδου, τις ομάδες υπεράσπισης συμφερόντων των ζώων, τους ερευνητές και τους εκπαιδευτικούς, τα διοικητικά όργανα οργανισμών αθλητισμού και αναψυχής, τους εκπαιδευτικούς φορείς, τους καταναλωτές, τους ταξιδιώτες, τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Η στρατηγική βασίζεται στο ισχύον νομικό πλαίσιο για την υγεία των ζώων [1] στην ΕΕ και στα πρότυπα και στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (Διεθνές Γραφείο Επιζωοτιών – ΔΓΕ). Στόχος της θα είναι η εξασφάλιση της συνεκτικότητας με άλλες πολιτικές της ΕΕ και τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ. Προβλέπεται να κατευθύνει την ανάπτυξη των νέων πολιτικών ή των κατευθυντήριων γραμμών και να αναβαθμίσει τις υφιστάμενες διευθετήσεις για την υγεία των ζώων στην Κοινότητα βάσει επιστημονικών αξιολογήσεων του κινδύνου και λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικά, οικονομικά και ηθικά ζητήματα. Θα υποστηρίξει την επίτευξη υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας εξετάζοντας τον αντίκτυπο στο περιβάλλον κατά την ανάπτυξη του πλαισίου της πολιτικής.

4. Στόχοι

Η στρατηγική καθορίζει ορισμένους στόχους που αποτελούν πρόκληση, όχι μόνο για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, και τις κυβερνήσεις, αλλά για όλους τους πολίτες, για τη βελτίωση της υγείας των ζώων.

Οι στόχοι της στρατηγικής είναι οι ακόλουθοι :

Στόχος 1: εξασφάλιση υψηλού επιπέδου δημόσιας υγείας και ασφάλειας των τροφίμων με την ελαχιστοποίηση της επίπτωσης βιολογικών [2] και χημικών κινδύνων στον άνθρωπο·

Στόχος 2: προώθηση της υγείας των ζώων με την πρόληψη/μείωση της επίπτωσης των ασθενειών των ζώων, και με αυτόν τον τρόπο υποστήριξη της κτηνοτροφίας και της αγροτικής οικονομίας·

Στόχος 3: βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης/ανταγωνιστικότητας με την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αγαθών και των αντίστοιχων μετακινήσεων των ζώων [3]·

Στόχος 4: προώθηση πρακτικών κτηνοτροφίας και της ορθής μεταχείρισης των ζώων [4] που προλαμβάνουν τις απειλές σε σχέση με την υγεία των ζώων και ελαχιστοποιούν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο προς υποστήριξη της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη [5].

Απλοί και αξιόπιστοι δείκτες επιδόσεων θα συμβάλουν στην καταμέτρηση της προόδου που συντελείται προς την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής, θα κατευθύνουν την πολιτική, θα επικαιροποιήσουν τις προτεραιότητες, θα στοχοθετήσουν τους πόρους και θα εστιάσουν τις συζητήσεις. Θα αναπτυχθούν βάσει διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη και θα βελτιωθούν με το χρόνο, καθώς θα διατίθενται καλύτερα κτηνιατρικά και άλλα δεδομένα. Θα καλύπτουν τόσο τους σκληρούς δείκτες της υγείας των ζώων (π.χ. επιπολασμός ασθένειας, αριθμός κατεστραμμένων ζώων) όσο και τους ηπιότερους δείκτες που καλύπτουν την εμπιστοσύνη, τις προσδοκίες και τις αντιλήψεις των ευρωπαίων πολιτών. Πρέπει να επισημανθεί ότι η αβεβαιότητα και τα απρόβλεπτα γεγονότα ενδέχεται να επηρεάσουν τη διαμόρφωση των δεικτών επιδόσεων.

5. Σχέδιο δράσης

Το σχέδιο δράσης θα επιδιώξει να παρουσιάσει το σημαντικό εύρος των δραστηριοτήτων που διεξάγονται ή πρόκειται να διεξαχθούν σε επίπεδο ΕΕ μέσω νομοθετικών προτάσεων ή άλλων μηχανισμών με σκοπό την υλοποίηση των διαφόρων στόχων στρατηγικής κατά την επόμενη εξαετία.

Το σχέδιο δράσης για την υλοποίηση των στρατηγικών στόχων (τμήμα 4) θα εστιαστεί σε τέσσερις κύριους πυλώνες ή τομείς δραστηριότητας:

1. ιεράρχηση προτεραιοτήτων της παρέμβασης της ΕΕ,

2. το πλαίσιο της Ε.Ε. για την υγεία των ζώων,

3. πρόληψη, επιτήρηση και ετοιμότητα , και

4. επιστήμη, καινοτομία και έρευνα.

Δύο κύριες γενικές αρχές θα εφαρμοστούν σε όλο το έργο της Επιτροπής: η εταιρική σχέση και η επικοινωνία:

Εταιρική συνεργασία

Μια προσέγγιση συνεργασίας που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, στο ανοικτό πνεύμα και στη βούληση να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις είναι ουσιώδης για την επιτυχία. Η στρατηγική μπορεί να επιφέρει πραγματικές αλλαγές μόνον εφόσον όσοι ασχολούνται με την υγεία των ζώων συνεργάζονται αφενός μεταξύ τους και αφετέρου με όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Υπάρχουν πολλά εξαιρετικά παραδείγματα συνεργασίας που λειτουργούν στο πλαίσιο της ισχύουσας πολιτικής της Κοινότητας για την υγεία των ζώων. Πρέπει να εκμεταλλευθούμε τις υφιστάμενες συνεργασίες, να ενθαρρύνουμε τις νέες πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσουμε περισσότερο τις μη νομοθετικές εναλλακτικές λύσεις αντί του κανονισμού. Η «συμβουλευτική επιτροπή για την υγεία των ζώων» [6] θα περιλαμβάνει εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανισμών από τον τομέα της υγείας των ζώων, καταναλωτές και εκπροσώπους κυβερνήσεων. Η «συμβουλευτική επιτροπή για την υγεία των ζώων» θα παράσχει στρατηγική καθοδήγηση για το απαιτούμενο/αποδεκτό επίπεδο προστασίας της υγείας των ζώων ή της δημόσιας υγείας, καθώς και για προτεραιότητες για δράση και επικοινωνία. Επίσης, θα παρακολουθήσει την πρόοδο της στρατηγικής: θα παρέχει συμβουλές για όλες τις αξιολογήσεις αντίκτυπου και καθοδήγηση στην Επιτροπή για τα καλύτερα μέσα επίτευξης των συμφωνημένων αποτελεσμάτων.

Σε συνεργασία με το Συμβούλιο, η Επιτροπή πρόκειται να διοργανώσει διάσκεψη για τον απολογισμό της προόδου της στρατηγικής (ενδιάμεση αξιολόγηση – 2010).

