52006PC0791

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 12.12.2006

COM(2006) 791 τελικό

2006/0277 (CNS)

Πρόταση

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 93/109/EΚ του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 1993, για τις λεπτομέρειες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τους πολίτες της Ένωσης που κατοικούν σε ένα κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοοι

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Πλαίσιο της πρότασης |

1.1. Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Σύμφωνα με τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ τα οποία προβλέπονται στη συνθήκη ΕΚ, κάθε πολίτης της Ένωσης ο οποίος κατοικεί σε κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοος έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στο κράτος μέλος της κατοικίας του κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ίσοις όροις με τους υπηκόους του εν λόγω κράτους. Οι αρχές που διέπουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι σε ένα κράτος μέλος του οποίο ο πολίτης της Ένωσης δεν είναι υπήκοος καθορίζονται στην οδηγία 93/109/EΚ[1]. Το δικαίωμα ψήφου είναι θεμελιώδες δικαίωμα και υποχρέωση του πολίτη· πάντως, ουδείς δύναται να ψηφίσει περισσότερο από μια φορά κατά τις ίδιες εκλογές του ΕΚ και ουδείς δύναται να είναι υποψήφιος σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη κατά τις ίδιες εκλογές (άρθρο 4).

Η οδηγία 93/109 προβλέπει δύο μέτρα για να αποτρέψει τη διπλή ψήφο ή τη διπλή υποψηφιότητα κατά τις ίδιες εκλογές. Πρώτον, ο κοινοτικός εκλογέας που δεν είναι υπήκοος του κράτους υποβάλει υπεύθυνη δήλωση όπου προσδιορίζει ότι θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα μόνο στο κράτος μέλος της κατοικίας (άρθρο 9) και ότι δεν είναι συγχρόνως υποψήφιος για τις εκλογές σε άλλο κράτος μέλος (άρθρο 10). Δεύτερο, προβλέπεται ότι τα κράτη μέλη ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τους υπηκόους άλλων κρατών μελών που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους ή που υπέβαλαν υποψηφιότητα. Βάσει των πληροφοριών αυτών που διαβιβάζονται από το κράτος μέλος κατοικίας στο κράτος μέλος καταγωγής, αυτό το τελευταίο λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να αποφευχθεί η διπλή ψήφος και η διπλή υποψηφιότητα των υπηκόων του (άρθρο 13). Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη συμφώνησαν άτυπα σχετικά με τις λεπτομέρειες ανταλλαγής πληροφοριών στο πλαίσιο του συστήματος· πάντως, τα κράτη μέλη δεν δεσμεύονται να το ακολουθήσουν. Πραγματοποιήθηκαν πολλές συνεδριάσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών για τη βελτίωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος, Παρά τις προσπάθειες αυτές, το σύστημα είναι υπερβολικά δυσκίνητο από διοικητική άποψη για τα κράτη μέλη και έχει ελλείψεις από την άποψη της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας, κυρίως λόγω της μη εναρμόνισης της εθνικής εκλογικής νομοθεσίας.

Η οδηγία προβλέπει ότι ο πολίτης της Ένωσης ο οποίος έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι δυνάμει είτε του δικαίου του κράτους μέλους της κατοικίας είτε του δικαίου του κράτους μέλους της καταγωγής του, αποκλείεται από την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος στο κράτος μέλος της κατοικίας του κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού (άρθρο 6.1). Ο κοινοτικός πολίτης που επιθυμεί να είναι υποψήφιος στις ευρωπαϊκές εκλογές στο κράτος μέλος κατοικίας και όχι στο κράτος μέλος καταγωγής οφείλει να καταθέσει βεβαίωση των αρμόδιων διοικητικών αρχών του κράτους μέλους καταγωγής ότι δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στο κράτος αυτό (άρθρο 10.2). Η υποβληθείσα υποψηφιότητα κηρύσσεται απαράδεκτη εάν ο εν λόγω πολίτης δεν είναι σε θέση να προσκομίσει τη βεβαίωση αυτή (άρθρο 6.2). Η υποχρέωση αυτή, που αποτελεί μεγάλη διοικητική επιβάρυνση για τους πολίτες της Ένωσης που επιθυμούν να είναι υποψήφιοι στο κράτος μέλος κατοικίας του οποίου δεν είναι υπήκοοι, μπορεί να αποτελεί έναν από τους λόγους του μικρού ποσοστού συμμετοχής των πολιτών αυτών.

Για να διευκολυνθεί η άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ και κατά συνέπεια να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή τους, η Επιτροπή υποδεικνύει ορισμένες τροποποιήσεις στην οδηγία.

Για τη θεραπεία των ατελειών του υπάρχοντος συστήματος σχετικά με τους τρόπους πρόληψης της διπλής ψήφου και της διπλής υποψηφιότητας, η πρόταση αυτή καθορίζει ως πρώτο στόχο να αντικατασταθεί η υποχρέωση ανταλλαγής πληροφοριών από λιγότερο βαριά μέτρα, εισάγοντας συγχρόνως τις απαραίτητες εγγυήσεις και αποτρεπτικούς μηχανισμούς.

