52005DC0545

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 4.11.2005

COM(2005) 545 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Δεύτερη έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ {SEC(2005)1397}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3

2. ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 3

3. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΩΝ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 4

3.1. Υιοθέτηση των σχεδίων μετάβασης στο ευρώ 4

3.2. Περιεχόμενο των σχεδίων μετάβασης στο ευρώ 5

3.3. Τα σενάρια μετάβασης στο ευρώ 5

3.4. Διπλή κυκλοφορία 5

3.5. Η προστασία των καταναλωτών 6

3.6. Εφοδιασμός με χαρτονομίσματα και κέρματα ευρώ 7

3.7. Ενημέρωση και επικοινωνία 7

4. ΟΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 8

4.1. Η προετοιμασία του κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου 8

4.2. Ο σχεδιασμός των κοινών και των εθνικών πλευρών των κερμάτων ευρώ 9

4.3. Πολιτική ενημέρωσης και επικοινωνίας σε κοινοτικό επίπεδο 9

5. Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΑ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΕΝΤΑΧΘΕΝΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ 10

5.1. Οι πολίτες θέλουν καλύτερη ενημέρωση 10

5.2. Η ευρύτερη στάση απέναντι στο ευρώ 10

5.3. Τα κυριότερα διδάγματα από την έρευνα 11

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 11

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Δεύτερη έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πρώτον και κύριον, η επιτυχής εισδοχή μιας χώρας στην ζώνη του ευρώ απαιτεί συμμόρφωση με τα κριτήρια σύγκλισης του Μάαστριχτ, τα οποία θεσπίζονται στη Συνθήκη ΕΚ. Ο βαθμός κατά τον οποίο μια χώρα έχει ανταποκριθεί στις επίσημες απαιτήσεις για την υιοθέτηση του ευρώ αξιολογείται από την Επιτροπή και την ΕΚΤ, στις τακτικές εκθέσεις τους για τη σύγκλιση[1].

Εκτός των ως άνω απαιτήσεων της Συνθήκης, η εισδοχή μιας χώρας στη ζώνη του ευρώ συνεπάγεται και πρακτικές προετοιμασίες προσεκτικά σχεδιασμένες και εκτεταμένες, με τη συμμετοχή τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, αλλά και του ευρύτερου κοινού. Στην πρώτη έκθεσή της σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες (COM (2004)748, της 10ης Νοεμβρίου 2004), η Επιτροπή δεσμεύθηκε να παρουσιάζει τακτικά, και τουλάχιστον μία φορά το έτος ή οποτεδήποτε τούτο δικαιολογείται από συγκεκριμένες εξελίξεις, μιαν έκθεση σχετικά με την πορεία των προετοιμασιών αυτών.

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει κυρίως τις καταληκτικές ημερομηνίες που έχουν θέσει ως στόχο τους τα κράτη μέλη για την υιοθέτηση του ευρώ, την πορεία των πρακτικών προετοιμασιών σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο και τη στάση της κοινής γνώμης στα πρόσφατα ενταχθέντα νέα κράτη μέλη. Η παρούσα έκθεση δεν συνδέεται με τις εκθέσεις σύγκλισης ούτε απορρέει από κάποια νομική ή άλλη υποχρέωση.

Στην έκθεση αυτή προσαρτάται ένα έγγραφο εργασίας που έχει συνταχθεί από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, με περισσότερες λεπτομέρειες για τις προετοιμασίες.

2. ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

Δώδεκα από τα είκοσι πέντε κράτη μέλη της ΕΕ είναι και μέλη της ζώνης του ευρώ. Η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτουν τη δυνατότητα να μην ενταχθούν (opt-out). Τα υπόλοιπα έντεκα κράτη μέλη έχουν ενταχθεί στην ΕΕ με παρέκκλιση[2], αναμένεται δε να υιοθετήσουν το ευρώ μόλις συντρέξουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις.

Η Εσθονία, η Λιθουανία και η Σλοβενία ελπίζουν να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2007, δηλαδή σε λιγότερο από τρία έτη από την ένταξή τους στην ΕΕ, την 1η Μαΐου 2004. Και οι τρεις αυτές χώρες εντάχθηκαν στον ΜΣΙ-ΙΙ στις 28 Ιουνίου 2004. Η Κύπρος, η Λετονία και η Μάλτα θα καταβάλουν προσπάθειες για να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ ένα έτος αργότερα, την 1η Ιανουαρίου 2008. Η Σλοβακία επιδιώκει να υιοθετήσει το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2009. Σε όλες αυτές τις χώρες έχουν αρχίσει πρακτικές προετοιμασίες, ενώ έχουν ήδη εγκριθεί ή καταρτίζονται εθνικά σχέδια για τη μετάβαση στο ευρώ.

Η Τσεχία και η Ουγγαρία ελπίζουν να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ το 2010. Η Πολωνία και η Σουηδία δεν έχουν ακόμη κάποια ημερομηνία ως στόχο.

Μόλις λίγα χρόνια μετά την ένταξή τους στην ΕΕ, την 1η Μαΐου 2004, τα πρώτα από τα πρόσφατα ενταχθέντα κράτη μέλη επιδιώκουν ήδη να ενωθούν με τις δώδεκα χώρες που ήδη ανήκουν στη ζώνη του ευρώ. Εάν υλοποιηθούν τα σημερινά σχέδια, η ζώνη του ευρώ θα διευρυνθεί με εννέα ακόμη χώρες, σε τέσσερις διαδοχικές φάσεις μεταξύ 2007 και 2010. Ο πληθυσμός της θα αυξηθεί από 309 σε 345 εκατομμύρια, το δε συνολικό ΑΕΠ της θα αυξηθεί κατά περίπου 3,7%. Εάν όλα τα σημερινά κράτη μέλη με παρέκκλιση ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ, ο πληθυσμός της θα αυξηθεί κατά 47 ακόμη εκατομμύρια και το ΑΕΠ της κατά 6,2%.

3. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΩΝ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Το τμήμα αυτό εκθέτει τα κυριότερα χαρακτηριστικά των εφαρμοζόμενων στρατηγικών και σχεδίων, τα οποία θα σχολιασθούν υπό το πρίσμα των κυριότερων διδαγμάτων που έχουν συναχθεί από την εμπειρία του παρελθόντος (π.χ. από την πρώτη έκθεση για τις πρακτικές προετοιμασίες του παρελθόντος έτους).

Το παράρτημα 1 συνοψίζει την πορεία των προετοιμασιών σε εθνικό επίπεδο. Βασίζεται δε σε μεγάλο μέρος στα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί από τις αντίστοιχες χώρες. Το παράρτημα 2 παρουσιάζει μια συνοπτική εικόνα της πορείας των προετοιμασιών σε σχέση με τα κυριότερα στοιχεία της μετάβασης στο ευρώ.