Επικοινωνία

Η υγεία των ζώων αποτελεί θέμα ενδιαφέροντος για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Το εν λόγω ενδιαφέρον προκύπτει από τις πτυχές της υγείας των ζώων για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων, αλλά επίσης από τα οικονομικά έξοδα που μπορούν να προκαλέσουν οι εστίες ασθενειών των ζώων και τα ζητήματα της ορθής μεταχείρισης των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων του ελέγχου των ασθενειών. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να επιδιώξει τους στόχους της για σαφήνεια και διαφάνεια κατά την επικοινωνία με τους καταναλωτές και τα ενδιαφερόμενα μέρη όσον αφορά τη δράση της Ε.Ε. και την αιτιολόγηση της. Οι φορείς σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο πρέπει να συνεργαστούν με σκοπό την εξασφάλιση ενός συνεκτικού μηνύματος και την αναβάθμιση της δημόσιας εμπιστοσύνης.

Κοινοποίηση της στρατηγικής

Θα εξασφαλίζεται ετήσιος απολογισμός της προόδου και στρατηγικής και ευρύτερη κοινοποίηση των πολιτικών και των πρωτοβουλιών. Η επικοινωνία θα λαμβάνει διάφορες μορφές ανάλογα με το μήνυμα προς διάδοση και το κοινό-στόχο. Θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε διεθνείς ή εθνικές εκδηλώσεις, την ανάπτυξη σχέσεων με τα μέσα ενημέρωσης και τους μη κυβερνητικούς οργανισμούς, τη βελτίωση των διαδικτυακών τόπων για τη συμπερίληψη ολοκληρωμένων σχετικών πληροφοριών για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, καταλόγους σημείων ελέγχου, εγχειρίδια και φόρουμ ερωτήσεων και απαντήσεων.

Κοινοποίηση σε περίπτωση κρίσης

Η αποτελεσματική κοινοποίηση κινδύνου σε ενδιαφερόμενα μέρη/καταναλωτές έχει επίσης εξαιρετική σημασία, καθώς μια λανθασμένη δημόσια αντίληψη του κινδύνου ενδέχεται να αναγκάσει τη ρυθμιστική αρχή να λάβει αδικαιολόγητα ή δυσανάλογα μέτρα σε περίπτωση κρίσης. Η συμβουλευτική επιτροπή για την υγεία των ζώων θα παρέχει συμβουλές στην Επιτροπή με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση της επικοινωνίας σε κατάσταση κρίσης.

Πυλώνας 1 | Ιεράρχηση προτεραιοτήτων της παρέμβασης της ΕΕ |

Η νέα στρατηγική για την υγεία των ζώων πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ολοκληρωμένη στρατηγική για την αξιολόγηση του κινδύνου και διαχείριση με επίκεντρο βιολογικούς και χημικούς κινδύνους που αφορούν την ΕΕ.

1.1. Ταξινόμηση απειλών που αφορούν τα ζώα

Ο χαρακτηρισμός και η ταξινόμηση των βιολογικών και χημικών κινδύνων θα παράσχει τη βάση για αποφάσεις ώστε να καθαριστεί πού βρίσκεται η ευθύνη για δράση.

Πρέπει να αξιολογηθούν οι καθορισμένες απειλές για την υγεία των ζώων προκειμένου να εξακριβωθεί:

η συνάφειά τους με τους τέσσερις στόχους υψηλού επιπέδου της στρατηγικής της ΕΕ·

το «αποδεκτό επίπεδο κινδύνου» για την Κοινότητα·

η σχετική προτεραιότητα για δράση με σκοπό τη μείωση του κινδύνου.

Σε ό,τι αφορά τις σοβαρές απειλές για την υγεία των ανθρώπων και την αγροτική οικονομία, πρέπει να επιδιώξουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο σε μηδαμινό επίπεδο. Ωστόσο, δεν μπορεί να επιτευχθεί μηδενικός κίνδυνος. Συνεπώς, ακόμα και όταν αντιμετωπίζονται απειλές υψηλής προτεραιότητας με την επιδίωξη μηδαμινού επιπέδου κινδύνου πρέπει να αναλύσουμε τις σχέσεις κόστους-οφέλους και κόστους-αποτελεσματικότητας των πιθανών επεμβάσεων με σκοπό την εξασφάλιση της βέλτιστης χρήσης των περιορισμένων πόρων, τόσο από την άποψη της χρηματοδότησης της ΕΕ όσο και από την άποψη του κόστους στους παραγωγούς. Αυτό είναι καθοριστικής σημασίας για τον εφοδιασμό μας σε τρόφιμα, καθώς και για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και των αγροτικών οικονομιών των κρατών μελών.

Όταν επισημαίνεται πιθανή σοβαρή απειλή για την υγεία, αλλά υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα για το ενδεχόμενο σχετικής εστίας, πρέπει να λαμβάνονται ανάλογα προσωρινά μέτρα για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας υγείας καθώς εκκρεμούν περαιτέρω επιστημονικές πληροφορίες για τη διασαφήνιση του μεγέθους του κινδύνου (αρχή προφύλαξης).

Ο χαρακτηρισμός και η ταξινόμηση των κινδύνων είναι μια σημαντική και δύσκολη διαδικασία, η οποία έχει ήδη δρομολογηθεί σε επίπεδο ΕΕ. Οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε επιστημονική ακρίβεια και στην κατάλληλη αξιολόγηση του κινδύνου (πυλώνας 4). Ωστόσο, η επιστήμη από μόνη της δεν μπορεί να παράσχει όλες τις απαντήσεις. Η Επιτροπή επομένως εντάσσει στο πλαίσιο της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου εκπροσώπους όλων των ενδιαφερόμενων μερών προκειμένου να επιτύχει την ευρύτερη δυνατή συμφωνία και την από κοινού ευθύνη για τις αποφάσεις που διατυπώνονται και για τη δρομολόγηση συμφωνημένων στόχων.

Οι στόχοι καθορίζονται σε κοινοτικό επίπεδο, εθνικό επίπεδο και, κατά περίπτωση, σε περιφερειακό επίπεδο. Οι κατάλληλοι δείκτες επιδόσεων θα καταστήσουν δυνατή την αξιολόγηση της προόδου για την επόμενη εξαετία.

Το απαιτούμενο ύψος πόρων προς διοχέτευση για την επίτευξη επιθυμητού επιπέδου προστασίας, καθώς και η ανάπτυξη συστήματος ευθύνης και κατανομής του κόστους βασίζονται στην ταξινόμηση των βιολογικών και χημικών κινδύνων.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Ταξινόμηση των βιολογικών και χημικών κινδύνων σύμφωνα με το επίπεδο σχετικότητας για την ΕΕ

Συμφωνία για το αποδεκτό επίπεδο κινδύνου

Καθορισμός προτεραιοτήτων, ποσοτικών στόχων και δεικτών επιδόσεων

Καθορισμός ύψους πόρων προς διοχέτευση σε προσδιορισμένες απειλές

Πυλώνας 2 | Ένα σύγχρονο πλαίσιο για την υγεία των ζώων |

Προς ένα ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο, με μεγαλύτερη εστίαση σε κίνητρα και όχι σε κυρώσεις, το οποίο θα είναι συνεκτικό με τις άλλες πολιτικές της ΕΕ και θα συγκλίνει με τα διεθνή πρότυπα

2.1. Ένα ενιαίο και σαφέστερο ρυθμιστικό πλαίσιο

Ο αντίκτυπος των επιδημικών ασθενειών των ζώων, όπως η γρίπη των πτηνών ή ο αφθώδης πυρετός, μπορεί να είναι καταστροφικός για τους αγρότες και την οικονομία συνολικά – σε μια συγκεκριμένη χώρα, ήπειρο ή ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Διεθνείς οργανισμοί όπως το Διεθνές Γραφείο Επιζωοτιών και η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρούν την υγεία των ζώων ως παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Η ΕΕ ορίζει ως ελάχιστο στόχο τη διατήρηση των «υπηρεσιών υγείας των ζώων» [7] σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία, τη διάρθρωση, την οργάνωση, τους πόρους, τη δυνατότητα, το ρόλο του ιδιωτικού τομέα και του επικουρικού προσωπικού). Πρόκειται για προτεραιότητα δημόσιας επένδυσης.