Ο δεύτερος στόχος είναι να καταργηθεί η υποχρέωση, για τους πολίτες της ΕΕ που επιθυμούν να είναι υποψήφιοι στο κράτος μέλος κατοικίας, να υποβάλουν τη βεβαίωση που αποδεικνύει ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στο κράτος αυτό και να αντικατασταθεί με την εισαγωγή αναφοράς με το περιεχόμενο αυτό στην υπεύθυνη δήλωση που οφείλουν να υποβάλουν οι υποψήφιοι βάσει του ισχύοντος άρθρου 10 παράγραφος 1.

1.2. Εντοπισθέντα προβλήματα

1.2.1. Το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών

Τα βασικά μειονεκτήματα είναι τα ακόλουθα

- στο πλαίσιο του ισχύοντος συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών, τα κράτη μέλη καταγωγής λαμβάνουν ανεπαρκείς πληροφορίες που δεν τους επιτρέπουν την εξακρίβωση της ταυτότητας των προσώπων που είναι εγγεγραμμένα στους εθνικούς τους εκλογικούς καταλόγους και κατά συνέπεια δεν είναι σε θέση να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της διπλής ψήφου και της διπλής υποψηφιότητας·

- η έλλειψη κοινής προθεσμίας αποστολής των πληροφοριών, έχει ως αποτέλεσμα να παραλαμβάνονται οι πληροφορίες υπερβολικά καθυστερημένα ώστε να μπορούν να τύχουν επεξεργασίας·

- τα μορφότυπα διαβίβασης των πληροφοριών ποικίλλουν (π.χ. έντυπα, δισκέτες, CD-ROM), πράγμα που αποτρέπει την αυτόματη επεξεργασία·

- η γλωσσική μεταγραφή των ονομάτων θέτει προβλήματα όταν το κράτος μέλος καταγωγής χρησιμοποιεί διαφορετικό αλφάβητο από εκείνο του κράτους μέλους κατοικίας·

- οι αδυναμίες του συστήματος είχαν ως αποτέλεσμα να υπάρχουν πολίτες που στερήθηκαν του δικαιώματος ψήφου και στο κράτος μέλος κατοικίας και στο κράτος μέλος υποδοχής.

Τα προβλήματα σε μεγάλο βαθμό προκλήθηκαν από τις διαφορές μεταξύ των μη εναρμονισμένων εκλογικών συστημάτων των κρατών μελών, την επεξεργασία των εθνικών εκλογικών καταλόγων και το περιεχόμενο των σχετικών πληροφοριών.

Τα σφάλματα τείνουν να αυξάνονται κατά τρόπο δυσανάλογο σε συνάρτηση με την αυξανόμενη κινητικότητα των πολιτών της ΕΕ στο εσωτερικό της Ένωσης και τον αυξανόμενο αριθμό των πληροφοριών που ανταλλάσσονται μετά τη διεύρυνση της ΕΕ και μετά την έκδοση της οδηγίας του 1993. Η προσεχής διεύρυνση της Ένωσης σε 27 κράτη μέλη θα ενισχύσει την τάση αυτή.

1.2.2. Βεβαίωση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι

Σχετικά με τους κανόνες που εφαρμόζονται στους πολίτες της ΕΕ οι οποίοι επιθυμούν να υποβάλουν υποψηφιότητα στις ευρωπαϊκές εκλογές στο κράτος μέλος κατοικίας, προέκυψε ότι η ισχύουσα υποχρέωση υποβολής βεβαίωσης είχε αρνητικές επιπτώσεις στη συμμετοχή τους. Παρατηρήθηκαν προβλήματα σχετικά με την έγκαιρη χορήγηση της εν λόγω βεβαίωσης. Ορισμένα κράτη μέλη δεν προσδιόρισαν ποιες ήταν οι αρμόδιες αρχές για την έκδοση της εν λόγω βεβαίωσης ούτε ρύθμισαν με σαφήνεια το θέμα.

1.3. Ισχύουσες διατάξεις στον τομέα της πρότασης

Άρθρο 19 παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΚ και οδηγία 93/109.

1.4. Συνοχή με άλλες στρατηγικές και στόχους της Ένωσης

Η πρόταση αυτή στοχεύει να διευκολύνει την άσκηση, εκ μέρους των πολιτών της ΕΕ, των εκλογικών τους δικαιωμάτων που αποτελεί βασικό στοιχείο των δικαιωμάτων τα οποία συνδέονται με την ευρωπαϊκή ιθαγένεια και απόρροια του δικαιώματός τους για ελεύθερη κυκλοφορία.

