52006SC1696

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 18.12.2006

SEC(2006) 1696

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Συνοδευτικό έγγραφο της ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΨΗ της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ {COM(2006) 828 τελικό}{COM(2006) 829 τελικό}

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Συνοδευτικό έγγραφο της ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΝΟΨΗ της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

A) Ιστορικό

Ο κανονισμός ΕΚ σχετικά με τους ελέγχους εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης συμβάλλει στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων των κρατών μελών στον τομέα της μη διάδοσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα είδη διπλής χρήσης είναι είδη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, για την παραγωγή ή τους φορείς όπλων μαζικής καταστροφής (πυρηνικών, βιολογικών, χημικών ή πυραύλων).

B) Μεθοδολογία

1) Όροι αναφοράς για το πεδίο της μελέτης

Η απόφαση για την εξωτερική ανάθεση αυτής της μελέτης αξιολόγησης του αντίκτυπου λήφθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου του 2004 λόγω των ανεπαρκών ανθρώπινων πόρων της ΓΔ. Το σχέδιο των όρων αναφοράς για το πεδίο της μελέτης υποβλήθηκε στα κράτη μέλη τον Ιανουάριο του 2005. Η πρόσκληση υποβολής προσφορών δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, στις 2 Μαρτίου 2005, (ΕΕS 43).

Ο γενικός στόχος της μελέτης ήταν η εξέταση του ενδεχομένου αντίκτυπου και η δυνατότητα εφαρμογής διαφόρων επιλογών για τη μεταρρύθμιση του κοινοτικού καθεστώτος όσον αφορά τους ελέγχους εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στα πρότυπα που ορίζονται στο ψήφισμα 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και να εφαρμοστούν οι συστάσεις σύμφωνα με τις αξιολογήσεις από ομότιμους της εφαρμογής του κανονισμού από τα κράτη μέλη το 2004 (για το ιστορικό, μπορείτε να ανατρέξετε στην ανακοίνωση σχετικά με τη μεταρρύθμιση του κοινοτικού καθεστώτος και στην προηγούμενη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού από το 2000 έως το 2004[1]).

2) Η επιλογή της εταιρείας που εκπόνησε τη μελέτη ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2005

Η συμβουλευτική εταιρεία[2] άρχισε τη μελέτη το Σεπτέμβριο του 2005. Η τελική έκθεση δημοσιεύθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2006 στην ακόλουθη διαδικτυακή διεύθυνση: http://ec.europa.eu/comm/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/pr230206_en.htm.

3) Mεθοδολογία

Το πρώτο μέλημα ήταν να εντοπιστεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των εξαγωγέων. Προς το σκοπό αυτό, απεστάλη ερωτηματολόγιο σε περίπου 450 πιθανούς εξαγωγείς ειδών διπλής χρήσης με έδρα την ΕΕ (καθώς και σε πολυάριθμες επαγγελματικές ομοσπονδίες της ΕΕ (70)). Οι διαβουλεύσεις με τους εξαγωγείς και άλλους ενδιαφερόμενους κύκλους σχετικούς με τη μελέτη δημοσιοποιήθηκαν στην ιστοσελίδα της ΓΔ TRADE στις 5 Οκτωβρίου 2005. Το δείγμα των ενδιαφερόμενων κύκλων (περίπου 150 εταιρείες) που συμμετείχαν στην έρευνα επιλέχθηκε με βάση τις απαντήσεις των εξαγωγέων στο πρώτο ερωτηματολόγιο. Η εκπροσώπηση των ΜΜΕ, μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων και των προμηθευτών των 10 κατηγοριών των ειδών διπλής χρήσης που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του κανονισμού[3] είναι ικανοποιητική. Επίσης ζητήθηκε η γνώμη των μεταφορέων και των εμπόρων. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι κύκλοι που εξέφρασαν τη γνώμη τους σχετικά με τις διάφορες επιλογές για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού συμμετείχαν ενεργά στη διαδικασία. Οι γνώμες που εξέφρασαν τα κράτη μέλη και άλλοι ενδιαφερόμενοι κύκλοι σχετικά με τα αποτελέσματα της μελέτης και τη συνέχεια που προτίθεται να δώσουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής συγκεντρώθηκαν από τον Ιανουάριο έως τις αρχές Ιουλίου 2006 και απηχούνται δεόντως στην παρούσα πρόταση. |

2. ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΥ ΔΟΚΙΜΑΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ, ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

A) Εναλλακτικές επιλογές που δοκιμάστηκαν στην εξωτερικά ανατεθείσα μελέτη αξιολόγησης του αντίκτυπου αλλά δεν αντανακλούνται στις προτάσεις της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού

1) Διαφάνεια της νομοθεσίας για τους εξαγωγείς

Η εναλλακτική επιλογή που δοκιμάστηκε στη μελέτη αξιολόγησης του αντίκτυπου κατέστησε δυνατή την αξιολόγηση του κόστους για τα κράτη μέλη να ευθυγραμμίσουν σε ένα κοινό ελάχιστο πρότυπο διαφάνειας της ΕΕ την πρόσβαση των εθνικών εξαγωγέων στη σχετική νομοθεσία και στις κατευθυντήριες γραμμές που διευκολύνουν την εφαρμογή της. Τα συμπεράσματα ήταν ότι τα κράτη μέλη που δεν είχαν διαδικτυακό τόπο ή τα κράτη μέλη των οποίων οι διαδικτυακοί τόποι δεν περιέχουν το αναγκαίο ελάχιστο περιεχόμενο που ορίζεται στη μελέτη πρέπει να επανορθώσουν την κατάσταση χωρίς καθυστέρηση.

Άλλη εναλλακτική επιλογή που αποδέχθηκε η ΓΔ TRADE είναι η διεύρυνση της ιστοσελίδας της[4] ώστε να συμπεριλάβει περισσότερες γενικές πληροφορίες σχετικά με τα καθεστώτα ελέγχου των διεθνών εξαγωγών[5] και να αποτελέσει ένα χρήσιμο και πολύτιμο σημείο πρόσβασης στους διαδικτυακούς τόπους όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Άλλη σημαντική σύσταση που υποστηρίζεται από τη ΓΔ TRADE είναι η δημιουργία "ενιαίας θυρίδας" στην Επιτροπή έτσι ώστε όλη η σχετική νομοθεσία της ΕΚ σχετικά με τις εξαγωγές και τις εισαγωγές να είναι προσβάσιμη στους οικονομικούς παράγοντες της ΕΕ και να βρίσκεται σε ένα μόνο τόπο.

2) Εναλλακτική επιλογή να εξαρτάται η χορήγηση συνολικών αδειών εξαγωγής (όπως ορίζεται στο άρθρο 6 του κανονισμού) από το αν ο εξαγωγέας εφαρμόζει εσωτερικό πρόγραμμα συμμόρφωσης

Το σκεπτικό για τη δοκιμασία αυτής της δυνατότητας ήταν:

- οι αρχικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από τη ΓΔ TRADE και επικυρώθηκαν από την επανεξέταση ομοτίμων οι οποίες προέβαλαν τις διαφορές στις πρακτικές που ακολουθούν τα κράτη μέλη.

- η αναγνώριση ότι άλλες κυβερνήσεις παρότρυναν τους εξαγωγείς να εγκρίνουν ICP στις συστάσεις τους για τις βέλτιστες πρακτικές (ιδίως οι ΗΠΑ).

Τα πορίσματα προβάλλουν τα σημαντικά πλεονεκτήματα των ICP για τις ικανότητες του εξαγωγέα να συμμορφώνεται πλήρως με το πεδίο εφαρμογής και τις προϋποθέσεις των εγκρίσεων εξαγωγών που τους χορηγούνται ιδίως στην περίπτωση των άυλων μεταφορών τεχνολογίας. Ωστόσο, η διάρκεια της μελέτης ήταν πολύ σύντομη για να αξιολογηθούν διεξοδικά οι βιομηχανικές μονάδες και οι διοικητικές αρχές των κρατών μελών που επιβάλλουν τα ICP.

Αυτές οι σκέψεις οδήγησαν τη ΓΔ TRADE να απορρίψει την αρχική επιλογή και να προτείνει την τροποποίηση του νυν άρθρου 8 του κανονισμού ώστε να αναφέρονται τα ICP ως θετικοί παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση των εφαρμογών για συνολικές εγκρίσεις εξαγωγών.

