30.6.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 175/1

(1)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 600/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) και η οδηγία 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) (μαζί, «το νέο νομικό πλαίσιο») αποτελούν εξαιρετικά σημαντικές νομοθετικές πράξεις χρηματοοικονομικού περιεχομένου που θεσπίστηκαν στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης για τις αγορές κινητών αξιών, τους διαμεσολαβητές επενδύσεων και τους τόπους διαπραγμάτευσης. Το νέο νομικό πλαίσιο ενισχύει και αντικαθιστά την οδηγία 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6).

(2)

Το νέο νομικό πλαίσιο διέπει τις απαιτήσεις που ισχύουν στις επιχειρήσεις επενδύσεων, στις ρυθμιζόμενες αγορές, στους παρόχους υπηρεσιών αναφοράς δεδομένων και στις επιχειρήσεις τρίτων χωρών που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες ή δραστηριότητες στην Ένωση. Εναρμονίζει το καθεστώς ορίων θέσεων για τα παράγωγα επί εμπορευμάτων με στόχο τη βελτίωση της διαφάνειας, την υποστήριξη ορθών όρων τιμολόγησης και την πρόληψη κατάχρησης της αγοράς. Επίσης, εισάγει κανόνες για τις αλγοριθμικές συναλλαγές υψηλής συχνότητας και βελτιώνει την επίβλεψη των χρηματοπιστωτικών αγορών μέσω της εναρμόνισης των διοικητικών κυρώσεων. Βάσει των ήδη εφαρμοζόμενων κανόνων, το νέο νομικό πλαίσιο ενισχύει επίσης την προστασία των επενδυτών με τη θέσπιση ισχυρών οργανωτικών απαιτήσεων και απαιτήσεων συμπεριφοράς. Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ από την 3η Ιανουαρίου 2017.

(3)

Το νέο νομικό πλαίσιο απαιτεί οι τόποι διαπραγμάτευσης και οι συστηματικοί εσωτερικοποιητές να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές στοιχεία αναφοράς χρηματοπιστωτικών μέσων που περιγράφουν με ενιαίο τρόπο τα χαρακτηριστικά κάθε χρηματοπιστωτικού μέσου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/65/ΕΕ. Αυτά τα στοιχεία χρησιμοποιούνται και για άλλους σκοπούς, για παράδειγμα για τον υπολογισμό των ορίων διαφάνειας και ρευστότητας, καθώς και για την αναφορά θέσεων για παράγωγα επί εμπορευμάτων.

(4)

Για τη συλλογή των δεδομένων με αποτελεσματικό και ενιαίο τρόπο, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπτυξη από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών («ΕΑΚΑΑ»), από κοινού με τις εθνικές αρμόδιες αρχές («ΕΑΑ») μιας νέας υποδομής συλλογής δεδομένων, του Συστήματος Δεδομένων Αναφοράς Χρηματοπιστωτικών Μέσων («FIRDS»). Το FIRDS θα καλύπτει ευρύ φάσμα χρηματοπιστωτικών μέσων που εισέρχονται στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 και θα συνδέει τις ροές δεδομένων μεταξύ της ΕΑΚΑΑ, των ΕΑΑ και των τόπων διαπραγμάτευσης σε ολόκληρη την Ένωση. Η συντριπτική πλειονότητα των νέων πληροφοριακών συστημάτων που υποστηρίζουν το FIRDS θα χρειασθεί να δημιουργηθεί από το μηδέν βάσει νέων παραμέτρων.

(5)

Δεδομένης της πολυπλοκότητας του νέου νομικού πλαισίου και της ανάγκης για πολύ μεγάλο αριθμό κατ' εξουσιοδότηση και εκτελεστικών πράξεων, η ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 μετατέθηκε 30 μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος. Παρά την ασυνήθιστα μακρά περίοδο, τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι χώροι συναλλαγών, οι ΕΑΑ και η ΕΑΚΑΑ, δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν ότι οι απαραίτητες υποδομές συλλογής δεδομένων θα είναι έτοιμες και σε λειτουργία έως τις 3 Ιανουαρίου 2017. Αυτό οφείλεται στο μέγεθος και την πολυπλοκότητα των δεδομένων που πρέπει να συλλεχθούν και να υποστούν επεξεργασία ώστε να καταστεί λειτουργικό το νέο νομικό πλαίσιο, ιδίως για τη γνωστοποίηση των συναλλαγών, τους υπολογισμούς διαφάνειας και την αναφορά θέσεων σε παράγωγα επί εμπορευμάτων.