2. διαβούλευση των ενδιαφερομένων μερών και αξιολόγηση του αντικτύπου |

2.1. Διαβούλευση των ενδιαφερομένων μερών

Μέθοδοι διαβούλευσης, κύριοι τομείς – στόχοι και γενικά χαρακτηριστικά των συνομιλητών

Διεξάχθηκαν πολλές συνεδριάσεις με τους εμπειρογνώμονες σε εκλογικά θέματα των κρατών μελών. Η Επιτροπή κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη να υποβάλουν στατιστικά και ποιοτικά στοιχεία σχετικά με τις εκλογές του Ιουνίου 2004 και την εφαρμογή της οδηγίας.

Συνοπτική παρουσίαση των απαντήσεων και του τρόπου με τον οποίο ελήφθησαν υπόψη

Τα περισσότερα κράτη μέλη κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών δεν λειτουργούσε καλά και η αποτελεσματικότητά του παρουσίαζε διάφορα προβλήματα.

Η πρόταση αυτή λαμβάνει υπόψη τις απαντήσεις που διατυπώθηκαν από μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών και υποδεικνύει την κατάργηση της υποχρέωσης, για τα κράτη μέλη, ανταλλαγής πληροφοριών πριν από τις εκλογές.

Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη στην πρόταση αυτή την κριτική ορισμένων κρατών μελών σχετικά με τη μεγάλη διοικητική επιβάρυνση την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουν οι υποψήφιοι όταν καταθέτουν αίτηση υποψηφιότητας.

Οι συνεντεύξεις που διεξάχθηκαν στο πλαίσιο της αξιολόγησης του αντικτύπου με πολίτες της ΕΕ, υποψηφίους σε κράτος του οποίου δεν είναι υπήκοοι, επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν προβλήματα τα οποία συνδέονται με την επαφή με τις αρμόδιες αρχές και την παραλαβή της σχετικής βεβαίωσης στη χώρα καταγωγής. Οι κοινοτικοί υποψήφιοι που δεν είναι υπήκοοι του κράτους όπου υποβάλουν υποψηφιότητα μπορούν να έχουν δυσχέρειες στην έγκαιρη κατάθεση της βεβαίωσης που πιστοποιεί το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στο κράτος της καταγωγής τους.

2.2. Συλλογή πληροφοριών και προσφυγή σε εμπειρογνώμονες

Οι πληροφορίες για την αξιολόγηση του αντικτύπου συλλέχθηκαν από εξωτερικό εμπειρογνώμονα στο πλαίσιο μιας σύμβασης που υπογράφηκε με τη GHK Consulting Ltd μετά από πρόσκληση υποβολής προτάσεων.

2.3. Αξιολόγηση του αντικτύπου

2.3.1. Σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών

Είναι αδύνατον να θεσπιστεί με ακρίβεια ο βαθμός αποτελεσματικότητας του ισχύοντος συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών ώστε να αποτραπεί η διπλή ψήφος και η διπλή υποψηφιότητα, δεδομένου ότι δεν δίνει με άμεσο τρόπο ποσοτικά στοιχεία για τη διπλή άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Πάντως, έρευνες που διεξάχθηκαν στα κράτη μέλη αποδεικνύουν πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων διπλής άσκησης του εκλογικού δικαιώματος στις ευρωπαϊκές εκλογές.

Μεταξύ διαφόρων επιλογών που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της αξιολόγησης του αντικτύπου, οι ακόλουθες θεωρήθηκαν οι πλέον κατάλληλες για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διπλής άσκησης του εκλογικού δικαιώματος:

2.3.1.1. Status quo

Η διατήρηση του ισχύοντος συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών θα διαιώνιζε τα υπάρχοντα προβλήματα. Οι ατέλειες του συστήματος θα συνέχιζαν να έχουν ως συνέπεια το να στερούνται ορισμένοι πολίτες το δικαίωμα ψήφου τόσο στο κράτος μέλος κατοικίας όσο και στο κράτος μέλος καταγωγής.

2.3.1.2. Η κατάργηση του ισχύοντος συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών, διατηρώντας συγχρόνως την υπεύθυνη δήλωση του πολίτη της ΕΕ που δεν είναι υπήκοος του κράτους όπου ασκεί τα εκλογικά του δικαιώματα, ότι δεν θα ψηφίσει δύο φορές ούτε θα υποβάλει υποψηφιότητα δύο φορές· η εισαγωγή της υποχρέωσης, για τα κράτη μέλη, να επιβάλουν τις κατάλληλες κυρώσεις σε περίπτωση διπλής ψήφου ή διπλής υποψηφιότητας, ενημερώνοντας εκ των προτέρων το κοινό· η πρόβλεψη εκ των υστέρων ελέγχων που θα πραγματοποιηθούν εκ μέρους των κρατών μελών ώστε να εντοπισθούν περιπτώσεις διπλής ψήφου και διπλής υποψηφιότητας.

