31999D0167

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 25ης Ιανουαρίου 1999 για τη θέσπιση ειδικού προγράμματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης με θέμα «Ποιότητα ζωής και διαχείριση έμβιων πόρων» (1998-2002) (1999/167/ΕΚ)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 130 Θ παράγραφος 4,

την πρόταση της Επιτροπής (1),

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2),

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (3),

Εκτιμώντας:

(1) ότι, με την απόφαση αριθ. 182/1999/ΕΚ (4), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν το πέμπτο πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (καλούμενο στο εξής «πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο») για τις δράσεις έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (καλούμενες στο εξής «δράσεις ΕΤΑ») για την περίοδο 1998-2002, στο οποίο εκτίθενται οι γενικοί άξονες και οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι των δραστηριοτήτων που θα πρέπει να αναληφθούν στον τομέα «Ποιότητα ζωής και διαχείριση έμβιων πόρων» 7

(2) ότι το άρθρο 130 Θ παράγραφος 3 της συνθήκης ορίζει ότι το πρόγραμμα-πλαίσιο τίθεται σε εφαρμογή μέσω ειδικών προγραμμάτων, που εκπονούνται βάσει του προγράμματος-πλαισίου στο εσωτερικό κάθε δράσης, και ότι σε κάθε ειδικό πρόγραμμα διευκρινίζονται οι λεπτομέρειες της υλοποίησής του, καθορίζεται η διάρκειά του και προβλέπονται τα μέσα που κρίνονται απαραίτητα 7

(3) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης αριθ. 1110/94/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Απριλίου 1994, σχετικά με το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο δράσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στον τομέα της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (1994-1998) (5) και σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 των αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τα ειδικά προγράμματα για την εφαρμογή του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή φρόντισε ώστε να γίνει εξωτερική αξιολόγηση, την οποία διαβίβασε, μαζί με τα συμπεράσματα και τις παρατηρήσεις της, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών 7

(4) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 Ι της συνθήκης, η απόφαση 1999/65/ΕΚ του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1998, σχετικά με τους κανόνες συμμετοχής των επιχειρήσεων, των κέντρων ερευνών και των πανεπιστημίων καθώς και τους κανόνες διάδοσης των αποτελεσμάτων της έρευνας για την υλοποίηση του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (6) (καλούμενους στο εξής «κανόνες συμμετοχής και διάδοσης»), έχει εφαρμογή στο παρόν πρόγραμμα πλαίσιο 7 ότι οι κανόνες αυτοί επιτρέπουν τη συμμετοχή του Κοινού Κέντρου Ερευνών στις έμμεσες δράσεις που καλύπτονται από το παρόν ειδικό πρόγραμμα 7

(5) ότι, κατά την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος, εκτός από τις μορφές συνεργασίας που καλύπτονται από τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο ή από μια συμφωνία σύνδεσης, ενδέχεται να κριθεί σκόπιμη η ανάπτυξη δραστηριοτήτων διεθνούς συνεργασίας, ιδίως βάσει του άρθρου 130 Μ της συνθήκης, με τρίτες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς 7

(6) ότι η εφαρμογή του παρόντος προγράμματος συνεπάγεται επίσης δραστηριότητες και μηχανισμούς με στόχο την τόνωση, τη διάδοση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της ΕΤΑ, ιδίως όσον αφορά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), καθώς και δραστηριότητες τόνωσης της κινητικότητας και της κατάρτισης των ερευνητών 7

(7) ότι είναι σημαντικό να έχει η επιστημονική και η βιομηχανική κοινότητα και οι χρήστες ουσιώδη συμβολή στον ορισμό των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν και να συμπράξουν, κατά τον ενδεδειγμένο τρόπο, στην υλοποίηση του προγράμματος 7

(8) ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες βάσει του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου θα πρέπει να είναι επίσης προσανατολισμένες προς την καινοτομία ώστε να συμβάλουν, μεταξύ άλλων, στους στόχους του πρώτου σχεδίου δράσης για την καινοτομία 7

(9) ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των ΜΜΕ 7

(10) ότι στην εφαρμογή του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η πολιτική της Κοινότητας στο θέμα της ισότητας ευκαιριών 7

(11) ότι η αποτελεσματική και διαφανής διαχείριση συμβάλλει ώστε το πρόγραμμα να είναι ουσιαστικότερο και φιλικότερο προς το χρήστη 7

(12) ότι οι διοικητικές δαπάνες θα πρέπει να ενταχθούν στον κοινοτικό προϋπολογισμό υπό συνθήκες διαφάνειας 7

(13) ότι η υλοποίηση του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να παρακολουθείται ώστε, όταν επιβάλλεται, να προσαρμόζεται στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις 7 ότι, την κατάλληλη στιγμή, θα πρέπει να λάβει χώρα και αξιολόγηση της προόδου του προγράμματος εκ μέρους ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων 7

(14) ότι έχει ληφθεί η γνώμη της επιτροπής επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας επί του επιστημονικού και τεχνολογικού περιεχομένου των ειδικών προγραμμάτων,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, θεσπίζεται ειδικό πρόγραμμα με θέμα «Ποιότητα ζωής και διαχείριση έμβιων πόρων» (καλούμενο στο εξής «ειδικό πρόγραμμα») για την περίοδο από τις 25 Ιανουαρίου 1999 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2002.

Άρθρο 2

1. Σύμφωνα με το παράρτημα III του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, το ποσό που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του ειδικού προγράμματος ανέρχεται σε 2 413 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία 6,5 % κατ' ανώτατο όριο για τις διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής.

Στο παράρτημα I παρατίθεται ενδεικτική κατανομή του ως άνω ποσού.

2. Από το ποσό της παραγράφου 1:

- 553 εκατομμύρια ευρώ αφορούν την περίοδο 1998-1999

και

- 1 860 εκατομμύρια ευρώ αφορούν την περίοδο 2000-2002.

Στην περίπτωση που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, το Συμβούλιο αναπροσαρμόζει το τελευταίο ποσό συμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο γ) δεύτερη περίπτωση του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου. Ενόσω εκκρεμεί η απόφαση του Συμβουλίου, το παρόν ειδικό πρόγραμμα δεν υλοποιείται πέραν του ορίου που αναφέρεται ανωτέρω στην πρώτη περίπτωση.

3. Η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή καθορίζει, μεριμνώντας για την τήρηση των επιστημονικών και τεχνολογικών στόχων και των προτεραιοτήτων που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση, τις πιστώσεις για κάθε οικονομικό έτος, λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους στο πλαίσιο των πολυετών δημοσιονομικών προοπτικών πόρους.

Άρθρο 3

1. Οι γενικές γραμμές, οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι του ειδικού προγράμματος και οι αντίστοιχες προτεραιότητες παρατίθενται στο παράρτημα II. Καθορίζονται σε συνέπεια με τις αρχές και τις τρείς κατηγορίες κριτηρίων επιλογής που αναφέρονται στο παράρτημα I του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου.

2. Σύμφωνα με τις ως άνω αρχές και κριτήρια, στην επιλογή των δράσεων ΕΤΑ που θα αναληφθούν εφαρμόζονται τα κριτήρια επιλογής που αναφέρονται στο άρθρο 10 των κανόνων συμμετοχής και διάδοσης.

Επιπλέον, οιαδήποτε συμμετοχή των φορέων της βιομηχανίας στις δράσεις βιομηχανικού προσανατολισμού και επιμερισμένης δαπάνης θα πρέπει, κατά γενικό κανόνα, να είναι η ενδεδειγμένη για το είδος και τους σκοπούς της εκάστοτε δραστηριότητας.

Κατά την εφαρμογή του προγράμματος, καθώς και στο πρόγραμμα εργασίας που ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1, τηρούνται όλα αυτά τα κριτήρια, μολονότι η στάθμισή τους είναι δυνατόν να διαφέρει.

3. Στο ειδικό πρόγραμμα εφαρμόζονται οι κανόνες συμμετοχής και διάδοσης.

4. Οι λεπτομερείς κανόνες για τη χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας στο ειδικό πρόγραμμα ορίζονται στο άρθρο 4 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου.

Οι έμμεσες δράσεις ΕΤΑ του ειδικού προγράμματος ορίζονται στα παραρτήματα II και IV του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου.

Στο παράρτημα ΙΙΙ της παρούσας απόφασης περιέχονται ειδικοί κανόνες για την εκτέλεση του προγράμματος.

Άρθρο 4

Βάσει των κριτηρίων που αναφέρονται στο άρθρο 3 και των επιστημονικών και τεχνολογικών στόχων και προτεραιοτήτων που αναφέρονται στο παράρτημα II, η Επιτροπή:

α) παρακολουθεί την εκτέλεση του ειδικού προγράμματος με τη δέουσα βοήθεια από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και υποβάλλει στο Συμβούλιο, όπου χρειάζεται, προτάσεις προσαρμογής του, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 1 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου 7

β) φροντίζει να γίνει η εξωτερική αξιολόγηση που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, όσον αφορά στις δράσεις που υλοποιούνται στα πεδία που καλύπτει το ειδικό πρόγραμμα.

Άρθρο 5

1. Η Επιτροπή εκπονεί πρόγραμμα εργασίας, προσδιορίζοντας:

α) αναλυτικότερα τους στόχους του παραρτήματος II και τις προτεραιότητές του στον τομέα της ΕΤΑ 7

β) το ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του ειδικού προγράμματος 7

γ) τις διαδικασίες συντονισμού που παρατίθενται στο παράρτημα III και ρυθμίσεις για την εξασφάλιση της επίτευξης των στόχων της τρίτης δράσης του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου που σχετίζονται με την καινοτομία και τη συμμετοχή των ΜΜΕ 7

δ) εάν παραστεί ανάγκη, τα κριτήρια επιλογής καθώς και τον τρόπο εφαρμογής τους για κάθε κατηγορία έμμεσης δράσης ΕΤΑ.

2. Το πρόγραμμα εργασίας θα λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων, ιδίως της επιστημονικής και της βιομηχανικής κοινότητας και των χρηστών. Θα χρησιμεύσει ως βάση για την υλοποίηση των έμμεσων δράσεων ΕΤΑ, βάσει των διαδικασιών που προβλέπουν οι κανόνες συμμετοχής και διάδοσης.

3. Το πρόγραμμα εργασίας ενημερώνεται όποτε χρειάζεται και διατίθεται από την Επιτροπή σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη υπό εύχρηστη μορφή, μεταξύ άλλων ηλεκτρονική.

Άρθρο 6

1. Η Επιτροπή επιφορτίζεται με την εκτέλεση του παρόντος ειδικού προγράμματος.

2. Η διαδικασία που προβλέπεται το άρθρο 7 εφαρμόζεται για τη λήψη των ακόλουθων μέτρων:

- την εκπόνηση και την ενημέρωση του προγράμματος εργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1, μεταξύ άλλων όσον αφορά το περιεχόμενο των προσκλήσεων για υποβολή προτάσεων,

- την έγκριση δράσεων ΕΤΑ που προτείνονται για χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένης και της συμμετοχής φορέων τρίτων χωρών, σε περίπτωση που η κοινοτική συμβολή βάσει του προγράμματος αυτού υπολογίζεται σε ποσό τουλάχιστον ίσο με 0,8 εκατομμύρια ευρώ,

- τη διατύπωση της εντολής καθηκόντων για την εξωτερική αξιολόγηση που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου,

- οιαδήποτε αναπροσαρμογή της ενδεικτικής κατανομής του ποσού που παρατίθεται στο παράρτημα I.