3.1. Υιοθέτηση των σχεδίων μετάβασης στο ευρώ

Και τα επτά κράτη μέλη που επιδιώκουν την ένταξή τους στη ζώνη του ευρώ μεταξύ 2007 και 2009 έχουν συστήσει ένα όργανο ή συμβούλιο για την αλλαγή, με αντικείμενο την προετοιμασία και τον συντονισμό της μετάβασης στο ευρώ σε εθνικό επίπεδο. Τέσσερις χώρες (Εσθονία, Λιθουανία, Σλοβενία και Σλοβακία) έχουν εκδώσει εθνικά σχέδια για την αλλαγή αυτή. Η πορεία των προετοιμασιών παρουσιάζει πολλές διαφορές μεταξύ των χωρών αυτών. Εν γένει, ο ρυθμός πρέπει να επιταχυνθεί.

Η Σλοβενία υιοθέτησε το πρώτο σχέδιο μετάβασης στο ευρώ τον Ιανουάριο του 2005. Οι πρακτικές προετοιμασίες προχωρούν με καλό γενικά ρυθμό, ενώ ορισμένες πτυχές (π.χ. ο προκαταρκτικός και ο περαιτέρω εφοδιασμός με ευρώ) θα χρειασθούν περαιτέρω ενίσχυση. Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου θα πρέπει να εξακολουθήσει να βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση. Η Εσθονία και η Λιθουανία υιοθέτησαν τα σχέδια μετάβασης στο ευρώ τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2005, αντίστοιχα. Και οι δύο αυτές χώρες θα χρειασθεί οπωσδήποτε να επιταχύνουν τις προετοιμασίες, φροντίζοντας για τη στενή συνεργασία όλων των οικονομικών κλάδων και των οικονομικών παραγόντων που εμπλέκονται αμεσότερα στην μετάβαση στο ευρώ.

Η κατάσταση στην Κύπρο, στη Λετονία και στη Μάλτα προκαλεί επίσης ορισμένες ανησυχίες, διότι οι προετοιμασίες είναι ακόμη σε προκαταρκτικό στάδιο και χρειάζεται να επιταχυνθούν. Και στις τρεις αυτές χώρες, η πρώτη εκδοχή του σχεδίου μετάβασης στο ευρώ, η οποία προβλέπεται να κυκλοφορήσει πριν από το τέλος του έτους, θα πρέπει να υιοθετηθεί το ταχύτερο δυνατόν, έτσι ώστε να δοθούν έγκαιρα οι επιμέρους προσανατολισμοί στους εμπλεκόμενους παράγοντες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

Η κατάσταση στη Σλοβακία είναι ικανοποιητική, δεδομένου ότι το εθνικό σχέδιο εγκρίθηκε έγκαιρα, παρέχοντας σαφείς οδηγίες σε όλους τους παράγοντες και τομείς που εμπλέκονται στις προετοιμασίες, και έτσι ενθαρρύνοντας και διευκολύνοντας τη μετάβαση τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα στο ευρώ. Το σχέδιο της Σλοβακίας θα αναπροσαρμόζεται τακτικά.

Οι πρακτικές προετοιμασίες της Τσεχίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας βρίσκονται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο. Οι προετοιμασίες της Σουηδίας στην ουσία είναι παγωμένες, μετά το αρνητικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 14ης Σεπτεμβρίου 2003.

3.2. Περιεχόμενο των σχεδίων μετάβασης στο ευρώ

Τα περισσότερα από τα σχέδια μετάβασης στο ευρώ εστιάζονται στο θέμα των μετρητών. Άλλες βασικές πτυχές (όπως η μετάβαση της δημόσιας διοίκησης, η εθνική νομοθεσία κ.λπ.) συγκεντρώνουν πολύ μικρότερη προσοχή.

Η μετάβαση στον τομέα των μετρητών αποτελεί την πλέον ορατή πτυχή της όλης μετάβασης μιας χώρας στο ευρώ. Σε αυτήν εμπλέκονται όλες οι επιχειρήσεις, η δημόσια διοίκηση καθώς και το ευρύ κοινό, αξίζει δε να σχεδιασθεί και να προετοιμασθεί προσεκτικά. Ωστόσο, η μετατροπή του διοικητικού, του χρηματοπιστωτικού, του δημοσιονομικού και του λογιστικού συστήματος στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί την πλέον πολυδάπανη και χρονοβόρα πτυχή της μετάβασης αυτής.

Τα εθνικά σχέδια μετάβασης θα πρέπει να εντοπίζουν τα πλέον κρίσιμα και πολύπλοκα συστήματα που απαιτούν είτε μακρόπνοες προσπάθειες είτε σημαντικούς πόρους. Θα πρέπει να αξιολογούν τόσο τους διατιθέμενους ανθρώπινους πόρους (σε ανθρωπο-έτη) όσο και τους αναγκαίους δημοσιονομικούς πόρους. Ακόμη, θα πρέπει να εξασφαλίζονται πιστώσεις από τον προϋπολογισμό για την κάλυψη των δαπανών της μετάβασης του δημόσιου τομέα (μετατροπή των συστημάτων πληροφορικής, εκστρατείες ενημέρωσης κ.λπ.).

3.3. Τα σενάρια μετάβασης στο ευρώ

Η προσέγγιση «κοσμογονία» (“big bang”) είναι το προσφιλές σενάριο, σε συνδυασμό με μια περίοδο διπλής κυκλοφορίας.

Το ως άνω σενάριο συνεπάγεται ότι τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα του ευρώ θα γίνουν νόμιμο μέσο συναλλαγών αμέσως μετά την υιοθέτηση του ευρώ από μια χώρα. Επιπλέον δε, οι περισσότερες χώρες είναι υπέρ μιας σύντομης περιόδου διπλής κυκλοφορίας (συνήθως δύο εβδομάδων). Τούτο είναι συμβατό και με την εμπειρία του πρώτου κύματος, όπου τα εθνικά τραπεζογραμμάτια και κέρματα αποσύρθηκαν γρήγορα, ιδίως στις χώρες που ήταν καλά προετοιμασμένες.

Μετά από την περίοδο διπλής κυκλοφορίας, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να συνεχίσουν για ορισμένο χρόνο να ανταλλάσσουν τα χρήματα τους στις τράπεζες χωρίς έξοδα. Η κεντρική τράπεζα κάθε χώρας θα μετατρέπει στις περισσότερες περιπτώσεις το εθνικό νόμισμα σε ευρώ χωρίς κανένα έξοδο ή χρονικό περιορισμό.

3.4. Διπλή κυκλοφορία

Ορισμένα σχέδια προβλέπουν έγκαιρο και σημαντικού μεγέθους προκαταρκτικό[3] και περαιτέρω εφοδιασμό σε μετρητά, ενώ η απόσυρση των μετρητών σε εθνικό νόμισμα κατά κανόνα κρίνεται αμελητέα.