(6)

Η απουσία των αναγκαίων υποδομών συλλογής δεδομένων θα είχε επιπτώσεις σε ολόκληρο το πεδίο του νέου νομικού πλαισίου. Χωρίς δεδομένα δεν θα ήταν εφικτός ο ακριβής καθορισμός των χρηματοπιστωτικών μέσων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου. Επιπλέον, δεν θα ήταν δυνατή η προσαρμογή των κανόνων προσυναλλακτικής και μετασυναλλακτικής διαφάνειας, προκειμένου να καθοριστεί ποια μέσα είναι ρευστά και πότε θα πρέπει να χορηγούνται απαλλαγές ή να προβλέπεται χρονική μετάθεση της δημοσιοποίησης.

(7)

Ελλείψει των αναγκαίων υποδομών συλλογής δεδομένων, οι τόποι διαπραγμάτευσης και οι επιχειρήσεις επενδύσεων δεν θα ήταν σε θέση να γνωστοποιούν τις εκτελεσθείσες συναλλαγές στις αρμόδιες αρχές. Σε περίπτωση απουσίας αναφοράς θέσεων για παράγωγα επί εμπορευμάτων, θα ήταν δύσκολη η επιβολή ορίων θέσης σε τέτοια παράγωγα επί εμπορευμάτων. Χωρίς αναφορά θέσεων, θα περιοριζόταν η δυνατότητα αποτελεσματικής ανίχνευσης παραβάσεων των ορίων θέσης. Πολλές από τις απαιτήσεις που σχετίζονται με τις αλγοριθμικές συναλλαγές εξαρτώνται επίσης από δεδομένα.

(8)

Η απουσία των αναγκαίων υποδομών συλλογής δεδομένων θα καθιστούσε επίσης δύσκολη για τις επιχειρήσεις επενδύσεων την εφαρμογή των κανόνων βέλτιστης εκτέλεσης. Οι τόποι διαπραγμάτευσης και οι συστηματικοί εσωτερικοποιητές δεν θα ήταν σε θέση να δημοσιοποιήσουν στοιχεία σχετικά με την ποιότητα της εκτέλεσης των συναλλαγών σε αυτούς τους τόπους. Οι επιχειρήσεις επενδύσεων δεν θα λάμβαναν σημαντικά στοιχεία περί εκτέλεσης τα οποία θα τις βοηθούσαν στον καθορισμό του τρόπου βέλτιστης εκτέλεσης των εντολών των πελατών.

(9)

Για να κατοχυρωθεί ασφάλεια δικαίου και να αποφευχθεί ενδεχόμενη διατάραξη της λειτουργίας της αγοράς, είναι αναγκαία και δικαιολογημένη η ανάληψη επείγουσας δράσης για μετάθεση της έναρξης εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων όλων των κατ' εξουσιοδότηση και των εκτελεστικών πράξεων που εκδίδονται βάσει αυτού.

(10)

Η διαδικασία υλοποίησης για τις υποδομές συλλογής δεδομένων περιλαμβάνει πέντε στάδια: επιχειρηματικές απαιτήσεις, προδιαγραφές, ανάπτυξη, δοκιμές, και εγκατάσταση. Η ΕΑΚΑΑ εκτιμά ότι αυτά τα στάδια θα ολοκληρωθούν έως τον Ιανουάριο του 2018, με την προϋπόθεση ότι, έως τον Ιούνιο του 2016, θα υπάρχει ασφάλεια δικαίου όσον αφορά τις τελικές απαιτήσεις βάσει των σχετικών ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων.

(11)

Υπό το πρίσμα των εξαιρετικών περιστάσεων και προκειμένου η ΕΑΚΑΑ, οι ΕΑΑ και τα ενδιαφερόμενα μέρη να ολοκληρώσουν τη λειτουργική εφαρμογή, είναι σκόπιμο να μετατεθεί η ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 12 μήνες αργότερα, στις 3 Ιανουαρίου 2018. Αναλόγως, θα πρέπει να μετατεθούν οι εκθέσεις και επανεξετάσεις.