Άρθρο 7

1. Η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή προγράμματος (στο εξής εναφερόμενη ως «η επιτροπή») που αποτελείται από αντιπροσώπους των κρατών μελών και προεδρεύεται από τον αντιπρόσωπο της Επιτροπής.

2. Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 2, ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής υποβάλλει στην επιτροπή σχέδιο των ληπτέων μέτρων. Η επιτροπή διατυπώνει τη γνώμη της σχετικά με τα ανωτέρω αναφερόμενα σχέδια μέτρων εντός προθεσμίας που μπορεί να ορίσει ο πρόεδρος ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος, αποφασίζει δε με την πλειοψηφία που προβλέπεται στο άρθρο 148 παράγραφος 2 της συνθήκης για την έκδοση των αποφάσεων που καλείται να λάβει το Συμβούλιο βάσει πρότασης της Επιτροπής. Κατά την ψηφοφορία στην επιτροπή, οι ψήφοι των αντιπροσώπων των κρατών μελών σταθμίζονται σύμφωνα με το προαναφερόμενο άρθρο. Ο πρόεδρος δεν ψηφίζει.

3. α) Η Επιτροπή θεσπίζει τα σχεδιαζόμενα μέτρα εφόσον είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής.

β) Εάν τα σχεδιαζόμενα μέτρα δεν είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής ή ελλείψει γνώμης, η Επιτροπή υποβάλλει χωρίς καθυστέρηση στο Συμβούλιο πρόταση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Το Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία.

Εάν το Συμβούλιο δεν αποφασίσει εντός προθεσμίας εννέα εβδομάδων από την ημερομηνία υποβολής της πρότασης, τα προτεινόμενα μέτρα θεσπίζονται από την Επιτροπή.

4. Η Επιτροπή ενημερώνει τακτικά την επιτροπή σχετικά με τη συνολική πορεία της εκτέλεσης του ειδικού προγράμματος, και ίδιως για την πρόοδο όλων των δράσεων ΕΤΑ που χρηματοδοτούνται βάσει του προγράμματος αυτού.

Άρθρο 8

Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 4 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή ενημερώνει τακτικά το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη γενική πρόοδο της εκτέλεσης του προγράμματος, μεταξύ άλλων δε σχετικά με τη συμμετοχή ΜΜΕ και την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών.

Άρθρο 9

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες, 25 Ιανουαρίου 1999.

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

J. FISCHER

(1) ΕΕ C 260 της 18.8.1998, σ. 1.

(2) Γνώμη που διατυπώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1998 (δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα).

(3) ΕΕ C 407 της 28.12.1998, σ. 123.

(4) ΕΕ L 26 της 1.2.1999, σ. 1.

(5) ΕΕ L 126 της 18.5.1994, σ. 1 7 απόφαση όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την απόφαση αριθ. 2535/97/ΕΚ (ΕΕ L 347 της 18.12.1997, σ. 1).

(6) ΕΕ L 26 της 1.2.1999, σ. 46.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ ΠΟΥ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

ΓΕΝΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η οικονομική και πολιτική εξέλιξη στην Ευρώπη οδήγησε σε περισσότερη εν γένει ευημερία, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και βελτίωση των όρων εργασίας. Η πρόοδος αυτή όμως συνοδεύτηκε από νέα προβλήματα, όπως η αύξηση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης, η γήρανση του πληθυσμού, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και εντονότερες ανησυχίες ηθικής τάξεως. Παρατηρείται όλο και πιο έκδηλο χάσμα μεταξύ των δραστηριοτήτων του ανθρώπου και των φυσικών πόρων, είτε αυτοί προέρχονται από τη γεωργία και την αλιεία, τον εξορυκτικό τομέα είτε από το περιβάλλον εν γένει. Κατά παράδοξο τρόπο, η εξέλιξη αυτή επέρχεται τη στιγμή που παρατηρείται πραγματική «έκρηξη» στις γνώσεις σε ό,τι αφορά τη δομή και τη λειτουργία κάθε έμβιου όντος, η οποία προμηνύει νέες προόδους στους αντίστοιχους τομείς, δηλαδή στην υγειονομική περίθαλψη, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τη γεωργία, τη διατροφή κ.λπ.

Η Ευρώπη διαθέτει μεγάλη πείρα και εξαίρετη φήμη στην έρευνα και τις εφαρμογές στον τομέα των βιοεπιστημών και της βιοτεχνολογίας. Αποτελεί άλλωστε τεράστια ενοποιημένη αγορά κατά παράδοση δεκτική στα βιοπροϊόντα. Διαθέτει λοιπόν τα αναγκαία πλεονεκτήματα για να αντιμετωπίσει τις μείζονος σημασίας προκλήσεις, όπως τον εφοδιασμό της με ασφαλή και διαφοροποιημένα είδη διατροφής, την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε προσιτές τιμές, καλύτερα φάρμακα κ.λπ. Οι επιστημονικές αρχές στο όνομα των οποίων πραγματοποιήθηκε η εκμετάλλευση των έμβιων και φυσικών υλικών προς τους σκοπούς αυτούς έχουν τεθεί ριζικά υπό αμφισβήτηση, διότι αποκαλύφθηκαν οι απόκρυφοι μηχανισμοί των εμβίων όντων και οι αλληλεπιδράσεις τους. Χάρις στις επιστημονικές προόδους των τελευταίων δεκαετιών, ελπίζεται σήμερα ότι θα μελετηθούν διεξοδικότερα τα θέματα που σχετίζονται με την παραγωγή ειδών διατροφής, τη θεραπεία των ασθενειών και τη βιώσιμη διαχείριση και χρήση των βιολογικών πόρων. Αναμένεται επίσης ότι είναι δυνατόν να διαλευκανθεί η σχέση τους με τη συμπεριφορά και τις ανάγκες του ανθρώπου, τις βιομηχανικές πρακτικές και τις προσδοκίες των καταναλωτών.

Στρατηγικός στόχος του προγράμματος είναι να συσχετισθεί η ικανότητα ανακαλύψεων με την ικανότητα παραγωγής, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της κοινωνίας και να εκπληρωθούν οι προσδοκίες των πολιτών, με προοπτική την ευημερία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και τη βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος. Η στρατηγική του παρόντος προγράμματος συνίσταται στη συγκέντρωση των προσπαθειών σε συγκεκριμένους τομείς, στους οποίους ο εμπλουτισμός των γνώσεων μπορεί να δώσει τεχνικές απαντήσεις σε ορισμένα πιεστικά ερωτήματα που θέτει ο πολίτης και που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Πρέπει επίσης να γίνουν σεβαστές οι θεμελιώδεις ηθικές αξίες.

Το νέο στοιχείο της προσέγγισης αυτής έγκειται στη βούληση να συνδυαστεί η δυναμική της μαζικής παραγωγής γνώσεων σε ένα μικρό αριθμό τομέων που να μπορούν να δώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενώ παράλληλα θα συνεχιστεί ο εκσυγχρονισμός των γνώσεων για να ενισχυθούν τα πλεονεκτήματα της Ευρώπης στους τομείς που προάγουν την ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής.

Οι προτεινόμενες επιστημονικές και τεχνικές λύσεις πρέπει να θεωρηθούν στοιχεία μιας συστηματικής και ολοκληρωμένης προσέγγισης, στην οποία ο άνθρωπος βρίσκεται στην καρδιά της προβληματικής «ποιότητας ζωής» και «διαχείριση των εμβίων πόρων». Επελέγησαν έξι κεντρικές δράσεις, με τις οποίες η ευρωπαϊκή έρευνα μπορεί να συμβάλει στην επίλυση των προβλημάτων με προϊόντα, διεργασίες ή καινοτόμους υπηρεσίες. Αυτές οι κεντρικές δράσεις στοχοθετήθηκαν ούτως ώστε να ικανοποιηθούν οι κοινωνικοοικονομικές ανάγκες και να εκπληρωθούν οι στόχοι των κοινοτικών πολιτικών, ιδίως στον τομέα της γεωργίας και της αλιείας, της βιομηχανίας και των καταναλωτών, και στους τομείς του περιβάλλοντος και της υγείας. Η διάσταση των φύλων θα ενταχθεί σε όλα τα στοιχεία του προγράμματος, όπου αυτό αρμόζει.

Οι δράσεις αυτές συμπληρώνονται από δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης πολλαπλών εφαρμογών, καθώς και από δραστηριότητες στήριξης των ερευνητικών υποδομών, οι οποίες σκοπό έχουν να συγκροτήσουν, πιο μακροπρόθεσμα, τη βάση των γνώσεων που χρειάζονται στους στρατηγικούς για το μέλλον τομείς.

Ικανοποίηση των κοινωνικο-οικονομικών αναγκών. Από πλευράς ζήτησης, η έρευνα χρειάζεται να αναπτυχθεί για να βελτιωθεί η υγεία, να συγκεραστεί η οικονομική πρόοδος με τις απαιτήσεις προστασίας του περιβάλλοντος, και να ικανοποιηθούν καλύτερα οι ανάγκες των καταναλωτών. Στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κοινωνικοοικονομική διάσταση. Από πλευράς προσφοράς, υφίσταται τεράστιο δυναμικό οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας στον τομέα αυτό, τόσο στις παραδοσιακές βιομηχανίες, και ιδίως εκείνες που συνδέονται με την πρωτογενή παραγωγή, όσο και στις νέες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας.

Αύξηση της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Τα μεγάλα διαμεθοριακά προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν επιλεκτικά, ιδίως τα υγειονομικά θέματα (επιδημιολογία, διατροφή, αβλαβή τρόφιμα, γήρανση και συνακόλουθες αναπηρίες, σπάνιες ασθένειες) ή η διαμεθοριακή διαχείριση των πόρων (χερσαίοι ή υδάτινοι έμβιοι πόροι). Σε άλλους τομείς, όπως η τοξικομανία, η βιοασφάλεια ή η βιοδεοντολογία, η εμπέδωση των επιστημονικών γνώσεων μπορεί να στηρίξει τις κοινοτικές πολιτικές. Πολλές από τις δραστηριότητες που προβλέπονται στο παρόν πρόγραμμα (π.χ. έρευνα του γονιδιώματος, νευροεπιστήμες και αξιολόγηση των τεχνολογιών), λόγω της έκτασής τους και της συνθετότητάς τους, είναι δυνατόν να διεξαχθούν μόνο σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Βελτίωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Το πρόγραμμα θα αξιοποιήσει ορισμένα σημαντικά επιστημονικά πλεονεκτήματα των γνωστικών πεδίων και των παραγωγικών κλάδων που διαθέτουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, όπως η βιοτεχνολογία και οι βιομηχανίες ειδών διατροφής. Με τον τρόπο αυτόν οι κυριότερες δραστηριότητες του προγράμματος, δηλαδή η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η προώθηση των βιοεπιστημών και της βιοτεχνολογίας και η επιδίωξη οικονομικής ανάπτυξης που δεν θα βλάπτει το περιβάλλον, θα συμβάλουν βραχυπρόθεσμα και πιο μακροπρόθεσμα στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στην Ευρώπη. Η Ευρώπη οφείλει να ευνοήσει τη δημιουργία επιχειρήσεων ιδίως στους τομείς της βιοτεχνολογίας και της βιομηχανίας γεωργικών προϊόντων διατροφής οι οποίοι τελευταία παρουσιάζουν σταθερή ανάπτυξη.