Η Εσθονία και η Σλοβακία έχουν ήδη λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τον προκαταρκτικό εφοδιασμό των τραπεζών και τον εν συνεχεία εφοδιασμό των λιανοπωλητών και λοιπών επιχειρήσεων, συνήθως αρκετούς μήνες πριν από την εισαγωγή του ευρώ (€-day). Η Λιθουανία και η Σλοβενία θα πρέπει να θέσουν φιλόδοξους στόχους για τον δικό τους προκαταρκτικό και περαιτέρω εφοδιασμό, διαφορετικά είναι πιθανό να αποβεί ανέφικτη η διπλή κυκλοφορία. Κανόνες μεταχρονολογημένης χρέωσης θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις δεν θα αποθαρρυνθούν από την έγκαιρη παραγγελία μετρητών σε ευρώ.

Τα εμπορικά καταστήματα αναμένεται εν γένει να δίνουν ρέστα μόνο σε ευρώ μετά την εισαγωγή του, αν και συχνά είναι ασαφές πώς θα εφαρμοσθεί η αρχή αυτή. Γενικά δε προβλέπεται η ταχεία και πλήρης μετάβαση των μηχανημάτων ATM στο ευρώ.

Εκτός από την εκστρατεία για τη συγκέντρωση των κερμάτων που περιλαμβάνεται στο σχέδιο της Εσθονίας, λίγη προσοχή δίδεται στην επιστροφή των μετρητών στο εκάστοτε εθνικό νόμισμα. Όμως, η μαζική επιστροφή χαρτονομισμάτων και κερμάτων των εθνικών νομισμάτων προκάλεσε μεγάλες δυσκολίες εφοδιασμού στις χώρες του πρώτου κύματος, με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στην αποστολή και στην καταμέτρηση των εθνικών χαρτονομισμάτων και κερμάτων και στην πίστωση των οικείων λογαριασμών. Οι χώρες που θα ενταχθούν μελλοντικά στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν έγκαιρα το πρόβλημα αυτό.

3.5. Η προστασία των καταναλωτών

Από τις τελευταίες έρευνες του Ευρωβαρόμετρου προκύπτει ότι το 75% των πολιτών στις πρόσφατα ενταχθείσες χώρες εκφράζουν φόβους ότι κατά τη μετάβαση στο ευρώ θα αναγκασθούν να πληρώνουν καταχρηστικά υψηλές τιμές. Τα τέσσερα σχέδια μετάβασης που έχουν εγκριθεί μέχρι σήμερα (από Εσθονία, Λιθουανία, Σλοβενία και Σλοβακία) ορθώς αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των καταναλωτών, αν και ταυτόχρονα θα πρέπει να αναγνωρισθεί ότι η συνολική επίδραση της μετάβασης στο ευρώ σε μετρητά φάνηκε να είναι πολύ μικρή κατά το πρώτο κύμα (κατά εκτιμήσεις μεταξύ 0,1% και 0,3%) και συνδεόταν μάλλον με την εσφαλμένη αντίληψη των πολιτών ως προς τις αυξήσεις των τιμών[4].

Τα τέσσερα προαναφερόμενα σχέδια μετάβασης προβλέπουν την υποχρεωτική διπλή αναγραφή των τιμών για κάποια περίοδο, και τούτο όχι μόνο στα εμπορικά καταστήματα αλλά συχνά και στα συναφή παραστατικά (τραπεζικές καταστάσεις, καταλόγους προϊόντων κ.λπ.). Η συνολική διάρκεια αυτής της περιόδου ποικίλλει σημαντικά από τη μία χώρα στην άλλη: 4 μήνες στη Λιθουανία, 12 μήνες στην Εσθονία και 16 μήνες στη Σλοβενία. Στη Σλοβακία, η υποχρέωση διπλής αναγραφής αρχίζει ένα μήνα μετά τον καθορισμό της ισοτιμίας μετατροπής και διαρκεί έως ένα έτος μετά την υιοθέτηση του ευρώ, ενώ στη συνέχεια η διπλή αναγραφή διαρκεί προαιρετικά επί έξι ακόμη μήνες. Και στις τέσσερις εν λόγω χώρες, ο δημόσιος τομέας αναμένεται να επιδείξει υποδειγματική συμπεριφορά κατά τον καθορισμό των τιμών, στρογγυλεύοντάς τες προς όφελος των πολιτών.

Η παρακολούθηση της εξέλιξης των τιμών από δημόσιους φορείς (με πιθανή εμπλοκή και ορισμένων ενώσεων καταναλωτών) προβλέπεται στα σχέδια της Εσθονίας και της Σλοβακίας. Τα αποτελέσματα θα γνωστοποιούνται στο κοινό σε τακτική βάση. Οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να αναφέρουν τυχόν καταχρήσεις.

Στα υπόλοιπα μέσα αποφυγής των αδικαιολόγητων αυξήσεων των τιμών και της εικόνας που θα δημιουργούν δίδεται πολύ μικρότερη προσοχή. Π.χ., τα υπάρχοντα σχέδια δεν περιλαμβάνουν μνεία των πιθανών συμφωνιών σε εθνικό επίπεδο με τους εκπροσώπους των επαγγελματικών ενώσεων του λιανικού εμπορίου με σκοπό την εφαρμογή πρακτικών δίκαιων τιμών. Τέτοιες δεσμεύσεις σε επίπεδο μεμονωμένων λιανοπωλητών (π.χ. αυτοκόλλητα για την προώθηση δίκαιων τιμών) εξετάζονται σήμερα μόνο στη Λιθουανία.

3.6. Εφοδιασμός με χαρτονομίσματα και κέρματα ευρώ

Οι νεοεισερχόμενοι στη ζώνη του ευρώ μπορούν να αρχίσουν να παράγουν χαρτονομίσματα και κέρματα ευρώ μόλις το Συμβούλιο άρει το καθεστώς παρέκκλισης της εκάστοτε χώρας. Όσον αφορά τα χαρτονομίσματα, η ΕΚΤ αποφάσισε ότι οι χώρες αυτές θα είναι σε θέση να δανεισθούν τον αναγκαίο όγκο χαρτονομισμάτων από το Eurosystem, στο πλαίσιο δε της ρύθμισης για ομαδική διαχείριση θα μπορούν να τα επιστρέψουν μετά τη μετάβαση στο ευρώ, σε χαρτονομίσματα που θα παράγουν με τις δικές τους ρυθμίσεις.