3) Τροποποίηση της γενικής κοινοτικής άδειας εξαγωγής έτσι ώστε να μπορούν τα κράτη μέλη να εμποδίζουν τη χρήση της από εγκληματίες

Η αιτιολόγηση αυτής της επιλογής βασίζεται στις έρευνες των πρακτικών των κρατών μελών και των τρόπων επιβολής ποινικών κυρώσεων κατά της παραβίασης του κανονισμού. Διαπιστώθηκε ότι 50 εξαγωγείς στην ΕΕ έχουν καταδικαστεί με ποινικές κυρώσεις για παραβίαση της γενικής κοινοτικής άδειας εξαγωγής. Αυτό οδήγησε τους συμβούλους και ορισμένα κράτη μέλη να συνάγουν το συμπέρασμα ότι δεν θα μπορούσαν έτσι να δικαιολογηθούν οι τροποποιήσεις του κανονισμού. Επίσης αναφέρθηκαν και άλλες δυσκολίες εφαρμογής οι οποίες οδήγησαν την ΓΔ TRADE στην απόρριψη της επιλογής αυτής.

4) Δημιουργία νέων και συμπληρωματικών γενικών κοινοτικών αδειών εξαγωγής (ενδεχομένως ΕΕ 002, ΕΕ003)

Από τη μελέτη προέκυψε ότι οι εξαγωγείς που μπορούν να επωφεληθούν από γενικές εθνικές άδειες εξαγωγής σε εθνικό επίπεδο έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους άλλους εξαγωγείς. Προκειμένου να δημιουργηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλους τους εξαγωγείς της ΕΕ, η Επιτροπή είναι πρόθυμη να κάνει προτάσεις για τη δημιουργία νέων και συμπληρωματικών γενικών κοινοτικών αδειών εξαγωγής, μολονότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για να μπορέσει η Επιτροπή να συμπεριλάβει αυτές τις προτάσεις στο παρόν έγγραφο. Αναλυτικά στοιχεία υπάρχουν στο παράρτημα V της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη μεταρρύθμιση του κανονισμού της ΕΕ.

5) Επιλογή επιβολής μέγιστου χρονικού διαστήματος για τη διαδικασία αδειών εξαγωγής

Από τη μελέτη προέκυψε ότι οι εξαγωγείς αντιμετωπίζουν σε μερικές περιπτώσεις σημαντικές καθυστερήσεις που επιβάλλονται από τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών κατά την επεξεργασία των αιτήσεων τους εξαγωγής. Τέτοιου είδους καθυστερήσεις είναι επιζήμιες για τη διείσδυση αυτών των εξαγωγέων σε τρίτες αγορές (ιδίως σε αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα και η Ινδία) επειδή αυτές οι αγορές εξυπηρετούνται από αλλοδαπούς ανταγωνιστές οι οποίοι είτε παίρνουν πιο γρήγορα τις άδειες αυτές είτε είναι ήδη καθιερωμένοι στις αγορές αυτές.

Συνεπώς προέκυψε η εξής σύσταση: η τροποποίηση της αναδιατυπωμένης έκδοσης του κανονισμού να περιλαμβάνει διάταξη με την οποία ζητείται από τα κράτη μέλη να εντάξουν στη νομοθεσία τους ένα ενδεικτικό χρονικό πλαίσιο για την επεξεργασία των αιτήσεων εξαγωγής ή των ερωτηματολογίων των εξαγωγέων στις εθνικές αρχές σχετικά με το καθεστώς των αδειών εξαγωγής μη καταχωρημένων ειδών σε περίπτωση αμφιβολιών ως προς την τελική χρήση τους.