Η αποτροπή της διπλής ψήφου θα μπορούσε να ενισχυθεί εάν οι πολίτες της ΕΕ ενημερώνονταν για το γεγονός ότι διαπράττουν παράβαση ψηφίζοντας δύο φορές κατά τις ίδιες εκλογές, Η θέσπιση εκ των υστέρων ελέγχων θα είχε εξάλλου το πλεονέκτημα του να μπορεί να εκτιμηθεί η έκταση του φαινομένου της διπλής ψήφου και της διπλής υποψηφιότητας, πράγμα που αυτή τη στιγμή δεν προβλέπεται βάσει της οδηγίας.

2.3.1.3. Βελτίωση του ισχύοντος συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών: προσαρμογή του μορφότυπου ανταλλαγής πληροφοριών κατά τρόπο που θα επιτρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να διαθέτουν κάθε απαραίτητη πληροφορία για την εξακρίβωση της ταυτότητας των υπηκόων τους· καθορισμός ενιαίας εναρμονισμένης προθεσμίας για την ανταλλαγή των πληροφοριών· καθορισμός της αρχής ότι όλες οι πληροφορίες θα διαβιβάζονται ηλεκτρονικά με ειδικό μέσο· εισαγωγή της χρήσης του ελληνικού και κυριλλικού αλφαβήτου· υποχρέωση, για τα κράτη μέλη, κατάλληλης ενημέρωσης των πολιτών για τη διαγραφή τους από τους εκλογικούς καταλόγους .

Το σύστημα θα τύχει εφαρμογής εκ μέρους των κρατών μελών, προφανώς βάσει απόφασης της Επιτροπής που θα θεσπιστεί σύμφωνα με τη διαδικασία επιτροπολογίας.

2.3.1.4. Θέσπιση ενός εκλογικού καταλόγου για τις ευρωπαϊκές εκλογές : αυτό το μέσο πολιτικής συνεπάγεται ότι όλοι οι εκλογικοί κατάλογοι των κρατών μελών για τις ευρωπαϊκές εκλογές θα πρέπει να ενσωματωθούν σε κοινό εκλογικό κατάλογο για όλα τα κράτη μέλη για τις εκλογές αυτές. Στο πλαίσιο αυτό μια επιμέρους επιλογή θα συνίστατο στην πλήρη εναρμόνιση των λεπτομερειών επεξεργασίας των εθνικών καταλόγων καθώς και του ενημερωτικού τους περιεχομένου· τα κράτη μέλη θα μοιράζονταν από κοινού τις πληροφορίες σχετικά με τον εκλογικό κατάλογο.

Αυτό το μέσο πολιτικής θα απαιτούσε εναρμόνιση των εθνικών εκλογικών συστημάτων, πράγμα που θα ήταν δυσανάλογο σε σχέση με την έκταση του προβλήματος. Αυτό θα απαιτούσε επίσης την τροποποίηση της πράξης του 1976 σχετικά με τις ευρωπαϊκές εκλογές (προσαρτημένη στην απόφαση 76/787/EΚΑΧ, ΕΟΚ, Ευρατόμ) που αφήνει την ευχέρεια ρύθμισης των εκλογικών λεπτομερειών στα κράτη μέλη.

Η εκτίμηση και η σύγκριση των μέσων πολιτικής επιτρέπει να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι στον προαναφερθέντα κατάλογο η πλέον ενδεδειγμένη είναι η δεύτερη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που περιγράφηκαν και την επίλυση του ζητήματος της διπλής ψήφου και της διπλής υποψηφιότητας.

2.3.2. Βεβαίωση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι

Όσον αφορά το πρόβλημα που τίθεται από την υποχρέωση για τους υποψηφίους να υποβάλουν βεβαίωση που να πιστοποιεί ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, μεταξύ διαφόρων επιλογών καταλληλότερες θεωρούνται οι ακόλουθες:

2.3.2.1. Status quo

Οι υποψήφιοι που δεν είναι υπήκοοι του κράτους μέλους στο οποίο υποβάλουν υποψηφιότητα μπορούν να έχουν δυσχέρειες με την έγκαιρη χορήγηση της βεβαίωσης που πιστοποιεί ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στη χώρα καταγωγής. Η υποχρέωση αυτή, όπως αποδείχθηκε από την αξιολόγηση του αντικτύπου, αποθαρρύνει τη συμμετοχή.

2.3.2.2. Κατάργηση της υποχρέωσης, για τους υποψηφίους, κατάθεσης βεβαίωσης που θα πιστοποιεί ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και υποκατάστασή της από την εισαγωγή αναφοράς με το περιεχόμενο αυτό στην υπεύθυνη δήλωση την οποία οφείλουν να υποβάλουν οι υποψήφιοι σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 10 παράγραφος 1.

Η επιλογή αυτή θα συνεπαγόταν επίσης την υποχρέωση για το κράτος μέλος, να ελέγχει ότι ο εν λόγω πολίτης δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι.

Η αξιολόγηση και η σύγκριση των μέσων πολιτικής επιτρέπει να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι στον προαναφερθέντα κατάλογο η πλέον ενδεδειγμένη λύση για τη ρύθμιση του προβλήματος αυτού είναι η δεύτερη, δεδομένου ότι θα μείωνε αισθητά τους φραγμούς για τους δυνητικούς υποψηφίους, παρόλα αυτά υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να ελέγχουν προσεκτικά τις δηλώσεις.