Ορισμένες χώρες διαθέτουν δικά τους νομισματοκοπεία (Τσεχία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία), τα οποία θα παράγουν εν όλω ή εν μέρει τις ποσότητες κερμάτων που θα χρειάζεται η χώρα. Οι άλλες χώρες θα παραγγέλλουν τις αναγκαίες ποσότητες στο εξωτερικό. Και στις δύο περιπτώσεις, όλες οι προπαρασκευαστικές εργασίες, όπως η δοκιμαστική κοπή κερμάτων με τις παραστάσεις στην ιδιαίτερη πλευρά κάθε χώρας, μπορούν να ολοκληρωθούν πριν εκδοθεί η απόφαση σχετικά με την ένταξη της κάθε χώρας στη ζώνη του ευρώ. Η διαδικασία επιλογής των παραστάσεων της εθνικής πλευράς έχει ολοκληρωθεί σε τρεις χώρες (Εσθονία, Λιθουανία και Σλοβενία: βλέπε παράρτημα 3), ολοκληρώνεται στη Λετονία και έχει αρχίσει στην Κύπρο και στη Σλοβακία.

3.7. Ενημέρωση και επικοινωνία

Η επαρκής ενημέρωση και επικοινωνία είναι ουσιώδης για τη μετάβαση του κοινού στο ευρώ με απόλυτη εμπιστοσύνη. Η εμπειρία από τις προηγούμενες ενημερωτικές εκστρατείες θα αποτελέσει οδηγό για τις ενημερωτικές δραστηριότητες στα νέα κράτη μέλη.

Οι εθνικές εκστρατείες θα πρέπει να ξεκινήσουν πριν από την εισαγωγή του ευρώ και να διαρκέσουν και λίγο μετά το τέλος της διπλής κυκλοφορίας. Στις χώρες που επιδιώκουν την εισαγωγή του ευρώ το 2007 και το 2008 απομένει λοιπόν λίγος χρόνος για την προετοιμασία και την εκτέλεση μιας πλήρως επεξεργασμένης ενημερωτικής εκστρατείας.

Οι χώρες που αναμένεται να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2007 (Εσθονία, Λιθουανία και Σλοβενία) χάραξαν την επικοινωνιακή στρατηγική τους στα μέσα του 2005. Τα σχέδιά τους είναι πολύ φιλόδοξα, αν και έχουν περιορισμένο χρόνο για την εφαρμογή τους. Οι αντίστοιχες εκστρατείες πρόκειται να αρχίσουν το τελευταίο τρίμηνο του 2005 και να συνεχισθούν έως τον Ιούνιο του 2007. Το πλέον εντατικό μέρος της κάθε εκστρατείας θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο του 2006 και θα διαρκέσει έως το τέλος της διπλής κυκλοφορίας, θα έχει δε χαρακτήρα πολυμέσων και πολυκλαδικό. Καθώς θα πλησιάζει η ημέρα εισαγωγής του ευρώ, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο θα αποτελέσουν τα βασικά μέσα επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινό.

Η Κύπρος και η Μάλτα βρίσκονται ακόμη στο προπαρασκευαστικό στάδιο, ενώ η Λετονία αναμένεται να αρχίσει τις προετοιμασίες το ταχύτερο δυνατόν. Η Σλοβακία έχει ήδη καταρτίσει ένα πρώτο σχέδιο επικοινωνιακής στρατηγικής. Η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Πολωνία θα αρχίσουν τον σχεδιασμό των ενημερωτικών και επικοινωνιακών δραστηριοτήτων τους όταν θα έχουν αρχίσει και οι πρακτικές προετοιμασίες τους.

4. ΟΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Οι εν εξελίξει προετοιμασίες σε κοινοτικό επίπεδο καλύπτουν κυρίως τρεις τομείς: τη νομοθεσία, τον σχεδιασμό των κερμάτων ευρώ και την πολιτική ενημέρωσης και επικοινωνίας.

4.1. Η προετοιμασία του κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 974/98 του Συμβουλίου διέπει την εισαγωγή και τη χρήση του ευρώ στα ένδεκα κράτη μέλη που συγκρότησαν τη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 1999. Ο κανονισμός αυτός τροποποιήθηκε τον Ιούνιο του 2000 για ν επιτρέψει και στην Ελλάδα να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ το 2001. Στις 2 Αυγούστου 2005, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού αυτού (COM (2005)357), έτσι ώστε να προετοιμασθεί και να αναπροσαρμοσθεί το νομοθετικό πλαίσιο για όλες τις χώρες που θα υιοθετήσουν το ευρώ στο μέλλον. Πέρα από την ενσωμάτωση ορισμένων τεχνικών προσαρμογών, η ως άνω πρόταση δημιουργεί και το κατάλληλο περιθώριο ελιγμών, επιτρέποντας διάφορα σενάρια μετάβασης, σε αντίθεση με το ένα που εφαρμόσθηκε για τα δώδεκα πρώτα μέλη της ζώνης του ευρώ.

Η ως άνω πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει τρία σενάρια μετάβασης, καθένα δε από τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη θα μπορεί να επιλέξει το σενάριο που είναι καταλληλότερο για την περίπτωσή του:

i) Σενάριο τύπου Μαδρίτης, το οποίο περιλαμβάνει μεταβατική περίοδο ανάλογη με εκείνη που ίσχυσε για τις χώρες του πρώτου κύματος. Το σενάριο αυτό προβλέπει μεταβατική περίοδο μεταξύ της υιοθέτησης του ευρώ ως εθνικού νομίσματος και της καθιέρωσης των χαρτονομισμάτων και κερμάτων ευρώ ως επίσημου μέσου συναλλαγών. Η διάρκεια της περιόδου αυτής πρόκειται να αποφασισθεί από το εκάστοτε κράτος μέλος.

ii) Σενάριο «κοσμογονία» (“big bang”), το οποίο προβλέπει την άμεση εισαγωγή των χαρτονομισμάτων και κερμάτων ευρώ ως επίσημου μέσου συναλλαγών (δηλαδή χωρίς μεταβατική περίοδο).

iii) Σενάριο «κοσμογονία» με περίοδο σταδιακής αντικατάστασης, κατά τη διάρκεια της οποίας στη εκάστοτε χώρα θα επιτρέπεται η αναφορά του εθνικού νομίσματος στις νομοθετικές πράξεις για περίοδο ενός έτους το πολύ[5] μετά την «κοσμογονία».

Ακόμη, η πρόταση αυτή προβλέπει και ότι οι τράπεζες θα χρειασθεί να ανταλλάσσουν τα χαρτονομίσματα και κέρματα του εθνικού νομίσματος με χαρτονομίσματα και κέρματα ευρώ χωρίς έξοδα κατά την περίοδο της διπλής κυκλοφορίας, με ορισμένα ανώτατα όρια ωστόσο. Η πρακτική αυτή έχει κατά το παρελθόν συστηθεί από την Επιτροπή και εφαρμοσθεί ευρέως, τώρα δε πρόκειται να αποτελέσει γενική υποχρέωση[6].