(12)

Οι επιχειρήσεις επενδύσεων συχνά εκτελούν, είτε για ίδιο λογαριασμό είτε για λογαριασμό των πελατών τους, συναλλαγές σε παράγωγα και άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα ή περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνουν ορισμένες αλληλένδετες και αλληλεξαρτώμενες πράξεις. Οι εν λόγω δέσμες συναλλαγών επιτρέπουν στις επιχειρήσεις επενδύσεων και τους πελάτες τους να διαχειρίζονται καλύτερα τους κινδύνους τους, δεδομένου ότι η τιμή κάθε στοιχείου της δέσμης συναλλαγών αντικατοπτρίζει το συνολικό προφίλ κινδύνου της δέσμης και όχι την επικρατούσα αγοραία τιμή κάθε στοιχείου. Οι δέσμες συναλλαγών μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές, όπως συναλλαγή σε αντάλλαγμα φυσικής παράδοσης, στρατηγικές διαπραγμάτευσης που εκτελούνται σε τόπους διαπραγμάτευσης, ή εξειδικευμένες δέσμες συναλλαγών, και είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες αυτές στην προσαρμογή του εφαρμοστέου καθεστώτος διαφάνειας. Είναι επομένως σκόπιμος ο προσδιορισμός, για τους σκοπούς του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 των ειδικών συνθηκών υπό τις οποίες οι απαιτήσεις προσυναλλακτικής διαφάνειας δεν θα πρέπει να έχουν εφαρμογή σε εντολές που αφορούν τις εν λόγω δέσμες συναλλαγών ούτε σε κανένα από τα επιμέρους συστατικά στοιχεία των εντολών αυτών.

(13)

Δεδομένου ότι η ΕΑΚΑΑ είναι φορέας με υψηλό βαθμό εξειδικευμένης πείρας, θα ήταν αποτελεσματικό και σκόπιμο να της ανατεθεί η εκπόνηση των σχεδίων ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που δεν συνεπάγονται επιλογές πολιτικής, τα οποία θα υποβληθούν στην Επιτροπή σχετικά με τη μεθοδολογία προσδιορισμού αυτών των δεσμών εντολών για τις οποίες υπάρχει ρευστή αγορά. Η Επιτροπή θα πρέπει να εγκρίνει τα εν λόγω σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων με κατ' εξουσιοδότηση πράξεις βάσει του άρθρου 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σύμφωνα με τα άρθρα 10 έως 14 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7).

(14)

Θεωρείται ότι οι συναλλαγές χρηματοδότησης τίτλων, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2365 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), δεν συμβάλλουν στη διαδικασία αναζήτησης τιμής και ότι θα ήταν σκόπιμο οι Τίτλοι II και ΙΙΙ του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 να μην ισχύουν για τις εν λόγω συναλλαγές.

(15)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) θεσπίζει απαιτήσεις όσον αφορά τη συλλογή των στοιχείων αναφοράς για χρηματοπιστωτικά μέσα. Τα στοιχεία αυτά, που συλλέγονται μέσω του FIRDS, χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των χρηματοπιστωτικών μέσων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 εφαρμόζεται από την 3η Ιουλίου 2016. Ωστόσο, το FIRDS δεν θα λειτουργεί πλήρως πριν από τον Ιανουάριο του 2018. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να μετατεθεί η ημερομηνία εφαρμογής του άρθρου 4, παράγραφοι 2 και 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 έως τις 3 Ιανουαρίου του 2018.

(16)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 596/2014 περιλαμβάνει παραπομπή στην ημερομηνία εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι παραπομπές του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014 σε μηχανισμούς οργανωμένης διαπραγμάτευσης και αγορές ανάπτυξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων («ΜΜΕ»), δικαιώματα εκπομπής ή εκπλειστηριαζόμενα προϊόντα που βασίζονται σε αυτά δεν ισχύουν έως την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 600/2014 και της οδηγίας 2014/65/ΕΕ, το άρθρο 39 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014, όπου δηλώνεται ότι οι συγκεκριμένες παραπομπές λογίζονται ως παραπομπές στην οδηγία 2004/39/ΕΚ, θα πρέπει να προσαρμοστεί λαμβάνοντας υπόψη την ημερομηνία εφαρμογής των εν λόγω πράξεων.

(17)

Ο διακανονισμός των συναλλαγών επί τίτλων συνδέεται στενά με τη διαπραγμάτευση των τίτλων. Ως εκ τούτου, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10) περιλαμβάνει παραπομπές στην ημερομηνία εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου. Πριν από αυτήν την ημερομηνία, οι παραπομπές στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 600/2014 και στην οδηγία 20014/65/ΕΕ λογίζονται ως παραπομπές στην οδηγία 2004/39/ΕΚ. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 θεσπίζει επίσης μεταβατικό καθεστώς για την εφαρμογή των κανόνων που σχετίζονται με τη συμμόρφωση προς τη διαδικασία διακανονισμού σε πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης («ΠΜΔ») που υποβάλλουν αίτηση για καταχώριση ως αγορές ανάπτυξης ΜΜΕ σύμφωνα με την οδηγία 2014/65/ΕΕ.