3. νομικά στοιχεία της πρότασης |

3.1. Συνοπτική παρουσίαση της προταθείσας δράσης

3.1.1. Σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών

Όσον αφορά την υποχρέωση ανταλλαγής πληροφοριών που καθορίζεται στην οδηγία, η Επιτροπή προτείνει την κατάργησή της, διατηρώντας την υπεύθυνη δήλωση των πολιτών της ΕΕ που δεν είναι υπήκοοι του κράτους κατοικίας, στην οποία διευκρινίζεται ότι δεν θα ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν ή εκλέγεσθαι παρά σε ένα μόνο κράτος μέλος. Αυτή η υποχρέωση δήλωσης αποτρέπει από μόνη της τη διπλή ψήφο ή τη διπλή υποψηφιότητα. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 9, ως «υπεύθυνη δήλωση» νοείται η: «η πράξη που προέρχεται από τον ενδιαφερόμενο και το ανακριβές περιεχόμενο της οποίας συνεπάγεται κυρώσεις, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο». Πάντως, το αποτρεπτικό αποτέλεσμα περιορίζεται διότι η διάταξη αυτή αναφέρεται στο εθνικό δίκαιο για την επιβολή κυρώσεων.

Κατόπιν αυτών, για να ενισχύσει τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της διπλής ψήφου ή της διπλής υποψηφιότητας, η Επιτροπή προτείνει την εισαγωγή μιας νέας διάταξης που θα καθορίζει ρητά την υποχρέωση για τα κράτη μέλη, της επιβολής αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων στην περίπτωση ασάφειας στις υπεύθυνες δηλώσεις που θα υποβληθούν δυνάμει της οδηγίας, με συνέπεια την παραβίαση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στην οδηγία αυτή. Εξάλλου, οι κυρώσεις αυτές που θα πρέπει να είναι τουλάχιστον αντίστοιχες με τις εφαρμοζόμενες δυνάμει των οικείων εθνικών μέτρων, θα αποτελέσουν αντικείμενο μέτρων ενημέρωσης εκ μέρους των κρατών μελών στο πλαίσιο της υποχρέωσης τους για ενημέρωση που προβλέπεται στο άρθρο 12.

Η Επιτροπή, βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τα κράτη μέλη, προτείνει επίσης την υποβολή έκθεσης σχετικά με τη διπλή ψήφο και τη διπλή υποψηφιότητα μετά την πρώτη εφαρμογή της τροποποιημένης οδηγίας, πράγμα που θα αποτελούσε απαραίτητο και χρήσιμο μέσο για τον εντοπισμό ενδεχόμενων περιπτώσεων διπλής ψήφου και διπλής υποψηφιότητας, που θα επιτρέπει την εκτίμηση της έκτασης του φαινομένου. Η Επιτροπή υποδεικνύει να αναλάβουν τα κράτη μέλη τη διεξαγωγή εκ των υστέρων ελέγχων σε καταστάσεις όπου υπάρχει πιθανότητα διπλής ψήφου.

3.1.2. Βεβαίωση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι

Όσον αφορά τα προβλήματα που τέθηκαν από την υποχρέωση, για τους υποψηφίους, να υποβάλουν τη βεβαίωση που πιστοποιεί ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι (άρθρο 6 παράγραφος 2 και άρθρο 10 παράγραφος 2) η Επιτροπή προτείνει να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από την εισαγωγή αναφοράς με το περιεχόμενο αυτό στην υπεύθυνη δήλωση που οφείλουν να υποβάλουν οι υποψήφιοι σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 1 παράγραφος 10. Προτείνει επίσης την υποχρέωση, για το κράτος μέλος κατοικίας, να ελέγχει, με το κράτος μέλος καταγωγής, ότι ο εν λόγω πολίτης δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, κοινοποιώντας τη δήλωσή του στο κράτος μέλος καταγωγής.

Η νέα προαναφερθείσα διάταξη που καθορίζει την υποχρέωση για τα κράτη μέλη, να εφαρμόζουν κυρώσεις σε περίπτωση ανακρίβειας στις υπεύθυνες δηλώσεις, εφαρμόζεται επίσης στη δήλωση των υποψηφίων ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι.

Για να υπάρξουν εγγυήσεις υπέρ των πολιτών της ΕΕ που δεν έχουν την ιθαγένεια του κράτους της άσκησης των εκλογικών τους δικαιωμάτων σύμφωνα με την τροποποιημένη οδηγία κατά τις προσεχείς εκλογές του Ιουνίου 2009, η Επιτροπή προτείνει να θεσπίσουν τα κράτη μέλη τις απαραίτητες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις ώστε να συμμορφωθούν προς την τροποποιημένη οδηγία το αργότερο μέχρι της 30ής Ιουνίου 2008.

3.2. Νομική βάση

Άρθρο 19 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ.