4.2. Ο σχεδιασμός των κοινών και των εθνικών πλευρών των κερμάτων ευρώ

Η κοινή πλευρά των δίχρωμων κερμάτων (του ενός και των δύο ευρώ) και τα κέρματα «κράματος Β. Ευρώπης» (των 10, 20 και 50 λεπτών) αυτή τη στιγμή αναπαριστούν την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από τη διεύρυνση της 1ης Μαΐου 2004, και μόνο 15 από τα 25 κράτη μέλη. Βάσει σχετικής σύστασης της Επιτροπής, το Συμβούλιο ECOFIN της 7ης Ιουνίου 2005 αποφάσισε ότι οι τροποποιημένες παραστάσεις της κοινής όψης θα πρέπει να συμπληρωθούν και να αναπαριστούν γεωγραφικά ολόκληρη της Ευρωπαϊκή Ένωση (βλέπε παράρτημα 4). Όλες οι τεχνικές και σχεδιαστικές εργασίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν εγκαίρως, έτσι ώστε οι νεοεισερχόμενες χώρες να παράγουν τα κέρματα του ευρώ με τη νέα κοινή πλευρά ήδη από το 2007.

Οι παραστάσεις των εθνικών πλευρών επιλέγονται από την κάθε χώρα. Ωστόσο, το Συμβούλιο ECOFIN συμφώνησε, την 7η Ιουνίου 2005, να εφαρμόσει κάποιες κοινές κατευθυντήριες γραμμές, έτσι ώστε να ενδυναμωθεί το σύστημα κοπής των κερμάτων ευρώ. Λόγω δε του αυξανόμενου αριθμού των εθνικών πλευρών, αποφασίσθηκε ότι οι μελλοντικές εθνικές πλευρές θα πρέπει να φέρουν σαφή ένδειξη της εκδίδουσας χώρας (ή συντομογραφία της), έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι χρήστες των κερμάτων να μπορούν εύκολα να προσδιορίζουν τη χώρα προέλευσης. Ακόμη, η ονομασία του κάθε κέρματος και/ή του νομίσματος (ευρώ) θα πρέπει να μην επαναλαμβάνεται στην εθνική πλευρά, εκτός εάν χρησιμοποιείται διαφορετικό αλφάβητο, διότι και τα δύο αυτά στοιχεία εμφαίνονται ήδη στην κοινή πλευρά. Τα σημερινά σχεδιαστικά στοιχεία της εθνικής πλευράς (δώδεκα άστρα γύρω από το εθνικό σχέδιο και ένδειξη του έτους έκδοσης) θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ενημερώνονται αμοιβαία εκ των προτέρων πριν από την υιοθέτηση νέων σχεδίων.

4.3. Πολιτική ενημέρωσης και επικοινωνίας σε κοινοτικό επίπεδο

Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής πληροφόρησης και επικοινωνίας για το ευρώ και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (COM (2004)552) παρέχει το πλαίσιο για τις δραστηριότητες επικοινωνίας σε κοινοτικό επίπεδο. Η στρατηγική αυτή διέπεται από τις αρχές της αποκέντρωσης, της επικουρικότητας, του συντονισμού και της εταιρικής σχέσης. Περιλαμβάνει δε:

- εταιρικές σχέσεις μεταξύ Επιτροπής και κρατών μελών·

- προγράμματα αδελφοποίησης

- δικτύωση, περιφερειακά κέντρα ενημέρωσης και άλλους φυσικούς εταίρους·

- διασκέψεις και σεμινάρια·

- δημοσκοπήσεις·

- εξωτερικές ενημερωτικές δραστηριότητες·

- δημοσιεύσεις και άλλα ενημερωτικά προϊόντα.

Η Επιτροπή αναμένει την υπογραφή εταιρικών σχέσεων κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2005 με Εσθονία, Σλοβενία και Λιθουανία. Η Μάλτα, η Κύπρος και η Λετονία αναμένεται να ακολουθήσουν σύντομα, υποβάλλοντας αίτηση διαπραγμάτευσης εταιρικής σχέσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη επτά προγράμματα αδελφοποίησης μεταξύ πρόσφατα ενταχθέντων κρατών μελών και κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, με βάση την εμπειρία των χωρών που ήδη έχουν υιοθετήσει το ευρώ.

Έχουν εκπονηθεί διάφορες εκδόσεις για το ευρώ και την ΟΝΕ, ιδίως ένας οδηγός για τις ΜΜΕ των νέων κρατών μελών, με τίτλο «Έτοιμοι για το ευρώ!» (“Fit for the euro!”), όπου προτείνονται καλές πρακτικές και δίδονται συμβουλές για την επιτυχή μετάβαση στο ευρώ. Ακόμη, άρχισε μια περιεκτική σειρά σεμιναρίων για δημοσιογράφους, ιδίως από τα πρόσφατα ενταχθέντα κράτη μέλη, με θέμα την ΟΝΕ, το ευρώ και την υιοθέτησή του, καθώς και τις οικονομικές πολιτικές εν γένει της Κοινότητας. Επίσης, η Επιτροπή προετοιμάζει μια σειρά από διαλέξεις στα νέα κράτη μέλη, ενώ διεξάγονται, τόσο στα νέα κράτη μέλη όσο και σε εκείνα της ζώνης του ευρώ δημοσκοπήσεις, οι οποίες παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τη γνώμη του κοινού γύρω από το ευρώ και την ΟΝΕ. Τούτο θα βοηθήσει την Επιτροπή και τα νέα κράτη μέλη να επεξεργασθούν περαιτέρω τις στρατηγικές τους.

5. Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΑ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΕΝΤΑΧΘΕΝΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

Η δεύτερη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου στην κοινή γνώμη των νέων κρατών μελών σχετικά με τη στάση τους απέναντι στην υιοθέτηση του ευρώ και τις σχετικές γνώσεις διεξήχθη από την εταιρεία EOS Gallup τον Σεπτέμβριο του 2005, ένα έτος μετά την πρώτη και με 10.000 ερωτώμενους.

5.1. Οι πολίτες θέλουν καλύτερη ενημέρωση

Ο βαθμός ενδιαφέροντος για την υιοθέτηση του ευρώ εξακολουθεί να είναι μάλλον χαμηλός, με μόλις το 48% των ερωτηθέντων να δηλώνει ότι ενδιαφέρεται, και το 49% ότι δεν ενδιαφέρεται. Τα αποτελέσματα αυτά επηρεάζονται αναμφίβολα από τη διατηρούμενη αβεβαιότητα ως προς την ημερομηνία υιοθέτησης του ευρώ σε κάθε επιμέρους χώρα.

Οι γνώσεις του ευρύτερου κοινού σχετικά με το ευρώ και τους όρους υιοθέτησής του παραμένουν σχετικά περιορισμένες. Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες (58%) δεν γνωρίζουν ότι το ευρώ αποτελεί υποχρεωτικό βήμα της χώρας τους, ούτε γνωρίζουν πόσες χώρες ανήκουν ήδη στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες γνωρίζουν την καταληκτική ημερομηνία για την εισαγωγή του ευρώ στη χώρα τους και είναι εξοικειωμένοι με τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του ευρώ.

Οι μισοί από τους ερωτηθέντες (51%, + 3%) δεν θεωρούν τον εαυτό τους καλά ενημερωμένο σχετικά με το ευρώ, αλλά θα επιθυμούσαν να ενημερωθούν καλά πριν από την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος στη χώρα τους. Όπως και το 2004, οι περισσότεροι πολίτες (86%) επιθυμούν να ενημερωθούν αργά ή γρήγορα. Ως πηγή ενημέρωσης, οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες εμπιστεύονται περισσότερο την κεντρική τράπεζα της χώρας τους (62%), πολύ περισσότερο από κάθε άλλο θεσμικό όργανο (μόνο το 31% εμπιστεύεται την κυβέρνηση της χώρας ή τις εθνικές ή περιφερειακές αρχές, και 23% τα κοινοτικά θεσμικά όργανα). Οι πολίτες αυτών των κρατών μελών έχουν προτίμηση στις ενημερωτικές εκστρατείες που βασίζονται στα τηλεοπτικά σποτ (73%) ή στις διαφημίσεις στον γραπτό Τύπο (73%), μετά δε στα ραδιοφωνικά σποτ (64%) και στα ενημερωτικά φυλλάδια (64%). Οι περισσότεροι πολίτες θέλουν, οι ενημερωτικές εκστρατείες να εστιάζονται στις πρακτικές συνέπειες του ευρώ (στους μισθούς, στους τραπεζικούς λογαριασμούς κ.λπ.), καθώς και στο πώς να προλαμβάνονται οι απάτες κατά τις συναλλαγματικές μετατροπές. Η διπλή αναγραφή των τιμών θεωρείται ως το σημαντικότερο εργαλείο για την προετοιμασία του πληθυσμού ενόψει της νέας κλίμακας τιμών.

5.2. Η ευρύτερη στάση απέναντι στο ευρώ

Οι συνέπειες της καθιέρωσης του ευρώ γίνονται αντιληπτές ως λιγότερο θετικές απ’ ό,τι το 2004. Το 38% των πολιτών πιστεύει ότι η υιοθέτηση του ευρώ θα έχει θετικές συνέπειες (με μείωση κατά 6% σε σύγκριση με το 2004) σε εθνικό επίπεδο, ενώ το 46% (+5%) πιστεύει ότι θα έχει αρνητικές συνέπειες. Ενώ το 40% των ερωτηθέντων θεωρούσε το 2004 ότι οι συνέπειες θα ήταν θετικές σε προσωπικό επίπεδο, το ποσοστό αυτό μειώνεται σε 36% το 2005. Ακόμη, το ποσοστό εκείνων που περιμένουν αρνητικές συνέπειες αυξάνεται από 44% σε 49%. Η διαφορά μεταξύ όσων δηλώνουν ικανοποιημένοι από την αντικατάσταση του εθνικού τους νομίσματος με το ευρώ (37%) και όσων δηλώνουν δυσαρεστημένοι με την προοπτική αυτή (53%) αυξήθηκε από τις 5 μονάδες το 2004 στις 16 μονάδες το 2005. Πάντως, σε ορισμένα κράτη μέλη (Ουγγαρία και Σλοβενία) οι περισσότεροι πολίτες είναι ικανοποιημένοι με την προοπτική μετάβασης στο ευρώ.

Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα της υιοθέτησης του ευρώ, το 17% των ερωτηθέντων στις 10 αυτές χώρες δηλώνει ότι θα επιθυμούσε, το ευρώ να γίνει εθνικό νόμισμα το ταχύτερο δυνατόν, ενώ το 32% απαντά ότι θα πρέπει να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα πριν από την υιοθέτησή του. Μια αυξανόμενη σχετική πλειονότητα (46%, με αύξηση 6%) πιστεύει ότι θα πρέπει το ευρώ να υιοθετηθεί το αργότερο δυνατόν. Ωστόσο, οι πολίτες εξακολουθούν να έχουν επίγνωση όσο και το 2004 των πλεονεκτημάτων του ευρώ, με το 92% και το 80%, αντίστοιχα, να αναγνωρίζει τις ευκολίες που παρέχει στα ταξίδια και στις αγορές στη ζώνη του ευρώ, και το 74% να αναγνωρίζει ότι καταργεί την αναγκαιότητα των συναλλαγματικών μετατροπών στη ζώνη του ευρώ. Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες (51%) δεν πιστεύουν ότι η μετάβαση στο ευρώ θα τους προκαλέσει κάποια σημαντική δυσκολία. Ωστόσο, ο φόβος να πέσουν θύματα απάτης ή να χρειασθεί να πληρώσουν υπερβολικές τιμές κατά τη διάρκεια της μετάβασης έχει αυξηθεί ελαφρά σε διάστημα ενός έτους (από 71% σε 75%), το δε 48% των πολιτών εξακολουθεί να πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα αυξήσει τον πληθωρισμό, ενώ μόλις το 24% πιστεύει ότι το ευρώ θα συμβάλει στη σταθερότητα των τιμών.

5.3. Τα κυριότερα διδάγματα από την έρευνα

Η γενική αντίληψη της υιοθέτησης του ευρώ παραμένει μη ικανοποιητική, ενώ το επίπεδο των γνώσεων παραμένει χονδρικά το ίδιο. Τούτο είναι δυνατόν να οφείλεται στη στασιμότητα που παρατηρείται σήμερα στο ζήτημα του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, μετά τα αρνητικά αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων σε δύο από τα κράτη μέλη, στις συνεχιζόμενες συζητήσεις γύρω από τις δημοσιονομικές προοπτικές, καθώς και σε συγκεκριμένους εσωτερικούς παράγοντες σε κάθε χώρα. Η θετική αντίληψη των πρακτικών συνεπειών και των πλεονεκτημάτων του ευρώ σημαίνει ότι τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης είναι πιθανό να υποεκτιμούν την υποστήριξη που παρέχεται στο ευρώ. Το κοινωνικο-δημογραφικό πλαίσιο των αποτελεσμάτων αυτών καταδεικνύει ότι οι άνδρες, οι νέοι και οι μορφωμένοι πολίτες των πόλεων είναι πολύ περισσότερο υπέρ του ευρώ σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μέρος του πληθυσμού είναι συναισθηματικά δεμένο με το εθνικό του νόμισμα, όπως συνέβη και κατά το πρώτο κύμα. Η υποστήριξη του ευρώ στα κράτη μέλη που ανήκουν σήμερα στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε σημαντικά μετά την διεξαγωγή μεγάλης εμβέλειας ενημερωτικών εκστρατειών.