Η συνεχώς εξελισσόμενη νομοθεσία αποτελεί έναν από τους κύριους μηχανισμούς παρέμβασης της ΕΕ στον κλάδο της υγείας των ζώων, τόσο προς την κατεύθυνση της κοινοτικής πολιτικής όσο και για την εφαρμογή των διεθνών δεσμεύσεων. Οι καλύτερες ρυθμιστικές αρχές πρόκειται να εφαρμοστούν μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας και της αναβάθμισης της επικοινωνίας.

Η μελλοντική στρατηγική θα επιδιώκει την αντικατάσταση των υφιστάμενων σειρών συνδεδεμένων και διασυνδεδεμένων δράσεων πολιτικής με ένα ενιαίο πλαίσιο πολιτικής. Η στρατηγική για την υγεία των ζώων θα επιδιώξει ένα ενιαίο σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο το οποίο θα συγκλίνει όσο το δυνατόν περισσότερο με τις συστάσεις/τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΔΓΕ/Codex. Το εν λόγω ρυθμιστικό πλαίσιο θα περιλαμβάνει μέτρα για τη διατροφή των ζώων και την ορθή μεταχείριση τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αρμόδια για την εξασφάλιση ότι οι αδικαιολόγητοι εθνικοί/περιφερειακοί κανόνες δεν αποτελούν πιθανό εμπόδιο στην εσωτερική αγορά. Ωστόσο, το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ επίσης χρειάζεται να είναι επαρκώς ευέλικτο ώστε να είναι δυνατές οι αποφάσεις ισοδυναμίας, οι διευθετήσεις διαφορών και οι αποτελεσματικές αντιδράσεις σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη θέση των ζώων που εκτρέφονται για μη εμπορικούς σκοπούς (δηλ. ερασιτεχνικά) και για τα άγρια ζώα, στο βαθμό που συγκρούεται με τους κεντρικούς στόχους [8].

Οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες θα καθοριστούν σαφώς. Μια προσέγγιση προσανατολισμένη στα κίνητρα απαιτείται σε όλα τα επίπεδα. Επιβάλλεται η αναθεώρηση του υφιστάμενου μέσου συγχρηματοδότησης.

Πρόκειται να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικότερες διαδικασίες για αρκετές αποφάσεις της Επιτροπής. Η Scfcah [9] θα επικεντρωθεί σε αποφάσεις με ζωτικό ενδιαφέρον για τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η εφαρμογή μη ρυθμιστικών μέσων πρέπει να ενθαρρύνεται όσο το δυνατόν περισσότερο.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Ένας γενικός νόμος της ΕΕ για την υγεία των ζώων :

Ένα ενιαίο οριζόντιο νομικό πλαίσιο θα καθορίσει και θα ενοποιήσει τις κοινές αρχές και τις απαιτήσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας (ενδοκοινοτικό εμπόριο, εισαγωγές, έλεγχος ζωικών ασθενειών, διατροφή και ορθή μεταχείριση των ζώων)

Η ισχύουσα νομοθεσία θα απλουστευθεί και θα αντικατασταθεί από το εν λόγω νέο πλαίσιο κατά περίπτωση, με την επιδίωξη σύγκλισης στα διεθνή πρότυπα (πρότυπα ΔΓΕ/Codex) με παράλληλη εξασφάλιση μιας ισχυρής δέσμευσης για υψηλά πρότυπα υγείας των ζώων.

2.2. Ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων κατανομής του κόστους και της ευθύνης

Ασθένειες των ζώων

Τα υφιστάμενα συστήματα αποζημίωσης επικεντρώνονται ιδίως στην πρόβλεψη ενός μηχανισμού για την παροχή αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες των ζώων σε περίπτωση εκδήλωσης εστίας ασθένειας. Η κατάλληλη κατανομή του κόστους, των πλεονεκτημάτων και των αρμοδιοτήτων μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στους κύριους στόχους της στρατηγικής. Μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη σοβαρών χρηματοοικονομικών κινδύνων για τα κράτη μέλη και την Κοινότητα με την παροχή κινήτρων για την πρόληψη απειλών σε σχέση με τα ζώα. Επίσης, μπορεί να επιδιώξει την ενίσχυση της οικονομικής και της κοινωνικής συνοχής της κοινότητας και, συγκεκριμένα, τη μείωση των ανισοτήτων σε σχέση με την υγεία των ζώων στις διάφορες περιφέρειες.

Από τη μια πλευρά, οι κυβερνήσεις οφείλουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διαφύλαξη των εξωτερικών μας συνόρων κατά της εισβολής ασθενειών, όπως και στη διαμόρφωση της αντίδρασης σε εστίες εξωτικών ασθενειών. Η παροχή κρατικής αποζημίωσης έχει επίσης εξαιρετική σημασία για την αντιστάθμιση της περιουσίας ιδιωτών που καταστράφηκε για το δημόσιο καλό τουλάχιστον στο βαθμό που ο ιδιοκτήτης δεν ευθύνεται για την εστία. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ουσιώδης η σημασία της προστασίας της δημόσιας υγείας.

Από την άλλη πλευρά, η ευθύνη για την υγεία των ζώων ανήκει πρωτίστως στους ιδιοκτήτες των ζώων και συλλογικά στον παραγωγικό κλάδο. Κατά συνέπεια, οι ιδιοκτήτες των ζώων και ο κλάδος παραγωγής βρίσκονται σε ευνοϊκότερη θέση από κάθε άλλον για να αντιμετωπίσουν πολλούς από τους κινδύνους που προκύπτουν από τις ασθένειες των ζώων.

Αναγνωρίζεται σαφώς ότι η πολιτική χρειάζεται την πλήρη συμμετοχή και τη δέσμευση όλων των μερών, συμπεριλαμβανομένου του ασφαλιστικού τομέα. Η κυριότητα του κινδύνου αποτελεί βασικό ζήτημα και πρέπει να θεσπιστούν νέοι μηχανισμοί για τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για σημαντικά θέματα πολιτικής και συγκεκριμένα όσον αφορά τα επείγοντα μέτρα.

Θα χρειαστεί μελέτη σκοπιμότητας για την ανάλυση συγκεκριμένων προτάσεων με σκοπό τη σταδιακή ανάπτυξη ενός εναρμονισμένου συστήματος της ΕΕ .