6) Επιλογές για τη διόρθωση αναντιστοιχιών στις εθνικές ερμηνείες των ειδών που απαριθμούνται στο παράρτημα I

Το μοναδικό μέσο για την επανόρθωση αυτών των αποκλίσεων που ενδεχομένως υπάρχουν ανάμεσα στα κράτη μέλη ή μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών που συμμετέχουν στα καθεστώτα είναι να αναφέρονται οι περιπτώσεις αυτές στα διεθνή καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών επειδή αυτά τα καθεστώτα ορίζουν το περιεχόμενο των ελέγχων. Ωστόσο, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν έχει ρόλο στα καθεστώτα αυτά και δεν έχει επιλέξει να ζητήσει ενισχυμένο ρόλο, τα μέτρα αυτά δεν διατηρήθηκαν, αλλά η βιομηχανία ενθαρρύνεται να αναφέρει τις περιπτώσεις αυτές στην Επιτροπή ώστε η Επιτροπή να μπορεί να τις αναφέρει στα κράτη μέλη.

B) Επιλογές που έχουν εξεταστεί στην εξωτερικά ανατεθείσα μελέτη αξιολόγησης του αντίκτυπου και που οδήγησε στις προτάσεις της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού ΕΚ

1) Εναρμόνιση του μορφότυπου των αδειών εξαγωγής που ορίζεται στο παράρτημα ΙΙΙα)

Η μελέτη κατέληξε ότι υπάρχει ανάγκη για αναδιατυπωμένη έκδοση του κανονισμού έτσι ώστε να εξαλειφθούν οι υφιστάμενες ασάφειες που προκαλούνται από τη σημερινή διατύπωση. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και θα διευκολυνθεί η επιβολή στην ΕΕ επειδή διαπιστώθηκε ότι μερικές εθνικές άδειες ελέγχου των εξαγωγών δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του παραρτήματος IIIα).

2) Θέσπιση ελέγχων διαμετακόμισης και μεταφόρτωσης ειδών διπλής χρήσης

Η αιτιολόγηση των επιλογών βασίζεται:

- στις υποχρεώσεις που ορίστηκαν με τον κανονισμό UN SC 1540 ο οποίος εγκρίθηκε τον Απρίλιο 2004 και αναθεωρήθηκε το 2006·

- το γεγονός ότι τέτοιου είδους έλεγχοι εξαιρούνται από το άρθρο 3-4 του κανονισμού.

Οι επιλογές βασίζονται στους τρεις διαφορετικούς τύπους ελέγχων που ισχύουν σήμερα σε λίγα κράτη μέλη[6]. Ο ορισμός της διαμετακόμισης που χρησιμοποιήθηκε στην πρόταση καλύπτει επίσης τη μεταφόρτωση.

Λόγω του μεγάλου όγκου εμπορικών συναλλαγών που διασχίζουν την ΕΕ, αποκλείστηκε η πρόταση να υποβληθούν σε συστηματική προέγκριση η διαμετακόμιση και η μεταφόρτωση ειδών διπλής χρήσης που εισέρχονται στην ΕΕ με προορισμό εκτός της ΕΕ. Η εναλλακτική λύση που συνίσταται στην υποβολή μόνον ορισμένων περιπτώσεων διαμετακόμισης ή μεταφόρτωσης σε εγκρίσεις (τις ύποπτες) απορρίφθηκε λόγω των σχολίων που εξέφρασαν κράτη μέλη και μεταφορείς. Προτιμήθηκε η πρόταση να επιτρέπεται σε όλες τις αρμόδιες εθνικές αρχές των κρατών μελών να κρατούν στην κατοχή τους ένα είδος διπλής χρήσης σε διαμετακόμιση ή μεταφόρτωση αν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις (κυρίως από μυστικές υπηρεσίες) ότι το είδος προορίζεται ή ενδέχεται να προορίζεται για παράνομη διάδοση σε τρίτη χώρα.

3) Εισαγωγή ελέγχων διαμεσολάβησης/παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης για είδη διπλής χρήσης

Στις διάφορες επιλογές λαμβάνεται υπόψη ότι οι έλεγχοι διαμεσολάβησης (μια υπηρεσία που διευκολύνει μια συναλλαγή που καλύπτει είδη διπλής χρήσης που πραγματοποιείται σε τρίτες χώρες) θα μπορούσαν να καλύψουν αγαθά που βρίσκονται εκτός της ΕΕ και συνεπώς πρέπει να υπόκεινται στη νομοθεσία της τρίτης χώρας. Η μελέτη αποκάλυψε την εξαιρετική δυσκολία για την εφαρμογή τέτοιου είδους ελέγχων. Αποφασίστηκε ότι οι έλεγχοι θα καλύπτουν μόνον δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις:

- όταν ο διαμεσολαβητής έχει επίγνωση της παράνομης τελικής χρήσης των αγαθών ως ΟΜΚ σε τρίτες χώρες·

- όταν το κράτος μέλος στο οποίο έχει την έδρα του ο διαμεσολαβητής τον έχει ενημερώσει για τους κινδύνους διάδοσης.