Οι πολίτες των πρόσφατα ενταχθέντων κρατών μελών χρειάζονται περισσότερη ενημέρωση για το ευρώ, θα ήθελαν δε να προετοιμασθούν καλά πριν από τη μετάβαση στο ευρώ. Οι μεγάλες ενημερωτικές εκστρατείες θα συμβάλουν στην αύξηση των γνώσεων των πολιτών και της υποστήριξης προς το ευρώ.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Από τα ένδεκα κράτη μέλη με παρέκκλιση, τα εννέα έχουν καθορίσει ημερομηνίες-στόχους για την υιοθέτηση του ευρώ. Τέσσερις χώρες έχουν εγκρίνει την πρώτη εκδοχή του εθνικού σχεδίου τους για τη μετάβαση στο ευρώ, ενώ τρεις από αυτές έχουν καταρτίσει την επικοινωνιακή στρατηγική τους

Η πρόοδος στις διάφορες χώρες παρουσιάζει σημαντικές ανισότητες, αν και ο ρυθμός των συνεχιζόμενων προετοιμασιών θα χρειασθεί να επιταχυνθεί, εάν οι χώρες αυτές θέλουν να είναι έτοιμες έγκαιρα, ιδίως δε εφόσον εφαρμοσθεί το σενάριο «κοσμογονία», όπως σκοπεύουν τα περισσότερα κράτη μέλη, διότι το σενάριο αυτό δεν επιτρέπει μεταβατική περίοδο για την ολοκλήρωση της προετοιμασίας των επιχειρήσεων και της δημόσιας διοίκησης.

Η στάση της κοινής γνώμης απέναντι στο ευρώ στα πρόσφατα ενταχθέντα κράτη μέλη παραμένει μη ικανοποιητική. Τούτο αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για την εφαρμογή εκτεταμένων επικοινωνιακών προγραμμάτων.

STATE OF PRACTICAL PREPARATIONS (September 2005)

Czech Republic | Estonia | Cyprus | Latvia |

National target date for euro adoption | 1 January 2010 (*) (*) Preliminary date | 1 January 2007 | 1 January 2008 | 1 January 2008 |

ERM II entry | 28 June 2004 | 2 May 2005 | 2 May 2005 |

National co-ordinating institution | The National Changeover Committee, chaired by the Secretary General of the Ministry of Finance, created on 27/01/05 | Joint coordination by the Minister of Finance and the Central Bank of Cyprus, created on 29/12/04 | The Steering Committee for the preparation and coordination of the euro changeover was established on 18 July 2005 |

Approved National Changeover Plan | The Czech Republic’s Euro Accession Strategy was approved by the Government in October 2003 http://www.cnb.cz/euro_index.php | First draft of euro adoption plan was approved on 1 September 2005 http://www.fin.ee/index.php?id=13324 | A report on the introduction of the euro was approved by the government on 21 June 2005. The National Changeover Plan will be approved in November 2005. |

Type of scenario | Big-Bang | Big-Bang | Big-Bang |

Dual circulation period | 2 weeks | 1 month | 2 weeks |

Exchange of national currency | Commercial banks (banknotes and coins): at least 6 months free of charge. Central Bank (banknotes and coins): indefinitely | The central bank will exchange banknotes for 10 years and coins for 2 years. | The central bank will exchange without time limit. |

Frontloading and sub-frontloading | Frontloading from September 2006; sub-frontloading also foreseen. | November – December 2007 | December 2007 |

Dual display of prices | Compulsory: 6 months before and after €-day | October 2007 till June 2008 |

Design of the national side | Competition under consideration | Design selected and published December 2004 | Competition launched | In final stage |

Nr of different coin designs | 1 design | 3 designs | 4 designs |

National mint | Yes | No | No | No |

Estimation on the need for banknotes and coins | 230 million banknotes and 950 million coins | 150-200 million coins | 87 million banknotes and 300 million coins |

National law adaptations | Umbrella law under consideration |

Communication strategy | Yes, endorsed by the National Changeover Committee on 21/06/05 | In process |

Partnership agreement | In process |

Twinning agreement | Between IE – MT – CY: communication and information strategy; between GR – CY: technical issues related to the changeover |

STATE OF PRACTICAL PREPARATIONS (September 2005)

Hungary | Malta | Poland | Slovenia |

National target date for euro adoption | 1 January 2010 | 1 January 2008 | Not decided yet | 1 January 2007 |

ERM II entry | 2 May 2005 | 28 June 2004 |

National co-ordinating institution | Preparatory work is ongoing in the Ministry of Finance and Magyar Nemzeti Bank (Central Bank of Hungary). | Two Committees appointed on 13/06/05: a Steering Committee and a Euro Changeover Committee reporting to it | Inter-institutional working group MoF-NBP | The Coordinating Committee for Technical Preparations to Introduce the Euro was created in July 04. |

Approved National Changeover Plan | A Masterplan for the Euro Changeover was approved in January 2005 http://www.bsi.si/html/eng/projects/euro/index.html |

Type of scenario | Big-Bang with possible phasing out features | Big-Bang |

Dual circulation period | 1 month | 7 days |

Exchange of national currency | Commercial banks exchange banknotes and coins free of charge until 1 March and the Central Bank without time limit |

Frontloading and sub-frontloading |

Dual display of prices | From 1 March 2006 till 30 June 2007 |

Design of the national side | Public survey | Approved |

Nr of different coin designs | 8 designs |

National mint | Yes | No | Yes | No |

Estimation on the need for banknotes and coins | Between 4 and 5 billion coins | 74 million banknotes and 235 million coins |

National law adaptations | Umbrella law |

Communication strategy | In process | Endorsed by Bank of Slovenia on 19/05/05 and by the government on 2/06/05 |

Partnership agreement | In process |

Twinning agreement | Between AU – HU: communication and information strategy | Between IE – MT – CY: communication and information strategy; | Between DE – PL: communication and information strategy and practical issues | Between NL – SI – LT : communication and information strategy |

STATE OF PRACTICAL PREPARATIONS (September 2005)

Lithuania | Slovakia | Sweden |

National target date for euro adoption | 1 January 2007 | 1 January 2009 | Not decided yet |

ERM II entry | 28 June 2004 |

National co-ordinating institution | Commission for the Coordination of the Adoption of the Euro in Lithuania, established on 30/05/05 | Ministry of Finance |

Approved National Changeover Plan | The first version of the National Euro Adoption Plan was approved by the government on 27 Sept 2005 | The National Changeover Plan was approved on 6 July 2005 http://www.nbs.sk/PRESS/PR050707.HTM |

Type of scenario | Big-Bang | Big-Bang |

Dual circulation period | 15 days | 16 days |

Exchange of national currency | Commercial banks: free of charge during 60 days after €-day. Central bank: free of charge for an unlimited period. | Commercial banks exchange banknotes until end 2009 and coins until June 2009 (free of charge). The Central Bank exchanges banknotes without time limit and coins for 5 years. |

Frontloading and sub-frontloading | Frontloading of euro banknotes to commercial banks by 20 December 2006 at the latest and of euro coins by 1 October 2006 at the latest. | One to 4 months prior to €-day |