Προώθηση της βιοασφάλειας. Η αξιολόγηση της συμπεριφοράς και του αντίκτυπου στην υγεία ανθρώπων και ζώων των ανασυνδυασμένων οργανισμών (π.χ. διαγονιδιακά φυτά, μικροοργανισμοί, εμβόλια κ.λπ.), καθώς και της τύχης τους στο περιβάλλον, όπου συντρέχει η περίπτωση, αποτελεί αναπόσπαστα μέρος κάθε κεντρικής δράσης.

Σεβασμός ενός δεοντολογικού πλαισίου. Η πλήρης τήρηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών δεοντολογικών αρχών εξασφαλίζεται σε όλες τις δραστηριότητες του ειδικού προγράμματος, σύμφωνα με το άρθρο 6 της απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο. Στις αρχές αυτές περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις προστασίας των ζώων σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο.

ΔΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Ο συντονισμός με άλλα θεματικά προγράμματα βασίζεται στην προώθηση των αλληλεπιδράσεων και των συμπληρωματικών δραστηριοτήτων χωρίς αλληλεπικαλύψεις:

- Ο συντονισμός με το ειδικό πρόγραμμα «Ανάπτυξη μιας εύχρηστης κοινωνίας των πληροφοριών» βασίζεται στην ακόλουθη αρχή: οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τις τεχνολογίες της κοινωνίας των πληροφοριών αυτής καθαυτής (όπου συμπεριλαμβάνονται η ανάπτυξη, οι δράσεις επίδειξης και η απορρόφηση τεχνολογιών) θα συγκεντρωθούν στο πρόγραμμα «Εύχρηστη κοινωνία των πληροφοριών», ενώ οι δραστηριότητες που συνδέονται με την εξάπλωση, την ολοκλήρωση και την προσαρμογή των τεχνολογιών αυτών σε εφαρμογές που αφορούν την ποιότητα ζωής και τη διαχείριση των εμβίων πόρων θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος.

- Ο συντονισμός με τα προγράμματα «Ανταγωνιστική και αειφόρος ανάπτυξη» και «Ενέργεια, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» βασίζεται στη στενή αλληλεπίδραση μεταξύ της κεντρικής δράσης «Τρόφιμα, διατροφή και υγεία» του προγράμματος αυτού και της κεντρικής δράσης «Καινοτόμα προϊόντα, διεργασίες και οργάνωση» του προγράμματος «Ανταγωνιστική και αειφόρος ανάπτυξη» και τις αντίστοιχες πτυχές του προγράμματος «Ενέργεια, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη». Ανάλογες αλληλεπιδράσεις θα δημιουργηθούν μεταξύ των κεντρικών δράσεων «Το εργοστάσιο κύτταρο» και «Αειφόρος γεωργία, αλιεία των δασοκομία και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων των ορεινών περιοχών» και των σχετικών δράσεων των προγραμμάτων «Ανταγωνιστική και αειφόρος ανάπτυξη» και «Ενέργεια, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη».

- Θα αναπτυχθεί στενή συνεργασία με το πρόγραμμα «Επιβεβαίωση του διεθνούς ρόλου της κοινοτικής έρευνας», ιδιαίτερα όταν η συνεργασία με διεθνείς πρωτοβουλίες μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία στις ευρωπαϊκές προσπάθειες ΕΤΑ.

- Θα χρησιμοποιηθούν πλήρως, οι δυνατότητες που προσφέρουν το COST και το Eureka, όπως και η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς για να δημιουργηθεί συνέργεια μεταξύ των δράσεων και των σχεδίων του προγράμματος αυτού και των δραστηριοτήτων έρευνας που χρηματοδοτούνται σε κρατικό επίπεδο. Σε περίπτωση συνεργασίας με το Eureka, είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν σχέδια που αντιστοιχούν σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος με το πρόγραμμα-πλαίσιο στο πλαίσιο των κεντρικών δράσεων, σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής και τις διαδικασίες του προγράμματος-πλαισίου.

- Για να διευκολυνθεί η συμμετοχή φορέων τρίτων χωρών και να διατηρηθούν οι δεσμοί με τους ειδικούς των χωρών αυτών που έχουν σπουδάσει στην Ευρώπη, θα διεξαχθούν ειδικές δραστηριότητες οι οποίες θα προσδώσουν και διεθνή διάσταση στο πρόγραμμα.

- Σε ό,τι αφορά την καινοτομία και τη συμμετοχή των ΜΜΕ, επειδή οι νέες γνώσεις στις βιοεπιστήμες αποτελούν σταθερή πηγή καινοτομίας, οι κοινοπραξίες έρευνας πρέπει να είναι ευέλικτες και ολοκληρωμένες. Μια ανταγωνιστική κοινοπραξία απαιτεί υψηλό επίπεδο αλληλεπίδρασης μεταξύ βιολογίας, μηχανικής, διαχείρισης των πληροφοριών, τυποποίησης, επενδύσεων σε κεφάλαια, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κ.λπ., που θα εγγυάται την επιτυχία εφόσον οι λειτουργίες αυτές προβλέπονται στο πλαίσιο του ιδίου σχεδίου. Είναι επιτακτικό τα μέτρα που αποσκοπούν στην τόνωση, παραδείγματος χάρη, των ΜΜΕ και των οικονομικών κοινοπραξιών να συνοδεύουν τη διαχείριση του προγράμματος σε κάθε δράση. Μια «μονάδα καινοτομίας» θα συγκεντρώνει τις δραστηριότητες προώθησης προκειμένου να αναπτυχθούν και να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του προγράμματος αυτού 7 θα βοηθά επίσης να εξασφαλισθεί αλληλοσυμπλήρωση και διεπαφή με τις δραστηριότητες καινοτομίας που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του προγράμματος «Καινοτομία και συμμετοχή των ΜΜΕ».

- Η βελτίωση της τεχνογνωσίας, των δεξιοτήτων και των προσόντων των ευρωπαίων ερευνητών και της κατανόησης των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της έρευνας στους τομείς που καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα είναι ζωτική για την διασφάλιση επαρκούς διαθεσιμότητας της σχετικής εμπειρογνωμοσύνης και για την δημιουργία απτών και διαρκών αποτελεσμάτων. Εκπαίδευση και έρευνα στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα θα συνιστούν ως εκ τούτου αναπόσπαστο μέρος του παρόντος προγράμματος, συμπληρωνόμενα από τις κατάλληλες διασυνδέσεις με το οριζόντιο πρόγραμμα «Βελτίωση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού και της κοινωνικο-οικονομικής γνωστικής βάσης». Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του προγράμματος θα λάβουν τη μορφή υποτροφιών «Μαρία Κιουρί» σύμφωνα με τους ορισμούς και τους κανόνες που θεσπίζονται στο οριζόντιο πρόγραμμα.

α) ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

i) Τρόφιμα, διατροφή και υγεία

Στόχοι και προτεραιότητες ΕΤΑ

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να προαχθεί η ανάπτυξη γνώσεων, τεχνολογιών και μεθόδων, συμπεριλαμβανομένων των προ-τυποποιητικών πτυχών, με βάση διεπιστημονικές προσεγγίσεις, ώστε να παρέχονται στους καταναλωτές ασφαλή, υγιεινά, ισορροπημένα και ποικίλα προϊόντα διατροφής, που να καλύπτουν ολόκληρη την τροφική άλυσο, προάγοντας έτσι την προστασία των καταναλωτών και συμβάλλοντας στην καταπολέμηση των σχετικών με τα τρόφιμα ασθενειών και στην περιστολή του συνακόλουθου τεράστιου κόστους για τα συστήματα υγείας. Θα επιδιωχθούν οι ακόλουθοι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι:

- Τελειοποίηση ασφαλών και προσαρμόσιμων και νέων ή/και βελτιωμένων διεργασιών και τεχνολογιών παρασκευής

Στόχος είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των προϊόντων διατροφής και η δεκτικότητα από πλευράς καταναλωτή, οι οποίες ταυτόχρονα θα εξασφαλίζουν την ανιχνευσιμότητα των πρώτων υλών και των τελικών προϊόντων.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: βελτίωση της χρήσης των πρώτων υλών και των συστημάτων παραγωγής, μεταποίησης και διατήρησης 7 τελειοποίηση των εδώδιμων καλλιεργειών και των λειτουργικών και ασφαλών τροφίμων 7 χρησιμοποίηση των παραπροϊόντων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και των πενιχρώς αξιοποιούμενων ειδών 7 ποιότητα και ανιχνευσιμότητα των πρώτων υλών και των ειδών διατροφής σε όλη την αλυσίδα διατροφής 7 ήπιες τεχνολογίες μεταποίησης και έλεγχος των διεργασιών 7 προηγμένες τεχνολογίες τροφίμων και συστήματα συσκευασίας 7 βελτίωση των παραδοσιακών τεχνολογιών 7 έλεγχος και εγγύηση της ποιότητας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μεθόδων μέτρησης της ποιότητας.

- Τελειοποίηση των δοκιμών ανίχνευσης και των διεργασιών εξάλειψης των λοιμωδών και τοξικών παραγόντων σ' ολόκληρη τη τροφική άλυσο

Οι έρευνες θα επικεντρωθούν στους κινδύνους που συνδέονται με τις μολύνσεις, την ακριβή προέλευση των μολύνσεων αυτών και τις στρατηγικές που επιτρέπουν να βελτιωθεί το αβλαβές των τροφών.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: καλύτερη κατανόηση και έλεγχος των συνθηκών μόλυνσης 7 δοκιμές που επιτρέπουν ταχεία ανίχνευση των παθογόνων παραγόντων, των ξενοβιοτικών ουσιών και των ορμονών 7 νέες και ασφαλέστερες μέθοδοι παραγωγής τροφίμων 7 νέες μέθοδοι αξιολόγησης των μικροβιακών και χημικών κινδύνων, καθώς και των κινδύνων εκδήλωσης αλλεργιών.