στις περιπτώσεις αυτές, ο διαμεσολαβητής είναι υποχρεωμένος να υποβάλει αίτηση για άδεια αν σκοπεύει να επιδιώξει τη συναλλαγή.

4) Εναρμόνιση της εφαρμογής των ελέγχων τελικής χρήσης

Η επιλογή που δοκιμάστηκε ήταν να διαγραφούν από το σημερινό άρθρο 4 παράγραφος 6 του κανονισμού οι λέξεις “ ανάλογα με την περίπτωση ”. Αυτές οι λέξεις περιορίζουν το πεδίο κοινοποίησης πληροφοριών ανάμεσα στα κράτη μέλη σχετικά με τις εθνικές υποχρεώσεις ελέγχου των ειδών που δεν περιλαμβάνονται στο παράρτημα για ορισμένους τελικούς χρήστες μόνον στις περιπτώσεις τις οποίες τα κράτη μέλη θεωρούν ως "ανάλογες". Από τη μελέτη προέκυψε ότι «ανάλογα με την περίπτωση» σημαίνει στην πράξη για τα κράτη μέλη «ποτέ». Μια έρευνα της Επιτροπής έχει επίσης επιβεβαιώσει και συμπληρώσει τα πορίσματα της μελέτης σχετικά με τις σημαντικές διαφορές στις πρακτικές των κρατών μελών οι οποίες όχι μόνο δημιουργούν στρεβλώσεις στο εμπόριο αλλά και υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου των εξαγωγών στην ΕΕ.

Τα αποτελέσματα της μελέτης οδήγησαν στην πρόταση μιας μέσης λύσης μεταξύ της αρχικά δοκιμασμένης επιλογής και της τρέχουσας κατάστασης. Η πρόταση έχει ως στόχο να υποχρεώσει τα κράτη μέλη να κοινοποιούν σε άλλα κράτη μέλη και στην Επιτροπή σχετικά στοιχεία (προϊόντα και τελικούς χρήστες) όσον αφορά τις γενικές απαιτήσεις που τα κράτη μέλη επιβάλλουν στους εθνικούς εξαγωγείς για να τους υποχρεώσουν να ζητήσουν άδεια εξαγωγής πριν από την εξαγωγή είδους που δεν αναφέρεται στον κανονισμό προς έναν συγκεκριμένο τελικό χρήστη (σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 έως 3 ή 4 του κανονισμού). Επιπλέον, προτείνεται να οργανώνεται τακτικά κοινοποίηση των πρακτικών των κρατών μελών έτσι ώστε να ενθαρρύνεται η σύγκλιση και η εναρμόνιση.

5) Εναρμόνιση των προϋποθέσεων χρησιμοποίησης της γενικής κοινοτικής άδειας εξαγωγής και των γενικών εθνικών αδειών εξαγωγής

α) όσον αφορά τη γενική κοινοτική άδεια εξαγωγής, η μελέτη αξιολόγησης του αντίκτυπου οδήγησε την Επιτροπή να επιλέξει μια πρόταση η οποία:

- διευκρινίζει ότι οι εξαγωγείς πρέπει μόνον να δηλωθούν στις εθνικές αρχές με την κοινοποίηση της πρόθεσής τους να χρησιμοποιήσουν την γενική κοινοτική άδεια εξαγωγής πριν ή το αργότερο 30 ημέρες μετά από την πρώτη αποστολή,

- ευθυγραμμίζει τις απαιτήσεις αναφοράς σε αυτές που περιγράφονται στο άρθρο 16 του κανονισμού

- κατονομάζει τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία η χρήση της γενικής κοινοτικής άδειας εξαγωγής μπορεί να απορριφθεί.