3.3. Αρχή της επικουρικότητας

Λόγω της διεθνικής φύσης του προβλήματος, οι εντοπισθείσες δυσχέρειες στην εφαρμογή της οδηγίας δεν μπορούν να ρυθμιστούν παρά με την τροποποίησή της.

3.4. Αρχή της αναλογικότητας

Η πρόταση δεν υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων της. Οι διατάξεις αυτές έχουν συγκεκριμένους στόχους και περιορίζονται στα εντοπισθέντα προβλήματα για την εφαρμογή της οδηγίας.

Οι υποδειχθείσες προτάσεις δεν περιλαμβάνουν εναρμόνιση και μπορούν να καταργήσουν την υπάρχουσα επιβάρυνση των διοικητικών διαδικασιών.

3.5. Επιλογή των μέσων

Οδηγία, δεδομένου ότι ο στόχος είναι η τροποποίηση μιας υπάρχουσας οδηγίας.

Το πεδίο εφαρμογής της πρότασης περιορίζεται στις τροποποιήσεις ειδικών στοιχείων της οδηγίας 93/109.

4. Δημοσιονομικές επιπτώσεις

Η πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

5. Πρόσθετες πληροφορίες

5.1. Απλοποίηση

Η πρόταση προβλέπει απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών για τις δημόσιες αρχές (κοινοτικές και εθνικές).

Δεν θα απαιτούνται πλέον συνεδριάσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών.

Η κατάργηση, για τα κράτη μέλη, της υποχρέωσης ανταλλαγής πληροφοριών θα απλοποιούσε τις διοικητικές διαδικασίες και θα επέτρεπε στις εθνικές διοικήσεις να εξοικονομήσουν το κόστος που προκαλούν οι εργασίες αυτές.

Η εισαγωγή, στην υπεύθυνη δήλωση που ήδη οφείλουν να υποβάλουν οι δυνητικοί υποψήφιοι, αναφοράς με το περιεχόμενο αυτό που θα διευκρινίζει ότι ο πολίτης δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, θα ήταν πολύ λιγότερο επιβαρυντική από την ισχύουσα υποχρέωση υποβολής χωριστής βεβαίωσης για το σκοπό αυτό.

5.2. Η πρόταση περιλαμβάνει μια ρήτρα αναθεώρησης.

5.3. Πίνακας αντιστοιχίας

Ζητείται από τα κράτη μέλη να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή το κείμενο των διατάξεων για τη μεταφορά της οδηγίας καθώς και πίνακα αντιστοιχίας μεταξύ των διατάξεων αυτών και της οδηγίας.

2006/0277 (CNS)

Πρόταση

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 93/109/EΚ του Συμβουλίου της 6 ης Δεκεμβρίου 1993, για τις λεπτομέρειες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τους πολίτες της Ένωσης που κατοικούν σε ένα κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοοι

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως το άρθρο 19 παράγραφος 2,

την πρόταση της Επιτροπής[2],

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[3],

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Λαμβανομένης υπόψη της έκθεσης της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή στις εκλογές του 2004 της οδηγίας 93/109/EΚ του Συμβουλίου για τις λεπτομέρειες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τους πολίτες της Ένωσης που κατοικούν σε ένα κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοοι[4] πρέπει να γίνει τροποποίηση ορισμένων από τις διατάξεις της.

(2) Η οδηγία προβλέπει ότι ουδείς δύναται να ψηφίσει περισσότερο από μια φορά κατά τις ίδιες εκλογές και ουδείς δύναται να είναι υποψήφιος σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη κατά τις ίδιες εκλογές.

(3) Η οδηγία προβλέπει επίσης ότι ο πολίτης της Ένωσης που έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι είτε στο κράτος μέλος κατοικίας είτε στο κράτος μέλος καταγωγής, αποκλείεται της άσκησης του δικαιώματος αυτού στο κράτος μέλος κατοικίας. Για το σκοπό αυτό, η οδηγία καθορίζει την υποχρέωση των κοινοτικών εκλόγιμων να υποβάλουν, κατά την κατάθεση της υποψηφιότητας τους, βεβαίωση των αρμόδιων διοικητικών αρχών του κράτους μέλους καταγωγής ότι δεν έχουν εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στο κράτος αυτό ή ότι τέτοια έκπτωση από το δικαίωμα δεν είναι γνωστή στις εν λόγω αρχές.

(4) Οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν οι υποψήφιοι στον προσδιορισμό των αρμοδίων αρχών για τη χορήγηση της εν λόγω βεβαίωσης, καθώς και οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν για την έγκαιρη χορήγηση της βεβαίωσης αυτής, αποτελούν φραγμό στην άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και συμβάλουν στη μικρή συμμετοχή κοινοτικών εκλόγιμων στο κράτος μέλος υποδοχής στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

(5) Κατά συνέπεια, πρέπει να καταργηθεί η υποχρέωση των υποψηφίων να υποβάλουν τη βεβαίωση αυτή και να υποκατασταθεί από την εισαγωγή αναφοράς με το περιεχόμενο αυτό στην υπεύθυνη δήλωση που οφείλουν να υποβάλουν οι υποψήφιοι.