Dual display of prices | From 60 calendar days before €-day until 60 days after €-day (compuls.) | Compulsory: from one month after fixing of conversion rate till one year after euro adoption. Voluntary: for an additional 6 months |

Design of the national side | Approved | Competition launched |

Nr of different coin designs | 3 designs |

National mint | Yes | Yes |

Estimation on the need for banknotes and coins | 118.3 million banknotes and 290 million coins |

National law adaptations | The draft Law on the Adoption of the Euro is prepared. | Umbrella law and a second and a third group of laws under consideration |

Communication strategy | Approved by the government on 27 September 2005 | In process |

Partnership agreement | In process |

Twinning agreement | Between NL – SI – LT : communication and information strategy Under consideration: between BE – LT on tax and debt issues | Between AU – SK: communication and information strategy; Between BE – SK: technical issues related to the changeover |

ANNEX 2

LIST OF RELEVANT CHANGEOVER CHARACTERISTICS

X: Approved or established P: In progress |

|CZ |EE |CY |LV |LT |HU |MT |PL |SI |SK |SE | |National target date |X |X |X |X |X |X |X | |X |X | | |National Changeover Plan | |X | | |X | | | |X |X | | |National Changeover Committee | |X |X |X |X | |X | |X |X | | |Type of scenario | |X |X |X |X | | | |X |X | | |Length of dual circulation period | |X |X |X |X |X | | |X |X | | |Exchange at commercial banks after dual circ. | |X | | |X | | | |X |X | | |Exchange at central bank after dual circ. | |X |X |X |X | | | |X |X | | |Frontloading of financial institutions | |X | |X |X | | | | |P | | |Sub-frontloading of retailers and general public | |X | | |X | | | | |P | | |Deferred debit | | | | | | | | | |P | | |Piggy coin operations | |X | | | | | | | | | | |Arrangements for bank opening hours | | | | | | | | | |X | | |Loading of ATMs | | | | | | | | | |P | | |Denominations of notes in ATMs | | | | | | | | | | | | |Transport and storage for euro cash | | | | | | | | | |P | | |Transport and storage for legacy cash | | | | | | | | | |P | | |Change only given in euro by retailers | | | | |X | | | | |X | | |Euro coins kits for retailers | | | | | | | | | | | | |Euro coins kits for the general public | | | | | | | | | | | | |Design of national side of the euro coins | |X |P |P |X | | | |X |P | | |Supply arrangements for euro coins | |P | | |P | | | | |P | | |Adaptations of national law | |P | | |P | | | |P |X | | |Dual display of prices before €-day | |X | |X |X | | | |X |X | | |Dual display of prices after €-day | |X | |X |X | | | |X |X | | |Dual display of utility bills | |X | | | | | | |X |X | | |Dual display of civil servants’ wages | | | | | | | | | | | | |Voluntary dual display of prices | | | | | | | | | |X | | |Agreements on price stability | | | | |X | | | | |X | | |Formalised fair-pricing agreements | | | | |X | | | | | | | |IT preparations | |X | | | | | | | |X | | |Training for cash handlers | |X | | | | | | | |X | | |Accounting adaptations | |X | | | | | | | |X | | |Share capital conversion | |X | | | | | | | |X | | |Rounding rules in legislation | |X | | | | | | |X |X | | |Eval. of the costs involved for the public sector | | | | | | | | | | | | |Communication strategy | |X |P | |X | |P | |X |P | | |Partnership agreement | |P | | |P | | | |P | | | |Twinning agreement | | |X | |X |X |X |X |X |X | | |

[pic]

[pic]

[1] Η τελευταία έκθεση σύγκλισης εκδόθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2004 (COM(2004)690). Κατέληγε στο συμπέρασμα ότι κανένα από τα ένδεκα κράτη μέλη με παρέκκλιση δεν είχε ικανοποιήσει όλα τα κριτήρια (βιώσιμα δημόσια οικονομικά, σταθερότητα των τιμών, συναλλαγματική σταθερότητα για όλη την προβλεπόμενη περίοδο , ύψος των μακροπρόθεσμων επιτοκίων). Με γνώμονα τα συμπεράσματα αυτής της έκθεσης, η Επιτροπή αποφάσισε να μην παρουσιάσει πρόταση για την κατάργηση των παρεκκλίσεων.

[2] Οι δέκα χώρες που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004 είναι «κράτη μέλη με παρέκκλιση», δυνάμει του άρθρου 4 της Πράξης Προσχώρησης. Η Σουηδία έγινε κράτος μέλος με παρέκκλιση τον Μάιο του 1998.

[3] Ο προκαταρκτικός εφοδιασμός αναφέρεται στην προκαταβολική διάθεση (πριν από την €-day) από την κεντρική τράπεζα χαρτονομισμάτων και κερμάτων στις άλλες τράπεζες, διότι αυτές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον εφοδιασμό της οικονομίας με μετρητά. Οι εμπορικές τράπεζες, με τη σειρά τους, θα διαθέσουν μέρος των μετρητών αυτών στους λιανοπωλητές και στις λοιπές επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μπορούν να δίδουν ρέστα σε ευρώ ήδη από την €-day.

[4] Από τη λεπτομερή στατιστική ανάλυση που πραγματοποίησε η Eurostat προκύπτει ότι σημαντικές αυξήσεις των τιμών πράγματι σημειώθηκαν σε ορισμένες υπηρεσίες (εστιατόρια, καφενεία, κομμωτήρια, κινηματογράφους και στον αθλητισμό), αλλά αυτές αντιπροσωπεύουν μόλις ένα μικρό μέρος της συνολικής κατανάλωσης των νοικοκυριών, οπότε επιδρούν μόνο περιθωριακά στη διαμόρφωση του συνολικού εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή. Επειδή δε τα είδη αυτά καταναλώνονται σε τακτική βάση, επηρεάζουν οπωσδήποτε έντονα την αντίληψη των καταναλωτών για τον πληθωρισμό. Βλέπε επίσης: http://epp.eurostat.cec.eu.int/cache/ITY_PUBLIC/2-18062003-AP/EN/2-18062003-AP-EN.HTML

[5] Η περίοδος αυτή μπορεί να μειωθεί περαιτέρω με εθνικό νόμο, καθώς και να περιορισθεί σε ορισμένες κατηγορίες νομοθετικών πράξεων ή στις νομοθετικές πράξεις ορισμένων τομέων. Σε κάθε περίπτωση, όλες οι πληρωμές - με ή χωρίς μετρητά – θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά σε ευρώ.

[6] Η σχετική πρόταση της Επιτροπής συζητείται αυτή τη στιγμή σε ομάδα εργασίας του Συμβουλίου. Η έγκριση του κειμένου της από το Συμβούλιο αναμένεται στο εγγύς μέλλον, ίσως και πριν από το τέλος του έτους.