β) όσον αφορά την εναρμόνιση των όρων χρησιμοποίησης των εθνικών γενικών αδειών εξαγωγών, η επιλογή στοχεύει στην ενίσχυση της εφαρμογής με την επιβολή της καταχώρισης για όλους τους εξαγωγείς που χρησιμοποιούν αυτές τις εθνικές άδειες.

6) Καταχώριση όλων των εξαγωγέων που χρησιμοποιούν άδειες εξαγωγών και των προμηθευτών που σκοπεύουν να μεταφέρουν αγαθά διπλής χρήσης τα οποία απαριθμούνται στο παράρτημα V εντός της Κοινότητας (αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 25)

Ο θετικός αντίκτυπος που προέρχεται από τις αυξανόμενες ικανότητες των κρατών μελών να ελέγχουν την εφαρμογή του κανονισμού.

Γ) Άλλες συστάσεις οι οποίες αντικατοπτρίζονται στις προτάσεις τροποποίησης του κανονισμού ΕΚ δεν περιλαμβάνονταν στη μελέτη αξιολόγησης του αντίκτυπου αλλά η αξιολόγηση του αντίκτυπού τους πραγματοποιήθηκε εντός της ΓΔ σε συνεργασία με τις αρμόδιες ΓΔ

1) Διευκρίνιση του περιεχομένου των ελέγχων άυλων μεταφορών τεχνολογίας (αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 2 στοιχείο β σημείο iii))

Η πρόταση μπορεί να έχει κάποιο αντίκτυπο στη βιομηχανία επειδή προς το παρόν δεν υπάρχει για ολόκληρη την ΕΕ ορισμός και εναρμόνιση της εφαρμογής ελέγχων άυλης τεχνολογίας. Ένας λόγος ήταν ότι μέχρι πρόσφατα, δεν ήταν σαφές αν το σημερινό άρθρο 2 στοιχείο β σημείο iii) κάλυπτε τη μετάδοση ελεγχόμενης διπλής χρήσης τεχνολογίας μέσω της πρόσβασης στο ενδοδίκτυο (intranet) από τρίτους που είναι εγκατεστημένοι εκτός της ΕΕ.

2) Η αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 7 παράγραφος 2 αποσκοπεί στη μείωση των σημερινών κινδύνων όταν ένα κράτος μέλος εξάγει είδος διπλής χρήσης σε τελικό χρήστη όταν η συναλλαγή αυτή απειλεί ζωτικά συμφέροντα ασφαλείας άλλου κράτους μέλους

Από μελέτη που εκπονήθηκε από τη ΓΔ TRADE αποκαλύφθηκε ότι στο 50% των περιπτώσεων, τα κράτη μέλη τα οποία ζήτησαν από άλλο κράτος μέλος να σταματήσει εξαγωγή η οποία έθιγε ζωτικά συμφέροντα της ασφάλειάς τους σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 2 δεν είχαν επιτυχία. Η προστιθέμενη αξία της πρότασης είναι να επεκταθούν οι τρέχουσες διμερείς διαβουλεύσεις με τα άλλα κράτη μέλη σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ των δύο ενδιαφερομένων κρατών μελών έτσι ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια της ΕΕ.

3) Τροποποίηση της αναδιατυπωμένης έκδοσης του άρθρου 9 του κανονισμού για τη βελτίωση της κοινοποίησης των αρνήσεων και τη μείωση των κινδύνων όταν ένα κράτος μέλος εξαγάγει είδος διπλής χρήσης σε τελικό χρήστη ο οποίος έχει απορριφθεί από άλλο κράτος μέλος

Σύμφωνα με τις αρχικές προτάσεις της Επιτροπής που έγιναν το 2003 και τα συμπεράσματα της αξιολόγησης ομοτίμων, οι προτάσεις για την τροποποίηση του κανονισμού στοχεύει:

- στην εφαρμογή των συστάσεων της αξιολόγησης ομοτίμων,

- στην ευθυγράμμιση του καθεστώτος ΕΕ με τις κατευθυντήριες γραμμές των διεθνών καθεστώτων διεθνών εξαγωγών που απαιτούν τακτική επανεξέταση της αξιοπιστίας των αρνήσεων που εκδόθηκαν μετά από κάποια διάρκεια,

- στην παροχή δυνατότητας στην ΕΕ για την ανάπτυξη, όπου ενδείκνυται, ασφαλούς ηλεκτρονικού συστήματος για την κοινοποίηση εμπιστευτικών πληροφοριών ακόμη και σχετικά με τις αρνήσεις με βάση τα διδάγματα που αποκόμισαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής από την εξελισσόμενη πιλοτική βάση δεδομένων.