(6) Πρέπει να προβλεφθεί η υποχρέωση για τα κράτη μέλη κατοικίας να κοινοποιούν την υπεύθυνη δήλωση στο κράτος μέλος καταγωγής ώστε να διασφαλιστεί ότι ο κοινοτικός εκλόγιμος πράγματι δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στο κράτος μέλος καταγωγής.

(7) Τα κράτη μέλη γνωστοποίησαν στην Επιτροπή τις δυσχέρειες που αντιμετώπισαν κατά την προ των εκλογών ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τους πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους ή υπέβαλαν υποψηφιότητα στο κράτος μέλος κατοικίας, επιτρέποντας στο κράτος μέλος καταγωγής να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθεί η διπλή ψήφος και η διπλή υποψηφιότητα των πολιτών του. Λόγω των διαφορών μεταξύ των εθνικών συστημάτων, ο κατάλογος των συλλεγέντων δεδομένων για την εγγραφή των κοινοτικών εκλογέων στους εθνικούς καταλόγους ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από ένα κράτος μέλος στο άλλο· απορρέει ότι τα δεδομένα που διαβιβάστηκαν από το κράτος μέλος κατοικίας μπορούν να αποδειχθούν ανεπαρκή στο κράτος μέλος καταγωγής για την εξακρίβωση της ταυτότητας του κοινοτικού εκλογέα ή εκλόγιμου· επίσης, ελλείψει κοινής προθεσμίας για την εγγραφή στους εθνικούς εκλογικούς καταλόγους, η διαβίβαση δεδομένων συχνά γίνεται σε μια ημερομηνία όπου δεν μπορούν πλέον να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για να αποφευχθεί η διπλή ψήφος και η διπλή υποψηφιότητα στο κράτος μέλος καταγωγής· τέλος, επειδή όλα τα κράτη μέλη δεν χρησιμοποιούν το ίδιο αλφάβητο δεν είναι δυνατόν να γίνει στην πράξη η ανταλλαγή πληροφοριών όταν οι πληροφορίες που αποστέλλονται από το κράτος μέλος κατοικίας υποβάλλονται σε άλλο αλφάβητο από εκείνο που χρησιμοποιείται στο κράτος μέλος καταγωγής.

(8) Οι δυσχέρειες αυτές που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητα της ανταλλαγής πληροφοριών, δεν θα μπορούν να υπερβληθούν παρά μέσω μιας εναρμόνισης των κανόνων που αφορούν την εγγραφή στους εθνικούς εκλογικούς καταλόγους, πράγμα που θα ήταν δυσανάλογο σε συνάρτηση με τον επιδιωκόμενο στόχο.

(9) Κατά συνέπεια, πρέπει να καταργηθεί η ανταλλαγή πληροφοριών, διατηρώντας συγχρόνως την υποχρέωση υποβολής υπεύθυνης δήλωσης με την οποία ο εκλογέας ή ο εκλόγιμος δεσμεύεται να ασκήσει το δικαίωμα του εκλέγειν ή του εκλέγεσθαι μόνο στο κράτος μέλος κατοικίας.

(10) Εξάλλου, για να αποτραπεί η διπλή ψήφος, η διπλή υποψηφιότητα και η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν ή του εκλέγεσθαι από πολίτη που έχει εκπέσει των δικαιωμάτων αυτών, τα κράτη μέλη κατοικίας πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να επιβάλουν τις κατάλληλες κυρώσεις για τις παραβιάσεις των υποχρεώσεων που προβλέπονται στην οδηγία.

(11) Η Επιτροπή, στην έκθεση που θα εκπονήσει για την εφαρμογή της τροποποιημένης οδηγίας κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2009, βάσει των πληροφοριών που θα υποβληθούν από τα κράτη μέλη, θα στηρίξει την ανάλυσή της ιδίως στα αποτελέσματα των ελέγχων που θα διεξαχθούν από τα κράτη μέλη μετά τις εκλογές ώστε να υπολογιστεί η συχνότητα της ενδεχόμενης διπλής ψήφου και διπλής υποψηφιότητας.

(12) Ο συστηματικός έλεγχος όλων των ψηφοφοριών και όλων των υποψηφίων θα ήταν δυσανάλογος με τα προσδιορισθέντα προβλήματα και θα έθετε ζητήματα σκοπιμότητας σε συνάρτηση με την έλλειψη ενιαίων ηλεκτρονικών μεθόδων που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για να καταχωρίσουν και να φυλάξουν τα δεδομένα που αφορούν την πραγματική συμμετοχή των εκλογέων στην ψηφοφορία και των καταθέσεων υποψηφιοτήτων· κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη πρέπει να επικεντρώνουν τους ελέγχους αυτούς αποκλειστικά στις καταστάσεις όπου υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα διπλής ψήφου ή διπλής υποψηφιότητας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Άρθρο 1

Η οδηγία 93/109/EΚ τροποποιείται ως εξής:

1. Στο άρθρο 2, η παράγραφος 9 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«9. «υπεύθυνη δήλωση», η πράξη που προέρχεται από τον ενδιαφερόμενο και το ανακριβές περιεχόμενο της οποίας συνεπάγεται κυρώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 1».

