(1)

Η Ένωση είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός οίνου παγκοσμίως. Κατά τις περιόδους εμπορίας 2014/2015 έως 2018/2019, η μέση ετήσια παραγωγή οίνου στην Ένωση ανήλθε σε 167,6 εκατομμύρια εκατόλιτρα. Η περίοδος εμπορίας του οίνου εκτείνεται από την 1η Αυγούστου έως τις 31 Ιουλίου του επόμενου έτους. Η Ένωση αντιπροσωπεύει το 45 % των παγκόσμιων αμπελουργικών εκτάσεων, το 65 % της παγκόσμιας παραγωγής, το 60 % της παγκόσμιας κατανάλωσης και το 70 % των εξαγωγών προς τρίτες χώρες. Οι πέντε πρώτες οινοπαραγωγοί χώρες της Ένωσης είναι, κατά φθίνουσα σειρά του όγκου παραγωγής, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερμανία και η Πορτογαλία.

(2)

Λόγω της πανδημίας COVID-19 και των εκτεταμένων περιορισμών στις μετακινήσεις των προσώπων που έχουν επιβληθεί στα κράτη μέλη, οι αμπελουργοί οινοποιήσιμων ποικιλιών και οι οινοπαραγωγοί αντιμετωπίζουν οικονομικές αναταράξεις, οι οποίες προκαλούν οικονομικές δυσχέρειες και προβλήματα ρευστότητας.

(3)

Η εξάπλωση της νόσου και τα μέτρα που εφαρμόζονται έχουν περιορίσει τη διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού, γεγονός που θίγει ιδίως τα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης και της μεταφοράς οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου.

(4)

Η υποχρεωτική αναστολή λειτουργίας των εστιατορίων, των ξενοδοχείων και των μπαρ, καθώς και η ακύρωση εορταστικών εκδηλώσεων, όπως γάμοι, γενέθλια και επιχειρηματικές εκδηλώσεις στην Ένωση και σε τρίτες χώρες, επέφεραν τη διακοπή λειτουργίας των τομέων της φιλοξενίας και της εστίασης για αρκετούς μήνες. Επιπλέον, οι δραστηριότητες τουρισμού και οινοτουρισμού, όπως οι γευσιγνωσίες, οι εκθέσεις και η αγορά και η κατανάλωση στην πηγή, έχουν σε μεγάλο βαθμό διακοπεί στα περισσότερα κράτη μέλη από τον Μάρτιο του 2020.

(5)

Κατά συνέπεια, επήλθαν σημαντικές αλλαγές στα πρότυπα ζήτησης οίνου. Η καταναλωτική ζήτηση έχει στραφεί προς την οικιακή κατανάλωση οίνου. Μολονότι οι καταναλωτές έχουν αυξήσει την οικιακή κατανάλωση ορισμένων αμπελοοινικών προϊόντων, η εν λόγω αύξηση δεν έχει αντισταθμίσει την πτώση της ζήτησης στον κλάδο της φιλοξενίας και της εστίασης.

(6)

Η αναστολή λειτουργίας των εστιατορίων και των λοιπών χώρων φιλοξενίας έχει προκαλέσει μείωση του κύκλου εργασιών των οινοπαραγωγών. Στη Γερμανία, οι οινοπαραγωγοί απώλεσαν το 50 % του κύκλου εργασιών τους κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, διότι δεν πραγματοποιήθηκαν πωλήσεις σε εστιατόρια. Σημειώθηκε επίσης μείωση των πωλήσεων κατά 23 % σε εξειδικευμένα οινοπωλεία, τα οποία συχνά διαθέτουν οίνους υψηλής ποιότητας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του κλάδου για το σύνολο της Ένωσης, η αναστολή λειτουργίας των εστιατορίων, των μπαρ και των ξενοδοχείων, από την έναρξη της αναστολής λειτουργίας των εστιατορίων από τα μέσα Μαρτίου έως τα τέλη Μαΐου του 2020, είχε ως αποτέλεσμα μείωση κατά 30 % του όγκου οίνου που πωλήθηκε και πτώση της αξίας κατά 50 % σε σύγκριση με τις πωλήσεις πριν από τις αναστολές λειτουργίας.

(7)

Παρά την πρόσφατη χαλάρωση ορισμένων μέτρων και την άμβλυνση ορισμένων περιορισμών στις μετακινήσεις, συμπεριλαμβανομένης της επαναλειτουργίας των εστιατορίων και των χώρων φιλοξενίας, η κατάσταση δεν αναμένεται να εξομαλυνθεί κατά τους επόμενους 6 μήνες. Τα εστιατόρια και οι λοιποί χώροι φιλοξενίας θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης που περιορίζουν τον αριθμό των πελατών. Επιπλέον, σε πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να εφαρμόζονται ορισμένοι περιορισμοί όσον αφορά το μέγεθος των κοινωνικών συναθροίσεων, μεταξύ των οποίων και ιδιωτικών εκδηλώσεων όπως οι γάμοι, στις οποίες παραδοσιακά καταναλώνεται οίνος.