Μια αξιολόγηση του κόστους για τη δημιουργία τέτοιου είδους συστήματος παρέχεται στο παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης στην πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού.

4) Στην αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 10 προβλέπεται ότι το κράτος μέλος μπορεί να διεκπεραιώσει ηλεκτρονικά την πλήρη διαδικασία των αδειών εξαγωγής

Η τροποποίηση του άρθρου 10 αποσκοπεί στη διευκόλυνση της εργασίας σύμφωνα με τις απαιτήσεις της βιομηχανίας.

5) Αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 11 σχετικά με τον κατάλογο των ειδών που ελέγχονται στην ΕΕ . Στοχεύει στην προσαρμογή του κανονισμού στη θεσμική κατάσταση από το Μάιο του 2004 επειδή όλα τα νέα κράτη μέλη δεν είναι μέλη των καθεστώτων ελέγχου διεθνών εξαγωγών.

6) Τροποποίηση του άρθρου 16 του κανονισμού

Εκτός από την υποχρέωση καταχώρισης που αναφέρεται αναλυτικά στο μέρος B-6, οι υποχρεώσεις όσον αφορά την τήρηση μητρώων έχουν τροποποιηθεί για να ανταποκρίνονται στα αιτήματα των ενδαφερομένων κύκλων για τη βελτίωση της κατάστασης με την εισαγωγή αναλογικών και υλοποιήσιμων απαιτήσεων ιδίως για τις άυλες μεταφορές τεχνολογίας και για διαμεσολαβητές που παρέχουν υπηρεσίες διαμεσολάβησης.

7) Η αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 19 δημιουργεί μια διαδικασία «επιτροπολογίας» για την επανεξέταση του καταλόγου ελέγχου

Ο στόχος είναι η δημιουργία μιας διαδικασίας «επιτροπολογίας» για την τροποποίηση του καταλόγου των υπό έλεγχο ειδών (παράρτημα I του κανονισμού). Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για τη βιομηχανία. Ο αντίκτυπος αυτός θα είναι κυρίως τεχνικής και διοικητικής φύσης για την Επιτροπή.

8) Στην αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 19 εισάγεται παραπομπή ποινικών κυρώσεων τουλάχιστον για σοβαρές παραβιάσεις του κανονισμού και των διατάξεων που θεσπίστηκαν από τα κράτη μέλη για την εφαρμογή του.

α) Ο αντίκτυπος θα είναι ευνοϊκός εφόσον παρέχει αποτρεπτικό παράγοντα για την παράβαση των κανονισμών για τους ελέγχους των εξαγωγών. Ανταποκρίνεται στην έκκληση της ευρωπαϊκής στρατηγικής κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής που εγκρίθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2003 να θεσπιστούν κοινές πολιτικές σχετικά με τις ποινικές κυρώσεις για παράνομες εξαγωγές, διαμεσολάβηση και λαθρεμπόριο όπλων μαζικής καταστροφής και συναφών υλικών, και στην έκκληση της απόφασης 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την εισαγωγή αστικών και ποινικών κυρώσεων για τις παραβιάσεις αυτών των κανονισμών για τον έλεγχο των εξαγωγών. Ταυτόχρονα, αντικατοπτρίζει τις σημερινές πρακτικές που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη που προέκυψαν από έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε το 2005 από τις υπηρεσίες της Επιτροπής σύμφωνα με τη δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2004.

β) Αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 22 σχετικά με τη διεθνή συνεργασία

Συμβάλλει στην επίλυση σημερινών καταστάσεων όπως αυτές, μεταξύ άλλων, στις οποίες εξαγωγείς σε τρίτες χώρες και στην ΕΕ είναι υποχρεωμένοι είτε να παραβιάσουν τη νομοθεσία τρίτης χώρας ή την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των ειδών διπλής χρήσης στην ενιαία αγορά. Επίσης θα διευκολύνει την αμοιβαία αναγνώριση των αδειών εξαγωγής γεγονός που ενδεχομένως θα διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό κοινά βιομηχανικά ή ερευνητικά σχέδια με τρίτες χώρες. Αναμένεται επίσης να επιτρέψει την έγκριση ειδικών διαδικασιών για ελέγχους των εξαγωγών σε περίπτωση που εμπλέκονται τεχνολογίες διπλής χρήσης της ΕΕ (υλικές και άυλες) σε σχέδια στα οποία συμμετέχουν τρίτες χώρες.

9) Στην αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 24 εισάγεται διάταξη για την επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις πρακτικές των κρατών μελών

Ο αντίκτυπος θα είναι η μεγαλύτερη διαφάνεια προς όφελος όλων των μερών.

10) Στην αναδιατυπωμένη έκδοση του άρθρου 25 αντικαθίστανται οι σημερινές άδειες μεταφοράς για είδη που απαριθμούνται στο παράρτημα V από ένα σύστημα εκ των προτέρων κοινοποίησης σύμφωνα με τις αρχές ελεύθερης κυκλοφορίας των ειδών διπλής χρήσης στην ενιαία αγορά και σύμφωνα με το άρθρο 30 της συνθήκης ΕΚ

Ο αντίκτυπος θα είναι θετικός για τη βιομηχανία εφόσον θα διευκολύνει τις μεταφορές εντός της εσωτερικής αγοράς χωρίς να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια, αφού τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν τη δυνατότητα παρεμπόδισης τέτοιου είδους μεταφορών σε αιτιολογημένες περιπτώσεις.

11) Εισαγωγή ρήτρας επανεξέτασης η οποία είναι μια καλή πρακτική που απαιτείται από τη δέσμευση της Επιτροπής για τη βελτίωση των κανονιστικών ρυθμίσεων.

Ο αντίκτυπος είναι θετικός για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

[1] Διατίθεται στον ιστοχώρο της ΓΔ TRADE στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/comm/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/index_en.htm

[2] Η ανακοίνωση της επιλογής δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό τόπο της ΓΔ TRADE στις 10 Αυγούστου 2005.

[3] Λίγα κράτη μέλη ήταν πρόθυμα να δώσουν ονόματα εξαγωγέων στη ΓΔ TRADE που θα μπορούσαν να ερωτηθούν ή τον αριθμό των εξαγωγέων στους οποίους χορηγούν άδειες εξαγωγής. Ωστόσο ο συνολικός αριθμός των κοινοτικών εξαγωγέων ειδών διπλής χρήσης μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 5.000 και 6.000. Τα κράτη μέλη που εκδίδουν το μεγαλύτερο αριθμό αδειών υπολογίζουν έκαστο περίπου 1.000 εξαγωγείς. Αυτά που εκδίδουν ένα μεσαίο αριθμό αδειών υπολογίζουν μεταξύ 50 έως 100 εξαγωγείς ενώ μερικά κράτη μέλη δεν υπολογίζουν κανένα εξαγωγέα.

[4] http://ec.europa.eu/comm/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/index_en.htm.

[5] Προς το παρόν η σελίδα (http://ec.europa.eu/comm/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/links.htm) παρέχει πρόσβαση στις σχετικές ιστοσελίδες όλων των καθεστώτων ελέγχου των εξαγωγών όπως είναι η εταιρεία Nuclear Suppliers' Group, Wassenaar Arrangement, η Australia Group (βιολογικά και χημικά είδη διπλής χρήσης) και του καθεστώτος ελέγχου της τεχνολογίας πυραύλων.

[6] Εντοπίστηκαν 3 είδη ελέγχων :

-συστηματική εκ των προτέρων άδεια

- άδειες εκ των προτέρων που επιβάλλονται από εθνικές αρχές μόνον για ύποπτες συναλλαγές

- νομική δυνατότητα για εθνικές αρχές να σταματήσουν τη διαμετακόμιση ειδών διπλής χρήσης και σε ορισμένες περιπτώσεις να τα κατασχέσουν.