Τομέας ζωοτροφών

Στον τομέα των ζωοτροφών, όπου επισημαίνονται περιστατικά μεγάλης κλίμακας, οι δημόσιες αρχές τείνουν να επιβαρύνονται ιδιαίτερα με τις δαπάνες απόσυρσης, μεταφοράς, αποθήκευσης και καταστροφής ζωοτροφών, τροφίμων και ζώων, καθώς με το κόστος της ανάλυσης και άλλων διοικητικών δαπανών. Οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων ζωοτροφών είναι υπεύθυνοι για οιαδήποτε παράβαση της σχετικής νομοθεσίας σχετικά με την ασφάλεια των ζωοτροφών και για τις άμεσες συνέπειες της απόσυρσης από την αγορά, της επεξεργασίας και/ή της καταστροφής ζωοτροφών, ζώων και τροφίμων που παράχθηκαν με αυτές [10]. Το 2007, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων για ένα αποτελεσματικό σύστημα οικονομικών εγγυήσεων για τους υπεύθυνους επιχειρήσεων ζωοτροφών.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Ασθένειες των ζώων: ανάπτυξη εναρμονισμένου πλαισίου της ΕΕ για την κατανομή των ευθυνών και των εξόδων, με βάση τα ακόλουθα:

° ταξινόμηση των βιολογικών και χημικών κινδύνων σύμφωνα με τη συνάφεια για την ΕΕ(πυλώνας 1)·

° κίνητρα που ενθαρρύνουν τη συμπεριφορά μείωσης κινδύνου από όλους τους εμπλεκόμενους·

° δυνατότητα κάλυψης έμμεσων απωλειών·

° κόστος εξισορρόπησης (δημόσια/ιδιωτική χρηματοδότηση) και ευθύνες. Πρέπει να εξεταστούν οι πτυχές αλληλεγγύης·

° πρόληψη των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού·

° συμβατότητα με τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ·

° αποτελεσματικότητα και ευελιξία της εφαρμογής σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο·

° μηχανισμός διαβούλευσης μεταξύ των εταίρων κατανομής του κόστους, ιδίως σε περιόδους κρίσης.

2.3. Κοινοτική επιρροή στα διεθνή πρότυπα

Η νομοθεσία της ΕΕ βασίζεται ήδη σε μεγάλο βαθμό στις συστάσεις, τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΔΓΕ/Codex, τηρώντας τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΠΟΕ για την εφαρμογή μέτρων υγειονομικής και φυτοϋγειονομικής προστασίας (συμφωνία ΥΦΠ). Ωστόσο, υπάρχουν τομείς στο πλαίσιο των οποίων η ΕΕ θα μπορούσε να βελτιώσει τη σύγκλισή της με τα εν λόγω πρότυπα (π.χ. καθεστώς ασθένειας, εισαγωγές, ποιότητα και αξιολόγηση των κτηνιατρικών υπηρεσιών, εργαστηριακές δοκιμές, διατροφή ζώων, εμβολιασμοί).

Στις περιπτώσεις που το ΔΓΕ/Codex έχει εκδώσει πρότυπα, η ΕΕ θα συμμορφωθεί με αυτά κατά την εφαρμογή των μέτρων για την υγεία των ζώων. Ωστόσο, εφόσον υπάρχει επιστημονική αιτιολόγηση, η ΕΕ μπορεί να εισαγάγει ή να διατηρήσει υγειονομικά ή φυτοϋγειονομικά μέτρα που έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερο επίπεδο υγειονομικής ή φυτοϋγειονομικής προστασίας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να είναι ιδιαίτερα δυναμική στην προώθηση των δικών της προτύπων στο ΔΓΕ/Codex και να εξασφαλίσει στο μέτρο του δυνατού ότι αυτά επίσης εγκρίνονται ανάλογα σε διεθνές επίπεδο. Είναι απαραίτητο να ενθαρρυνθούν άλλα μέλη του ΔΓΕ/Codex να χρησιμοποιήσουν τα διεθνή πρότυπα στον καθορισμό των δικών τους προτύπων.

Σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, η Ε.Ε. πρέπει να βελτιώσει την επικοινωνία σχετικά με τις απαιτήσεις της από τους εμπορικούς εταίρους της. Η ΕΕ πρέπει επίσης να αυξήσει τη διαπραγματευτική της ικανότητα για θέματα που αφορούν τις εξαγωγές. Η ΕΕ πρέπει να επιχειρήσει να ενθαρρύνει άλλα μέλη του ΔΓΕ/Codex ώστε να βελτιώσουν την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας τους με τις διεθνείς συστάσεις/τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές, καθώς και να εξασφαλίσει την ομοιόμορφη ερμηνεία και την αποφυγή πιθανών στρεβλώσεων του διεθνούς ανταγωνισμού.

Δεδομένου ότι η Κοινότητα έχει την αποκλειστική ικανότητα σε σχεδόν όλους τους τομείς δραστηριότητας του ΔΓΕ, μακροπρόθεσμα κρίνεται επίσης σκόπιμο να γίνει η Κοινότητα μέλος του ΔΓΕ, όπως έχει προσχωρήσει στον Codex alimentarius. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της συνοχής μεταξύ των προτύπων, των κατευθυντήριων γραμμών και άλλων διατάξεων που εκδίδονται από το ΔΓΕ, καθώς και άλλων σχετικών διεθνών δεσμεύσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Υποστήριξη των θέσεων της ΕΕ βάσει τεκμηριωμένων επιστημονικών στοιχείων, κατά περίπτωση.

Προσχώρηση της Κοινότητας στο ΔΓΕ με σκοπό την ενίσχυση του δυναμικού ρόλου της Κοινότητας.

2.4. Προς μια στρατηγική εξαγωγών σε κοινοτικό επίπεδο

Το υψηλό επίπεδο υγείας των ζώων εντός της ΕΕ θα αποτελέσει βασική συνεισφορά στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, εξασφαλίζοντας ότι οι αγρότες και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις διατηρούν την ανταγωνιστικότητά τους και διαθέτουν πραγματική πρόσβαση στις αγορές εξαγωγών [11]. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, συχνά οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), έχουν τη δυνατότητα για δίκαιο ανταγωνισμό στις εν λόγω αγορές. Οι αδικαιολόγητοι υγειονομικοί φραγμοί έχουν την τάση να αυξάνονται ριζικά και είναι πολύπλοκοι, απαιτητικοί από τεχνική άποψη και χρονοβόροι όσον αφορά την ανίχνευση, την ανάλυση και την απομάκρυνση.

Οι όροι εισαγωγής των τροφίμων ζωικής προέλευσης και των ζωικών προϊόντων είναι κατά κύριο λόγο εναρμονισμένοι. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τις εξαγωγές.

Η Επιτροπή έχει αποκλειστική αρμοδιότητα στη διαπραγμάτευση διμερών συμφωνιών με τις τρίτες χώρες στον τομέα της υγειονομικής και της φυτοϋγειονομικής προστασίας (ΥΦΠ). Για ορισμένες τρίτες χώρες, καθορίζονται συγκεκριμένα κοινές απαιτήσεις εξαγωγών της ΕΕ στο πλαίσιο διμερών κτηνιατρικών συμφωνιών [12]. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις που διεξάγονται σε αυτό το στάδιο, συγκεκριμένα οι διαπραγματεύσεις συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου με την Κορέα, την Ινδία και τις χώρες ASEAN [13] περιλαμβάνουν κεφάλαια ΥΦΠ.

Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει συζήτηση με τα κράτη μέλη σχετικά με τις επιπτώσεις της εφαρμογής της ισχύουσας και της μελλοντικής πολιτικής στις διαπραγματεύσεις ΥΦΠ με τις τρίτες χώρες σε σχέση με τις εξαγωγές. Ο στόχος είναι η εξασφάλιση της τήρησης των υποχρεώσεων που προβλέπονται στο πλαίσιο της Συνθήκης σε σχέση με την κοινή εμπορική πολιτική καθώς και η παρουσίαση ενοποιημένης κοινοτικής προσέγγισης στις διαπραγματεύσεις με τις τρίτες χώρες.

Η νέα στρατηγική της Ε.Ε. για την υγεία των ζώων θα συμβάλει στην προσαρμογή του συνδυασμού των μέσων πολιτικής, στη δρομολόγηση της πρόσβασης στην αγορά εξαγωγών, στην ανανέωση της συνεργασίας με τα εμπλεκόμενα μέρη, καθώς και στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Μια αποτελεσματικότερη και διαφανέστερη υπηρεσία για τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, η οποία θα προσανατολίζεται στα αποτελέσματα και θα επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα υγειονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις της ΕΕ στις αγορές τρίτων χωρών.

Καλύτερη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για δράσεις κατά των υγειονομικών φραγμών με σκοπό τη στοχοθέτηση των ανθρώπινων πόρων και την επίτευξη μέγιστου οικονομικού αντίκτυπου.

Ενίσχυση του ρόλου στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων των όρων εξαγωγών της ΕΕ και αντιμετώπιση των προβλημάτων των εξαγωγών μέσω της συγκρότησης ομάδων της ΕΕ για την πρόσβαση στην αγορά σε τοπικό επίπεδο από τις αντιπροσωπείες της Επιτροπής, τις πρεσβείες των κρατών μελών και τους οργανισμούς επιχειρήσεων, κατά περίπτωση.

Πυλώνας 3 | Πρόληψη απειλών που αφορούν τα ζώα, επιτήρηση και ετοιμότητα σε περιπτώσεις κρίσεων |

Εντοπισμός προβλημάτων προτού προκύψουν και ετοιμότητα για τη διαχείριση εστιών και κρίσεων

3.1. Υποστήριξη επιτόπιων μέτρων βιοασφάλειας

Η βιοασφάλεια αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται ώστε να μην προσβάλλονται από ασθένεια πληθυσμοί, κοπάδια, ή ομάδες ζώων που δεν έχουν πληγεί, ή για να περιοριστεί η εξάπλωση της ασθένειας εντός του κοπαδιού.

Τα αποτελεσματικά μέτρα βιοασφάλειας πρέπει να καλύπτουν την απομόνωση των νέων ζώων που μεταφέρονται στην εκμετάλλευση, την απομόνωση των άρρωστων ζώων, τη ρύθμιση της κυκλοφορίας προσώπων, ζώων και εξοπλισμού, τη σωστή χρήση των ζωοτροφών και τις διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης των εγκαταστάσεων.

Η εν λόγω αρμοδιότητα ανήκει στους ιδιοκτήτες ζώων, συμπεριλαμβανομένων των ερασιτεχνών εκτροφέων. Ωστόσο, καθώς ορισμένοι μολυσματικοί παθογόνοι παράγοντες μπορούν εύκολα να εξαπλωθούν από μια εκμετάλλευση σε μια άλλη, ενδείκνυται μια συλλογική προσέγγιση για την κάλυψη της πρόληψης και των μέτρων βιοασφάλειας.

Τα αποτελεσματικά επιτόπια μέτρα βιοασφάλειας θα αποτελέσουν σημαντικό κριτήριο των διαδικασιών διαίρεσης σε ζώνες και σε τμήματα [14] για τον έλεγχο ασθενειών ή/και για εμπορικούς σκοπούς. Το καθεστώς απαλλαγής από την ασθένεια, τα μέτρα βιοασφάλειας, τα μέτρα ορθής μεταχείρισης των ζώων και οι κτηνιατρικοί έλεγχοι θα αποτελέσουν επίσης πιθανά μέσα βαθμολόγησης των εκμεταλλεύσεων και υποστήριξης της ανάπτυξης ενός συστήματος κατανομής των αρμοδιοτήτων και του κόστους.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Κατευθυντήριες γραμμές που λαμβάνουν υπόψη το επίπεδο κινδύνου που συνδέεται με τους διάφορους τύπους συστημάτων παραγωγής και ειδών (π.χ. εντατική παραγωγή, εκτεταμένη παραγωγή, περιοχή υψηλής πυκνότητας, ερασιτέχνες εκτροφείς). Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα είναι συνεκτικές με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία των ζώων.

Παροχή χρηματοδότησης για τη στήριξη και την προώθηση επιτόπιων μέτρων βιοασφάλειας σχετικά με τις υποδομές, μέσω των υφιστάμενων πόρων.

3.2. Ταυτοποίηση και ανίχνευση

Το πλαίσιο ιχνηλασιμότητας της ΕΕ (συστήματα ταυτοποίησης, επισήμανση και το TRACES - TRAde Control and Expert System, δηλ. το σχετικό κοινοτικό σύστημα ελέγχου) στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας, της ακρίβειας, της διαθεσιμότητας και της έγκαιρης παροχής δεδομένων για ζώντα ζώα, τρόφιμα ζωικής προέλευσης και ζωοτροφές. Καθιστά δυνατή την ιχνηλασιμότητα πέρα από τα σύνορα των κρατών μελών.

Προς το παρόν, η μεμονωμένη ταυτοποίηση, π.χ. των βοοειδών, επιτυγχάνεται μέσω αναγνωριστικών κωδικών, δηλαδή ενός συστήματος σε χαρτί για διαβατήρια ζώων και μητρώα εκμεταλλεύσεων που συνδυάζεται με εθνικές βάσεις δεδομένων ταυτοποίησης χωρίς διασύνδεση μεταξύ των κρατών μελών. Η ιχνηλασιμότητα των μεταφορών ζώντων ζώων επιτυγχάνεται μέσω ενός συστήματος πιστοποίησης σε χαρτί σε συνδυασμό με το TRACES.

Η σταδιακή εισαγωγή της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης θέτει ερωτήματα για τους τρόπους με τους οποίους, μεσοπρόθεσμα, έως και μακροπρόθεσμα, μπορούν να συνδυαστούν τα διάφορα στοιχεία του συστήματος ιχνηλασιμότητας για τα ζώντα ζώα και να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό σύστημα σε επίπεδο ΕΕ. Λόγω της αναλογίας κόστους/οφέλους, οι κτηνοτρόφοι μικρής κλίμακας αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες δυσκολίες όσον αφορά την εισαγωγή της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης. Στο πλαίσιο του μελλοντικού συστήματος πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση των ΜΜΕ, βάσει μίας εμπεριστατωμένης αξιολόγησης του αντίκτυπου.