2. Το άρθρο 6 τροποποιείται ως εξής:

(α) η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2. Το κράτος μέλος κατοικίας εξακριβώνει ότι ο πολίτης της Ένωσης, ο οποίος έχει εκδηλώσει πρόθεση να ασκήσει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στο εν λόγω κράτος μέλος, δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος αυτού στο κράτος μέλος καταγωγής, δυνάμει ατομικής αποφάσεως αστικού ή ποινικού δικαίου.»

(β) προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

«3. Για την εφαρμογή της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, το κράτος μέλος κατοικίας κοινοποιεί τη δήλωση που προβλέπεται στο άρθρο 10 παράγραφος 1 στο κράτος καταγωγής. Για τον ίδιο σκοπό, οι χρήσιμες και συνήθως διαθέσιμες πληροφορίες που προέρχονται από το κράτος μέλος καταγωγής διαβιβάζονται με την προσήκουσα μορφή και εντός εύλογης προθεσμίας· οι πληροφορίες δεν μπορούν να περιέχουν παρά μόνον τις ενδείξεις που είναι απολύτως αναγκαίες για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου και χρησιμοποιούνται μόνο για το σκοπό αυτό. Αν οι διαβιβαζόμενες πληροφορίες διαψεύδουν το περιεχόμενο της δήλωσης, το κράτος μέλος της κατοικίας λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα ώστε να αποτρέψει την υποψηφιότητα του ενδιαφερομένου.»

(γ) προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 4:

«4. Το κράτος μέλος καταγωγής μπορεί να διαβιβάσει εγκαίρως και με την προσήκουσα μορφή στο κράτος μέλος κατοικίας οποιαδήποτε απαραίτητη πληροφορία για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»

3. Το άρθρο 10 τροποποιείται ως εξής:

(α) στην παράγραφο 1, προστίθεται το ακόλουθο σημείο (δ) :

"(δ) ότι δεν έχει εκπέσει του δικαιώματος του εκλέγεσθαι στο κράτος μέλος καταγωγής."

(β) η παράγραφος 2 διαγράφεται·

(γ) η παράγραφος 3 γίνεται παράγραφος 2·

4. Το άρθρο 13 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

"Άρθρο 13

1. Το κράτος μέλος κατοικίας λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα ώστε οι ανακρίβειες στις υπεύθυνες δηλώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 9 παράγραφος 2 και στο άρθρο 10 παράγραφος 1 που έχουν ως συνέπεια την παραβίαση των υποχρεώσεων που τίθενται από την οδηγία, να υπόκεινται στην επιβολή αποτελεσματικών, ανάλογων και αποτρεπτικών κυρώσεων.

2. Στο πλαίσιο της υποχρέωσης ενημέρωσης που προβλέπεται στο άρθρο 12, τα κράτη μέλη κατοικίας ενημερώνουν τους εκλογείς και τους υποψηφίους για τις κυρώσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου."

5. Το άρθρο 16 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

"Άρθρο 16

Η Επιτροπή, βάσει των πληροφοριών που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη, υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2009, συνοδευόμενη ενδεχομένως από πρόταση τροποποίησης της παρούσας οδηγίας. Η εν λόγω έκθεση θα αναλύσει ειδικότερα την εφαρμογή των άρθρων 4 και 13.

Για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου, τα κράτη μέλη συνεργάζονται μεταξύ τους ώστε να προβαίνουν σε μετεκλογικούς ελέγχους για τον ενδεχόμενο εντοπισμό διπλής ψήφου και διπλής υποψηφιότητας· οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να επικεντρωθούν σε καταστάσεις όπου υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα διπλής ψήφου ή διπλής υποψηφιότητας."

Άρθρο 2

6. Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία, το αργότερο έως την 30ή Ιουνίου 2008. Κοινοποιούν αμέσως στην Επιτροπή το κείμενο των εν λόγω διατάξεων και υποβάλλουν πίνακα αντιστοιχίας μεταξύ των εν λόγω διατάξεων και της παρούσας οδηγίας.

Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις της αναφοράς αυτής εκδίδονται από τα κράτη μέλη.

7. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εθνικού δικαίου τις οποίες θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία.

Άρθρο 3

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την ημέρα της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων .

Άρθρο 4

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

[1] Οδηγία 93/109/ΕΚ για τις λεπτομέρειες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τους πολίτες της Ένωσης που κατοικούν σε ένα κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοοι.

[2] ΕΕ C […], […], σ. […].

[3] ΕΕ C […], […], σ. […].

[4] ΕΕ L 329, 30.12.1993, σ.34.