(18)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 παραπέμπει στην οδηγία 2004/39/ΕΚ μέχρι τη μετατεθειμένη ημερομηνία εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου και ότι διατηρούνται οι μεταβατικές διατάξεις για τους ΠΜΔ που υποβάλλουν αίτηση για καταχώριση ως αγορές ανάπτυξης ΜΜΕ βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 909/2014 ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος στους ΠΜΔ να υποβάλουν αίτηση για αυτήν την καταχώριση δυνάμει της οδηγίας 2014/65/ΕΕ, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 909/2014 πρέπει να τροποποιηθεί.

(19)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως οι κανονισμοί (ΕΕ) αριθ. 600/2014, (ΕΕ) αριθ. 596/2014 και (ΕΕ) αριθ. 909/2014,

1)

Στο άρθρο 1 παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος:

«5α.   Ο τίτλος II και ο τίτλος III του παρόντος κανονισμού δεν εφαρμόζονται σε συναλλαγές χρηματοδότησης τίτλων όπως ορίζονται στο άρθρο 3 σημείο 11) του κανονισμού (ΕΕ) 2015/2365 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*).

(*)  Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2365 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2015, περί διαφάνειας των συναλλαγών χρηματοδότησης τίτλων και επαναχρησιμοποίησης, και περί τροποποιήσεως του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (ΕΕ L 337 της 23.12.2015, σ. 1).»."

2)

Στο άρθρο 2 παράγραφος 1 προστίθενται τα εξής σημεία:

«48)   «συναλλαγή σε αντάλλαγμα φυσικής παράδοσης»: συναλλαγή με σύμβαση παράγωγου μέσου ή άλλο χρηματοπιστωτικό μέσο που εξαρτάται από την ταυτόχρονη παράδοση ισοδύναμης ποσότητας υποκείμενου υλικού περιουσιακού στοιχείου.

49)   «δέσμη εντολών»: εντολή αποτιμώμενη σε ενιαία τιμή:

50)   «δέσμη συναλλαγών»:

3)

Στο άρθρο 4 παράγραφος 7, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018» και η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2019» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2020».

4)

Στο άρθρο 5 παράγραφος 8, η ημερομηνία«3 Ιανουαρίου 2016» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017».

5)

Στο άρθρο 8 παράγραφος 1, η πρώτη περίοδος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Οι διαχειριστές αγοράς και οι επιχειρήσεις επενδύσεων που διαχειρίζονται τόπους διαπραγμάτευσης δημοσιοποιούν τις τρέχουσες τιμές αγοράς και πώλησης και το βάθος του συναλλακτικού ενδιαφέροντος στις τιμές αυτές που ανακοινώνονται μέσω των συστημάτων τους για ομολογίες και δομημένα χρηματοοικονομικά προϊόντα, δικαιώματα εκπομπής ρύπων και παράγωγα που τελούν υπό διαπραγμάτευση σε τόπο διαπραγμάτευσης και δέσμες εντολών.».

6)

Το άρθρο 9 τροποποιείται ως εξής:

7)

Στο άρθρο 18, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

«11.   Όσον αφορά δέσμη εντολών και με την επιφύλαξη της παραγράφου 2, οι δυνάμει του παρόντος άρθρου υποχρεώσεις ισχύουν μόνον για τη δέσμη εντολών στο σύνολό της και όχι για κάθε επιμέρους εντολή της δέσμης χωριστά.».

8)

Στο άρθρο 19 παράγραφος 1, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2019» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2020».

9)

Στο άρθρο 26 παράγραφος 10, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2019» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2020».

10)

Στο άρθρο 35 παράγραφος 5 η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018» και η ημερομηνία «3 Ιουλίου 2019» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιουλίου 2020».

11)

Στο άρθρο 37 παράγραφος 2, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018».

12)

Το άρθρο 52 τροποποιείται ως εξής:

13)

Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 54, η ημερομηνία «3 Ιουλίου 2019» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιουλίου 2020».

14)

Το άρθρο 55 τροποποιείται ως εξής:

α)

η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2.   Εφαρμόζεται από την 3η Ιουλίου 2016, με εξαίρεση:

β)

στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 4, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018»,

γ)

στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018».

α)

στην παράγραφο 5 δεύτερο εδάφιο στοιχείο β), η ημερομηνία «13 Ιουνίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «13 Ιουνίου 2018»,

β)

στην παράγραφο 7, η ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2017» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «3 Ιανουαρίου 2018».