Η αύξηση της ακρίβειας και της επικαιρότητας των εν λόγω στοιχείων αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση των πληροφοριών για την κτηνιατρική παρακολούθηση και τη βελτίωση της αντιμετώπισης των εστιών ασθενειών, ενώ η αποτελεσματικότητα αναμένεται να συμβάλει στη μείωση του κόστους τόσο για τον παραγωγικό κλάδο όσο και για τις κρατικές αρχές.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Το σύστημα TRACES επιτυγχάνει το στόχο του να εξελιχθεί σε ενιαία πύλη για όλα τα κτηνιατρικά θέματα.

Διαλειτουργικότητα των εθνικών βάσεων δεδομένων ταυτοποίησης.

Εισαγωγή ηλεκτρονικών διαδικασιών (πιο μακροπρόθεσμα).

° Μελέτη σκοπιμότητας για την εισαγωγή ηλεκτρονικής ταυτοποίησης (με ιδιαίτερη έμφαση στα μηρυκαστικά) είτε σε προαιρετική είτε σε υποχρεωτική βάση.

° Εισαγωγή ηλεκτρονικής πιστοποίησης για την αντικατάσταση της πιστοποίησης σε χαρτί για τις μεταφορές ζώντων ζώων (ενδοκοινοτικό εμπόριο και εισαγωγές).

° Δημιουργία ενός ευρύτερου, ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος, με ενοποιημένη βάση δεδομένων που καλύπτει όλα τα στοιχεία του ισχύοντος συστήματος στο πλαίσιο της πιστοποίησης, της ταυτοποίησης των ζώων, της υγείας των ζώων και της κατάστασης της μεταχείρισής τους.

3.3. Καλύτερη βιοασφάλεια στα σύνορα

Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας τροφίμων στον κόσμο. Η αρμοδιότητα των κρατών μελών ως προς τους ελέγχους στα σύνορα συνίσταται στην προστασία της Κοινότητας από δυνητικούς κινδύνους για την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία, οι οποίοι προκύπτουν από το διεθνές εμπόριο ζώντων ζώων και των προϊόντων τους. Η πρόκληση συνίσταται στη βελτίωση της βιοασφάλειας στα σύνορα χωρίς να διαταράσσεται σοβαρά η διασυνοριακή κυκλοφορία των προσώπων και των γεωργικών αγαθών. Στην πράξη, το κύριο στοιχείο ασφάλειας των ελέγχων των δηλωμένων εισαγωγών στα σύνορα για σκοπούς υγείας των ζώων είναι ο έλεγχος των εγγράφων και η ΕΕ εξαρτάται από την ακρίβεια και την ειλικρίνεια των δηλώσεων που περιλαμβάνονται στα εν λόγω έγγραφα.

Οι κτηνίατροι πρέπει να συνεργάζονται στενότερα με τις τελωνειακές αρχές, τόσο στους σταθμούς επιθεώρησης στα σύνορα όσο και στα σημεία εισόδου στην Κοινότητα, από όπου τα αγαθά ή τα ζώα μπορούν να εισαχθούν παράνομα. Εγείρονται θεμελιώδη ζητήματα για τα εξής: αξιολόγηση κινδύνου· εμπιστοσύνη μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων· τι μπορεί και τι δεν μπορεί να επιτευχθεί στις εγκαταστάσεις επιθεώρησης στα σύνορα και σε άλλα σημεία εισόδου (αποτελεσματικότητα ).

Από την άλλη πλευρά μπορεί να είναι δύσκολο για ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες να συμμορφώνονται με τα πρότυπα της ΕΕ και, ως εκ τούτου, να συμμετέχουν σε εμπορικές συναλλαγές. Η ΕΕ πρέπει να βασιστεί σε συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες και να βελτιώσει τη συνεργασία με τις τρίτες χώρες, με την παροχή τεχνικής βοήθειας ώστε να μπορέσουν να καλύψουν τις απαιτήσεις υγείας των ζώων της ΕΕ όσον αφορά τις εισαγωγές και να καταπολεμήσουν τις εξωτικές ασθένειες στην πηγή.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας και ανάπτυξη πολιτικής που προορίζεται να δρομολογήσει μια καλύτερη προσέγγιση των επιθεωρήσεων στα σύνορα που θα βασίζεται στον κίνδυνο, και να επικεντρωθεί στο παράνομο εμπόριο. Ανάπτυξη αξιολόγησης κινδύνου σε επίπεδο Ε.Ε. για την κάλυψη των αποστολών υψηλότερου κινδύνου (προϊόντα/χώρες) και συνδρομή στην επιλογή των εμπορευματοκιβωτίων που υποβάλλονται σε φυσικό έλεγχο.

Βελτιστοποίηση του συντονισμού των φορέων/υπηρεσιών που ρυθμίζουν τις εισαγωγές (τελωνεία/κτηνιατρικές υπηρεσίες).

Εξοικείωση των ταξιδιωτών με τους περιορισμούς και τις ευθύνες τους και εξασφάλιση της ανάλογης εφαρμογής.

Αναβάθμιση της διαχείρισης κινδύνου σε επίπεδο τρίτης χώρας και παροχή ενίσχυσης στις τρίτες χώρες (βάσει των μέσων εξωτερικής συνεργασίας, της κατάρτισης, της διάδοσης γνώσεων και της υποστήριξης μέσω της περιφερειακής εμπειρογνωμοσύνης).

3.4. Επιτήρηση και ετοιμότητα/διαχείριση σε περιπτώσεις κρίσεων [15]

Κτηνιατρική επιτήρηση

Η κτηνιατρική επιτήρηση εξασφαλίζει την έγκαιρη προειδοποίηση και τον άμεσο εντοπισμό των απειλών που αφορούν τα ζώα, παράλληλα με την ανίχνευση και την ανάλυση του τρόπου με τον οποίο εμφανίζονται και εξαπλώνονται οι ασθένειες.

Οι πληροφορίες που προκύπτουν αποτελούν κρίσιμα επιστημονικά στοιχεία για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τις κυβερνήσεις και αποτελούν τη βάση αποφάσεων για μέτρα πρόληψης και ελέγχου, καθώς και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων. Στο πλαίσιο της επιτήρησης παρέχονται στο ευρύτερο κοινό, στους κτηνοτρόφους και στους ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων πληροφορίες που μπορούν να αξιοποιήσουν οι ίδιοι και οι κτηνίατροι ώστε να αποφασίσουν για τον καλύτερο τρόπο προστασίας της υγείας τους και της υγείας των ζώων τους. Είναι επίσης σκόπιμο να κατανοηθεί και να αξιολογηθεί καλύτερα ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην υγεία των ζώων προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη «προσαρμογή» των κτηνιατρικών μέτρων.

Οι κτηνοτρόφοι και οι κτηνίατροι επίσης χρειάζονται την απαιτούμενη κατάρτιση προκειμένου να μπορούν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα της ασθένειας σε πρώιμο στάδιο.

Ετοιμότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης

Οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αφορούν τα ζώα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά βάσει συμφωνημένης προσέγγισης. Η δυνατότητα της Επιτροπής να προβαίνει σε αποφάσεις βάσει ταχείας διαδικασίας με σκοπό την ανάληψη επείγουσας δράσης έχει ιδιαίτερη σημασία για τον περιορισμό και τον έλεγχο των απειλών που αφορούν τα ζώα σε επίπεδο ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά τα ηθικά ζητήματα και την αυξανόμενη απαίτηση για ορθότερη μεταχείριση των ζώων, η ΕΕ έχει ήδη επιλέξει μια πιο ευέλικτη προσέγγιση για τους εμβολιασμούς, παράλληλα με τη βελτίωση της πολιτικής για τον έλεγχο των σοβαρών ασθενειών των ζώων. Η μείωση του αριθμού των κατεστραμμένων ζώων θα αποτελέσει έναν από τους στόχους της νέας πολιτικής της ΕΕ για την υγεία των ζώων (στόχος 4). Ωστόσο, διάφορα στοιχεία [16] επιβάλλουν να λαμβάνεται η απόφαση για τη χρήση εμβολίου κατά περίπτωση.

Η προετοιμασία, ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης και η εφαρμογή σχεδίων ετοιμότητας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης υπάγονται στην αρμοδιότητα των κυβερνήσεων. Τα εν λόγω σχέδια πρέπει να προσυμφωνούνται με τους εταίρους στο πλαίσιο της κατανομής του κόστους.

Κύριος παράγοντας για την επιτυχή διαχείριση μιας εστίας είναι η επίγνωση πού βρίσκονται τα ζώα και τα προϊόντα τους και ο έλεγχος των κινήσεων τους.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Επιτήρηση:

Βελτίωση της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων επιτήρησης σύμφωνα με την ταξινόμηση των απειλών που αφορούν τα ζώα. Προσδιορισμός των κατάλληλων δεικτών και της μεθόδευσης για τη συλλογή δεδομένων.

Ενθάρρυνση της δημιουργίας συνεργατικών δικτύων με τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, ιδίως μέσω του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων, βελτίωση της συλλογής δεδομένων, της ανάλυσης κινδύνων και της ενημέρωσης προς το κοινό, καθώς και κατάρτιση με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων που αφορούν την υγεία των ζώων,

Παροχή χρηματοδότησης για τα ακόλουθα:

° την υποστήριξη της επιδημιολογικής επιτήρησης μέσω των υφιστάμενων πόρων,

° τη διατήρηση της διαγνωστικής ικανότητας της ΕΕ (π.χ. χρηματοδότηση της δικτύωσης των εργαστηρίων) και,

° την παροχή της απαιτούμενης κατάρτισης (π.χ. πρωτοβουλία «καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα [17]»).

Προσαρμογή του συστήματος κοινοποίησης των ασθενειών των ζώων (Animal Diseases Notification System - ADNS) για την καλύτερη αξιοποίηση των δραστηριοτήτων επιτήρησης και την ευρεία διάδοση των πληροφοριών [18].

Ετοιμότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης:

Πρωτοβουλία για την αναβάθμιση της ετοιμότητας της Ε.Ε. Έναντι σοβαρών απειλών για την υγεία των ζώων. Τα εν λόγω στοιχεία ενδέχεται επίσης να αποδειχθούν χρήσιμα για τον εντοπισμό και την αντίδραση σε πιθανές επιθέσεις βιοτρομοκρατίας:

° δίκτυο ταχείας αντίδρασης,

° υποστήριξη της διάδοσης εμπειρογνωμοσύνης και εργαλείων για τη θανάτωση με μη βάναυσο τρόπο ζώων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης,

° ικανότητα επικοινωνίας σε καταστάσεις κρίσεων,

° μονάδες διαχείρισης κρίσεων και κοινοτική κτηνιατρική ομάδα άμεσης βοήθειας,

° ενίσχυση των απαιτούμενων τραπεζών αντιγόνων/εμβολίων της ΕΕ.

Καθορισμός και διευκόλυνση προσεγγίσεων με ταχείες διαδικασίες για άδεια εμπορίας των κτηνιατρικών προϊόντων (π.χ. εμβόλια) σε επίπεδο Ε.Ε. με σκοπό την πρόληψη των ασθενειών των ζώων που υπόκεινται σε κοινοτικά μέτρα έκτακτης ανάγκης.

Πυλώνας 4 | Επιστήμη, καινοτομία, και έρευνα |

Προώθηση και συντονισμός της ανάλυσης κινδύνου, της επιστήμης, της καινοτομίας και της έρευνας, με αποτέλεσμα τη συμβολή σε δημόσια υγεία υψηλού επιπέδου και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της Ε.Ε. που δραστηριοποιούνται στο κλάδο της υγείας των ζώων.

4.1. Επιστήμη

Η Κοινότητα έχει διατυπώσει δέσμευση σε ό,τι αφορά την επιστημονική αριστεία, την ανεξαρτησία, το ανοιχτό πνεύμα και τη διαφάνεια.

Συγκροτείται σταδιακά ένα δίκτυο κοινοτικών και εθνικών εργαστηρίων αναφοράς, το οποίο καλύπτει τις ασθένειες των ζώων. Οι επιστημονικά ορθές και ομοιόμορφες δοκιμές έχουν θεμελιώδη σημασία για την κατάλληλη διάγνωση της ασθένειας και για την εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων ελέγχου και εκρίζωσης.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων συν τοις άλλοις κινητοποιούν και συντονίζουν τους επιστημονικούς πόρους από ολόκληρη την ΕΕ για την παροχή υψηλής ποιότητας και ανεξάρτητων επιστημονικών συμβουλών και αξιολογήσεων κινδύνου. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται στους διαχειριστές κινδύνου (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κράτη μέλη) μια ισχυρή βάση για την πολιτική υγείας των ζώων.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών και των εθνικών φορέων.

Βάσει αξιολόγησης, αναθεώρηση και - στο βαθμό που απαιτείται - επέκταση των δραστηριοτήτων των κοινοτικών εργαστηρίων αναφοράς.

4.2. Καινοτομία και έρευνα

Προκειμένου να αναπτυχθεί η σύγχρονη έρευνα σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον, αποκτούν ζωτική σημασία η διοργάνωση της συνεργασίας σε διάφορα επίπεδα, ο συντονισμός των πολιτικών σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, η προώθηση της δικτύωσης μεταξύ των ομάδων και η αύξηση της κινητικότητας των ατόμων και των ιδεών. Ο σημερινός κατακερματισμός των προσπαθειών της Ευρώπης πρέπει να ξεπεραστεί με αποφασιστικές δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον κλάδο της υγείας των ζώων.

Το νέο 7ο πρόγραμμα πλαίσιο (2007-2013) θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο προς υποστήριξη της έρευνας για την υγεία των ζώων και την ορθή μεταχείριση τους, παράλληλα με τις εθνικές προσπάθειες και με άλλες ευρωπαϊκές συνεργατικές ερευνητικές δραστηριότητες.

Έχει ήδη δρομολογηθεί σειρά πρωτοβουλιών με στόχο την προώθηση της έρευνας για τις ασθένειες των ζώων και για την ορθή μεταχείριση τους, συμπεριλαμβανομένου του αιτήματος για τη δημιουργία του eranet [19] για την υγεία των ζώων, μιας πλατφόρμας πληροφοριών για την προστασία και την ορθή μεταχείριση των ζώων, καθώς και τη δρομολόγηση της ευρωπαϊκής τεχνικής πλατφόρμας για την υγεία των ζώων σε παγκόσμια κλίμακα (European Technology Platform for Global Animal Health - ETPGAH) το 2004.