- Μελέτη του ρόλου της διατροφής στην προαγωγή και την προστασία της υγείας, από την άποψη της διατροφής και της θρεπτικής αξίας, της τοξικολογίας, της επιδημιολογίας, της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, της επιλογής των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας

Στόχος είναι να μειωθούν οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τη διατροφή, οι οποίοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών, καθώς και να αναπτυχθούν νέοι τρόποι που θα επιτρέψουν να διατίθεται βελτιωμένη και πιο ισορροπημένη διατροφή.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: ρόλος και επίδραση της διατροφής στις σωματικές λειτουργίες και τις σωματικές και διανοητικές επιδόσεις 7 ιδιαίτερες ανάγκες σε θρεπτικές ουσίες συγκεκριμένων κατηγοριών του πληθυσμού 7 σχέσεις μεταξύ διατροφής και ασθενειών ή χρόνιων διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών γενετικών παραγόντων 7 στάση και αντίδραση των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τα προϊόντα διατροφής, τις διεργασίες επεξεργασίας και την επισήμανση των τροφίμων.

ii) Έλεγχος των λοιμωδών νόσων

Στόχοι και προτεραιότητες ΕΤΑ

Γενικός στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να τεθούν υπό έλεγχο οι υπάρχουσες, νεοεμφανιζόμενες ή επανεμφανιζόμενες λοιμώδεις νόσοι, συμπεριλαμβανομένων των ζωονόσων, οι οποίες οφείλονται σε παλαιούς, νέους ή μεταλλαγμένους παράγοντες στον άνθρωπο ή τα ζώα. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί κυρίως με το συνδυασμό αλληλοσυμπληρούμενης τεχνογνωσίας στο πλαίσιο διεπιστημονικών σχεδίων, οι δραστηριότητες των οποίων θα συνδυασθούν με εκείνες των κρατικών ή διεθνών οργανισμών, και με την προαγωγή της διεπαφής μεταξύ ακαδημαϊκής έρευνας, πολιτικών παραγόντων, φορέων παροχής υγειονομικής περίθαλψης (όπου περιλαμβάνεται και η διεπαφή μεταξύ προκλινικής και κλινικής έρευνας) και κλάδου υγείας του ανθρώπου και των ζώων, για να επιτευχθούν οι ακόλουθοι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι:

- Τελειοποίηση βελτιωμένων ή νέων, μονοδύναμων, πολυδύναμων και μεικτών εμβολίων, ιδίως κατά των ιογενών νόσων, καθώς και στήριξη των πολυκεντρικών κλινικών δοκιμών

Προτεραιότητες ΕΤΑ: εμβόλια κατά των εμφανιζόμενων ή επανεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων και άλλων ασθενειών που συνδέονται με λοιμώδεις παράγοντες (π.χ. ορισμένα είδη καρκίνου), σε συμφωνία με την οικεία κοινοτική πολιτική περιορισμού και εν καιρώ αντικατάστασης των δοκιμών σε ζώα 7 εμβόλια κατά των ζωικών παθογόνων παραγόντων 7 δημιουργία ευρωπαϊκών δικτύων για κλινικές δοκιμές και θεματικές δοκιμές εμβολίων και φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης, εφόσον χρειάζεται, της καλύτερης κατανόησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

- Νέες και βελτιωμένες στρατηγικές για το προσδιορισμό και τον έλεγχο των λοιμωδών νόσων, με άξονα τη θεραπεία και την πρόληψη και με βάση μελέτες της παθογένεσης, της δημιουργίας ανθεκτικότητας και του ανοσολογικού ελέγχου

Προτεραιότητες ΕΤΑ: καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών προστασίας από τους λοιμώδεις παράγοντες, ανθεκτικότητας στα φάρμακα και ελέγχου των ανοσολογικών αντιδράσεων 7 τεχνικές που επιτρέπουν την παρασκευή ασφαλέστερων και αποτελεσματικότερων εμβολίων και ανοσοθεραπείας 7 ειδικοί παράγοντες κινδύνου, όπου περιλαμβάνεται και η ανθρώπινη συμπεριφορά, και νέες τεχνολογίες, όπως τα ξενομοσχεύματα, που μπορούν να επηρεάσουν την εξάπλωση λοιμωδών νόσων και την εμφάνιση νέων και ανθεκτικών στελεχών 7 ανάπτυξη και επικύρωση διαγνωστικών δοκιμών 7 έρευνα προς υποστήριξη της ανάπτυξης ενός προειδοποιητικού συστήματος και ενός δικτύου παρακολούθησης των λοιμωδών νόσων 7 βελτιωμένες μέθοδοι έγκαιρης και ακριβούς ανίχνευσης των ανεπιθύμητων παρενεργειών των φαρμάκων και των εμβολίων.

- Πτυχές συνδεόμενες με τα συστήματα δημόσιας υγείας, περίθαλψης και μέριμνας για την υγεία, ιδίως σε διαχείριση, πρόληψη, επιτήρηση, πλευρές συμπεριφοράς και αντίδρασης στις λοιμώδεις νόσους (συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής μοντέλων για ανθρώπινες νόσους)

Προτεραιότητες ΕΤΑ: οργανωτικές και οικονομικές πτυχές της δημόσιας υγείας και των συστημάτων περίθαλψης 7 μέθοδοι επιτήρησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης για την πρόληψη και τη θεραπεία 7 μέθοδοι επιτήρησης του αβλαβούς των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά.

iii) Το «εργοστάσιο κύτταρο»

Στόχοι και προτεραιότητας ΕΤΑ

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να βοηθηθεί η υφιστάμενη ή υπό συγκρότηση κοινοτική βιομηχανία να αξιοποιήσει τις προόδους των βιοεπιστημών και της βιοτεχνολογίας, ιδίως στους τομείς της υγείας, του περιβάλλοντος, της γεωργίας, των γεωργικών προϊόντων διατροφής και των προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως τα χημικά προϊόντα. Σκοπός είναι να αναπτυχθούν πολυεπιστημονικές τεχνολογίες βασισμένες στην αξιοποίηση των ιδιοτήτων των μικροοργανισμών, των φυτών και των ζώων, ιδίως σε επίπεδο ιστού, κυττάρου και σε υποκυτταρικό επίπεδο. Στόχος είναι να κατανοηθεί η πολύμορφη λειτουργία των κυττάρων και να τελειοποιηθούν οι βιοαντιδραστήρες, τα βιομόρια και οι βιοδιεργασίες υψηλής προστιθέμενης αξίας που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και την υγεία. Προϋπόθεση της λειτουργίας των κυττάρων ως μικροεργοστασίων είναι να γίνουν αρκετά γνωστοί οι μηχανισμοί τους στην κλίμακα λειτουργίας τους με τη συμβολή της δοκιμής βιολογίας, της φυσιολογίας, της νανοβιοτεχνολογίας, της γονιδιακής βιολογίας και της πρωτεϊνικής βιολογίας, με τη βοήθεια ιδίως της φυσικοχημείας, της βιοπληροφορικής και της βιοχημικής μηχανικής. Για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των νέων βιομορίων ή βιοδιεργασιών, θα υπάρξουν μέθοδοι παρακολούθησης των πιθανών τους επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων, καθώς και της συμβολής τους στη βελτίωση της στάθμης της φροντίδας για το περιβάλλον.

Η συγκεκριμένη κεντρική δράση αναμένεται να επιτρέψει επίσης τη χρήση της ΕΤΑ ούτως ώστε να ενισχυθεί η προτυποποιητική έρευνα για να τελειοποιηθούν με βάση τις κυτταρικές καλλιέργειες τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στην ιατρική, τη φαρμακολογία, την τοξικολογία και για τον έλεγχο του περιβάλλοντος, με σκοπό να αντικατασταθούν οι δοκιμές επί ζώων. Έμφαση θα δοθεί στους ακόλουθους επιστημονικούς και τεχνολογικούς στόχους:

- Νέα προϊόντα και καινοτόμες διεργασίες σε θέματα υγείας, προερχόμενες ιδίως από τη μοριακή μηχανική (π.χ. διαγνωστική, αντιβιοτικά, αντικαρκινικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων που παράγονται από φυτά)

Η έρευνα θα αφορά ουσιαστικά τα βιοπροϊόντα που χρησιμοποιούνται στην πρόληψη, την ανίχνευση και τη θεραπεία ασθενειών του ανθρώπου και των ζώων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: καλύτερη κατανόηση του κυττάρου, των λειτουργιών των γονιδίων και των μεθόδων παρεμβολής γονιδίων που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη νέων ουσιών και στρατηγικών διάγνωσης και θεραπείας 7 αντικαρκινικά φάρμακα, αντιβιοτικά, αντισώματα και θεραπευτικοί παράγοντες, εμβόλια, νέες δοκιμές διαγωνιστικής και επιλογής in vitro σε υποκατάσταση των δοκιμών σε ζώα 7 χρησιμοποίηση κυττάρων ως μονάδων παραγωγής και ως εργαλείων διάγνωσης και ανίχνευσης.

- Διεργασίες βιολογικής επανόρθωσης και βιοεπεξεργασίας αποβλήτων με υψηλή ενεργειακή απόδοση

Στόχος είναι να προλαμβάνεται, να ανιχνεύεται, να παρακολουθείται, να αντιμετωπίζεται και να εξαλείφεται η ρύπανση, και να αυξηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η οικονομική αξία των αποβλήτων.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: νέες βιοδιεργασίες για την πρόληψη της βιομηχανικής ρύπανσης, την επεξεργασία, την αξιοποίηση ή/και την ανακύκλωση των βιοσωρεύσιμων αποβλήτων και των βιομηχανικών υποπροϊόντων 7 βιολογικές δοκιμές και βιοαισθητήρες 7 βιολογική αποικοδόμηση ανθεκτικών χημικών ουσιών μόνο με μικροβιακούς καταλύτες ή σε συνδυασμό με φυτικά συστήματα ή/και χημικούς καταλύτες 7 βιοποικιλότητα και οικολογική δυναμική φυσικών και εισαγόμενων πληθυσμών.

- Νέες βιολογικές και βιοτεχνολογικές διεργασίες και προϊόντα, νέες τεχνολογίες μεταποίησης όπου χρησιμοποιούνται μικροοργανισμοί, φυτά ή ζώα για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων διατροφής ή βιομηχανικής χρήσης και χημικές εφαρμογές υψηλής προστιθέμενης αξίας

Έμφαση θα δοθεί στα βιομόρια και τις διεργασίες μεγάλης αξίας, που επιτρέπουν να βελτιωθεί η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πόρων και η εκδήλωση των επιθυμητών χαρακτηριστικών των μικροοργανισμών, των φυτών και των ζώων. Οι δραστηριότητες αυτές στοχεύουν στις προοπτικές αειφόρου και βιομηχανικής εκμετάλλευσης και λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικοοικονομικές, γεωπονικές οικολογικές ή/και καταναλωτικές οπτικές γωνίες.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: εκμετάλλευση των κυτταρικών και υποκυτταρικών χαρακτηριστικών βελτιωμένων μικροοργανισμών, φυτών και ζώων επίσης με προσεγγίσεις σε επίπεδο γονιώματος 7 ανάπτυξη μεθόδων και στρατηγικών για την ανίχνευση των ανασυνδυασμένων οργανισμών και των καταλοίπων τους στο περιβάλλον και για την εκτίμηση των δυνητικών επιπτώσεών τους στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων ή στο περιβάλλον 7 νέοι βιοκαταλύτες 7 χρήση χερσαίων και θαλάσσιων οργανισμών ως πηγή νέων αξιόλογων προϊόντων 7 προσδιορισμός και βιώσιμη χρήση της μεταβολικής και γενετικής ποικιλότητας.