(8)

Επίσης, ο παγκόσμιος τουρισμός, ο οποίος αναμένεται να σημειώσει πτώση του κύκλου εργασιών κατά 70 % το δεύτερο τρίμηνο του 2020, δεν αναμένεται να επαναλειτουργήσει σε επαρκή βαθμό κατά τους επόμενους 6 μήνες ώστε να αντισταθμίσει την έλλειψη κατανάλωσης στα εστιατόρια κατά την περίοδο εφαρμογής των εκτεταμένων περιορισμών στις μετακινήσεις.

(9)

Συνολικά, εκτιμάται ότι η κατανάλωση οίνου στην Ένωση κατά την περίοδο εμπορίας 2019/2020 θα μειωθεί σε 108 εκατομμύρια εκατόλιτρα. Πρόκειται για συνολική μείωση της κατανάλωσης κατά περισσότερο από 8 % για την περίοδο εμπορίας 2019/2020 σε σύγκριση με τον μέσο όρο των προηγούμενων 5 περιόδων εμπορίας.

(10)

Οι εξαγωγές προς τρίτες χώρες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τον αμπελοοινικό τομέα της Ένωσης. Το 2019 οι εξαγωγές ανήλθαν σε 12,1 δισεκατ. EUR. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι εξαγωγές επηρεάστηκαν από τα προβλήματα εφοδιαστικής, καθώς και από τη μείωση της κατανάλωσης, λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις που επιβλήθηκαν επίσης σε τρίτες χώρες. Η έξαρση της πανδημίας COVID-19 στην Κίνα προκάλεσε σημαντική συμφόρηση στους εκεί λιμένες αλλά και αλλού, καθώς και αυξημένες ακυρώσεις δρομολογίων, με αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των διαθέσιμων εμπορευματοκιβωτίων, την αισθητή αύξηση των ναύλων και την αναβολή των μεταφορών των εξαγωγέων. Επιπλέον, οι εξαγωγές ενωσιακού οίνου είχαν ήδη επηρεαστεί αρνητικά από την αύξηση των εισαγωγικών δασμών που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στις εισαγωγές ορισμένων ενωσιακών οίνων. Από τον Οκτώβριο του 2019 οι Ηνωμένες Πολιτείες, που είναι η κυριότερη εξαγωγική αγορά της Ένωσης, επιβάλλουν κατ’ αξία εισαγωγικούς δασμούς ύψους 25 % στους ενωσιακούς μη αφρώδεις οίνους.

(11)

Συνολικά, οι εξαγωγές ενωσιακού οίνου προς τρίτες χώρες αναμένεται να μειωθούν κατά 14 % κατά την περίοδο εμπορίας 2019/2020, σε σύγκριση τόσο με την προηγούμενη περίοδο εμπορίας όσο και με τον μέσο όρο των προηγούμενων 5 περιόδων εμπορίας. Σε σύγκριση με τον Μάιο του 2019, οι εξαγωγές γαλλικών, ιταλικών και ισπανικών οίνων προς τρίτες χώρες μειώθηκαν σημαντικά τον Μάιο του 2020: οι εξαγωγές γαλλικών οίνων προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 33 % σε όγκο και κατά 55 % σε αξία· οι εξαγωγές ιταλικών οίνων προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 22 % σε όγκο και κατά 26 % σε αξία· και οι εξαγωγές ισπανικών οίνων προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 63 % σε όγκο και κατά 43 % σε αξία. Οι εξαγωγές αφρωδών οίνων επλήγησαν ιδιαίτερα κατά τις ίδιες περιόδους αναφοράς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της οινοβιομηχανίας, τον Μάιο του 2020 οι εξαγωγές Champagne προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα μειώθηκαν κατά 64 % σε όγκο και κατά 55 % σε αξία, οι εξαγωγές Prosecco προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 27 % σε όγκο και κατά 32 % σε αξία, και οι εξαγωγές Cava προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 40 % σε όγκο και σε αξία.

(12)

Επιπλέον, υπάρχουν επί του παρόντος μεγάλες ποσότητες οίνου σε απόθεμα λόγω εξαιρετικής συγκομιδής 174,4 εκατομμυρίων εκατολίτρων κατά την περίοδο εμπορίας 2018/2019, με αποτέλεσμα την αύξηση των αρχικών αποθεμάτων για την περίοδο εμπορίας 2019/2020 κατά 14 % σε σύγκριση με την περίοδο εμπορίας 2018/2019. Ο αδιάθετος οίνος θα πρέπει να αποθεματοποιηθεί.