Η κατευθυνόμενη από τη βιομηχανία τεχνολογική πλατφόρμα πρέπει να κινητοποιήσει τόσο το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα στην Ευρώπη ώστε να δεσμευθούν πόροι για τη διεξαγωγή της έρευνας μέσω συνεργασιών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Πρέπει να διευκολύνει την ανάπτυξη νέων και αποτελεσματικών εργαλείων (ιδιαίτερα εμβολίων και διαγνωστικών δοκιμών) για τον έλεγχο των ασθενειών των ζώων που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Ένα συνεκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο αποτελεί προϋπόθεση για μια αποτελεσματική πολιτική για την υγεία των ζώων, καθώς και για την ανάπτυξη και τη χρήση φαρμάκων για τα ζώα και μιας νέας γενιάς εμβολίων.

Επιπλέον, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του κοινοτικού σχεδίου δράσης για την προστασία και την ορθή μεταχείριση των ζώων, πρότεινε τη σύσταση Ευρωπαϊκού Κέντρου για την ορθή μεταχείριση των ζώων, το οποίο θα συντονίζει και θα ενθαρρύνει την έρευνα με σκοπό την αναβάθμιση των υφιστάμενων προτύπων.

Προβλεπόμενα αποτελέσματα:

Καθορισμός σχεδίου δράσης για την έρευνα με τη συμμετοχή του κλάδου παραγωγής και άλλων σχετικών ενδιαφερομένων μερών. Το νομοσχέδιο θα ιεραρχήσει τις προτεραιότητες όσον αφορά τις απειλές σε σχέση με τα ζώα και θα επισημάνει τα «κενά» των υφιστάμενων εργαλείων εργαλεία ελέγχου σχετικά με την επιτήρηση, τη διάγνωση, τον εμβολιασμό και τη θεραπεία.

Εξασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου χρηματοδότησης για την εφαρμογή του σχεδίου ερευνητικής δράσης μέσω συνεργασιών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.

Ανάπτυξη ενός κατάλληλου πλαισίου σε κοινοτικό επίπεδο για τον περιορισμό των αντικινήτρων για τους παραγωγούς και τη διατήρηση της ικανότητας της ΕΕ, ιδίως για την ενίσχυση των τραπεζών αντιγόνων/εμβολίων.

Παροχή υποστήριξης για ερευνητικούς σκοπούς σε τρίτες χώρες μέσω της διεθνούς συνεργασίας, ιδίως όσον αφορά τις εξωτικές ασθένειες μεγάλης σημασίας ή τις ζωονόσους που έχουν αγνοηθεί με σοβαρό αντίκτυπο για τις εν λόγω χώρες.

(...PICT...)

[1] Συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για την καλή μεταχείριση των ζώων.

[2] Αναφέρεται σε ασθένειες των ζώων, τροφιμογενείς ασθένειες και βιοτοξίνες.

[3] Η μετακίνηση των ζώων πρέπει να πετύχει μια ισορροπία σύμφωνα με την οποία η ελεύθερη κυκλοφορία των ζώων είναι ανάλογη με τον κίνδυνο της εισαγωγής και της εξάπλωσης των ασθενειών και με την ορθή μεταχείριση των ζώων κατά τη μεταφορά.

[4] Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με ένα κοινοτικό σχέδιο δράσης για την προστασία και την καλή μεταχείριση των ζώων 2006-2010

- COM(2006) 13.

[5] Τον Ιούλιο του 2006 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε μια φιλόδοξη, ολοκληρωμένη και ανανεωμένη στρατηγική της Ε.Ε. για τη βιώσιμη ανάπτυξη - Έγγρ. 10917/06.

[6] Η συμβουλευτική επιτροπή για την υγεία των ζώων θα συσταθεί ως ομάδα εργασίας της συμβουλευτικής ομάδας για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων και των φυτών – άρθρο 4.2 της απόφασης 2004/613/EK της Επιτροπής της 6ης Αυγούστου 2004.

[7] Δηλ. η αρμόδια διοίκηση, όλες οι αρμόδιες α, καθώς και όλα τα εγκεκριμένα, καταχωρισμένα ή εξουσιοδοτημένα άτομα από το Επίσημο όργανο για την υγεία των ζώων (σύμφωνα με τον κώδικα του ΔΓΕ).

[8] Π.χ. Το πρόγραμμα Natura 2000 που θεσπίστηκε μέσω της οδηγίας 92/43/EOK του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου.1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, και της οδηγίας 79/409/EOK του Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών.

[9] SCFCAH - μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων.

[10] Άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΚ) 183/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιανουαρίου 2005, περί καθορισμού των απαιτήσεων και την υγιεινή των ζωοτροφών.

[11] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των περιφερειών, COM(2007) 183, 18 Απριλίου 2007, «Η Ευρώπη στον κόσμο: Η ισχυρότερη εταιρική σχέση για την πρόσβαση στην αγορά για ευρωπαίους εξαγωγείς».

[12] Συν τοις άλλοις, με τη Χιλή, το Μεξικό, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών.

[13] Σύνδεσμος Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας.

[14] Η διαίρεση σε ζώνες και η διαίρεση σε τμήματα αποτελούν διαδικασίες που εφαρμόζονται από μια χώρα σύμφωνα με τις διατάξεις του κώδικα ΔΓΕ με σκοπό τον καθορισμό υποπληθυσμών των διαφορετικών καταστάσεων υγείας των ζώων εντός της επικράτειας της για σκοπούς ελέγχου των ασθενειών ή/και διεθνούς εμπορίου. Η διαίρεση σε τμήματα εφαρμόζεται σε υποπληθυσμό όταν εφαρμόζονται συστήματα διαχείρισης που αφορούν τη βιοασφάλεια, ενώ η διαίρεση σε ζώνες εφαρμόζεται όταν ένας υποπληθυσμός καθορίζεται σε γεωγραφική βάση.

[15] Συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τρίτες χώρες.

[16] Η διαθεσιμότητα και η αποτελεσματικότητα εμβολίων, η ζήτηση για έγκυρες δοκιμές, οι οποίες - στο μέτρο του δυνατού - διαφοροποιούν τα μολυσμένα από τα εμβολιασμένα ζώα, διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές του ΔΓΕ και πιθανές επιπτώσεις στο εμπόριο, ανάλυση κόστους / αποτελεσματικότητας, πιθανοί κίνδυνοι που αφορούν τη χρήση των εμβολίων.

[17] Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα COM (2006) 519.

[18] Με αποτέλεσμα την υποστήριξη των κρατών μελών της Ε.Ε ώστε να εκπληρώσουν τις διεθνείς απαιτήσεις και να αποφύγουν την επικάλυψη προσπαθειών λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για τη διαβίβαση αντίστοιχων πληροφοριών μέσω του παγκόσμιου συστήματος πληροφοριών για την υγεία των ζώων του ΔΓΕ.

[19] Ο στόχος του συστήματος ERA-NET, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας (ERA), είναι η επέκταση της συνεργασίας και του συντονισμού των ερευνητικών δραστηριοτήτων (π.χ. προγράμματα) που εκτελούνται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο στα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες μέσω της δικτύωσης της έρευνας.

--------------------------------------------------