iv) Περιβάλλον και υγεία

Στόχοι και προτεραιότητες ΕΤΑ

Σκοπός αυτής της κεντρικής δράσης είναι η επίτευξη καλύτερης κατανόησης των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γενετικών, φυσιολογικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων που συντελούν στη διατήρηση καλής υγείας και κατ' αυτό τον τρόπο η συμβολή στη μείωση των δυσμενών για την υγεία επιπτώσεων των μεταβολών του περιβάλοντος και του χώρου εργασίας και του τεράστιου συνακόλουθου κόστους για τα συστήματα υγείας. Ειδικότερα, καλύπτει θέματα όπως η προληπτική αντιμετώπιση και η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των βαρέων μετάλλων και τοξικών ουσιών, του θορύβου, των αλλαγών του κλίματος και της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία, όπως επίσης και τα αποτελέσματα της ρύπανσης στον εργασιακό χώρο. Θα επιδιωχθούν οι ακόλουθοι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι:

- Μελέτη των ασθενειών και των αλλεργιών που συνδέονται με το περιβάλλον ή επηρεάζονται από αυτό, και έρευνα στη θεραπεία και την πρόληψή τους

Οι έρευνες θα επικεντρωθούν στα προβλήματα υγείας που συνδέονται άμεσα με το περιβάλλον και με τις μεθόδους θεραπείας και πρόληψης, με βάση αξιόπιστα επιδημιολογικά δεδομένα και την κατανόηση των μηχανισμών παθογένεσης. Θα πρέπει επίσης να ερευνηθούν οι επιπτώσεις των περιβαλλοντικών ρύπων στο χώρο της εργασίας.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: ανάλυση και ποσοτική έκφραση των επιπτώσεων των περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία του ανθρώπου 7 αξιολόγηση της σημασίας που έχουν οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεών τους 7 καλύτερη κατανόηση της αλληλεξάρτησης των περιβαλλοντικών δεικτών και των δεικτών δημόσιας υγείας με στόχο την αποτελεσματικότερη θεραπεία και πρόληψη 7 ανάπτυξη ολοκληρωμένης προσέγγισης για την αξιολόγηση των κινδύνων, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις επιδημιολογικές και περιβαλλοντικές πτυχές και τις πτυχές δημόσιας υγείας 7 τους βιοδείκτες περιβαλλοντικής έκθεσης και ενδεχομένως αντικατάσταση των δοκιμών επί ζώων.

- Ανάπτυξη νέων διαγωνιστικών μεθόδων, νέων μεθόδων αξιολόγησης των κινδύνων και διεργασιών με σκοπό να μετριασθούν οι αιτίες και οι επιβλαβείς συνέπειες του περιβάλλοντος στην υγεία

Στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί μια πολυεπιστημονική προσέγγιση για να επιτευχθεί καλύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, γενετικών παραγόντων και υγείας και για να βελτιωθεί επίσης ο εντοπισμός των ευάλωτων σε περιβαλλοντικές εκθέσεις ομάδων και να προσδιορισθούν τα προληπτικά μέτρα για να μειωθούν οι αιτίες και οι επικίνδυνοι για την υγεία περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: βιολογικοί (καθώς και έμβιοι) δείκτες της έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, των συνεπειών τους ή/και της ευαισθησίας στους παράγοντες αυτούς, ιδίως μετά από μεικτές εκθέσεις και στην περίπτωση σωρευτικών αποτελεσμάτων 7 βελτίωση των δοκιμών πρόβλεψης της τοξικότητας και της αξιολόγησης των κινδύνων με βάση τη μελέτη των μηχανισμών που είναι λογικά συνεπής με τους γενικούς στόχους της μείωσης, της τελειοποίησης και τελικά της αντικατάστασης του πειραματισμού σε ζώα 7 βελτιωμένες μέθοδοι και τεχνικές για την βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αξιολόγηση των εκθέσεων και των συνεπειών τους 7 επιδημιολογικές και βιο-ιατρικές μελέτες των προβλημάτων που συνδέονται ενδεχομένως με τις μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, και ιδίως με την κινητή τηλεφωνία.

v) Αειφόρος γεωργία, αλιεία και δασοκομία και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων των ορεινών περιοχών

Στόχοι και προτεραιότητες ΕΤΑ

Στόχος είναι να αναπτυχθούν οι γνώσεις και οι τεχνολογίες για την παραγωγή και την αξιοποίηση των έμβιων πόρων, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα δάση, σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, λαμβανομένου υπόψη του διεθνούς άκρως ανταγωνιστικού πλαισίου και με βάση την ανάγκη προσαρμογής στην εξέλιξη της κοινής γεωργικής και της κοινής αλιευτικής πολιτικής, ενώ παράλληλα θα παρέχονται οι επιστημονικές βάσεις για κοινοτικούς κανονισμούς και πρότυπα. Επιπλέον, στόχος είναι να προαχθεί ο πολυλειτουργικός ρόλος των δασών και η αειφόρος διαχείριση και χρήση των δασικών πόρων ως αναπόσπαστου παράγοντα ανάπτυξης της υπαίθρου. Οι τομείς προτεραιότητας είναι οι ακόλουθοι:

- Νέα και αειφόρα συστήματα παραγωγής, όπου συμπεριλαμβάνονται οι μέθοδοι εκτροφής και εκμετάλλευσης για τη γεωργία, την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, που να λαμβάνουν υπόψη την οικονομική αποδοτικότητα, την αειφόρο διαχείριση των πόρων, την ποιότητα των προϊόντων και την απασχόληση, καθώς και την υγεία και την προστασία των ζώων

Προτεραιότητες ΕΤΑ:

- Για τη γεωργία: αειφόρα συστήματα γεωργικής εκμετάλλευσης και μέθοδοι παραγωγής, και εκ των προτέρων και εκ των υστέρων έλεγχος και ανάλυση αντιστοίχως 7 διαφοροποίηση των παραγωγών και των δραστηριοτήτων 7 στήριξη των κοινοτικών πολιτικών στο φυτο-υγειονομικό τομέα (πρόληψη και πρόβλεψη ασθενειών των φυτών και επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών και προστασία απ' αυτά), στην υγεία των ζώων (πρόληψη, έλεγχος, εκρίζωση των σημαντικών ασθενειών και των ζωονόσων) και στην προστασία των ζώων 7 προσδιορισμός και χαρακτηρισμός της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων διατροφής, των προϊόντων που μεταποιούνται στο αγρόκτημα και των τεχνολογιών μεταποίησης στα αγροκτήματα 7 προσδιορισμός των παραμέτρων, προδιαγραφών, μεθόδων, μορφών οργάνωσης και τεχνολογιών για απόλυτη ποιότητα 7 συστήματα βιολογικής γεωργίας 7 βελτίωση των φυτών και των ζώων, συμπεριλαμβανομένης της σχετικής γονιδιακής έρευνας με στόχο την εφαρμογή και ποικιλότητα των γενετικών πόρων.

- Για την αλιεία: υποστήριξη της ολοκληρωμένης διαχείρισης των αλιευτικών δραστηριοτήτων με την οποία θα συνδυάζονται η διατήρηση των πόρων, τα αλιευτικά μέσα, οι αλληλεπιδράσεις με τα οικοσυστήματα, οι απαιτήσεις της αγοράς και τα κοινωνικοοικονομικά θέματα 7 προσδιορισμός και χαρακτηρισμός της ποιότητας των θαλάσσιων προϊόντων και τεχνολογιών 7 ανάπτυξη νέων αρχών για την αειφόρο χρήση των θαλάσσιων και υδρόβιων έμβιων πόρων.

- Για την υδατοκαλλιέργεια: αειφόρα συστήματα παραγωγής με μείωση των επιπτώσεων στα οικοσυστήματα και διαφοροποίηση των καλλιεργούμενων ειδών (φυτικών και ζωικών) 7 βελτίωση των τεχνικών παραγωγής 7 γενετική βελτίωση 7 αντίσταση στις ασθένειες και έλεγχος αυτών.

- Ολοκληρωμένη παραγωγή και εκμετάλλευση των βιολογικών υλικών για χρήσεις που δεν σχετίζονται με τη διατροφή

Θα ληφθούν υπόψη οι ολοκληρωμένες αλυσίδες παραγωγής και μεταποίησης, η δε έμφαση θα δοθεί στην τελική χρήση και τις απαιτήσεις της αγοράς.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: βιομηχανικά προϊόντα που προέρχονται από ολοκληρωμένες αλυσίδες της οικολογικής χημείας, των πολυμερών και της βιοενέργειας.

- Αειφόρος και πολλαπλή χρήση των δασικών πόρων: ο ολοκληρωμένος κύκλος παραγωγής της ξυλείας

Αυτό περιλαμβάνει την αειφόρο διαχείριση και πολλαπλή χρήση των ευρωπαϊκών δασικών πόρων, σε αρμονία με τις πολιτικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανάγκες, κατά τρόπον ώστε να προάγεται η οικονομική μεγέθυνση και η απασχόληση στην ύπαιθρο και τις παράκτιες περιοχές.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: στήριξη των πολιτικών 7 πολυλειτουργική και αειφόρος διαχείριση των δασών που συνδυάζει την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και νέων και βελτιωμένων τεχνολογιών με μέτρα διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του εδάφους των δασών και της προστασίας από φυσικές καταστροφές (π.χ. πυρκαγιές των δασών) 7 διαφοροποίηση (χρήση πλην της υλοτόμησης συμπεριλαμβανομένης της ψυχαγωγικής χρήσης, γεωργο-δασοκομικο-κτηνοτροφικά συστήματα) 7 βιοποικιλότητα των δασικών οικοσυστημάτων και γενετική βελτίωση 7 στρατηγικές για αειφόρο διαχείριση και πολλαπλή χρήση των δασικών πόρων 7 η άλυσος δάσους-ξυλείας 7 αποτελεσματικές και συμβατές με το περιβάλλον διεργασίες και τεχνολογίες ανακύκλωσης 7 διαφοροποιημένα προϊόντα και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας με βάση τις ανάγκες της αγοράς και των καταναλωτών.

- Ανάπτυξη μεθόδων ελέγχου, επιτήρησης και προστασίας συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του εδάφους και της πρόληψης της διάβρωσης του εδάφους

Στόχος είναι να υποστηριχθεί η ορθή εφαρμογή της κοινής γεωργικής και της κοινής αλιευτικής πολιτικής και των σχετικών δραστηριοτήτων. Η έρευνα αυτή μπορεί επίσης να αποβεί σκόπιμη για την Κοινότητα στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις και στη ρύθμιση διαφορών στο πλαίσιο του ΠΟΕ, στον τομέα της γεωργίας.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: αξιόπιστες, διαφανείς και αποδοτικές μέθοδοι επιτήρησης, αξιολόγησης και ελέγχου.

- Προ-νομοθετική έρευνα με στόχο την παροχή επιστημονικής βάσης για την κοινοτική νομοθεσία

Στόχος είναι η υποστήριξη των κοινοτικών κανονισμών με προ-τυποποιητικές ερευνητικές δραστηριότητες.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: προ-τυποποιητική έρευνα για την παροχή επιστημονικής βάσης για κανονισμούς στα πλαίσια της κοινής γεωργικής και κοινής αλιευτικής πολιτικής.

- Νέα εργαλεία και μοντέλα για την ολοκληρωμένη και αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου και άλλων σχετικών περιοχών

Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στη βελτιστοποίηση του επιστημονικού δυναμικού κάθε περιοχής, ειδικότερα σε περιφερειακή κλίμακα, στη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων και της χρήσης γης και στη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων πληθυσμών.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: ανάλυση της κατάστασης και των επιτελούμενων μεταβολών, με βάση τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων τομέων και τους παράγοντες που επηρεάζουν τις τεχνολογικές και κοινωνικοοικονομικές μεταβολές 7 πολυλειτουργικές χρήσεις γης και χωροταξία σε σχέση με σημαντικά οικοσυστήματα και οικοτόπους λαμβάνοντας επίσης υπόψη πτυχές σχετικές με την πολιτιστική κληρονομιά 7 διαφοροποίηση και δυνατότητες απασχόλησης 7 επεξεργασία της βασικής ιδέας «της ολοκληρωμένης ανάπτυξης της υπαίθρου και της αλιείας», με ανάλυση των δυνατοτήτων και των περιορισμών, επεξεργασία νέων μοντέλων και εργαλείων όπου συμπεριλαμβάνεται η χωροταξία και η βελτίωση της οργανωτικής ικανότητας οργάνωσης των τοπικών παραγόντων 7 υποστήριξη της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των προγραμμάτων και των πολιτικών για την ανάπτυξη της υπαίθρου και των παράκτιων περιοχών μέσω εργαλείων ελέγχου, αξιολόγησης και πρόβλεψης των κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων.

vi) Γήρανση του πληθυσμού και αναπηρίες

Στόχοι και προτεραιότητες ΕΤΑ

Στόχος της κεντρικής αυτής δράσης είναι να βοηθηθεί η Ευρώπη να ανταποκριθεί στην πρόκληση της αύξησης του γηραιού πληθυσμού μέσω της ΕΤΑ ως υποβάθρου για την ανάπτυξη πολιτικών και παρεμβάσεων για τη παράταση της ποιότητας ζωής και της ανεξαρτησίας των ηλικιωμένων, καθώς και τον περιορισμό της ανάγκης μακροχρόνιας περίθαλψης και την περιστολή του συναφούς κόστους. Δίνει προτεραιότητα στη διεπιστημονική ΕΤΑ περί των διεργασιών που οδηγούν στην υγιή γήρανση, συμπεριλαμβανομένων των δημογραφικών, κοινωνικών και οικονομικών πτυχών καθώς και στις παρεμβάσεις που συντελούν στην αναβολή της εμφάνισης αναπηριών και στην καλύτερη διαχείρισή τους. Επιδιώκεται η άντληση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για ένα ευρύ φάσμα οικονομικών κλάδων και τομέων συναφών με την υγεία. Στους τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνονται:

- ΕΤΑ για συνδεόμενες με το γήρας ασθένειες, αναπηρίες και προβλήματα υγείας με υψηλό ποσοστό νοσηρότητας τα οποία σχετίζονται με τη γήρανση και για τα οποία υφίστανται πραγματικές προοπτικές πρόληψης, θεραπείας ή καθυστέρησης της εμφάνισής τους

Προτεραιότητες ΕΤΑ: μελέτες των ασθενειών που συνδέονται με το γήρας και των προβλημάτων υγείας των ηλικιωμένων (νόσοι Parkinson, Alzheimer κ.λπ.) 7 φυσιολογία και φυσιοπαθολογία του γήρατος και της αναπηρίας 7 μελέτες συνοδού νοσηρότητας.

- ΕΤΑ στους βιολογικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς συντελεστές της υγιούς γήρανσης και των μηχανισμών που οδηγούν στην αναπηρία και την καθυστέρηση της εμφάνισής της

Προτεραιότητες ΕΤΑ: κυτταρικές και μοριακές βάσεις της γήρανσης, γενετική προδιάθεση, ανοσολογία της γήρανσης 7 υπολανθάνοντες θεμελιώδεις βιολογικοί και ψυχολογικοί μηχανισμοί των μεταβολών που συνδέονται με το γήρας (συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών και γενετικών αποτελεσμάτων), μελέτες μοντέλων και μοντέλα ασθενειών για τις ειδικές διεργασίες γήρανσης 7 βιοδείκτες 7 ενδοκρινικοί, νευροκρινικοί και μεταβολικοί παράγοντες της γήρανσης 7 ψυχολογικές συνέπειες της γήρανσης.

- Δημογραφική και επιδημιολογική ΕΤΑ των τάσεων όσον αφορά το γήρας και την αναπηρία, ώστε να καταστεί δυνατή η πρόβλεψη του μεγέθους και της φύσης του γηράσκοντος πληθυσμού ως βάση πολιτικής και προγραμματισμού

Προτεραιότητες ΕΤΑ: κλινικές δοκιμές 7 ανάλυση και ποσοτική έκφραση των δημογραφικών, ιατρικών και κοινωνιολογικών παραγόντων, των παραγόντων που συνδέονται με τον τρόπο ζωής (συμπεριλαμβανομένης της σωματικής άσκησης, της κινητικότητας και της διατροφής) και των περιβαλλοντικών παραγόντων 7 πρόληψη 7 μέθοδος συλλογής συγκεκριμένων δεδομένων.

- ΕΤΑ στις νέες προσεγγίσεις για να καθυστερηθεί η εμφάνιση αναπηριών, να μειωθούν οι δυσχέρειες των ηλικιωμένων στο κοινωνικό και φυσικό τους περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων του σχεδιασμού και της ανάπτυξης προϊόντων και υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις ανάγκες τους (π.χ. κατοικία, μεταφορές, αναψυχή) και για να υποστηριχθεί η διανοητική και σωματική τους λειτουργία

Προτεραιότητες ΕΤΑ: μεθοδολογία σχετικά με την ποιότητα ζωής, την κοινωνική ένταξη και τους μηχανισμούς προσαρμογής 7 τεχνολογίες που συμβάλλουν στη μείωση της εξάρτησης 7 έρευνα του εκφυλισμού των αισθήσεων 7 ψυχοκινητικές, αισθητηριακές και γνωστικές διαταραχές 7 θεραπευτικές αγωγές αποκατάστασης και αντικατάστασης 7 μελέτες για την αξιολόγηση της παρέμβασης 7 αξιολόγηση και ποσοτική έκφραση των αναγκών και σχεδιασμός/ανάπτυξη ανταγωνιστικών και προσαρμοσμένων προϊόντων και υπηρεσιών.

- ΕΤΑ στην αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα παροχής υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής αρωγής στους ηλικιωμένους, καθώς και συγκριτική έρευνα για τη χρηματοδότηση της μακροχρόνιας περίθαλψης και των συντάξεων

Προτεραιότητες ΕΤΑ: έρευνα των αποτελεσμάτων περίθαλψης ηλικιωμένων και αναπήρων, των ειδικευμένων υπηρεσιών περίθαλψης και κοινωνικής αρωγής, και της οργάνωσης των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης 7 αποτελεσματικότητα και ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης των ηλικιωμένων 7 αντίκτυπος του γήρατος στην εξέλιξη και τη χρηματοδότηση των συστημάτων περίθαλψης, ιδίως της μακροχρόνιας, και των συντάξεων.

β) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

Οι δραστηριότητες αυτές έχουν αντίκτυπο πιο μακροπρόθεσμα, διότι είναι δυνατόν ορισμένες ανάγκες που έχουν εκδηλώσει προηγουμένως οι πολίτες να παραμένουν ακόμη ανεκπλήρωτες όσο χρόνο οι γνώσεις παραμένουν αποσπασματικές και δεν συγκεντρώνονται σε ένα αρκετά συνεκτικό σύνολο. Οι σχετιζόμενοι επιστημονικοί κλάδοι πρέπει συνεχώς να αφομοιώνουν την επιστημονική βάση που διογκώνεται με την πάροδο του χρόνου, και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο η βιομηχανία, οι υπηρεσίες και οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη πρέπει να διατηρούν ή να ενισχύουν την ικανότητα αντίδρασης σε έναν κόσμο που εξελίσσεται γρήγορα.

Θα προωθηθεί η αποτελεσματική αλληλεπίδραση μεταξύ ερευνητικών εργαστηρίων και βιομηχανίας. Θα ενθαρρυνθεί η ομαδική συγκέντρωση των σχεδίων που στηρίζονται σε κέντρα αναφοράς και συνδεδεμένα εργαστήρια με σκοπό να δημιουργηθεί μια κρίσιμη μάζα, να προωθηθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και να μεγιστοποιηθεί η μεταφορά γνώσεων μεταξύ βιομηχανίας και επιχειρήσεων. Θα υποστηριχθεί η επιμόρφωση των ειδικών, από τους νέους επιστήμονες έως τους επικυρωμένους ερευνητές υψηλού επιπέδου.

- Χρόνιες και εκφυλιστικές ασθένειες (ιδίως καρκίνος και διαβήτης), καρδιαγγειακές παθήσεις και σπάνιες ασθένειες

Η διαλεύκανση της αιτιολογίας και της παθογένεσης των πολυπαραγοντικών ασθενειών (π.χ. γενετικοί, περιβαλλοντικοί συνδεόμενοι με τον τρόπο ζωής) υψηλής (π.χ. καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνος, διαβήτης) ή χαμηλής νοσηρότητας (π.χ. σπάνιες ασθένειες), αποτελεί μέγιστο πρόβλημα της βιοϊατρικής έρευνας. Είναι επειγόντως αναγκαίο να βελτιωθεί η διάγνωση, η θεραπεία, η πρόληψη και η επιτήρηση μέσω της επιδημιολογίας και της εφαρμογής της προόδου της σύγχρονης τεχνολογίας, πράγμα που χρειάζεται διεθνική αντιμετώπιση. Στόχος είναι να αυξηθούν οι γνώσεις όσον αφορά τη γενετική βάση, την επιδημιολογία, την παθογένεση και τη διαγνωστική των ασθενειών, με την ενσωμάτωση της βασικής και της κλινικής έρευνας, και να εφαρμοστεί η σύγχρονη τεχνολογία στη θεραπεία και τον έλεγχο των μεγάλων ασθενειών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι σπάνιες ασθένειες (π.χ. νόσος Creutzfeldt-Jakob) και οι ορφανές ασθένειες (π.χ. ασθένειες που κυριαρχούν στις βιομηχανοποιημένες ή τις αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες όμως δεν προσδίδεται μεγάλη προσοχή από την έρευνα στις βιομηχανοποιημένες χώρες).

Προτεραιότητες ΕΤΑ: συμβολή των μοριακών, γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων και του τρόπου ζώης, και των αλληλεπιδράσεών τους με την αιτιολογία, την παθοφυσιολογία, την εξέλιξη και την έκβαση των ασθενειών, με σκοπό την ανεύρεση νέων αντιμετωπίσεων πρόληψης, διαγνωστικής και θεραπείας, όπου συμπεριλαμβάνεται και η ανάπτυξη ορφανών φαρμάκων 7 αξιολόγηση νέων θεραπευτικών αγωγών που απαιτούν μελέτες και δοκιμές σε μεγάλη διεθνική κλίμακα, βέλτιστη χρήση των βάσεων δεδομένων, των μητρώων, των τραπεζών αντιδραστηρίων και δειγμάτων.

- Έρευνα στα γονιδιώματα και τις ασθένειες γενετικής προέλευσης

Στόχος της δράσης αυτής είναι να προσδιοριστούν οι φυσιολογικές λειτουργίες των γονιδίων και να βελτιωθεί η κατανόηση του νόηματος της ακολουθίας πληροφοριών. Οι νέες γνώσεις και τεχνολογίες που απορρέουν από αυτή τη γενικής φύσεως δράση αναμένεται να προωθήσουν την αξιοποίηση των πληροφοριών που αφορούν τα γονιδιώματα προς όφελος της υγείας, της γεωργίας, της βιομηχανίας και του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Η οργάνωση της συνεργασίας στον τομέα αυτό θα συμβάλει στην ανάπτυξη συστημάτων έκφρασης για να διευκολυνθεί η μελέτη των γονιδίων βιομηχανικού και γεωπονικού ενδιαφέροντος, καθώς και ο σχεδιασμός προληπτικών και θεραπευτικών γονιδιακών και μοριακών στρατηγικών για την καταπολέμηση ασθενειών του ανθρώπου και των ζώων. Θα γίνουν προσπάθειες ώστε να μη μεγαλώσει το χάσμα μεταξύ διαγνωστικών και θεραπευτικών δυνατοτήτων.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: Ο τομέας αυτός θα ασχοληθεί με το νόημα των γονιδιακών πληροφοριών και τη βελτίωση των γνώσεων και της κατανόησης της γενετικής βάσης των ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των χρονίων και εκφυλιστικών ασθενειών. Αυτό θα απαιτήσει διαρθρωτικές μελέτες 7 συγκριτικές αναλύσεις των γονιδιωμάτων και των πρωτεϊνών 7 ανάπτυξη νέων και εύχρηστων προσεγγίσεων με βάση την πληροφορική για να καταστεί δυνατή η απόκτηση, η πρόσβαση και η ερμηνεία των δεδομένων που αφορούν τα γονιδιώματα και τη λειτουργία τους 7 ανάπτυξη νέων συστημάτων έκφρασης, πρότυπων οργανισμών, μεταλλασσόμενων οργανισμών, διαγονιδιακών και υβριδικών οργανισμών, τηρουμένων απαρεγκλίτως των αρχών της δεοντολογίας και της βιοασφάλειας 7 ανάπτυξη και εφαρμογή προσεγγίσεων συνδεδεμένων με τη βιοχημεία, τη βιοφυσική, τη στατιστική και την πληροφορική.

- Νευροεπιστήμες

Η δραστηριότητα θα ανοίξει νέες προοπτικές και θα βοηθήσει την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν την αλληλεξάρτηση των βιολογικών και των ψυχολογικών διεργασιών, για να προωθηθούν νέες διαγνωστικές (π.χ. οπτική αναπαράσταση), προληπτικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις των νευρολογικών και ψυχιατρικών παθήσεων, και για να δοθούν νέες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τις βιομηχανίες πληροφοριών. Στο πλαίσιο αυτό, θα ενισχυθεί η συνέργεια και η κατάλληλη ανταλλαγή πληροφοριών με το επιστημονικό πρόγραμμα «Ανθρώπινα σύνορα».

Προτεραιότητες ΕΤΑ: ολοκλήρωση διάφορων επιστημονικών τομέων, τεχνολογιών και επιπέδων βιολογικής οργάνωσης στους ακόλουθους τομείς: κυτταρική επικοινωνία, μηχανισμοί μάθησης και μνήμης 7 μηχανισμοί ανάπτυξης του εγκεφάλου, εκδήλωσης των διαταραχών του και της επανόρθωσής τους, συμπεριλαμβανομένων των κλινικών, επιδημιολογικών και κοινωνικών συνεπειών τους 7 θεωρία του εγκεφάλου, νευροεπιστήμες υποβοηθούμενες από την ηλεκτρονική και νευροπληροφορική, συμπεριφορά του ανθρώπου και γνωστική και λειτουργική χαρτογράφηση του εγκεφάλου 7 ολοκλήρωση των θεωρητικών και πειραματικών προσεγγίσεων 7 ενσωμάτωση της βασικής και κλινικής έρευνας ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών διαγνωστικής, πρόληψης και θεραπείας, με βάση νέες γενετικές, κυτταρικές, μη επεμβατικές, φαρμακολογικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις.

- Έρευνα για τη δημόσια υγεία και τις υπηρεσίες υγείας

Βελτίωση των συστημάτων υγείας: σκοπός είναι να βελτιωθεί η υγεία των ευρωπαίων πολιτών, καθώς και η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των τεχνολογιών και των παρεμβάσεων για την προαγωγή της υγείας και την παροχή υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των μη συμβατικών θεραπειών, η βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας στον εργασιακό χώρο 7 η αξιολόγηση των μοντέλων υγειονομικής περίθαλψης, η συγκέντρωση των στοιχείων επί των οποίων θα βασιστεί η κλινική πρακτική και η πολιτική υγείας, και η μελέτη των διαφορών της δημόσιας υγείας ανά την Ευρώπη.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: βελτίωση των μεθοδολογιών στην επιδημιολογία 7 προσδιορισμός νέων συντελεστών της υγείας (συμπεριλαμβανομένων των παραγόντων που οδηγούν σε ανισότητα στην υγεία) και των αιτιολογικών παραγόντων των ασθενειών με κοινές μεθοδολογίες και συγκριτική έρευνα 7 κοινωνικοοικονομικοί και οργανωτικοί συντελεστές των υπηρεσιών πρόληψης, περίθαλψης και υγείας 7 έκθεση σε βιολογικούς, χημικούς και φυσικούς παράγοντες και σε σωματική και διανοητική πίεση στο χώρο εργασίας και στο σπίτι.

Καταπολέμηση των προβλημάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά: πρόληψη και, ενδεχομένως, μετριασμός των προβλημάτων υγείας που συνδέονται με την κατανάλωση ναρκωτικών μέσω του εντοπισμού των ψυχολογικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων που οδηγούν στην κατανάλωση και την κατάχρηση ναρκωτικών, με στόχο την καλύτερη κατανόηση των μακροπρόθεσμων υγειονομικών και κοινωνικών συνεπειών της τοξικομανίας και την κατάστρωση αποτελεσματικότερων στρατηγικών θεραπείας.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: συγκριτική και αναλυτική έρευνα των βιολογικών και κοινωνικών αιτιών, των παραγόντων κινδύνου, και των αποτελεσμάτων εξάρτησης και κατάχρησης ναρκωτικών 7 ψυχολογικοί και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες της τοξικομανίας 7 μακροπρόθεσμες συνέπειες της κατανάλωσης ναρκωτικών στην υγεία 7 θέματα φυσικής ανίχνευσης, χαρακτηρισμός και βιολογικός έλεγχος των ναρκωτικών.

- Έρευνα σχετικά με τους αναπήρους

Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ανεξαρτησίας των αναπήρων.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: έρευνα με στόχο τη βελτίωση του κοινωνικού και φυσικού τους περιβάλλοντος και την πραγματική και αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής αρωγής που τους είναι διαθέσιμες.

- Μελέτη των προβλημάτων ιατρικής δεοντολογίας και βιοδεοντολογίας στην τήρηση των θεμελιωδών ανθρώπινων αξιών

Στόχος είναι να εντοπισθούν τα δεοντολογικά, νομικά και κοινωνικά θέματα που ανακύπτουν, όχι μόνο από την ιατρική και τη βιολογική έρευνα αλλά και, ευρύτερα, από την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, με σκοπό να κατανοηθούν τα θέματα που προβληματίζουν το κοινό και να προωθηθεί η δημόσια συζήτησή τους, καθώς επίσης να αναλυθεί η δεοντολογική διάσταση των νομικών και κανονιστικών διατάξεων.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: δεοντολογικές πτυχές της έρευνας σε ό,τι αφορά τις βιοεπιστήμες και την εφαρμογή της στην ιατρική πρακτική στα ζώα, τα φυτά και το περιβάλλον (1).

- Μελέτη των κοινωνικοοικονομικών πτυχών των βιοεπιστημών και των βιοτεχνολογιών ενόψει της αειφόρου ανάπτυξης (συνέπειες στην κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση).

Η ανταγωνιστικότητα και η αειφόρος ανάπτυξη θα αποτελέσουν από κοινού τη βάση της μελλοντικής ευμάρειας και δημιουργίας θέσεων εργασίας στη μελλοντική Ευρωπαϊκή Ένωση, εγγυώμενες καλύτερη ποιότητα ζωής στους ευρωπαίους πολίτες.

Αυτοί οι δύο στόχοι μπορούν να συγκεραστούν μόνον εφόσον ληφθεί δεόντως υπόψη η κρίσιμη αλληλεπίδραση που δημιουργείται μεταξύ τεχνολογιών, περιβάλλοντος και κοινωνίας, της αφομοίωσης των μέχρι σήμερα γνώσεων στις πολιτικές αειφόρου ανάπτυξης.

Η κοινωνικοοικονομική έρευνα είναι επίσης αναγκαία για να βελτιωθεί η ποιότητα του δημοσίου διαλόγου όπως μαρτυρεί το ενδιαφέρον που προκαλούν οι εφαρμογές της σύγχρονης βιοτεχνολογίας και οι επιστημονικές της βάσεις, καθώς και η ανάγκη για διαφανή πληροφόρηση. Οι ρυθμίσεις στον τομέα των βιοεπιστημών και ο αντίκτυπός τους στην εμπιστοσύνη των πολιτών επιδρούν στην κοινή γνώμη η οποία, με τη σειρά της, επηρεάζει αισθητά τους αρμοδίους λήψης αποφάσεων.

Στόχος είναι να βοηθηθεί η κατάστρωση στρατηγικών και μοντέλων αειφόρου ανάπτυξης και να δημιουργηθεί στέρεα επιστημονική βάση από την οποία θα διαμορφωθούν, θα τεθούν σε εφαρμογή και θα αξιολογηθούν σχετικές πολιτικές που θα επιτρέπουν να αξιοποιηθούν οι γνώσεις και οι τεχνολογίες που απορρέουν από τις βιοεπιστήμες και τη βιοτεχνολογία (μεταξύ άλλων, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας στις βιο-βιομηχανίες) και να κατανοηθούν καλύτερα οι σχέσεις μεταξύ επιστήμης και πολιτικής, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνονται οι απόψεις σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους που σχετίζονται με την τεχνολογική πρόοδο και πώς οι γνώμες αυτές αντικατοπτρίζονται στις κανονιστικές ρυθμίσεις.

Προτεραιότητες ΕΤΑ: αξιολόγηση της τεχνολογίας, συστηματική παροχή πληροφοριών στο κοινό, εκπαίδευση και διαμόρφωση απόψεων στον τομέα των βιολογικών επιστημών και τεχνολογιών 7 ανάλυση των καθοριστικών κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων και των νέων διεξόδων στις βιο-βιομηχανίες 7 ανάπτυξη δεικτών και βάσεων πληροφοριών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη λήψη αποφάσεων και στη θεσμοθέτηση ρυθμίσεων 7 ανάλυση των κοινωνικών και οικονομικών πτυχών των δεσμών που υπάρχουν μεταξύ, αφενός, βιοεπιστημών και βιοτεχνολογίας και, αφετέρου, πολιτικών που αφορούν τη βιομηχανία, τη γεωργία, την αλιεία, τη διατροφή, το περιβάλλον, την αειφόρο ανάπτυξη, τη δημόσια υγεία κ.λπ.

γ) ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

Στόχοι

Μεγαλύτερη πρόσβαση στον «ιστό» της ευρωπαϊκής έρευνας σε κοινοτική κλίμακα, εξασφάλιση βέλτιστης χρήσης και βελτίωσης της συνοχής του.

Διευκόλυνση και ενθάρρυνση της διακρατικής συνεργασίας για την ανάπτυξη ορθολογικών και οικονομικά αποδοτικών υποδομών ΕΤΑ για να καλυφθούν οι δημιουργούμενες ανάγκες.

Προκειμένου να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και η βελτιστοποίηση των απαιτούμενων προσπαθειών, η κοινοτική στήριξη θα αφορά: το διακρατικό συντονισμό, την ολοκληρωμένη διαχείριση των υφιστάμενων υποδομών, τις ειδικές πτυχές της λειτουργίας τους, την πρόσβαση στις υποδομές αυτές και τη βελτίωσή τους 7 το συντονισμό και τη συμπληρωματικότητα των εθνικών ή πολυεθνικών πρωτοβουλιών με σκοπό να αναπτυχθούν οι αναγκαίες υποδομές σε ευρωπαϊκή κλίμακα 7 τη δικτύωση των κοινοτήτων ερευνητών και χρηστών, μέσω σχεδίων έρευνας και ειδικών δράσεων επιμόρφωσης με άξονα τις κατάλληλες υποδομές, ή μέσω της συνεργασίας πολλών εταίρων, που θα καταλήγει σε έναν ολοκληρωμένο φορέα παροχής υπηρεσιών 7 τη βελτίωση της συμβατότητας των διάσπαρτων συστημάτων, με σκοπό την γρήγορη και αποτελεσματική ολοκλήρωση των δομών και των πόρων.

Τύποι υποδομών

- Βιολογικά δεδομένα και συλλογές βιολογικού υλικού. Βάσει δεδομένων, υπηρεσίες πληροφοριών και δίκτυα βιολογικής εμπειρογνωμοσύνης 7 άκρως ειδικευμένα όργανα για τη μελέτη των βιολογικών δομών 7 συλλογές γενετικού υλικού, ζώντων και μη ζώντων δειγμάτων 7 εκτροφή ζώων με προορισμό την ανάπτυξη μοντέλων των ανθρώπινων ασθενειών.

- Εγκαταστάσεις κλινικής έρευνας, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η προκλινική έρευνα, ο προσδιορισμός των μελετών και οι κλινικές δοκιμές που πρέπει να διενεργηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

- Εγκαταστάσεις για την έρευνα στην υδατοκαλλιέργεια και την αλιεία.

(1) Οι ερευνητικές δραστηριότητες με βάση το παρόν πρόγραμμα πρέπει να είναι σύμφωνες προς τις διεθνείς συμβάσεις και κατευθύνσεις και ιδιαίτερα με τη δήλωση του Ελσίνκι της παγκόσμιας ιατρικής ένωσης, την οποία εξέδωσε η παγκόσμια ιατρική συνέλευση.

Θα λαμβάνονται επίσης υπόψη η δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Άμστερνταμ και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την απαγόρευση της κλωνοποίησης ανθρώπων (ΕΕ C 115 της 14.4.1997), η ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την βιοϊατρική, του Συμβουλίου της Ευρώπης, οι γνώμες της ομάδας συμβούλων για την ηθική στη βιοτεχνολογία (1991-1996) και οι γνώμες της ευρωπαϊκής ομάδας για τη δεοντολογία στις επιστήμες και τις νέες τεχνολογίες από το 1998, η παγκόσμια δήλωση για το ανθρώπινο γονιδίωμα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, της UNESCO της 11ης Νοεμβρίου 1997, και τα σχετικά ψηφίσματα της ΠΟΥ, καθώς και η οικεία κοινοτική νομοθεσία, π.χ. οδηγίες του Συμβουλίου, της 26ης Ιανουαρίου 1965 και της 20ής Μαΐου 1975, για την προσέγγιση των νομοθετικών κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που σχετίζονται με τα ιατρικά ιδιοσκευάσματα (65/65/ΕΟΚ και 75/319/ΕΟΚ), οδηγία του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 1986, για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για πειραματικούς σκοπούς ή για άλλους επιστημονικούς σκοπούς (86/609/ΕΟΚ).

Δεν θα υποστηριχθεί από το παρόν πρόγραμμα-πλαίσιο καμιά έρευνα που να τροποποιεί ή να επιδιώκει την τροποποίηση της γενετικής σύστασης του ανθρώπου με αλλοίωση των γενετικών κυττάρων ή οποιουδήποτε σταδίου της εμβριακής ανάπτυξης που μπορεί να καταστήσει την αλλοίωση αυτή κληρονομική. Παρομοίως, δεν θα υποστηριχθεί από το παρόν πρόγραμμα καμία ερευνητική δραστηριότητα εμπίπτουσα στην έννοια της «κλωνοποίησης», με στόχο την αντικατάσταση πυρήνα γεννητικού ή εμβρυακού κυττάρου με κύτταρο ανθρώπου, εμβρύου ή κατοπινού σταδίου ανάπτυξης. Σχετικά με τον πειραματισμό σε ζώα, πρέπει να εφαρμόζονται οι αρχές αντικατάστασης με εναλλακτικές μεθόδους, μείωσης του αριθμού των ζώων στα πειράματα και τελειοποίησης των πειραμάτων. Ο πόνος των ζώων πρέπει να αποφεύγεται ή να ελαχιστοποιείται, να δίνεται δε ιδιαίτερη προσοχή στους πειραματισμούς με ζωικά είδη που βρίσκονται πλησιέστερα στο ανθρώπινο είδος.

Το ενδεχόμενο τροποποίησης της γενετικής κληρονομιάς των ζώων και η κλωνοποίηση ζώων θα εξεταστεί στο παρόν πρόγραμμα μόνο για στόχους που δικαιολογούνται δεοντολογικώς και εφόσον πραγματοποιείται υπό όρους με τους οποίους γίνονται σεβαστές οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων και η γενετική ποικιλομορφία.

Οι μετέχοντες στα κοινοτικά ερευνητικά σχέδια οφείλουν να συμμορφώνονται προς την εθνική νομοθεσία και τους ισχύοντες κώδικες δεοντολογίας και να επιζητούν την έγκριση της αντίστοιχης επιτροπής δεοντολογίας πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων ΕΤΑ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Το ειδικό πρόγραμμα τίθεται σε εφαρμογή με την υλοποίηση των έμμεσων δράσεων ΕΤΑ, όπως προβλέπεται στα παραρτήματα ΙΙ και IV του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου. Επιπλέον, εφαρμόζονται οι ακόλουθες ιδιάζουσες για το ειδικό πρόγραμμα λεπτομέρειες:

1. Συνοδευτικά μέτρα

Τα συνοδευτικά μέτρα περιλαμβάνουν ειδικότερα:

- μελέτες υποστήριξης του ειδικού προγράμματος, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η προπαρασκευή μελλοντικών δραστηριοτήτων,

- την ανταλλαγή πληροφοριών, πραγματοποίηση διασκέψεων, σεμιναρίων, εργαστηρίων και επιστημονικών και τεχνολογικών συναντήσεων,

- προσφυγή σε εξωτερικές πηγές εμπειρογνωμοσύνης, όπως πρόσβαση στις επιστημονικές βάσεις δεδομένων, εν όψει ιδίως της παρακολούθησης του ειδικού προγράμματος που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, της εξωτερικής αξιολόγησης που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου και της αξιολόγησης των έμμεσων δράσεων ΕΤΑ ή της παρακολούθησης της υλοποίησής τους,

- δραστηριότητες διάδοσης, πληροφόρησης και επικοινωνίας, στις οποίες συγκαταλέγονται και οι επιστημονικές δημοσιεύσεις καθώς και οι δραστηριότητες εκμετάλλευσης των αποτελεσμάτων και μεταφοράς τεχνολογίας, ενθάρρυνση της χρηματοδότησης καινοτομιών και επικουρία κατά την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας,

- προγράμματα κατάρτισης που συνδέονται με τις δραστηριότητες ΕΤΑ που εμπίπτουν στο πεδίο του ειδικού προγράμματος, εκτός των υποτροφιών «Μαρία Κιουρί»,

- υποστήριξη των δράσεων παροχής βοήθειας και πληροφόρησης στους πρωταγωνιστικούς φορείς της έρευνας, στους οποίους ανήκουν και οι ΜΜΕ,

- προσφυγή σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες για τη δημιουργία και τη διάνοιξη της πρόσβασης σε υπηρεσίες και δίκτυα παροχής πληροφοριών, υποστήριξης ή προώθησης της έρευνας και των καινοτομιών.

2. Ρυθμίσεις συντονισμού

Στο πλαίσιο του προγράμματος, η Επιτροπή μεριμνά ώστε να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ των έμμεσων δράσεων ΕΤΑ, ιδίως με τη συνένωσή τους με επίκεντρο ένα κοινό στόχο, και να αποφευχθεί η επικάλυψη των σχετικών ενεργειών, σεβόμενη παράλληλα τα νόμιμα συμφέροντα που έχουν όσοι υπέβαλαν προτάσεις ανάληψης έμμεσων δράσεων ΕΤΑ.

Επίσης εξασφαλίζεται, στο μέτρο του δυνατού, ο συντονισμός μεταξύ των δράσεων του ειδικού προγράμματος και των αντίστοιχων δράσεων που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο:

- άλλων ειδικών προγραμμάτων με τα οποία τίθεται σε εφαρμογή το πέμπτο πρόγραμμα πλαίσιο,

- των προγραμμάτων έρευνας και διδασκαλίας με τα οποία τίθεται σε εφαρμογή η απόφαση 1999/64/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 22ης Δεκεμβρίου 1998, για το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) για τις δραστηριότητες έρευνας και διδασκαλίας (1998-2002) (1),

- άλλων διεθνών πλαισίων ερευνών όπως το Eureka και το COST,

- άλλων κοινοτικών λειτουργικών μέσων που ενδιαφέρουν την έρευνα.

Έργο του συντονισμού είναι:

i) ο εντοπισμός των κοινών θεματικών πεδίων ή προτεραιοτήτων, οι οποίες καταλήγουν ιδίως:

- στην ανταλλαγή πληροφοριών,

- στην υλοποίηση των από κοινού εγκεκριμένων εργασιών, συνέπεια των οποίων είναι ιδίως η από κοινού εφαρμογή μιας των διαδικασιών που προβλέπονται στο άρθρο 9 των κανόνων συμμετοχής και διάδοσης 7

ii) ο εκ νέου καταλογισμός των προτάσεων ανάληψης έμμεσων δράσεων ΕΤΑ μεταξύ των ειδικών προγραμμάτων ή μεταξύ ενός ειδικού προγράμματος και ενός προγράμματος έρευνας και διδασκαλίας.

(1) EE L 26 της 1.2.1999, σ. 34.