(13)

Οι ανωτέρω περιστάσεις συνηγορούν υπέρ του χαρακτηρισμού των εν λόγω συμβάντων ως περιόδου σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς.

(14)

Προκειμένου να βοηθηθούν οι αμπελοκαλλιεργητές και οι οινοπαραγωγοί να ισορροπήσουν κατά την περίοδο αυτή της σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς, είναι σκόπιμο να επιτραπεί σε γεωργούς, ενώσεις γεωργών ή ενώσεις των εν λόγω ενώσεων, ή αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου, σε προσωρινή βάση για περίοδο 6 μηνών. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν: i) την επεξεργασία και τη μεταποίηση· ii) την αποθεματοποίηση· iii) την από κοινού προώθηση· iv) τις απαιτήσεις ποιότητας· και v) τον προσωρινό προγραμματισμό της παραγωγής.

(15)

Οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να περιλαμβάνουν: i) τη μεταποίηση του οίνου για άλλους σκοπούς, όπως η απόσταξη οίνου σε αλκοόλη· ii) τη δημιουργία και την εξεύρεση δυναμικότητας αποθεματοποίησης για τον αυξημένο όγκο οίνου προς αποθεματοποίηση· iii) την προώθηση της κατανάλωσης οίνου· iv) συμφωνία σχετικά με απαιτήσεις ποιότητας που περιορίζουν την εμπορία οίνων στους οίνους που πληρούν τις εν λόγω απαιτήσεις· και v) μέτρα προγραμματισμού για τη μείωση των όγκων για τη μελλοντική συγκομιδή.

(16)

Τέτοιες συμφωνίες ή αποφάσεις θα πρέπει να επιτραπούν προσωρινά για περίοδο 6 μηνών. Η επικείμενη συγκομιδή για την περίοδο εμπορίας 2020/2021, που αρχίζει τον Αύγουστο του 2020, και η περίοδος που προηγείται των εορτών του τέλους του έτους, κατά την οποία καταναλώνονται και εξάγονται ιδίως οι οίνοι υψηλής ποιότητας και οι αφρώδεις οίνοι, είναι οι περίοδοι κατά τις οποίες τα εν λόγω μέτρα μπορεί να αναμένεται ότι θα έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.

(17)

Σύμφωνα με το άρθρο 222 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, η έγκριση χορηγείται υπό την προϋπόθεση ότι δεν παρεμποδίζει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και ότι οι συμφωνίες και οι αποφάσεις αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του τομέα. Με τις εν λόγω ειδικές προϋποθέσεις εξαιρούνται οι συμφωνίες και οι αποφάσεις που άμεσα ή έμμεσα οδηγούν σε κατακερματισμό των αγορών, σε διακρίσεις λόγω ιθαγένειας ή σε καθορισμό τιμών. Εάν οι συμφωνίες και οι αποφάσεις δεν πληρούν ή πάψουν να πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές, εφαρμόζεται το άρθρο 101 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(18)

Η έγκριση που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να καλύπτει συνολικά την επικράτεια της Ένωσης, δεδομένου ότι η σοβαρή ανισορροπία της αγοράς αφορά το σύνολο της Ένωσης.

(19)

Προκειμένου τα κράτη μέλη να είναι σε θέση να αξιολογήσουν κατά πόσο οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου δεν υπονομεύουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του αμπελοοινικού τομέα, θα πρέπει να παρέχονται στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένων των αρχών ανταγωνισμού του εν λόγω κράτους, με το μεγαλύτερο μερίδιο του κατ’ εκτίμηση όγκου παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου τον οποίο αφορούν οι εν λόγω συμφωνίες ή αποφάσεις, πληροφορίες σχετικά με τις συμφωνίες που συνάπτονται και τις αποφάσεις που λαμβάνονται, καθώς και σχετικά με τον όγκο παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών και οίνου και τη χρονική περίοδο που καλύπτονται από τις συμφωνίες ή τις αποφάσεις αυτές.

(20)

Λαμβανομένων υπόψη της σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς, της ανάγκης να ληφθούν υπόψη τα υφιστάμενα αποθέματα οίνου, η μείωση της κατανάλωσης και η απώλεια εξαγωγικών αγορών, και προκειμένου να βοηθηθεί ο αμπελοοινικός τομέας να ανακάμψει κατά την περίοδο χαλάρωσης των περιορισμών λόγω της νόσου COVID-19, καθώς και έως τις εορτές του τέλους του έτους και έπειτα από αυτές, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του.

(21)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής για την κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών,